"Shogh" Sunday Bulletin Issue # 10 - October 20, 2019

ԿԻՐԱԿՆՕՐԵԱՅ ԹԵՐԹԻԿ- SUNDAY BULLETIN ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ 20 OCTOBER, 2019 – No.10

ԿԻՐԱԿՆՕՐԵԱՅ ԹԵՐԹԻԿ-SUNDAY BULLETIN

THIS ISSUE OF “SHOGH” IS SPONSORED BY MRS. MARIA BADALIAN & MR. RAFIK ALEXANIAN

ՎԵՑԵՐՈՐԴ ԿԻՐԱԿԻ ԽԱՉՎԵՐԱՑԻ ՃԱՇՈՒ ԸՆԹԵՐՑՈՒԱԾՆԵՐ ԵՍԱՅԻԻ ՄԱՐԳԱՐԷՈՒԹԵՆԷՆ 20.2-21.6 ԳԱՂԱՏԱՑԻՆԵՐՈՒՆ ԳՐՈՒԱԾ ՆԱՄԱԿԷՆ 4.3-18 ՂՈՒԿԱՍԻ ԱՒԵՏԱՐԱՆԷՆ 4.14-23 ՍՈՒՐԲ ԵՒ ԱՆՄԱՀ ՊԱՏԱՐԱԳ Առաւօտեան ժամը 10։30-ին

Պատարագիչ եւ Քարոզիչ՝

Տ. ԶԱՐԵՀ ԱՒԱԳ ՔՀՆՅ. ԶԱՐԳԱՐԵԱՆ ՓՈԽԱՌԱՋՆՈՐԴ ԵՒ ՀՈԳԵՒՈՐ ՀՈՎԻՒ FIFTH SUNDAY OF THE EXALTATION OF THE HOLY CROSS SYNAXIS READINGS ISAIAH 20.2-21.6 GALATIANS 4.3-18 LUKE 4.14-23 Divine Liturgy at 10:30 AM Celebrated by:

REV. ARCHPRIEST FR. ZAREH ZARGARIAN VICAR AND PARISH PRIEST Choirmaster: Mr. Shahe Altounian Organist: Mrs. Sona Artinian

2

ՃԱՇՈՒ ԸՆԹԵՐՑՈՒԱԾՆԵՐ SYNAXIS READINGS ԳԱՂԱՏԱՑԻՆԵՐՈՒՆ ԳՐՈՒԱԾ ՆԱՄԱԿԷՆ 4.3-18 Նոյնպէս ալ մենք, երբ մանուկ էինք, աշխարհի սկզբունքներուն տակ ստրուկ էինք: Բայց երբ ժամանակը լրումին հասաւ, Աստուած ղրկեց իր Որդին՝ որ կնոջմէ ծնաւ եւ Օրէնքին տակ մտաւ, որպէսզի փրկանքով գնէ Օրէնքին տակ եղողները. որպէսզի մենք որդեգրութի՛ւնը ստանանք: Եւ քանի որ դուք որդիներ էք, Աստուած ձեր սիրտերուն մէջ ղրկեց իր Որդիին Հոգին, որ կ՚աղաղակէ. «Աբբա՛, Հա՛յր»: Հետեւաբար ա՛լ ստրուկ չես, հապա՝ որդի. ու եթէ որդի, ուրեմն՝ Աստուծոյ ժառանգորդը Քրիստոսի միջոցով: Ուրեմն այն ատեն երբ չէիք ճանչնար Աստուած, կը ծառայէիք անոնց՝ որ բնութեամբ աստուածներ չէին: Սակայն հիմա որ ճանչցաք Աստուած, կամ մա՛նաւանդ՝ ճանչցուեցաք Աստուծմէ, ի՞նչպէս կը վերադառնաք այն տկար եւ աղքատ սկզբունքներուն, որոնց դարձեալ կ՚ուզէք ստրուկ ըլլալ: Կը պահէք օրերը, ամիսները, ժամանակներն ու տարիները. կը վախնամ ձեզի համար, որ գուցէ զուր տեղը աշխատած ըլլամ ձեր վրայ: Եղբայրնե՛ր, կ՚աղերսե՛մ ձեզի, ինծի՛ պէս եղէք, որովհետեւ ես ալ ձեզի պէս եղայ. դուք բնա՛ւ վնասած չէք ինծի: Դուք գիտէք թէ ի՛նչպէս՝ մարմինիս տկարութեամբ՝ աւետարանեցի ձեզի առաջին անգամ. բայց մարմինիս վրայ կրած փորձութիւնըս չանարգեցիք, ո՛չ ալ պժգացիք. հապա Աստուծոյ հրեշտակի մը պէս ընդունեցիք զիս, Քրիստոս Յիսուսի պէս: Ուստի ո՞ւր է՝՝ ձեր այդ ատենուան երանութիւնը. քանի որ ես կը վկայեմ ձեզի թէ եթէ կարելի ըլլար՝ ձեր աչքե՛րը պիտի խլէիք եւ զանոնք ինծի տայիք: Միթէ ձեր թշնամի՞ն եղայ՝ ձեզի ճշմարտութիւնը խօսելով: Անոնք նախանձախնդիր են ձեզի հանդէպ, բայց ո՛չ բարի նպատակով. նոյնիսկ կ՚ուզեն մեզ վտարել, որպէսզի նախանձախնդիր ըլլաք իրե՛նց հանդէպ: Սակայն լաւ է նախանձախնդիր ըլլալ բարիին հանդէպ՝ ամէ՛ն ատեն, եւ ո՛չ թէ միայն երբ ձեր մէջ ներկայ եմ: Որդեակնե՛րս, ձեզի համար դարձեալ երկունքի ցաւ կը քաշեմ, մինչեւ որ Քրիստոս ձեր մէջ կերպաւորուի: Կ՚ուզէի հիմա ձեր մէջ ներկայ ըլլալ ու շեշտս փոխել, որովհետեւ ձեր մասին վարանումի մէջ եմ: 3

