Uniwersytet dziecięcy
WARTO WIEDZIEĆ
Tworzymy Klub Seniora UEK
Anna Karwińska
ROZMOWY Z PUSZKIEM
O tym, czy uczciwość się opłaca
– Co tu się dzieje? – zapytałam patrząc na obrażone miny Puszka, Druciaka i Niciaka. Nawet Zakładka nie uśmiechała się jak zwykle. – Aaaa… bo mamy różnicę zdań – powiedział wreszcie Druciak niechętnie. – I nie wiadomo… – Wiadomo, wiadomo – przerwał Puszek. – Uważam, że Olka postąpiła źle! I to nawet bardzo. – Ale dostała piątkę! A sama mówiłaś, że dobre stopnie są ważne – Niciak spojrzał na mnie oskarżycielsko. – No, dość tego, powiedzcie, o co chodzi! – Bo ta Olka oszukała Martynę – uszy Puszka zafalowały gniewnie. – Przyszczyła sobie pomysł na pracę z historii.. – Przywłaszczyła – poprawiłam odruchowo – To okropne. Tak się nie robi! A co na to Martynka? – Martynka była chora. I nic nie wiedziała! One się najpierw umawiały, że zrobią tę pracę razem. A potem, jak pani stawiała pierwsze stopnie za pomysł, to Olka od razu się wyrwała… – oburzyła się Zakładka. – Ale przecież pani się nie zapytała, czy wymyśliły to razem z Martyną – powiedział Niciak – to chyba nie musiała mówić… Nie dostałaby piątki! – Taka piątka się nie liczy – powiedziała Zakładka. – Jest całkiem nieprawdziwa. I zobaczycie, na następny raz Olka zostanie sama. Nikt nie lubi oszustów! – A jakby się nikt nie dowiedział? – zapytał ostrożnie Druciak. – Wystarczy, że Olka wie. Jeżeli ktoś sam nie jest uczciwy, to będzie podejrzewał innych. A jak nikomu nie wierzy, to trudno mu współpracować. A tym bardziej jeśli takie krętactwo wyjdzie na jaw. – No, nie wiem.. – zawahał się Niciak. – No może z tą Olką macie rację. Ale przecież jak ktoś chce bardzo wygrać, to musi trochę kombinować. Nawet sportowcy używają dopingu. – I potem są dyskwalifikowani – powiedziałam stanowczo. – A przecież chodzi o to, że
30
jak możemy wierzyć innym, to żyje się znacznie łatwiej. Nie musisz wszystkiego sprawdzać, wiesz, że nikt cię nie oszukuje… – Wiem, wiem – zawołała Zakładka – to się nazywa zaufanie społeczne! – Mieszkałam kiedyś w takiej książce… – Ale jak to zrobić, żeby wszyscy byli tacy... zaufani? – zapytał Puszek. To chyba bardzo trudne. – Na przykład mogą być wielkie kary za oszukiwanie – powiedział Druciak. – Albo może raczej wielkie nagrody za to, że ktoś jest uczciwy. – Ja bym raczej wolała, żeby ludzie nie oszukiwali dlatego, że wiedzą, że tak należy. Nawet wtedy, kiedy nikt na nas nie patrzy i nikt nie wie, co robimy. Nawet bez kary i bez nagrody. To się nazywa dzielność etyczna. – Jak, jak? – zapytał Niciak, patrząc na mnie z niedowierzaniem. Dlaczego dzielność? – I dlaczego etyczna? – przerwała Zakładka.
– Dlatego, że dzięki etyce, takiej specjalnej nauce, wiemy, co jest dobre, a co złe – wyjaśniłam krótko – i wiemy, jak należy postępować. – A ja wolę nie być dzielny – upierał się Niciak. To się bardziej opłaca! – Tak myślisz? No to wyobraź sobie, że nie możesz być niczego pewien. Nie wiesz, czy to, co mówią ci inni, jest prawdą, nie wiesz, czy kupujesz dobry towar, nie wiesz, czy jak pożyczasz komuś pieniądze, to on ci je odda… I tak dalej… Chciałbyś naprawdę żyć w takim świecie? – Brr... – powiedział Puszek. – Okropność! To z tej Olki wyrośnie taka oszustka? – Może nie – powiedziałam z nadzieją. – Ma jeszcze trochę czasu, żeby się zmienić.
Co to znaczy, że można komuś ufać? Dlaczego zdarza się, że ludzie się nawzajem oszukują? Jak powinna postąpić Olka ? Czy opłaca się być uczciwym? Dlaczego tak uważasz?
