รวมบทความวิชาการ 2559 เล่ม 1

เล่เล่มม 11

คานา บทความวิชาการ เป็นการรวบรวมความรู฾และเนื้อหาสาระที่ก฽อให฾เกิดประโยชนแแก฽ผู฾อ฽านและผู฾ที่ ได฾ศึกษาค฾นคว฾า ซึ่งจัดทําขึ้นโดยนักศึกษาหลักสูตรนิเทศศาสตรแเกษตร ชั้นปีที่ 4 ( ปีการศึกษา 2559 ) คณะเทคโนโลยีการเกษตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง บทความวิชาการนี้ได฾รวบรวมความรู฾ทางด฾านนิเทศศาสตรแเกษตรที่สามารถนําไปพัฒนาและต฽อ ยอดได฾ไม฽ว฽าจะเป็นความรู฾ทางด฾านวิทยุโทรทัศนแ ภาพยนตรแ กราฟิกสิ่งพิมพแ โฆษณาประชาสัมพันธแหรือ ทางด฾านการพัฒนาการเกษตร รวมถึงความรู฾ด฾านต฽างๆอีกมากมาย นักศึกษาทุกคนได฾รวบรวมข฾อมูลที่ น฽าเชื่อถือมาเป็นอย฽างดี โดยมีอาจารยแที่ปรึกษา ซึ่งมีความเชี่ยวชาญในแต฽ละด฾านคอยตรวจสอบและให฾ คําแนะนําเพิ่มเติม สุดท฾ายนี้คณะผู฾จัดทําขอขอบคุณทุกแหล฽งข฾อมู ลที่สามารถให฾นักศึกษาทุกคนเข฾าถึงได฾ คณะ ผู฾จัดทําหวังว฽าการรวบรวมบทความวิชาการครั้งนี้จะก฽อให฾เกิดประโยชนแสูงสุดให฾แก฽ผู฾อ฽านทุกท฽าน คณะผู฾จัดทํา

สารบัญ เรื่อง - การส฽งเสริมการปลูกผักปลอดสารพิษสําหรับคนเมือง (กัลยรัตนแ) - หนังสืออิเล็กทรอนิกสแสําหรับเพื่อเผยแพร฽เนื้อหาเกษตร (เกสรา) - สื่อการเรียนรู฾ของโครงการปุาในกรุง ปตท. (จริยาวรรณ) - การสื่อสารของแหล฽งเรียนรู฾ทางการเกษตร : กรณีศึกษา Secret Space (จิรภิญญา) - การส฽งเสริมการขายผลผลิตทางการเกษตรผ฽านfacebook (จุฑามาศ) - สื่อในการส฽งเสริมการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร : เทศกาลทุ฽งทานตะวันบานลพบุรี (ฉัตรสุดา) - ภาพยนตรแไทยกับวิถีชวี ิตเกษตรกร จากอดีตถึงปใจจุบัน (ชญานิศ) - การใช฾เฟซบุ฿คเพื่อประชาสัมพันธแสวนมะนาว (โชติพงษแ) - E-COMMERCE เพื่อธุรกิจทางการเกษตร (เฌอ) - การลําดับภาพในการตัดต฽อรายการโทรทัศนแเชิงการเกษตร (ฐานิสร) - การใช฾เฟซบุ฿ค (Facebook) เพื่อประชาสัมพันธแการท฽องเที่ยวเชิงนิเวศแบบโฮมสเตยแ (ณัฐญาดา) - การผลิตสื่อสิ่งพิมพแของสถานพยาบาล (ณัฐณิชา) - รูปแบบรายการโทรทัศนแทางการเกษตรในปใจจุบนั (ณัฐวรา) - การใช฾สื่อเพื่อการโฆษณาอาหารเพื่อสุขภาพ (ดารัตนแ) - การประชาสัมพันธแผา฾ ฝูายอินทรียแในกลุ฽มวิสาหกิจชุมชน (เดือนนภา) - แนวโน฾มการใช฾งานโมบายแอพพลิเคชั่นในภาคการเกษตรของประเทศไทย (ธนคม) - การใช฾สื่อแอนิเมชัน เพื่อส฽งเสริมความเข฾าใจในเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง (ธนาภรณแ) - วัฒนธรรมข฾าวกับการส฽งเสริมการเกษตร (ธนิดา) - การผลิตหนังสั้นทางการเกษตรให฾ประสบผลสําเร็จ กรณีศึกษาตัวอย฽าง“Rookie Chef” (ธรรมพร) - กลยุทธแในการสื่อสารการส฽งเสริมการเกษตรผ฽านเฟซบุ฿ก (นพรัตนแ) - มุมมองภาคการเกษตรในนวนิยายไทย กรณีศึกษา กาญจนา นาคนันทนแ (วนัสธนัน) - สื่อเพื่อการสื่อสารทางการตลาดอาหารฮาลาล (นัจวา) - Youtube ส฽งเสริมเกษตรตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง (นัชชา) - สื่อใหม฽กับ Food Delivery ในสังคมยุคใหม฽ (นาดีน) - การประชาสัมพันธแผลิตภัณฑแสกินฟูดผ฽านเฟซบุค (นาถริตา) - การส฽งเสริมผ฾าไทยผ฽านบทละคร “ประทีปรักแห฽งใจ” (นิภาดา) - การใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน (AR) ในงานส฽งเสริมการเกษตร (นิวาริน) - อิทธิพลของสื่อบุคคลกับอาหารซุปเปอรแฟูด (Superfood) (ทิพยแรดา) - การท฽องเที่ยวเชิงเกษตร : โครงการหลวงแม฽ลาน฾อย (ปทุมา) - การประยุกตแใช฾เทคโนโลยีเสมือนจริงสําหรับภาคการเกษตร (ปาริฉัตรแ)

หน้า 1-6 7-16 17-27 28-37 38-44 45-56 57-67 68-74 75-81 82-89 90-99 100-112 113-119 120-128 129-139 140-146 147-155 156-163 164-173 174-182 183-188 189-196 197-205 206-215 216-225 226-232 233-240 241-251 252-259 260-269

- การประยุกตแใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนกับการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร (ปิยะพร) 270-277 - การสื่อสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life (พรชนก) 278-285 - การใช฾ Social Media เพื่อส฽งเสริมการขาย Bingsu (พักรหทัยพัฒนแ) 286-292 - การใช฾สื่อใหม฽ในการประชาสัมพันธแภายนอกองคแกร กรณีศึกษาบริษัทเจริญโภคภัณฑแ (พิชญาณี) 293-298 - การออกแบบตราสินค฾าเพื่อส฽งเสริมการตลาดสินค฾าเกษตรไทย (พิมพแพิศา) 299-306 - เครื่องมือออนไลนแสาํ หรับสร฾างปูายประชาสัมพันธแทางการเกษตร (พิมพร) 307-316 - สื่อออนไลนแเพื่อการส฽งเสริมธุรกิจผลไม฾อบกรอบ (พุฒิรักษแ) 317-325 - สื่อวีดิทัศนแกับการเผยแพร฽ความรู฾เกี่ยวกับผักไฮโดรโปนิกสแ (เพชรรัตนแ) 326-331 - แนวทางการออกแบบฉลากผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ (ภัทราพร) 332-340 - การสื่อสารในการส฽งเสริมการเกษตรผ฽านศูนยแการเรียนรู฾ : ชุมชนคอยรุตตั๊กวา (มนัสวี) 341-350 - การใช฾ Mobile Application เพื่อส฽งเสริมการเกษตร (Protect plant) (มัทชิมา) 351-358 - เกษตรกรรมยั่งยืนสู฽การถ฽ายทอดผ฽านละครโทรทัศนแช฽อง 3 (รัตนาวดี) 359-367 - การเผยแพร฽ความรู฾ด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวผ฽านE-book(ฤทธิ์พร) 368-378 - การถ฽ายภาพเพื่องานทางการเกษตร(วนวัทนแ) 379-388 - สื่อกิจกรรมกับการเรียนรู฾ทางการเกษตร : ไร฽ปลูกรัก (วาสิน)ี 389-395 - องคแกรกับความรับผิดชอบต฽อสังคม กรณีศึกษา : โครงการเกษตรอินทรียแ สนามบินสุโขทัย (วิลาวัลยแ) 396-404 - บล็อกออนไลนแเพื่อการจัดการธุรกิจร฾านอาหารขนาดเล็ก สําหรับกลุ฽ม Generation Y (วีระยุทธ) 405-416 - การสื่อสารการรวมกลุ฽มโฮมสเตยแกับการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรบ฾านยายดา ต. ตะพง (ศิรประภา) 417-426 - การประยุกตแใช฾สื่อเพื่อส฽งเสริมการปลูกข฾าวอินทรียแ (สายธาร) 427-437 - การใช฾สื่อเฟสบุ฿คและสื่อเว็บไซตแส฽งเสริมการส฽งออกทุเรียนไทย (สิริมา) 438-444 - การออกแบบภาพนิ่งบนสื่อสังคมออนไลนแเพื่อประชาสัมพันธแการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร (สุกัญญา) 445-453 - Instagram สื่อทางเลือกสําหรับสินค฾าทางการเกษตร (สุรัตนแ) 454-461 - วิทยุสื่อสารย฽านความถี่ประชาชนกับการใช฾งานภาคการเกษตร (อดิราช) 462-470 - การปรับตัวของธุรกิจเกษตรในยุคเศรษฐกิจดิจิทัล (ศุภพิชญแ) 471-480 - หลักการออกแบบอินโฟกราฟิกเพื่อส฽งเสริมการปลูกผักสวนครัว (อรชร) 481-487 - การสื่อสารเพื่อการส฽งเสริมการเกษตรผ฽านรายการเรียลลิตโี้ ชวแ : รายการ Oh! My Baby (อลิสา) - นิทานพื้นบ฾านไทยสะท฾อนวิถีชวี ิตการเกษตร (อาริยา)

488-497 498-506

1

การส่งเสริมการปลูกผักปลอดสารพิษสาหรับคนเมือง กัลยรัตนแ คุณาธิมาพันธแ 56040654 บทนา เมื่อโลกมีการเปลี่ยนแปลง คน สภาพแวดล฾อมรอบ สิ่งต฽างๆรอบตัวก็เกิดการเปลี่ยนแปลงไป พร฾อมๆ กัน ดังจะเห็นได฾จากปใจจุบันคนไทยเริ่มหันมาใส฽ใจดูแลสุขภาพกันมากขึ้น เพราะคนส฽วนใหญ฽ใน ปใจจุบันตระหนักถึงความสําคัญของสุขภาพ ไม฽ได฾เป็นเพียงแค฽กระแสเท฽านั้น แต฽กําลังเกิดการปรับเปลี่ยน พฤติกรรม หันมาบริโภคผักปลอดสารพิษ ส฽งผลให฾เกิดความต฾องการด฾านผลผลิต จึงต฾องมีการส฽งเสริมให฾ เกษตรกรหันมาปลูกผักปลอดสารพิษเพิ่มขึ้น ซึ่งเมื่อต฾นทางของอาหารนั้นมีความปลอดภัยไร฾สารปนเปื้อน สารพิษต฽างๆ ก็จะส฽งผลให฾ สุขภาพของผู฾บริโภคนั้นดีตามไป ผักปลอดสารพิษ หมายถึง ผักที่มีกระบวนการการผลิตที่มีการใช฾สารเคมีสังเคราะหแ เช฽น ธาตุ อาหารต฽าง ๆ ใช฾ปุ฻ยเคมีเพื่อเร฽งการเจริญเติบ โต รวมถึงการใช฾ปุ฻ยอินทรียแต฽างๆ ไม฽ได฾หมายความไม฽ใช฾ สารเคมีหรือเคมีสังเคราะหแเลย เพียงแต฽เคมีสังเคราะหแดังกล฽าวเป็นเคมีสังเคราะหแที่ไม฽เป็นอันตรายต฽อผู฾ใช฾ , ผู฾บริโภค และสิ่งแวดล฾อม เมื่อถึงเวลาเก็บเกี่ยวเคมีสังเคราะหแพวกนี้จะไม฽มีสารพิษตกค฾างอยู฽เพราะเคมี สังเคราะหแพวกนี้เป็นกลุ฽มของปุ฻ยเคมี จุลธาตุต฽างๆ ซึ่งมีอยู฽ในใบพืชอยู฽แล฾ว(สํานักงานมาตรฐานการเกษตร อินทรียแ, 2550.) ชุมชนเมือง หรือ คนเมือง หมายถึง การตั้งถิ่นฐานอย฽างถาวรขนาดใหญ฽ของมนุษยแ มีสิ่งปลูกสร฾าง ถาวร สิ่งอํานวยความสะดวกเพียบพร฾อม มีพลเมืองจํานวนมาก มีอาชีพที่ไม฽ใช฽เกษตรกรรมเป็นหลักและมี องคแกรทางสังคมมากมาย(วิภาวี เอี่ยมวรเมธ, 2559.) การปลูกผักปลอดสารพิษสาหรับคนเมือง เนื่ องจากวิถีชีวิตของคนเมืองยุคปใจจุบัน คือ การอยู฽ในพื้นที่ค฽ อนข฾างจํากัด เช฽น อาศัยอยู฽ใน คอนโดมิเนียม อพารแทเม฾นทแ หรือบ฾านที่มีบริเวณพื้นที่เพาะปลูกไม฽มากนัก เนื่องจากที่ดินในเมืองมีราคาสูง บ฾านจัดสรรในเมืองจึงไม฽นิยมสร฾างขนาดใหญ฽ อีกทั้งวิถีชีวิตของคนเมืองคือ การทํางานประจําในออฟฟิศ ออกไปทํางานแต฽เช฾าและกลับเข฾าที่พักในเวลาเย็น ดังนั้น หากจะส฽งเสริมให฾คนเมืองปลูกผักปลอดสารพิษ ไว฾บริโภคเอง จึงต฾องคํานึงถึงความเป็นไปได฾ โดยพิจารณาปใจจัยที่เกี่ยวข฾องซึ่งอาจเป็นอุปสรรคดังนี้ 1. พื้นที่จํากัด นับเป็นปใญหาใหญ฽ของคนเมืองที่ทําให฾มักจะหลีกเลี่ยงการเพาะปลูก เพราะไม฽มี พื้นดิน จะปลูกในกระถางก็จะกินบริเวณระเบียง อีกทั้งการรดน้ําพรวนดิน ก็อาจก฽อปใญหาเรื่องความ สกปรกที่พื้นอีก

2

2. เวลาดูแลเอาใจใส฽มีน฾อย คนเมืองต฾องใช฾เวลาแต฽ละวันในการเดินทางไปทํางาน ซึ่งการจราจร ในเมืองนั้นก็เป็นที่รู฾กันอยู฽ว฽า กินเวลาและทําให฾คนเมืองเหน็ดเหนื่อยกับการเดินทาง เมื่อถึงบ฾านก็อยาก พักผ฽อนมากกว฽าที่จะลงแรงทําอะไรเพิ่ม ยิ่งการปลูกผักด฾วยแล฾ว จะมองว฽า ซื้อกินง฽ายกว฽าเสียเวลาทําเอง ซึ่งแนวทางที่เหมาะสมในการปลูกผักปลอดสารพิษสําหรับคนเมือง คือ ต฾องมีการประยุกตแเพื่อให฾ เหมาะสมกับที่อยู฽อาศัยและเวลา อันจํากัด ของคนเมือง แต฽ไม฽ใช฽จะทําไม฽ได฾เสียเลย หากมีใจรักที่จะทําก็ สามารถประยุกตแได฾ด฾วยวิธีการดังนี้ 1. เปลี่ยนจากการเพาะปลูกลงดิน เป็นใช฾อุปกรณแช฽วยอื่นๆ เช฽น ขวดพลาสติก ท฽อพีวีซี ใช฾พื้นที่ น฾อย และสามารถยกเป็นชั้น ง฽ายต฽อการเคลื่อนย฾ายเพื่อรับแสงแดดด฾วย 2. ใช฾ระบบน้ําหยด แทนการรดน้ํา นับเป็นเทคโนโลยีแบบง฽ายๆ แต฽ได฾ผลและเหมาะกับคนไม฽ ค฽อยมีเวลา 3. ศึกษาหาความรู฾ ไม฽ว฽าจะเป็นการคํานวณค฽าความเป็นกรดด฽าง ความเหมาะสมที่ผักต฾องการ เทคโนโลยีที่เข฾ามาทดแทนเวลา และธรรมชาติได฾อย฽างปลอดภัย การส่งเสริมการปลูกผักปลอดสารพิษสาหรับคนเมือง การส฽งเสริมการเกษตรเป็นการนําความรู฾และวิทยาการที่ทันสมัยที่ได฾มาจากการค฾นคิดและวิจัย ของนั ก วิ ช าการไปสู฽ เ กษตรกร โดยมี อ งคแ ก รส฽ ง เสริ ม การเกษตรเป็ น ตั ว กลางในการถ฽ า ยทอดและ แพร฽กระจายความรู฾ดังกล฽าว การส฽งเสริมการเกษตรยังเป็นการให฾การศึกษาแก฽เกษตรกรในรูปแบบของ การให฾การศึกษานอกระบบโรงเรียน โดยมีเจ฾าหน฾าที่ส฽งเสริมเป็นครูผู฾ให฾ความรู฾ นอกจากนี้ยังรวมไปถึง การนําข฾อมูลข฽าวสารอื่นๆ ที่เกี่ยวข฾องกับการประกอบอาชีพทางการเกษตรไปสู฽ โดยที่เปูาหมายสูงสุดของ การส฽งเสริมการเกษตรก็คือ การพัฒนาสภาพชีวิตความเป็นอยู฽ของเกษตรกรให฾ดีขึ้น สามารถอยู฽ในสังคม ได฾อย฽างมีศักดิ์ศรี และมีส฽วนร฽วมในการทํากิจกรรมต฽างๆ โดยเท฽าเทียมกัน(สายสุนียแ รัตนรักษแติยา, 2549) การสนับสนุน ส฽งเสริมให฾คนเมืองหันมาปลูกผักปลอดสารพิษนั้น เป็นสิ่งที่ทําได฾ และดีต฽อวิถีชีวิตใน ปใจจุบันด฾วยซ้ําไป แน฽นอนว฽า ผู฾ปลูกอาจยุ฽งยากในช฽วงเริ่มต฾น การเตรียมการที่อาจดูยุ฽งยากกว฽าการปลูก กับพื้นดิน การทําครั้งแรกที่ยังไม฽มีประสบการณแ แต฽สามารถเรียนรู฾ได฾ โดยอาศัยการส฽งเสริม ซึ่งในปใจจุบัน นี้ จะพบว฽า หน฽วยงานของภาครัฐโดยเฉพาะในส฽วนที่ทําหน฾าที่ส฽งเสริมให฾ประชาชนรู฾จักรักษาสุขภาพ จะ ผลิตสื่อและนําความรู฾ในเรื่องการปลูกผักกินเองแบบง฽ายๆ แต฽ปลอดภัยและให฾ผลดีต฽อสุขภาพออกมา เผยแพร฽ผ฽านสื่อเทคโนโลยีที่ประชาชนคนเมืองคุ฾นเคยกันในโซเชียลเน็ตเวิรแค ซึ่งง฽ายต฽อการทําตาม เนื่องจากมีทั้งเนื้อหาและภาพประกอบ ชวนติดตาม อีกทั้งกระตุ฾นให฾เกิดค฽านิยมใหม฽ๆ ในการปลูกผักกิน เอง ได฾ความสะอาด ปลอดภัย ประหยัดเงิน และความภาคภูมิใจในตัวเองด฾วย ส฽วนถ฾าใครมีความสุขจน อยากจะเผื่อแผ฽ไปถึงบุคคลรอบข฾างหรือคนที่รู฾จัก การปลูกผักปลอดสารพิษอาจนํามาซึ่งอาชีพเสริม นํา

3

รายได฾มาสู฽คนเมืองได฾อีกด฾วย โดยเฉพาะคนเมืองในปใจจุบันที่มีกระแสการกินคลีนเพื่อสุขภาพกันอย฽าง กว฾างขวาง ชัยชาญ วงศแสามัญ (2538) ได฾แบ฽งรูปแบบการส฽งเสริมการเกษตรออกเป็น 3 รูปแบบใหญ฽ๆ ได฾แก฽ 1. วิธีการส฽งเสริมแบบรายบุคคล (Individual Methods) เป็นการส฽งเสริมบุคคลเปูาหมายในครั้ง หนึ่งเพียงคนเดียว เป็นวิธีการส฽งเสริมที่ช฽วยให฾บุคคลเปูาหมายยอมรับได฾มาก 2. วิธีการส฽ งเสริมแบบกลุ฽ ม (Group Methods) วิธีการส฽ งเสริมแบบกลุ฽ มจะแตกต฽างกับการ ส฽งเสริมแบบรายบุคคล เนื่องจากต฾องกระทํากับบุคคลเปูาหมายตั้งแต฽ 2 คนขึ้นไป ซึ่งทําได฾ในลักษณะของ การจัดให฾มกี ิจกรรมได฾มีโอกาสพบปะและแลกเปลี่ยนความรู฾ประสบการณแซึ่งกันและกัน เช฽น การฝึกอบรม (Training) การบรรยาย(Lecture) การสัมมนา(Seminar) การอภิปรายคณะ(Panel Discussion) การ ระดมสมอง(Brain-Storming) การสาธิต(Demonstration) ทัศนศึกษา(Study Tour) 3. วิธีการส฽งเสริมแบบมวลชน (Mass Methods) วิธีการส฽งเสริมแบบนี้ เป็นวิธีที่เจ฾าหน฾าที่ส฽งเสริม สามารถเผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสารไปสู฽บุคคลเปูาหมายได฾ครั้งละมากๆ โดยไม฽จํากัดจํานวนและไม฽จําเพาะ เจาะจงว฽าเป็นบุคคลใด เราสามารถแยกวิธีการส฽งเสริมมวลชนโดยผ฽านสื่อ เช฽น การใช฾วิทยุ โทรทัศนแ ภาพยนตรแ หนังสือพิมพแ วารสาร การจัดนิทรรศการ และสื่อสิ่งพิมพแต฽างๆ ซึ่งวิธีการส฽งเสริมแบบนี้เหมาะ สําหรับทําให฾คนที่ได฾รับข฽าวสารทราบถึงความรู฾และเทคโนโลยีใหม฽ ๆ เพื่อให฾ตระหนัก (awareness) และ เกิดความสนใจ (interest) ที่จะศึกษาหาความรู฾และประสบการณแเพิ่มเติม หากข฽าวสาร ที่ได฾รับมี ความสําคัญต฽ออาชีพและชีวิตความเป็ นอยู฽ของตนเอง ยกตัวอย฽างวิธีการส฽ งเสริมผ฽านสื่อ โทรทัศนแ (television program) รายการบอกเล฽ าเรื่ องราวการปลู ก ผั กปลอดสารพิษสํ าหรั บคนเมือ ง มี ประสิทธิภาพสูงเพราะสามารถถ฽ายทอดความรู฾ได฾อย฽างรวดเร็วและกว฾างขวาง มีทั้งภาพและเสียง ทําให฾ เข฾าใจได฾ง฽ายขึ้น จากรูปแบบดังกล฽าวการส฽งเสริมการเกษตรที่เหมาะกับคนเมืองจึงต฾องพิจารณาจากวิถีชีวิตของคน เมืองนั้นมีข฾อจํากัดทั้งในเรื่องของที่อยู฽อาศัยและเวลาในแต฽ละวัน การจะกระตุ฾นความสนใจและส฽งเสริมให฾ คนเมืองหันมานิยมปลูกผักปลอดสารพิษให฾มากขึ้นนั้นจะต฾องมีการจัดการไม฽ให฾กระทบต฽อข฾อจํากัดของคน เมือง ขณะเดียวกันก็ต฾องวิเคราะหแพฤติกรรมของคนเมืองเพื่อเลือกใช฾วิธีส฽งเสริมการเกษตรอย฽างเหมาะสม โดยแต฽ละวันที่ผ฽านไป คนเมืองใช฾เวลาให฾หมดไปกับการเดินทางและการทํางาน การจราจรที่ ติดขัด ภาวะเศรษฐกิจ การแข฽งขัน หลายสิ่งประกอบกันทําให฾คนเมืองมีภาวะของความเครียดทั้งแบบรู฾ ตัว และไม฽รู฾ตัว ดังนั้น เมื่อมีเวลาว฽าง สิ่งที่คนเมืองจะทําก็คือ การแสวงหาความบันเทิงเข฾ามาในชีวิต ซึ่งความ บันเทิงในยุคปใจจุบันถูกนําเสนอผ฽านเทคโนโลยีการสื่อสารไฮเทคอย฽างอินเตอรแเน็ตซึ่งเข฾ามาเป็นส฽วนหนึ่ง ของชีวิตคนเมืองแล฾ว ในเมื่อชีวิตที่ว฽าง คนเมืองอยู฽ ในโลกออนไลนแ มีโซเชียลเน็ตเวิรแคเป็นที่พึ่ง อยากได฾

4

ความรู฾อะไรก็เสิรแชหาในอินเตอรแเน็ต อยากซื้อของ หาความรู฾ก็ผ฽านอินเตอรแเน็ต พูดคุยกับเพื่อนเพื่อความ บันเทิง นัดหมาย ก็มักมีเครื่องมือสื่อสารทันสมัย และอินเตอรแเน็ตมาเกี่ยวข฾อง ดังนั้น หากต฾องการส฽งเสริม การเกษตรให฾เข฾าถึงคนเมือง จึงจําเป็นต฾องแทรกเข฾าไปในวิถีชีวิตประจําวันของเขา จึงจะได฾ผลเต็มที่ โดย จําแนกตามรูปแบบการส฽งเสริมการเกษตรดังที่กล฽าวมาแล฾วในข฾างต฾น(สันติพงษแ สมาธิ, 2552) ดังนี้ 1. วิธีส฽งเสริมแบบรายบุคคล ต฾องเข฾าใจก฽อนว฽า การปลูกผักปลอดสารพิษนั้น ไม฽ใช฽สิ่งที่คนเมือง แสวงหาอย฽ างให฾ ความสํ า คัญเป็ น ที่ห นึ่ งในชีวิต ดัง นั้น หากจะคิด ว฽า คนเมื องจะก฾าวเข฾าไปหาบุคคล ผู฾เชี่ยวชาญทางการเกษตรเพื่อหาความรู฾จะได฾ปลูกผักปลอดสารพิ ษกินเองนั้น อาจเป็นไปได฾ยาก ดังนั้น หากต฾องการส฽งเสริมด฾วยวิธีนี้ เจ฾าหน฾าที่จะต฾องเป็นฝุายก฾าวเข฾าไปหาคนเมืองถึงที่พักอาศัย เพื่อให฾ข฾อมูล และเชิญชวนแบบตัวต฽อตัว 2. วิธีก ารส฽ งเสริ มแบบกลุ฽ ม การจัดสั มมนาหรืออบรมวิช าการ หรือ ความรู฾ ที่มีคนสนใจน฾อ ย นับเป็นการลงทุนสูงที่ได฾ประโยชนแไม฽คุ฾มค฽า เพราะคนเมืองอยู฽ในที่พักอาศัยคับแคบ เวลาน฾อย หากสนใจ จะปลูกผักปลอดสารพิษจริงๆ ก็ไม฽สามารถทําเป็นกิจการใหญ฽ๆ ได฾ เพราะเหตุนั้น การจะลงทุนเข฾าอบรม สัมมนาเพื่อให฾ได฾ความรู฾เพื่อมาปลูกผัก ไว฾บริโภคเองเล็กๆ น฾อยๆ ตรงระเบียง อพารแทเมนตแ หรือคอนโด อาจไม฽เพียงพอที่จะดึงดูดคนเมืองให฾เข฾าอบรมได฾ ในเรื่องนี้พอจะมีทางที่จะเป็นไปได฾ที่จะเชื้อเชิญและสร฾าง ความสนใจ โดยการอํานวยความสะดวกในการอบรมแก฽คนเมืองถึงที่แบบไม฽เสียค฽าใช฾จ฽าย และใช฾เวลา อบรมช฽วงสั้นๆ แทรกเข฾าไปในกิจกรรมของกลุ฽มคนที่อาจจะมีอยู฽เดิม 3. วิธีการส฽งเสริมแบบมวลชน ในเมื่อวิถีชีวิตของคนเมืองข฾องเกี่ยวอยู฽กับโซเชียลเน็ตเวิรแค จน แทบจะเป็ น ส฽ ว นหนึ่ งของชีวิต ทุก คราที่ว฽างจะต฾องเปิด อินเตอรแเน็ ต คนเมือ งแทบทุกคนที่ต฾องอาศั ย โทรศัพทแมือถือ สมารแทโฟนที่มีออฟชั่นจัดเต็ม ซื้ออินเตอรแเน็ต ความเร็วสูง เพื่อเข฾าไปค฾นหาความรู฾ ความ บันเทิง เพื่อผ฽อนคลายบ฾าง ประหยัดเวลาในการหาความรู฾บ฾าง ซึ่งนับเป็นเทคโนโลยีราคาถูก ที่เอื้ออํานวย ความสะดวกสบายและเป็นความคุ฾มค฽ามากกว฽าที่จะลงทุนอย฽างอื่น ดังนั้น วิธีการส฽งเสริมการเกษตรแบบ มวลชนจึงนับว฽าเข฾าถึงคนเมืองได฾ดีกว฽าแบบอื่น ด฾านข฾อมูลนั้น การส฽งเสริมการใช฾ข฾อมูลที่กระตุ฾นคนเมืองให฾สนใจผักปลอดสารพิษ แน฽นอนว฽า ข฾อมูลที่ถูกต฾อง ประโยชนแของการรับประทานผักปลอดสารพิษ หรือประโยชนแในการปลูกผักเพื่อไว฾บริโภค เองนั้น สามารถนําเข฾าสู฽เว็ปไซตแ อินเตอรแเน็ต เพื่อการเผยแพร฽ได฾อย฽างสมบูรณแและไม฽ยาก ไม฽ว฽าจะเป็น 1. ประโยชนแของการบริโภคผักปลอดสารพิษ 2. วิธีปลูกผักปลอดสารพิษในที่อยู฽อาศัยที่คับแคบ 3. การนําผักปลอดสารพิษมาปรุงเป็นอาหารคลีน 4. การสร฾างอาชีพเสริมจากการปลูกผักปลอดสารพิษ ฯลฯ

5

การนําข฾อมูลเข฾าสู฽อินเตอรแเน็ตนั้น ไม฽ใช฽เรื่องยากในการเผยแพร฽ความรู฾ แต฽ดังที่กล฽าวแล฾วว฽า คน เมืองใช฾เครื่องมือสื่อสารไปในหลายด฾าน จึงต฾องคํานึงถึงความต฾องการของคนเมืองเป็นหลัก เช฽น 1. ปใจจุบันกระแสการบริโภคอาหารคลีนกําลังอยู฽ในความสนใจ และเวลาจะหาความรู฾เรื่องนี้ คน เมืองที่มีอินเตอรแเน็ตแทรกอยู฽ในชีวิตมักอาศัยการค฾นหาจากการเสิรแชเอนจิน เช฽น จาก google ดังนั้น การ สร฾างข฾อมูลเรื่องผักปลอดสารพิษ จึ งควรเน฾นคียแเวิรแดที่คนเมืองสนใจ เช฽น อาหารคลีน ลดน้ําหนัก ปลอด สาร ไม฽มีอนุมูลอิสระ เป็นต฾น เพื่อให฾คําเหล฽านี้ดึงผู฾ใช฾ให฾เข฾าไปเจอข฾อมูลที่มีในเว็ป ไซตแที่ต฾องการเผยแพร฽ ความรู฾ 2. เวลาแต฽ละวันของคนเมือง ถูกวิถีชีวิตที่สังคมที่มีการแข฽งขันสูงแย฽งไป ความรู฾ที่คนเมือง ต฾องการจึงต฾องเป็นความรู฾ที่เข฾าใจง฽ายในเวลาอันรวดเร็ว จึงจําเป็นต฾องอาศัยศิลปะการสื่อสารด฾วยภาพที่ เข฾าใจง฽ายกว฽าการพยายามอธิบายด฾วยตัวหนังสือ 3. กระตุ฾นให฾คนเมืองเห็นว฽า การปลูกผักปลอดสารพิษเพื่อบริโภคเองดีกว฽าการซื้อเพื่อบริโภค อย฽างไร สิ่งที่ต฾องเน฾นคือในแง฽ของจิตใจ ความภาคภูมิใจในการได฾ลงมือทําเอง มากกว฽าเรื่องการประหยัด เนื่องจากวิถีชีวิตของคนเมืองนั้น อาศัยเงินในการแลกเปลี่ยนสิ่งของที่ ต฾องการจนบางครั้งมองว฽า หากจ฽าย เพื่อความรวดเร็วก็ถือว฽าไม฽แพง 4. วิธีการปลูกผักที่นําเสนอต฾องเหมาะกับสังคม และที่อยู฽อาศัยของคนเมืองที่อยู฽ในที่คับแคบ เวลาน฾อยเป็นหลัก การปลูกที่ง฽ายเท฽านั้น คนเมืองจึงจะสนใจทํา เพราะกิจกรรมที่มีความยุ฽งยาก ประโยชนแ ไม฽คุ฾มกับเวลาที่เสียไป เพราะไม฽รู฾ว฽าเมื่อลงมือทําแล฾วจะสําเร็จหรือไม฽ 5. วิธีการที่แนะนํา ควรทําเป็นขั้นตอนที่ปฏิบัติตามได฾ทันที How to การปลูกผักปลอดสารพิษ บนคอนโดที่อยู฽อาศัยเป็นต฾น มีขั้นตอน ภาพประกอบ ทําตามง฽าย จึงได฾ผลสําหรับคนเมือง บทสรุป การส฽งเสริมการปลูกผักปลอดสารพิษสําหรับคนเมืองนั้น เป็นสิ่งที่สามารถทําให฾เกิดขึ้นได฾ โดยวิธี ส฽งเสริมควรใช฾วิธีส฽ งเสริมแบบมวลชน เพื่อให฾ เข฾ากับวิถีคนเมืองในปใจจุบันที่อะไรก็อินเตอรแเน็ต และ สามารถเข฾าถึงคนเมืองได฾อย฽างทั่วถึงด฾วย การให฾ข฾อมูลโดยผ฽านการสื่อสารทางอินเตอรแเน็ต ควรเป็นข฾อมูล ที่เหมาะกับอัธยาศัยคนเมือง ที่มีวิถีชีวิตเร฽งรีบ แข฽งกับเวลา มีความเครียด แต฽ไม฽แยแสเรื่องการใช฾จ฽ายเพื่อ ซื้อความสบายใจ ข฾อมูลที่สื่อสารควรเป็นข฾อมูลที่ง฽าย และดึงดูดความสนใจ เช฽น ภาพ และวิธีการควรให฾ เหมาะกับที่อยู฽อาศั ย ให฾คนเมืองมองว฽า ตัวเองสามารถทําได฾ และจะภาคภูมิใจในความสําเร็จ โดยไม฽ รบกวนวิถีชีวิตประจําวันของตัวเอง วิธีส฽งเสริมการเกษตรสําหรับคนเมืองนั้น ควรเป็นวิธีที่ประยุกตแให฾ เหมาะสม อาจไม฽ตรงกับทฤษฎีมากนัก เนื่องจากคนเมือง กับเกษตรกรมีพฤติกรรมที่แตกต฽างกัน

6

เอกสารอ้างอิง ชัยชาญ วงศแสามัญ. 2538. ความหมายการส่งเสริมการเกษตร [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://rivermool.exteen.com/20061027/entry-1 [29 กันยายน 2559]. ทินกร ไชยเผือก. 2548. การศึกษาการใช้สื่อในงานส่งเสริมการเกษตรของเจ้าหน้าที่เกษตรตาบล ใน จังหวัดพะเยา. วิทยานิพนธแวิทยาศาสตรแมหาบัณฑิต, สาขาส฽งเสริมการเกษตร บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม฽. วรรณภรณแ พัฒนาวิศิษฏแ. 2548. ความต้องการฝึกอบรมในด้านการผลิตและการใช้สื่อในงานส่งเสริม การเกษตรของเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรในจังหวัดบุรีรัมย์. วิทยานิพนธแวิทยาศาสตรแ มหาบัณฑิต, สาขาส฽งเสริมการเกษตร บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก฽น. วิภาวี เอี่ยมวรเมธ. 2559. คานิยามเกี่ยวกับความหมายของชุมชนเมือง [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://chm-thai.onep.go.th/chm/city/definition.htm [26 กันยายน 2559]. สายสุนียแ รัตนรักษแติยา. 2549. การศึกษาการใช้สื่อในงานส่งเสริมการเกษตรของเจ้าหน้าที่ส่งเสริม การเกษตรระดับตาบลในจังหวัดขอนแก่น. วิทยานิพนธแวิทยาศาสตรแมหาบัณฑิต, สาขาส฽งเสริม การเกษตร บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก฽น. สันติพงษแ สมาธิ. 2552. การศึกษาการมีส่วนร่วมของประชาชนในการอนุรักษ์พื้นที่เกษตรในชุมชน เมือง กรณีศึกษา : พื้นที่ปลูกทุเรียน จังหวัดนนทบุรี. วิทยานิพนธแการวางแผนภาคและเมือง มหาบัณฑิต, สาขาวิชาการวางแผนชุมชนเมืองและสภาพแวดล฾อม บัณฑิตวิทยาลัย สถาบันเทคโนโลยีพระจอม เกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง. สํานักงานมาตรฐานเกษตรอินทรียแ. 2550. เกษตรอินทรีย์คืออะไร [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.organicthailand.com/webboard-en-1278-360645- [26 กันยายน 2559].

