2013
VOORWOORD
1e Jaarmagazine
Voorwoord 3 Toezicht 4
Dit jaar presenteren we voor het eerst het Jaarmagazine. Daarin blikken we terug op het afgelopen jaar, maar op een andere wijze dan u van ons gewend bent. Herkenbaar zijn onze zes ambities, die ook dit jaar weer de leidraad van ons werk waren. Nieuw is dat we bij elke ambitie van het museum een aantal stakeholders van ons museum aan het woord laten. We benadrukken daarmee dat ons museum een open instelling is, met een groot netwerk dat we graag inschakelen bij de ontwikkeling van ons programma. Er waren zoals altijd successen en teleurstellingen in 2013. Om met dat laatste te beginnen: het succes van de veelgeroemde tentoonstelling ‘1-1, elf idolen en Jan Mulder’ bleef uit. De waardering was hoog en de aandacht in de media groot. Het aantal bezoekers bleef echter achter. We hebben deze tegenvaller geanalyseerd en verantwoord. Het leverde ons complimenten op van de diverse fondsen, die ons ook voor komende projecten weer een bijdrage hebben toegezegd. Eén daarvan is de BankGiro Loterij, die haar jaarlijkse bijdrage van € 200.000 tot onze vreugde met twee jaar heeft verlengd. In mei hebben we Roombeek Cultuurpark gelanceerd, een samenwerkingsverband met TETEM Kunstruimte, Rijksmuseum Twenthe, AKI Artez en Concordia. Samen maken we een op elkaar afgestemd programma, waarmee we de stad Enschede en daarmee de regio Twente nog beter op de kaart zetten. Kunst en cultuur zijn immers een wezenlijk en onmisbaar ingrediënt van een samenleving; ze vergroten de aantrekkingskracht van stad en regio en ondersteunen de economie. En dan waren er de prachtige tentoonstelling ‘Bravissimo!’, die we samen met de Nederlandse Reisopera hebben gemaakt, en de nostalgische schilderijen van ‘De Twentsche Kunstkring’, die dankzij museum TwentseWelle en de stichting Evert Rabbers weer een plekje in het geheugen van Twente hebben gekregen. In het jubileumjaar 2013 bestond museum TwentseWelle 5 jaar. Dat hebben we gevierd door alle regiobewoners een vrijkaart te geven. Ook was het voor ons een reden de afgelopen periode onder de loep te nemen om te kijken waar het museum staat. Dat leidde tot een analyse, vele gesprekken in- en extern en het besluit om de koers van ons museum van het menselijk avontuur verder aan te scherpen. De mens als onderzoeker, als ontdekker en als ontwerper gaan we nóg meer centraal stellen in ons museum. Het menselijk vernuft als Leidmotief, zo u wilt. Prima op zijn plaats in Twente, de handigste regio van Nederland. Dankzij de oprichting van de Businessclub TwentseWelle in april van het afgelopen jaar, een Businessclub met toegevoegde waarde, hebben we inmiddels 24 creatieve ondernemers die met ons meedenken. Doet u ook mee? Kees van der Meiden Directeur-bestuurder museum TwentseWelle
Ambitie 1: museum TwentseWelle, een merk
6
Ambitie 2: museum TwentseWelle, een bron
8
Ambitie 3: museum TwentseWelle, een ingrediënt
10
Ambitie 4: museum TwentseWelle, een aandachttrekker
12
Ambitie 5: museum TwentseWelle, een onderneming
14
Ambitie 6: museum TwentseWelle, een innovator
16
Verkorte Jaarrekening 2013 18
Museum TwentseWelle Het Rozendaal 11 7523 XG Enschede Tel. 053 480 76 80 www.twentsewelle.nl Redactie Wilma Tempelman Eindredactie Loes Schippers Teksten Marco Krijnsen, Kees van der Meiden, Wilma Tempelman Fotografie Annina Romita, Fotostudio TwentseWelle Vormgeving buroBAM!, www.burobam.nl Uitgever Museum TwentseWelle Directie Kees van der Meiden Raad van Toezicht Herman Spenkelink, Ton Wennink, Marc Altink, Wim Boomkamp, Han ten Broeke mei 2014
Toezicht In 2013 heeft zes keer een officiĂŤle vergadering van de Raad van Toezicht van museum TwentseWelle plaatsgevonden. In de vergadering van 28 mei is het jaarverslag 2012 goedgekeurd. Verder heeft de Raad van Toezicht door het jaar heen de kwartaalcijfers van het museum besproken en de volgende besluiten genomen.
De Stichting TwentseWelle onderschrijft de principes van het best-practice-model, zoals beschreven in de Code Cultural Governance, en past deze toe. In 2013 werd de code opnieuw beschreven op basis van negen principes, die nut en noodzaak van het toepassen van deze code een stuk inzichtelijker maken. De beschrijving ervan is op de site www.cultuurondernemen.nl te vinden. De Raad van Toezicht dankt de diverse overheden, sponsoren en vriendenverenigingen voor hun ondersteuning van museum TwentseWelle. Zij spelen een onmisbare rol voor de continuïteit van het museum. De Raad van Toezicht van museum TwentseWelle dankt tot slot ook de directie, medewerkers, vrijwilligers en anderen die zich voor het museum hebben ingezet in het afgelopen jaar. Drempel museum wegnemen (interview Herman Spenkelink) Herman Spenkelink ziet als voorzitter van de Raad van Toezicht dat het best lastig is om bezoekers over de drempel van het museum te krijgen. ‘Maar als ze eenmaal in museum TwentseWelle zijn geweest, zijn ze enthousiast en komen ze graag terug.’ Het is een onderwerp dat de Raad van Toezicht aan het hart gaat en waarover regelmatig wordt meegedacht met directeur Kees van der Meiden. Hoe zet je museum TwentseWelle op de kaart en hoe krijg je meer mensen over de vloer? ‘2013 was een moeilijk jaar voor musea. Zeker in Oost-Nederland, omdat een museumbezoek voor de mensen hier van oudsher iets minder vanzelfsprekend is. Gelukkig is dat laatste aan het veranderen. Toch zullen we met z’n allen hard ons best moeten doen en creatief moeten zijn om de drempel van het museum verder te verlagen. Niet te veel overleggen. Gewoon doen! ’ Met de naamsbekendheid van museum TwentseWelle zit het wel goed, denkt Spenkelink. Nu nog de mensen zover zien te krijgen dat ze daadwerkelijk gaan kijken. ‘Ouders en grootouders zouden hun kinderen of kleinkinderen gewoon mee moeten nemen. Het hoort een vast onderdeel van de opvoeding te zijn. Dat geldt ook voor scholen. Het begint bij de leerkrachten, die je enthousiast moet maken voor het museum. Een groep acht van de basisschool zou toch standaard twee keer per jaar in museum TwentseWelle moeten komen? Als ik zie hoe mijn eigen kleinkinderen van het museum genieten… Veel mensen weten niet precies wat ze in museum TwentseWelle kunnen aantreffen.