ՂՈՒԿԱՍԻ ԱՒԵՏԱՐԱՆԷՆ 4.14-23 Յիսուս Հոգիին զօրութեամբ վերադարձաւ Գալիլեա, եւ անոր համբաւը տարածուեցաւ այդ գաւառին ամբողջ շրջակայքը: Ինք կը սորվեցնէր անոնց ժողովարաններուն մէջ, ու կը փառաւորուէր բոլորէն: Երբ եկաւ Նազարէթ, ուր ինք մեծցած էր, իր սովորութեան համաձայն Շաբաթ օրը մտաւ ժողովարանը, ու կանգնեցաւ որ կարդայ: Տուին անոր Եսայի մարգարէին գիրքը: Երբ բացաւ գիրքը, գտաւ այն տեղը՝ ուր գրուած էր. «Տէրոջ Հոգին իմ վրաս է. որովհետեւ օծեց զիս աղքատներուն աւետարանելու, ղրկեց զիս կոտրած սիրտ ունեցողները բժշկելու, գերիներուն՝ ազատ արձակում եւ կոյրերուն տեսողութիւն յայտարարելու, հարստահարութիւն կրողները ազատ արձակելու, Տէրոջ բարեհաճութեան տարին յայտարարելու»: Յետոյ գոցեց գիրքը, տուաւ սպասաւորին, ու նստաւ: Բոլոր ժողովարանը եղողները իրենց աչքերը սեւեռած էին անոր վրայ: Ուստի սկսաւ ըսել անոնց. «Այսօր այս գրուածը իրագործուեցաւ, ու ձեր ականջները լսեցին»: Բոլորը կը վկայէին անոր մասին, կը զարմանային անոր բերանէն ելած շընորհալի խօսքերուն վրայ, եւ կ՚ըսէին. «Ասիկա Յովսէփի որդին չէ՞»: Ինք ալ ըսաւ անոնց. «Իրաւ դուք ինծի պիտի ըսէք սա՛ առածը. “Բըժի՛շկ, դուն քե՛զ բուժէ: Ո՜րչափ բաներ լսեցինք՝ որ Կափառնայումի մէջ կատարուեցան. հո՛ս ալ ըրէ՝ քո՛ւ բնագաւառիդ մէջ”»:

GALATIANS 4.3-18 So also, when we were underage, we were in slavery under the elemental spiritual forces a of the world. But when the set time had fully come, God sent his Son, born of a woman, born under the law, to redeem those under the law, that we might receive adoption to sonship. Because you are his sons, God sent the Spirit of his Son into our hearts, the Spirit who calls out, “Abba, c Father.” So you are no longer a slave, but God’s child; and since you are his child, God has made you also an heir.

Formerly, when you did not know God, you were slaves to those who by nature are not gods. But now that you know God—or rather are known by God—how is it that you are turning back to those weak and miserable forces d ? Do you wish to be enslaved by them all over again?

4

You are observing special days and months and seasons and years! I fear for you, that somehow I have wasted my efforts on you.

I plead with you, brothers and sisters, become like me, for I became like you. You did me no wrong. As you know, it was because of an illness that I first preached the gospel to you, and even though my illness was a trial to you, you did not treat me with contempt or scorn. Instead, you welcomed me as if I were an angel of God, as if I were Christ Jesus himself.

Where, then, is your blessing of me now? I can testify that, if you could have done so, you would have torn out your eyes and given them to me.

Have I now become your enemy by telling you the truth?

Those people are zealous to win you over, but for no good. What they want is to alienate you from us, so that you may have zeal for them. It is fine to be zealous, provided the purpose is good, and to be so always, not just when I am with you.

LUKE 4.14-23 Jesus returned to Galilee in the power of the Spirit, and news about him spread through the whole countryside. He was teaching in their synagogues, and everyone praised him.

He went to Nazareth, where he had been brought up, and on the Sabbath day he went into the synagogue, as was his custom. He stood up to read, and the scroll of the prophet Isaiah was handed to him. Unrolling it, he found the place where it is written: “The Spirit of the Lord is on me, because he has anointed me to proclaim good news to the poor. He has sent me to proclaim freedom for the prisoners and recovery of sight for the blind, to set the oppressed free, to proclaim the year of the Lord’s favor.” Then he rolled up the scroll, gave it back to the attendant and sat down. The eyes of everyone in the synagogue were fastened on him. He began by saying to them, “Today this scripture is fulfilled in your hearing.”