7

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์สาหรับเพื่อเผยแพร่เนื้อหาเกษตร เกสรา ศรีโสภา 56040655 บทนา การเกษตรเป็นการทําการผลิตจากการปลูกพืชและการเลี้ยงสัตวแ ผลผลิตที่ได฾จากการทํา การเกษตรจะนําไปเป็นอาหารและสร฾างรายได฾ให฾กับผู฾ผลิต แนวทางในการทําการเกษตรมีหลากหลาย รูปแบบ เช฽น เกษตรผสมผสาน เกษตรอินทรียแ เกษตรทฤษฏีใหม฽เป็นต฾น ปใจจุบันผู฾คนหันมาทําการเกษตร เพิ่มมากขึ้น เพราะอยู฽ในแนวโน฾มที่กําลังได฾รับความสนใจ แต฽ก็ยังมีคนที่ไม฽ทราบเกี่ยวกับการเกษตรมาก นัก จึงมีการผลิตสื่อเพื่อเผยแพร฽ข฾อมูลเกี่ยวกับการเกษตร ซึ่งแต฽ก฽อนสื่อด฾านการเกษตรมีแต฽ในหนังสือ เพราะเทคโนโลยียังไม฽ก฾าวหน฾า ทําให฾มีช฽องทางในการค฾นคว฾าข฾อมูลน฾อยกว฽าปใจจุบัน ซึ่งตอนนี้มีช฽องทาง สื่อใหม฽คือ หนังสืออิเล็กทรอนิกสแที่สามารถเผยแพร฽ทางอินเตอรแเน็ตสามารถสืบค฾นผ฽านเว็บไซตแได฾ และ เข฾าถึงผู฾คนง฽าย และมีแนวโน฾มการใช฾หนังสืออิเล็กทรอนิกสแมากขึ้น จึงได฾ศึกษาเกี่ยวกับหนังสือ อิเล็กทรอนิกสแเพื่อเผยแพร฽ข฾อมูลเกี่ยวกับการเกษตรในแนวทางต฽างๆ และผู฾คนสามารถเข฾าถึงองคแความรู฾ ทางการเกษตรเพิ่มมากขึ้น หนังสืออิเล็กทรอนิกส์(e-Book) หนังสืออิเล็กทรอนิกสแเป็นการนําเทคโนโลยีสารสนเทศกับการอ฽านมาประยุกตแรวมกัน จนทําให฾ เกิดสื่อรูปแบบใหม฽ในการรับข฽าวสาร สามารถค฾นคว฾าข฾อมูลได฾รวดเร็วและสะดวกกว฽าการแบกหนังสือ หนักๆ และที่สําคัญหนังสืออิเล็กทรอนิกสแช฽วยในการลดใช฾ทรัพยากรธรรมชาติที่นํามาผลิตกระดาษ ในการ ตีพิมพแหนังสือแต฽ละครั้งไม฽ต่ํากว฽า 1,000 เล฽ม จึงทําให฾มีปริมาณการผลิตกระดาษเป็นจํานวนมาก แถมยัง มีต฾นทุนในการผลิตสูง ความล฾าสมัยของหนังสือ การเปลี่ยนแปลงข฾อมูลตามยุคสมัยและมีหนังสือที่หายาก เกิดขึ้น ทําให฾หนังสืออิเล็กทรอนิกสแเข฾ามามีบทบาทมากขึ้นในปใจจุบัน หนังสืออิเล็กทรอนิกสแ (e-book, e-Book, eBook, EBook)เป็นคําภาษาต฽างประเทศย฽อมาจาก คําว฽า Electronic Book หมายถึง หนังสือที่สร฾างขึ้นด฾วยโปรแกรมคอมพิวเตอรแ มีลักษณะเป็นเอกสาร อิเล็กทรอนิกสแโดยปกติมักจะเป็นแฟูมข฾อมูลที่สามารถอ฽านเอกสารผ฽านทางหน฾าจอคอมพิวเตอรแทั้งใน ระบบออฟไลนแและออนไลนแ หนังสืออิเล็กทรอนิกสแเป็นหนังสือที่ไม฽ใช฾กระดาษมีการนําเสนอข฾อมูล หลากหลายรูแบบ มีทั้งข฾อความ ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว เสียง และยังสามารถเชื่อมโยงไปยังส฽วนต฽างๆที่ เกี่ยวข฾องได฾ ตลอดจนสามารถปรับปรุงข฾อมูลในหนังสืออิเล็กทรอนิกสแให฾ทันสมัยได฾ตลอดเวลา ซึ่ง คุณสมบัติเหล฽านี้จะไม฽มีในหนังสือธรรมดาทั่วไป (ไพฑูรยแ ศรีฟูา. 2551 : 14) เครื่องมือในการสร้างและพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เครื่องมือที่นิยมใช฾สร฾างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแในปใจจุบันเป็นเครื่องมือที่มีลักษณะออนไลนแ มีอยู฽ หลายโปรแกรมแต฽ที่นิยมใช฾กันมากในปใจจุบันได฾แก฽ โปรแกรม Flip Album, โปรแกรม DeskTop

8

Author และโปรแกรม Flash Album Deluxe โดยชุดโปรแกรมทั้ง 3 จะต฾องติดตั้งโปรแกรมสําหรับอ฽าน e-Book ด฾วย มิฉะนั้นแล฾วจะเปิดเอกสารไม฽ได฾ ประกอบด฾วย โปรแกรม Flip Album ตัวอ฽านคือ FlipViewer, โปรแกรม DeskTop Author ตัวอ฽านคือ DNL Reader และโปรแกรม Flash Album Deluxe ตัวอ฽านคือ Flash Player โดยละเอียดเครื่องมือในการสร฾างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแ จะขอกล฽าวถึง โปรแกรม Flip Album โปรแกรมนี้เป็นโปรแกรมที่ใช฾งานง฽ายสะดวกมีลักษณะเป็นสื่อสามมิติที่สมบูรณแ เชื่อมโยงได฾ทั้งภายในและภายนอก รองรับไฟลแกราฟิกและมัลติมีเดีย ตลอดจนพัฒนาให฾อยู฽ในรูปแบบซีดี และเผยแพร฽ทางโทรทัศนแและอินเตอรแเน็ตได฾ (กัลยแยมล กิ่งบู.2559 ) 1. Flip Album Flip Album คือโปรแกรมที่สามารถสร฾างหนังสือหรืออัลบั้มภาพต฽างๆโดยเราสามารถใส฽ภาพ เสียงคําบรรยายประกอบได฾ หลังจากนั้นโปรแกรมจะทําการบันทึกเป็นหนังสืออิเล็กทรอนิกสแหรือสมุด ภาพสามมิติ ซึ่งคล฾ายกับหนังสือจริง โดยเฉพาะการพลิกหน฾ากระดาษของหนังสือ จะคล฾ายกับการเปิด อ฽านหนังสือจริงๆการสร฾างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾วย Flip Album ค฽อนข฾างง฽ายสามารถนําภาพหน฾า หนังสือแต฽ละหน฾า ที่ถูกแยกเป็นไฟลแแล฾วมารวมเข฾าด฾วยกันเป็นไฟลแ หนังสืออิเล็กทรอนิกสแได฾ทันที

ภาพที1่ ตัวอย฽างโปรแกรม Flip Album Vista Pro 7.0 ที่มา: สุดา (2558)

Flip Album ซึ่งปใจจุบันได฾พัฒนาเวอรแชั่นล฽าสุด คือ Flip Album Vista Pro 7.0 (โปรแกรมสร฾าง อัลบั้มรูปภาพ 3 มิติ) โดยความสามารถของโปรแกรมในการนําเสนอหนังสืออิเล็กทรอนิกสแแบบสื่อประสม ในรูปแบบ 3D Page-Flipping interface และมีชื่อเรียกเฉพาะว฽า Flip Book และชิ้นงานที่ได฾สามารถ นําเสนอทั้งในรูปแบบออนไลนแผ฽านโปรแกรม Flip Viewer และรูปแบบออฟไลนแโดยการสร฾างแผ฽น CD นําเสนออัตโนมัติ (Auto Run)หนังสืออิเล็กทรอนิกสแ ที่สร฾างด฾วย Flip Album Pro 7.0 จะมีไฟลแเป็น .opf และโปรแกรมจะสร฾างโฟลเดอรแสําหรับเก็บสื่อเพื่อสร฾างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแทั้งหมดว฽า flipalbm_opf_files ข้อจากัดของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 1. คนส฽วนใหญ฽ยังนิยมสื่อในรูปแบบกระดาษมากกว฽าเพราะสามารถใช฾งานได฾ง฽ายและสะดวกกว฽า

9

2. หากหนังสืออิเล็กทรอนิกสแมีขนาดไฟลแใหญ฽มากๆจะทําให฾การเปลี่ยนหน฾ามีความล฽าช฾า 3. การสร฾างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแให฾มีคุณภาพผู฾สร฾างต฾องมีความรู฾ความชํานาญในการใช฾โปรแกรม คอมพิวเตอรแและการสร฾างสื่อดีพอสมควร 4. ผู฾ใช฾หนังสืออิเล็กทรอนิกสแอาจจะไม฽ใช฽ผู฾สร฾างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแการปรับปรุงแก฾ไขจึงทําได฾ยากหาก ไม฽มีความรู฾ในเรื่องโปรแกรม 5. ใช฾เวลาในการออกแบบมากเพราะต฾องใช฾ทักษะในการออกแบบเป็นอย฽างดีเพื่อให฾ได฾สื่อที่มีคุณภาพ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพื่อเผยแพร่ด้านการเกษตร หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตร เป็นระบบการให฾บริการหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾าน การเกษตรที่มีการรวบรวมองคแความรู฾ในรูปแบบหนังสืออิเล็กทรอนิกสแ จากหลากหลายแหล฽งความรู฾ มี ข฾อมูลด฾านการเกษตรที่ครอบคลุมในทุกด฾านการเกษตร โดยมีหน฽วยงานด฾านการเกษตรรวบรวมผลงานมา เพื่อสร฾างคลังความรู฾ด฾านการเกษตรเพื่อเป็นฐานความรู฾เพื่อการศึกษาและพัฒนา และยังเป็นแหล฽งความรู฾ ให฾กับ เกษตรกร ผู฾ที่สนใจทั่วไป การสร฾างฐานความรู฾เพื่อการใช฾ประโยชนแในการพัฒนาประเทศ เป็น บทบาทสําคัญที่หน฽วยงานภาครัฐควรให฾ความสําคัญในการส฽งเสริมและสนับสนุนให฾มีการสะสมความรู฾ แบบมีมาตรฐาน เพื่อสามารถนําไปพัฒนาเศรษฐกิจได฾อย฽างสร฾างสรรคแ หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾าน การเกษตรเป็นแหล฽งอนุรักษแความรู฾ด฾านการเกษตรที่มีการสั่งสมมาอย฽างยาวนานของการเกษตร ให฾คงอยู฽ เพื่อใช฾ในการพัฒนาประเทศต฽อไป ประเภทของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพื่อเผยแพร่ด้านการเกษตร หนังสืออิเล็กทรอนิกสแแบบตํารา

ภาพที2่ ตัวอย฽างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแแบบตํารา ที่มา : กรมส฽งเสริมการเกษตร (2552)

ประเภทหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรส฽วนใหญ฽เป็นหนังสืออิเล็กทรอนิกสแแบบตํารา มี การแปลงข฾อมูลมาจากเอกสารหรือหนังสือที่เป็นสิ่งพิมพแทั่วไปจะเน฾นเสนอข฾อมูลเนื้อหาสาระที่เกี่ยวกับ การเกษตร เป็นสัญญาณดิจิตอล ซึ่งสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการนําเสนอได฾มากกว฽าหนังสือที่เป็น

10

สิ่งพิมพแปกติ โดยหนังสืออิเล็กทรอนิกสแประเภทนี้เน฾นนําเสนอข฾อมูลที่เป็นตัวหนังสือและภาพประกอบ เหมือนในรูปแบบหนังสือปกติทั่วไป หนังสืออิเล็กทรอนิกสแแบบหนังสือสื่อประสม

ภาพที3่ ตัวอย฽างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแสื่อผสม ที่มา : มูลนิธิข฾าวไทย ในพระบรมราชูปถัมภแ(2553)

หนังสืออิเล็กทรอนิกสแแบบหนังสือสื่อประสมเป็นหนังสืออิเล็กทรอนิกสแที่เน฾นเสนอข฾อมูลเนื้อหา สาระที่เกี่ยวกับการเกษตรในเรื่องต฽างๆ มีภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหวและสื่อประเภทเสียงมาประกอบใน รายละเอียดนั้นๆ เพื่อให฾ผู฾อ฽านนั้นสามารถเข฾าใจง฽ายยิ่งขึ้น ลักษณะไฟล์ของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพื่อเผยแพร่การเกษตร หนังสืออิเล็กทรอนิกสแเพื่อเผยแพร฽การเกษตรมีการจัดทําเพื่อเผยแพร฽ 2 ไฟลแดังนี้

ภาพที4่ ตัวอย฽างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแสื่อผสม ที่มา : มูลนิธิข฾าวไทย ในพระบรมราชูปถัมภแ(2553)

1.HTML หรือ Hyper Text Markup Language เป็นรูปแบบที่ได฾รับความนิยมสูงสุด ใช฾ในการ สร฾างเว็บเพจหรือข฾อมูลอื่นที่เรียกดูผ฽านทางเว็บBrowserเพื่อนําเสนอเอกสาร สาเหตุหลักที่ได฾รับความ นิยมนั้นมาจากบราวเซอรแสําหรับเข฾าชมเว็บต฽างๆ เช฽น Google Chrome หรือ Internet Explorerทีใ่ ช฾ กันทั่วโลกสามารถอ฽านไฟลแ HTMLได฾

11

‘

ภาพที5่ ตัวอย฽างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแไฟลแ PDF ที่มา : ศูนยแวิทยบริการเพื่อส฽งเสริมการเกษตร กรมส฽งเสริมการเกษตร(2553)

2.PDF หรือ Portable Document Format การจัดเอกสารให฾อยู฽ในรูปแบบที่เหมือนเอกสาร พร฾อมพิมพแ ไฟลแประเภทนี้สามารถใช฾งานได฾ในระบบปฏิบัติการจํานวนมากและรวมถึงอุปกรณแ E-Book Reader ของ Adobe ด฾วยเช฽นกันและยังคงลักษณะเอกสารเหมือนต฾นฉบับ เอกสารในรูปแบบ PDF สามารถจัดเก็บ ตัวอักษร รูปภาพ รูปลายเส฾น ในลักษณะเป็นหน฾าหนังสือ ตั้งแต฽หนึ่งหน฾า หรือหลายพัน หน฾าได฾ในแฟูมเดียวกัน การให้บริการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร การให฾บริการหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตร เป็นการให฾บริการที่สะดวก รวดเร็ว และ เข฾าถึงองคแความรู฾ได฾ทันที ด฾วยการให฾บริการ 2 รูปแบบ ดังนี้ 1. ให฾บริการในรูปแบบดีวีดี สําหรับบุคคลทั่วไปที่เข฾าไม฽ถึงสัญญาณอินเตอรแเน็ตหรือไม฽สะดวกใช฾งาน อินเตอรแเน็ต 2. ให฾บริการในรูปแบบออนไลนแผ฽านเครือข฽ายอินเตอรแเน็ตที่เว็บไซตแ เช฽น http://esc.agritech.doae.go.th/ http://ag-ebook.lib.ku.ac.th/index.php http://www.2ebook.com/new/library/categories/ku/07/

12

ภาพที7่ ชั้นหนังสืออิเล็กทรอนิกสแการเกษตร ที่มา: หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว

ชั้นหนังสืออีเล็กเล็กทรอนิกสแการเกษตรผู฾อ฽านสามารถเลือกหนังสือได฾ตามต฾องการ มีช฽องไว฾กรอก รายละเอียดข฾อมูลหนังสือที่ต฾องการ มีตัวเลขระบุจํานวนหนังสือที่มีในเว็บไซตแ และมีลูกศรเป็นปุ​ุมกดหน฾า ถัดไปและย฾อนกลับ

ภาพที8่ หน฾าแสดงข฾อมูลของหนังสืออิเล็กทรอนิกสแการเกษตร ที่มา: หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว(2542)

แสดงรายละเอียดของหนังสือ คือ ชื่อเรื่อง ปีที่จัดพิมพแ ชื่อผู฾แต฽ง จํานวนหน฾า คําสําคัญ หน฽วยงานที่จัดพิมพแ และจํานวนการเปิดอ฽าน เปิดอ฽านหนังสือได฾โดยการกดที่รูปหนังสือ

13

ภาพที่9 หน฾าแสดงรายละเอียดของหนังสืออิเล็กทรอนิกสแ เรื่องการใช฾ปุ฻ยคอกผสมจุลินทรียแในนาข฾าว ที่มา: หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว(2553)

เครื่องมือในการแสดงข้อมูลหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ 1) ปุ​ุมสารบัญ ระบุหน฾าหนังสือสามารถกดเลือกหน฾าได฾ตามต฾องการ และ เพื่อใช฾ในการเปิด ปิด แถบสารบัญ 2) แถบแสดงหนังสืออิเล็กทรอนิกสแ หนังสือสามารถเปิดโดยการกด ปุ​ุมเครื่องหมายสามเหลี่ยมที่อยู฽ ข฾างหนังสือทั้งด฾านขวาและซ฾าย มีลักษณะการเปิดเหมือนหนังสือปกติทั่วไป 3) แถบแสดงชื่อหนังสือ ข฾างบนหนังสือมีการระบุชื่อเรื่องของหนังสืออิเล็กทรอนิกสแเรื่องนั้นๆ 4) แถบแสดงเลขหน฾าหนังสือ มีช฽องที่ระบุเลขหน฾าที่เปิดอยู฽ 5) ปุ​ุมกลับสู฽หน฾าหลัก กดแล฾วจะกลับไปหน฾าหลักของเว็บไซตแนั้น 6) ปุ​ุมแสดงภาพอย฽างย฽อ จะแสดงภาพในแต฽ละหน฾าของหนังสือแบบย฽อ 7) ที่คั่นหนังสือ แสดงแถบที่คั่นหนังสือมา มีช฽องใส฽ข฾อความของหน฾าที่เปิดอยู฽ กรอกข฾อความเสร็จ กดปุ​ุมเพิ่ม แล฾วจะปรากฏหน฾าหนังสือที่เราคั่นไว฾ กดเข฾าไปหน฾าที่คั่นไว฾หนังสือจะเปิดไปหน฾านั้น โดยอัตโนมัติ 8) ปุ​ุมแบ฽งปใน จะแสดงหน฾าในการแบ฽งปในหนังสืออิเล็กทรอนิกสแผ฽านช฽องทางการสื่อสารสังคม ออนไลนแ การใช้งานหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพื่อเผยแพร่ด้านการเกษตร วิธีการใช฾งานหนังสืออิเล็กทรอนิกสแเพื่อเผยแพร฽ด฾านการเกษตร ในที่นี้จะแนะนําวิธีการใช฾งานใน เว็บไซตแของหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว ที่มีบุคคลที่ สนใจเข฾าไปใช฾บริการมากที่สุด มีดังนี้

14

1.เข฾าเว็บไซตแ http://ag-ebook.lib.ku.ac.th/index.php 2.เลือกหนังสือที่ต฾องการอ฽านจากชั้นหนังสือ โดยการกดคลิกหนึ่งครั้ง 3.จะปรากฏหน฾าระบุรายละเอียดของหนังสือ จากนั้นกดคลิกตรงปกหนังสือเพื่ออ฽านหนังสือ 4.เปิดหนังสืออ฽านได฾โดยการกดเครื่องหมายสามเหลี่ยมข฾างหนังสือ และตรงมุมข฾างล฽างบริเวณขวามือจะมี ลูกศรไป-กลับ กดเพื่อเปิดหนังสือได฾ และสามารถเลือกหน฾าหนังสือจากสารบัญได฾อย฽างรวดเร็ว 5.สมารถกลับไปยังหน฾าหลักได฾โดยการกดปุ​ุมกลับสู฽หน฾าหลัก ที่อยู฽บริเวณด฾านบนมุมขวา หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตรต่างจากหนังหนังสืออิเล็กทรอนิกส์อื่นอย่างไร หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรจะนําเสนอข฾อมูลที่เกี่ยวกับการเกษตรต฽างๆ ประกอบด฾วย ตัวอักษรในการบรรยายข฾อมูลในเรื่องนั้นๆ และมีภาพนิ่งภาพเคลื่อนไหวประกอบการบรรยาย เพื่อผู฾อ฽าน สามารถเข฾าใจข฾อมูลนั้นๆมากขึ้น หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรจะมีรูปแบบของหนังสือ2ประเภท แบตํารา กับแบบสื่อประสม เนื่องด฾วยเนื้อหาทางด฾านการเกษตรเป็นเนื้อหาที่ละเอียดเป็นเนื้อหาทางด฾าน วิชาการ หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรบางเล฽มจะนําเสนอเป็นการแตูนหรือภาพเป็นหลักเพื่อสร฾าง ความเข฾าใจของผู฾อ฽าน ผู฾ผลิตนั้นต฾องการให฾หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเป็นแหล฽งความรู฾ ให฾กับ บุคคลที่สนใจ เพื่อนําไปพัฒนาต฽อไป หนังสืออิเล็กทรอนิกสแทั่วไปจะมีหลากหลายรูปแบบมากกว฽ากว฽าหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾าน การเกษตร เพราะมีเนื้อหาที่หลากหลาย ส฽วนมากจะเป็นหนังสือ นวนิยาย นิตยสาร วารสาร หนังสือ ทั่วไปต฽างๆไม฽ได฾มีเฉพาะเนื้อหาทางด฾านวิชาการเหมือนกับหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตร ทําให฾ ได฾รับความสนใจจากผู฾อ฽านได฾มาก

ภาพที1่ 0 ชั้นหนังสืออิเล็กทรอนิกสแ ที่มา: โครงการ ebooks.in.th

15

สรุป หนังสืออิเล็กทรอนิกสแ หรือ e-Book เป็นหนังสือที่สร฾างขึ้นด฾วยโปรแกรมคอมพิวเตอรแจัดทําขึ้น เพื่อให฾ผู฾อ฽านได฾ทําการศึกษาเรื่องต฽างๆผ฽านอินเทอรแเน็ตได฾ เป็นหนังสือที่มีลักษณะคล฾ายกับหนังสืออ฽าน ทั่วๆไป หนังสืออิเล็กทรอนิกสแจึงเป็นสื่ออีกหนึ่งทางเลือกที่ใช฾ค฾นคว฾าหาความรู฾ต฽างๆอย฽างสะดวกและ รวดเร็ว หนังสืออิเล็กทรอนิกสแยังเป็นเครื่องมือเล฽าเรื่องพันธแใหม฽สําหรับผู฾ที่สนใจการเกษตร ที่ได฾รับความ นิยมอยู฽ในระดับหนึ่งเพราะปใจจุบันเทคโนโลยีมีความก฾าวหน฾าและทันสมัยเข฾าถึงผู฾อ฽านได฾มากกว฽าหนังสือ ทั่วไป หนังสืออิเล็กทรอนิกสแทางการเกษตรอินทรียแ เป็นหนังสืออ฽านทั่วไปที่ให฾ความรู฾เกี่ยวกับการเกษตร ในรูปแบบต฽างๆ เป็นการศึกษาวิธีการเรียนรู฾การเกษตร การดูแลรักษาดิน น้ํา และพืช ที่มีวิธีการผลิตที่ ปลอดภัยต฽อผู฾บริโภค ไม฽มีการใช฾สารเคมีหรือสารกําจัดศัตรูพืช เป็นการผสมผสานความหลากหลายทาง ชีวภาพเพื่อให฾เกิดความหมุนเวียนของระบบนิเวศ และเป็นแนวทางในการนําข฾อมูลในหนังสือ อิเล็กทรอนิกสแเกี่ยวกับเกษตรอินทรียแไปประกอบการตัดสินใจหรือนําไปต฽อยอดทางการศึกษาเพื่อพัฒนา ได฾

16

เอกสารอ้างอิง กัลยแยมล กิ่งบู. 2559. รู้จักโปรแกรม Flip Album Vista Pro [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://sites.google.com/site/krumilkcomroom/lesson/lesson1/rucak-porkaermflip- album-pro [27 กันยายน 2559] กรมส฽งเสริมการเกษตร.มปก. หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้ารการเกษตรเฉลิมพระเกีรติพระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู้หัว [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://ag-ebook.lib.ku.ac.th/ [1 ตุลาคม 2559] ไพฑูรยแ ศรีฟูา. 2551. E-BOOK หนังสือพูดได้. กรุงเทพฯ : บริษัท ฐานการพิมพแ จํากัด ธิดารัตนแ เนตรแก฾ว. 2551. ความรู้เกี่ยวกับ e_book [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://sites.google.com/site/krumompbv/krumompbv1/krumompbv2/krumompb v3/k rumompbv4 [26 กันยายน 2559] บริษัท หนังสืออีเล็กทรอนิกสแ จํากัด. 2559. หนังสืออิเล็กทรอนิกสแแจกฟรี [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.ebooks.in.th/free-ebooks.html [29 ตุลาคม 2559] บุญเลิศ อรุณพิบูลยแ. 2553. รูปแบบ eBook [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.thailibrary.in.th/2010/12/22/ebook-format/ [26 กันยายน 2559] วนิชา อุดคําเทียง.2552. การสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์สอนคาศัพท์ภาษาอังกฤษสาหรับนักเรียนชั้น ประถมศึกษาปีที่สี่โรงเรียนบ้านนาน้ามันและโรงเรียนบ้านเพียซาพุวิทยา.วิทยานิพนธแปริญญา ครุ ศาสตรแมหาบัณฑิต,สาขาหลักสูตรการสอนคณะครุศาสตรแ มหาวิทยาลัยวิทยาลัยราชภัฏเลย. เสาวนียแ ก่ําน้ําผึ้ง.2546.การพัฒนาโปรแกรมการเขียนหนังสืออิเล็กทรอนิกส์.สาระนิพนธแวิทยาศาสตรแ มหาบัณฑิต,สาขาวิชาเทคโนโลยีสาระสนเทศ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าพระนครเหนือ. สหกรณแกรีนเนท จํากัด. 2558. ภาพรวมสถานการณ์เกษตรอินทรีย์ไทย 2558 [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.greennet.or.th/article/411 [30 กันยายน 2559]

17

สื่อการเรียนรู้ของโครงการป่าในกรุง ปตท. จริยาวรรณ ระดาฤทธิ์ 56040656 บทนา “รู฾หรือยัง? กรุงเทพฯก็มีปุา” ท฽ามกลางความแออัดของสังคมเมืองที่มากขึ้น พื้นที่สีเขียวก็น฾อยลง เช฽นกันในขณะที่ในเมืองมองไปทางไหนก็เห็นแต฽สิ่งก฽อสร฾างเต็มไปหมดมีแต฽การจราจรที่หนาแน฽นและการ ใช฾ชีวิต ที่วุ฽นวายหากต฾องการความสงบ ในเมืองกรุงแห฽งนี้ ยังมีพื้นที่สีเขียวสงบๆ ที่รอคอยให฾ทุกคนได฾ไป ผ฽อนคลายความเครียดลองเปลี่ยนบรรยากาศมาเที่ยวปุากันดีไหม? ‘ปุาในกรุง’ ปอดแห฽งใหม฽ในเมือง โดย สถาบันปลูกปุา ปตท. ที่ตั้งใจสร฾างขึ้นเพื่อเป็นแหล฽งเรียนรู฾มีสื่อนิทรรศการที่รวบรวมความรู฾เกี่ยวกับต฾นไม฾ ในหลากหลายแง฽มุมจะได฾สัมผัสกับทัศนียภาพธรรมชาติแมกไม฾สีเขียวบนทางเดินลอยฟูาที่มีหลายระดับ และพบกับหอคอยชมวิว ทีเ่ ป็นจุดเด฽นของที่นี่ซงึ่ นอกจากจะสามารถเก็บภาพวิวสวยๆแล฾ว ยังได฾สูดอากาศ บริสุทธิ์เต็มปอดท฽ามกลางระบบนิเวศตามธรรมชาติของจริงที่ไม฽ค฽อยมีโอกาสได฾เห็นบ฽อยนักในเมืองกรุง การสื่อสาร (Communication) ในโลกปใจจุบันสามารถสื่อสารไปได฾อย฽างกว฾างขวางโดยการสื่อสาร เป็นการถ฽ายทอดจากผู฾ส฽งสารไปยังผู฾รับสารผ฽านช฽องทางการสื่อสารหรือ สื่อ ดังทฤษฎี SMCR ของ David Berlo (1960) โดยมีองคแประกอบคือ ผู฾ส฽งสาร (Sender) สาร (Message) ช฽องทางหรือสื่อ (media or Channel) และผู฾รับสาร (Receiver) ทําให฾สื่อมีอิทธิพลต฽อมนุษยแเป็นอย฽างมาก มนุษยแจึงสร฾างสรรคแสื่อ ออกมาหลากหลายรู ป แบบในการติดต฽อสื่ อสารเป็นกระบวนการที่บุคคลสองคนหรือมากกว฽าทําการ แลกเปลี่ ยนข฽าวสาร ความรู฾ แนวคิดต฽างๆ ถูกถ฽ายทอดจากผู฾ส฽ งสารไปยังผู฾ รับสารการสื่ อสารนั้นจึง มี ความสําคัญต฽อมนุษยแ โดยในกิจกรรมทั้งวัน มีมากกว฽า 70% ต฾องใช฾ไปกับการติดต฽อสื่อสารกับผู฾อื่นด฾วย การพูด (talking) การฟใง (listening) การอ฽าน (reading) และการเขียน (writing) หมายความว฽าเราใช฾ เวลา 10-11 ชั่วโมง เพื่อการติดต฽อสื่อสารกัน ทั้งวัจนภาษา เช฽น การพูด การเขียน และการสื่อสาร แบบอวัจนภาษา เช฽น อากัปกิริยา การแสดงสีหน฾า และการเคลื่อนไหวของร฽างกาย โดยการสื่อสารจะช฽วย ในการแสดงความหมายและความเข฾าใจ ทั้งนี้ โดยอาศัยช฽องทางการสื่อสารหรือสื่ อ (channel) เป็น เครื่องช฽วยในการสื่อสารก฽อให฾ เกิดผลของการสื่อสาร เช฽น การเปลี่ยนแปลงในด฾านความรู฾ ทัศนคติ และพฤติกรรมของผู฾รับสาร (ศุภรัศมิ์ ฐิติกุลเจริญ, 2540)

18

ภาพที่ 1 แบบจําลอง S M C R ของ David K. Berlo ที่มา : Thy Jey (2558) สือ่ การเรียนรู้ในการส่งเสริมการเกษตร การส฽งเสริมการเกษตร หมายถึง การนํา ความรู฾ วิธีการ และเทคนิคใหม฽ๆ ทางการเกษตรไปแนะนํา เผยแพร฽ ความรู฾ ใ ห฾ แ ก฽ป ระชาชน โดยเฉพาะเกษตรกร แล฾ ว ติ ดตามให฾ คํ าแนะนํา ช฽ว ยเหลื อจนบั งเกิ ด ผลสําเร็จขณะเดียวกันก็นําเอาปใญหาต฽างๆ ทางการเกษตรมาวิเคราะหแหาแนวทางแก฾ไข (ชัยชาญ วงศแ สามัญ, 2548) ในการส฽งเสริมการเกษตรจึงต฾องใช฾สื่อเพื่อการเรียนรู฾ซึ่งเป็น หนทางให฾ผู฾ส฽งสารใช฾ ส฽ง ข฽าวสารไปสู฽ผู฾รับ กล฽าวอีกนัยหนึ่งได฾ว฽าเป็นช฽องทางข฽าวสาร หรือ พาหนะที่นําข฽าวสารจากจุดเริ่มต฾นไปสู฽ จุดหมาย (ชวรัตนแ เชิดชัย , 2527) โดยทั่วไปสารที่ถูกผู฾ส฽งสารถ฽ายทอดไปยังผู฾รับสารจะเข฾าไปสู฽ระบบการ รับ รู฾ ของมนุ ษยแ โ ดยผ฽านประสาทสัมผั ส ทั้ง 5 ได฾แก฽ การเห็ น (seeing) การฟใง (hearing) การดมกลิ่ น (smelling) การสัมผัส (touching) และการลิ้มรส (tasting) ทางใดทางหนึ่งหรือร฽วมกัน ซึ่งต฾องอยู฽ต฽อหน฾า กัน แต฽ถ฾าอยู฽ห฽างไกลกันต฾องใช฾สื่อ (Media) ที่สร฾างขึ้นเป็นเครื่องช฽วยในการติดต฽อสื่อสาร (บุญธรรม จิตตแ อนันตแ, 2540) สื่ อ การเรี ย นรู฾ เ พื่ อ ส฽ ง เสริ ม การเกษตร เป็ น ตั ว กลางในการถ฽ า ยทอดความรู฾ ค วามคิ ด ทั ก ษะ และประสบการณแให฾เกิดการเรียนรู฾ ปใจจุบันเป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปแล฾วว฽าการเรียนรู฾ไม฽ได฾จํากัด เฉพาะ ในห฾องเรี ยนเพราะสามารถเรีย นรู฾จ ากสื่อต฽างๆ อย฽างหลากหลาย สามารถเรียนรู฾ได฾ทุกเวลา และทุก สถานที่ โดย mediathailand (2555) ได฾จําแนกสื่อการเรียนรู฾ไว฾ 4 ประเภท ตามช฽องทางการส฽งสารและ รับสารดังต฽อไปนี้ 1. สื่อสิ่งพิมพ์ หมายถึงสื่อการเรียนรู฾ที่จัดทําขึ้นเพื่อสนองการเรียนรู฾ตามหลักสูตร หรือสื่อ สิ่งพิมพแทั่วไป ได฾แก฽ หนังสือ-แบบเรียน คู฽มือครู ชุดวิชา หนังสือประกอบการสอน หนังสืออ฾างอิง หนังสือ อ฽านเพิ่มเติม แผนการสอน ใบงาน แบบฝึกหัดกิจกรรม หนังสือพิมพแ วารสาร แผ฽นพับ โปสเตอรแ เป็นต฾น 2. สื่อบุคคล ปรมะ สตะเวทิน (2526) ได฾ให฾ความหมายของสื่อบุคคลไว฾ว฽าเป็น ตัวคนที่นํามาใช฾สื่อสารกับ ผู฾รับสารในลักษณะเผชิญหน฾าทั้งในรูปของการสนทนาหรือในรูปของการประชุมกลุ฽ม โดยเป็นบุคคลที่มี

19

ความรู฾ ความสามารถ ความเชี่ยวชาญในสาขาต฽างๆ ซึ่งการใช฾สื่อบุคคลในการสื่อสารก฽อให฾เกิดผลดีคือ สามารถนําข฽าวที่ต฾องการเผยแพร฽ไปสู฽ผู฾รับสารได฾โดยตรง และทําให฾การเผยแพร฽ข฽าวสารเป็นไปในลักษณะ ที่ความยืดหยุ฽นปรับให฾ผู฾รับสารเป็นรายๆ ได฾ และทราบความรู฾สึกของผู฾รับสารได฾ทันที 3. สื่ออิเ ล็กทรอนิกส์และโทรคมนาคม หมายถึง สื่อที่ผ ลิตหรือพัฒ นาขึ้นเพื่อใช฾ควบคู฽กับเครื่องมือ อุปกรณแทางเทคโนโลยี เช฽น ภาพยนตรแ โทรทัศนแ วิทยุ แผ฽นรายการเสีย งหรือวีดิทัศนแ รูปแบบ VCD/DVD แถบบันทึกเสียงหรือวีดิ ทัศนแ สื่อคอมพิวเตอรแช฽วยสอน ระบบการศึกษาทางไกลผ฽านดาวเทียมหรือผ฽ าน เครือข฽ายคอมพิวเตอรแ e-learning และ อินเทอรแเน็ต นอกจากนี้ยังรวมไปถึงโทรศัพทแที่กําลังพัฒนาไปสู฽ การศึกษาผ฽านโทรศัพทแที่เรียกว฽า M-learning เป็นต฾น 4. สื่อที่เป็นกิจกรรม เป็นกระบวนการจัดการเรียนการสอน เพื่อให฾ผู฾เรียนได฾ประสบการณแหรือเรียนรู฾ เนื้อหาด฾วยการดู การฟใง การสัง เกต การทดลอง การสัมผัส รวมถึงการแสดงความคิดเห็น ตลอดจนการ ทํางานร฽วมกับบุคคลอื่น บางกิจกรรมอาจใช฾สื่อประเภทวัสดุ อุปกรณแ นํามาใช฾เพื่ อถ฽ายทอดความรู฾และ ประสบการณแให฾กับผู฾เรียน ทําให฾บทเรียนดําเนินไปอย฽างสนุกสนาน น฽าสนใจ เพื่อส฽งเสริมให฾ผู฾เรียนเรียนรู฾ ได฾ดียิ่งขึ้น เช฽น การแสดงละครบทบาทสมมติ สถานการณแจําลอง การทําโครงงาน ฯลฯ โครงการป่าในกรุง โดยการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย (ปตท.) การปิโตรเลียมแห฽งประเทศไทย (ปตท.) จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติการปิโตรเลียมแห฽ งประเทศ ไทยพ.ศ. 2521 โดยมีวัตถุประสงคแในการประกอบและส฽งเสริมธุรกิจปิโตรเลียม รวมถึงดําเนินการธุรกิจอื่น ที่เกี่ยวกับหรือต฽อเนื่องกับการประกอบธุรกิจปิโตรเลียม เพื่อให฾เกิดประโยชนแมากที่สุดแก฽เศรษฐกิจและ ความมั่นคงของประเทศจึงก฽อให฾เกิดโครงการปุาในกรุง ถ.สุขาภิบาล 2 เป็นการพัฒนาพื้นที่สีเขียวในที่ดิน ของปตท. จํานวน 12 ไร฽ 1 งาน 2 ตารางวา ภายใต฾แนวทางการส฽งเสริมพื้ นที่สีเขียวในเขตเมืองของ กลุ฽ม ปตท. หรือ "PTT Green in the City" ได฾ออกแบบสัดส฽วนเป็นพื้นที่ปุาเป็นหลัก 75% พื้นที่น้ํา 10% พื้นที่ใช฾งาน 15% โครงการปุาในกรุง ปตท. มีการออกแบบอาคารที่กลมกลืนกับสิ่งแวดล฾ อมเป็นต฾นแบบ นวัตกรรมอาคารเขียว เป็น อาคารสื่อการเรียนรู฾นิทรรศการในรูปแบบที่เรียบง฽ายและออกแบบให฾มีการ เชื่อมต฽อกับ ผื น ปุ าที่อยู฽ คิด เป็ น สั ดส฽ ว นพื้นที่ราว 15% โดยออกแบบอาคารให฾ มี “ความกลมกลื นกับ สภาพแวดล฾อม” โดยให฾ความสําคัญต฽อวงจรชีวิต และเพื่อเป็น “ต฾นแบบของนวัตกรรมอาคารเขียว” ขณะ เดินเข฾ามาภายในโครงการฯ จะสัมผัสได฾ถึงอากาศที่เย็นสบายโดยธรรมชาติ ซึ่งแตกต฽างจากตึกที่ก฽อสร฾าง ด฾วยปูนก฽ออิฐทั่วไป เพื่อให฾เกิดปุาที่ใกล฾เคียงธรรมชาติดังเดิมในพื้นที่กรุงเทพมหานครและการปลูกปุาเชิง นิเวศ เป็นการเพิ่มพื้นที่สีเขียวให฾กับคนเมือง เช฽น เมื่อมองจากมุมสูงจะพบว฽าอาคารกลมกลืนกับธรรมชาติ มีลักษณะเหมือนลําต฾นของต฾นไม฾ และหลังคาเป็นสวนเพื่อความกลมกลืนไปกับปุา นอกเหนือจากการ ออกแบบอาคาร ในกระบวนการก฽อสร฾างการคัดเลือกวัส ดุต฽างๆ มุ฽งเน฾นผลิตภัณฑแและวัส ดุที่คํานึ งถึง สิ่งแวดล฾อม ประหยัดพลังงานและเป็นเทคโนโลยีสีเขียว (Green Technology) เช฽น อิฐบล็อกประสานทํา