Wim Boomkamp, collegevoorzitter van Saxion, is in de vergadering van 26 september benoemd als lid van de Raad van Toezicht van museum TwentseWelle. In diezelfde vergadering is ook de begroting van 2014 goedgekeurd. Het jaar 2013 werd uiteindelijk afgesloten met zwarte cijfers. Eind september zijn de steunstichtingen van de voormalige musea omgezet naar een steunstichting van museum TwentseWelle. De Raad van Toezicht is als bestuur aangesteld. Museum TwentseWelle wordt sinds 1 januari 2007 bestuurd volgens het raad-van-toezicht-model.
We moeten aan iedereen communiceren dat dit een prachtig museum van de vindingrijkheid is.’ Spenkelink denkt dat er ook kansen liggen in relatie tot de wijk Roombeek. ‘Die heeft door de vuurwerkramp landelijke bekendheid gekregen. Er komen veel mensen uit het hele land kijken hoe deze wijk is opgebouwd. Dat biedt mogelijkheden voor een dagje Enschede. Architectuur, stedenbouw, museum TwentseWelle en na afloop iets eten of drinken in het museumrestaurant. De heropening van het restaurant (bijRozendaal, eten en drinken) is een mooie ontwikkeling, waar het museum volop van kan profiteren.’
Ambitie 1:
museum TwentseWelle
een merk Het vijfjarig bestaan van museum TwentseWelle in 2013 hebben we aangegrepen om onze positie als museum kritisch tegen het licht te houden en vervolgens te bepalen waar we naar toe willen. Uit intern onderzoek onder de museumbezoekers blijkt dat de waardering voor museum TwentseWelle en onze exposities groot is. Het publiek ziet ons echter vooral als een museum van en voor de streek, dat het verhaal van Twente vertelt. Een museum dat niet genoeg uitnodigt tot meerdere bezoeken.
Het vijfjarig bestaan van museum TwentseWelle in 2013 hebben we aangegrepen om onze positie als museum kritisch tegen het licht te houden en vervolgens te bepalen waar we naar toe willen. Uit intern onderzoek onder de museumbezoekers blijkt dat de waardering voor museum TwentseWelle en onze exposities groot is. Het publiek ziet ons echter vooral als een museum van en voor de streek, dat het verhaal van Twente vertelt. Een museum dat niet genoeg uitnodigt tot
meerdere bezoeken. We hebben daarnaast nog te weinig uitstraling op de rest van Nederland en zijn onvoldoende in staat geweest om bezoekers van buiten de oostelijke regio te genereren. De bezoekersaantallen zijn dan ook achtergebleven bij de prognoses. Konden we in de eerste twee jaren van ons bestaan zo’n 60.000 bezoekers per jaar verwelkomen, de afgelopen twee jaren lag dat aantal redelijk stabiel op ongeveer 42.000. We hebben uit de genoemde analyse een aantal
viljoen, dat een spannende toevoeging is geworden aan ons museum. In 2014 worden hier de verhalen van auteur Jaap Scholten (geboren in Enschede) over zijn kleurrijke familieleden verteld en verbeeld. Verhalen die bol staan van lef en de zucht naar avontuur. Het paviljoen is voor die gelegenheid omgedoopt tot Horizon City en ingericht door kunstenaar Rommert Boonstra. In 2015 zal het weer een andere invulling krijgen die opnieuw extra publiek moet opleveren.
Overzicht bezoekers 2013
conclusies getrokken. Er is meer dynamiek in onze hoofdtentoonstelling (Het Grote Verhaal) nodig om het publiek vaker te verleiden tot een bezoek aan museum TwentseWelle. Er moet telkens iets nieuws te zien zijn. Iets anders, iets verrassends. Daarnaast willen we ons meer profileren als een museum van de vindingrijkheid, waarmee we ook voor mensen buiten de regio interessanter worden. We willen de bezoekers vooral het menselijk vernuft in al zijn gedaanten laten zien: de materiële en immateriële getuigenissen van de creativiteit, intelligentie en avontuurlijkheid van mensen. Natuurlijk blijven we nog steeds het verhaal over onze streek vertellen, maar meer dan voorheen zal dat ondergeschikt zijn aan het universele thema: de avontuurlijke mens die zijn grenzen verlegt. De koerswijziging heeft gevolgen voor zowel inrichting van het gebouw als de wisselexposities. Sinds december 2013 is het kleine bioscoopje (de bol) ingericht voor een steeds wisselende held van de vindingrijkheid. De eerste held: Coenraad ter Kuile, bierbrouwer en azijnfabrikant, lid van de firma E. ter Kuile & Zoon, textielfabriquers te Enschede, maar vooral ook wiskundige en astronoom. De in 2014 lopende tentoonstelling O’Hanlons helden (over ontdekkingsreizigers van de 19e eeuw) sluit eveneens naadloos aan op ons nieuwe profiel. En dat geldt ook voor het nieuwe pa-
Jongeren
4.856
Volwassenen
29.128
Onderwijs
6.485
Totaal
40.469
Museum TwentseWelle om de hoek en in het land (interview Danny de Vries) Museum TwentseWelle wil dichterbij de mensen zitten en daarnaast ook meer landelijke uitstraling krijgen. Communicatiestrateeg Danny de Vries ondersteunt het museum hierbij. ‘Je moet museum TwentseWelle overal tegenkomen, ook op niet voor de hand liggende plekken.’ Het Grote Verhaal, de vaste hoofdexpositie van museum TwentseWelle, is aan het veranderen. Logisch, zegt De Vries, want het is een product van de fusie van de drie Enschedese musea in 2007. ‘Een product van compromissen. Het gevolg is dat het verhaal voor veel bezoekers niet helder is. Door te focussen op het menselijk vernuft zal het concreter worden. Centraal staat de mens die iets heeft ontdekt of iets heeft uitgevonden. Daar kan elke bezoeker iets van leren.’ Vervolgens is het zaak om die nieuwe boodschap te vertellen aan de buitenwereld, zowel binnen als buiten de regio. ‘Het museum moet ook voor grotere landelijke bedrijven of instellingen interessant worden. Als zij met museum TwentseWelle samenwerken, heeft dat meteen ook uitstraling op de mensen buiten Twente. De expositie O’Hanlons Helden is daar een goed voorbeeld van. Die gaat over vernuft en ontdekken en past precies bij de boodschap. Bovendien is er een mooie samenwerking met de VPRO, de Universiteit van Amsterdam en de Artis bibliotheek. Die kant zal het vaker opgaan.’ De vraag is dan: hoe maak je dit alles duidelijk aan het publiek? De Vries denkt dat daar nog de nodige winst te halen valt. ‘Veel mensen zijn nog nooit bij museum TwentseWelle geweest, terwijl ze het waarschijnlijk een mooi museum zouden vinden. De drempel is voor hen nog steeds te hoog. Daarom zou museum TwentseWelle meer naar de mensen toe moeten. In de bus, in de kroeg, in de supermarkt, op school, in de wijk. Je moet onderdeel worden van het dagelijkse leven. Zoek de interactie. Confronteer mensen op ongewone plekken met het museum. Daag ze uit. Vraag ze wie hun helden zijn. Verzamel hun verhalen. En bedenk leuke deals door cross selling, maak combinaties met andere bedrijven. Kortom: treed meer naar buiten dan ooit!’