All spoke well of him and were amazed at the gracious words that came from his lips. “Isn’t this Joseph’s son?” they asked. Jesus said to them, “Surely you will quote this proverb to me: ‘Physician, heal yourself!’ And you will tell me, ‘Do here in your hometown what we have heard that you did in Capernaum.”

5

ՏՕՆԵՐ- FEASTS ՏՕՆ ՍԲ. ԱՒԵՏԱՐԱՆԻՉՆԵՐՈՒ ՄԱՏԹԷՈՍԻ, ՄԱՐԿՈՍԻ, ՂՈՒԿԱՍԻ ԵՒ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍԻ Հոկտեմբեր 19-ին Հայաստանեայց եկեղեցին կը յիշատակէ տօնը Քրիստոսի կեանքն ու քարոզչութիւնը պատմող Սուրբ աւետարանիչներու՝ Մատթէոսի, Մարկոսի, Ղուկասի եւ Յովհաննէսի: Մատթէոսը եւ Յովհաննէսը 12 առաքեալներէն էին, իսկ Մարկոսն ու Ղուկասը՝ 72-էն:

ՄԱՏԹԷՈՍ ԱՒԵՏԱՐԱՆԻՉԸ Գալիլիայէն էր՝ Կառափնիոյ բնակիչ եւ պաշտօնով մաքսաւոր էր: Իր հրէական անունը Ղեւի էր, որ թարգմանաբար կը նշանակէ Աստուածատուր: Երբ Յիսուս զինք իր 12 առաքեալներէն մէկը ըլլալու կանչեց, ան անմիջապէս Տէրոջը հետեւեցաւ եւ դարձաւ Անոր աշակերտը: Ան քարոզած է Պաղեստին եւ Պարթեւաստան: Հաւատացեալ հրեաներու խնդրանքով ան գրի առաւ իր բանաւոր քարոզները, որ հիմը դարձան իր Աւետարանին: Նահատակուած է Եթովպիայ, կամ՝ Պարթևաստան: Մատթէոսի խորհըրդանիշը թեւաւոր մարդն է: 6

ՄԱՐԿՈՍ ԱՒԵՏԱՐԱՆԻՉԸ Աւանդութեան համաձայն մէկն էր այն կոյրերէն, որ բժշըկւած էին Քրիստոսի ձեռքով: Այն վերնատունը, ուր Յիսուսի եւ Անոր աշակերտներու համար եղաւ իբրեւ օթեւան եւ աղօթատեղի, կը պատկանէր Մարկոսի ծնողներուն: Մարկոս աշակերտած է Պետրոս Պօղոս առաքեալներուն, եղած է անոնց քարտուղար եւ թարգմանիչ: Աւետարանը գրած է Պետրոս առաքեալի պատմածներու յիշողութեամբ: Մարկոսը կը համարուի Աղէքսանդրիոյ աթոռին առաջին եպիսկոպոսը: Նահատակուած է Եգիպտոս՝ հեթանոսներու ձեռքով: Ս. Մարկոս կը համարուի Ղըպտի Ուղղափառ Եկեղեցւոյ հիմնադիրը: Մարկոս աւետարանիչին խորհրդանիշն է թեւաւոր առիւծը։ ՂՈՒԿԱՍ ԱՒԵՏԱՐԱՆԻՉԸ Ծագումով յոյն բժիշկ մըն էր, պատմաբան եւ նկարիչ՝ Սուրիոյ Անտիոք քաղաքէն: Աշակերտած է Պօղոս առաքեալին եւ դարձած անոր հաւատարիմ գործակիցը: Աւանդութեան համաձայն՝ իր Աւետարանը գրած է Անտիոք՝ Պօղոս առաքեալի քարոզչութեան համաձայն: Նահատակուած է Մակեդոնիա: Ղուկասի խորհրդանիշն է թեւաւոր ցուլը: 7

ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ԱՒԵՏԱՐԱՆԻՉԸ Յիսուսի 12 Առաքեալներէն կըրտսերագոյնն է, բայց բոլոր առաքեալներէն ամենէն երկարը ապրած եւ վախճանած է 94 տարեկանին: Ինքն էր, որ Յիսուսի ետեւէն գնաց Գեթսեմանիէն մինչեւ Գողգոթա: Երբ արդէն շատ ծեր էր, շարունակ կ'ըսէր. «Զաւակներս սիրեցէք զիրար»: Այն հարցին թէ ինչու այդքան յաճախ ինք կր կրկնէ այդ խօսքերը, կը պատասխանէր. «Տէրոջը պատուիրանն է: Եթէ սէր ունիք, ուրիշ բանի մը կարիք չէք ունենար»: Իր Աւետարանը գրած է Եփեսոս: Գրած է նաեւ 3 ընդհանրական թուղթերը եւ Յայտնութիւնը: Յովհաննէսի խորհրդանիշն է արծիւը:

FEAST OF THE EVANGELISTS STS. MATHEW, MARK, LUKE AND JOHN On October 19 the Armenian Church commemorated the Feast of Holy Evangelists Matthew Mark, Luke and John, who wrote the 4 Gospels of Jesus Christ. The word Evangelist comes from the Greek Euaggelistes which means "one who brings good news.". Matthew and John were among the original twelve apostles of Christ; Mark and Luke were apparently amongst 72disciples.

