TURKMSIC GÖRÜŞ BİLDİRGESİ İHMAL EDİLMİŞ HASTALIKLAR VE TEMEL İLAÇLARA ERİŞİM 59. TurkMSIC Ekim Genel Kurulu, Kayseri, Türkiye Kabul Ediliş Tarihi: 17.10.2010 Geçerlilik Tarihi: 17.10.2015
ÖZET Dünya nüfusunun üçte biri fakirliğin ve dezavantajlılığın belirtisi olan ihmal edilmiş hastalıkların ilaçlarına erişemediği için bu hastalıkların riski altında bulunmaktadır. Bu ilaçlar pazarlama imkanları sunmadıklarından dolayı, araştırma ve geliştirme faaliyetleri yapılmamaktadır. Bu yüzden üniversiteler bilimsel olanaklarını kullanarak bu ilaçların araştırma ve geliştirme faaliyetlerini gerçekleştirmeli ve bu ilaçların patentsiz olarak fakir insanlara için düşük maliyetlerle üretilmesini sağlayabilirler. Bu yönde üniversiteleri teşvik etmek için “Temel İlaçlar için Üniversiteler İttifakı” adlı uluslararası kuruluş “Philadelphia Konsensüs Bildirgesi”ni hazırlamıştır. Türk Tıp Öğrencileri Uluslararası Komitesi (TurkMSIC) Philadelphia Konsensüs Bildirgesi’ni kabul ettiğini ve bu yönde yapılacak çalışmaları teşvik edeceğini beyan eder.
GİRİŞ İhmal edilmiş hastalıklar fakirliğin ve dezavantajlılığın bir belirtisidirler. Bu hastalıklar daha çok gözlerden uzaklarda yaşayan en fakir toplumları, kırsal bölgeleri, şehirlerin kenar mahallelerini veya çatışmaların yaşandığı bölgeleri etkilemektedir. Dünya üzerinde yaklaşık 1 milyar kişi bu hastalıklara yakalanmıştır [1]. Her yıl 10 milyon insan, bu tedavi edilebilir hastalıklar yüzünden ölmektedir. Bu hastalıkları tedavi edebilecek temel ilaçlara da maalesef ulaşılamamaktadır. Dünya nüfusunun üçte birinin bu ilaçlara erişimi bulunmamaktadır. Afrika ve Asya'nın fakir bölgelerinde bu ilaçlara erişemeyenlerin oranı nüfusun yarısı civarındadır. Her dakika 20 kişi tedavi edilebilen bu hastalıklar yüzünden ölmektedir [2]. Dünyanın fakir bölgelerinde bu hastalıklardan etkilenen milyonlarca insan, maalesef pek çok kişinin gözünden kaçmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde milyonlarca insan uyku hastalığı, lenfatik filariazis, trahom ve diğer ihmal edilmiş hastalıklara yakalanmaktadır. Çünkü bu fakir insanların hastalıkları pazarlama fırsatları sunmadıkları için ticari araştırmalara uygun bulunmamaktadır. Araştırmalar için ayrılan paraların sadece %10'u dünya nüfusunun %90'ını ilgilendiren sağlık problemlerine ayrılmaktadır [2]. Bu sorunların giderilmesinde üniversitelere önemli bir rol düşmektedir. Pek çok önemli ilaç üniversitelerde keşfedilmekte ve bu yüzden dünyanın bu ilaçlara erişimi üniversitelerin bilimsel kapasitelerini nasıl kullandıklarıyla oldukça ilgilidir. Üniversitelerin bu hastalıklara tedaviler bulmada ve ilaçlar geliştirmede öncü kuruluşlar olmaları gerekmektedir.