Ambitie 2:
museum TwentseWelle De bron staat voor onze collectie, de basis voor de tentoonstellingen en activiteiten van museum TwentseWelle. Het spreekt voor zich dat ook hier de vindingrijkheid van de mens het uitgangspunt wordt.
een
Het accent zal meer komen te liggen op het handelen van de mens in de loop van de geschiedenis, op zijn drang tot vernieuwen en verleggen van grenzen. Dat vraagt om een andere manier van vertellen. Het betekent bijvoorbeeld ook dat we bepaalde objecten zullen afstoten en op een hedendaagse manier gaan collectioneren. Eind 2013 is een aantal machines, die het spinproces verbeelden, ontmanteld en in depot opgeslagen. De vrijgekomen ruimte is bestemd voor het eerder genoemde paviljoen. Het spinproces zal in digitale vorm terugkeren in het museum. Eigentijds collectioneren met respect voor het streekverleden gebeurt tijdens Twenter Fashion, de jaarlijkse modeontwerpwedstrijd voor studenten Modevormgeving van het ROC van Twente. De studenten moeten een commercieel ontwerp maken met een knipoog naar de Twentse textielindustrie. De ontwerpen worden geshowd in het museum. Het evenement, een samenwerking tussen museum TwentseWelle, ROC en Roetgerink Mode, werd in mei 2013 voor de vierde keer gehouden. Winnaar
bron
was het zomerjurkje van Dewi Barend, derdejaars student Fashion Design bij de opleiding Mode & Textiel De Maere. Vergelijkbare matches staan ook centraal in het project The Gallery. Onder deze naam wordt het voormalig gebouw van Chemische Technologie op de Universiteit Twente de komende jaren herontwikkeld tot een 500 meter lange etalage voor kennisintensieve bedrijvigheid. In een wisselende expositie zal in de centrale hal ruimte zijn voor innovaties uit Twente. Museum TwentseWelle en Kennispark Twente richten deze centrale ruimte samen in. De presentaties van innovatieve producten of ideeën zijn eerst bij The Gallery te zien en na een half jaar bij museum TwentseWelle. Uitgangspunt is dat de innovaties opgenomen worden in de collectie van museum TwentseWelle. Het project is een opmaat voor Art&Product, waarmee we de wereld van de kunst en het (innovatieve) bedrijfsleven in Oost-Nederland bij elkaar brengen. Art&Product zorgt voor een collectie unieke producten, die beschikbaar komt voor exposities in museum TwentseWelle of elders. Een ander voorbeeld van eigentijds collectioneren vond plaats in het najaar van 2013 rondom de expositie over ‘De Twentsche Kunstkring’. Deze ging vergezeld van een taxatiedag, waarbij zo’n 200 bezoekers hun eigen schilderij van een Twentse schilder lieten beoordelen door taxateurs Theo van Stapele en Jan Morsink van de Oudheidkamer Twente. De dag droeg bij aan de ontwikkeling
van een digitale databank, een geschilderd beeldarchief van het Twente in de eerste helft van de vorige eeuw. Ook het verzamelen van verhalen (oral history) maakt deel uit van onze digitale collectievorming. In dat kader zijn we in 2013 begonnen met het project ‘Voor het te laat is’. Vrijwilligers van ons museum maken onder begeleiding van een professionele projectleider filmpjes van ongeveer drie minuten. Daarin vertellen mensen het verhaal achter een object in het museum. ‘Voor het te laat is’ is een gezamenlijk project van museum TwentseWelle, Techniekmuseum HEIM in Hengelo, Museum Boerhaave in Leiden, Nemo en Bijzondere Collecties UvA in Amsterdam. Museum TwentseWelle heeft op het gebied van de streektaal en streekcultuur de samenwerking opgezocht met het Historisch Centrum Overijssel en de IJsselacademie. Dat heeft eind 2013 geresulteerd in het besluit om gezamenlijk een provinciebreed programma voor het behouden en uitdragen van streektaal en streekcultuur uit te voeren. Een van de producten zal een mobiele taalkamer zijn. De verwachting is dat het bereik daarvan veel groter zal zijn dan van een taalkamer in een museum. De Verdieping, de publieksruimte waar bezoekers door middel van boeken en archiefstukken meer informatie kunnen verkrijgen, is qua omvang ingekrompen. De bibliotheekruimte is ontruimd en wordt geschikt gemaakt voor groepsactiviteiten. De boeken en archiefstukken zijn geclusterd in het zogeheten Stalendepot. De daar opgeslagen textielstalen worden gedigitaliseerd en geanalyseerd en voor een deel ontzameld. Met de stofkam door de textielcollectie (interview Riet Strijker) Een groot deel van de textielverzameling in museum TwentseWelle wordt afgestoten. Riet Strijker, textielex-
pert en conservator bij het stadsmuseum Almelo, hielp bij het ontzamelen. Textielmuseum Jannink was een van de drie Enschedese musea die in 2007 fuseerden tot museum TwentseWelle. Niet zo vreemd dus dat er tienduizenden stoffenstalen bewaard zijn gebleven in het depot. ‘Een hoeveelheid die je de adem beneemt. Maar je kunt niet alles bewaren, zeker omdat museum TwentseWelle geen textielmuseum is. Mensen beseffen bovendien niet hoeveel kosten gemoeid zijn met het conserveren van textiel.’ Strijker begon eind 2013 aan haar klus. De opdracht was om een representatief deel van de collectie over te houden. Een verantwoorde schifting dus. ‘Je moet als museum een goed beeld kunnen geven van de Twentse textielindustrie. Die heeft heel veel betekend voor deze regio. En dan gaat het niet alleen om de katoentjes die richting de Oost werden geëxporteerd. Bedrijven als Menko en Rigtersbleek maakten prachtige collecties die in de Bijenkorf en Franse warenhuizen werden verkocht. Dat waren hoogwaardige producten voor een breed publiek.’ Maximaal een kwart van de textielstalen blijft bij museum TwentseWelle, waar ze worden gefotografeerd en digitaal ontsloten. De rest van de collectie verdwijnt niet zomaar in de afvalcontainer, benadrukt Strijker. ‘Er zitten bijvoorbeeld mooie interieurstoffen bij. Omdat ze niet in Twente zijn gemaakt, gaan ze naar het Rijksmuseum in Amsterdam. Bij het ontzamelen vond ik verder een doos met schitterende ontwerpen van Almelose textielfabriek Hedeman. Echt een onverwachte schat. De ontwerpen gaan naar Almelo, daar horen ze thuis. Zo kan ik me ook voorstellen dat de stoffen van Jordaan weer richting Haaksbergen gaan. We proberen voor zoveel mogelijk spullen een nieuwe bestemming te vinden.’