ST. MATHEW was a tax collector in Capernaum, Galilee. He is the author of the first Gospel. The name of Matthew is the Greek version of his Hebrew name Levi, which means God-given. Following God’s will, he became one of the Christ's followers. He has preached the Word of God in Parthia and Palestine. His symbol is the winged man.

ST. MARK is believed to be one of the blind men that were healed by our Lord Jesus Christ. It was the house of his mother -Mary that was the place of prayer for the apostles. He has been the interpreter of St Peter, as well as the friend of St. Paul and Barnabas. He has preached the Word of God in Antioch, Cyprus, Rome and later in Egypt, where he has 8

been martyred. He is the founder of the Coptic Orthodox Church in 64 AC. His symbol is the winged lion.

ST. LUKE is the author of the third Gospel. He was of Greek descent and was born in Antioch. According to the tradition he is one of the seventy-two disciples of Jesus Christ. According to St. Paul he was a physician, a historian and an artist. He has preached the Word of God in Achaia, Dalmatia, Italy, Macedonian and was martyred at age 74. His symbol is the winged bull.

ST. JOHN is the author of the fourth Gospel, three letters and the Revelation. He was the son of the fisherman Zebedee and the brother of James. Together with James and Peter he witnessed the “transfiguration” of Jesus Christ on the mount Tabor. Together with St. Mary, Holy Godmother, he stood near the cross. After the Pentecost, John went to Ephesus, where he wrote his Gospel. He passed away at the age of 95.

His symbol is the winged eagle. Ի՞ՆՉ ԿԸ ՆՇԱՆԱԿԷ ԱՒԵՏԱՐԱՆ Աւետարան բառը յունարէն evangelion բառի թարգմանութիւնն է, որ կազմուած է ev (բարի) եւ aggeleon (աւետել) բառերէն, այսինքն՝ բարի լուրը աւետել։ Առաջին դարուն, Աւետարաններ, այսինքն՝ Քրիստոսի երկրային կեանքին վերաբերող պատմութիւնները եւ Անոր վարդապետութեան հիմնական դրոյթները պարունակող գիրքեր շատ եղած են, սակայն անոնց ոչ բոլորն էին հաւաստիքի արժանի։ Հետեւաբար, եկեղեցւոյ հայրեր, սուրբ Հոգիի առաջնորդութեամբ ընտրեցին այն 4 գիրքերը՝ Մատթէոսի, Մարկոսի, Ղուկասի եւ Յովհաննէսի Աւետարանները, որոնցմով կը սկսի Նոր Կտակարանը։ Ինչպէս անոնցմէ իւրաքանչիւրը առանձին, այնպէս ալ չորսը միասին կը կոչուին Աւետարան։ Աւետարանել կը նշանակէ աւետիս՝ բարի լուր յայտնել։ Քանի որ Քրիստոսը, որուն կը սպասէին դարերէ ի վեր, ապա խօսիլ Անոր անձին, խօսքերուն, գործերուն եւ տնօրինութեան մասին՝ կը նշանակէ յայտնել փրկութեան եւ երկնքի արքայութեան մասին լուրը։ Ինքը Քրիստոս եկաւ այս լուրը Իր շրթունքներուն՝ ըսելով՝ «ապաշխարեցէք, որովհետեւ երկնքի արքայութիւնը մօտեցեր է» ։ Այնուհետեւ Ան իրագործեց այդ իր կեանքով։ 9

ՀՈԳԵՀԱՆԳՍՏԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆ REQUIEME SERVICE

Requesters Mr. Haritoun Maranjian Mr. & Mrs. Garabed & Hortensia Arslanian and sons, Ohannes & Michael Arslanian Mr. Armen Maranjian, Silva Maranjian and Lidia Maranjian In Memory of

The Late Takuhi Maranjian - On 40th day of her passing

Requesters Mrs. Marie Badalian, Mr. Rafik Alexanian Angineh and Ani Babakhanians In Memory of

The Late Vazgin Alexanian - On 40th day of his passing

Requesters Mrs. Geran Hovasapain and her Son Hagop Mr. & Mrs. Arthur & Carole Kilakian and children Alec & Sabin Mrs. Ani Kafesdjian and her daughter Natalie Mr. & Mrs. Berj & Shake Bedrossian and children Vicken & Grace In Memory of

The late Nazaret Hovasapian in 1st anniversary of his passing as well as in memory of Mr. & Mrs. Madteos & Arshaluys Kaldian and Dr. & Mrs. Hagop & Gulizar Hovasapaian

10

Requesters Mr. & Mrs. Arto & Ani Erol Torossian and Miss Galine Erol-Torossian Mr. & Mrs. Arpun & Sheila Torikian and Larine & Lucas Mr. & Mrs. Jano & Tamar Karaartinian and Talia In Memory of The Late Takouhi Torikian - On 1st anniversary of her passing

