Analyse van de balansen 2021 Alles in orde… of toch bijna

2021 bevond zich min of meer in het oog van de storm, tussen Covid in 2020 en de oorlog in Oekraïne in 2022. De Belgische economie herstelde zich met een onverwachte daadkracht en de transportbedrijven slaagden er over het algemeen in om de kastanjes uit het vuur te halen.

OMZETVOLUME

Voor de tweede keer in vijftien jaar maakten we in 2021 een jaar mee van economisch herstel na een krimp van het BBP. Uiteindelijk kende de Belgische economie een herstel waarvan ook de transporteurs goed konden profiteren.

Een eerste vaststelling: voor de eerste vier maanden van het jaar kwamen de kilometers afgelegd door Belgische vrachtwagens op het Viapass-netwerk opnieuw op het niveau van voor Covid. Die tendens versterkte nog naar het einde van het jaar. Daarentegen kende de kostprijs een bruuske toename (+ 5,3 % in nationaal transport en tot + 8,2 % in internationaal transport). Opvallend is dat de Belgische transporteurs er aanvankelijk niet in slaagden om die stijging van de kosten snel door te rekenen in hun tarieven (indien we hun antwoorden in het kader van de Truck & Business Barometer mogen geloven). Die achterstand werd slechts ingehaald tijdens de laatste maanden van het jaar, maar dan ook op een duidelijke manier.

Uiteindelijk stellen we bij het lezen van de balansen vast dat het omzetcijfer van de transporteurs fors is gestegen (+14,34 % gemiddeld), maar dat die toename vooral toe te schrijven is aan de grote ondernemingen (+ 14,56 %) en maar weinig aan de KMO’s. Wat de toegevoegde waarde betreft (een geloofwaardig criterium, want gepubliceerd door alle ondernemingen) is de toename even duidelijk en vooral beter verdeeld over alle types van bedrijven. De kleine ondernemingen zijn er evenwel niet in geslaagd om hun toegevoegde waarde sterker te laten stijgen dan de inflatie (+ 3,2 % in 2021). We noteren tevens een verontrustende evolutie bij de Waalse transporteurs, waar de toegevoegde waarde minder sterk toeneemt dan in de twee andere gewesten van het land. Dat wordt bevestigd door de cijfers van de Nationale Bank, die berekende dat de Waalse economie nog niet zijn niveau van voor de Covidcrisis heeft teruggevonden, in tegenstelling tot de Vlaamse economie.

EVOLUTIE VAN DE TOEGEVOEGDE WAARDE

+1,79 %

Ten opzichte van het ‘coronajaar’ 2020 was de heropleving van de werkgelegenheid spectaculair in 2021. Zoals bevestigd wordt door de cijfers van het RSZ, is het vooral in het tweede trimester, na het aflopen van de belangrijkste gezondheidsmaatregelen, dat de transportbedrijven massaal zijn beginnen aanwerven, terwijl het verlies aan arbeidsplaatsen in 2020 toch al eerder beperkt was gebleven. Het aantal arbeidsplaatsen is dus gestegen met 3,72 % bij de arbeiders en met 5,63 % bij de bedienden in het tweede trimester. Die stijging heeft zich doorgezet naar het einde van het jaar met respectievelijk 4,74 en 7,19 %. De balansgegevens bevestigen daarbij het steeds grotere verschil tussen het aantal arbeidsplaatsen en het aantal fulltime-equivalenten. Dat gaat zeker vooruit, maar in mindere mate (+ 1,79 %), met een tendens die veel groter is bij de grote ondernemingen (+ 2,24 %) dan bij de middelgrote (+ 0,92 %) en kleine ondernemingen (-1,13 %). Het is evenwel onmogelijk om te zeggen of dat verschil nu voortvloeit uit de wil van de werkgevers of de werknemers om terug te vallen op deeltijdse contracten.

Na een vooruitgang met 5,75 % heeft de productiviteit van het personeel een nieuw recordniveau bereikt, maar de groei is vooral veel groter dan de inflatie. Enerzijds moeten we hierin het gevolg zien van de tariefverhogingen die bekomen werden in het tweede semester, anderzijds maakt de steeds verder doordringende digitalisering het eveneens mogelijk om meer toegevoegde waarde te behalen per werknemer. Onze grafiek toont de positieve impact van die digitalisering goed aan. Aanvankelijk beperkt tot de grote ondernemingen, maar later ook merkbaar bij de middelgrote bedrijven vanaf 2013 en vier jaar later in de kleine ondernemingen. Dat blijft evenwel onvoldoende om de effecten van de inflatie op langere termijn te bestrijden: sinds 2005 is de ‘inflatie-index’ opgelopen tot 136,36 punten terwijl de ‘productiviteitsindex’ op 129,26 punten staat. Het verschil tussen de twee heeft evenwel de neiging om te verkleinen, want het was gemiddeld 12 punten tussen 2021 en 2020.

DE TENDENS 2021 (PROFIT MARGIN): + 2,86 %

UW TENDENS 2021:

Het record van 2016 werd niet verbeterd, maar 77,2 % van de Belgische transporteurs hebben winst geboekt in 2021. Nog meer goed nieuws: de totale winst van de 3.608 geanalyseerde bedrijven is toegenomen van 430 tot 528 miljoen EUR in één jaar. Bij dat cijfer moet er echter rekening gehouden worden met de 355 miljoen EUR die aan de transporteurs werd terugbetaald in het kader van de professionele diesel. Laten we dus stellen dat de operationele winst van de Belgische transporteurs gestegen is van 97 tot 173 miljoen EUR.

De rentabiliteit van de ondernemingen die hun zakencijfers publiceren (dus voornamelijk de grote) is becijferd op 2,86 % (+ 0,2 %). Tot zover voor de brutocijfers.

Het beste nieuws is nochtans afkomstig van de kleine ondernemingen (waar het percentage winstgevende bedrijven een record heeft bereikt na vijf jaar van daling) en het Brusselse Gewest. De resultaten liepen hier ook al vijf jaar terug, maar de ‘opkuisoperatie’ van de Franstalige Ondernemingsrechtbank van Brussel heeft zijn vruchten afgeworpen.

EBITDA DE TENDENS 2021: + 9,12 %

UW TENDENS 2021:

De balansen van 2021 lieten toe een tendens te bevestigen die we het voorgaande jaar al konden opmerken: de operationele rentabiliteit groeit sneller bij de grote ondernemingen (+ 12,14 %) dan bij de middelgrote bedrijven (+2,24 %). De kleine ondernemingen blijven hangen op + 1,7 % en hebben er moeite mee hun niveau van 2014 terug te vinden, terwijl de grote ondernemingen die index hebben doen stijgen tot 77 % en de middelgrote ondernemingen tot 35 %. Wij spreken uiteraard over de absolute cijfers, die gezien moeten worden in het perspectief van de inflatie. Opnieuw herstellen de resultaten van de Brusselse bedrijven zich op een spectaculaire manier.

Analyse van 3.613 balansen (code Nacebel 49410 en paritaire commissie 140), verdeeld als volgt:

• 1.924 kleine ondernemingen (C: omzetcijfer < 750.000 EUR),

• 1.116 middelgrote ondernemingen (B: omzet < 3 miljoen EUR),

• 573 grote ondernemingen (A: omzet > 3 miljoen EUR)