Ambitie 3:
museum TwentseWelle een
ingrediĂŤnt
Deze ambitie betreft onze maatschappelijke functie. Museum TwentseWelle wil een laagdrempelig museum zijn voor een breed publiek. We zien het als onze taak om ook bezoekers binnen te krijgen voor wie het museumbezoek niet vanzelfsprekend is. Hierbij zoeken we de samenwerking met andere culturele instellingen.
Art2Go is een initiatief van TETEM kunstruimte, waarbij museum TwentseWelle zich in 2013 heeft aangesloten. Doelgroep zijn de leerlingen in het voortgezet onderwijs. De deelnemers van Enschedese scholen maken door middel van workshops kennis met drie verschillende culturele instellingen in de stad. Deelnemers uit de rest van Twente komen met de Cultuurbus en bezoeken twee instellingen. In museum TwentseWelle zijn in 2013 verschillende workshops voor de leerlingen georganiseerd, zoals ‘Het gebouw’ en ‘De geschiedenis maak jij’. Om leerlingen van het primair onderwijs beter te bereiken en te bedienen, maakt museum TwentseWelle sinds 2013 deel uit van cultuureducatieprogramma Kunstmenu van Concordia. Leerlingen kunnen kiezen uit een breed aanbod van activiteiten, waaronder een bezoek aan het museum. Daarnaast hebben we ons aangesloten bij Culturage, een samenwerkingsverband van de culturele instellingen en basisscholen in Enschede. Doel is om bij alle basisscholen het besef te laten doordringen dat cultuur een wezenlijk onderdeel is van het curriculum, en niet alleen een extraatje. Het museum is in 2013 bezocht door 241 groepen met in totaal 6.485 leerlingen. Onderstaande tabel geeft de verdeling aan naar soorten onderwijs en aantallen per groep.
Overzicht Onderwijs 2013
leerlingen
groepen
Primair Onderwijs
2.782
95
Voortgezet Onderwijs
3.373
127
Hoger Onderwijs en overig
330
19
Totaal
6.485
241
Sinds september 2013 zet museum TwentseWelle elke zondag papegaai Anno in om kinderen vanaf vier jaar rond te leiden langs Het Grote Verhaal. De museumkar met papegaaienkooi en kleurrijke kisten zit vol verrassingen. De tocht door het museum duurt 45 minuten. De kleuters mogen onderweg o.a. de vacht en de kies van een mammoet aanraken, een fossielafdruk maken of koffie malen zoals vroeger. Daarnaast bieden we elke woensdagmiddag telkens andere doe-activiteiten aan, waaraan kinderen (op vertoon van hun museumkaartje) gratis kunnen meedoen. Tijdens de zomervakantie hebben we speurkofferweken georganiseerd voor kinderen vanaf zes jaar. In de koffertjes zitten kaarten met vragen en opdrachten. In totaal zijn 400 kinderen met een koffertje door het museum getrokken. Museum TwentseWelle is een van de twaalf musea in het land die de Museum Plus Bus aandoet. Doelgroep zijn de senioren die niet meer in staat zijn om zelfstandig een museum te bezoeken vanwege hun lichamelijke en/of geestelijke conditie. De bus bracht in 2013 in totaal 39 bezoeken aan museum TwentseWelle, samen goed voor 1.520 bezoekers. Met twee collegereeksen van telkens vijf colleges op de zondagochtend richt museum TwentseWelle zich op nieuwsgierige basisschoolleerlingen in de leeftijd van acht tot en met twaalf jaar. Deze zogeheten Museumjeugduniversiteit kan rekenen op een behoorlijke interesse. In 2013 trokken de twee reeksen (in voor- en najaar) in totaal 173 deelnemers. Voor het derde achtereenvolgende jaar gaven leerlingen van Kaliber Kunstenschool een uitvoering in museum
TwentseWelle. Voor de kinderen is het een inspirerende plek om te spelen, terwijl ouders graag komen kijken naar de verrichtingen van hun zoon of dochter. Met de muziek wordt zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de museumcollectie. De uitvoering in december 2013 trok zo’n 850 bezoekers. Maatschappelijke groepen. Museum TwentseWelle onderhoudt contact met De Woonplaats en welzijnsorganisatie Alifa over het betrekken van bewonersgroepen bij het museum. Het betreft niet alleen activiteiten in het museum, maar desgewenst ook in de wijken. Een groep bewoners uit een seniorencomplex van De Woonplaats en een aantal groepen uit wijken via Alifa hebben museum TwentseWelle bezocht. Het programma bestond uit een algemene rondgang door het museum, met speciale aandacht voor de tentoonstelling ‘Markering Ontbreekt’. Met beide organisaties hebben we afspraken gemaakt over de condities waarop groepen ons museum kunnen bezoeken. Museum in het DNA van school (interview Marieke Hagemans) Museum TwentseWelle heeft zich voor de komende jaren verbonden aan de islamitische basisschool Al Ummah in Enschede. ‘Cultureel erfgoed moet in het DNA van de school komen’, hoopt Marieke Hagemans van het cultuureducatieproject Culturage. Twaalf culturele instellingen in Enschede doen sinds 2013 mee aan Culturage, van opera tot bibliotheek. Museum TwentseWelle is een van de deelnemers. Alle instellingen hebben een basisschool geadopteerd. Elk jaar komen er weer twaalf nieuwe scholen bij. Zo wordt cultuureducatie een olievlek in het onderwijs, denkt Hagemans. Het brengt ook een verandering bij de culturele instellingen teweeg.‘Culturage zorgt ervoor dat instellingen niet langer aanbodgericht hun workshops en activiteiten in de scholen droppen. De bedoeling is dat de leerkracht samen met de medewerker van de instelling projecten ontwikkelt met als doel om meer naar de kinderen te kijken en te luisteren. Wat willen ze? Er zal ook een goede aansluiting moeten zijn op de raakvakken als taal en aardrijkskunde. We willen zo een bewustwording op school op gang brengen. Een cultuuromslag.’ De ultieme wens van Hagemans is een doorlopende leerlijn cultureel erfgoed, van de kleuters in groep één tot en met de oudste basisschoolleerlingen in groep acht. Daarbij hoort een regelmatig museumbezoek. Juist op een school als Al Ummah, met veel allochtone kinderen, ligt voor museum TwentseWelle een uitdaging. Hogeschool Saxion gaat daarbij helpen. ‘De kinderen zijn opgegroeid met verhalen van thuis, uit de cultuur van hun Turkse ouders. In het museum kun je ze heel concreet in aanraking brengen met verhalen van de streek. Je maakt ze bewust van hun omgeving.’ Hagemans ziet het wel zitten. ‘We willen graag dat leerkrachten zelf gaan inzien hoe belangrijk cultuureducatie is. Wat zou het mooi zijn als de school elke maand het museum bezoekt, waar van alles te beleven valt en waar ook andere disciplines zoals voorstellingen worden binnengehaald. We hopen dat de kinderen op school zelf exposities gaan inrichten met ondersteuning van museum TwentseWelle. Het museum moet straks echt in het hoofd van de kinderen en in het DNA van een school komen te zitten.’