20

จากดิน ไม฾ไผ฽ รวมถึงเลือกใช฾วัสดุที่ก฽อเกิดมลพิษน฾อยและควบคุมมลพิษจากภายนอกที่จะเข฾าสู฽ อาคาร นิทรรศการ เช฽น ติดตั้งพรมดักฝุ​ุนหน฾าประตูทางเข฾า และแผ฽นกรองอากาศประสิทธิภาพสูง เป็นต฾น ซึ่งใน อนาคตปุานี้จะเติบโตและสร฾างความอุดมสมบูรณแให฾กับพื้นที่เป็นรูปแบบการศึกษาและเรียนรู฾ปุ าในเมือง เชื่อมโยงและสร฾างความใกล฾ชิดระหว฽างคนกับปุา ให฾แก฽ประชาชน นิสิต นักศึกษา และนักเรียน ที่สนใจ (สถาบันปลูกปุา ปตท., 2558)

ภาพที่ 2 โครงการปุาในกรุง ที่มา : สถาบันปลูกปุา ปตท. (2558)

ภาพที่ 3 ทางเข฾าอาคารนิทรรศการ โครงการปุาในกรุง สือ่ การเรียนรู้เพื่อส่งเสริมการเกษตรที่อยู่ภายในโครงการป่าในกรุง ปตท. มีดังนี้ 1. สื่อสิ่งพิมพ์ 1.1 นิทรรศการเมล็ดไม฾ (Seed Wall) เป็นแผ฽นเหล็กความรู฾ที่รวบรวมเมล็ดไม฾กว฽า 60 ชนิด ซึ่งเป็นส฽วนหนึ่งของชนิดไม฾ทั้งหมดที่ปลูกในโครงการปุาในกรุง เป็นการต฾อนรับเข฾าสู฽แหล฽ง เรียนรู฾ด฾วยเรื่องราวความรู฾ของเมล็ดพันธุแต฾นกําเนิดแห฽งปุาในกรุงบนแผ฽นเหล็กและเรซิ่นใส ที่มีการพิมพแข฾อมูลเกี่ยวกับเมล็ดพันธุแไม฾ เช฽น กลุ฽มเมล็ดไม฾วงศแยาง กลุ฽มเมล็ ดไม฾ยืนต฾นที่มี ดอกมีความสวยงามตลอดแนวผนังดินบดอัด (Rammed Earth) สําหรับผู฾ที่สนใจสามารถ แสกน QR quote เพื่อดูข฾อมูลเพิ่มเติมแบบออนไลนแได฾อีกด฾วย สื่อนี้สร฾างความแปลกใหม฽ ให฾ กับ ผู฾ ที่เข฾ าชม มีการออกแบบให฾ เข฾ากับ ผนังที่มีสี น้ํา ตาลเหมือ นกับสี ของต฾นไม฾ โดย สามารถพบกับสื่อชนิดนี้ได฾ที่บริเวณทางเข฾าโครงการปุาในกรุง

21

ภาพที่ 4 สื่อเรียนรู฾ระหว฽างทางเดิน 1.2 สื่ อ นิ ท รรศการซึ่ ง อยู฽ ภ ายในอาคาร มี บ อรแ ด นิ ท รรศการ เป็ น สื่ อ ที่ แ สดงถึ ง เรื่ อ งราว ความสัมพันธแของ ปุา น้ํา ดิน มนุษยแ ปุาไม฾เมืองไทยและระบบนิเวศในอดีตจนถึงปใจจุบัน องคแความรู฾ที่เกิดจากการผสมผสานในการปลูกปุาที่นํามาใช฾ในพื้นที่โครงการปุาในกรุง บอกเล฽าเรื่องราวตั้งแต฽ ปตท. รวมพลังปลูกปุา 1 ล฾านไร฽ สู฽พลังใจสร฾างปุาในกรุง และ นิทรรศการเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และโซน แสดงผลกระทบต฽อสิ่งแวดล฾อมที่เกิดขึ้นในกรุงเทพฯ สร฾างความตระหนักความสําคัญของ ปุาว฽าทําไมเราต฾องสร฾างปุาในกรุง

ภาพที่ 5 สื่อนิทรรศการ ที่มา : ประสิทธิ์ สวยแสง (2559) 1.3 สื่อเรียนรู฾กลางแจ฾ง ปูายเรียนรู฾สังคมพืชต฽างๆ พร฾อมเพลิดเพลินไปกับธรรมชาติ ให฾ความรู฾ เกี่ ย วกั บ สั ง คมพื ช ประเภทต฽ างๆ สื่ อ นี้ จะอยู฽ร ะหว฽า งทางเดิ น ชมเรื อนยอด (Skywalk) และความหลากหลายทางชีวภาพ เช฽น พืชพันธุแไม฾ และพันธุแนกชนิดต฽างๆ ที่เราไม฽ค฽อยได฾มี โอกาสได฾สั มผั ส จากในเมืองที่มีแต฽ตึกอาคารสู ง โดยสิ่ งมีชีวิตเหล฽ านี้ จะพบได฾ที่บริเวณ โครงการปุาในกรุง

22

ภาพที่ 6 สื่อเรียนรู฾กลางแจ฾ง ที่มา : ประสิทธิ์ สวยแสง (2559) 2. สื่อเทคโนโลยี 2.1 เทคโนโลยีจอสัมผัส จอโทรทัศนแต฽างๆ ภายในอาคารนิทรรศการเกี่ยวกับ สภาพปุาบางกอก สังคมพืชที่เคยมีอยู฽อย฽างอุดมสมบูรณแในอดีต โดยจอเหล฽านี้สามารถใช฾นิ้วสัมผัสเลือกหัวข฾อ เรื่องที่ต฾องการทราบได฾ ทําให฾ผู฾ที่เข฾าชมได฾มีส฽วนร฽วมในนิทรรศการ และเรื่องราวบางกอก ในอดีตผ฽านคําบอกเล฽าของสองยายหลานบนจอโทรทัศนแที่เสมือนว฽ายายกับหลานมานั่งเล฽า ให฾ฟใงจริงๆ

ภาพที่ 7 สื่อเทคโนโลยีในโครงการปุาในกรุง 2.2 ห฾องฉายภาพยนตรแขนาดเล็ก (Mini Theatre) ประกอบไปด฾วย แสง สี เสียง จึงเป็นสื่อที่ เร฾าใจชวนให฾สนใจโดยแสดงภาพยนตรแสั้น “คน.ปุา.เมือง เกื้อกูลพึ่งพากันตลอดไป” มี ระยะเวลา การฉาย 7-10 นาทีเป็นการสร฾างแรงจูงใจและปลูกจิตสํานึก สอนให฾รักปุา รัก ต฾นไม฾ แม฾ว฽าเราจะอยู฽ในเมือง เราก็ควรหาเวลาว฽างไปสถานที่ต฽างๆที่มีต฾นไม฾ เพื่อไปหา อากาศบริสุทธิ์ให฾กับร฽างกาย และเพิ่มจํานวนอากาศบริสุทธิ์โดยการปลูกต฾นไม฾เพื่อให฾ ลูกหลานได฾เห็นต฽อไป

23

ภาพที่ 8 สื่อภาพยนตรแโครงการปุาในกรุง ที่มา : ประสิทธิ์ สวยแสง (2559) 2.3 กล฾อง Binocular เป็นกล฾องส฽องทางไกลที่ทําให฾สามารถชมวิวทิวทัศนแ ส฽องให฾เห็นถึง ระบบนิเวศ พื้นที่ปุาในเขตเมืองโดยรอบได฾ชัดเจนขึ้น และเห็นภาพในจินตนาการของปุา ในกรุงที่ปุาเติบใหญ฽งดงามในอนาคต โดยกล฾องนี้จะอยู฽บริเวณหอชมปุา (Observation Tower)

ภาพที่ 9 กล฾อง Binocular ที่มา : ศิริรัตนแ มีมงคล (2559) 3. สื่อบุคคล โครงการปุาในกรุงได฾จัดให฾มีเจ฾าหน฾าที่บรรยายแนะนําสถานที่และกิจกรรมที่จัดขึ้น ทั้งในและนอกอาคารนิทรรศการ โดยมีการจัดนําชมวันละ 4 รอบ ได฾แก฽ รอบเวลา 9.00 น.รอบ เวลา 10.30 น. รอบเวลา 13.00 น. และรอบเวลา 14.30 น. ใช฾ระยะเวลาในการนําชมรอบละ ประมาณ 90 นาที

24

ภาพที่ 10 วิทยากรของโครงการปุาในกรุง ที่มา : ศิริรัตนแ มีมงคล (2559) 4. สื่อออนไลน์ 4.1 โครงการปุาในกรุงมีเว็บไซตแ (website) ไว฾สําหรับเผยแพร฽ข฾อมูลต฽างๆ อาทิเช฽น ความรู฾ ข฾อมูลพันธุแไม฾ เรื่องเล฽าจากปุา ข฾อมูลเกี่ยวกับศูนยแการเรียนรู฾และโครงการรักษาปุาต฽างๆ ใ น เ ค รื อ ข อ ง ป ต ท . แ ล ะ ข฽ า ว ป ร ะ ช า สั ม พั น ธแ ต฽ า ง ๆ เ ป็ น ต฾ น โ ด ย อ ยู฽ ใ น http://www.pttreforestation.com จะเห็ นได฾ว฽ าสื่ อออนไลนแนี้มีประโยชนแมาก ที่ สามารถให฾ทั้งข฾อมูลตัวหนังสือ ภาพ และเสียง ครบถ฾วน โครงการจึงใช฾สื่อนี้เพื่อให฾ข฾อมูล เพิ่มเติมและเพื่อเพิ่มความเข฾าใจให฾กับผู฾ที่ต฾องการข฾อมูลเกี่ยวกับปุาหรือโครงการต฽างๆ ของปตท.

ภาพที่ 11 เว็บไซตแโครงการปุาในกรุง 4.2 วีดิทัศนแแนะนําโครงการปุาในกรุงในยูทูบ (youtube) เป็นเวลา 5.29 นาที โดยพิมพแคําว฽า โครงการปุาในกรุง https://www.youtube.com/watch?v=dsa24Ap เป็นการเล฽าที่มา ของโครงการและเชิญ ชวนให฾ ทุ กคนเข฾ ามาเยี่ย มชมโครงการที่ มีค วามใกล฾ เ คีย งกั บปุ า ธรรมชาติมากที่สุ ด และนําความรู฾ที่ไ ด฾ไปปลู กปุาเพื่อโลกของเรา โดยในช฽ว งท฾าย ดร.

25

ไพรินทรแ ชูโชติถาวร ประธานเจ฾าหน฾าที่บริหาร และกรรมการผู฾จัดการใหญ฽บริษัท ปตท. จํากัด มหาชนกล฽าวว฽า “เป็นหน฾าที่ของคนไทยทุกคนที่จะมาช฽วยกันปลูกปุาแบบนี้ และ เก็บเอาไว฾ให฾ลูกหลานคนไทยได฾ชื่นชมก฽อนที่มันจะสูญพันธุแไปหมด”

ภาพที่ 12 วีดิทัศนแแนะนําโครงการปุาในกรุง ปตท.

4.3 เพจ (Page) ใน www.facebook.com โดยใช฾ ชื่ อ ว฽ า โครงการปุ า ในกรุ ง ปตท. @metroforest มีคนติดตามถึง 7,432 คน ประกอบไปด฾วยเกร็ดความรู฾ต฽างๆ เช฽น ความรู฾ เกี่ยวกับนกที่อยู฽บริเวณโครงการปุาในกรุง กิจกรรมประจําเดือนต฽างๆ ที่โครงการได฾จัดขึ้น รูปภาพบรรยากาศในแต฽ละวันของโครงการ อัลบั้มภาพที่นักเรียนชั้นมัธยมตอนต฾นและ ตอนปลายจากโรงเรียนต฽างๆ ได฾เข฾ามาทัศนศึกษาที่โครงการฯ การแสดงความคิดเห็นจาก คนที่เคยไปโครงการปุาในกรุงมาแล฾ว และการอัพเดท ข฾อมูลต฽างๆ เพื่อให฾คนที่กดติดตาม ได฾ ทราบข฽า วสารใหม฽ๆ โดยสื่ อ นี้ทํ าให฾ เ ป็น ที่ รู฾ จัก ได฾ อย฽ างรวดเร็ว เพราะการเช็ค อิน ที่ โครงการปุาในกรุง จากหลายๆคนและภาพที่สวยงามดูร฽มรื่น และเย็นสบาย จึงทําให฾คนที่ เห็นภาพที่แชรแในเฟซบุ฿ก (facebook) เกิดความต฾องการไปถ฽ายรูปตามมุมต฽างๆ ที่สวยงาม ของโครงการปุาในกรุงบ฾าง

ภาพที่ 13 Facebook โครงการปุาในกรุง

26

5. สื่อโฆษณา โดยโครงการปุาในกรุงมีภาพยนตรแโฆษณาชุดปุาในกรุง มี วัตถุประสงคแเพื่อแสดงให฾ เห็นถึงความตั้งใจของกลุ฽ม ปตท. ที่อยากมีส฽วนช฽วยในการสร฾างพื้นที่สีเขียวให฾ เพิ่มมากขึ้นใน เมืองกรุง เพื่อช฽ว ยลดมลพิษทางอากาศ และเป็นแหล฽งการเรียนรู฾ปุานิเวศให฾กับคนไทย ผ฽าน โครงการปุาในกรุงโดยมีแนวคิดมาจากพื้นที่สีเขียวหรือ “ปุา” ที่ลดจํานวนลงและกําลังจะหายไป จนทําให฾เยาวชนรุ฽นหลังอาจไม฽มีโอกาสได฾เห็นหรือสัมผัสปุาของจริง ทางสถาบันปลูกปุา ปตท. จึง ได฾จัดทําโครงการปุาในกรุง ที่ถนนสุขาภิบาล 2

ภาพที่ 14 โฆษณาโครงการปุาในกรุง บทสรุป โครงการปุาในกรุงเป็นโครงการที่ส฽งเสริมการเรียนรู฾ทางด฾านการเกษตร ที่มีสื่อเรียนรู฾การเกษตร โดยเปิดโอกาสให฾ผู฾เข฾าชมได฾มีส฽วนร฽วมในสื่อต฽างๆ หลากหลายรูปแบบ ได฾แก฽ สื่อนิทรรศการที่มีทั้ง รูปภาพและเสียง สื่อสิ่งพิมพแที่มีทั้งภาพและคําอธิบายและสื่อ เทคโนโลยีที่สัมผัสได฾ สื่อการเรียนรู฾ ต฽างๆ เหล฽านี้ จะทําให฾ผู฾ชมสามารถจดจําเนื้อหาความรู฾ได฾ดี นําความรู฾ไปใช฾ให฾เกิด ประโยชนแ สู ง สุ ด โดยสามารถนํ า ไปถ฽ า ยทอดและแลกเปลี่ ย นความรู฾ ใ ห฾ กั บ คนอื่ น ๆได฾ และด฾ ว ย บรรยากาศที่เต็มไปด฾วยธรรมชาติของปุาไม฾ ของโครงการปุาในกรุง ที่ จะทําให฾เกิดการ เปลี่ยนแปลงพฤติกรรม รักในธรรมชาติสีเขียวมากขึ้น และมีความตระหนัก ในการปลูกปุา ก฽อนที่ต฾นไม฾ปุาไม฾จะสูญพันธุแไม฽เหลือโอกาสให฾เยาวชนรุ฽นหลังได฾เห็นอีกต฽อไป

27

เอกสารอ้างอิง บุญธรรม จิตตแอนันตแ. 2540. ส่งเสริมการเกษตร. (พิมพแครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ : สํานักพิมพแ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรแ. ประสิทธิ์ สวยแสง. 2559. ป่าในกรุง [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.tatcontactcenter.com/blog_details.php?txtNo=TURBd01EQXdNREF6 TmpjPQ==&pageP=TVE9PQ [20 กันยายน 2559]. ศิริกาญจนแ ยิ้มประยัติ. 2554. “ปใจจุบันคนไทย บริโภคสื่ออย฽างไร”. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยราชภัฎอุตรดิตถ์. 1(2) : 35-46. ศิริรัตนแ มีมงคล. 2559. กล้อง Binocular [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://pantip.com/topic/34985612 [25 กันยายน 2559]. สถาบันปลูกปุา ปตท. 2558. โครงการป่าในกรุง [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=dsa24ApPuBM [24 กันยายน 2559]. สถาบันปลูกปุา ปตท. 2558. โครงการป่าในกรุง ปตท. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.pttreforestation.com [15 กันยายน 2559].

Mediathailand. 2555. สือ่ การเรียนรู้ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://mediathailand.blogspot.com/2012/06/blog-post.html [20 กันยายน 2559].

Metroforest. 2558. โครงการป่าในกรุง ปตท. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.facebook.com/metroforest/ [24 กันยายน 2559].

Rivermool. 2549. ส่งเสริมการเกษตร [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://rivermool.exteen.com/20061027/entry-1 [23 กันยายน 2559].

Thy Jey. 2558. SMCR [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://thyjey.blogspot.com/ [22 กันยายน 2559].

28

การสื่อสารของแหล่งเรียนรู้ทางการเกษตร : กรณีศึกษา Secret Space จิรภิญญา ทิฆัมพรศานตแ 56040657

บทนา การสื่อสารเป็น สิ่ งที่ถือว฽ามีบ ทบาทสําคัญอย฽างมากในการดํารงชีวิตตั้งแต฽อดีตจนถึงปใจจุบัน โดยแหล฽งเรียนรู฾เป็นการสื่อสารอีกรูปแบบหนึ่งที่ก฽อเกิดการเรียนรู฾ด฾วยตัวเองจากการปฎิบัติจริงและสิ่ง ต฽างๆรอบตัว Secret Space เป็นแหล฽งเรียนรู฾ทางการเกษตรยุ คใหม฽ที่ไม฽เพียงแต฽ให฾ความรู฾ด฾านการเกษตร เท฽านั้น แต฽ Secret Space ยังมีมุมต฽างๆที่ทําให฾ผู฾รู฾ได฾มากกว฽าความรู฾นั่นคือ ความสุขในการดื่มด่ํากาแฟ สูตรเฉพาะของ Secret Space Café เป็นคาเฟุเล็กๆ กับบรรยากาศธรรมชาติอันร฽มรื่น ซูเปอรแมารแเก็ต ต฾นไม฾ให฾ได฾เลือกซื้อต฾นไม฾กลับบ฾าน และยังเป็นที่ให฾นักท฽องเที่ยวได฾ถ฽ายรูปชมบรรยากาศที่สวยงามอีกด฾วย ซึ่ง Secret Space จะเป็นแหล฽งเรียนรู฾ที่นิยมหรือไม฽นั้น การสื่อสารมีส฽วนสําคัญในการถ฽ายทอดเรื่องราว ต฽างๆ ผ฽านช฽องทางการสื่อสารที่หลากหลายที่จะช฽วยในการตัดสินใจของผู฾ที่ให฾ความสนใจในการมาเที่ยวที่ Secret Space

การสื่อสาร ชีวิตคนเราต฾องมีการเรียนรู฾ที่จะอยู฽ร฽วมกัน ต฾องมีปฏิสัมพันธแที่ดีต฽อกันหากไม฽ให฾ความสําคัญกับสิ่ง นี้ ก็อาจอยู฽ ร฽วมกันได฾ อย฽างยากลํ าบาก ซึ่งการสร฾างความสัมพันธแอันดีนั้นต฾องอาศัยการสื่อสารในการ ถ฽ายทอดความรู฾สึกนึกคิดของผู฾ส฽งสารไปยังผู฾รับสารให฾เกิดความเข฾าใจที่ตรงกัน การสื่อสารอยู฽คู฽กับสังคม มนุษยแตลอดมาตั้งแต฽อดีตจนถึงปใจจุบัน โดยการสื่อสารได฾มีนักวิชาการให฾ความหมายไว฾หลากหลายแง฽มุม อริสโตเติล (Aristotle อ฾างถึงใน สมหวัง อินทรแไชย และคณะ, 2553) นักวาทวิทยาได฾ให฾ความหมายของ การศึกษาวิชาวาทศิลป฼(Rhetoric) หรือการสื่อสารว฽า คือการแสวงหาวิธีการชักจูงใจที่มีอยู฽ทุกรูปแบบ เอ็ดเวิรแด สะเพียรแ (Edward Sapir อ฾างถึงใน สมหวัง อินทรแไชย และคณะ, 2553) ได฾กล฽าวว฽า การสื่อสารคือ การตีความหมายโดยสัญชาตญาณต฽อท฽าทางที่แสดงเป็นสัญลักษณแโดยไม฽รู฾ตัวต฽อความคิด และต฽อพฤติกรรมของวัฒนธรรมของบุคคล

29

วิลเบอรแ ชแรมมแ (Wilbur อ฾างถึงใน สมหวัง อินทรแไชย และคณะ, 2553) กล฽าวถึงการสื่อสารคือ การมีความเข฾าใจร฽วมกัน ต฽อเครื่องหมายที่แสดงข฽าวสาร จากความหมายต฽างๆ ข฾างต฾นจะเห็นได฾ว฽ามีผู฾ให฾ความหมายของการสื่อสาร แตกต฽างกันไปขึ้นอยู฽ กับสถานการณแหรือวัตถุประสงคแของการสื่อสาร ดังนั้นอาจสรุปได฾ว฽าการสื่อสารคือการส฽งสารของผู฾ส฽งสาร ทั้งที่เป็ นของเท็จ จริ งและข฾อคิ ด เห็ น ไปยัง ผู฾ รับสาร โดยผ฽ า นช฽องทางต฽ างๆ แตกต฽ างกัน ไปเพื่ อบรรลุ วัตถุประสงคแ ของการสื่อสาร อันก฽อให฾เกิดการดํารงชีวิตอยู฽ร฽วมกันในสังคมด฾วยความเข฾าใจที่ตรงกัน

องค์ประกอบของการสื่อสาร ทฤษฎี SMCR ของเดวิด เค. เบอรแโล (David K.Berlo) ได฾วิเคราะหแองคแประกอบของการสื่อสาร ต฾องประกอบไปด฾วยองคแประกอบที่สําคัญ 4 องคแประกอบ คือ 1.ผู฾ส฽งสาร(Source) คือ บุคคลหรือกลุ฽มคนหนึ่งที่ต฾องการส฽งสารผ฽านช฽องทางหนึ่งไปยังผู฾รับสาร โดย

เกิดจากความตั้งใจหรือไม฽ก็ได฾ ผู฾ส฽งสารเรียกอีกอย฽างว฽า ผู฾เข฾ารหัส (encoder) รับผิดชอบส฽งสาร

ไปยังผู฾รับสาร โดยจะส฽งเป็นภาษา ท฽าทาง หรือสัญลักษณแก็ได฾ 2.สาร(Message) คือ ข฾อมูล ต฽างๆที่ผู฾ ส฽ งสารต฾องการจะสื่ อสารกับผู฾ รับสารให฾ มีความเข฾าใจที่ ตรงกัน

หรือเรียกอีกอย฽างว฽า รหัส (code) เมื่อผู฾รับสารได฾รับสารแล฾วสามารถถอดความหมายของผู฾ส฽ง

สารได฾สารสามารถแบ฽งได฾เป็น 2 ประเภท คือ วัจนภาษา เช฽น ภาษาพูด ภาษาเขียน และอวัจนภาษา เช฽น สัญลักษณแ ท฽าทาง 3.ช฽องทางการสื่ อสาร(Channel) เปรียบเสมือนพาหนะระหว฽างผู฾ส฽งสารกับผู฾รับสารหรือเป็น ตัวกลางที่จะนําสารจากผู฾ส฽งสารไปยังผู฾รับสาร โดยอาศัยประสาทสัมผัสทั้ง 5 คือ ตา หู จมูก ปาก และ การสัมผัส 4.ผู฾รับสาร(Receiver) เรียกอีกอย฽างว฽า ผู฾ถอดรหัส (decoder) คือผู฾รับสารจากบุคคลหรือกลุ฽ม คนหนึ่งที่ต฾องตีความถอดรหัสให฾เกิดความเข฾าใจตามที่ผู฾ส฽งสารต฾องการและมีปฏิกิริยาสนองกลับต฽อผู฾ส฽ง สาร (feedback)

S (Source)

M (Message)

C (Channel) feedback

R (Receiver)

30

ภาพที่ 1 แผนภาพ SMCR Model จากภาพจะเห็นว฽าองคแประกอบของการสื่อสารทั้ง 4 องคแประกอบมีความสัมพันธแกัน เมื่อผู฾ส฽งสาร ได฾ทําการส฽งสาร ผ฽านช฽องทางการสื่อสารไปยังผู฾รับสาร และผู฾รับสารตอบสนองกลับตามที่ผู฾ส฽งสารต฾องการ ถือว฽า

การสื่อสารนั้นประสบความสําเร็จ แต฽หากไม฽เป็นไปตามที่ ผู฾ส฽งสารต฾องการก็จะถือว฽าการ

สื่อสารนั้นไม฽ประสบความสําเร็จ

ทฤษฎีการสื่อสารสองขั้นตอน (Two-step flow) ทฤษฎี Two-step flow มาจากผลการวิจัยเรื่องการสื่อสารมวลชนในการรณรงคแหาเสียงเลือกตั้ง ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา ของลาชารแเฟลดแและคณะ ซึ่งจากผลการวิจัยสามารถสรุปทฤษฎี Two-step flow ได฾ว฽าในการสื่อสารความคิดต฽างๆ มักไหลผ฽านจากวิทยุกระจายเสียงหรือสิ่งพิมพแไปยังผู฾นําทาง ความคิดหรือส฽งต฽อไปยังกลุ฽มประชากรที่มีความกระตือรือร฾นน฾อยกว฽า ซึ่งเป็นการสื่อสารโดยผ฽านขั้นตอน 2 ขั้นตอนคือ ข฽าวสารจากผู฾ ส฽งสารที่จะส฽งไปยังบุคคลกลุ฽มหนึ่งในขั้นตอนแรก ซึ่งเป็นผู฾นําทางความคิด และทําหน฾ าที่เป็ น ตัว กลางระหว฽า งผู฾ ส฽ งสารกับผู฾ รับสารกลุ฽ มต฽อไป เนื่องจากสามารถเปิดรับข฾อมูล ได฾ มากกว฽า โดยกลุ฽มคนที่เป็นผู฾นําทางความคิดก็จะส฽งข฽าวสารไปยังคนอีกกลุ฽มหนึ่งในขั้นที่ 2 จุดเด฽ นของ ทฤษฎีนี้คือ มนุษยแไม฽ได฾อยู฽โดดเดี่ยวในสังคมแต฽มีการติดต฽อสื่อสาร ปฏิสัมพันธแกันระหว฽างบุคคลต฽างๆ อัน ก฽อให฾เกิดเครือข฽าย

ภาพที่ 2 Two-step flow Modle

31

แหล่งเรียนรู้ แหล฽งเรียนรู฾เป็นสถานที่ในจัดการเรียนการสอนนอกห฾องเรียน ที่ทําให฾ผู฾เรียนสามารถเรียนรู฾ด฾วย ตนเอง เรียนรู฾ร฽วมกัน เรียนรู฾จากธรรมชาติ เรียนรู฾จากการปฏิบัติจริง และเรียนรู฾แบบบูรณาการ ซึ่ งจะ สนับสนุนและส฽งเสริมให฾ผู฾เรียนมีความรู฾และนําไปพัฒนาตนเองได฾ โดยกระทรวงศึกษาธิการ (2544 อ฾างถึง ใน ไพโรจนแ คะเชนทรแ, มปป.) ได฾ให฾ความหมายของแหล฽งเรียนรู฾ไว฾ว฽า หมายถึง สื่อที่อยู฽รอบตัวเราที่ผู฾เรียน และผู฾สอนสามารถ ใช฾ศึกษาค฾นคว฾า หาความรู฾ด฾วยตนเอง เช฽น สื่อธรรมชาติ สื่อสิ่งพิมพแ สื่อเทคโนโลยี และเครือข฽ายการเรีย นรู฾ที่มีอยู฽ ในท฾องถิ่น ชุมชน และแหล฽งอื่ นๆ นอกจากนี้สํานักงานเลขาธิการสภา การศึกษา (2547 อ฾างถึงใน ไพโรจนแ คะเชนทรแ, มปป.) ยังได฾ให฾ความหมายของแหล฽งเรียนรู฾หรือแหล฽ง วิทยาการว฽าหมายถึง บุคคล สถานที่ ธรรมชาติ หน฽วยงานองคแการ สถานประกอบการ ชุมชน และอื่นๆ ที่ มีทั้งในห฾องเรียน นอกห฾องเรียน ทั้งที่เป็นธรรมชาติ และมนุษยแสร฾างขึ้น ซึ่งจะเป็นแหล฽งเรียนรู฾ให฾แก฽ ผู฾เรียน ผู฾สอน ผู฾สนใจสามารถศึกษาค฾นคว฾าหาความรู฾ได฾ ดังนั้นจึงอาจสรุปได฾ว฽าแหล฽งเรียนรู฾ หมายถึงสิ่งที่อยู฽รอบๆ ตัวเรา ไม฽ว฽า จะเป็นสิ่งมีชีวิตหรือไม฽มี ชีวิตทั้งที่เป็นธรรมชาติและสิ่งที่มนุษยแสร฾างขึ้นเพื่อให฾เกิดประสบการณแในการเรียนรู฾ หรือใช฾ศึกษาหา ความรู฾ได฾ด฾วยตนเอง สําหรับคนทุกเพศทุกวัยที่สนใจเรียนรู฾ แหล฽งเรียนรู฾ทางการเกษตรจึงเป็นสถานที่ ศึกษาเรียนรู฾แนวทางการทําการเกษตร เพื่อให฾เกิดประสบการณแและประโยชนแสู งสุดแก฽ผู฾ที่สนใจ โดย ศึกษาหาความรู฾ด฾วยตนเองและได฾ทดลองทําการเกษตรในรูปแบบต฽างๆ

แหล่งเรียนรู้ Secret Space จุดเริ่มต฾นของ Secret Space เกิดจากคุณรุ฽งโรจนแ เขียวมีส฽วน เจ฾าของสวนไม฾ใบ "รุ฽งณิภาการแ เด฾น" เริ่มทํากิจการเกี่ยวกับไม฾ประดับ ในปี พ.ศ. 2508 เป็นผู฾ บุกเบิกขยายพันธุแไม฾ตัดใบเพื่อทําตลาดไม฾ ประดับและตกแต฽ง โดยเริ่มจากการขยายพันธุแและบุกเบิกทําตลาดเอง คุณรุ฽งโรจนแเคยประสบกับช฽วงเวลา ที่ประสบความสําเร็จสูงสุด และช฽วงเวลาที่ต฾องประสบปใญหามากมาย อันเนื่องมาจากภัยธรรมชาติและ ภาวะเศรษฐกิจ สู฾ จนผ฽านพ฾นปใ ญหาอุปสรรคต฽างๆ มาได฾เนื่องจากความสามารถในการบริหารจัดการ จนกระทั่งเป็นผู฾ส฽งออกไม฾ใบรายใหญ฽ของไทยในปใจจุบัน

32

Secret Space มีที่ตั้งอยู฽ที่ 164 ม.2 ต.บ฾านสิงหแ อ.โพธาราม จ.ราชบุรี เริ่มต฾นจากพื้นที่ 18 ไร฽ ในปี พ.ศ. 2535 จุดเริ่มต฾นของวันนั้นจนกระทั่งถึงวันนี้ Secret Space สามารถขยายพื้นที่ไป เกือบ 500 ไร฽ จุดเด฽นของ Secret Space คือเขาวงกตอันลึกลับที่จะนําผู฾ที่สนใจเรียนรู฾เข฾าสู฽พื้นที่แห฽งความลับโดย แบ฽งออกเป็น 3 โซน ได฾แก฽ โซน Secret Space Café ร฾านคาเฟุ ในบรรยากาศกลางสวนอันร฽ม รื่นให฾ได฾ ดื่มด่ํารสชาติกาแฟ

กลมกล฽อมสูตรพิเศษ พร฾อมทั้งอาหารอร฽อยอีกมากมาย เช฽น สเต็ก สปาเกตตี้ และ

สลั ดสํ าหรั บ คนที่รั กสุ ขภาพ โดยอาหารเหล฽ านี้ได฾ผ ลิ ตมาจากผั กในฟารแมไฮโดรโปนิกสแ ของ Secret Space โซนที่2 ได฾เริ่มเข฾าสู฽โซนแหล฽งเรียนรู฾เป็นแหล฽งข฾อมูล ด฾านการเกษตร การเพาะปลูก และขยายพันธุแ ไม฾ใบ คุณรุ฽งโรจนแได฾แบ฽งปในความรู฾ให฾แก฽ผู฾ที่สนใจ ใฝุรู฾ใฝุเรียนได฾ศึกษาจากโรงเพาะปลูกจริง นอกจาก แหล฽ งเรี ย นรู฾ สํ าหรั บ ผู฾ ที่ส นใจเรื่ อ งการเพาะปลู กแล฾ ว ในโซนที่3 ยัง มี ซูเปอรแ มารแ เก็ ตต฾น ไม฾ ที่มีต฾ น ไม฾ หลากหลายพันธุแที่ผ฽านการคัดสรรมาเป็นอย฽างดีให฾เลือกซื้อกันอย฽างจุใจไว฾เป็นของฝากของที่ระลึกสําหรับ คนที่มาเที่ยวอีกด฾วย

ภาพที่ 3 เขาวงกต

ภาพที่ 4 Secret Space café

ภาพที่ 5 แหล฽งเรียนรู฾

ภาพที่ 6 ซูเปอรแมารแเก็ตต฾นไม฾

ที่มา : http://secretspacethai.com (2559)

33

การสื่อสารของแหล่งเรียนรู้ทางการเกษตร Secret Space การสื่อสารของแหล฽งเรียนรู฾ทางการเกษตร Secret Space สามารถนําลักษณะ การสื่อสารแบบ Two-step flow มาประยุกตแใช฾เพื่อการวิเคราะหแการสื่อสารของแหล฽งเรียนรู฾ Secret Space ได฾ดังนี้ การ สื่อสารแบบ Two-step flow ในขั้นแรกจะเป็นการสื่อสารจากแหล฽งเรียนรู฾ Secret Space ไปสู฽กลุ฽ม นักท฽องเที่ยวที่มีองคแประกอบของการสื่อสารตาม SMCR Model ดังนี้ ผู฾ส฽งสาร(Source) ผู฾ส฽งสารในที่นี้คือแหล฽งเรียนรู฾ Secret Space ซึ่งก็คือเจ฾าหน฾าที่ วิทยากร หรือ บุคลากรภายใน Secret Space ที่ต฾องการจะส฽งสารไปยังผู฾รับสารให฾รู฾จักและเกิดความสนใจกับแหล฽ง เรียนรู฾และผู฾ที่สนใจต฾องการหาความรู฾เพิ่มเติมจากแหล฽งเรียนรู฾ สาร(Message) เนื้อหาสารของ Secret Space สามารถแบ฽งออกได฾เป็น 2 ส฽วนตามประเภทของ สื่อ กลุ฽มแรกเป็นเนื้อหาภายในเว็บไซตแจะประกอบไปด฾วยประวัติความเป็นมาของ Secret Space การ แนะนําโซนต฽างๆใน Secret Space ที่ประกอบไปด฾วย 3 โซน ได฾แก฽ โซนที่1 โซน Secret Space Cafe' โซนที่2 โซนแหล฽งเรียนรู฾ และโซนที่3 โซนซูเปอรแมารแเก็ตต฾นไม฾ วัน-เวลาเปิดปิด เส฾นทางการเดินทาง และ ช฽องทางติดต฽อและกลุ฽มที่ 2 เนื้อหาภายใน Facebook ยังมีภาพบรรยากาศภายใน Secret Space อาหาร และพันธุแต฾นไม฾ต฽างๆ โดยในช฽องทางนี้ผู฾ที่มีข฾อสงสัยสามารถสอบถามผ฽าน inbox ได฾อีกด฾วย ช฽องทางการสื่อสาร(Channel) ช฽องทางในการสื่อสารของ Secret Space มี 2 ช฽องทางคือ เว็บไซตแ http://secretspacethai.com/ และFacebook ดินแดนแห฽งความลับ Secret Space ราชบุรี