Więcej rozmów z Puszkiem można znaleźć w książce Anny Karwińskiej „Rozmowy z Puszkiem o wyobraźni, przyjaźni i rozumieniu innych”, Wydawnictwo WAM, Kraków 2010.
www.uek.krakow.pl
Rok 2012 został ogłoszony przez Parlament Europejski Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Z tej okazji pojawiły się liczne publikacje, między innymi folder „Mapa pomocy osobom starszym – poradnik dla seniorów, ich rodzin, opiekunów i kadry pracującej z osobami starszymi”, wydany przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie, a sfinansowany przez Województwo Małopolskie. Kilka egzemplarzy tego interesującego poradnika dotarło do Uniwersytetu Trzeciego Wieku UEK. Zawiera on między innymi bazę Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Małopolsce, obejmującą 31 pozycji, w tym 8 w ramach uczelni wyższych. Pozostałe są utworzone przez organizacje pozarządowe i samorządy lokalne. Zajęcia obejmują zazwyczaj wykłady, lektoraty, warsztaty komputerowe, wycieczki krajoznawcze. Niektóre UTW oferują także różnego typu zajęcia w grupach zainteresowań, w zależności od zapotrzebowania i propozycji uczestników. Bardzo dużą rolę w działalności odgrywa aktywność słuchaczy i włączanie się w życie uczelni. Niejednokrotnie studenci seniorzy są znakomitym źródłem danych dla młodszych studentów przygotowujących prace wymagające badań ankietowych. W styczniu br. ciekawe badania wśród słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku UEK przeprowadziła mgr Sabina Bryś ze Stowarzyszenia Manko. Respondentom zadano między innymi takie pytania, jak: Jakie są główne potrzeby osób starszych w Pani/Pana środowisku lokalnym? Czy współpracuje Pan/Pani z jakimiś organizacjami pozarządowymi? W przypadku braku współpracy, jakie są tego powody? Czy chciałby Pan/Pani zaangażować się w pracę w charakterze wolontariusza? Uczestnictwem w jakiego rodzaju aktywnościach byłby/-aby Pan/Pani zainteresowany/a? Do głównych potrzeb respondenci zakwalifikowali potrzebę kontaktów z innymi ludźmi w podobnym wieku, większą integrację w swoim środowisku lokalnym, a często także nieumiejętność i niewiedzę w zakresie możliwości zagospodarowania wolnego czasu. Ponad 80% ankietowanych nie współpracuje w żaden sposób z organizacjami pozarządowymi. Powodami braku takiej współpracy jest przede wszystkim: brak informacji, jak dotrzeć do tego typu organizacji, które realizują wolontariat seniorów, nieznajomość lokalnych orga-
Spotkanie grupy inicjatywnej z prof. dr. hab. Romanem Niestrojem – rektorem UEK w dniu 12 marca 2012 r.
nizacji i ludzi ze środowisk lokalnych, prowadzących taką działalność. Często także brak wiary i przekonania w skuteczność takiej aktywności. Mimo to prawie połowa przebadanych deklaruje chęć podjęcia działalności wolontariackiej. Najczęściej deklarowane były: chęć uczestniczenia w działalności klubów seniora oraz pomoc osobom potrzebującym, np. w hospicjach lub innych organizacjach pomocowych. Wyniki ankiety oraz przegląd form działania Uniwersytetów Trzeciego Wieku innych krakowskich uczelni stały się inspiracją utworzenia Klubu Uniwersytetu Trzeciego Wieku UEK. Grupa inicjatywna w swoim wystąpieniu do Rektora zaoferowała pomoc w organizacji zajęć UTW UEK i aktywne włączenie się w życie Uczelni w celu międzypokoleniowej wymiany doświadczeń w zamian za udostępnienie pomieszczeń i pomocy merytorycznej przy organizacji wykładów, prelekcji i spotkań dyskusyjnych. Poparcia inicjatywie udzielił mgr Krzysztof Biel, koordynator ds. UTW UEK. – Realizacja tej oddolnej inicjatywy umożliwiłaby wykorzystanie aktywności i chęci do pracy na rzecz innych, wprowadzenie nowych form działania UTW oraz poprawy jego funkcjonowania. Danie szansy najaktywniejszym słuchaczom uczestniczenia w innych niż wykłady formach rozwoju wiedzy i umiejętności (dyskusjach, prelekcjach, warsztatach), budowanie ściślejszych więzi międzyludzkich, organizowanie wspólnych wycieczek czy szersze włączenie się w sprawy organizacyjne UTW możliwe byłoby właśnie w ramach Klubu – powiedział. Spontaniczna inicjatywa nie mogła nie znaleźć aprobaty władz Uczelni. Na spotkaniu
grupy inicjatywnej z prof. dr. hab. Romanem Niestrojem – rektorem UEK w dniu 12 marca 2012 r. uzyskali oni pisemne poparcie projektu. – Niezwykle się cieszę, że najstarsi członkowie naszej społeczności zaproponowali utworzenie w strukturze naszej Uczelni obszaru, w którym będą mogli aktywnie działać, dzieląc się swą wiedzą i doświadczeniem. Pomysł ten doskonale wpisuje się w realizowaną przez Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie ideę kształcenia ustawicznego oraz wspiera nasze dążenia do budowania trwałych więzi z Uczelnią środowiska absolwenckiego UEK. Optymistycznie nastraja fakt, że nasi dawni absolwenci oraz obecni słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku deklarują chęć przynależności do społeczności w perspektywie długookresowej – powiedział rektor UEK, prof. Roman Niestrój.
Andrzej Skrzyński – słuchacz UTW UEK, absolwent WSE w Krakowie, rocznik 1967
31