Requesters: Gohar Mikaelyan and Nayiri Davtyan In Memory of

The late Artur Mikaelyan – 12th year anniversary of his passing

Requesters Mr. & Mrs. Khachig & Julia Kassabian In Memory of The late Mr. & Mrs. Mgerdich & Hripsime Kassabian Mr. & Mrs. Kevork & Catherine Aydenoghlu, Antranig Kassabian Minas & Armaveni Chatalbashian, and all deceased members of Kassabian and Hadjeboghosian families Յաւարտ Ս. Պատարագի, Տեղի պիտի ունենայ հիւրասիրութիւն, ի յիշատակ ննջեցեալներ Թագուհի Մարանճեանի եւ Վազգէն Ալէքսանեանի՝ եկեղեցւոյ ներքնասրահը Following the Divine Liturgy reception will be held by the loved ones in memory of

The Late Takuhi Maranjian and Vazgin Alexanian at the lower level of the church 11

ՀՈԳԵՀԱՆԳՍՏԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆ

Հոգեհանգստեան պաշտօն խնդրելու համար (եօթնօրէք, քառասունք կամ տարելից) հաճեցէք հեռաձայնել եկեղեցւոյ գրասենեակ, Երկուշաբթիէն Հինգշաբթի, առաւօտեան ժամը 9։00-էն մինչեւ երեկոյեան 4։00, հետեւեալ թիւին 416. 431. 3001 Email: info@TorontoArmenianChurch.com

ՑԱՒԱԿՑԱԳԻՐ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ Հոգեւոր Հովիւը, Հովիւի Օգնականն ու Ծխական Խորհուրդը խորին ցաւակցութիւններ կը յայտնեն ննջեցեալ՝

ՎԻԼՄԱ ԳԱԼԱՅՃԵԱՆԻ ընտանիքին եւ հարազատներուն CONDOLENCES The Pastor, Pastor’s Assistant and the Parish Council of the Holy Trinity Armenian Church extend their condolences to family members and ask faithful parishioners to pray for the departed soul of

THE LATE VILMA KALAYJIAN

12

ՇԱԲԹՈՒԱՆ ԱՂՕԹՔԸ PRAYER OF THE WEEK Արեւելքէն մինչեւ արեւմուտք՝ բոլորը կ’օրհնեն Քեզ, Տէ՜ր, որովհետեւ բարեգութ Թագաւոր ես, եւ ամբողջ տիեզերքը կը դաւանի Քու ահեղ անունդ: Քու բարեգթութեամբդ ընդունէ՛ մեր սաղմոսերգութիւնը, Քու պաշտպանութիւնդ ընծայէ մեզի՝ տկարներուս, Դուն՝ որ արդար ես, եւ թող փառաւորուի՛ ամենասուրբ անունդ: Իսկ մենք արժանի ըլլանք պատուիրանիդ մէջ մնալու, եւ օրհներգելու եւ փառաւորելու քեզ՝ Հայր, Որդի եւ Սուրբ Հոգի. այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն: Պարգեւատու բարիքներու, եւ խաղաղութեան աղբիւր, Տէ՜ր, մեր Աստուածը. սատանայական բոլոր խռովութիւններէն խաղաղացո՛ւր մեր միտքն ու խորհուրդները, թէ՛ այս գիշեր եւ թէ՛ ամէն ժամանակ: Որպէսզի անցաւոր այս կեանքին մէջ Քեզմով առաջնորդուինք եւ հասնինք երկնային յաւիտենական թագաւորութեանդ, որ աշխարհի սկիզբէն իսկ պատրաստեցիր Քու սուրբերուդ համար. եւ անոնց հետ միասին շնորհակալութիւն յայտնելով փառաւորենք քեզ՝ Հայր, Որդի եւ Սուրբ Հոգի. այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն: 13