ภาพที่ 7 Secret Space ที่มา : http://secretspacethai.com (2559)

34

ภาพที่ 8 Facebook ดินแดนแห฽งความลับ Secret Space ราชบุรี ที่มา : https://www.facebook.com (2559) ผู฾รับสาร(Receiver) สามารถแบ฽งได฾เป็น 2 กลุ฽ม คือ กลุ฽มแรกเป็นผู฾นําทางความคิด ที่มีอิทธิพล หรือเป็นที่ยอมรับจากผู฾คนจํานวนมาก เช฽น นักเขียนบล็อกด฾านการท฽องเที่ยว ทําให฾ผู฾คนเกิดความสนใจ และคล฾อยตาม และกลุ฽มที่สองเป็นนักท฽องเที่ยวหรือบุคลลทั่วไปที่สนใจ และอีกขั้นตอนหนึ่งเป็นรูปแบบการสื่อสารจากผู฾รับสารเดิมที่เป็นผู฾นําทางความคิดได฾กลายเป็นผู฾ ส฽งสารไปสู฽ผู฾รับสารอีกกลุ฽มหนึ่งที่สนใจและกําลังตัดสินใจที่จะมาเที่ยวชมที่ Secret Space ซึ่งหาก วิเคราะหแตามองคแประกอบของการสื่อสารหรือ SMCR Model ก็จะมีลักษณะการสื่อสารที่เปลี่ยนแปลงไป จากเดิม ดังนี้ ผู฾ส฽งสาร(Source) ผู฾ส฽งสารในรูปแบบนี้คือผู฾ที่เคยไปสัมผัสกับธรรมชาติภายใน Secret Space นักท฽องเที่ยว เจ฾าของบล็อกหรือเพจต฽างๆ ที่ต฾องการส฽งต฽อความประทับใจไปยังบุคคลทั่วไป ผู฾ส฽งสารจะ เป็น

ผู฾นําทางความคิดเพื่อกระตุ฾นหรือโน฾มน฾าวใจให฾ผู฾รับสารเกิดความสนใจ สาร(Message) เนื้อหาที่ผู฾ส฽งสารหรือนักท฽องเที่ยวที่ต฾องการจะเล฽าหรือรีวิวถึงความประทับใจ

ต฽างๆ และสิ่งที่ได฾จากการมาเที่ยวที่ Secret Space ในส฽วนนี้อาจจะมีปฏิกิริยาสนองกลับที่ดีหรือไม฽ก็ตาม ขึ้นอยู฽กับการเล฽าเรื่องของผู฾ส฽งสารว฽ามีความน฽าสนใจเพียงใด เพื่อเป็นข฾อมูลในการตั ดสินใจของผู฾ที่สนใจ กลุ฽มใหม฽ต฽อไป

35

ช฽องทางการสื่อสาร(Channel) ช฽องทางที่ผู฾ส฽งสารเลือกส฽งสารไปยังผู฾รับสาร อาทิเช฽น เว็ปไซตแพัน ทิป, เว็ปไซตแชิวไปไหน, เว็ปไซตแวงใน, เว็ปไซตแเที่ยวราชบุรี, Facebookส฽วนตัวหรือการเช็คอิน ของผู฾มี ประสบการณแท฽องเที่ยวที่ Secret Space

ภาพที่ 9 พันทิป ที่มา : http://pantip.com (2559)

ภาพที่ 11 เที่ยวราชบุรี ที่มา : http://www.เที่ยวราชบุรี.com (2559)

ภาพที่ 10 ชิลไปไหน ที่มา : http://www.chillpainai.com (2559)

ภาพที่ 12 Facebook ที่มา : https://www.facebook.com (2559)

ผู฾รับสาร(Receiver) นักท฽องเที่ยวหรือบุคคลทั่วไปที่ให฾ความสนใจ และต฾องการหาที่พักผ฽อน สบายๆ

ในวันหยุ ดได฾อ฽านรีวิว ความประทับใจและเรื่องราวต฽างๆของผู฾ นําทางความคิด แล฾ว เกิด

ความรู฾สึกอยากไป หรือบุคคลที่ต฾องการหาข฾อมูลเพิ่มเติมเพื่อประกอบการตัดสินใจ

36

ภาพที่ 13 แผนภาพ Two-step flow ของแหล฽งเรียนรู฾ Secret Space

สรุป การสื่อสารมีอิทธิพลมากในการส฽งเสริมและสนับสนุนต฽อการตัดสินใจของผู฾ที่ ให฾ความสนใจใน การเรียนรู฾ด฾านการเกษตรจากแหล฽งเรียนรู฾ Secret Space สามารถนําการสื่อสารแบบ Two-step flow มาประยุกตแใช฾ในการสื่อสารของ Secret Space เพื่อโน฾มน฾าวใจและกระจายไปยัง ผู฾รับสารได฾อย฽างทั่วถึง Secret Space ต฾องให฾ความประทับใจแก฽ผู฾รับสารในขั้นตอนแรก ซึ่งเป็นผู฾นําทางความคิดในการถ฽ายทอด ความรู฾ ความประทับใจ

จาก Secret Space ไปยังผู฾รับสารกลุ฽มใหม฽ ซึ่งมีผลต฽อการตัด สินใจมาเที่ยว

ที่ Secret Space เป็นอย฽างมาก ทั้งนี้เมื่อผู฾รับสารในขั้นตอนแรกได฾รับความประทับใจจาก Secret Space เป็นจํานวนมาก และนํามารีวิวให฾กับผู฾ที่สนใจ ทําให฾ Secret Space เป็นแหล฽งเรียนรู฾ทางการ เกษตรที่กําลังเป็นที่นิยมในขณะนี้

37

อ้างอิง จุฬาวิทยานุกรม. 2554. การสื่อสาร (Communication). [Online] เข฾าถึงได฾จาก : http://www.chulapedia.chula.ac.th [19 กันยายน 2559] ชิลไปไหน. (2559). 5 ที่เที่ยวน่าแวะสวนผึ้ง-ราชบุรี ไปเช็คอินกี่ทีก็ไม่มีหลุดเทรนด์. [Online] เข฾าถึง ได฾จาก : http://www.chillpainai.com/scoop/7257/ [19 กันยายน 2559] เที่ยวราชบุรี. 2559. Secret Space. [Online] เข฾าถึงได฾จาก : http://www.xn-b3czk4afcy3gxah5a1g4e.com/%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99 %E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%B5%E 0%B9%88%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0% B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5/secret-space-%E0%B8%AD%E0%B9%82%E0%B8%9E%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E 0%B8%A1-%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E 0%B8%B5 [19 กันยายน 2559] ไพโรจนแ คะเชนทรแ. มปป. การบริหารจัดการแหล่งเรียนรู้. เข฾าถึงได฾จาก http://chan2.obec.go.th/wattungpelschool/manage/upload_file/dRWEhkBiXbG201 50521195751.pdf [19 กันยายน 2559] สมหวัง อินทรแไชย สุทัศนแ คล฾ายสุวรรณแ เบญจวรรณ สุขวัฒนแ และคณะ. (2553). โปรแกรมภาษาและ วัฒนธรรมไทย. เอกสารประกอบการสอนรายวิชา ภาษาไทยเพื่อการสื่อสาร GEN 1021. เชียงราย. มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย. [19 กันยายน 2559] เอกสารประกอบการเรียน. มปป. ทฤษฎีเกี่ยวกับการแพร่กระจายของการสื่อสารมวลชน. เข฾าถึงได฾จาก http://elearning2.utcc.ac.th/officialtcu/econtent/CA302/OLD16072012/week9.pdf Secret Space. 2559. Secret Space. [Online] เข฾าถึงได฾จาก : http://secretspacethai.com/ [19 กันยายน 2559]

38

การส่งเสริมการขายผลผลิตทางการเกษตรผ่านfacebook จุฑามาศ ไกรวิเศษ 56040658 ในช฽วงหลายปีที่ผ฽านมาเราจะได฾รับข฽าวสารเกี่ยวกับผลผลิตทางการเกษตรที่ล฾นตลาด ราคาขายที่ ตกต่ํา เกษตรกรขาดทุนเนื่องจากผลผลิตไม฽ได฾คุณภาพ หรือผลผลิตทางการเกษตรที่ขาดตลาด ปใญหา เหล฽านี้ทําให฾เกษตรกร ชาวไร฽ ชาวนาเกิดความเดือดร฾อนเป็นอย฽างมาก และในปใจจุบันนี้บุคคลทั่ วไปส฽วน ใหญ฽จะไม฽ค฽อยให฾ความสนใจข฽าวสารเกี่ยวกับด฾านการเกษตรที่ผ฽านทางสื่อโทรทัศนแหรือวิทยุได฾เท฽าที่ผ฽าน มาแล฾ ว เนื่ องจากในยุ คสมัยนี้ ที่เทคโนโลยีก฾าวหน฾าไปมากทุกคนมีส มารแทโฟน แท็บเล็ต โน็ตบุคและ อินเทอรแเน็ตอยู฽ในมือซึ่งง฽ายแก฽การใช฾งาน ผู฾คนจึงให฾ความสนใจและใช฾เวลาส฽วนใหญ฽ไปในโลกโซเชียล โดยเฉพาะสื่ อสั งคมออนไลนแ เช฽น facebook ทํ าให฾ การรับข฾อมูล ข฽าวสารต฽ างๆส฽ งไปถึงผู฾ รับ สารอย฽า ง รวดเร็วทันใจ สื่อสังคมออนไลนแจึงเป็นช฽องทางที่น฽าสนใจที่จะมาช฽วยในการส฽งเสริมการขายผลผลิตทาง การเกษตรให฾ดียิ่งขึ้นไปในปใจจุบันและอนาคต เพราะในตอนนี้การใช฾สื่อทางโทรทัศนแและวิทยุอย฽างที่ผ฽าน มาไม฽เพียงพอต฽อการขยายฐานผู฾บริโภค ดังนั้นการส฽งเสริมการขายผลผลิตทางการเกษตรผ฽านfacebook จึงเป็นทางเลือกที่ดีอีกทางหนึ่งที่จะเข฾าไปช฽วยบรรเทาปใญหาการขายผลผลิตทางการเกษตรของเกษตรกร ได฾ จากช฽วงหลายปีที่ผ฽านมาพบผู฾ใช฾งานอินเตอรแเน็ตทั่วโลกมากถึง 2,405 ล฾านคนหรือประมาณ 34.3% ของประชากรโลกและมีอัตราเพิ่มขึ้นอย฽างต฽อเนื่อง และช฽วงหลายปีที่ผ฽านมา สังคมออนไลนแได฾รับ ความนิยมอย฽างก฾าวกระโดด จนกล฽าวได฾ว฽าเป็นยุคทองของสังคมออนไลนแหรือโซเชียลเน็ตเวิ รแก (social network) ที่ได฾มีการพัฒนาและนํามาใช฾งานอย฽างหลากหลายในธุรกิจ เช฽น Facebook ที่ได฾รับความนิยม เป็นอันดับหนึ่งมานานหลายปีและมีผู฾ใช฾งานจํานวนหลายล฾านคนทั่วโลกและเพิ่มจํานวนขี้นอย฽างต฽อเนื่อง (ศุวิล ชมชัยยา, 2557) ในปี 2014 อั ต ราการเติ บ โตของสมาชิ ก facebook ทั่ ว โลก เติ บ โตขึ้ น 3% โดยมี ผู฾ ใ ช฾ facebook ทั่ ว โลกมากถึ ง 1,191 ล฾ า นคน ในประเทศไทยมีจํานวนผู฾ใช฾งานเฟซบุ฿กเป็น อันดับที่ 14 ของโลก หากดู ป ระเทศผู฾ ใ ช฾ facebook ในกลุ฽ ม อาเซี ย นนั้ น ประเทศไทย มี จํา นวน ผู฾ ใ ช฾ facebook ตอนนี้ 26 ล฾ า นราย มากเป็ น อั น ดั บ 3 ของอาเซี ย น รองจากฟิ ลิ ป ปิ น สแ ที่ มี จํา นวน 36 ล฾ า นราย อยู฽ อั น ดั บ 2และ อิ น โดนี เ ซี ย เป็ น ประเทศที่ ใ ช฾ facebook มากที่ สุ ด ใน อาเซี ย น โดยมี ผู฾ ใ ช฾ facebook มากถึ ง 64 ล฾ า นราย จากข฾อมูลจํานวนการใช฾ facebook ในกลุ฽ม อาเซียนจึงสรุปเป็นภาพได฾ดังต฽อไปนี้

39

ภ าพที่ 1 จํานว นผู฾ใช฾ faceb ook ใน กลุ฽ม อาเซียน ที่มา : https://www.ditc.co.th/th/news/ (2559) คนไทยที่ ใ ช฾ facebook ส฽ ว นใหญ฽ อยู฽ ใ นจั ง หวั ด กรุ ง เทพมหานคร ประมาณ 14.4 ล฾ า น คน อั น ดั บ 2 เชี ย งใหม฽ อั น ดั บ 3 ชลบุ รี แต฽ จั ง หวั ด ที่ มี แ นวโน฾ ม ใช฾ facebook สู ง ขึ้ น ได฾ แ ก฽ 1. พระนครศรี อ ยุ ธ ยา 2.ชั ย นาท และ 3.มหาสารคาม จากจํานวนผู฾เข฾าใช฾ งาน facebook ของ ประเทศไทยแล฾ ว มี แ นวโน฾ ม ที่ จ ะมากขึ้ น ในทุ ก ๆปี แ ละคาดว฽ า จะเพิ่ ม ขึ้ น อย฽ า งต฽ อ เนื่ อ งในปี ต฽ อ ๆไป จึ ง ทํา ให฾ f acebook เป็นสื่อโซเชียลที่ได฾รับความนิยมมาเป็นอันดับ 1 มากกว฽าสื่ออื่นๆ

ภาพที่ 2 : จํานวนผู฾ใช฾ facebook ติด 10 อันดับในประเทศไทย ที่มา : https://www.ditc.co.th/th/news/ (2559)

40

ภาพที่ 3 : สถิติการเข฾าใช฾โซเชี่ยลที่คนไทยใช฾มากที่สุด ที่มา : http://www.9tana.com/node/thailand-social-stat-2016/(2559) กลยุทธ์ทางการตลาด (ออนไลนแ, 2559) หลักการตลาด 4P’s หรือเรียกอีกอย฽างว฽า ส฽วนผสมทางการตลาด (Marketing Mix) มี อยู฽ด฾วยกัน 4 ประการ กลยุทธแผลิตภัณฑแ (Product Strategy) กลยุทธแผลิตภัณฑแนั้น จะเกี่ยวข฾องกับกระบวนการตัดสินใจ เกี่ยวกับ 1. คุณสมบัติผลิตภัณฑแ ( Product attribute ) 2. ส฽วนประสมผลิตภัณฑแ ( Product mix ) 3. สายผลิตภัณฑแ ( Product lines ) กลยุทธแราคา ( Price Strategy ) เป็นการกําหนดว฽าจะตั้งราคาแบบใด กลยุทธแราคาสูงหรือราคาต่ํา สิ่งที่จะต฾องตระหนักคือ ราคา ที่ได฾กําหนดไว฾นั้นเหมาะสมในการแข฽งขัน หรือสอดคล฾องกับตําแหน฽งผลิตภัณฑแของสินค฾านั้นหรือไม฽ กลยุทธแการส฽งเสริมการตลาด(Promotion Strategy ) กลยุทธแการส฽งเสริมการตลาดจะต฾องประสานกับแผนการตลาดโดยรวมและควรกําหนดแผนการ ส฽งเสริมการตลาดที่เฉพาะเจาะจง กลยุทธแการบรรจุภัณฑแ (Packaging Strategy ) การตัดสินใจเลือกรูปแบบการบรรจุภัณฑแและประเภทวัสดุของบรรจุภัณฑแมักจะใช฾ กับสินค฾า อุปโภคบริโภคที่พัฒนาใหม฽ หรือเมื่อมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงสินค฾าใหม฽ กลยุทธแการบรรจุภัณฑแ มีหลัก ในการพิจารณาดังนี้

41

1. บรรจุภัณฑแนั้นเหมาะสมที่จะบรรจุสินค฾า ( Put in ) หรือไม฽ 2. สินค฾าเมื่อวางบนชั้นแล฾วได฾เปรียบ (เด฽น ) ( Put up ) หรือไม฽ 3. สินค฾าเมื่อนําเอามาใช฾แล฾วเก็บสะดวก ( Put away ) หรือไม฽ 4. บรรจุภัณฑแสวยงาม ( Prettiness ) หรือไม฽ 5. สามารถเชิญชวนให฾ใช฾ ( Pleading ) การใช฾ ก ลยุ ท ธแ ท างการตลาดในแต฽ ล ะผลิ ต ภั ณ ฑแ ก็ จ ะมี ค วามแตกต฽ า งกั น ไป เช฽ น การขายสิ น ค฾ า ผ฽ า น facebook บางแบรนดแก็ใช฾facebook แค฽การโปรโมทสินค฾าบอกราคาและโปรโมชั่นแต฽ไม฽ได฾มีการขาย สินค฾าผ฽านfacebookโดยตรง และจะมีบางแบรนดแที่ใช฾facebookทั้งการโปรโมทสินค฾าและขายสินค฾า การส่งเสริมการขายผ่านfacebook เมื่อผู฾บริโภคมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนเเปลงไปตามเทคโนโลยีโดยมีการสื่อสารผ฽านเครือข฽ายสังคม ออนไลนแ และมีการเปิดรับสื่อออนไลนแมากกว฽าสื่อแบบดั้งเดิม อีกทั้งยังเป็นไลฟ฼สไตลแของคนรุ฽นใหม฽ประกอบกับ สถานการณแเศรษฐกิจของประเทศในปใจจุบัน 89% ของแบรนดแในเอเชียใช฾เครือข฽ายสังคมออนไลนแเป็นสื่อ เข฾าถึงผู฾บริโภคโดยสื่อหลักที่ใช฾คือ facebook สําหรับเฟซบุ฿ก (Facebook) มีช฽องทางการสื่อสารทาง การตลาดที่เรียกว฽าเฟซบุ฿กแฟนเพจ (Facebook Fanpage) ด฾วยการนําเสนอข฾อมูลสินค฾าและบริการ มี การพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับสมาชิกแฟนเพจรวมถึงมี กิจกรรมต฽างๆ เพื่อให฾สมาชิกแฟนเพจได฾มี ส฽วนร฽วม รวมถึงการใช฾เฟซบุ฿กแฟนเพจเพื่อเป็นช฽องทางในการจัดกิจกรรมส฽งเสริมการขาย เพื่อกระตุ฾นการ ตอบสนองให฾เร็วขึ้นและสามารถเพิ่มยอดขายได฾ภายในเวลาอันรวดเร็ว (สายฤดี พัฒนพงศานนทแ , 2556) ในแต฽ละแบรนดแจะมีการนําเสนอสินค฾าและกิจกรรมต฽างๆที่จะเชิญชวนให฾ผู฾บริโภคได฾เข฾ามามีส฽วนร฽วม เช฽น การกดไลคแ กดแชรแ เฟซบุ฿กแฟนเพจ คลิปการนําเสนอสินค฾า การให฾ของแถม การแข฽งขันและการชิงของ รางวัล เพราะพฤติกรรมการรับสื่อและการชอบการแข฽งขันของมนุษยแ วิธีนี้จะเป็นการขยายเขตการเข฾าถึง ของสินค฾าให฾กว฾างยิ่งขึ้น เนื่องจากสถิติการใช฾เฟซบุ฿กชี้ให฾เห็นได฾ชัดแล฽วว฽ามีจํานวนผู฾ใช฾มาเป็นอันดับหนึ่ง และจะมีจํานวนที่เพิ่มมากขึ้นไปอีกอย฽างต฽อเนื่อง อย฽างเฟซบุ฿กแฟนเพจ ตัน ภาสกรนที ที่มีย อดผู฾เข฾าไป กดไลคแแฟนเพจถึง 13,084,953 คน ถือว฽าเป็นจํานวนที่เยอะมาก การส฽งเสริมการขายของแบรนดแอิชิตัน ผ฽านfacebook ถือว฽าประสบความสําเร็จเป็นอย฽างมาก เพราะได฾เป็นที่รู฾จักและยอมรับของทั้งคนใน ประเทศและต฽างประเทศ การส฽งเสริมการขายผ฽านfacebook ไม฽ได฾มีแค฽สินค฾าทั่วไปแต฽รวมไปถึงผลผลิตทางการเกษตรด฾วย จากข฾อมูลของคนไทยที่เข฾าใช฾งาน facebook ในการติดต฽อสื่อสารกันมากเป็นอันดับหนึ่งมากกว฽าสื่อ

42

โซเชียลอื่นๆ และข฾อมูลการส฽งเสริมการขายผ฽านfacebook ทําให฾เห็นว฽าการขายของผ฽านfacebook มี โอกาสที่ผู฾บริโภคจะรู฾จักและเข฾าถึงสินค฾าได฾ง฽ายมากกว฽าช฽องทางอื่นๆ ไม฽ว฽าจะเป็นสินค฾าอุปโภคหรือบริโภค และรวมไปถึงผลผลิตทางการเกษตร ดังนั้นการส฽งเสริมการขายผ฽าน facebook จะทําให฾ยอดขายเพิ่มขึ้น สินค฾าติดตลาดเป็นที่รู฾จักและได฾ขยายฐานของผู฾บริโภคให฾กว฾างมากขึ้น จึงขอยกตัวอย฽างเพจfacebook ของบ฾ า นมะขามเพื่ อ เป็ น ตั ว อย฽ า งที่ แ สดงให฾ เ ห็ น ถึ ง การส฽ ง เสริ ม การขายผลผลิ ต ทางการเกษตรผ฽ า น facebook

ภาพที่ 4 : เฟสบุ฿กแฟนเพจ บ฾านมะขาม ที่มา : https://www.facebook.com/TamarindHouse/?fref=ts บ฾านมะขาม ใช฾ facebook เป็นอีกช฽องทางในการโปรโมทและขายสินค฾า สินค฾าของบ฾านมะขาม คือผลผลิตทางการเกษตรที่นําไปแปรรูป มีผู฾ใช฾งาน facebook ติดตาม บ฾านมะขามถึง 9,731. ราย ภาย ในเฟซบุ฿กแฟนเพจมีการลงรูปผลิตภัณฑแ ลงคลิปสอนวิธีการเปิดบรรจุภัณฑแของของตัวสินค฾าจากการคอม เม฾นทแแนะนําของผู฾บริโภคและการพูดคุยกันของผู฾บริโภคกับผู฾ขาย

ภาพที่ 5 : เฟสบุ฿กแฟนเพจ บ฾านมะขาม ที่มา : https://www.facebook.com/TamarindHouse/?fref=ts บ฾านมะขามไม฽ได฾เป็นที่รู฾จักแค฽ภายในประเทศ แต฽ต฽างประเทศก็รู฾จักเช฽นกัน เพราะได฾ไปออกบูธในงาน GULFOOD 2016 งานแสดงสินค฾าฮาลาลที่ใหญ฽ที่สุดในโลกที่ประเทศดูไบ

43

ภาพที่ 6 : เฟสบุ฿กแฟนเพจ บ฾านมะขาม ที่มา : https://www.facebook.com/TamarindHouse/?fref=ts ข้อดีของการขายผลผลิตทางการเกษตรผ่าน facebook คือ 1. ไม฽ต฾องผ฽านพ฽อค฾าคนกลาง รายได฾ที่เกษตรกรจะได฾รับกลับไปเป็นของเกษตรกรโดยตรง 2. สินค฾าเป็นที่รู฾จักอย฽างแพร฽หลายทั้งในประเทศและต฽างประเทศ 3. ยอดขายเพิ่มขึ้นอย฽างรวดเร็ว ในข฾อดีก็ยังมีขีดจํากัดซ฽อนอยู฽ เนื่องจาก facebook มีจํานวนผู฾ใช฾งานเป็นอันดับหนึ่ง สินค฾าและบริการ ต฽างๆก็ใช฾ facebook เป็นช฽องทางในการขายจึงเกิดการแข฽งขันทางการค฾าที่สูงขึ้น และเนื่องด฾วยผลผลิต ทางการเกษตรไม฽ได฾มีแค฽ผลิตภัณฑแที่แปรรูป การส฽งของไปให฾ลูกค฾าต฾องใช฾เวลาในการจัดส฽ง ถ฾าหากเกิด ข฾อผิดพลาดทางการขนส฽ง สินค฾าที่จัดส฽งไปอาจเกิดการเน฽าเสียและเป็นการล฾าช฾าในการส฽งสินค฾าอาจทําให฾ ผู฾บริโภคเกิดความไม฽พอใจ นี่จึงเป็นขีดจํากัดในการขายผลผลิตทางการเกษตรผ฽านfacebook สรุป จากที่ได฾กล฽าวไปข฾างต฾น facebook เป็นอีกหนึ่งช฽องทางที่สามารถส฽งเสริมการขายผลผลิตทาง การเกษตรได฾เป็นอย฽างดี ไม฽ใช฽แค฽ให฾เป็นที่รู฾จักอย฽างแพร฽หลายหรือทําให฾สินค฾าติดตลาดแต฽ยังช฽วยเพิ่ม รายได฾ให฾กับเกษตรกรและไม฽ถูกกดราคาจากพ฽อค฾าคนกลาง เนื่องจากการโปรโมทสินค฾าใน facebook ไม฽ เสียค฽าใช฾จ฽ายและสามารถขยายกลุ฽มผู฾บริโภคให฾กว฾างมากขึ้นจากการแชรแและบอกต฽อกันในสังคมออนไลนแ อย฽างที่ได฾ยกตัวอย฽าง เพจบ฾านมะขามที่มีจํานวนผู฾ใช฾ facebookเข฾าไปกดไลคแมากถึง 9,731 รายและมี แนวโน฾มที่จะมีจํานวนที่มากขึ้นไปเรื่อยๆ และการขายผลผลิตทางการเกษตรผ฽านfacebook ไม฽ได฾เป็นที่ รู฾จักแค฽ภายในประเทศ เพราะ facebook เป็นที่นิยมของคนทั่วโลก

44

เอกสารอ้างอิง ชมชัยยา, ศ. (2557). Enterprise social network (ESN) สื่อสังคมออนไลนแสําหรับธุรกิจที่จับกระแสยุค ทอง ของ Social media. ไมโครคอมพิวเตอรแ, 32, 57-62. เดชมานนทแ, ป. (2556). การตัดสินใจซื้อสินค฾าผ฽านสื่อเครือข฽ายสังคมออนไลนแในช฽วงเวลาจํากัด. มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี, คณะบริหารธุรกิจ. ภัคภณ ศรีคล฾าย. (2557). กลยุทธแการตลาดแบบ8Pและ4P. เข฾าถึงได฾จาก http://www.organellelife.com/webboard_special_view.php?id=137 สายฤดี พัฒนพงศานนทแ และ นภวรรณ ตันติเวชกุล. (2556). การรับรู฾วิธีการส฽งเสริมการขายบนเฟชบุ฿ก แฟนเพจและผลต฽อพฤติกรรมผู฾บริโภค. วารสารการประชาสัมพันธแและการโฆษณา, 6, 111-127. pynkko. (2559). สถิติการเติบโตของผู฾ใช฾ Facebook ในไทย และช฽วงเวลาไหนคนใช฾ facebook มาก สุด. เข฾าถึงได฾จาก https://www.ditc.co.th/th/news/ veedvil. (2559). สถิติผู฾ใช฾งาน Internet ของประเทศไทยปี 2016. เข฾าถึงได฾จาก http://www.veedvil.com/news/internet-users-and-usage-in-thailand-2016/

45

สื่อในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงเกษตร : เทศกาลทุ่งทานตะวันบานลพบุรี ฉัตรสุดา มะลิ 56040659 บทนา หลายคนคงเคยได฾ยินชื่อเทศกาล “ทุ฽งทานตะวันบานลพบุรี” กันมาพอสมควร เทศกาลทุ฽งทานตะวัน บานลพบุรีนั้น เป็นชื่อเรียกโดยรวมของเหล฽าทานตะวันน฾อยใหญ฽ที่แข฽งกันชูกิ่งก฾าน กลีบดอกสีเหลืองไปทั่ว ท฾องทุ฽งและหุบเขา พร฾อมรับแสงอรุณที่สาดส฽องมาในราวๆ เดือนพฤศจิกายน-มกราคมของทุกปี บริเวณ สองข฾างทางถูกเติมแต฽งด฾วยดอกทานตะวัน จนกลายเป็นถนนเส฾นทางทุ฽งทานตะวัน ตั้งแต฽เส฾นทางสาย ลพบุรี-พัฒนานิคม-วังม฽วง ทางหลวงหมายเลข 21 (สระบุรี-หล฽มสัก) และทางหลวงหมายเลข 1 (โคก สําโรง-หนองม฽วง) ตลอดจนเส฾นทางรถไฟลอยน้ํา ขบวนแห฽งความสุขที่จะนําพานักท฽องเที่ยวไปสู฽เทศกาล ทุ฽งทานตะวัน นับว฽าเป็นสถานที่ท฽องเที่ยวเชิงเกษตรแห฽งหนึ่งที่มีชื่อเสียงเป็นลําดับต฾นๆ ในจังหวัดลพบุรี ดัง นั้ น การสื่ อสารผ฽ านสื่ อในการส฽ งเสริ มการท฽องเที่ยวเชิ งเกษตร จึงจํ าเป็นต฽ อการประชาสั มพันธแใ ห฾ นั กท฽องเที่ย วได฾ทราบข฾อ มูล ข฽า วสารที่ถูกต฾ อง ไม฽ว฽าจะเป็นเส฾ นทางการเดินทาง หรือช฽ว งเวลาที่ดอก ทานตะวันบาน ซึ่งสื่อนั้นจะเป็นประโยชนแให฾แก฽นักท฽องเที่ยวเป็นอย฽างมาก ความเป็นมาของเทศกาลทุ่งทานตะวันบานลพบุรี เดิมทีพื้นที่ในเขตจังหวัดลพบุรีนิยมปลูกพืชไร฽จําพวกข฾าวโพดเป็นจํานวนมาก แต฽เนื่องจากเกิดภาวะ แห฾งแล฾ง ราคาข฾าวโพดตกต่ํา จึงทําให฾ทานตะวันกลายมาเป็นพืชเศรษฐกิจชนิดใหม฽ที่เข฾ามาทดแทนให฾กับ เกษตรกรในจังหวัดลพบุรีและสระบุรี ตั้งแต฽ปี พ.ศ. 2542 เป็นต฾นมา (จอย, 2553) ด฾วยความสวยงามของ ดอกทานตะวันจึงสามารถดึงดูด ความสนใจของนักท฽องเที่ยวให฾มาสัมผัสกับงดงามนั้น ซึ่งเป็นการสร฾าง รายได฾ให฾กับเกษตรกรอีกทางหนึ่ง ด฾วยเหตุนี้ผู฾ว฽าราชการจังหวัดลพบุรีจึงกําหนดยุทธศาสตรแพืชเศรษฐกิจ ให฾ชาวเกษตรกรปลูกทานตะวันเพื่อเป็นพืช ส฽งเสริมการท฽องเที่ยวของจังหวัดลพบุรี จึงเห็นได฾ว฽านอกจาก เป็นยุทธศาสตรแพืชเศรษฐกิจแล฾ว เกษตรกรยังเกิดความสามัคคี และการร฽วมแรงร฽วมใจปลูกทานตะวัน อย฽างพร฾อมเพรียงกัน จนทําให฾พื้นที่ในจังหวัดลพบุรีเป็นทุ฽งทานตะวันที่มีขนาดใหญ฽ที่สุดในประเทศไทย (Thai PBS, 2558) เทศกาลทุ฽งทานตะวัน จั ดขึ้น ในช฽ว งราวๆ เดือนพฤศจิกายน - มกราคมของทุกปี มีสื่ อกิ จกรรม ลักษณะเป็น “สื่อเปิด” (open media) กล฽าวคือ ภายในเทศกาลจะประกอบด฾วยกิจกรรมย฽อยๆ มากมาย ทําให฾เห็นถึงกิจกรรมที่เป็นสัญลักษณแแสดงถึงความเป็นเทศกาลนั้น (กาญจนา แก฾วเทพ, 2557) โดย นั ก ท฽ อ งเที่ ย วสามารถเที่ ย วชมทุ฽ ง ทานตะวั น ตามเส฾ น ทางต฽ า งๆ ถ฽ า ยภาพเก็ บ ความประทั บ ใจในทุ฽ ง ทานตะวัน โดยเสียค฽าเข฾าชมเพียงเล็กน฾อยเพื่อส฽งเสริมเกษตรกรในพื้นที่ พร฾อมยังมีร฾านค฾าจากเกษตรกร จํ า หน฽ า ยผลิ ต ภั ณ ฑแ แ ปรรู ป จากทานตะวั น สดๆ ใหม฽ๆ อาทิ เ ช฽ น เมล็ ด ทานตะวั น อบแห฾ ง น้ํ า ผึ้ ง ดอก ทานตะวัน น้ํามันทานตะวัน คุกกี้ทานตะวัน ข฾าวเกรียบทานตะวัน สินค฾าทางการเกษตรและสินค฾าหนึ่ง

46

ตํา บลหนึ่ งผลิ ตภั ณ ฑแ เป็ น ต฾ น นอกจากนี้ ยัง มี บริ ก ารขี่ ม฾า ชมทุ฽ ง ทานตะวั น แล฾ ว หากใครชื่ นชอบการ ท฽องเที่ยวโดยการปใ่นจักรยานเป็นพิเศษก็ไม฽ควรพลาดโอกาสที่จะมาปใ่นไปตามถนน “เส฾นทางสายตะวัน” ชื่นชมความสวยงามสองข฾างทาง แถมยังเป็นการออกกําลังกายไปด฾วย สื่อที่ใช้ในการส่งเสริมการเกษตร สื่อที่ใช฾ในการส฽งเสริมการเกษตรแต฽ละประเภทนั้นล฾ วนมีคุณสมบัติที่แตกต฽างกันออกไป ซึ่งการ นํามาใช฾ควรคํานึ งถึงปใ จจั ยหลายด฾าน ทั้ง ความสามารถในการรับสื่อของกลุ฽ มเปูาหมาย สถานที่ และ เครื่องมือสําคัญในการถ฽ายทอดสื่อไปยังผู฾รับสาร ดังนั้นการเลือกสื่อเพื่อนํามาใช฾ในการส฽งเสริมการเกษตร นั้น จะต฾องพิจ ารณาเพื่อให฾เนื้ อหาที่ต฾องการถ฽ายทอดไปสู฽ กลุ฽มเปูาหมายได฾อย฽างสมบูรณแด฾วยวิธีการที่ เหมาะสมที่สุด ประเภทของสื่ อที่ใช฾ในการส฽งเสริมการเกษตร (กมลรัฐ อินทรทัศนแ, 2553) ประกอบด฾วย สื่อดังต฽อไปนี้ 1) สื่อบุคคล เป็นสื่อที่มีอิทธิพลต฽อการติดต฽อสื่อสาร และการถ฽ายทอดทางการเกษตร ตั้งแต฽อดีตมา จนถึงปใจจุบัน และยังเป็นสื่อหลักที่ใช฾ในการเผยแพร฽ทางการเกษตรมากกว฽าการใช฾สื่อประเภทอื่น ๆ แต฽ใน ปใจจุบันชุมชนเริ่มมีความก฾าวหน฾าสู฽การพัฒนาต฽างๆ มากยิ่งขึ้น เห็นได฾จากการที่เกษตรกรบางกลุ฽มเริ่มมี การใช฾สื่อผสมระหว฽างสื่อบุคคล สื่อมวลชน เช฽น วิทยุ โทรทัศนแ และสื่อสิ่งพิมพแ รวมทั้งสื่อสมัยใหม฽ต฽างๆ ที่กําลังได฾รับความนิยมอยู฽ในปใจจุบัน 2) สื่ อกิ จ กรรม เป็ น สื่ อที่มี ความหลากหลาย สามารถยืด หยุ฽นได฾ เพราะเป็ นสื่ อที่ ประกอบด฾ว ย กิจกรรม และกระบวนการต฽างๆ เพื่อมุ฽งเน฾นในวัตถุประสงคแที่แตกต฽างกัน เช฽น กิจกรรมเพื่อนําไปสู฽การชัก จูงใจ หรือการโน฾มน฾าวใจ ทั้งนี้จะต฾องมีกระบวนการสื่อสารโดยใช฾ศิลปะในการถ฽ายทอดความรู฾ ทักษะใน การสร฾างปฏิสัมพันธแ เพื่อมุ฽งสู฽ความเข฾าใจที่ตรงกันระหว฽างผู฾ให฾การอบรมกับผู฾รับการอบรม 3) สื่อชุมชน หมายถึง สื่อประเภทต฽างๆ ที่สมาชิกในชุมชนใช฾ในการติดต฽อสื่อสารระหว฽างกันและกัน ภายในชุมชนของตนเอง ไม฽ว฽าจะเป็นสื่อบุคคล สื่อกระจายเสียง สื่อกิจกรรม รวมทั้งการทํากิจกรรมเฉพาะ กิจต฽างๆ ด฾วย 4) สื่อมวลชน เป็นเครื่องมือสําคัญที่ใช฾ในการถ฽ายทอดเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมต฽างๆ ที่จะนําไปสู฽ การการพัฒนาด฾านการเกษตร เนื่องจากสื่ อประเภทนี้มีคุณลักษณะเด฽นในเรื่องของความรวดเร็ว และ ความสามารถทีจ่ ะเข฾าถึงกลุ฽มคนได฾เป็นจํานวนมากภายในระยะเวลาอันสั้น ไม฽ว฽าจะเป็นการใช฾สื่อประเภท สื่อโทรทัศนแ สื่อหนังสือพิมพแ สื่ออินเทอรแเน็ต ฯลฯ เพื่อทํา หน฾าที่เป็นช฽องทางในการส฽งข฾อมูลข฽าวสารไปสู฽ กลุ฽ ม เปู า หมาย สื่ อ ประเภทนี้ มั ก จะใช฾ เ ป็ น เครื่ อ งมื อ ในการสื่ อ สารแบบทางเดี ย ว ( one way communication)

