MARKSiST BAKIs söz konusu olacak þeydir burada. Tüm partimiz ve Rusya'da siyasal bilinçli Sosyal-Demokrat proletaryanýn tümü, bu yeni sorunun farkýna varmalý, onu yakýndan tanýmalý ve her yerde çözmeye çalýþmalýdýr, aslýnda yapýlmasý gereken þey budur. Serfçi sansürün zincirlerinden kurtulan bizler, burjuva bezirgân edebi iliþkilerin tutsaðý haline gelmek istemiyoruz, gelmeyeceðiz de. Yalnýz polis baskýsýndan deðil, ama sermayenin de egemenliðinden, tüccarlýktan, dahasý, burjuva-anarþist bireycilikten arýnmýþ, özgür bir basýn yaratmak istiyoruz, yaratacaðýz da. Bu son sözler okuyucuya aykýrý ya da hakaretmiþ gibi gelebilir. Özgürlüðün coþkulu savunucusu birkaç aydýn "ne!" diye baðýracaklardýr belki de. Demek, siz yazý yazmak gibi alabildiðine ince, bireysel bir konuyu ortaklaþa denetim altýna almak istiyorsunuz! Bilimin, felsefenin ya da estetiðin sorunlarýný oy çoðunluðuyla iþçiler çözsün istiyorsunuz! Bütünlükle bireysel olan fikirsel çalýþmanýn mutlak özgürlüðünü inkar ediyorsunuz demek! Sakin olun, baylar! En önce, biz burada partili edebiyatý ve onun parti denetimine baðlýlýðýný tartýþýyoruz. Herkes hiçbir kýsýtlama olmaksýzýn dilediðince söyleyip yazmakta özgürdür. Ama, (parti dahil) bütün özgür kuruluþlar da, parti düþmaný düþüncelere sahip çýkmak için partiden yararlanan üyeleri kovmakta özgürdür. Söz ve basýn özgürlüðü tam olmalýdýr. Ancak, örgütlenme özgürlüðü de tam olmalýdýr. Ben söz özgürlüðü adýna sana haykýrma, yalan söyleme ve canýn ne istiyorsa onu yazma hakkýný tam olarak tanýmak zorundayým. Ama sen de örgütlenme özgürlüðü adýna bana þu ya da bu görüþlere sahip çýkan kimselerle biraraya gelme ya da ayrýlma hakkýný vermelisin. Parti, kendi düþmaný görüþlere sahip çýkan kimseleri kendinden arýndýrmadýkça önce ideolojik, sonra maddi açýdan çözülüp daðýlmasý kaçýnýlmaz olan özgür bir kuruluþtur. Partili görüþ1erle parti düþmaný görüþler arasýndaki sýnýrý belirleyebilmek için ortada parti programý, partinin taktik kararlarý ve tüzüðü, en sonunda da, pro-
letaryanýn uluslararasý özgür kuruluþ1arýnýn, uluslararasý SosyalDemokrasi'nin tüm deneyleri vardýr; proletarya partileri içinde bütünlükle tutarlý, tastamam Marksist, tümüyle doðru olmayan bireysel öðe ve eðilimler varolagelmiþtir hep, ama buna karþýlýk, bu partilerin kendi saflarý içinde hep dönem dönem "temizlikler" de olmuþtur. Ayný þey, burjuva "eleþtiri özgürlükçüsü" baylar, bizim Partimiz içinde de olacaktýr. Bir kitle partisi haline gelmek üzereyiz, açýk bir örgüt olmaya doðru hýzlý bir deðiþim geçiriyoruz; (Marksist açýdan) tutarsýz birçok kimse, hatta bazý Hýristiyan unsurlar, belki mistik kiþiler bile gelip aramýza katýlacaktýr, kaçýnýlmaz bir þey bu. Ama, midemiz saðlam ve taþ gibi Marksistiz. Tutarsýz unsurlarý kendi içimizde özümleyeceðiz. Parti içinde fikir ve eleþtiri özgürlüðü, insanlarýn parti adý verilen özgür kuruluþlarda örgütlenme özgürlüðünü bize unutturamayacaktýr hiçbir zaman. Ýkinci olarak da, sayýn burjuva bireyciler, mutlak özgürlük üstüne çektiðiniz söylevlerin ikiyüzlülükten baþka birþey olmadýðýný söyleyeceðiz sizlere. Para gücü üzerine kurulmuþ bir toplumda, bir avuç zengin insan asalak halinde yaþarken emekçi yýðýnlarýn yoksulluk içinde süründükleri bir toplumda gerçek, fiili hiçbir "özgürlük" olamaz. Siz, Bay Yazar, sizden allý pullu, çerçeve içinde açýksaçýklýk ve "kutsal" sahne sanatý "üstüne örtülü" bir kýlýf içinde fuhuþ isteyen burjuva yayýncýya karþý, burjuva kamuya karþý özgür müsünüz? O mutlak özgürlük denen þey ya bir burjuva palavrasýdýr, ya da (bir dünya görüþü olarak anarþizm, tersine çevrilmiþ burjuva düþüncesi olduðu için) anarþist bir palavradýr. Ýnsan hem toplum içinde yaþayýp, hem de ondan özgür olamaz. Burjuva yazarýn, sanatçýnýn, oyuncunun özgürlüðü, para kesesine, çürümeye, satýlýk olmaya gizlice (ya da ikiyüzlü biçimde gizlice) baðýmlýlýktan baþka bir þey deðildir. Ýþte biz sosyalistler, bu ikiyüzlülüðü açýða seriyor, sahte etiketleri söküyoruz; bunu da, sýnýfsýz bir edebiyat ve sanata varmak için deðil (çünkü böyle bir þey sýnýf-dýþý, sosyalist bir toplumda olabilir
“Sayýn burjuva bireyciler, mutlak özgürlük üstüne çektiðiniz söylevlerin ikiyüzlülükten baþka birþey olmadýðýný söyleyeceðiz sizlere. Para gücü üzerine kurulmuþ bir toplumda, bir avuç zengin insan asalak halinde yaþarken emekçi yýðýnlarýn yoksulluk içinde süründükleri bir toplumda gerçek, fiili hiçbir "özgürlük" olamaz. Siz, Bay Yazar, sizden allý pullu, çerçeve içinde açýksaçýklýk ve "kutsal" sahne sanatý "üstüne örtülü" bir kýlýf içinde fuhuþ isteyen burjuva yayýncýya karþý, burjuva kamuya karþý özgür müsünüz? O mutlak özgürlük denen þey ya bir burjuva palavrasýdýr, ya da (bir dünya görüþü olarak anarþizm, tersine çevrilmiþ burjuva düþüncesi olduðu için) anarþist bir palavradýr. Ýnsan hem toplum içinde yaþayýp, hem de ondan özgür olamaz. Burjuva yazarýn, sanatçýnýn, oyuncunun özgürlüðü, para kesesine, çürümeye, satýlýk olmaya gizlice (ya da ikiyüzlü biçimde gizlice) baðýmlýlýktan baþka bir þey deðildir.
31