ՀԱՅ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ARMENIAN CHURCH HISTORY ՔՐԻՍՏՈՆԷՈՒԹԻՒՆԸ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿՐՕՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԷՋ (շարունակութիւն ՇՈՂ թիւ 9-էն) Գրիգոր Լուսաւորիչ եւ Տրդատ Մեծ Վաղարշապատի մէջ Հռիփսիմեանց կոյսերուն նահատակութեան վայրերուն մէջ վկա՚ յարաններ կը կառուցեն եւ այնտեղ կամփոփեն անոնց նշխարները: Այդ վկայարաններուն վրայ եօթերորդ դարուն եկեղեցիներ կը կառուցուին, որոնք կը կոչուին Ս. Հռիփսիմէ, Ս. Գայանէ եւ Ս. Շողակաթ անուններով: ՚ Նորադարձ արքունիքին առաջին գործը կըլլայ Գիրգորը Կապադովկիոյ Կեսարիա քաղաքը ուղարկել եպիսկոպոսական ձեռնադրութիւն ստանալու համար, ուր Կեսարիոյ Ղեւոնդ Եպիսկոպոսն ու բազմաթիւ այլ Եպիսկոպոսներ Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչը ՚ Հայաստանի Եպիսկոպոս կը ձեռնադրեն: Վերադարձին անոր կընկերանայ Սեբաստիոյ Պետրոս Եպիսկոպոսը, որպէսզի Հայաստանի մէջ Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչի գահակալութեան արարողութիւնը կատարէ: Յատկանշական է, որ գահակալութեան արարողութիւնը կը կատարուի ոչ թէ Վաղարշապատի, այլ հեռաւոր Աշտիշատի մէջ, ինչ որ կը բացատրուի անորմով թէ Աշտիշատը արդեն հին Եպիսկոպոսական Աթոռ ունէր: Այստեղ ան կը հիմնէ Ս. Երրորդութիւն անունը կրող եկեղեցին: Վաղարշապատ վերադարձին Ս. Գիրգոր Լուսաւորիչ կը ձեռնարկէ Հայաստանի Մայր Տաճարի կառուցման: Ըստ սրբազան աւանդութեան, գիշեր մը, երբ Գրիգոր Լուսաւորիչ առանձնացած կ̉աղօթէր, յանկարծ տեսիլք մը կ՚երեւի անոր: Ըստ որուն երկինքը կը բացուի եւ լոյսի շող մը կ’երեւի, կ’երեւին նաեւ մի քանի հրեշտակներ, ապա Աստուծոյ Միածին Որդին երկիր կÿիջնէ եւ ոսկեայ մուրճով հարուածելով գետնին, ցոյց կու տայ այն վայրը, ուր պիտի կառուցուէր իջման Սուրբ Սեղանը: Կ’երեւի նաեւ ճախարակաձեւ ոսկեայ խարիսխ մը եւ բարձր հրեղէն սիւն մը, վրան ամպէ խոյակ մը լուսեղէն խաչով։ Ապա կը յայտնուի հրեշտակը եւ Գրիգորին կը մեկնէ տեսիլքը, ըսելով. ՙԼուսաւոր այրը կը խորհրդանշէ զԱստծուած, սիւնը, որուն վրայ լուսեղէն խաչն է եկեղեցին է, որ

14

խաչի հովանիին տակն է, որովհետեւ Աստծոյ Որդին խաչուեցաւ անոր վրայ։ Այս վայրը պէտք է աղօթատեղի ըլլայ։ Ուրեմն Խոնարհիր Աստծոյ տուած շնորհքներուն առջեւ եւ քեզի ցոյց տըրւած տեղը եկեղեցի շինէ ՚։ Լուսաւորիչ այս տեսիլքը կը պատմէ Տրդատ Թագաւորին, եւ անոնք ձեռնամուխ կ̉ըլլան Մայր Տաճարի շինութեան: 303 թուականի Օգոստոսի 15ին՝ Ս. Աստուածածնի տօնին կ՚օծուի նորակառոյց տաճարը եւ Ս. Աստուածածին կ՚անուանուի, իսկ աւելի ուշ Ս. Էջմիածին, որ կը նշանակէ ՙՄիածին Որդին՝ Յիսուս Քրիստոս, իջաւ՚։ Այստեղ կարելի է յիշել, թէ նորադարձ հայ պետութիւնը շուտով՝ 313 թուականին ստիպուած կ’ըլլայ պաշտպանելու քրիստոնէութիւնը հռոմէական կայսրութեան դէմ։ Եւսեբիոս Կեսարացի պատմիչը կը վկայէ« որ Մաքսիմիանոս Տայա Կայսրը (305-313) ՙպատերազմ կը յայտարարէ Արմէններուն դէմ «այն մարդկանց» որոնք ի սկզբանէ բարեկամ եւ նիզակակից էին Հռոմէացիներուն։ Եւ որովհետեւ անոնք քրիստոնեայ էին եւ ջերմեռանդ կը պաշտէին Աստուծոյ, ուստի աստուածատեացը ջանաց անոնց բռնութեամբ ստիպել, որ դառնան կուռքերու եւ դեւերու պաշտամունքին։ Անորմով ան բարեկամին ատելի դարձուց« դաշնակիցին՝ թշնամի... Արդ՝ ան հենց ինքն իր բանակի հետ, Արմէններու դէմ պատերամելու ատեն ջախջախուեցաւ՚։

(շարունակելի) 15

(շարունակութիւն ՇՈՂ թիւ 9-էն)

ԽՈՐՀՈՒՐԴՆԵՐ Ի՞նչ կը նշանակէ խորհուրդ։ - «Խորհուրդ» բառը կրօնական եւ աստուածաբանական իմաստով, անտեսանելի բաներու յայտնութիւն կը նշանակէ, ինչպէս օրինակ՝ Մկրտութեան մէջ մկրտուողի քրիստոնեայ դառնալը խորհուրդ է՝ ծածուկ բան մը, եւ այն ծէսն ու արարողութիւնը, որմով կը կատարուի Մկրտութիւնը, խորհուրդի իրական արտայայտութիւնն է։ Հետեւաբար, խորհուրդ կը նշանակէ ոչ միայն ծածուկ բան մը, այլ նաեւ անոր արտայայտութեան արտաքին ձեւերն ու կերպերը կամ արարողութիւններն ու ծէսերը։