47

5) สื่ อเทคโนโลยี ส ารสนเทศและการสื่อสาร หรือเรียกอีกอย฽างหนึ่งว฽า “สื่ออิเล็ กทรอนิกสแ (emedia)” สื่อประเภทนี้เข฾ามามีบทบาทในการส฽งเสริมการเกษตรเป็นอย฽างมาก โดยเฉพาะการเกษตรเชิง พาณิชยแ เพราะสื่อสามารถส฽งข฾อมูลข฽าวสารไปยังกลุ฽มเปูาหมายที่เป็นกลุ฽มใหญ฽ๆ ได฾ ในขณะเดียวกันสื่อ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารนั้นสามารถทําหน฾าที่ในบทบาทสื่อมวลชน (mass media) ได฾ด฾วย การท่องเที่ยวเชิงเกษตร หากกล฽าวถึงการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรหลายคนคงรู฾จักกันมาพอสมควร ในปใจจุบันการท฽องเที่ยวเชิง เกษตรได฾รับความนิย มจากนักท฽องเที่ยวเป็นอย฽างมาก เนื่องจากการสื่อสารได฾เข฾ามามีบทบาทในการ ส฽งเสริมประชาสัมพันธแให฾บุคคลทั่วไป สามารถเข฾าถึงการมีส฽วนร฽วมทําให฾เกิดการเรียนรู฾ทางด฾านการเกษตร วิถีการดํารงชีวิต วัฒนธรรม ฯลฯ ซึ่งได฾มีบุคคลให฾ความหมายเกี่ยวกับการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรไว฾มากมาย การท฽องเที่ยวเชิง เกษตร หมายถึง การท฽องเที่ยวและเพิ่มรายได฾ให฾กับเกษตรกรโดยใช฾ทรัพยากร การเกษตรที่มีอยู฽ในท฾องถิ่นชนบทให฾เป็นประโยชนแ มีรูปแบบการท฽องเที่ยว 3 ลักษณะ คือ 1) แหล฽ง ท฽องเที่ยวประเภทเทศกาลหรือปรากฏการณแ 2) แหล฽งท฽องเที่ยวประเภทรายบุคคลหรือรายกิจกรรม และ 3) แหล฽งท฽องเที่ยวประเภทชุมชนหรือหมู฽บ฾านท฽องเที่ยวเชิงเกษตร (รัฐนันทแ พงศแวิริทธิ์ธร, 2558) อีกหนึ่งมุมมองการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร (Agro-tourism) เป็นการท฽องเที่ยวรูปแบบหนึ่งที่มีเกษตรกร เป็ น เจ฾ า ของแหล฽ งท฽ องเที่ย ว โดยให฾ นั กท฽อ งเที่ ยวได฾เ ข฾ามาเรี ยนรู฾ประสบการณแต฽ างๆ ภายในสถานที่ ท฽องเที่ยว ซึ่งการท฽องเที่ยวประเภทนี้เป็นการสร฾างรายได฾ให฾แก฽ชุมชนอีกทางหนึ่ง โดยผ฽านการนําสินค฾าภูมิ ปใญญาท฾องถิ่น สินค฾าแปรรูปจากผลผลิตทางการเกษตรภายในชุมชนมาออกร฾านจําหน฽าย ทั้งนี้ยัง เป็นการ สนับสนุนให฾คนในชุมชนมีงานทํา มีรายได฾เพิ่มมากขึ้นจนนําไปสู฽การยกฐานชุมชนให฾ดียิ่งขึ้น (พิมพา หิรัญ กิตติ และคณะ, 2557) ใบเฟิรแน วงษแบัวงาม และ มุขสุดา พูลสวัสดิ์ (2556) ได฾กล฽าวถึงความหมายของการท฽องเที่ยวเชิง เกษตรว฽า คือการเดินทางไปยังสถานที่ที่เป็นแหล฽ง/ชุมชน/ย฽าน/ตําบล หรืออื่นๆ ที่บูรณาการเกษตรกรรม เป็นจุดท฽องเที่ยวที่มีการจัดการบริการด฾านต฽างๆ เพื่อให฾นักท฽องเที่ยวสามารถเข฾าไปเยี่ยมชมหรือพักได฾ อาทิ การจัดเส฾นทางท฽องเที่ยวโดยมีวิทยากรนําชม การจัดสถานที่สาธิต หรือการเลี้ย งสัตวแในฟารแม มี สถานที่จัดจําหน฽ายสินค฾าทางการเกษตร และของที่ระลึกที่มาจากงานด฾านการเกษตรที่ทําอยู฽ เป็นต฾น ดังนั้น การท฽องเที่ยวเชิงเกษตร จึงเป็นการท฽องเที่ยวรูปแบบหนึ่งที่ในปใจจุบัน ผู฾คนหันมาให฾ความ สนใจกันเป็ นอย฽างมาก นอกจากเป็นการออกไปท฽องเที่ยวเชิงเกษตรได฾ทั้งความรู฾ ประสบการณแ และ แนวคิดใหม฽ๆ แล฾ว ยังเป็นการช฽วยให฾คนในชุมชนมีงานทํา และสร฾างรายได฾ให฾กับคนในชุมชนนั้นอีกทาง หนึ่ง

48

สื่อในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงเกษตร : เทศกาลทุ่งทานตะวันบาน จังหวัดลพบุรี การสื่อสารเป็นปใจจัยที่สําคัญอย฽างหนึ่ง เนื่องจากปใจจุบันการสื่อสารมีการพัฒนาก฾าวหน฾าและได฾เข฾า มามีบทบาทในการประชาสัมพันธแส฽งเสริมเพื่อการสร฾างภาพลักษณแให฾แก฽การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรเป็นอย฽าง มาก เพราะต฾องอาศัยการสื่อสารเป็นเครื่องมือสําคัญในการดําเนินกิจกรรมต฽างๆ เพื่อติดต฽อกับบุคคลอื่น หรือสื่อสารกันภายในสังคม สื่อในการส฽งเสริมการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรทุ฽งทานตะวันบาน จังหวัดลพบุรี นั้น มีห ลากหลายประเภทตั้งแต฽สื่ อบุ คคล สื่ อกิจกรรม สื่ อชุมชน และสื่อมวลชน ซึ่งช฽วยให฾ นักท฽องเที่ยว สามารถเข฾าถึงการประชาสัมพันธแได฾ จากข฾อมูลการศึกษาค฾นคว฾าสามารถแบ฽งกลุ฽มตามหน฽วยงานที่เข฾ามา ส฽งเสริมการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร : เทศกาลทุ฽งทานตะวันบานลพบุรี ได฾ 3 ประเภทดังนี้ 1. สื่อในการส฽งเสริ มการท฽องเที่ยวเชิง เกษตรโดยภาครัฐ และรัฐวิสาหกิจ เป็นสื่อที่ได฾จัดทําขึ้น สําหรับการประชาสัมพันธแการท฽องเที่ยว โดยมีวัตถุประสงคแเพื่อแนะนําและเชิญชวนให฾นักท฽องเที่ยวมา สัมผัสกับเทศกาลทุ฽งทานตะวันบานลพบุรี โดยผ฽านสื่อส฽งเสริมของหน฽วยงานภาครัฐ และรัฐวิสาหกิจที่ แตกต฽างกันออกไป ไม฽ว฽าจะเป็นการท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทย (ททท.) สํานักงานจังหวัดลพบุรี และการ รถไฟแห฽งประเทศไทย ที่ได฾นําเสนอข฾อมูลการท฽องเที่ยวเผยแพร฽ผ฽านสื่อประเภทต฽างๆ สามารถแบ฽งได฾ดังนี้ 1.1 สื่อสิ่งพิมพแ เป็นวิธีการสื่อสารโดยผ฽านตัวหนังสือ อาจมีภาพประกอบ สื่อประเภทนี้ สามารถนํามาอ฽านซ้ําได฾และมีความคงทนพอสมควร ตัวอย฽างเช฽น 1) ปูายไวนิล ติดประกาศริมถนนและติดบนรถเพื่อเป็นสื่อประชาสัมพันธแ “ขอเชิญเที่ยว ชมทุ฽งทานตะวันกลางหุบเขาบ฾านหัวดง 9 กิโลเมตร” สนับสนุนโดยองคแการบริหารส฽วนตําบลคลองเกตุ

ภาพที่ 1 ไวนิลปูายติดประกาศเชิญชวนท฽องเที่ยวทุ฽งทานตะวันริมถนน (ซ฾าย) ภาพที่ 2 ไวนิลติดประกาศบนรถ (ขวา) ที่มา : Holidaythai.com (2557) 2) โปสเตอรแโปรแกรมท฽องเที่ยว “ขบวนรถพิเศษนําเที่ยว ทุ฽งทานตะวัน -เขื่อนปุาสักชล สิทธิ์” ให฾ข฾อมูลการท฽องเที่ยวชมความงามของทุ฽งทานตะวัน โดยการนั่งรถไฟลัดเลาะผ฽านผืนน้ําของเขื่อน

49

ปุาสักชลสิทธิ์ หรือที่ชาวบ฾านเรียกกันว฽า “รถไฟลอยน้ํา” พร฾อมตารางแจ฾งกําหนดการระยะเวลาการเดิน รถและกําหนดการต฽างๆ ซึ่งสนับสนุนโดยการรถไฟแห฽งประเทศไทย (Way of Backpack, 2557)

ภาพที่ 3 โปสเตอรแโปรแกรมท฽องเที่ยว “ทุ฽งทานตะวัน-เขื่อนปุาสักชลสิทธิ์” ที่มา : Way of Backpack (2557) 1.2 สื่ออินเทอรแเน็ต (internet) เป็นสื่อที่นิยมใช฾กันในยุคปใจจุบัน เนื่องจากสามารถสื่อสารได฾ กว฾างขว฾าง รวดเร็ว และสามารถรับส฽งข฾อมูลได฾หลากหลายรูปแบบทั้งภาพ และเสียง ฯลฯ ตัวอย฽างเช฽น 1) สื่อสิ่งพิมพแออนไลนแ : หนังสือเที่ยวไทยครึกครื้นเศรษฐกิจไทยคึกคัก จังหวัดลพบุรี นําเสนอเรื่องราวการเดินทางไปยังจังหวัดลพบุรี แนะนําสถานที่ท฽องเที่ยวทั้งทุ฽งทานตะวั นและสถานที่ ท฽องเที่ยวต฽างๆ ภายในแต฽ละอําเภอ

ภาพที่ 4 E-book หนังสือเที่ยวไทยครึกครื้นเศรษฐกิจไทยคึกคัก จังหวัดลพบุรี ที่มา : การท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทย สํานักงานลพบุรี (2559) 2) เว็บไซตแ : การท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทย (ททท.) สํานักงานลพบุรี ในหัวข฾อ “เที่ยว เชิงธรรมชาติ” กล฽าวถึง เส฾นทางการชมทุ฽งทานตะวันตามถนนสายต฽างๆ รวมถึงพื้นที่การเพาะปลูกภายใน จังหวัด

50

ภาพที่ 5 หน฾าเว็บไซตแ : การท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทย สํานักงานลพบุรี ที่มา : การท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทย สํานักงานลพบุรี (2559) 1.3 สื่อกิจกรรม เป็นสื่อที่ประกอบด฾วยกิจกรรมต฽างๆ โดยมีจุดประสงคแเพื่อเป็นการชักจูงใจ โน฾มน฾าวใจให฾กลุ฽มเปูาหมายนั้นเข฾ามาสนใจในเทศกาลทุ฽งทานตะวัน ตัวอย฽างเช฽น 1) จังหวัดลพบุรี ได฾ร฽วมมือกับการท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทย (ททท.) สํานักงานลพบุรี จัดพิธีเปิดฤดูกาลท฽องเที่ยว “ทุ฽งทานตะวันประจําปี 2558” ณ ตําบลหนองแขม อําเภอโคกสําโรง ภายใน งานมีพิธีเปิดและกิจกรรมต฽างๆ มากมาย ทั้งท฽องเที่ยวชมทุ฽งทานตะวัน ถ฽ายภาพกับมุมสวยๆ เป็นต฾น

ภาพที่ 6 พิธีเปิดฤดูกาลท฽องเที่ยวจังหวัดลพบุรี ที่มา : องคแการบริหารส฽วนตําบลหนองแขม (2558) 2) จังหวัดลพบุรีร฽วมกับหน฽วยบัญชาการสงครามพิเศษ ได฾แถลงข฽าวการจัดงานเทศกาล ท฽องเที่ยวทุ฽งทานตะวันบานที่ลพบุรี ภายใต฾ชื่องาน“มหัศจรรยแทุ฽งทานตะวันแห฽งเทือกเขาจี นแล” ภายใน งานมีการจัดกิจกรรมไว฾สําหรับต฾อนรับนักท฽องเที่ยว อาทิ การจัดจําหน฽ายสินค฾า OTOP โดยเฉพาะ ผลิตภัณฑแแปรรูปจากดอกทานตะวัน การสาธิตการทําอาหาร และกิจกรรมอื่นๆ อีกมากมาย

51

ภาพที่ 7 งานแถลงข฽าวการจัดงานเทศกาลท฽องเที่ยวทุ฽งทานตะวันบานที่ลพบุรี ที่มา : สํานักงานประชาสัมพันธแจังหวัดลพบุรี (2557) 2. สื่อในการส฽งเสริมการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรโดยภาคเอกชน เป็นสื่อที่ทางภาคเอกชนได฾จัดทําขึ้น เพื่อส฽งเสริมการท฽องเที่ยวตามนโยบายภาครัฐ ช฽วยกระตุ฾นเศรษฐกิจของจังหวัดลพบุรีและภาพรวมของ ประเทศ รวมไปถึงการสร฾างรายได฾ให฾แก฽พี่น฾องเกษตรกรในจังหวัดลพบุรีโดยตรง สามารถแบ฽งสื่อออกเป็น ประเภทดังนี้ 2.1 สื่อสิ่งพิมพแ ในภาคเอกชนนั้นมีการสนับสนุนเช฽นเดียวกันกั บทางภาครัฐ เพื่อเพิ่มช฽อง ทางการสื่อสารไปยังกลุ฽มเปูาหมายให฾มากขึ้น ตัวอย฽างเช฽น ปูายไวนิลติดประกาศเชิญชวนนักท฽องเที่ยวเข฾า ชม “หุบเขาทานตะวัน บ฾านชอนน฾อย” สนับสนุนโดยฟารแมทรัพยแเจริญสุข

ภาพที่ 8 ปูายไวนิลติดประกาศการท฽องเที่ยว “หุบเขาทานตะวัน บ฾านชอนน฾อย” ที่มา : Holidaythai.com (2557) 2.2 สื่ออินทอรแเน็ต (internet) เป็นสื่อที่ได฾รับความนิยมเป็นอย฽างมากในปใจจุบัน ซึ่งหากมอง สื่อส฽งเสริมเทศกาลทุ฽งทานตะวันโดยภาคเอกชน เห็นได฾ว฽าเป็นสื่อที่เข฾ามาสนับสนุนเพื่อการเผยแพร฽ โฆษณาสินค฾าหรือนําเสนอสถานที่ท฽องเที่ยวในกิจการของตนที่เกี่ยวข฾องกับเทศกาลทุ฽งทานตะวัน เช฽น ผ฽านโซเชียลมีเดีย (Social Media) : Facebook “ไร฽ทานตะวันคุณนิคม เมล็ดทานตะวันดีมีคุณภาพ ขาย เมล็ดทานตะวันทั้งปลีกและส฽ง” นําเสนอขายผลผลิตเมล็ดทานตะวันจากไร฽ และมีการเปิดให฾เข฾าชมความ สวยงามของไร฽ทานตะวัน

52

ภาพที่ 9 ตัวอย฽างหน฾าเพจ Facebook “ไร฽ทานตะวันคุณนิคม…” ที่มา : Facebook (2559) 2.3 สื่อกิจกรรม ในที่นี้เป็นการจัดกิจกรรมขึ้นภายในระหว฽างองคแกรของภาครัฐและเอกชน เพื่อสร฾างความสัมพันธแอันดีให฾ทั้ง 2 องคแกร ตัวอย฽างเช฽น โดยภาคเอกชน บริษัทแปซิฟิคเมล็ดพันธุแ จํากัด ได฾เข฾ามาสนับสนุนมอบเมล็ดพัน ธุแทานตะวันให฾ กับผู฾ ว฽าราชการจังหวัดลพบุรี เพื่อใช฾ในเทศกาลทุ฽ง ทานตะวันบานลพบุรี 2559 ที่กําลังจะมาถึง เมื่อวันที่ 13 กันยายน 2559 เป็นจํานวน 300 กิโลกรัม รวม ไปถึงเคยมีการทําสื่อแผนที่ท฽องเที่ยวทุ฽งทานตะวัน สระบุรี – ลพบุรี อีกด฾วย

ภาพที่ 10 บริษัทแปซิฟิคเมล็ดพันธุแจํากัดมอบเมล็ดพันธุแทานตะวันให฾กับผู฾ว฽าราชการจังหวัดลพบุรี ที่มา : Facebook ลพบุรีบ฾านเรา Our Home Our Lopburi (2559) 2.4 สื่อโทรทัศนแ เป็นสื่อที่มีทั้งภาพและเสียง มีความสามารถในการถ฽ายทอดภาพที่เคลื่อนไหว ออกไปได฾ อีกทั้งมีความสามารถในการติดต฽อสื่อสารที่รวดเร็วและทันต฽อเหตุการณแ มีความสามารถดึงดูด ความสนใจของผู฾ ชม รวมถึงการนํ าสารไปถึงผู฾ รับที่เป็นกลุ฽มใหญ฽ๆ ได฾ (กมลรัฐ อินทรทัศนแ , 2553) ตัวอย฽างเช฽น 1) รายการแจเว Family ช฽วงแจเวพาเที่ยว “ชมทุ฽งทานตะวันบานกลางหุบเขา อําเภอ โคกสําโรง จังหวัดลพบุรี” ออกอากาศทาง 3 Family เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน 2557 มีการพูดคุยกับรอง ผู฾ว฽าราชการจังหวัดลพบุรี ในเรื่องระยะเวลาการปลูกทานตะวัน เพื่อจะให฾ทานตะวันนั้นค฽อยๆ ทยอยบาน

53

ในแต฽ละสถานที่ นักท฽องจะได฾สามารถเที่ยวชมได฾ตลอดฤดูกาล อีกทั้งการส฽งเสริมการปลูกทานตะวันเป็น การท฽องเที่ยวอย฽างยั่งยืน

ภาพที่ 11 รายการแจเว Family ช฽วงแจเวพาเที่ยว “ชมทุ฽งทานตะวันบานกลางหุบเขา อ.โคกสําโรง จ. ลพบุร”ี ที่มา : รายการแจเว Family ช฽วง แจเวพาเที่ยว (2557) 2) รายการ Foodwork : ดอกทานตะวันสวย ทานได฾ ออกอากาศทาง Thai PBS เมื่อ วันที่ 1 กุมภาพันธแ 2558 นํ าเสนอเรื่องราวดอกทานตะวันที่ไม฽ได฾มีแต฽ความสวย แต฽ยังเป็นของดีมี ประโยชนแที่สามารถนํามาประยุกตแทําอาหารทั้งอาหารจานหลักอย฽างน้ําพริกทานตะวัน หรือจะเป็นเมนูไว฾ ทานเล฽นๆ ก็ได฾

ภาพที่ 12 รายการ Foodwork : ดอกทานตะวันสวย ทานได฾ ที่มา : รายการ Foodwork สถานีโทรทัศนแ Thai PBS (2558) 3) รายการ WelovetogoTV - One Day Trip พาเที่ยว “ทุ฽งทานตะวัน ณ บ฾านหัวดง ตําบลคลองเกตุ อําเภอโคกสําโรง ลพบุรี ” เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 2557 ติดตามได฾ใน http://www. welovetogo.com/th/ นําเสนอโดยพาไปชมทุ฽งทานตะวันทีส่ ุดลูกหูลูกตา ณ บ฾านหัวดง ตําบลคลองเกตุ

54

ภาพที่ 13 รายการ WelovetogoTV พาเที่ยว “ทุ฽งทานตะวัน ณ บ฾านหัวดง ตําบลคลองเกตุ ลพบุรี” ที่มา : Welovetogo.com (2557) 3. สื่อในการส฽งเสริมการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรโดยนักท฽องเที่ยว เป็นสื่อที่นักท฽องเที่ยวนําเสนอมุมมอง การท฽องเที่ยวของตนเองผ฽านการรีวิว (Review) ซึ่งกระบวนการเหล฽านี้ได฾เกิดจากการที่นักท฽องเที่ยวได฾ไป สัมผัสสถานที่แห฽งนั้นมาแล฾วจริง จึงเกิดเป็นการเล฽าเรื่องราวความประทับใจของสถานที่นั้นๆ สื่อประเภท นี้มักถูกเขียนขึ้นและเผยแพร฽ผ฽านช฽องทางต฽างๆ หลายประเภท ตัวอย฽างเช฽น สื่ออินเทอรแเน็ต (internet) ซึ่งโดยส฽วนมากนักท฽องเที่ยวจะเผยแพร฽ผ฽านสื่ออินเทอรแเน็ต เนื่องจากมีความง฽ายและสะดวกต฽อการใช฾งาน วิธีการเผยแพร฽มีมากมายทั้งการเผยแพร฽ผ฽านตนเอง หรือผ฽านเว็บไซตแการท฽องเที่ยวต฽างๆ ได฾แก฽ 1) เว็บไซตแ : www.pantip.com ในเรื่อง ทุ฽งทานตะวัน ลพบุรี กล฽าวถึงทุ฽งทานตะวันบริเวณ เขาจีนแล ที่เตรียมพร฾อมจะเบ฽งบาน เล฽าเรื่องราวการเดินทางของตัวนักท฽องเที่ยวเอง รวมถึงบรรยากาศ ความสวยงามของทุ฽งทานตะวัน โดยใช฾ภาพความประทับใจเป็นตัวสื่อสารกับผู฾คนที่เข฾ามาอ฽าน

ภาพที่ 14 ตัวอย฽างการ Review การท฽องเที่ยวทุ฽งทานตะวันบาน จังหวัดลพบุรี ที่มา : พันทิป.คอม (2557) 2) เว็บไซตแ : www.paiduaykan.com เป็นเว็บไซตแที่แนะนําการท฽องเที่ยวในสถานที่ต฽างๆ ข฾อมูลท฽องเที่ยวจังหวัด แนะนําที่พัก รวมถึงรีวิวด฾วย ในหัวข฾อ “ขับรถเที่ยวลพบุรี เปรี้ยวไปตามเส฾นทาง ทุ฽งทานตะวัน” นําเสนอเรื่องราวตั้งแต฽การวางแผนการเดินทาง ตลอดจนการเดินทางมายังเส฾นทางทุ฽ง ทานตะวัน นอกจากนี้ยังนําเสนอสถานที่ท฽องเที่ยวอื่นในจังหวัดลพบุรีอีกด฾วย อาทิเช฽น พระปรางคแสาม

55

ยอด ศาลพระกาฬ บ฾านหลวงรับราชทูต เป็นต฾น ถือว฽าเป็นทริปแนะนําการท฽องเที่ยวที่คุ฾มค฽าเลยก็ได฾ นอกจากได฾กลิ่นไอธรรมชาติจากทุ฽งทานตะวันแล฾ว ยังได฾ศึกษาท฽องเที่ยวสถานที่สําคัญของจังหวัดลพบุรี อีกด฾วย (ไปด฾วยกัน.คอม, 2557)

ภาพที่ 15 ตัวอย฽างเว็บไซตแ : www.paiduaykan.com เว็บไซตแแนะนําการท฽องเที่ยวในสถานที่ต฽างๆ ที่มา : ไปด฾วยกัน.คอม (2557) บทสรุป สื่อมีบทบาทในการเข฾ามาส฽งเสริมการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร : เทศกาลทุ฽งทานตะวันบานลพบุรี แม฾ รูปแบบในการสื่อสารนั้นจะมีความแตกต฽างกันออกไป รวมถึงองคแกรหรือหน฽วยงานที่เข฾ามามีบทบาทใน การส฽งเสริมทั้งหน฽วยงานภาครัฐ และรัฐวิสาหกิจ ภาคเอกชน หรือแม฾กระทั่งสื่อที่มาจากตัวนักท฽องเที่ยว ซึ่งจะเห็นได฾ว฽ามีสิ่งหนึ่งที่หลายฝุายมีจุดประสงคแเดียวกันนั้นคือ การส฽งเสริมการท฽องเที่ยวเทศกาลทุ฽ง ทานตะวันบานลพบุรี เพื่อนําเสนอข฾อมูลข฽าวสาร ความน฽าสนใจของเทศกาลให฾บุคคลทั่วไปในสังคมได฾รู฾จัก ผ฽านการสื่อสารประเภทต฽างๆ อาทิเช฽น สื่อวิทยุโทรทัศนแ สื่อสื่อสิ่งพิมพแ สื่ออินเทอรแเน็ต สื่อกิจกรรม เป็น ต฾น เพื่อสร฾างความเข฾าใจ เข฾าถึงให฾กับนักท฽องเที่ยวอย฽างเรียบง฽าย สะดวกและรวดเร็ว จนนําไปสู฽การ เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมโน฾มน฾าว ชักจูงจิตใจให฾นักท฽องเที่ยวเข฾ามาสัมผัส กับความงดงามของเทศกาลทุ฽ง ทานตะวันบานลพบุรีนั่นเอง

56

เอกสารอ้างอิง กมลรัฐ อินทรทัศนแ. 2553. ประมวลสาระชุดวิชา การสื่อสารเพื่อการพัฒนาการส่งเสริมการเกษตร หน่วยที่ 8-15. พิมพแครั้งที่ 1 กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. กาญจนา แก฾วเทพ. 2557. เรื่องสื่อสาร-การท่องเที่ยว. กรุงเทพฯ : ห฾างหุ฾นส฽วนจํากัดภาพพิมพแ. จอย. 2553. ทุ่งดอกทานตะวัน ลพบุรี. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : www.teeteawthai.com/ทุ฽งดอก ทานตะวัน-ลพบุรี [15 กันยายน 2559] ใบเฟิรแน วงษแบัวงาม และมุขสุดา พูลสวัสดิ์. 2556. การประเมินศักยภาพแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร โครงการที่ได้รับรางวัลจากการประกวดผลงานตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงภาค การเกษตรในเขตกรุงเทพและปริมณฑล. งานวิจัย คณะศิลปศาสตรแ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ราชมงคลพระนคร. ไปด฾วยกัน.คอม. 2557. ขับรถเที่ยวลพบุรี เปรี้ยวไปตามเส้นทางทุ่งทานตะวัน. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾ จาก : http://www.paiduaykan.com/travel/เที่ยวลพบุรี [13 กันยายน 2559] พันทิป.คอม. 2557. [CR]“ทุ่งดอกทานตะวัน เมืองลพบุรี”. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://pantip.com/topic/32870159 พิมพา หิรัญกิตติ อุดม สายะพันธุแ เกยูร ใยบัวกลิ่น สุพรรณี อินทรแเเก฾ว และสมชาย หิรัญกิตติ. (2557). พฤติกรรมการท่องเที่ยวเชิงเกษตรของนักท่องเที่ยวชาวไทย. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ธัญบุรี.

รัฐนันทแ พงศแวิริทธิ์ธร. 2558. แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงเกษตรเพื่อความยั่งยืน : โครงการ หลวงปางดะ. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล฾านนา.

Holidaythai.com. 2557. ทุ่งทานตะวันบาน บ้านหัวดง ตาบลคลองเกตุ อาเภอโคกสาโรง จังหวัด ลพบุร.ี [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.holidaythai.com/suuddd/photo320590.htm Thai PBS. 2558. Foodwork : ดอกทานตะวัน สวย ทานได้. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=7bdqt4yQ1EU [10 กันยายน 2559] Way of Backpack. 2557. เที่ยวในประเทศ : นั่งรถไฟเที่ยวทุ่งทานตะวัน. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.wayofbackpacker.com/2014/12/ทริปนั่งรถไฟเที่ยว/ [11 กันยายน 2559] Welovetogo.com. 2557. ทุ่งทานตะวัน ณ บ้านหัวดง ตาบลคลองเกตุ ลพบุรี. [ออนไลนแ]. เข฾าถึง ได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=IvVIIxdOG6I

57

ภาพยนตร์ไทยกับวิถีชีวิตเกษตรกร จากอดีตถึงปัจจุบัน น.ส.ชญานิศ จันทะเสน 56040660 บทนา ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม แต฽เหตุใดดูเหมือนว฽าภาพยนตรแที่เกี่ยวกับเกษตรโดยตรง จึงมีจํานวนน฾อยเมื่อเทียบกับภาพยนตรแแนวอื่น ๆ และไม฽ได฾รับความสนใจจากผู฾ชม ปใจจัยสําคัญน฽าจะมา จากทัศนคติของผู฾ชมและผู฾ผลิตเองที่มองว฽าเรื่องราวด฾านเกษตรไม฽น฽าสนใจ เป็นเรื่องไกลตัว และสามารถ เดาทิศทางของเนื้อเรื่องได฾ ผู฾สร฾างเองก็กังวลเรื่องผลตอบรับจนไม฽กล฾าเสี่ยงที่จะผลิตผลงานออกมา อย฽าง ไรก็ตาม แม฾จะไม฽มีภาพยนตรแที่นําเสนอประเด็นด฾านการเกษตรโดยตรงมากนัก แต฽ภาพยนตรแไทยก็มีการ สอดแทรกเรื่องราวหรือวิถีชีวิตเกี่ยวกับเกษตร มาตั้งแต฽สมัยเก฽ายุคเริ่มต฾นของการทําภาพยนตรแไทยเลยก็ ว฽าได฾ โดยบางเรื่องก็นํากลับมาทําขึ้นใหม฽ ทั้งในรูปแบบของภาพยนตรแ หนังสือ และบทละครโทรทัศนแ ใน บทความนี้ก็จะนําเรื่องราวของภาพยนตรแ ที่มีการสอดแทรกด฾านการเกษตรของไทยในแต฽ละยุคแต฽ละ สมัยมานําเสนอ โดยจําแนกตามช฽วงเวลาของภาพยนตรแออกเป็น 6 ยุค ซึง่ แต฽ละยุคจะมีการนําเสนอวิถี ชีวิตการทําเกษตรกรรมในมุมมองที่น฽าสนใจ ภาพยนตร์ไทยยุคเริ่มต้น (2440 - 2469) ในสมัยรัชกาลที่ 6 ได฾มีกลุ฽มนักสร฾าง ภาพยนตรแชาวอเมริกัน จากบริษัทยูนิเวอรแซัล ได฾เข฾ามาถ฽ายทําภาพยนตรแในประเทศไทยเรื่อง “นางสาวสุวรรณ” พ.ศ.2465 และฉายครั้งแรก พ.ศ.2466 นางสาวสุวรรณ เป็นภาพยนตรแใบ฾ แนวรักใคร฽ นักแสดงเป็นคนไทยทั้งหมด ถึงแม฾ จะดําเนินเรื่องในประเทศไทยแต฽ไม฽ได฾นําเสนอ ในภาพลักษณแของเกษตรที่ชัดเจนนัก เป็นการ แสดงให฾เห็นวิถีชีวิตความเป็นอยู฽ของชาวสยาม ขนบธรรมเนียมประเพณี และสถานที่ในการถ฽าย ทํา เช฽น จังหวัดเชียงใหม฽เพราะต฾องการนําเสนอ ภาพการทําปุาไม฾

ภาพที่ 1 : นางสาวสุวรรณ ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/นางสาวสุวรรณ

ยุคนี้จะเป็นการนําเสนอสถานที่ที่สวยงาม

ของประเทศ และวิถีชีวิตความเป็นอยู฽ของ ชาว สยาม รวมไปถึงขนบธรรมเนียมประเพณี ต฽าง ๆ ภาพยนตร์ไทยยุคบุคเบิก (2470-2489) ยุคนี้เป็นยุคของหนังเริ่มมีเสียงและ เป็นยุคที่หนังถูกสร฾างโดยคนไทยเอง คือเรื่อง “โชคสองชั้น” สร฾างโดยบริษัทกรุงเทพฯ ภาพยนตรแ (โดม สุขวงศแ, 2539)

58

การทําเกษตร ชาวบ฾านเลี้ยงสัตวแ ประเภทวัว ควาย เพื่อการค฾าขาย และยังเป็น อาชีพที่ควบคู฽ กันมากับการทําไร฽ ทํานา ใช฾สมุนไพรในการ รักษาแผลรักษาโรคให฾คนและสัตวแ สถานทีใ่ น ฉากจะเป็นทุ฽งนาส฽วนใหญ฽ ภาพที่ 2 : โชคสองชั้น ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/โชคสองชั้น

ต฽อมาในปี พ.ศ.2468 คณะสร฾างภาพยนตรแจาก ฮอลลีวูดก็ได฾เดินทางเข฾ามาถ฽ายทําภาพยนตรแ สารคดีเรื่องแรกของไทย คือเรื่อง "ช฾าง" ฉายครั้ง แรก พ.ศ. 2470 เริ่มมีวิถีชีวิตเกษตรเข฾า มา อย฽างชัดเจน มีการนําช฾างกว฽า 400 เชือก และ สัตวแอื่น ๆ เข฾าฉากด฾วย และสื่อให฾เห็นถึง ความ เป็นอยู฽ของชาวนาที่ใช฾ครกกระเดื่องในการตํา ข฾าวใช฾แรงในการเหยียบเพื่อให฾ได฾ข฾าวมา การ เลี้ยงสัตวแในคอกที่ทําจากไม฾ไผ฽สูง (เจนอักษรา พิจารณแ, 2551)

ภาพที่ 3 : ช฾าง ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/ช฾าง_(ภาพยนตรแ)

ภาพยนตรแอีกเรื่องหนึ่งที่ในปใจจุบันได฾มีการทํา ขึ้นมาใหม฽เป็นบทละครโทรทัศนแ คือเรื่อง “นาย ฮ฾อยทมิฬ” พ.ศ.2475บอกเล฽าสภาพ อากาศใน ขณะนั้นที่มีความแห฾งแล฾งจนทําการ เกษตรไม฽ได฾ จึงมีการทําประเพณีดั้งเดิมของคน ไทยคือการ แห฽นางแมวเพื่อขอฝนให฾ตกจะได฾มีน้ําเพียงพอใน

ภาพที่ 4 : นายฮ฾อยทมิฬ ที่มา: http://muslimchiangmai.net/index.php?topic =6407.0

ภาพยนตร์ไทยยุคฟิล์ม 16 มม. (2490-2515) ฟิลแม 16 มม. คือฟิลแมที่มีขนาดเล็กกว฽า ฟิลแมในปใจจุบัน (มูลนิธิอนุรักษแภาพยนตรแแห฽ง ชาติ สหรัฐอเมริกา, 2554) ภาพยนตรแไทยที่ เกี่ยวข฾องกับการเกษตรและมีภาพลักษณแของ การเกษตรที่ชัดเจนที่สุดในยุคนี้คือเรื่อง “มนตแ รักลูกทุ฽ง”พ.ศ.2513 เป็นภาพยนตรแที่ใช฾ บท เพลงประกอบเป็นส฽วนใหญ฽มีจํานวน 14 เพลง คือ มนตแรักลูกทุ฽ง สาวนาคอยคู฽ อาลัย หนุ฽ม พเนจร สิบหมื่น น้ําลงนกร฾อง นกร฾องน฾องช้ํา น฾อยใจรัก แม฽ร฾อยใจ น้ําตา น้ําตก ใจเจ฾าชู฾ รูป หล฽อถมไป รักร฾าวหนาวลม รักลาอย฽าเศร฾า ใน เรื่องสื่อการดําเนินชีวิตแบบ เกษตรที่เรียบง฽าย เช฽น การตกปลาโดยใช฾เบ็ดที่ ทําขึ้นจากไม฾ นํา กองฟางข฾าวที่ตีข฾าวออกแล฾วมา กองรวมกันเพื่อ

59

จะนํามาคลุมหน฾าดินที่จะใช฾ทํา นาในครั้งต฽อไป หรือจะนํามาย฽อยสลายเป็นปุ฻ย ก็ได฾เป็นการนํา สิ่งเหลือกลับมาใช฾ให฾คุ฾มค฽าและ เป็นประโยชนแ ที่สุด สถานที่ในฉากก็จะเป็นบ฾าน มีใต฾ถุน กระท฽อมที่มุงด฾วยฟางข฾าวทั้ง หลัง บึงน้ํา ไร฽อ฾อย ไร฽กล฾วย และนาข฾าว ระบบการถ฽ายทํา ภาพยนตรแไทยในยุคนี้ ตัวแสดงจะพูดไปตามบท โดยไม฽มกี ารบันทึกเสียง แต฽จะมีนักพากยแ พากยแ เสียงใส฽ไปอีกที นักพากยแจึงกลายเป็น บุคคล สําคัญที่จะทําให฾ภาพยนตรแเหล฽านั้น สามารถ สื่อสารกับคนดูได฾ เป็นเสน฽หแอีกอย฽าง หนึ่งที่ทํา ให฾ภาพยนตรแในยุคนี้น฽าสนใจไม฽แพ฾ยุค อื่น