Ambitie 4:
museum TwentseWelle
een aandachttrekker Alleen een aantrekkelijk programma trekt de aandacht van potentiële museumbezoekers. Daarvoor is meer dynamiek in onze vaste opstelling (Het Grote Verhaal) nodig, gekoppeld aan spraakmakende wisselexposities, evenementen en andere museumactiviteiten. Een overzicht:
Museum TwentseWelle heeft in 2013 veel in de schijnwerpers gestaan, ook landelijk. Het vijfjarig bestaan van museum TwentseWelle hebben we gedurende het afgelopen jaar gevierd met een huis-aanhuis-actie, waarbij alle inwoners in Twente gratis entree kregen. De actie leverde 1.653 bezoekers op. Het aantal bezoekers kwam in 2013 uit op 42.000, iets minder dan het jaar ervoor. Met name de voetbalexpositie ‘1-1, elf idolen en Jan Mulder’ (tot en met mei 2013) had te maken met tegenvallende bezoekersaantallen. Er was weliswaar veel (landelijke) aandacht, vooral rondom de opening in november 2012, maar die vertaalde zich niet in aantallen
bezoekers. Ook de belangstelling voor de extra activiteiten (voetbalcafés, dansactiviteiten, freestyledemonstraties, een historische voetbaltour) viel enigszins tegen. De expositie ‘Onze man in Constantinopel’ schetste het leven van diplomaat/baron Frederik Gijsbert van Dedem (1743-1820) aan de hand van authentieke documenten, schilderijen en bijzonder archiefmateriaal. Gastcurator was journalist Henk Boom, tevens auteur van het gelijknamige boek. De expositie was te zien tot en met 19 mei. ‘Markering ontbreekt’ was de titel van de foto-expositie van fotograaf Theo Baart. Hij portretteerde eerder het Amerikaanse Rochester (bekend van Kodak) en bracht voor de expositie de transitie van de drie Twentse industriesteden Enschede, Almelo en Hengelo na de ondergang van de textielindustrie in beeld.
getoond: van bacterie tot mini-olifant. Ter gelegenheid van de troonswisseling besteedde museum TwentseWelle extra aandacht aan de band tussen het Koninklijkhuis en Twente in de expositie ‘Beatrix in Twente’. Daarin was onder meer het koningsdoek van Willem I uit 1830 te zien. De uitdrukking ‘Hee hef oonder ’n droad hen vretten’. ingestuurd door streektaalconsulent Harry Nijhuis van museum TwentseWelle, is uitgeroepen tot mooiste dialectgezegde van Nederland in 2013. Nijhuis nomineerde de uitdrukking in samenspraak met dialectdeskundigen uit Twente. De verkiezing was georganiseerd door het NCRV-radioprogramma Plein.De derde editie van de Jazzerieje, het festival voor jazzliedjes in streektaal, trok een recordaantal van dertig deelnemers. Na de drie voorrondes werden de tien beste nummers uitgevoerd tijdens de finale op de Oude Markt in Enschede. Naast Twente, Salland en de Kop van Overijssel deden dit keer ook zangers uit het Duitse grensgebied mee. De Jazzerieje wordt mede georganiseerd door museum TwentseWelle.
