1
Македонија Мегалополис 19/12/2018
Основни тези:
2
I. ФАКТИЧКА СОСТОЈБА – Македонија fades out
Македонија се иселува и има негативен прираст. Денес во Македонија живеат 1, 596, 000 лица
Скопје опфаќа 30% од населението и 45% од БДП, и е центар на клтурниот живот.
Скопје е единствен регион со позитивен природен прираст
II. Македонија мегалополис – Предлог на Марјан Бојаџиев
Македонија да се посматра како Мегалополис : Скопје како главен центар и 10 регионални центри: Тетово, Гостивар, Охрид, Битола, Прилеп, Велес, Штип, Кочани Струмица и Куманово.
145, 000 вработени во јаванта администрација постепено да се пренасочат во овие 10 центри пропорционално.
Буџетскиот дефицит да се користи само за изградба на патна инфраструктура, која би чинела околу 2, 5 млрд евра;
Финaнсирање на деловни објекти и станбени објекти да биде исклучиво преку ЈПП;
III Создавање на средна класа
БДП надвор од Скопје би се зголемил и до 20% преку:
зголемена приватна потрошувачка надвор од Скопје ( влијание на јавната администрација) и зголемена јавна потрошувачка – преку изградба на патна инфраструктура.
Ако се комбинира со даночна реформа ( прогресивен данок но и ослободување од данок за пониските плати) се создава можност за зголемување на средната класа.
Цел: ОД СЕГАШНИТ 21% ДА ДОЈДЕМЕ ДО 45% средна клас во Македонија
Со тоа се создава можност за ОПСТАНОК НА ВНАТРЕШНОСТА НА МАКЕДОНИЈА
3
Некои наслови за иселувањето 2010
2018
4
Број на жители во Македонија 1, 596, 000 Ученици Население во МК 2012
2005/2006
235,691.00
2006/2007
231,497.00
4,194
1.78%
98.22%
1,986,557
2007/2008
222,359.00
9,138
3.95%
96.05%
1,908,140
2008/2009
216,180.00
6,179
2.78%
97.22%
1,855,116
2009/2010
210,381.00
5,799
2.68%
97.32%
1,805,353
2010/2011
204,439.00
5,942
2.82%
97.18%
1,754,363
2011/2012
198,856.00
5,583
2.73%
97.27%
1,706,453
2012/2013
191,051.00
7,805
3.92%
96.08%
1,639,476
2013/2014
192,165.00
-1,114
-0.58%
100.58%
1,649,035
2015/2016
185,992.00
6,173
3.21% 2.59%
96.79%
1,596,062
78.91%
2,022,547
78.91%
5
Сегашност 1: ЕКОНОМИЈА: Скопје опфаќа 30% од населението, но 43% од БДП
БДП перкапита
Население
%
БДП / 1,000
%
Р.М.
243,161
2,070,226
503,398,224
Вардардски
268,819
153,094
7%
41,154,576
8%
Источен
226,898
177,145
9%
40,193,846
8%
Југозападен
178,726
219,891
11%
39,300,239
8%
Југоисточен
266,524
173,560
8%
46,257,905
9%
Пелагониски
243,279
231,137
11%
56,230,778
11%
Полошки
118,672
319,916
15%
37,965,072
8%
Североисточен
151,462
176,204
9%
26,688,210
5%
Скопски
348,915
619,279
30%
216,075,732
43%
6
Регионалните БДП per capita и Нето плата во однос на Скопскиот регион Соодносот Полог : Скопје е полош отколку соодносот Македонија : Словенија во СФРЈ
Вардарски
Источен
Југо западен
Југо источен
Пелагонија
Полог
Северо исток
75%
67%
52%
83%
69%
32%
41%
67%
64%
76%
67%
78%
82%
65%
БДП ПЕР КАПИТА ВО однос на Скопје БРУТО ПЛАТА Во однос на Скопје
7
Сегашност 2: КУЛТУРА Скопје опфаќа 85% од посетителите на кино претстави 62% од музеите и 56% од театарските претстави
Македонија Скопје Chart Title
Кино
414, 843
353, 405
Музеи
490, 602
302, 204
100%
Тетар
231, 861
130, 805
80%
90% 70% 60% 50%
40% 30% 20% 10% 0%
Кино
Музеи Македонија
Тетар Скопје
Сегашност 3: Само Скопје има позитивен природен прираст
8
9
Мегалополис
10
Споредба со Метрополис области
Град / Метролитен област ( за Скопје е земена цела Македонија како област)
км 2
Жители Град
Жители Област
Скопје / Македонија
25,713
687,086
2,022,547
Boston, MA /Metro area
11,654
Chicago, IL / Metro area
28,163
2, 695, 598
9,472,676
Kansas City Missouri, Metropolitan
21,940
475, 038
2, 159, 159
Pistburg, PA Metro area
14,780
1, 733, 853
2, 353, 045
Paris, France Metro , area
17,174
2,200,000
12,405,426
4,732,161
11
Тези 1) Ефикасен начин на поттикнување на регионалниот развој би бил следниот: Преселување на администацијата во 10 регионални центри; Со тоа се сели јавната потрошувачка од Скопје во регионите; БДП надвор од Скопје би требало да порасне за 20%;
2) Македонија треба да се посматра како Мегалоплоис – Еден голем град За таа цел потребно е да се изгради патна инфраструктура со што ќе се поврзат:
2.1) Помалите населени места со 10 – те регионални центри 2.2) 10 – те регионални центри со Скопје
12
Пресметаката е базирана на “All Wheel” Communication channel Се гради мрежа – Скопје 10 центри Се гради мрежа – Регионален центар до неговата околина: На пример: Кочани - Делчево Кочани – Берово Куманово Крива Паланка Куманово кратово и т.н.