ประสบความสําเร็จสูงสุด มีการสะท฾อนสังคม เรื่องการลักลอบตัดไม฾และขนย฾ายไม฾เถื่อน ทําให฾ ครูปิยะที่ มีหลักฐานในการเอาผิดผู฾ที่ตัดไม฾ ทําลายปุา ต฾องเสียชีวิตลงด฾วยมือปืนที่ถูกว฽าจ฾าง โดยผู฾มีอิทธิพลในท฾องถิ่น

ภาพที่ 6 : ครูบ฾านนอก ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/ครูบ฾านนอก

ภาพที่ 5 : มนตแรักลูกทุ฽ง ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/มนตแรักลูกทุ฽ง

ภาพยนตร์ไทยยุคสะท้อนภาพสังคม (2516-2529) ในภาวะที่บ฾านเมืองเข฾าสู฽ภาวะคับขัน มี ภาพยนตรแไทยหลายเรื่องได฾แสดงบทบาทใน ฐานะกระจกสะท฾อนปใญหาสังคม ในช฽วงปี พ.ศ.2521-2523 หนังสะท฾อนสังคมโดยกลุ฽มผู฾ สร฾างที่เป็นคลื่นลูกใหม฽ได฾เข฾าสู฽วงการภาพยนตรแ อย฽างมากมาย อาทิ ครูบ฾านนอก เทพธิดาบารแ 21 น้ําค฾างหยดเดียว เมืองขอทาน ฯลฯ ใน จํานวนนี้ “ครูบ฾านนอก” พ.ศ.2521 ถือว฽า

“แผลเก฽า” พ.ศ.2520 ในภาพยนตรแเป็นวิถี ชีวิต ของชาวนาช฽วยกันลงแขกทํานา ใช฾ชีวิตอยู฽ ตาม ริมคลอง ตําข฾าวสารโดยใช฾สากมือตํา เป็น หนัง ที่แสดงออกในเรื่องของความรักที่ซื่อสัตยแ และ ภักดี ยอมแม฾ประทั่งชีวิต

ภาพที่ 7 : แผลเก฽า ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/แผลเก฽า

“ลูกอีสาน” พ.ศ.2525 เป็นเรื่องราวของวิถีชีวิต ชาวนาอีสาน บอกเล฽าถึงการฟในฝุาอุปสรรคจาก ภัยธรรมชาติ และขนบธรรมเนียม ประเพณี

60

ศิลปวัฒนธรรม ความเชื่อของชาวอีสาน แสดง ถึงความอดกลั้น ยืนหยัดสู฾ทน เพราะเป็นผืนดิน บ฾านเกิดของตน จึงไม฽ทิ้งไม฽ย฾ายถิ่นฐานไปไหน แม฾พื้นดินนั้นจะดูไม฽เกิดประโยชนแแล฾วก็ตาม

ภาพที่ 8 : ลูกอีสาน ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/ลูกอีสาน_(ภาพยนตรแ)

ยุคนี้จะสะท฾อนสังคมในเรื่องที่เป็นปใญหาสังคม เช฽น การตัดไม฾ทําลายปุาที่ไม฽มีผู฾ใดกล฾าเข฾ายุ฽ง เพราะผู฾มีอิทธิพลอยู฽เบี้องหลังและคอยบ฽งการอยู฽ วิถีชีวิตชาวนาภาคอีสาน การข฾ามผ฽านอุปสรรค จากภัยธรรมชาติ เป็นต฾น

ภาพยนตร์ไทยยุคหนังคุณภาพ (2530-2539) คนไทยเริ่มทําหนังคุณภาพกันมากขึ้น ภาพยนตรแเกษตรในยุคทศวรรษนี้ที่แสดงความ เป็นเกษตรได฾อย฽างชัดเจนคือเรื่อง “ด฾วยเกล฾า” พ.ศ.2530 เป็นภาพยนตรแเพื่อเทิดพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว เนื่องในโอกาส ฉลองสิริราชสมบัติครบ 40 ปี ในปี พ.ศ. 2529 ได฾รับรางวัลภาพยนตรแเกียรติยศแนวสร฾างสรรคแ ยอดเยี่ยมประจําปี พ.ศ. 2530 และรางวัลเพลง

นําภาพยนตรแยอดเยี่ยม พ.ศ.2530 เนื้อเรื่องคือ ชาวนาจากภาคเหนือเก็บเมล็ดข฾าวพระราชทาน ไปได฾ 1 กําเล็กๆ จากพระราชพิธีจรดพระนังคัล แรกนาขวัญในวันพืชมงคลที่ท฾องสนามหลวงในปี แรกที่พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวรัชกาลที่ 9 พระราชทานข฾าวเปลือกจากแปลงทดลองในวัง สวนจิตรลดา ด฾วยความรักเทิดทูนและศรัทธาใน “ข฾าวของพ฽อ”เขาหว฽านข฾าวเหล฽านั้นลงในผืนดิน ที่แห฾งแล฾ง ท฽ามกลางความดูหมิ่นจากคนใน ครอบครัว รวมไปถึงธรรมชาติที่โหดร฾าย และ ความไร฾น้ําใจของนายทุน ด฾วยฝนหลวง ซึง่ เปรียบเสมือน “น้ําพระทัยของในหลวง” ชาวนา จึงกลับมายืนหยัดได฾ด฾วยผลผลิตที่งดงาม รวง ข฾าวสุก อร฽ามเต็มอ฾อมแขน

ภาพที่ 9 : ด฾วยเกล฾า ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/ด฾วยเกล฾า

“รอยไถ” พ.ศ.2522 ในภาพยนตรแแสดงการทํา นาวิธีดั้งเดิมคือใช฾แรงงานสัตวแ ใช฾เครื่องมือที่ทํา ขึ้นเองในการจับปลา ไม฽ว฽าจะเป็น แห สวิง สุ฽ม และข฾องใส฽ปลา เลี้ยงสัตวแ เช฽น ไก฽ วัว ควาย เป็น ต฾น เห็นวิถีชีวิตเกษตรกรได฾อย฽างชัดเจน มีความ เป็นอยูท฽ เี่ รียบง฽าย ในแต฽ละวันก็มีอาหารธรรม ชาติให฾หากินได฾อยู฽รอบ ๆ ตัว

61 ภาพที่ 11 : แม฽นากพระโขนง ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/แม฽นากพระโขนง

ภาพที่ 10 : รอยไถ ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/รอยไถ

ภาพยนตร์ไทยยุคปัจจุบัน (2540-ปัจจุบัน) ในปีพ.ศ.2544 อุตสาหกรรมภาพยนตรแ ไทยกําลังเข฾าสู฽ยุคการแข฽งขันที่รุนแรง อย฽างที่ ไม฽เคยเกิดขึ้นมาก฽อน นั่นเป็นเพราะกระแสโลก ที่เป็นตัวกําหนดรสนิยมของการดูภาพยนตรแของ คนไทยเริ่มเปลี่ยนไป พร฾อม ๆ กับการเข฾ามา ของกลุ฽มผู฾กํากับฯ คลื่นลูกใหม฽ที่มีศิลปะในการ จัดการทางด฾านธุรกิจ การใช฾สื่อโฆษณาทุกรูป แบบกระตุ฾นผู฾บริโภค แนวภาพยนตรแมีทั้งแนว อิงประวัติศาสตรแ ตลก สยองขวัญ กระแสสังคม สะท฾อนอุดมคติของความเป็นไทย ส฽วนภาพยนตรแแนวเกษตรในยุคนี้จะมีจํานวนมากพอสม ควร เนื่องจากเริ่มเห็นความสําคัญของเกษตร เพิ่มมากขึ้นแล฾ว เรื่องแรก“นางนาก” พ.ศ.2542 ที่อยู฽อาศัยจะตั้งอยู฽ริมน้ํา มีท฽าน้ํา สัญจรโดยเรือ สร฾างบ฾านแบบมีใต฾ถุน มุงด฾วยฟางข฾าว คราดนา โดยใช฾แรงงานสัตวแ มีฉากช฽วยกันลงแขกทํานา ของชาวบ฾านในหมู฽บ฾าน แสดงถึงความมีน้ําใจต฽อ กัน ใช฾ฉมวกและเครื่องมือต฽าง ๆ ในการหาปลา

“แหยม ยโสธร 1-3” พ.ศ.2548, 2552, 2556 เป็นภาพยนตรแรักย฾อนยุคที่สื่อด฾วยเครื่องแต฽ง กายและฉากที่มีสีสันสดใส สร฾างเสียงหัวเราะได฾ อย฽างมากมาย ในเรื่องได฾นําเสนอการดําเนินชีวิต ในแต฽ละวันของชาวนา การทํานาโดยการไถนา ด฾วยคันไถ และแรงงานสัตวแ ทํานาโดยใช฾มือดํา และความมีน้ําใจต฽อกันพอที่ไหนมีงานก็จะมา ช฽วยกันทํากับข฾าวช฽วยกันจัดเตรียมงาน ในเรื่องมี สะท฾อนสังคมรวมด฾วย คือมีพ฽อค฾ามาซื้อข฾าวสาร ถึงหมู฽ บ฾านแต฽กลับหลอกชาวบ฾านด฾วยการโกง ตาชั่งและยังมารวมหัวกับเกษตรอําเภอคนใหม฽ที่ เพิ่งเข฾ามาทํางานด฾วย มีงานประเพณีบุญบั้งไฟ ของจังหวัดยโสธร และงานวัด

ภาพที่ 12 : แหยม ยโสธร ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/แหยม_ยโสธร

62 ภาพที่ 13 : แหยม ยโสธร 2

ทรัพยากรที่หลงอยู฽ ณ ปใจจุบันนี้มากขึ้น

ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/แหยม_ยโสธร_2

ภาพที่ 16 : ครูบ฾านนอก บ฾านหนองฮีใหญ฽ ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/ครูบ฾านนอก_ บ฾านหนองฮีใหญ฽

ภาพที่ 14 : แหยมยโสธร 3 ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/แหยมยโสธร_3

ภาพยนตรแเรื่องต฽อมา “รักจัง” พ.ศ.2549 เริ่ม เป็นภาพยนตรแที่คุ฾นตาคนในสมัยนี้ มีการ พัฒนา ทั้งอุปกรณแและเทคโนโลยี การถ฽ายทํา เน฾นฉาก วิวทิวทัศนแที่สวยงามของทางภาคเหนือ ความ เป็นอยู฽ของชาวกระเหรี่ยงที่เก็บของปุามาขาย อาศัยอยู฽ในบ฾านฟางที่ให฾ความอบอุ฽น

“สวรรคแบ฾านนา” พ.ศ.2553 เป็นการนําเสนอ มุมมองวิถีของข฾าวที่มีต฽อวิถีของชาวนาในพื้นที่ ทั่วประเทศไทย ด฾วยการถ฽ายทําที่ตื่นตาตื่นใจ สร฾างความประทับใจผ฽านชีวิตเปี่ยมสีสันของ ผู฾คนที่ร฽วมกันเฉลิมฉลองวาระต฽าง ๆ ของวิถีแห฽ง ข฾าว ที่เกิดขึ้นตลอดทั้งปี (Agent7, 2557)

ภาพที่ 17 : สวรรคแบ฾านนา Agrarian Utopia ภาพที่ 15 : รักจัง ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/รักจัง

“ครูบ฾านนอก บ฾านหนองฮี ใหญ฽” พ.ศ.2553 ภาพยนตรแเรื่องนี้ถูกทําซ้ําขึ้นมาใหม฽จากปี พ.ศ. 2521 มีวิวัฒนาการในการถ฽ายทําที่ทันสมัย ขึ้น เรื่องราวในการภาพสะท฾อนสังคมก็เข฾มข฾น ขึ้น ให฾ผู฾คนตระหนักและช฽วยกันรักษแในปุาไม฾

ที่มา: http://movie.mthai.com/movie-profile/newmovie/69658.html

“เพลงของข฾าว” พ.ศ.2554 ไม฽ได฾สะท฾อนปใญหา ดราม฽าชีวิตชาวนา แต฽เน฾นไปที่ช฽วงเวลาแห฽ง ความสุข การฉลองและการพักผ฽อนหลังตราก ตรําทํางานหนักมาหลายเดือน เราจะได฾เห็น ความเชื่อมโยงระหว฽างผู฾คนในวิถีข฾าว ที่ถึงแม฾จะ ดูแตกต฽างกันไปในแต฽ละจังหวัด แต฽สุดท฾ายแล฾ว มันก็มีจุดร฽วมเดียวกัน คือ “ข฾าว” ที่เป็นส฽วน หนึ่งของวิถีชีวิตชาวนาเหล฽านี้จริง ๆ ไม฽ว฽าจะ

63

เป็นการแข฽งวิ่งควาย บั้งไฟตะไลล฾าน

ภาพที่ 18 : The Song Of Rice เพลงของข฾าว ที่มา: http://movie.mthai.com/movie-news/thaimovienews/170809.html

“ปใญญา เรณู” พ.ศ.2555 ชาวบ฾านใช฾ชีวิต อยู฽ บ฾านใกล฾เรือนเคียงกันไม฽มีรั้วมากั้น แสดงให฾ เห็นว฽าในชนบทปลอดภัย ไม฽มโี จรเหมือนใน เมือง ฉากตลาดนัดวัวควายที่นําใส฽รถมาค฾าขาย กัน กิจวัตรประจําวันก็พาควายออกไปให฾กิน หญ฾าตามท฾องทุ฽ง การเตรียมแปลงปลูกผัก โดย การขุดให฾ดิน ชั้นล฽างขึ้นมาแทนหน฾าดินเก฽า และ ปูดว฾ ยฟางข฾าวอีกที นําเสนอบนพื้นฐาน ความ เป็นจริงมากที่สุด

ภาพที่ 19 : ปใญญา เรณู ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/ปใญญา_เรณู

“ผู฾บ฽าวไทบ฾าน อีสานอินดี้” พ.ศ.2557 เรื่องนี้ เสนอวิถีชีวิตของคนอีสาน บ฾านที่อาศัยอยู฽เป็น บ฾านที่มใี ต฾ถุน มีโอ฽งน้ํารอบบ฾านไว฾รองน้ําฝน สําหรับเก็บไว฾ใช฾ เริ่มใช฾รถไถนาในการทํานา ซึ่ง เป็นวิถีชีวิตที่เริ่มมีการพัฒนาขึ้นมาแล฾ว ความ

เป็นอยู฽ก็ดีขึ้นจากแต฽ก฽อน

ภาพที่ 20 : ผู฾บ฽าวไทบ฾าน อีสานอินดี้ ที่มา: https://th.wikipedia.org/wiki/ผู฾บ฽าวไทบ฾าน_ อีสานอินดี้

ยุคปใจจุบัน นี้คนจะเริ่มโหยหาธรรมชาติมากขึ้น เพราะเบื่อการใช฾ชีวิตในเมืองหลวง อยากจะไป พักผ฽อนอยู฽ ตามขุนเขา น้ําตก ที่สงบและ สูด อากาศบริสุทธิ์ ภาพยนตรแจึงถ฽ายทอดสถาน ที่ สวยๆ เพื่อดึงดูงและพยายามนําวิถีชีวิต การ ทํา เกษตรกรรมมานําเสนอ ภาพยนตรแเกษตรของต฽างประเทศก็มี อยู฽เหมือนกัน เช฽น “Field of Dreams” (2532) เรยแ ชาวไร฽ข฾าวโพด มีความฝในที่อยากจะ เป็นนักเบสบอล และได฾สร฾างสนามเบสบอลในไร ข฾าวโพดของตัวเอง และโจนักเบสบอลมืออาชีพ ที่เคยถูกตัดสินว฽าล฾มบอล พาเพื่อนนักเบสบอล ในอดีตมาฝึกซ฾อมที่สนามของเรยแ ซึ่งโจนั้นเป็น นักเบสบอลขวัญใจของพ฽อเรยแที่เสียชีวิตไปแล฾ว เป็นภาพยนตรแผสมผสานการใช฾พื้นที่ทางการ เกษตรกับความฝใน แม฾จะเสียรายได฾ทางกายไป ส฽วนหนึ่งแต฽ก็ เหมือนมาเติมเต็มความฝในทางใจ (รักพงษแ, 2552)

64

ภาพที่ 21 : Field of Dreams ที่มา: https://en.wikipedia.org/wiki/Field_of_Dreams

“The Grapes of Worth” (2483) เรื่องนี้ สะท฾อนถึงปใญหาความขัดแย฾ง ของผู฾มีอันจะกิน และผู฾ยากไร฾ที่ทําอาชีพเกษตรกร ในยุคเศรษฐ กิจตกต่ําได฾เป็นอย฽างดี ซึ่งเราจะเห็นได฾ถึงความ ไม฽เป็นธรรมที่เกิดขึ้นในประเทศอเมริกา (jureeporn, 2556)

ภาพที่ 22 : The Grapes of Wrath ที่มา: https://en.wikipedia.org/wiki/The_Grapes _of_Wrath

“Babe” (2538) เบ฿บ หมูน฾อยที่ถูกเลี้ยงดูโดย ฟาย สุนัขต฾อนแกะในฟารแมของชาวนาฮ็อกเก็ตตแ จนเบ฿บสามารถเรียนรู฾และได฾พิสูจนแให฾ฮ็อกเก็ตตแ รู฾ว฽ามัน ก็สามารถต฾อนแกะได฾อย฽างดี เขามั่นใจ จนถึงกับส฽งเบ฿บเข฾าร฽วมการแข฽งขันชิงแชมป฼ต฾อน แกะ (nangdee)

ภาพที่ 23 : หนัง Babe ที่มา: http://www.nangdee.com/title/html/477/ Babe.html

“The Real Dirt on Farmer John” (2548) ในเรื่องมีเครื่องมือทางการเกษตรทีม่ ีความทัน สมัยซึ่งเทียบกับปใจจุบันและประเทศไทยเพิ่งนํา เข฾ามาใช฾ เช฽น รถเกี่ยวข฾าวที่สามารถสีข฾าวเสร็จ ภายในเครื่องเดียว มีโรงเก็บวัตถุดิบใกล฾ ๆ กับ พื้นที่ทางเกษตรของตนเอง

ภาพที่ 24 : THE REAL DIRT ON FARMER JOHN ที่มา: https://www.rottentomatoes.com/m/the_real _dirt_on_farmer_john_2007/

“Fruits of Faith” (2556) เกษตรกรชื่อ อกิโนริ สาบานว฽าจะทําเรื่องที่เป็นไปไม฽ได฾ในสายตาของ ทุกคน นั่นคือการปลูกแอปเปิ้ลด฾วยวิธีธรรมชาติ โดยไม฽ใช฾ยาฆ฽าแมลง (Nungmovies-hd, 2558)

65

ภาพที่ 26 : Fruits of Faith ที่มา: https://plus.google.com/+Nungmovieshddot com/posts/6i2s96V7gJE

“Little Forest (2557)” หนังญี่ปุนที่ถ฽ายทอด เรื่องราวของ “อิชิโกะ” ลูกชาวนาที่เข฾าไปอยู฽ใน เมืองแต฽แล฾ว วันหนึ่งก็ตัดสินใจกลับมาใช฾ชีวิต เป็นเกษตรกรที่บ฾านเกิด ซึ่งก็ไม฽ได฾มีอะไรมากไป กว฽าการทํานา ปลูกพืช มีเพียงบรรยากาศธรรม ชาติอันแสนร฽มเย็น เป็นหนังที่ดูแล฾วรู฾สึก “ผ฽อน คลาย” และหนังก็ถ฽ายทอดออกมาได฾ อย฽าง สวยงาม ทั้งความชุ฽มฉ่ํา จากสายฝนในฤดู ร฾อน และความสดใสเย็นสบาย ในฤดูใบไม฾ร฽วง (นาย หนัง, 2557)

อาจจะมีการนําเสนอในรูปแบบนี้ ซึ่งที่เห็น ในตอนนี้ คนบางกลุ฽มเริ่มหันมาทําเกษตรกัน แล฾ว ยกตัว อย฽าง เรื่องสั้นเกษตรเรื่องหนึ่งที่ คุ฾นเคยกัน ถ฾าได฾ไปดูภาพยนตรแที่โรงภาพยนตรแ ก฽อนหนังจะฉายจะมีเรื่องนี้ขึ้นมา คือคนที่เพิ่งจบ การศึกษา ในสาขาหนึ่ง แต฽กลับมาประกอบ อาชีพเกษตรซึ่ง ไม฽ตรงกับที่เรียนจบมา ดําเนิน วิถีชีวตด฾วยการ ทําเกษตรอินทรียแตามแนว พระราชดําริ ปลูกข฾าว อินทรียแ ปลูกผัก เลี้ยง สัตวแ ไว฾บริโภคเองและ สามารนําไปขายสร฾าง รายได฾ได฾ ทําผลิตภัณฑแ จากธรรมชาติส฽งออก เวลาว฽างจากงานก็สานฝใน ทําสิ่งที่ตนเองรัก หรือไม฽ก็ไปเรียนต฽อ และยังให฾ ข฾อคิดทิ้งท฾ายด฾วย ว฽า “ถ฾าเรามีความพอดีในชีวิต เราก็จะมี ความสุขในทุก ๆ ขณะที่เรามีชีวิตอยู฽” และ “ความพอดีมันเกิดจากความพอใจในสิ่งที่ ตัวเองมี ถ฾าเรารู฾จักสิ่งนั้นเราก็จะมีความสุขได฾ไม฽ ยาก”

สรุป ภาพที่ 27 : Little Fores ที่มา: https://9nung.com/8034/

ภาพยนตรแต฽างประเทศเหล฽านี้แสดงให฾ เห็นภาพลักษณแที่ดูเข฾าถึงง฽ายและทันสมัย เครื่อง มือทางการเกษตรที่ดูแปลกตาและมีการพัฒนา แนวโน฾มภาพยนตรแเกษตรของไทยในอนาคต

ภาพยนตรแเกี่ยวกับเกษตรในสมัยก฽อน นําเสนอบนพื้นฐานความเป็นจริง นักแสดงก็ แสดงได฾สมบทบาทมีความเป็นเกษตรกรจริง ๆ จึงเห็นวิถีชีวิตความเป็นอยู฽อย฽างชัดเจน ซึ่งส฽วน มากจะเป็นภาพยนตรแที่ใช฾ภาษาถิ่น รวมถึงสถาน ที่ในการถ฽ายทําด฾วย เพราะพื้นทีใ่ นประเทศไทย

66

เหมาะแก฽การถ฽ายทําอยู฽แล฾วโดยไม฽ต฾องจัดฉาก หรือใช฾เทคนิคพิเศษอะไร รวมไปถึงฉากวิวทิว ทัศนแ ขุนเขา ปุาไม฾ เมฆหมอกที่สวยงาม แต฽ ภาพยนตรแแนวเกษตรนี้ยังไม฽จัดหมวดเป็น ประเภทของภาพยนตรแอย฽างชัดเจน ซึ่งใน อนาคตมีแนวโน฾มที่ภาพยนตรแเกษตรนี้จะถูกจัด ให฾เป็นหนึ่งในประเภทของภาพยนตรแแน฽นอน ภาพยนตรแในแต฽ละยุคแต฽ละสมัยมีทั้ง สิ่งที่เหมือนกันและไม฽เหมือนกัน ไม฽ว฽าจะเป็น

อุปกรณแที่ใช฾ในการถ฽ายทํา วิวัฒนาการของ เทคโนโลยี (ผศ.กมล ฉายาวัฒนะ, 2529) แต฽สิ่ง ทีเ่ หมือนกันคือ ผู฾ชมจะได฾อะไรจากการชม ภาพยนตรแนี้ ไม฽ใช฽แค฽ความบันเทิงเพียงอย฽าง เดียว เพราะในภาพยนตรแทุกเรื่องต฾องแฝงทั้ง ข฾อคิด วิถีการดําเนินชีวิต แรงบันดาลใจ กําลังใจ และการแก฾ปใญหา สิ่งเหล฽านี้จะเป็นสิ่งที่จะยังคง อยู฽กับภาพยนตรแและผู฾ชม ไม฽ว฽าภาพยนตรแจะอยู฽ ในยุคใดก็ตาม

67

อ้างอิง Agent7. 2557. เพลงของข้าว [ออนไลนแ]. เข฾าถึงจาก : http://movie.mthai.com/movieprofile/mo vie-fixture/168890.html [30 กันยายน 2559]. jureeporn. 2556. สตีเวน สปีลเบิร์ก เตรียมสร้าง The Grapes of Wrath [ออนไลนแ]. เข฾าถึงจาก : http://www. bloggang.com/m/viewdiary.php?id=jureeporn&month=07-2013&date =05&group=71&gblog=89 [30 กันยายน 2559]. nangdee. หนัง Babe (1995) [ออนไลนแ]. เข฾าถึงจาก : http://www.nangdee.com/title/html/4 77/Babe.ht ml [30 กันยายน 2559]. เจนอักษราพิจารณแ. 2551. “ครกตาข้าว” แรงงานจากปลายเท้าสู่เมล็ดข้าวที่วาวงาม [ออนไลนแ]. เข฾าถึงจาก : http://www.oknation.net/blog/bantung/2008/12/24/entry-1 [27 กันยายน 2559]. โดม สุขวงศ.แ 2539. กาเนิดหนังไทย. สํานักพิมพแมติชน.นายหนัง. n. (2557), Little Fores (2014) ลิต เติ้ล ฟอเรสต์ (บรรยายไทย) [ออนไลนแ]. เข฾าถึงจาก : https://9nung. com/8034/ [30 กันยายน 2559]. ผศ.กมล ฉายาวัฒนะ, รศ.สุรพล เกียนวัฒนา, อ.พรสิทธิ์ พัฒธนานุรักษแ. 2529. ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับ ภาพนิ่งและภาพยนตร.์ (พิมพแครั้งที่ 16). สํานักพิมพแ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. มูลนิธิอนุรักษแภาพยนตรแแห฽งชาติ สหรัฐอเมริกา. 2554. คู่มือการอนุรักษ์ภาพยนตร์ ฉบับพื้นฐานสาหรับ หอจดหมายเหตุ ห้องสมุด และพิพิธภัณฑ.์ บริษัท รุ฽งศิลป฼การพิมพแ (1977) จํากัด: หอ ภาพยนตรแ (องคแการมหาชน) กระทรวงวัฒนธรรม. รักพงษแ. 2552. Field of Dreams ความฝันที่ค้างคา ช่วงเวลาที่ค้างใจ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงจาก : http://www.okna tion.net/blog/rukpong/2009/06/19/entry-1 [30 กันยายน 2559].

68

การใช้เฟซบุ๊คเพื่อประชาสัมพันธ์สวนมะนาว โชติพงศแ พันธแอุดม 56040661 บทนา ในโลกปใจจุบันการสื่อสารระหว฽างผู฾รับสารและผู฾ส฽งสารใช฾ เทคโนโลยีเข฾ามาช฽วย เพื่อให฾เกิดความ สะดวกและรวดเร็วในการส฽งข฾อมูลและการรับข฾อมูลของผู฾ส฽งสารและผู฾รับสาร ซึ่งเทคโนโลยีการสื่อสาร สมัยใหม฽สามารถแบ฽งได฾ 4 กลุ฽ม คือ เทคโนโลยีการแพรภาพ เทคโนโลยีการพิมพแ เทคโนโลยีคอมพิวเตอรแ และเทคโนโลยีสื่อสารโทรคมนาคม เทคโนโลยีการสื่อสารนั้นจะต฾องใช฾เครื่องมือหรืออุปกรณแในการสื่อสาร ที่เป็นเทคโนโลยี สมันใหม฽ เช฽น คอมพิวเตอรแ โครงค฽ายโทรศัพทแ อุปกรณแภาพและเสี ยง ซึ่งเทคโนโลยี เหล฽านี้เมื่อนํามาใช฾งานแล฾วมาสารถช฽วยให฾การทํางานมีประสิทธิภาพดีขึ้น และประสิทธิผลสูงขึ้น รวมทั้ง ยังประหยัดเวลาและแรงงานอีกด฾วย ระบบการสื่อสารสามารถแบ฽งได฾เป็น 2 ประเภท คือ การสือสาร ประเภทมีสายและการสื่ อสารประเภทไม฽มีสาย (การสื่อสารไร฾ส าย) โดยเทคโนโลยีการสื่ อสาร ได฾แก฽ อินเทอรแเน็ต การใช฾อิเตอรแเน็ตในการสื่อ สารนั้นสามารถใช฾ได฾ทั้งในการสื่อสารแบบมีสาย และการสื่อสาร แบบไร฾สาย การใช฾อินเตอรแเน็ตซึ่งคนส฽วนใหญ฽เรียกว฽าโซเซี่ยลเน็ตเวิรแก โซเซี่ยลเน็ตเวิรแคเพื่อติดต฽อสื่อสาร ถูกนํามาใช฾งานอย฽างแพร฽หลายในปใจจุบันถูกนํามาใช฾ในทุกวงการ เช฽น ในวงการแพทยแที่นํามาใช฾เพื่อการ ส฽งข฾อมูลผู฾ปุวยในแผนกต฽าง วงการอุตสาหกรรมที่นํามาใช฾เพื่อการติดต฽อสื่อสารการส฽งผ฽านข฾อมูลของ องคแกร ในวงการธุร ะกิจก็ได฾นํ าเทคโนโลยีการสื่อสารผ฽านอินเตอรแเน็ตมาใช฾งานในการติดต฽อสารการ ส฽งผ฽านข฾อมูลของบริษัทและการติดต฽อกับลูกค฾า จนมาถึงการนํามาใช฾ในด฾านการเกษตร ซื่ งเกษตรกรได฾ สนใจประโยชนแที่ทําให฾ลดเวลาในการสื่อสารและลดแรงงานที่จะใช฾ลงจึงเริ่มใช฾เทคโนโลยีการสื่อสารผ฽าน โซเซี่ ย ลเน็ ต เวรแ ค จนกระทั้ ง เกษตรกรหั น มานิ ย มใช฾ โ ซเซี่ ย ลเน็ ต เวรแ ล ในรู ป แบบเฟซบุ฿ ค ในการ ประชาสัมพันธแสวนของตนเอง และทําให฾สวนนั้นเป็นที่รู฾จักกันอย฽างกว฾างขวาง จนสามารถเพิ่มยอดขาย ให฾กับสวนของตนได฾ เพราะเหตุนี้เฟซบุ฿คจึงกลายเป็นเครื่องมือสื่อสารทางการตลาดที่สําคัญอย฽างหนึ่ง พัชรพล น฾อยเมืองคุณ , (2555)กล฽าวว฽าถ฾าพูดถึงอินเทอรแเน็ตในปใจจุบันนี้รูปแบบของ โซเชียล เน็ตเวิรแกได฾มีเพิ่มมากขึ้นอย฽างมากมาย ซึ่ง โซเชียลเน็ตเวิรแก คือ สื่อสังคมออนไลนแที่มีการตอบสนองทาง สังคมได฾ห ลายทิศทาง โดยผ฽านเครือข฽ายอินเตอรแเน็ต พูดง฽ายๆ ก็คือ สื่อกลางที่ทําให฾ บุคคลบนโลกนี้ สามารถมีปฏิสัมพันธแโต฾ตอบกันได฾ ทําให฾ติดต฽อสื่อสารกันสะดวกมากยิ่งขึ้น ปใจจุบันกระแสการใช฾งานโซ เชียลเน็ตเวิรแกในสังคมประเทศไทยเริ่มมีอัตราการเติบโตที่สูงขึ้นเรื่อยๆ ไม฽ว฽าจะเป็นเฟซบุ฿ค ทวิตเตอรแ ยู ทูบ รวมทั้งการใช฾งาน สมารแทโฟน ที่ใช฾งานมากขึ้นเนื่องจากในปใจจุบันพฤติกรรมของเด็กจนถึงผู฾ใหญ฽นั้น มักจะมีโทรศัพทแสมารแทโฟนที่พกพาในชีวิตประจําวัน รวมทั้งในองคแกรหลายองคแ กรไม฽ว฽าจะขนาดเล็ก ขนาดกลาง และขนาดใหญ฽ ก็เริ่มหันมาใช฾ โซเชียลเน็ตเวิรแกเพื่อสร฾างภาพลักษณแขององคแกรวมทั้งยังนํามา

69

แบ฽งปในกิจกรรมขององคแกร หรือหน฽วยงานผ฽านโซเชียลเน็ตเวิรแกอย฽างแพร฽หลาย และมีแนวโน฾มว฽าจะเป็น มีอัตราการเติบโตที่ขยายเพิ่มขึ้นอย฽างต฽อเนื่อง รวมทั้งการใช฾งานดังกล฽าวนี้นอกจากจะลดต฾นทุนในการ โฆษณาแล฾วยังเป็นการช฽วยสร฾างการรับรู฾ให฾แก฽สาธารณชนได฾อย฽างวงกว฾าง รวมทั้งด฾านการเกษตรที่ใน ปใจจุบันได฾มีการโฆษณาหรือประชาสัมพันธแสินค฾าสินค฾าทางการเกษตรมากมาย เฟซบุ๊ค จุดเริ่มต฾นของเฟซบุ฿คได฾เกิดขึ้นเพื่อสร฾างความสัมพันธแระหว฽างกันในกลุ฽มเพื่อน และเมื่อ ได฾รับความนิยมอย฽างแพร฽หลายเฟซบุ฿คจึงกลายเป็นสื่อที่ใช฾ในการประชาสัมพันธแและส฽งเสริมการขายของ เกษตรกร โดยในเฟซบุ฿คของเกษตรกรจะมีการแนะนําสินค฾า /บริการใหม฽ ๆ บริการให฾คําแนะนําหลังการ ขาย ให฾คําปรึกษาเกีย่ วกับสินค฾าทางการเกษตร สร฾างความสัมพันธแกับผู฾บริโภค เป็นต฾น ซึ่งเกษตรกรหลาย คนได฾ทําให฾ เฟซบุ฿ คของตนกลายเป็ นสั งคมหนึ่งในโลกออนไลนแที่ผู฾ สนใจ ในสิ่ งเดียวกัน ได฾ส ามารถ แลกเปลี่ยนความคิดเห็นหรือประสบการณแที่มีต฽อสินค฾าทางการเกษตร เฟซบุ฿ค ไกดแ, (2555)กล฽าวถึงเฟซบุ฿คว฽าเป็นกระบวนการติดต฽อสื่อสารโดยการเขียนข฾อความบน กระดานข฾อความ (wall) ของตนที่เรียกว฽าสถานะ (status) โดยที่ข฾อความดังกล฽าวจะปรากฏบนกระดาน ข฾อความของผู฾เขียนและจะปรากฏบนหน฾าแรก (news feed) ของทั้งผู฾เขียนข฾อความและเพื่อน (friends) โดยสิ่งที่เขียน (post) ลงบนกระดานข฾อความสามารถที่จะเป็นได฾ทั้งข฾อความ รูปภาพวิดีโอ หรือลิงคแ (link) ซึ่งจะเป็นหน฾า (page) ที่ทําให฾เพื่อนได฾รับรู฾ความเคลื่อนไหวของกันและกัน หากเขียนข฾อความบนหน฾า กระดานข฾อความของผู฾อื่นก็จะมีการปรากฏในลักษณะเดียวกัน นอกจากนี้ยังมี Fan Page สําหรับโปรโมท ธุรกิจ โดยผู฾ที่สนใจสามารถเข฾าไปกดไลคแเพื่อติดตามในหน฾านี้ได฾ การกดไลคแของผู฾ที่สนใจจะทําให฾ สามารถสื่อสารกับลูกค฾าคนดังกล฽าวได฾อย฽างต฽อเนื่อง อาทิ แนะนํา สินค฾าที่ใช฾สําหรับการปลูกพืชชนิดเดียวกัน แจ฾งข฽าวกิจกรรมส฽งเสริมการขาย ประชาสัมพันธแข฽าวสารต฽าง ๆ ของเกษตรกร เป็นต฾น ดังนั้นเกษตรกรจึงได฾พยายามที่จะใช฾กลยุทธแการสื่อสารทางเฟซบุ฿คที่หลากหลาย เพื่อจูงใจให฾ผู฾บริโภคกดไลคแเป็นสมาชิกของเฟซบุ฿คตน อาทิ การถ฽ายภาพคู฽กับสินค฾า ถ฽ายภาพอุปกรณแที่ใช฾ ในการปลูกพืช เป็นต฾น ทั้งนี้ กลยุทธแในการจูงใจให฾ผู฾บริโภคกดไลคแเหล฽านี้ ทําให฾สินค฾าของเกษตรกรมีคนที่สนใจเพิ่มขึ้น แบบทวีคูณ เพราะมีสิ่งที่จะทําให฾เกิดการบอกต฽อแบบปากต฽อปาก (word of mouth) จากเพื่อนสู฽เพื่อน ลักษณะเด฽นของเฟซบุ฿คดังที่ได฾กล฽าวไปแล฾วข฾างต฾น จึงทําให฾เกษตรกรสามารถที่จะติดต฽อสื่อสารผ฽าน ทางเฟซบุ฿คไปยังผู฾บริโภคได฾ง฽ายขึ้น กระบวนการสื่อสารระหว฽างเกษตรกรกับผู฾ที่สนใจผ฽านเฟซบุ฿คเป็นการสื่อสารมวลชน ซึ่งในการ สื่อสารแต฽ละครั้งระหว฽างเกษตรกรกับผู฾ที่สนใจถึงแม฾ว฽าจะเป็นการโต฾ตอบระหว฽างเกษตรกรกับผู฾ที่สนใจ เพียงหนึ่งรายเท฽านั้นแต฽ในการสื่อสารแต฽ละครั้งสมาชิกคนอื่น ๆ สามารถร฽วมติดตามความเคลื่อนไหวได฾ อย฽างต฽อเนื่องอีกด฾วย