Decorstukken, kostuums en andere attributen uit ‘Der Ring des Nibelungen’ stonden centraal bij de tentoonstelling ‘Bravissimo!’ (1 juni t/m 29 september). Het publiek kon zo een kijkje nemen achter de schermen van de opera. Deze kwam tot stand in samenwerking met de Nederlandse Reisopera. Vier middagen was er een live opera-optreden in het museum. De expositie trok ook landelijke aandacht in het tv-programma Koffietijd.Op 18 oktober werd de expositie ‘De Twentsche Kunstkring’: Schilders van Twente (1900-1950) geopend. Daarvoor waren 155 werken van dit schilderscollectief geselecteerd en bijeengebracht, die samen een bijzonder beeld gaven van Twente uit het eerste deel van de vorige eeuw. De bijbehorende audiotour was in zowel het Nederlands als het Twents ingesproken. Ter gelegenheid van de expositie verscheen ook het boek ‘Schilders tussen Regge en Dinkel’. De taxatiedag in het kader van ‘De Twentsche Kunstkring’ was met meer dan 200 bezoekers een groot succes. Museum TwentseWelle nam deel aan de Twente Biënnale, van 23 mei tot en met 9 juni in Enschede. In ons museum was het project Metal Heart te zien, waarbij verschillende kunstenaars een verbinding zochten tussen kunst, metal-muziek en de collectie van museum TwentseWelle. Bij de volgende biënnale in 2015 zal het museum opnieuw een van de locaties zijn voor een vernieuwende vorm van kunst. Verder was er een mini-expositie over kleine diersoorten. In een vitrine van 1 x 1 x 2 meter werden vijftien diersoorten
Vernieuwingsdrang brengt opera naar museum (interview Nicolas Mansfield) De expositie ‘Bravissimo!’ bracht in 2013 de opera in museum TwentseWelle. Bij directeur Nicolas Mansfield van de Nederlandse Reisopera smaakt de samenwerking naar meer. Hij bereidt al een nieuw project voor. Eigenlijk was de primeur niet voor ‘Bravissimo!’. Rond de tentoonstelling ‘DDR, impressies van een verdwenen republiek’ in 2010 speelde de Reisopera in het museum al stukken uit de ‘Dreigroschenoper’ van de Duitse componist Kurt Weil. Maar de samenwerking voor de expositie over opera ging vorig jaar een stap verder, zegt Mansfield. ‘Tijden veranderen en culturele instellingen moeten meer over hun schaduw heen springen. We moeten kijken wat we elkaar kunnen bieden in plaats van het handje ophouden om te zien wat je kunt krijgen. Kees van der Meiden en ik denken daar hetzelfde over. De Reisopera heeft een lange, bewogen geschiedenis in Enschede liggen. Die wilden we heel graag delen met het publiek. Dus toen ik vorig jaar op Kees afstapte met de vraag wat we samen konden doen, is al snel het idee voor een expositie ontstaan. Voor ons gezelschap was dat een mooie gelegenheid om ons te presenteren na een fikse reorganisatie, waarin we afscheid moesten nemen van zeventig medewerkers.’ De expositie bestond uit decorstukken (uit ‘Der Ring des Nibelungen’), kostuums, beelden en foto’s. Bezoekers konden zich ook verkleden en zich opera-artiest wanen op het podium. Daarnaast verzorgden jonge talenten van de Nederlandse Reisopera op zondagmiddagen enkele uitvoeringen. Mansfield: ‘Het amfitheatertje van het museum leent zich daar prima voor. Goede akoestiek, lekkere informele sfeer. De voorstellingen werden goed bezocht.’ Mansfield kijkt nu hoe hij kan inhaken op de Turkije-expositie in 2015 of 2016 in museum TwentseWelle. ‘Het idee is om een Turkse componist een stuk te laten schrijven, dat we kunnen uitvoeren, eerst in het museum en vervolgens op andere plekken in Nederland en Turkije. Ik vind het belangrijk dat we voortdurend vernieuwen en over grenzen heen kijken. Dat is wat museum TwentseWelle en ons bindt. We hebben een erfgoedplicht, maar ook een plicht om te blijven vernieuwen voor komende generaties.’
Ambitie 5:
museum TwentseWelle Museum TwentseWelle wil zijn exploitatiebasis verbreden door meer als een onderneming te gaan opereren. We ontwikkelen meer bedrijfsmatige activiteiten en versterken onze relatie met het (regionale) bedrijfsleven.
Op 22 april is de Businessclub TwentseWelle (BTW) officieel van start gegaan. Hiermee willen we (creatieve en innovatieve) bedrijven structureel verbinden aan ons museum. BTW telt inmiddels 24 leden, die een interessant klankbord vormen voor onze plannen en ideeën. Tweederde van de lidmaatschapsgelden is bestemd voor de restauratie en de uitbreiding van onze collectie en de ondersteuning van bijzondere tentoonstellingen en projecten. Van de overige inkomsten organiseert museum TwentseWelle activiteiten voor de leden, zoals in 2013 een bezichtiging van het Rijksmuseum met medewerking van Gerda Havertong. Sinds april 2013 heeft het museumrestaurant een nieuwe exploitant (Tweetal Party Catering) en een andere naam (bijRozendaal, eten & drinken). Dat heeft geleid tot een betere verbinding en een nauwere samenwerking met het museum. Gezamenlijk hebben we een groot aantal arrangementen en activiteiten ontwikkeld, die een bezoek aan museum TwentseWelle extra aantrekkelijk maken. Zo is het iedere tweede donderdag van de maand mogelijk om te dineren naast de mammoet en de steppenwisent in het museum. ‘De Zingende Obers’ begeleiden het diner. Door de samenwerking is museum TwentseWelle beter in staat de zakelijke markt te bedienen en extra inkomsten te genereren. Museum TwentseWelle heeft een medewerker in dienst genomen, die speciaal belast is met het ontwikkelen van arrangementen voor de (zakelijke) markt. Er is veel tijd gestoken in acquisitie, maar zijn er ook al daadwerkelijk arrangementen gerealiseerd in het museum, variërend van diners tot symposia. In de loop van 2014 wordt deze functie geëvalueerd.
een onder neming
Museum als een actief platform (interview Martha Riemsma) Martha Riemsma is met haar mediabureau Twinkeling lid van de in 2013 opgerichte Businessclub TwentseWelle (BTW). ‘Ik zie museum TwentseWelle niet als een museum, maar als een platform op zoek naar verbinding.’ Ze mag zich zowel zakelijk als privé buurvrouw noemen, want Martha Riemsma (sinds mei 2014 hoofdredacteur van de Twentsche Courant Tubantia) woont en werkt in de wijk Roombeek. Het lidmaatschap van BTW lag dus min of meer voor de hand. ‘Ik draag museum TwentseWelle een warm hart toe en vind dat die club een goede plek verdient in Enschede en de Twentse samenleving. Zo staan ook de andere BTWleden erin. Je gaat met z’n allen voor hetzelfde, je hebt een gemeenschappelijke deler. Dat maakt het anders dan bijvoorbeeld de Rotary, die toch meer een netwerkclub is.’ Ook in een andere hoedanigheid heeft Riemsma regelmatig te maken met museum TwentseWelle: als bestuurslid van de stichting Fris (voor creatieve ondernemers). ‘Bij beide
partijen is er behoefte aan verbinding. We gaan gezamenlijk naar steden als Hamburg en Köln om inspiratie op te doen bij creatieve ondernemers en musea. Dan zie je dat Kees van der Meiden met een andere bril naar dingen kijkt dan wij. Dat vind ik verfrissend en inspirerend. Daarnaast hebben we met een groep van tien Fris-ondernemers nagedacht over wat we op het gebied van mediatechnologie en creativiteit kunnen toevoegen aan de vaste tentoonstelling in museum TwentseWelle. Dat is voor iedereen interessant. Er is inmiddels een subsidieverzoek de deur uit, dus mogelijk krijgt het een vervolg.’ Sinds haar lidmaatschap van BTW is Riemsma anders naar het museum gaan kijken. ‘Als je er vaker komt, zie je meer. Ik ben vaak bij openingen en met mijn kinderen ben ik ook al zo’n acht keer in museum TwentseWelle geweest. Bijvoorbeeld bij de workshop minecraften waarbij ze hun ontwerp met een 3D-printer konden printen. Zo moet een museum zijn: een platform dat kennis deelt en voortdurend in beweging is.’