Ի՞նչ կերպով կ՚ըմբռնենք խորհուրդը։ - Խորհուրդը կ՚ըմբռնենք հաւատքով եւ երկիւղածութեամբ, քանզի քրիստոնեական սուրբ կրօնը, ինչպէս տեսանք, ինքնին հաւատքի վրայ հիմնուած է։ Հետեւաբար, առանց հաւատքի եւ առանց երկիւղած նկարագրի անհնար է ընդունիլ խորհուրդը։

Ի՞նչ է խորհուրդներուն նպատակը։ - Քրիստոնեական կեանքի համար խորհուրդնրը հոգեւոր ազդակներ ու միջոցներ են՝ միշտ աստուածային շնորհքի մէջ մնալու, ապրելու հոգեւոր կեանքի բարձրութեան վրայ եւ գործերով ցոյց տալու, թէ Յիսուս Քրիստոսով աւետարանուած փրկութիւնը, հաւատացեալներուն համար իրենց հաւատքին եւ կեանքին մէջ, հոգեւոր իրականութիւն դարձած է ։ Այս ըմբռնումով պէտք է դիտել խորհուրդները։ Այս պատճառով ոչ միայն կարեւոր է գիտենալ խորհուրդներու աստուածաբանական նշանակութիւնը, այլ մանաւանդ հրամայական պարտք է կեանքի եւ կենցաղի մէջ արտայայտել անոնց կրօնական ու հոգեւոր իմաստը, անոնց բարոյագիտական գեղեցկութիւնը։ Եթէ այս գիտակցութիւնը չդնենք Քրիստոնեականի ուսման մէջ, եթ երկիւղածութեամբ չսերտենք խորհուրդները, չենք կրնար աստուածային օրհնութիւնն ու շնորհքը մեր վրայ զգալ։ 16

Որո՞նք են Եկեղեցւոյ խորհուրդները։ - Ուղղակի մեր Տէր Յիսուս Քրիստոսի կողմէ հաստատուած խորհուրդներն են Մկրտութիւնը եւ Հաղորդութիւնը։ Բայց, ինչպէս կը տեսնենք թէ յետոյ, Եկեղեցին տէրունական խորհուրդներու թիւը եօթի բարձրացուցած է, որոնք են. ա-Մկրտութիւն, բ- Դրոշմ, գԱպաշխարութիւն, դ- Հաղորդու-

թիւն, ե- զ- Կարգ եւ օծումն հիւանդաց է- Կարգ ձեռնադրութեան։ Իսկ ընդհանրապէս եկեղեցւոյ մէջ կատարուող իւրաքանչիւր արարողութիւն խորհուրդ է, որովհետեւ ան կ՚առնչուի Աստուծոյ հետ եւ աներեւութապէս Աստուծոյ օրհնութեան եւ Սուրբ Հոգիի շնորհքներու հայցումն ու բաշխումն է:

(շարունակելի)

17

ՆՈՒԻՐԱՏՈՒՈՒԹԻՒՆՆԵՐ DONATIONS In Memory of The Late: Vazgin Alexanian: Mrs. Maria Badalian & Mr. Rafik Alexanian $1000 Humanitarian Fund Anahid Dekirmendjian: High Fashion Handbags $350, Antranik Dekirmendjian $100, Haigaz Assadourian & Family $50 Hrant & Nunia Baghdadlian & H. Terzian: Dr. & Mrs. Baghdadlian $200 Edik Zohrabyan: Mr. & Mrs. Artur Harutyunyan & Nune Zohrabyan $200 Kegham & Takuhi Kavafyan: Mrs. Hera Kavoukian $100 Vahan Shishmanoglu: Nishan Shishmanoglu $100 Krikor Brounsouzian: Mona Selyan $25 Shehran Derian: Haigo Derian $250 Vilma Kalayjian: Ara & Sonya Hacet $1300, Michael McLarty $200, Hera Kavoukian $150, Nurel & Lena Beylerian $150, Taline Kavoukian $100, Stella Kavoukian $100, Zaven & Ani Kurdian $100, Hasmig Kurdian $100, Garbis Tomarci $100, Talar Antoniou $100, Henry & Seta Nigoghossian $100, Maral Nalbandian $100, Raffi Bedrosyan $100, Silva Markarian $100, Gail Lee & Bob Seitz $100, Rejan Citak $75, Alina Keshishian $75, Tamar Citak $75, Takvor Hopyan $60, Mihran & Seta Cavdar $100, Ara & Hassmik Bedrossian $50, Ayda Kesisyan $50, Louisa Kerim $50, Filbos Gevikoglu $50, Ani Kerametlian $50, Talin Hacat $50, Sarkis & Sevan Yerevanian $50, Mona Selyan $25 Women’s Guild: Azniv Salibian $50 Louma: Krikor Ozsogomonyan $150, Grace Tchaghlassian $100, Taline Moushian $50 Baptism: Boyadjian & Khajavi Families Funeral: Kalayjian Family Altar Flowers: Mr. & Mrs. Arto & Ani Erol Torosian “Shogh” Sunday Bulletin Mrs. Maria Badalian and Mr. Rafik Alexanian $200 18