13
Цена на чинење на патишта
14
Економски ефект од дисперзија на јавата администрација Но, што ќе се случи ако ја замислиме следната хипотетичка ситуација: 145.000 вработени на државни јасли да се дисперзираат во целата мегалополис област, односно низ цела Македонија? Времето и просторот на овој труд не дозволува ваква опсежна анализа поради што ќе појдеме од следниве две претпоставки: прво, бројот на административци (145.000) да се дистрибуира пропорционално на бројот на население и второ, административен вработен да има просечна плата од 348.000 денари годишно (29.000 х 12).
15
БДП би се зголемил процентуално од 4, 53% во Вардарскиот регион до 10, 27% во Полог –пресметано како 50% од платите кои одат за лична потрошувачка во сооднос со БДП Без ефект на мултипликација и Без 20% кои произлегуваат од јавната потрошувачка! Со ефект на мултипликација овие проенти би се зголемиле и до 2 х!
16
ЕКОНОМСКИТЕ ЕФЕКТИ ДИСПЕРЗИЈА НА ПОТРОШУВАЧКАТА НИЗ РЕПУБЛИКАТА И СОЗДАВАЊЕ НА СРЕДНА КЛАСА
17
Јавната потрошувачка учествува со 20% во БДП Година
2012
2014
Јавна потрошувачка
87,031
90,290
БДП
460,703
527,631
% БДП
19%
17%
18
Сиромаштија....40%+ ПРЕД СОЦИЈАЛНИ ТРАНСФЕРИ
19
Што е средна класа? UK
US II “… „психолошки“ дефиниции на средна класа е следната:
Од 1913 во Обединететото „Припадниците на средната класа во Кралство се применува Америка сакаат да имаат стабилни работни дефиницијата на средната места со добри приходи, да имаат класа која е помеѓу „горната пристојна здравствена заштита, да ги плаќаат класа“ и „рабоничката класа“ сметките без поголеми проблеми, да уживаат во и „поседува човечки капитал“ мали луксузи, како на пример семеен годишен (класа на професионалци одмор. менџери и јавни службениници“) . Тие поседуваат дом (куќа или стан) имаат автомобил, нивните деца студираат и се US I Средна клaса како пензионираат комфорно“. заработувачка (James Sullivan ) Средна класа е во средната петина на заработувачка ( 38, 000 $– 49, 000 $)
20
Дефинија за средна класа според М. Бојаџиев – Преку потрошувачка кошница Средна клса претставува домаќинство кое е способно финансиски самостојно да ги задоволи:
А) Основните потеби за домување, живеење, исхрана, плаќање на комуналните давачки, Б) Базично ниво на дополнително образование за децата , најмалку еден годишен одмор, набавка и поседување на возило и набавка и поседување на сопствен стан. ВО ПРАКСА: Говориме за доле праг на средната класа која заработува
21
Да видиме како изгледа потрошувачката кошничка во Македонија ( 2016) Месеченбуџет Кирија или станбен кредит Мобилен телефон Режиски трошоци Школарина за деца Исхрана Превоз или авт. кредит Облека Регистрација на возило Годишен одмор Свадби , веселби, подароци Општ. Потреби Друго 2 плати х
Скопје
Внатрешност 8,000 2,000 3,000 1,000 22,000 5,000 3,800 700 3,000
6,400 2,000 2,400 800 17,600 3,500 3,040 700 2,400
500
400
3,000 2,500 54,500 27,250
2,400 2,000 43,640 21,820
22
Структура на класи според примања
( Напомена – групата од 20,000 до 26,000 е поделена на 2 сегменти – 23, 000 е праг на средната класа, добиен како аритметичка средина од потребен минимум за покривање на трошоци за живот од 27, 250 во Скопје и 21, 820 денари вон Скопје)
23
Колкава треба да биде средната класа? Во Западна Европа е >60% Во Централна и Источна Европа е > 48%
Да го поставиме 45% за ТАРГЕТ ЗА МАКЕДОНИЈА? Со тоа би имале средна класа на ниво на Централна Европа.
24
Со зголемување на платите за 20% средната класа се зголемува од сегашните 21% на 42, 5%!
Како да се зголемат платите, посебно во „ниските зони“? А) 4-10% влијание на дисперзија на администрацијата Б) 5-10% ослободување или намалување на пероснален данок на платите под 20, 000 ден В) Зголемување на економска активност – преку мултипликација Г) Јавни работи – влијание на патната инфраструктура
25
Респективно прокетот Македонија Мегалополис, може да се гледа како Проект за Регионален развој на Македонија, т.е. -Проект за прибилижување на стадардот во внатрешноста и Скопје, и
-Проект за интензивно инвестирање во инфраструктура - Проект, преку кој ќе се придонесе за зглемување на стандардот за бараните 20%! ( Посебно ако се коминира со даночна реформа, која би опфаќала -Зголемување на данокот на високите примања, но и
-Укинување на данокот за ниски примања)
26
....да се надеваме дека поретко ќе имаме вакви патокази