Ambitie 6:
museum TwentseWelle
een innovator
Museum TwentseWelle wil een vernieuwer zijn om het publiek voortdurend te verrassen. We zijn dat door het toepassen van nieuwe technieken, maar ook door het leggen van ongewone verbanden en samenwerkingsvormen. Een voorbeeld van dat laatste was de expositie ‘Bravissimo!’ samen met de Reisopera.
Ook onze deelname aan ‘The Gallery’, de ‘Twente Biënnale’ en de organisatie van de jaarlijkse ‘Twenter Fashion’ horen daarbij. Vernieuwing en verrassing versterken ons imago als een spraakmakend museum waar steeds iets anders te beleven is. Museum TwentseWelle als innovator. Sinds december 2013 heeft de installatie ‘Twentse Sagen’ van kunstenaar Freerk Wieringa een vaste plek gekregen in de permanente tentoonstelling ‘Het Grote Verhaal’. Wieringa heeft zijn persoonlijke herinneringen verweven met Twentse sagen uit zijn jeugd. De installatie in de vorm van een kijker stelt bezoekers in staat om de sagen en legenden uit Twente te beleven in een virtuele wereld. Het project is tot stand gekomen in samenwerking met de Provincie Overijssel, het Kunstenlab en het Fonds BKVB. Een ander vast onderdeel is het project ‘Thuis’, een magische huiskamer vol ICT-snufjes. Uitgangspunt is het levensverhaal van acht mensen, die representant zijn van een bepaalde bevolkingsgroep. Zeven van hen zijn in het buitenland
geboren, de achtste komt uit Twente. De afkomst varieert van de (voormalige) Nederlandse koloniën tot de landen rond de Middellandse Zee. De personages worden op een stoel geprojecteerd en vertellen daar ‘live’ over hun komst naar Nederland. Integratie en gewoontes uit hun eigen cultuur staan centraal. Bezoekers kunnen via een afstandsbediening kiezen welk levensverhaal ze willen horen. Daarmee verandert ook telkens de inrichting van de huiskamer. De complete verhalen van deze bewoners en nog zeven anderen kunnen op monitoren en op de website nagelezen worden. De BankGiro Loterij heeft in 2013, mede op basis van de verrassende aanpak van ons museum, haar steun aan museum TwentseWelle met twee jaar verlengd. Het betekent dat museum TwentseWelle in de periode 2014-2015 jaarlijks een bijdrage van € 200.000 ontvangt voor aankopen en het toegankelijk maken van de collectie. In 2013 werden de gelden van de BankGiro Loterij besteed aan de realisatie van ‘Thuis’, het digitaliseren en verbeteren van de presentatie en een uitbreiding van onze presentatiefaciliteiten op ‘De Verdieping’. Partner voor innovatief exposeren (interview Nancy Trip) Een bijzondere expositie in ‘The Gallery’, op ‘Kennispark Twente’, laat zien dat museum TwentseWelle over de grenzen van het eigen museum heen kijkt. De expositie is in meerdere opzichten innovatief, zegt directeur Nancy Trip van Powered by Twente Innovation Events. ‘We wilden graag laten zien wat Twente in huis heeft op het gebied van onderzoek en kennisintensief ondernemerschap.
‘The Gallery’ is de plek waar dat allemaal bij elkaar komt, met naast ons de universiteit en de vele spin-offs van UT en Saxion. Dit is een innovatiecentrum met veel interactie en dynamiek. We organiseren hier honderd events per jaar, die veel bezoekers trekken. Van bedrijven en kennisinstellingen.’ Al die bezoekers stuiten in de hal van het gebouw meteen op 18 zuilen vol ICT-snufjes, die ze met de hand op afstand kunnen bedienen dankzij de nieuwste generatie sensoren. In de zuilen is volop aandacht voor hightech uit de regio: van geavanceerde vloeistoffiltratie tot de Twentse solarwagen Red Engine. De zuilen zijn tot stand gekomen in samenwerking met museum TwentseWelle. ‘Het moet museaal verantwoord zijn, vonden wij. Het moet er aantrekkelijk uitzien en we wilden ook graag een bijzondere vorm. Zo is het contact met museum TwentseWelle ontstaan. Via hen zijn we bij het Enschedese bedrijf 100%FAT terecht gekomen. Dat had al veel ervaring met innovatieve concepten in het museum en heeft deze zuilen ontwikkeld.’ De samenwerking tussen Powered by Twente (de organisatie voor events over innovatie en ondernemerschap op en rond Kennispark Twente) en museum TwentseWelle smaakt naar meer, zegt Trip. ‘Deze expositie blijft hier een half jaar staan en wordt dan vernieuwd op inhoud. Een deel van de content krijgt in aangepaste vorm een plek in het museum, is de bedoeling. We denken erover om op termijn met labs te beginnen waarin kunstenaars, ondernemers en onderzoekers samen nadenken over hoe je de boodschap van Twente als innovatieve regio vertelt. Vorm en inhoud van deze expositie zullen dus voortdurend veranderen. Dat hoort bij innovatie. En museum TwentseWelle is daarbij onze partner.’
Verkorte Jaarrekening 2013
Toelichting op de
exploitatierekening
en de balans Toelichting exploitatierekening 2013 Algemeen Het jaar 2013 is afgesloten met een positief resultaat van € 136.000, bestaande uit: 1. Een lagere dotatie aan de bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen ad € 155.000 2. Een eenmalige bijdrage voor een diorama ad € 135.000 3. Een negatief resultaat ten opzichte van de sluitende begroting 2013 ad - € 154.000 Totaal positief resultaat
Overige subsidies en bijdragen Het diorama ‘Thuis’ is in 2013 verwerkt via de exploitatierekening. De opbouw van dit diorama is gestart in 2011 en is afgerond in 2013. In 2011 en 2012 is dit diorama als onderhanden project in de verantwoording verwerkt. Afschrijvingen Onder deze post zijn de kosten verantwoord voor de daadwerkelijk uitgegeven vervangingsinvesteringen ad € 171.000.
€ 136.000
Directe opbrengsten In de begroting werd uitgegaan van 60.000 betalende bezoekers inclusief 31.000 bezoekers die tevens onze wisselexposities zouden bezoeken tegen verhoogde entreeprijzen. In 2013 zijn ruim 40.000 bezoekers geregistreerd, inclusief 4.000 bezoekers die onze tijdelijke exposities hebben bezocht tegen betaling (in totaal zijn onze wisselexposities bezocht door 11.000 bezoekers). Om uiteenlopende redenen zijn de geplande wisselexposities ‘Klein Verhaal’ van Jaap Scholten (wordt nu een grote tijdelijke expositie in ons museum met als titel ‘Horizon City’, die wordt geopend in 2014 gelijktijdig met het verschijnen van een gelijknamig boek van Jaap Scholten) en ‘Priville’, beiden met aanzienlijke begrote opbrengsten, niet doorgegaan en zijn vervangen door ‘Bravissimo!’ en ‘De Twentsche Kunstkring, welke nagenoeg geen extra opbrengsten kenden. De directe opbrengsten vallen hierdoor tegen met een bedrag van ongeveer € 180.000. Exploitatiebijdragen De bijdrage van de gemeente Enschede is door het achterwege laten van een volledige indexatie € 32.500 lager dan begroot. De bijdrage van de provincie is € 3.500 lager dan begroot als gevolg van beleidsaanpassingen en € 18.000 lager dan in 2012.