ՇՆՈՐՀԱԿԱԼԻՔ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ Հոգեւոր Հովիւն ու Ծխական Խորհուրդը շնորհակալութիւն կը յայտնեն բոլոր նուիրատուներուն։

Thank you for supporting your Church through your heartfelt donations. If you prefer to stay anonymous please contact the church office at 416-431-3001

Ս. Սեղանի ծաղիկներու նուիրատու՝ Տէր եւ Տիկ. Արտօ եւ Անի Էրօլ Թորոսեան Ի յիշատակ հանգուցեալ ԹԱԳՈՒՀԻ ԹՈՐԻԿԵԱՆԻ Ս. Խորանի Ծաղիկներու պատրաստում՝ Ken’s Flowers *** The Altar Flowers are sponsored by Mr. & Mrs. Arto & Ani Torosian In memory of their beloved Mother THE LATE TAKUHI TOIKIAN Altar Flowers provided by Ken’s Flowers

19

ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ANNOUNCEMENTS

Ս. ԵՐՐՈՐԴՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅՑ. ԱՌԱՔ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՍՈՒՐԲ ԳԻՐՔԻ ՍԵՐՏՈՂՈՒԹԵԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԱՑՈՅՑ Ամէն Երեքշաբթի երեկոյեան Ժամը 8։00-ին Ներկայացմամբ՝ Տարիուս Սրկ. Կիւմիւշճեանի Ամէն Հինգշաբթի առաւօտեան ժամը 10։30-ին Ներկայացմամբ՝ Օրդ. Սրբուհի Էվրանի Bible Study Sessions in English Every Tuesday at 8:00pm Led by Deacon Darious Gumushdjian Bible Study Sessions in Armenian Every Thursday at 10:30 am Led by Miss Surpuhi Evran

HOLY TRINITY ARMENIAN CHURCH & BAREV CENTRE’S EVENTS SATURDAY SCHOOL Classes take place every Saturday at Forest Manor Public School: 25 Forest Manor, Toronto, ON, M2J 1M4

www.ArmenianSchool.ca SUNDAY SCHOOL Throughout the academic year the classes take place every Sunday from 10:30am-12:45pm in 'Maral Ishkanian' Hall in the lower level of our church.

At Holy Trinity Church - 920 Progress Ave., Toronto, ON M1G 3T5

20

21

22

23

24

25

ՇՆՈՐՀԱՒՈՐԱՆՔ Ս. Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ Հոգեւոր Հովիւը, Հովիւի Օգնականն ու Ծխական Խորհուրդը կը շնորհաւորեն նորապսակ Տէր Եւ Տիկին Ատրիան եւ Անէթ Տի Ֆէտէրիքօին 12 Հոկտեմբեր Տէր եւ Տիկին Սարօ եւ Սերէնա Աքսու 13 Հոկտեմբեր Որոնք արժանացան Ս. Պսակի խորհուրդին

CONGRATULATION The Pastor, Pastor’s Assistant and the Parish Council of the Holy Trinity Armenian Church congratulate and extend their best wishes to Mr. & Mrs. Adrian and Anet Di Federico - October 12

Հ ԹԻՒՆ ԱՅՑ. Ա ՈՒ Ռ

Ա ԵԿ

I TR

C HU RC H

ՑԻ

LY HO

91

ԵՂ Ե

ՍՈՒՐԲ

ՐԴ

Ք.

ԵՐ ՐՈ

and Mr. & Mrs. Saro & Serena Aksu - October 13 On the occasion of their Holy Matrimony

NI TY ²Øº²Î IC OL AR MENIAN APOST

Սուրբ Երրորդութիւն Հայց. Առաք. Եկեղեցւոյ

91-րդ տարեդարձ

Շաբաթ, Դեկտեմբեր 7, 2019 Մանրամասնութիւնները յաջորդիւ

Holy Trinity Armenian Church’s 91st Anniversary Celebration will take place on Saturday, December 7th at “Magaros Artinian” Hall 920 Progress Avenue, Toronto, ON M1G 3T5

Details to follow.

Holy Trinity Armenian Church’s Parish Council 2019-2020

27

Ս. ԵՐՐՈՐԴՈՒԹԻՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԵԱՅՑ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ԵԿԵՂԵՑԻ HOLY TRINITY ARMENIAN APOSTOLIC CHURCH Գանատահայոց Թեմի Փոխառաջնորդ Հոգեւոր Հովիւ Տ. Զարեհ Աւագ Քհնյ. Զարգարեան

Vicar of Armenian Church Canadian Diocese and Parish Priest Rev. Archpriest Fr. Zareh Zargarian

Հոգեւոր Հովիւի Օգնական Տ. Հայարի Քհնյ. Թանաշեան

Pastor’s Assistant Rev. Fr. Hayari Tanashian

Church Office Hours: Monday to Friday - 9:00 AM to 4:00 PM Executive Secretary, Ani Sarvarian Ani@TorontoArmenianChurch.com Administrative Secretary, Betty Panossian Betty@TorontoArmenianChurch.com

920 Progress Ave. Toronto, ON, M1G 3T5 Tel: 416 431 3001 www.TorontoArmenianChurch.com info@TorontoArmenianChurch.com 28