70

การเขียนเพื่อสื่อสารไปยังสมาชิกจะต฾องเขียนให฾ผู฾อ฽านเกิดความเชื่อถือและคล฾อยตาม จะต฾อง กระตุ฾นที่ความต฾องการขั้นพื้นฐานของมนุษยแ และควรโน฾มน฾าวใจผู฾ฟใงให฾เชื่อถือว฽าสิ่งที่ได฾แนะนําให฾กระทํา ตามนั้น สามารถที่จะตอบสนองความพอใจได฾จริง ทั้งนี้ เพื่อให฾ผู฾อ฽านเกิดความสนใจในการติดตามหัวข฾อ อื่น ๆ อย฽างต฽อเนื่อง ตัวอย฽างเช฽นแฟนเพจเฟซบุ฿คของสวนมะนาว ที่มีชื่อว฽า สวนมะนาวแปูนเงินล฾าน โดยในแฟนเพจ ของสวนมะนาวแห฽งนี้มีการประชาสัมพันธแสวนมะนาว ภาพถ฽ายการขายกิ่งพันธุแมะนาว ภาพถ฽ายการขาย ต฾นมะนาว ภาพถ฽ายอุปกรณแการตอนกิ่งมะนาว เทคนิคการรดน้ําต฾นมะนาว เทคนิคการใส฽ปุ฻ยมะนาว เทคนิคการปลูกมะนาว พร฾อมทั้งมีเบอรแโทรศัพทแเกษตรกรเจ฾าของสวน และแผนที่การเดินทางไปยังสวน อีกด฾วย แฟนเพจของสวนมะนาวมีผู฾ติดตามอยู฽ทั้งหมด 12,288 คน โดยสวนมะนาวแปูนเงินล฾านตั้งอยู฽ที่ บ฾านเลขที่ 28 หมู฽ 5 บ฾านโนนบุรี ต.สําโรงทาบ อ.สําโรงทาบ จ.สุรินทรแ

ภาพที่ 1 : หน฾าแฟนเพจเฟซบุค฿ ของสวนมะนาวแปูนเงินล฾าน ที่มา : เฟซบุ฿คสวนมะนาวแปูนเงินล฾าน (2559)

แฟนเพจเฟซบุ฿ค สวนมะนาวแปูนเงินล฾าน มีกิจกรรมที่ใช฾ในแฟนเพจดังต฽อไปนี้ ("สวนมะนาวแปูน เงินล฾าน," 2558) 1. กิจกรรมที่เป็นการประชาสัมพันธแสินค฾าทางการเกษตร คือ การลงรูปสินค฾า ทั้งต฾นมะนาวใน กระถางบ฽อซีเมนตแ กิ่งตอนมะนาว และคีมสําหรับตอนกิ่งมะนาว

71

ภาพที่ 2 : กิ่งมะนาว ภาพที่ 3 : อุปกรณแตอนกิ่งมะนาว ที่มา : เฟซบุ฿คสวนมะนาวแปูนเงินล฾าน (2559)

ภาพที่ 4 : แจ฾งราคากิ่งตอนมะนาวให฾แกผู฾ที่สนใจ ภาพที่ 5 : แจ฾งราคาให฾แก฽ผู฾ทสี่ นใจ ที่มา : เฟซบุ฿คสวนมะนาวแปูนเงินล฾าน (2559)

2. กิจกรรมที่เป็นการส฽งเสริมการขายสินค฾าทางการเกษตร เป็นการลงรูปเพื่อให฾ผ็ที่สนใจในตัว สินค฾าได฾มั่นใจในสินค฾ามากขึ้น

ภาพที่ 6 : ต฾นมะนาวของสวนมะนาวแปูนเงินล฾าน ที่มา : เฟซบุ฿คสวนมะนาวแปูนเงินล฾าน (2559)

72

3. กิจกรรมที่เพิ่มความรู฾ให฾แก฽ผู฾ที่สนใจ คือ การแนะนําหรือตอบคําถามแก฽ผู฾ที่เข฾ามาชมในเพจ ของสวนมะนาวแปูนเงินล฾านเกี่ยวกับการปลูกมะนาว การบํารุงดิน การใช฾ระบบน้ําในการปลูกมะนาว

ภาพที่ 7 : เกษตรกรเจ฾าของสวนแนะนําวิธีการใช฾น้ํารดน้ํามะนาว ภาพที่ 8 : แนะนําวิธีทําให฾ดินร฽วนให฾แกผ็ที่เข฾ามาสอบถามในแฟนเพจ ที่มา : เฟซบุ฿คสวนมะนาวแปูนเงินล฾าน (2559)

ภาพที่ 9 : แนะนําวิธีตรวจสอบมาตรฐานผลมะนาว ภาพที่ 10 : แนะนําเวลาที่เหมาะแก฽การตอนกิ่งมะนาว ที่มา : เฟซบุ฿คสวนมะนาวแปูนเงินล฾าน (2559)

73

ภาพที่ 11 : แนะนําระบบน้ําที่เหมาะสมให฾แก฽ผู฾ทสี่ นใจ ที่มา : เฟซบุ฿คสวนมะนาวแปูนเงินล฾าน (2559)

สรุป เฟซบุ฿คมีบทบาทในการเข฾ามาส฽งเสริมการเกษตร เพราะเป็นสื่อที่เข฾าถึงได฾ง฽าย สะดวก และรวดเร็ว จนนําไปสู฽การประชาสัมพันธแเพื่อส฽งเสริมการขายให฾ผู฾ที่สนใจได฾เข฾าชม และสั่งซื้อสินค฾าทางการเกษตร อีก ทั้งยังให฾ความรู฾ความเข฾าใจแก฽ผู฾ที่เข฾ามาชมอีกด฾วย

74

เอกสารอ้างอิง สุรพงษแ มนัสประกัลภแ. (2555). การใช้เฟซบุ๊คในการสื่อสารการตลาดของบริษัทประกันภัยที่มีผลต่อความ พึงพอใจแฟนเพจประกันภัยในกรุงเทพมหานคร. มหาวิทยาลัยรามคําแหง, กรุงเทพมหานคร. พัชรพล น฾อยเมืองคุณ. (2555). โซเชี่ยว เน็ตเวิรแค. เข฾าถึงได฾จาก http://patcharapol011.blogspot.com/2012/09/blog-post.html ชีหแ คลาร฽า. (2553). ยุคแห่งเฟซบุ๊ค. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพแประพันธแสาสนแ. สวนมะนาวแปูนเงินล฾าน. (2558). สวนมะนาวแปูนเงินล฾าน. เข฾าถึงได฾จาก https://www.facebook.com/สวนมะนาวแปูนเงินล฾าน560023167352375/?ref=ts&fref=ts Web Master. (2555). facebook guide. เข฾าถึงได฾จาก http://fbguide.kapook.com/

75

E-COMMERCE เพื่อธุรกิจทางการเกษตร นายเฌอ ชาตินักรบ 56040662 บทนา เนื่องจากในปใจจุบันสังคมไทยของเราได฾มีการค฾าขายกันมากยิ่งขึ้นและวิธีการค฾าขายที่นิยมมาก ที่สุดในขณะนี้คือ การค฾าขายแบบ “พาณิชยแอิเล็กทรอนิกสแ ” (E-COMMERCE) ซึ่งเป็นการดําเนินธุรกิจ โดยใช฾สื่ออิเล็กทรอนิกสแ และวิธีการนี้ยังสามารถนําไปประยุกตแใช฾กับธุรกิจทางการเกษตรได฾อย฽างลงตัวซึ่ง จะเป็ น การแก฾ ไ ขปใ ญ หาในเรื่ อ งเกษตรกรขายผลผลิ ต ไม฽ ไ ด฾ เนื่ อ งจากขาดช฽ อ งทางการโฆษณาและ ประชาสัมพันธแโดยการสัมนานี้จ ะนําเสนอวิธีการโฆษณาสินค฾าอ฾างอิงจากบริษัท HAPPY FRESH ที่ นําไปใช฾ในการทําธุรกิจ ซึ่งถือเป็นบริษัทแรกๆที่ทําการซื้อขายผลิตภัณฑแทางการเกษตรแบบออนไลนแและ ประสบความสํ า เร็ จ เป็ น อย฽ า งมากเพราะผู฾ บ ริ โ ภคสามารถซื้ อ สิ น ค฾ า จากที่ ใ ดก็ ไ ด฾ เ พี ย งเข฾ า เว็ บ ไซดแ www.happyfresh.co.th หรือดาวนแโหลดแอพพลิเคชั่น HAPPY FRESH มาก็สามารถสั่งซื้อสินค฾าได฾ทันที ซึ่งจากความสําเร็จที่ HAPPY FRESH ได฾รับความนิยมเป็นอย฽างสูงก็แสดงให฾เห็นว฽า E-COMMERCE ถือ เป็นอีกหนึ่งทางเลือกสําหรับเกษตรกรหน฾าใหม฽ที่ไม฽มีหน฾าร฾านนําไปประยุกตแใช฾ได฾อย฽างมีประสิทธิภาพ E-Commerce คืออะไร E-Commerce มีชื่อที่แปลเป็นภาษาไทยว฽า “พาณิชยแอิเล็กทรอนิกสแ” โดยความหมายของคําว฽าพาณิชยแ อิเล็กทรอนิกสแ มีผู฾ให฾คํานิยามไว฾เป็นจํานวนมาก แต฽ไม฽มีคําจํากัดความใดที่ใช฾เป็นคําอธิบายไว฾อย฽างเป็น ทางการ ซึ่งมีดังนี้ “การพาณิชอิเล็กทรอนิกสแเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับการใช฾เทคโนโลยีเครือข฽ายคอมพิวเตอรแและการประมวลผล เพื่อสร฾างการทํางานและความสัมพันธแของการดําเนินธุรกิจร฽วมกัน” “คือการทําธุรกิจการค฾าผ฽านเครือข฽ายอินเทอรแเน็ตโดยอัตโนมัติ เมื่อผู฾ซื้อตัดสินใจซื้อสินค฾าดังกล฽าวก็จะ จ฽ายค฽าสินค฾าได฾ทันที ผ฽านระบบบัตรเครดิตหรือบัตรเดบิตที่ร฽วมรายการ” ธุรกิจทางการเกษตร ธุรกิจการเกษตร หมายถึง การดําเนินกิจกรรมทั้งหลายนับตั้งแต฽การผลิตและจําหน฽ายปใจจัยการผลิต การ ผลิตสินค฾าเกษตรกิจกรรมการผลิตในฟารแม การเก็บรักษา และการรวบรวมผลผลิต การแปรรูปสินค฾า เกษตร การจัดจําหน฽าย ตลอดไปจนถึงการส฽งออกสินค฾าเกษตรและการจัดจําหน฽ายผลิตภัณฑแสินค฾าเกษตร และผลิตผลพลอยได฾ ดังนั้น ธุรกิจที่เกี่ยวข฾องกับการเกษตรทุกประเภทถือว฽าเป็นธุรกิจการเกษตรทั้งสิ้น ความสําคัญในแง฽ชีวิตประจําวันของมนุษยแทั้งมวล มนุษยแที่เกิดมาและมีชีวิต อยู฽ได฾ย฽อมต฾องการอาหาร เพื่อการบริโภค และใช฾สิ่งอื่นเข฾าช฽วยในการดํา รงชีวิต การดําเนินงานธุรกิจการเกษตรเป็นการตอบสนอง ความต฾องการของผู฾บริโภค การที่ผู฾บริโภคได฾รับอาหารแต฽ละมื้อในวันนี้ เกิดจากการคาดคะเนและการ

76

ตัดสินใจในการผลิตสินค฾าเกษตรก฽อนหน฾านี้มาระยะหนึ่ง ระยะเวลานี้จะสั้นหรือยาว ขึ้นอยู฽กับชนิดของ ผลผลิต เช฽น พวกผักก็ใช฾เวลาสั้น แต฽ถ฾าเป็นสัตวแขนาดเล็ก เช฽น สัตวแปีกและสุกรก็จะใช฾เวลายาวขึ้นไปอีก วิธีการรูปแบบและองคประกอบการทาพาณิชยอิเล็กทรอนิกสของธุรกิจเกษตร ในการสงเสริมการตลาดใหสินคาเปนที่รูจักเปนสิ่งสําคัญที่ผูประกอบการตองทําเชนกันซึ่งผูประกอบการก็ มีวิธีการตางๆที่ใชในการสงเสริมสินคาเปนที่รูจักแกผูบริโภคก็เกิดชองทางตางๆในการสงเสริมตองมีการ สํารวจจากพฤติกรรมของผู บริโภคในสินคา (Product) ชื่อหรือตรามีความสอดคลองกับกิจการเพื่อ สามารถเปนที่จดจําของผูบริโภคไดราคา (Price) สามารถเปรียบเทียบราคากับปจจัยอื่นๆไดและสามารถ เปลี่ยนแปลงไดการจัดจําหนาย (Place) หรือชองทางการตลาด คือ การเคลื่อนยายสินคาหรือบริการจาก ผูผลิตไปสูผูบริโภคคนสุดทายหรือผูใชทางอุตสาหกรรม ” ในการเคลื่อนยายสินคามีวิธีในการเคลื่อนยาย หลายทาง เชน การผานพอคาคนกลางผู ผลิตสงตรงไปยังผู บริโภคคนกลางคือใชระบบสารสนเทศในซื้อ ขายเมื่อหาชองทางในการจัดจําหนายไดตอมา การสงเสริมการขาย (Promotion) เชน การโฆษณาผา นสื่อตางๆ เมื่อทราบถึงโครงสรางและองคประกอบในการทําระบบพาณิย อิเล็กทรอนิกสแลววิธีการทําก็ สําคัญไมนอยในการทําพาณิชยอิเล็กทรอนิกสของธุรกิจเกษตรสามารถทําได 2 วิธีวิธีแรกการฝากสินคา ขายของบน Shopping Mall ซึ่งเปนศูนยรวมการขายสินคาขนาดใหญบนอินเตอรเน็ตจะคลายกับศูนย การคา เหมาะสมกับธุรกิจที่มีการลงทุนนอยและสินคาไมคอยเปนที่รูจักสําหรับคนทั่วไป ซึ่งเปนวิธีที่งาย สะดวก เสียคาใชจายนอยไมตองประชาสัมพันธหรือการUpdateขอมูลตางๆโดยการลงโฆษณา ประกาศ ขายหรือการประมูลสินคา ทั้งมนรูปแบบของการขายปลีกและการขายสง หรือวิธีการที่สองสําหรับธุรกิจที่ มีเงินลงทุนและตองการมีเครื่องหมายการคาเปนของตัวเอง โดยการสรางเว็บไซตเปนของตัวเองแตจะตอง เสียคาใชจายที่สูงตองUpdate ขอมูลตางๆอยู ตลอดเวลา แตสามารถจัดหนารานไดใหรายละเอียด เกี่ยวกับตัวสินคาเพื่อชวยในการตัดสินใจของผู ซื้อ นอกจากนี้ยังสามารถสรางรายไดเพิ่มขึ้นจากการคิดค าบริการในการลงโฆษณาสินคาได HAPPY FRESH เนื่องจากในปใจจุบันการค฾าขายยังถือเป็นอาชีพที่นิยมกันมากในสังคมไทยและการค฾าขายแบบ ออนไลนแ ยั ง คงเป็ น ที่ นิ ย มอย฽ า งมากจนทํ า ให฾ เ ราสามารถที่ จ ะซื้ อ ของได฾ เ กื อ บทุ ก ชนิ ด ที่ ต฾ อ งการผ฽ า น อินเทอรแเน็ต แต฽สินค฾าที่ยังไม฽เคยพบการค฾าขายออนไลนแมาก฽อนคือสินค฾าด฾านการเกษตรเพราะสิ นค฾าด฾าน การเกษตรมีข฾อจํากัดในเรื่องอายุสินค฾า ความสดใหม฽ ฯลฯ ทางบริษัท HAPPY FRESH ได฾เล็งเห็นในจุดนี้ จึงได฾ริเริ่มก฽อตั้งบริการการขายสินค฾าทางการเกษตรแบบออนไลนแภายใต฾ชื่อ HAPPY FRESH ซึ่งทํางาน โดยการประสานงานระหว฽างตัวบริษัทเองและซุปเปอรแมาเก็ตใหญ฽ๆทั่วประเทศ โดยลูกค฾าสามารถเลือกซื้อ สินค฾าทางการเกษตรต฽างๆได฾จาก FACEBOOK APPLICATION และเว็บไซดแของทาง HAPPY FRESH เพียงแค฽เลือกซื้อสินค฾าและชําระเงินผ฽านระบบบัตรเครดิตก็สามารถซื้อสินค฾าจากที่ใดก็ได฾

77

ขั้นตอนการสั่งสินค้าผ่าน HAPPY FRESH 1.ดาวนแโหลดแอพพลิเคชั่น “HAPPY FRESH” ลงบนสมารแทโฟนโดยสามารถดาวนแโหลดผ฽านทาง IOS และ Android

รูปที่1 แสดงแอพพลิเคชั่น HAPPY FRESH จาก APPLE STORE 2.สมัครสมาชิกโดยสามารถเลือกได฾ว฽าจะให฾ดึงห฾องมูลจาก Facebook หรือสมัครใหม฽ผ฽าน E-mail

รูปที่2 แสดงตัวเลือกที่จะเข฾าระบบ 3.เมื่อสมัครสมาชิกแล฾วกด Log inเพื่อเข฾าสู฾ระบบจากนั้นต฽อไปจะเป็นการเลือกสถานที่อยู฽ปใจจุบันโดยสมา รถกด “Use My Current Location”คือการเลือกตาม GPRS หรือจะเลือก “Select It Manually” เพื่อเลือกกรอกสถานที่เอง

รูปที่3แสดงวิธีการระบุที่อยู฽ของผู฾ใช฾ 4.ขั้นตอนต฽อไปแอพพลิเคชั่นจะแสดงซุปเปอรแมาเก็ตที่อยู฽ในบริเวณ โดยลูกค฾าสามารถเลือกได฾เองว฽า ต฾องการสินค฾าจากที่ใด

78

รูปที่4 แสดงซุปเปอรแมาเก็ตใกล฾เคียงของผู฾ใช฾งาน 5.ต฽อไปเป็นหน฾ารายการสินค฾าที่มีให฾เลือก หลังจากได฾ตามที่ต฾องการแล฾วให฾กด “Add To Cart”

รูปที่5,6 แสดงสินค฾าที่ให฾เลือกซื้อ 6.หน฾านี้จะแสดงรายการสินค฾าทั้งหมดที่เราเลือกและคํานวณเป็นจํานวนเงินที่ต฾องชําระ เมื่อตรวจสอบ เสร็จเรียบร฾อยให฾กด “Checkout Now”

รูปที่7 แสดงรายการสินค฾าที่ผู฾ใช฾ได฾เลือกไว฾พร฾อมจํานวนเงิน 7.หน฾าต฽อไปเป็นหน฾า Replacement ระบบจะให฾เลือกว฽าจะทําอย฽างไรหากสินค฾านั้นๆหมด โดยมีทั้งหมด 3ทาง คื อ เลื อ กสิ น ค฾ า ทดแทนได฾ เ ลยโดยไม฽ ต฾ อ งติ ด ต฽ อ ติ ด ต฽ อ เพื่ อ แนะนํ า สิ น ค฾ า ทดแทนและ ไม฽ต฾องการสินค฾าทดแทนใดๆ

79

รูปที่8 แสดงหน฾า Replacement 8.จากนั้นจะเข฾าสู฽หน฾าเลือกสถานที่จัดส฽ง ให฾กรอกที่อยู฽ที่ต฾องการให฾สินค฾าไปส฽ง เลือกช฽วงเวลาที่ต฾องการให฾ มาส฽ง ระยะส฽งของขึ้นอยู฽กับเวลาเปิด-ปิดของซุปเปอรแมาเก็ตที่เลือก

รูปที่9 แสดงหน฾ากรอกข฾อมูลเวลาจัดส฽ง 9.วิธีการชําระเงิน ในขั้นตอนนี้เราสามารถเลือกได฾ว฽าจะจ฽ายเงินสดหรือจ฽ายผ฽ านบัตรเครดิต เมื่อเลือก เรียบร฾อยแล฾วกด “Pay”

รูปที่10 แสดงการกรอกข฾อมูลชําระเงิน

80

10.เมื่อชําระเงินเรียบร฾อยแล฾วจะมีการแจ฾งหมายเลข Order เป็นอันเสร็จสมบูรณแ

รูปที่11 แสดงหมายเลข Order

สรุป จากที่กล฽าวมาในข฾างต฾นจะเห็นได฾ชัดว฽าบริษัท HAPPY FRESH ได฾นํา E-COMERCE มา ประยุกตแใช฾กับสินค฾าทางการเกษตรอย฽างลงตัวจะสามารถสร฾างความสะดวกสบายให฾แก฽ผู฾ซื้อและยังเพิ่มผล กําไรให฾กับผู฾ขาย E-COMMERCE จึงถือเป็นอีกหนึ่งทางเลือกสําหรับเกษตรกรไม฽ว฽าหน฾าเก฽าหรือหน฾า ใหม฽ เพื่อมาประยุกตแใช฾กับสินค฾าของตนได฾เป็นอย฽างดี เชื่อว฽าหลายๆคนนั้นอาจจะเคยมีค฽านิยมเรื่องที่ว฽าการทํา การเกษตรนั้นเป็นเรื่องไกลตัว หรือกระทั่งว฽าเป็นเรื่องที่จะอยู฽เหนือความต฾องการของคนรุ฽นใหม฽เพราะมอง ว฽าการทําเกษตรนั้นเป็นอาชีพที่คนที่อยู฽ต฽างจังหวัดสมควรจะทํามากกว฽า หรือไม฽เช฽นนั้นก็คือเป็นการทํา ธุรกิจประเภทที่ว฽าค฽อนข฾างโบราณ ไม฽เหมาะกับยุคสมัยใหม฽นี้ อันที่จริงความคิดเหล฽านั้นเป็นความคิดที่ ค฽อนข฾างแปลกและไม฽ค฽อยตรงประเด็นมากเสียเท฽าไหร฽เหมือนกันเพราะเราเองก็สามารถหารายได฾จากการ ทําธุรกิจประเภทนี้ได฾ด฾วยเหมือนกันถ฾าเราวางแผนดีๆนั่นเอง

81

เอกสารอ้างอิง จันทรแพิมพแ รัตนดิเรก. (2549). แนวทางการทําธุรกิจพาณิชยแอิเล็กทรอนิกสแเพื่อความได฾เปรียบในธุรกิจ พงศแเทพ หาญเพิ่มชัย. (2549). ระบบธุรกิจการเกษตรของ การผลิตบอนสี ในอํา เภอไทรน฾อย จังหวัด นนทบุรี สุขรัตนแ มณีนิล. (2548). บทบาทของพาณิชยแอิเล็กทรอนิกสแ E-COMMERCE ในการเพิ่มขีดความสามารถ ในการส฽งออกของกรมส฽งเสริมการส฽งออกกระทรวงพาณิชยแ ธีรศิลป฼ กัน ธา และคณะ. (2554). แนวทางการพัฒนาธุรกิจการเกษตรในอําเภอชายแดนจังหวัดตาก หน฾าที่9) นางสาวสุนิสา อินทร. (2556). ศึกษาการใช฾แอพพลิเคชั่นไลนแของนักศึกษาระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีพระจอมเกล฾าธนบุรี

82

การลาดับภาพในการตัดต่อรายการโทรทัศน์เชิงการเกษตร นางสาวฐานิสร แข฽งขัน 56040663 บทนา ปใจจุบันรายการเกษตรในโทรทัศนแนั้นมีมากมายหลายรูปแบบ แต฽รู฾ไหมว฽ากว฽าจะมาเป็นรายการ รายการหนึ่งได฾นั้น ต฾องผ฽านกระบวนการมากมาย หนึ่งในกระบวนการที่สําคัญนั้นคือ การลําดับภาพใน การตัดต฽อ ซึ่งผู฾ที่ตัดต฽อนั้นต฾องมีความรู฾และความเข฾าใจของการลําดับภาพ มิเช฽นนั้นผู฾ตัดต฽อจะไม฽สามารถ นําเสนอเรื่องราวให฾ผู฾ชมนั้นเข฾าใจได฾ เพราะการตัดต฽อนั้นเป็นขั้นตอนสุดท฾ายในการผลิตการรายและเป็น ขั้นตอนที่สําคัญอย฽างหนึ่ง ดังนั้น บทความเรื่องนี้จะกล฽าวถึงการลําดับภาพในการตัดต฽อ ว฽าต฾องลําดับ ภาพอย฽างไรจึงจะสามารถผลิตรายการออกมาให฾ผู฾ชมดูแล฾วเข฾าใจและเพลินเพลิน โดยจะยกตัวอย฽างจาก รายการเกษตรต฽าง รายการโทรทัศน์ กระบวนการต฽างๆ ที่ทําให฾เกิดรายการขึ้นเพื่อนําเสนอข฾อความหรือสาระต฽อผู฾ชม โดยรายการที่ ผลิตจะมีลักษณะการนําเสนอที่เป็นรูปแบบ วัตถุประสงคแ และเปูาหมายที่ชัดเจนร฽วมกัน รูปแบบรายการโทรทัศน์ แบ฽งตามหลักบูรณาการระหว฽างลักษณะเนื้อหาและวัตถุประสงคแการผลิตรายการ 1. รายการประเภทข฽าวสาร 2. รายการประเภทความรู฾หรือการศึกษา 3. รายการประเภทบันเทิง 4. รายการประเภทโฆษณาและบริการธุรกิจต฽างๆ รายการโทรทัศน์เชิงเกษตร รายการโทรทั ศ นแ เ ชิ ง เกษตร หมายถึ ง รายการโทรทั ศ นแ ที่ นํ า เสนอเรื่ อ งราวต฽ า งๆ เกี่ ย วกั บ การเกษตรมากว฽า 80% ของเนื้อหารายการ ซึ่งรายการเชิงเกษตรส฽วนมากจัดอยู฽ในรายการประเภท ความรู฾หรือการศึกษา การลาดับภาพ การลําดับภาพ คือ การนําเสนอภาพเหตุการณแอย฽างมีตรรกะเพื่อแสดงนัยของความหมาย และ เพื่อสร฾างสรรคแความสัมพัน ธแร ะหว฽างพื้นที่และเวลากับความจริง ดังนั้นผู฾ ตัดต฽อลําดับภาพ ต฾องศึกษา หลักการของการลําดับภาพให฾เข฾าใจอย฽างลึกซึ้งถึงหลักและวิธีการในการลําดับภาพ ว฽าควรลําดับภาพ อย฽างไรให฾น฽าติดตามชม

83

ความสาคัญของการลาดับภาพ การรวมเข฾าด฾วยกัน (combine) เป็นการนําภาพที่ถ฽ายไว฾ทั้งหมดมาเรียงลําดับโดยการรวมภาพ หรือช็อต (shot) เข฾าด฾วยกัน ตามลําดับให฾ถูกต฾องตามเรื่องราว ตามบท การย฽นย฽อภาพ (condense) เป็นการลําดับภาพเพื่อให฾ได฾เนื้อหาที่ต฾องการจะสื่อสารในเวลาที่ จํากัด เช฽น การลําดับภาพงานข฽าว โฆษณา การลําดับภาพเพื่อย฽นย฽อนี้เนื้อหาของภาพต฾ องกระชับและได฾ ใจความในเวลาที่จํากัด การแก฾ไขภาพ (correct) เป็นการแก฾ไขส฽วนที่ผิดพลาดในการผลิตรายการโทรทัศนแ การลําดับ ภาพสามารถช฽วยได฾โดยการตัดภาพหรือเสียงที่ไม฽พึงประสงคแออกไปหรือนําภาพใหม฽และเสียงใหม฽เข฾าไป แทนที่ภาพและเสียงเดิมได฾ การเปลี่ยนผ฽าน (transition) เป็นการลําดับภาพโดยใช฾อุปกรณแพิเศษของเครื่องตัดต฽อ เช฽น การ ทําภาพจาง (fade) ภาพจางซ฾อน (dissolve) การกวาดภาพ (wipe) หรือเทคนิคอื่นๆ เข฾าช฽วย เพื่อให฾ผู฾ชม เกิดความรู฾สึกว฽าฉากนี้ได฾เปลี่ยนเวลา เปลี่ยนสถานที่ เปลี่ยนสถานการณแแวดล฾อม บางครั้งอาจใช฾ การ ลําดับภาพเพื่อนําเสนอการเปลี่ยนผ฽านที่ไม฽เป็นจริงก็ได฾ ชนิดของการลาดับภาพ มีอยู฽ด฾วยกัน 3 วิธีที่ใช฾กันอย฽างแพร฽หลาย คือ 1. การตัดต฽อเพื่อให฾เกิดความต฽อเนื่อง เป็นการตัดต฽อภาพที่บอกเรื่องราวอย฽างราบรื่น ต฽อเนื่องกัน

“ภาพที่ 1.1”

“ภาพที่ 1.2”

“ภาพที่ 1.3” ที่มา : รายการเกษตรซ฾าด ตอน สวนมะพร฾าว ตัวอย฽างรายการเกษตรซ฾าด สวนมะพร฾าว ภาพที่ 1.1 เปู อารักษแ พูด ตัดภาพ close up เปู อารักษแ

84

ภาพที่ 1.2 ภานุพงศแ พูด ตัดภาพ close up ภานุพงศแ ภาพที่ 1.3 เปู,ภานุพงศแ พูด ตัดภาพ group shot ทั้งสองคน จากตัวอย฽างจะเห็น ได฾ว฽า เปู อารักษแ พิธีกร และ ภานุพงศแ แขกรับเชิญ กําลังสนทนากัน จึง เรียงลําดับตามการพูดของทั้งสองคน โดยตัดภาพทีละคนแล฾วจึงเป็นภาพรวม เพื่อสื่อให฾เห็นว฽าคือตอน เดียวกันของรายการที่มีความต฽อเนื่องกัน 2. การตัดต฽อเพื่อให฾เกิดความสัมพันธแ เป็นการลําดับภาพแบบหนึ่ง โดยการนําฉากที่มีการแสดง สัมพันธแกัน หรือแตกต฽างกันสองฉากมาลําดับสร฾างเรื่องราวให฾เกิดความรู฾สึกว฽า การแสดงสองฉากนั้น เกิดขึ้นต฽อเนื่องเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน

“ภาพที่ 2.1” “ภาพที่ 2.2” ที่มา : รายการเกษตรซ฾าด ตอน ผักสลัดปลูกลงดิน ตัวอย฽างรายการเกษตรซ฾าด ผักสลัดปลูกลงดิน ภาพที่ 2.1 เป็นภาพที่เปู อารักษแ เดินตามแขกรับเชิญ ภาพที่ 2.2 เป็นภาพที่เปู อารักษแและแขกรับเชิญอยู฽ในแปลงผัก คนดูจะสันนิษฐานเองว฽า เปู อารักษแ เดินตามแขกรับเชิญเข฾าไปในแปลงผัก และปใจจุบันอยู฽ที่ แปลงผัก (จากตัวอย฽าง สิ่งที่ทําให฾คนดูเข฾าใจถึงความเชื่อมโยงระหว฽างทั้ง 2 ภาพ คือความคล฾ายคลึงกัน ของเปู อารักษแและแขกรับเชิญในของเสื้อผ฾าและสถานที่) 3. การตัดต฽อฉับพลัน คือ การตัดต฽อลําดับภาพอย฽างเป็นระบบ แต฽มีความซับซ฾อนในโครงสร฾าง เล็ ก น฾ อ ย ใช฾เ พื่อ สร฾ างสรรคแ ความหมายที่ใ ห฾ ผ ลอย฽า งใดอย฽า งหนึ่ง มากกว฽า ที่จ ะสื่ อความหมายตรงๆ ธรรมดา แต฽สามารถสื่อความหมายได฾ทั้งในเชิงเปรียบต฽างและเปรียบเทียบ ชนิดของการลําดับภาพในรูปแบบนี้นั้น ยังไม฽พบเห็นในรายการโทรทัศนแเชิงเกษตร ส฽วนมากจะ พบเห็นใน รายการประเภทบันเทิง หรือภาพยนตรแเป็นส฽วนใหญ฽ ศิลปะของการลาดับภาพ ศิลปะของการลําดับภาพ หมายถึง การลําดับภาพให฾เป็นเรื่องราว โดยใช฾ศิลปะของการลําดับ ภาพเพื่อให฾เรื่องราวที่ถ฽ายทํามานั้น มีความต฽อเนื่อง มีความละเอียด เพิ่มคุณภาพของภาพ ชวนให฾น฽า ติดตาม ศิลปะของการลําดับภาพมีกลวิธีต฽างๆ ดังต฽อไปนี้ 1. ช็อตนําเรื่องและช็อตนําเรื่องซ้ํา

85

1.1 ช็อตนําเรื่อง หมายถึง ช็อตเปิดเรื่องที่แสดงให฾เห็นสถานที่ของเหตุการณแนั้นๆ มักใช฾เป็นช็อ ตไกล เพราะช็อตไกลจะบอกสถานที่ของการแสดงที่ตามมา แต฽บางครั้งก็อาจจะเป็นช็อตใกล฾หรือช็อ ตปานกลางก็ได฾ ซึ่งมีร฽องรอยที่บอกสถานที่นั้นๆได฾ โดยธรรมชาติ การนําเสนอภาพช็อตไกล มักจะเป็น ภาพที่ไม฽มีพลัง หรือน฽าสนใจเท฽ากับภาพช็อตใกล฾

“ภาพที่ 3” ที่มา : รายการหอมแผ฽นดิน ตอน แฝกพลิกดิน 1.2 ช็อตนําเรื่องซ้ํา คือ ช็อตหนึ่งที่อยู฽ตรงกลางหรือตอนจบของตอนนั้น ซึ่งแสดงให฾เห็นสถานที่ ทั่วไปของการแสดงอีกครั้งหนึ่ง ช็อตนําเรื่องซ้ํามีอยู฽ด฾วยกัน 3 วิธี 1.2.1 การถอยกล฾อง เป็นการลําดับภาพเพื่อให฾เห็นความต฽อเนื่องของภาพ ในลักษณะใช฾ภาพช็อ ตไกลและใกล฾

“ภาพที่ 4.1”

“ภาพที่ 4.2”

“ภาพที่ 4.3” ที่มา : รายการเกษตรซ฾าด ตอน กล฾วยหอมทอง จากตัวอย฽างจะเห็นได฾ว฽า ครั้ง แรกงัดหน฽อกล฾วยจากด฾านขวา (ภาพที่ 4.1) แล฾วก็ถอยหลังออกมา ให฾เห็น ว฽าเปู อารักษแ เปลี่ย นจากอยู฽ด฾านซ฾ายไปอยู฽ด฾านหลังของหน฽อกล฾ วย (ภาพที่ 4.2) แล฾วก฾ตัดเป็น ภาพช็อตใกล฾ที่กําลังงัดหน฽อกล฾วยจากด฾านหลัง

86

1.2.2 การใช฾ช็อตมุมตรงข฾าม เป็นการลําดับภาพเพื่อความต฽อเนื่ อง โดยใช฾กล฾องถ฽ายภาพที่อยู฽ ตรง 1.2.3 การแพน เป็นการรักษาความต฽อเนื่องอย฽างง฽ายที่สุด โดยการแพนกล฾อง

“ภาพที่ 5.1”

“ภาพที่ 5.2”

“ภาพที่ 5.3” ที่มา : รายการเกษตรซ฾าด ตอน ผักสลัดปลูกลงดิน จากตัวอย฽างจะเห็นได฾ว฽าผู฾ชายที่อยู฽ในวิดีโอในตอนแรกอยู฽ด฾านขวาของวิดีโอ (ภาพที่ 5.1) แล฾ว ผู฾ชายก็เดินข฾ามไปอีกฝใ่งของแปลง (ภาพที่ 5.2) แล฾วผู฾ชายดึงนั่งลง (ภาพที่ 5.3) ซึ่งทั้ง 3 ภาพนี้เป็นการ แพนกล฾อง โดยไม฽ได฾ตัดภาพสลับไปมา 2. การซ฾อนเหลื่อมและการแสดงกลมกลืน คือ การตัดต฽อการแสดงระหว฽างสองช็อต ซึ่งการ แสดงทั้งสองครั้งนั้นเหลื่อมกันหรือแสดงซ้ํากัน หรือใช฾กล฾องมากกว฽าหนึ่งกล฾อง

“ภาพที่ 6.1” “ภาพที่ 6.2” ที่มา : รายการหอมแผ฽นดิน ตอน แฝกพลิกดิน จากตัวอย฽างจะเห็นได฾ว฽า ภาพที่ 6.1 เป็นภาพช็อตใกล฾ของเท฾าที่กําลังเดินไปข฾างหน฾า และตัดมา เป็น ภาพที่ 6.2 ซึ่งเป็นภาพช็อตกลางที่ผู฾ชายกําลังเดินไปข฾างหน฾าเช฽นกัน ซึ่งก็คือ การซ฾อนเหลื่อมและการ แสดงกลมกลืน 3. การตัดเข฾าและการตัดเบน เป็นการลําดับภาพที่ทําให฾ผู฾ช มรู฾สึกตื่นเต฾นและเร฾าใจ ภายในฉาก เดียวกันผู฾ลําดับสามารถตัดเข฾าหรือตัดเบนได฾ตลอดเวลา

87

3.1 การตัดเข฾า หมายถึง เป็นช็อตใกล฾ของการแสดง ซึ่งเป็นส฽วนหนึ่งของการแสดงหลัก เช฽น จดหมาย โทรเลข หรือรายละเอียดบางอย฽างที่ผู฾ชมยังไม฽เห็นในช็อตที่ผ฽านมา

“ภาพที่ 7.1” “ภาพที่ 7.2” ที่มา : รายการหอมแผ฽นดิน ตอน น้ําแห฽งชีวิต จากตัวอย฽างจะเห็นว฽า ภาพที่ 7.1 เป็นภาพคนยื่นมือออกมาและภาพที่ 7.2 เป็นภาพช็อตใกล฾มือ คือการ ตัดเข฾า 3.2 การตัดเบน หมายถึง ช็อตการแสดงที่เกิดขึ้นในเวลาเดี ยวกันกับการแสดงหลัก ไม฽มีความ ต฽อเนื่องทางภาพกับช็อตที่แล฾ว แต฽มีความต฽อเนื่องทางตรรกะ ช็อตตัดเบนเน฾นความสนใจของผู฾ชม จาก การแสดงหลักไปยังการแสดงรองที่เกิดขึ้นในเวลาเดียวกัน แต฽การแสดงรองสัมพันธแในบางลักษณะกับ แนวของเรื่อง การตัดเบนมีประโยชนแมากมายหลายอย฽าง