Huisvestingskosten Deze zijn hoger door een tegenvallend energieverbruik. Daarnaast is besloten eenmalig geen dotatie te doen aan de voorziening groot onderhoud ad € 36.000. Museumgebonden kosten Het geld wat uit voorgaand punt werd vrijgespeeld (€ 36.000) is eenmalig toegevoegd aan het PR en marketingbudget om stappen te kunnen maken om het museum beter in de markt te kunnen zetten. De hieruit voortvloeiende uitgaven worden gedaan in 2013 en in 2014. De lagere kosten worden veroorzaakt doordat de exposities ‘Klein Verhaal’ en ‘Priville’ niet doorgegaan zijn. Deze exposities waren aanzienlijk groter in omvang dan de exposities ‘Bravissimo!’ en ‘De Twentsche Kunstkring’ die wij nu hebben gepresenteerd. Algemene kosten Door het overgaan naar een andere ICT-dienstverlener, de juridische begeleiding van dit traject, de kosten voor beheer van de museum-ICT en ontwikkelingen binnen ons Adlib collectiebeheerpakket zijn de kosten hoger dan begroot.
2013 Toelichting op de balans 2013 Overige reserves Door de hiervoor beschreven aangepaste dotatie aan de bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen is het resultaat positief met € 155.000 beïnvloed. De aanpassing van het diorama ‘Thuis’ was in de vervangingsinvesteringen reeds geraamd en kan ook in de toekomst worden vervangen vanuit de vervangingsinvestering. De eenmalige bijdragen ad € 135.000 worden aan het resultaat toegevoegd en vanuit het resultaat weer toegevoegd aan de overige reserves. De exploitatie kende ten opzichte van de oorspronkelijk sluitende begroting een negatief resultaat van € 154.000, welke wordt onttrokken aan de overige reserves. Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Deze reserve is bedoeld om alle technische en ICTonderdelen in het museum die door ons in maximaal vijf jaar worden afgeschreven zonder meer te kunnen vervangen. Hierdoor zijn wij in staat om het museum continue goed operationeel te houden. Per 1 januari 2013 hebben wij de omvang van deze reserve, alsmede de dotatie aan deze reserve kritisch beoordeeld. We hebben daarbij de vervangingsbehoefte t/m 2018 in ogenschouw genomen. De conclusie uit dit onderzoek is dat wij zonder onze doelstellingen aan te passen € 450.000 kunnen onttrekken aan deze bestemmingsreserve en overhevelen naar de overige reserves en dat de omvang van de dotaties omlaag kan van € 355.000 naar € 200.000 per jaar. Deze verandering is per 1 januari 2013 doorgevoerd in de balans. In 2013 is voor een bedrag van € 171.000 onttrokken aan deze reserve voor het doen van vervangingsinvesteringen. De dotatie is € 200.000 geweest, zodat per saldo € 29.000 in 2013 wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve.
Geconsolideerde balans Stichting TwentseWelle per 31 december 2013 (na resultaatbestemming) ACTIVA Vaste activa MateriĂŤle vaste activa Inrichting en inventaris
31-12-13 â‚Ź
31-12-12 â‚Ź
73.213 73.213
90.062 90.062
16.018 16.018
8.610 8.610
95.720 66.894 570.424 733.038
159.040 80.513 401.292 640.845
Vlottende activa
Voorraden Voorraad museumwinkel Vorderingen en vooruitbetaalde bedragen Debiteuren Belastingen en sociale premies Overige vorderingen en overlopende activa Geldmiddelen
1.126.374
1.148.145
1.875.430
1.797.600
1.948.643
1.887.662
PASSIVA Eigen Vermogen Stichtingskapitaal 90 Overige reserves 164.047 Bestemmingsreserves 597.853 761.990 Voorzieningen Groot onderhoud gebouwen 108.000 108.000 Langlopende schulden Gemeente Enschede 256.354 256.354 Schulden op korte termijn Aflossingsverplichting 42.726 Crediteuren 287.466 Belastingen en sociale premies 52.263 Overige schulden en overlopende passiva 439.844 822.299 1.948.643
90 -422.051 1.018.972 597.011 108.000 108.000 341.806 341.806 85.452 233.344 80.502 441.547 840.845 1.887.662
Geconsolideerde exploitatierekening Stichting TwentseWelle over 2013 BATEN
Rekening 2013 €
Begroting 2013 €
222.471 35.150
446.500 25.000
320.657 214.068
6.010
5.000
8.045
263.631
476.500
542.770
Subsidie gemeente Enschede Subsidie provincie Subsidies overige gemeenten
2.024.522 117.900 7.204
2.057.000 121.500 4.000
2.024.000 135.290 9.071
Totaal exploitatiebijdragen
2.149.626
2.182.500
2.168.361
Subsidies en bijdragen exposities Overige bijdragen
125.000 435.454
200.000 215.000
125.000 248.126
Totaal overige subsidies/bijdragen
560.454
415.000
373.126
Totaal subsidies/bijdragen
2.710.080
2.597.500
2.541.487
Totaal baten
2.973.711
3.074.000
3.084.257
Directe opbrengsten - Publieksinkomsten - Sponsorinkomsten Indirecte opbrengsten Totaal opbrengsten
Rekening 2012 €
LASTEN Personeel Afschrijvingen Huisvesting Museumgebonden kosten Inkoopwaarden Algemene kosten
1.344.536 1.330.658 1.380.263 187.968 15.000 124.471 715.180 684.218 693.130 327.506 461.500 470.699 33.578 80.000 70.580 212.278 153.000 172.127
Totaal lasten
2.821.046
2.724.376
2.911.270
152.665
349.624
172.987
12.314
5.500
13.446
164.979
355.124
186.433
Bestemmingsreserve vervangingsinvesteringen Overige reserves
28.881 136.098
355.124 0
250.438 -64.005
164.979
355.124
186.433
Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening Rentebaten (per saldo) Exploitatieresultaat Bestemming exploitatieresultaat