“ภาพที่ 8.1”

“ภาพที่ 8.2”

“ภาพที่ 8.3” ที่มา : รายการหอมแผ฽นดิน ตอน แฝกพลิกดิน จากตัว อย฽าง ภาพที่ 8.1 คือ วิทยากรกําลั งสอนนักเรียน ภาพที่ 8.2 คือ นักเรียนที่กําลั งดูที่ วิทยากรพูด ภาพที่ 8.3 คือ นักเรียนที่กําลังทําตามสิ่งที่วิทยากรกําลังสอน ซึ่งก็คือ การตัดเบน 4.ทิศทางการเหลียวดู คือ ทิศทางที่สร฾างขึ้นจากนัยนแตาของเรา เมื่อเรามองไปที่วัตถุเปูาหมาย แล฾วนําภาพที่คนเขามองมาตัดต฽อแทนเข฾าไปตามทิศทางการเหลียวดู และต฾องแน฽ใจว฽าทิศทางการเหลียวดู นั้นไม฽สับสน

88

“ภาพที่ 9.1” “ภาพที่ 9.2” ที่มา : รายการหอมแผ฽นดิน ตอน ปฏิญาณด฾วยหัวใจ จากตัวอย฽าง ภาพที่ 9.1 เป็นภาพคนกําลังเก็บผัก ภาพที่ 9.2 คือ ภาพที่ close up ไปที่มือที่ กําลังใช฾มีดตัดผัก ซึ่งเป็นการเหลียวดูตามสายตา เพราะถ฾าสังเกตให฾ดีๆ ภาพคนที่กําลังเก็บนั้นมองลงที่ผัก ส฽วนภาพที่ จะมีการกดกล฾องลงเล็กน฾อย 5.เส฾นแกนการแสดง คือ การลําดับภาพที่ต฾องคํานึงถึงความต฽อเนื่องและทิศทางของภาพที่ เคลื่อนไหวว฽าไปในทิศทางเดียวกันหรือไม฽ แต฽ถ฾าภาพที่เราถ฽ายทํามาทิศทางไม฽ได฾ไปทางเดียวกัน เพราะ เราวางกล฾องในการถ฽ายทําผิดเส฾นแกนการแสดง เราสามารถแก฾ไขโดยนําภาพอื่นมาแทรกระหว฽างกลาง ภาพที่ผิดทิศทาง

“ภาพที่ 10.1” “ภาพที่ 10.2” ที่มา : รายการเกษตรซ฾าด ตอน มัลเบอรแรี 2 ไร฽ ฟในกําไรเดือนเป็นหมื่น จากตัวอย฽างจะเห็นได฾ว฽าอยู฽ในเส฾นแกนการแสดง เพราะจากภาพทั้งสองมีความสอดคล฾องกัน คือ เป็นการสนทนา และภาพทั้งสองบงบอกว฽าต฽างฝุายต฽างมองอีกฝใ่งอยู฽ สรุป จากบทความนี้จะเห็นได฾ว฽า การลําดับภาพในการตัดต฽อรายการโทรทัศนแเชิงเกษตรนั้นยังไม฽ได฾นํา รูปแบบของการลําดับภาพมาใช฾ในการนําเสนอทั้งหมด เนื่องจากรายการโทรทัศนแเชิงเกษตรจะเป็นการ นําเสนอเรื่องราววิถีชีวิตของเกษตรกรนั้นๆ การลําดับภาพในบางรูปแบบจะเหมาะกับรายการประเภทอื่น มากกว฽า เช฽น รายการประเภทบันเทิง รายการประเภทโฆษณาและบริการธุรกิจต฽างๆ เป็นต฾น การลําดับภาพในการตัดต฽อรายการโทรทัศนแเชิงเกษตรนั้นไม฽ใช฽เรื่องง฽ายอย฽างที่ใครหลายๆคนคิด การที่จะลําดับภาพรายการขึ้นมาหนึ่งชิ้นให฾ผู฾ชมดูแล฾วเข฾าใจนั้น ผู฾ลําดับและตัดต฽อภาพจะต฾องเข฾าใจใน เรื่องราวที่ต฾องการจะสื่อสาร และจะต฾องนําภาพที่ถ฽ายมานั้นมาลําดับภาพให฾ถูกต฾อง ดูแล฾วเข฾าใจง฽าย และ การลําดับภาพในการตัดต฽อรายการโทรทัศนแเชิงเกษตรไม฽เพียงจะต฾องมีความรู฾แค฽การลําดับภาพแต฽ต฾องมี ความรู฾ด฾านการเกษตรด฾วย เพื่อที่จะนําเสนอรายการออกมาได฾ถูกต฾องและเข฾าใจง฽าย

89

เอกสารอ้างอิง Cocos th, 28 สิงหาคม 2559. เกษตรซ้าด สวนมะพร้าว COCONUT Thailand [Video File]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=m-9BeLiu9qg [30 กันยายน 2559] Pisoot555, 18 มกราคม 2559. เกษตรซ้าด ตอน กล้วยหอมทอง [Video File]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=TCkpGOaCe2k [30 กันยายน 2559] Suphanburi Ldd, 7 พฤษภาคม 2559. หอมแผ฽นดิน ตอน ปฏิญาณด฾วยหัวใจ [Video File]. เข฾าถึงได฾ จาก : https://www.youtube.com/watch?v=68aAAWxyN1s [15 ตุลาคม 2559] คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ, 2559. การผลิตรายการโทรทัศน์ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://it.tni.ac.th/km/?portfolio=%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8% 9C%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2 %E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%82%E0%B8%97%E0%B8%A3%E 0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A8%E0%B8%99%E0%B9%8C [30 ตุลาคม 2559] นิวทีวี, 7 มีนาคม 2559. เกษตรซ้าด ep.76#2 | ผักสลัดปลูกลงดิน [Video File]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=KLPl8UpItFc [30 กันยายน 2559] ศุลีพร วิโรจนแสกุล, 2531. การตัดต฽อลําดับภาพ. สารนิพนธแวารสารศาสตรบัณฑิต สาขาวิทยุกระจายเสียง และวิทยุโทรทัศนแ กรุงเทพฯ : คณะวารสารศาสตรแและสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตรแ สุชาติ พรหมปใญญา, 2544. ตัดต่อวิดีโออย่างมีหลักการ. วารสาร Digital Video & Multimedia Magazine. 2(10) ตุลาคม-พฤศจิกายน สุธี พลพงษแ, 2548. การลาดับภาพอย่างสร้างสรรค์สาหรับงานผลิตวีดิทัศน์. (พิมพแครั้งที่ 2) กรุงเทพฯ : บริษัท 21 เซ็นจูรี่ จํากัด สุรฤทธิ์ สุวรรณรัตนแ, 2553. ปัจจัยที่มีผลต่อการผลิตและเผยแพร่รายการโทรทัศน์เชิงเกษตรใน ประเทศไทย. วิทยานิพนธแวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรแ

90

การใช้เฟซบุ๊ค (Facebook) เพื่อประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวเชิงนิเวศแบบโฮมสเตย์ ณัฐญาดา สุขภิญโญ 56040664 บทนา การสื่อสารเป็นเครื่องมือหนึ่งที่เชื่อมผู฾คนในสังคมเข฾าไว฾ด฾วยกัน โดยเครื่องมือที่ใช฾สื่อสารนั้นถูก พัฒนาและปรับเปลี่ยนรูปแบบให฾สอดคล฾องกับสังคมในแต฽ละยุคสมัย ปใจจุบันโลกแห฽งการสื่อสารได฾ก฾าว เข฾าสู฽ยุคดิจิทัลอย฽างเต็มรูปแบบ สื่อใหม฽อย฽างอินเตอรแเน็ต (Internet) เข฾ามามีบทบาทและความสําคัญต฽อ ชีวิตประจําวันของประชาชน การเติบโตของอินเตอรแเน็ตเป็นไปอย฽างต฽อเนื่อง เพราะคุณลักษณะเด฽นที่สุด ของอินเตอรแเน็ต คือ การมีปฏิสัมพันธแ (Interactivity) ระหว฽างเว็บไซตแกับผู฾ใช฾ และระหว฽างผู฾ใช฾กับผู฾ใช฾ ด฾วยกันเอง จนทําให฾บางเว็บไซตแกลายเป็นเว็บไซตแของผู฾ใช฾ โดยผู฾ใช฾ส฽วนหนึ่งเป็นผู฾สร฾างเนื้อหานั้ นๆ จน เกิดเป็นเว็บแบบเครือข฽ายสังคมออนไลนแ (Online Social Networking) ขึ้นมา (วิมลพรรณ อาภาเวท และคณะ, 2554) ปฏิเสธไม฽ได฾ว฽าเครือข฽ายสังคมออนไลนแที่ได฾รับความนิยมมากที่สุดของประชาชนในประเทศไทย คือเฟซบุ฿ ค (Facebook) ด฾ว ยความสะดวกง฽ายดายในการใช฾งาน และสามารถกระจายข฾อ มูล ข฽าวสาร ออกไปได฾อย฽างรวดเร็ว เฟซบุ฿คจึงถูกนํามาใช฾เป็นช฽องทางในการประชาสัมพันธแและสร฾างภาพลักษณแให฾แก฽ องคแกรต฽างๆ รวมถึงการท฽องเที่ยว ซึ่งรูปแบบการท฽องเที่ยวที่กําลังได฾รับความนิยมอย฽างมากในปใจจุบันคือ การท฽องเที่ยวเชิงนิเวศ ที่เป็นการท฽องเที่ยวเชิงอนุรักษแ ธรรมชาติและการเรียนรู฾การอาศัยอยู฽กับคนใน ชุมชนในแต฽ละท฾องถิ่นกล฽าวได฾ว฽า การเห็นภาพสถานที่ท฽องเที่ยว ที่พัก อาหารการกิน และกิจกรรมต฽างๆ ที่ถูกถ฽ายทอดผ฽านช฽องทางเฟซบุ฿คนั้ นกระตุ฾นความสนใจของผู฾ รับสาร เกิดการส฽งต฽อข฾อมูลจนเกิดเป็น กระแสสังคมออนไลนแ และทําให฾ประชาชนที่สนใจออกมาท฽องเที่ยวเชิงนิเวศเพิ่มมากขึ้น บทบาทของเฟซบุ๊ค (Facebook) ในปัจจุบัน เฟซบุ฿คเป็นเครือข฽ายสังคมออนไลนแที่มีผู฾ใช฾งานไม฽ต่ํากว฽า 400 ล฾านคนต฽อเดือน ผลสํารวจในปี 2013 พบว฽ามีจํานวนผู฾ใช฾มากกว฽า 1 พันล฾านรายจากทั่วโลก ซึ่งประเทศไทยมีจํานวนผู฾ใช฾มากเป็นอันดับที่ สามของโลกด฾วยจานวน 26 ล฾านราย มีองคแกรจํานวนมากที่นําเฟซบุ฿คมาประยุกตแใช฾ โดยเฉพาะอย฽างยิ่ง ในการประชาสัมพันธแ แทบทุกองคแกรจึงมีเฟซบุ฿คเป็นของตัวเอง ทั้งในรูปแบบเพจ (Page) หรือ โปรไฟลแ (Profile) (อภิชัย อารยะเจริญชัย และวรัษยา สุนทรศารทูล, 2557)

91

การทํางานของเฟซบุ฿คแบ฽งออกเป็นสองรูปแบบ คือ แบบโปรไฟลแ และ แบบเพจ โดยแบบโปร ไฟลแนั้นเหมาะสําหรับการแสดงตัวตนแบบปใจเจกบุคคล ขณะที่แบบเพจเหมาะสําหรับหน฽วยงานหรือ องคแกร อาจมีผู฾ดูแลระบบ (Administrator) มากกว฽าหนึ่งคน อีกทั้งแบบเพจนั้น จะมีรูปแบบการใช฾งาน และประมวลผลที่พิเศษกว฽าโดยเฉพาะการบันทึกสถิติ การเข฾าชมในส฽วนต฽างๆ ซึ่งจะไม฽มีในแบบโปรไฟลแ รูปแบบเพจของเฟซบุ฿คนี้เอง ที่ผู฾ใช฾งานเฟซบุ฿คสามารถสร฾างเพจของตนขึ้นมาได฾ เพื่อจุดประสงคแ ต฽างๆ แล฾ว นํามาเป็น ช฽องทางในการสื่ อสารไปยังผู฾รับสารที่ตนต฾องการจะส฽งถึง โดยในเพจจะมีข฾อมูล พื้นฐานของหน฽วยงานหรือองคแกรนั้นๆ รูปภาพหรือข฾อความเพื่อประชาสัมพันธแ ข฾อได฾เปรียบของช฽องทาง การสื่อสารผ฽านเพจของเฟซบุ฿ค คือ มีความสะดวกรวดเร็วในการสื่อสาร ใช฾งบประมาณน฾อย ง฽ายต฽อการ แก฾ไขข฾อมู ล และสามารถอัพเดทได฾ ทันท฽ ว งที หน฽ว ยงานหรือ องคแ กรต฽า งๆจึ งเลื อ กใช฾ เฟซบุ฿ คเพื่ อการ ประชาสัมพันธแ การประชาสัมพันธแ หมายถึง ภารกิ จหนึ่งของสถาบันที่จําเป็นต฾องกระทําอย฽างมีแบบแผนและ ต฽อเนื่ อง เพื่อเสริมสร฾างความสัมพันธแอันดีระหว฽างสถาบันกับกลุ฽ มประชาชนทั้งภายในและประชาชน ภายนอกสถาบั น ให฾ มีความรู฾ ความเข฾าใจ และให฾ก ารสนับสนุนร฽ว มมือซึ่งกันและกัน (มานพ อําพันธแ , 2547) การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ในปใจจุบันการท฽องเที่ยวแบบสนใจสิ่งแวดล฾อม หรือการท฽องเที่ยวเชิงนิเวศ (Ecotourism) ได฾รับ ความสนใจเพราะเป็นทางเลือกที่มีการผสมผสานระหว฽างการท฽องเที่ยวและการรักษาสิ่งแวดล฾อม ทั้ ง ทางด฾านธรรมชาติ สังคม และวัฒนธรรมสามารถดําเนินไปพร฾อมกันได฾ เนื่องจากการท฽องเที่ยวในลักษณะ นี้เป็นรูปแบบการท฽องเที่ยวที่จะเปิดโอกาสให฾นักท฽องเที่ยวได฾สัมผัสกับธรรมชาติและเรียนรู฾วัฒธรรมของ ท฾องถิ่นอย฽างแท฾จริง เพื่อให฾การท฽องเที่ยวสมบูรณแแบบมากยิ่งขึ้น ต฾องมีการเปิดโอกาสให฾ชุมชนท฾องถิ่นเข฾า มามีส฽วนร฽วมในการตัดสินใจ และจัดการการท฽องเที่ยวในพื้นที่ของตนด฾วย ซึ่งอาจจะก฽อให฾เกิดประโยชนแ ทางด฾านเศรษฐกิจ ของชุมชนต฽อไป การท฽องเที่ยวเชิงนิเวศจึงเป็นเครื่องมือสํ าคัญในการพัฒ นา การ ท฽องเที่ยวให฾เกิดความยั่งยืน (กนก เย็นขุนทด, 2545) จากแผนพัฒนาฯ ฉบั บที่ 8 เป็นต฾นมาที่เน฾นบทบาทการพัฒนาชุมชน และการที่รัฐ บาลออก กฎหมาย การกระจาย อํานาจสู฽ ท฾องถิ่น เป็นแรงผลักดันให฾องคแกร ท฾องถิ่น และ หน฽วยงานต฽า งๆ ให฾ ความสําคัญกับการสร฾างรายได฾ให฾ กับชุมชนโดยใช฾การท฽องเที่ยวเป็นจุดขาย จึงทําให฾ เกิดกิจกรรมการ ท฽องเที่ยวหลายรูปแบบในชุมชน มีการจัดรูปแบบการท฽องเที่ยวแบบเชิงนิเวศที่นักท฽องเที่ยวสามารถเข฾าไป ศึกษาวัฒนธรรมเรียนรู฾ถึงชีวิตความเป็นอยู฽ของชุมชนได฾อย฽างใกล฾ชิด ซึ่ งจะมีการพักแรม ทานข฾าวและทํา

92

กิจกรรมต฽าง ๆ ร฽วมกับชาวบ฾าน เรียกที่พักลักษณะนี้กันว฽า โฮมสเตยแ (Home stay) (วินัย หมั่นคติธรรม, 2554) การท฽องเที่ยวแบบโฮมสเตยแสะท฾อนความเป็นอยู฽ของคนในชุมชนได฾เป็นอย฽างดี ชุนชนในแต฽ละ จังหวัดก็จะมีลั กษณะภูมิป ระเทศที่แ ตกต฽างกัน ทั้งภูเขา ปุาไม฾ แหล฽ งน้ํา พื้นที่ใดมีความสมบูรณแของ ทรัพยากรใดมากก็จะเน฾นให฾นักท฽องเที่ยวได฾มาเยี่ยมชมสิ่งนั้น มีการสร฾างกิจกรรมที่เอื้อประโยชนแต฽อการ รักษาสิ่งแวดล฾อม รวมถึงการทําการเกษตรที่แตกต฽างออกไปในแต฽ละพื้นที่ ทั้งไม฾ดอก ไม฾ประดับ พืชผัก และผลไม฾ที่หลากหลาย มีความสวยงามของไร฽นาและสถานที่ทางธรรมชาติ พร฾อมกับเรียนรู฾วิถีชีวิตของ ผู฾คนในชุมชนนั้นๆ การใช้เฟซบุ๊คเพื่อประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวเชิงนิเวศ เฟซบุ฿คมีอิทธิพลต฽อการรับรู฾ข฾อมูลข฽าวสารของบุคคล คนส฽วนใหญ฽มักเลือกที่จะใช฾เฟซบุ฿คในการ ค฾นคว฾าหาข฾อมูลที่ต฾องการ ไม฽ว฽าจะเป็นข฾อมูลเชิงวิชาการ ข฾อมูลด฾านบันเทิง หรือค฾นคว฾าหาข฾อมูลเพื่อ ประกอบการตัดสินใจในเรื่องต฽างๆ ในทางธุรกิจการท฽องเที่ยวเชิงนิเวศจึงนําเอาสื่อเฟซบุ฿คมาใช฾เพื่อการ ประชาสัมพันธแเช฽นเดียวกัน ข้อมูลในเพจเฟซบุ๊คเพื่อการประชาสัมพันธ์โฮมสเตย์ - เกี่ยวกับ (About)

ภาพที่ 1 ตัวอย฽าง เกี่ยวกับ (about) ที่มา : https://www.facebook.com/baanraiiarun/about/?entry_point=page_nav_about_item

แสดงรายละเอียดเบื้องต฾นของเพจนั้นๆ สําหรับเพจของโฮมสเตยแ มักจะนําข฾อมูลพื้นฐาน เช฽น ที่ อยู฽ แผนที่การเดินทาง เวลาทําการ และเบอรแติดต฽อ เพื่อความสะดวกในการรับรู฾ข฾อมูล ซึ่งในหน฾านี้ ผู฾ใช฾งานสามารถกดดูแผนที่เพื่อความสะดวกในการเดินทาง กดโทรออกเพื่อพูดคุยกับเจ฾าของเพจ หรือส฽ง ข฾อความไปยังเจ฾าของเพจได฾โดยตรง

93

- รูปภาพ (Photos)

ภาพที่ 2 ตัวอย฽าง รูปภาพ (Photos) ที่มา : https://www.facebook.com/baanraiiarun/photos

รูปภาพที่แสดงในเพจจะแบ฽งเป็นอัลบั้มต฽างๆเพื่อความสะดวกในการเข฾าชม การเลือกรูปภาพมา ใช฾ในเพจมีความสําคัญ เนื่องจากรูปภาพเป็นสิ่งที่ดึงดูดความสนใจได฾ดี ผู฾ใช฾งานมักเลือกรับข฾อมูลจากการ ดูภาพมากกว฽าการอ฽านข฾อความ ดังนั้นผู฾ประกอบการโฮมสเตยแควรเลือกใช฾รูปภาพที่เหมาะสมและสวยงาม รวมไปถึงการอัพเดทรูปภาพอย฽างสม่ําเสมอเพื่อให฾เพจเป็นที่สนใจและได฾รับความนิยม - คาวิจารณ์ (Reviews)

ภาพที่ 3 ตัวอย฽าง คําวิจารณแ (Reviews) ที่มา : https://www.facebook.com/baanraiiarun/reviews

คําวิจ ารณแคือการแสดงความคิดเห็ นเกี่ยวกั บการให฾ บริการของเพจ โดยผู฾ ใ ช฾งานสามารถให฾ คะแนนความพึงพอใจได฾ นับเป็นการสื่อสารแบบสะท฾อนกลับ ในส฽วนของเพจโฮมสเตยแ ผู฾แสดงความ

94

คิดเห็นมักพูดถึงประสบการณแการไปพัก และมีการให฾คําแนะนําหรือติชมแก฽โฮมสเตยแนั้นๆ โดยการแสดง ความคิดเห็นเหล฽านี้ จะเป็นส฽วนทําให฾ผู฾ประกอบการโฮมสเตยแสามารถนํามาปรับปรุงและพัฒนาต฽อไป - ถูกใจ (Likes)

ภาพที่ 4 ตัวอย฽าง ถูกใจ (Likes) ที่มา : https://www.facebook.com/baanraiiarun/likes

การถูกใจ เป็นตัวชี้วัดความนิยมของเพจ ผู฾ใช฾งานสามรถดูสถิติต฽างๆของเพจได฾ ได฾แก฽จํานวนคน ที่กดถูกใจเพจ จํานวนคนที่เคยเช็คอิน จํานวนคนที่กล฽าวถึงเพจ โดยจะมีกราฟแสดงความความนิยมของ เพจ ในแง฽ของโฮมสเตยแ จํานวนการกดถูกใจหรือการเช็คอิน เปรียบเสมือนเป็นตัวชี้วัดความนิยมของโฮมส เตยแไปด฾วย - วิดีโอ (Videos)

ภาพที่ 5 ตัวอย฽าง วิดีโอ (Videos) ที่มา : https://www.facebook.com/baanraiiarun/likes

วิ ดี โ อเป็ น ตั ว เลื อ กที่ ดี ใ นการรั บ ข฽ า วสาร เนื่ อ งจากผู฾ เ ข฾ า ชมจะได฾ รั บ ทั้ ง ภาพและเสี ย ง ปใจจุบันเฟซบุ฿คมีการพัฒนาให฾วิดีโอสามารถเผยแพร฽ภาพสด (Live) ได฾ วิดีโอจึงเข฾ามามีบทบาทในการ ประชาสัมพันธแเพจโฮมสเตยแ โดยเจ฾าของเพจสมารถโต฾ตอบกับผู฾ที่เข฾ามาชมวิดีโอได฾ทันที - โพสต์ (Posts)

95

ภาพที่ 6 ตัวอย฽าง โพสตแ (Posts) ที่มา : https://www.facebook.com/baanraiiarun/posts

โพสตแ แบ฽งออกเป็นสองส฽วน คือโพสตแของเจ฾าของเพจและโพสตแของผู฾เข฾าเยี่ยมชม การอัพเดต เพจอย฽างสม่ําเสมอ จะทําให฾เพจนั้นเป็นที่น฽าสนใจและกระตุ฾นการรับรู฾ให฾กับผู฾พบเห็นได฾มากขึ้น ตัวอย่างสถานที่ท่องเที่ยวเชิงนิเวศโฮมสเตย์ที่ประชาสัมพันธ์ผ่านเฟซบุ๊ค 1. บ้านไร่ ไออรุณ baan rai I arun

ภาพที่ 7 หน฾าเพจบ฾านไร฽ ไออรุณ baan rai I arun ที่มา : https://www.facebook.com/baanraiiarun/

1.1 ข้อมูลโฮมสเตย์ บ฾านไร฽ ไออรุณ อําเภอกะเปอรแ จังหวัดระนอง เจ฾าของคือคุณวิโรจนแ ฉิมมี อดีตสถาปนิกที่ลาออก จากงานประจํามาทําตามฝในที่บ฾านเกิดของตน เรื่องราวความเป็นมาของโฮมสเตยแแห฽งนี้เป็นที่ประทับใจใน สังคมออนไลนแ กิจกรรมของโฮมสเตยแได฾แก฽ การเยี่ยมชมแปลงผัก สวนผลไม฾ การปลูกพืชผักสวนครัว การ เก็บผักและผลไม฾มาทําอาหาร และพักผ฽อนท฽ามกลางธรรมชาติ

96

1.2 การนาเสนอผ่านแฟนเพจ เพจของโฮมสเตยแมีการใช฾งานเพจอย฽างสม่ําเสมอ เพื่อดึงดูดความสนใจของลูกเพจ โดยมีการอัพ โหลดรูปภาพและวิดีโอเพื่อเพิ่มความน฽าสนใจของเพจ ทําให฾เกิดโพสตแเป็ นที่พบเห็นแก฽ผู฾ที่ใช฾งานเฟสบุ฾ค และผู฾ใช฾งานสามารถแชรแโพสนั้นต฽อไปได฾ เป็นการเพิ่มกระแสความนิยมให฾เพจเป็นที่รู฾จัก อีกทั้งแอดมินข องเพจเองมีการพูดคุยกับลูกเพจอย฽างเป็นกันเอง มีการตอบคําตอบแก฽ผู฾ที่สงสัยอย฽างเป็นกันเอง ทําให฾เพจ มีความน฽าเชื่อถือ 2 บ้านกลางทุ่งออร์แกนิคโฮมสเตย์

ภาพที่ 8 หน฾าเพจ บ฾านกลางทุ฽งออรแแกนิคโฮมสเตยแ ที่มา : https://www.facebook.com/bktorganichomestay/

2.1 ข้อมูลโฮมสเตย์ บ฾านกลางทุ฽ง ออแกรแนิค โฮม อยู฽ที่ตําบลหนองขาว อําเภอท฽าม฽วง จังหวัดกาญจนบุรี เจ฾าของคือ คุณทิพวัน ประเสริ ฐกุล ที่อยากสร฾ างที่พักสําหรับการพักผ฽อนหย฽อนใจไปกับธรรมชาติ แต฽ยังคงไว฾ซึ่ง วัฒนธรรมดั้งเดิมของชุมชน กิจกรรมของโฮมสเตยแได฾แก฽ เรียนการทําอาหารไทยและเครื่องดื่มสมุนไพร ชมแปลงผักปลอดสารพิษ นวดแผนไทย การชมพิพิธภัณฑแชุมชน กิจกรรมทําขวัญข฾าวที่หาชมได฾ยากใน ปใจจุบัน และชมการทอผ฾าพื้นบ฾านที่เป็นเอกลักษณแชุมชน

97

2.2 การสื่อสารผ่านเฟสบุ๊ค บ฾านกลางทุ฽งออรแแกนิคโฮมสเตยแ มีวิธีการสื่อสารผ฽านเฟซบุ฿คโดยใช฾เพจเช฽นเดียวกันกับหลายๆ โฮมสเตยแ นอกจากจะอัพเดทข฾อมูลและกิจกรรมของโฮมสเตยแแล฾ว ยังมีการแบ฽งปในเรื่องอื่นๆที่น฽าสนใจ เช฽น เรื่องราวเกี่ยวกับการท฽องเที่ยว แหล฽งท฽องเที่ยวทางธรรมชาติต฽างๆ และเทคนิคหรือเคล็ดลับเกี่ยวกับ การท฽องเที่ยวที่น฽าสนใจ เป็นต฾น นับเป็นการเพิ่มความน฽าใจให฾กับแฟนเพจอย฽างมาก 3 กลุ่มโฮมสเตย์บ้านทุ่งเพล

ภาพที่ 9 หน฾าเพจ กลุ฽มโฮมสเตยแบ฾านทุ฽งเพล ที่มา : http://www.facebook.com/กลุ฽มโฮมสเตยแบ฾านทุ฽งเพล-จันบุร-ี 545867

3.1 ข้อมูลโฮมสเตย์ ชุม ชนทุ฽ ง เพล ตั้ง อยู฽ ใ นอํา เภอมะขาม จัง หวัด จั นทบุ รี พื้ น ที่ส฽ ว นใหญ฽ ของชุม ชนอุด มไปด฾ ว ย ธรรมชาติที่สมบูรณแ มีลําธารน้ําตกไหลผ฽าน ชาวบ฾านส฽วนใหญ฽ทําสวนผลไม฾ กลุ฽มชาวบ฾านทุ฽งเพลจึงรวมตัว กันจัดทําที่พักโฮมสเตยแขึ้น เพื่อตอบสนองความต฾องการของนักท฽องเที่ยวที่เพิ่มมากขึ้นทุกปี โดยแบ฽งเป็น บ฾านพักหลายสิบหลัง ตลอดทางน้ําตก เพื่อชื่นชมธรรมชาติและ กิจกรรมของโฮมสเตยแในกลุ฽มโฮมสเตยแ บ฾านทุ฽งเพลโดยรวมจะคล฾ายๆกัน ได฾แก฽ การชมสวนผลไม฾ การขี่จักรยานหรือขี่ช฾างตามเส฾นทางธรรมชาติ การเดินปุาศึกษาระบบนิเวศ 3.2 การสื่อสารผ่านเฟสบุ๊ค เพจของกลุ฽มโฮมสเตยแบ฾านทุ฽งเพลเป็นการรวมกลุ฽มกันของโฮมสเตยแทั้งหมดในชุมชนบ฾านเพล เนื้อหาในเพจจึงเป็นข฾อมูลที่ใช฾ในการติดต฽อสื่อสารกับโฮมสเตยแต฽างๆ มีการอัพเดทข฾อมูลอยู฽สม่ําเสมอ เพื่อให฾นักท฽องเที่ยวได฾รับทราบถึงช฽วงเวลาที่เหมาะในการมาพัก คิวในการเข฾าพัก การเดินทาง และข฾อมูล

98

อื่น ๆ โดยในเพจจะมี เ บอรแ โ ทรศั พ ทแ สํ า หรั บ ติ ด ต฽ อ และที่อ ยู฽ ข องแต฽ ล ะบ฾ า นพั ก อย฽ า งครบถ฾ ว น ทํ า ให฾ นักท฽องเที่ยวสามารถค฾นหาข฾อมูลที่ต฾องการต฽างๆได฾ในสื่อเดียว บทสรุป จะเห็ น ได฾ว฽ า เฟซบุ฿ ค เป็ น แรงขั บ เคลื่ อนคนในสั ง คมออนไลนแ ไ ด฾ เ ป็น อย฽ า งดี การเลื อ กทํ า การ ประชาสัมพันธแสถานที่ท฽องเที่ยวเชิงนิเวศอย฽างโฮมสเตยแผ฽านทางเพจจึงเป็นตัวเลือกอันดับต฾นๆของเจ฾าของ กิจการ เพราะข฾อได฾เปรียบของสื่อเฟซบุ฿คที่เข฾าถึงกลุ฽มคนได฾หลากหลาย ความสะดวกในการใช฾งาน และ การส฽งต฽อข฾อมูลที่รวดเร็วจนเกิดเป็นกระแสให฾คนสนใจได฾ง฽าย เฟซบุ฿คมีบทบาทในการสื่อสาร ระหว฽างเจ฾าของเพจที่ทําการประชาสัมพันธแกับผู฾ใช฾บริการอย฽าง มาก ไม฽ว฽าจะเป็นการติดต฽อห฾องพัก การเดินทาง การทํากิจกรรมต฽างๆ ตลอดจนการสื่อสารย฾อนกลับ เช฽น การสะท฾อนความคิดเห็ น ของผู฾ ใช฾บ ริ การโฮมสเตยแนั้นๆ เพราะฉะนั้นเจ฾าของกิจการโฮมสเตยแที่เลื อก ประชาสั ม พั น ธแ ผ฽ า นเพจเฟซบุ฿ ค จะต฾ อ งคํ า นึ ง ถึ ง ความน฽ า สนใจของเพจตน ส฽ ว นผู฾ รั บ สารเองก็ จ ะได฾ ประโยชนแจากเข฾ามาศึกษาหาข฾อมูลในเพจเพื่อประกอบการตัดสินใจ จึงจะทําให฾การประชาสัมพันธแนั้น บรรลุผลในการสื่อสารได฾อย฽างแท฾จริง

99

เอกสารอ้างอิง กนก เย็นขุนทด. (2545). ความรู฾และความเข฾าใจเรื่องการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรของมัคคุเทศกแในจังหวัด เชียงใหม฽. มหาวิทยาลัยเชียงใหม฽, สํานักหอสมุด. มานพ อําพันธแ. (2547). รูปแบบการประชาสัมพันธแการท฽องเที่ยวเชิงนิเวศแบบยั่งยืนเทือกเขาพระ - เขา สูง อําเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรคแ. มหาวิทยาลัยราชภัฏนครสวรรคแ, สํานักวิทยบริการและเทคโนโลยี สารสนเทศ. วินัย หมั่นคติธรรม. (2554). รูปแบบโฮมสเตยแที่สะท฾อนอัตลักษณแทางสถาปใตยกรรมของจังหวัด สมุทรสงคราม. คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลับราชภัฏสวนสุนันทา. วิมลพรรณ อาภาเวท และ สาวิตรี ชีวะสาธนแ และชาญ เดชอัศวนง. (2554). พฤติกรรมการสื่อสาร ในเฟซบุ฿ค (Facebook) ของนักศึกษามหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ราชมงคลพระนคร. อภิชัย อารยะเจริญชัย และวรัษยา สุนทรศารทูล. (2557). การวัดและประเมินผลการใช฾ Facebook. ฉบับที่ 2.

100

การผลิตสื่อสิ่งพิมพ์ของสถานพยาบาล เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับประโยชน์ของผลผลิตทาง การเกษตรที่มีต่อร่างกายและสุขภาพ นางสาวณัฐณิชา แจ่มวัย บทคัดย่อ บทความนี้มีวัตถุประสงคแเพื่อเผยแพร฽ความรู฾ และให฾คําแนะนําเกี่ยวกับการผลิตสื่อสิ่งพิมพแ ของสถานพยาบาล เพื่อให฾ความรู฾เกี่ยวกับประโยชนแของผลผลิตทางการเกษตรที่มีต฽อ ร฽างกายและสุขภาพ เนื่องจากผู฾เขียนเล็งเห็นว฽า สื่อสิ่งพิมพแซึ่งเป็นสื่อดังเดิมที่ถูกนํามาใช฾มาตั้งแต฽อดีตยังคงได฾รับความนิยม จนถึงปใจจุบัน อันเป็นผลมาจากสื่อสิ่งพิมพแมีคุณลักษณะที่เป็นข฾อดีหลายประการ แม฾ว฽าอาจจะมีข฾อจํากัด บ฾างก็ตาม การผลิตสื่อสิ่งพิมพแของสถานพยาบาลมีหลายประเภท โดยมีวัตถุประสงคแหลักที่จะเข฾าถึงกลุ฽ม เปูาหมาย ได฾แก฽ ผู฾ปุวยและประชาชนทั่วไป เพื่อให฾ผู฾อ฽านมีสุขภาพดี ห฽างไกลจากโรคภัยไข฾เจ็บ และใช฾ชีวิต อย฽างมีความสุขจนถึงวัยชรา

บทนา ในปใจจุบันการเผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสารสามารถทําได฾หลายช฽องทาง ซึ่งเป็นผลมาจากการเกิดขึ้น ของ“สื่ อ ใหม฽ ” ที่ ใ ช฾ ร ะบบการสื่ อ สารหรื อ เชื่ อ มต฽ อ ทางอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก สแ ข องเครื อ ข฽ า ยระดั บ โลก เช฽ น เครือข฽ายอินเทอรแเน็ต (Internet) บริการระดับเวิลดแไวดแเว็บ (World Wide Web : WWW) บริการข฾อมูล ออนไลนแเชิงพาณิชยแ (Commercial on-line Service) เป็นต฾น แต฽อย฽างไรก็ตาม สื่อดั้งเดิมประเภทสื่อ สิ่งพิมพแก็ยังมีบทบาทอยู฽ตลอดเวลา เพราะเป็นสื่อที่ มีคุณสมบัติที่ดีหลายประการ เช฽น สามารถอ฽านซ้ําๆ กันได฾หลายๆ ครั้งใช฾งานง฽ายที่สุด ไม฽ยุ฽งยาก เข฾าถึงมากที่สุด เป็นต฾น ดังนั้น สื่อสิ่งพิมพแจึงจัดเป็นสื่อประเภทหนึ่งที่มีความสําคัญมาตลอดนับแต฽อดีตจนถึงปใจจุบันใน การถ฽ายทอดความรู฾วิชาการต฽างๆ รวมถึงความรู฾ทางด฾านสุขภาพ เพื่อให฾มีสุขภาพดี แข็งแรง ซึ่งเป็นความ ต฾องการอีกหนึ่งพื้นฐานของมนุษยแที่ต฾องการมีสุขภาพดี เราจึงพบเห็นกันโดยทั่วไปว฽าสถานพยาบาลต฽างๆ ไม฽ว฽าจะเป็นของรัฐหรือเอกชนยังคงนิยมผลิตสื่อสิ่งพิมพแมาใช฾งานเพื่อวัตถุประสงคแดังกล฽าวข฾างต฾นจนถึง ทุกวันนี้ ความหมายของสื่อสิ่งพิมพ์ ก฽อนอื่นเราควรมาทําความเข฾าใจเกี่ยวกับความหมายของสื่อสิ่งพิมพแก฽อน ดังนี้ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 ได฾ให฾ความหมายคําที่เกี่ยวกับ “สื่อสิ่งพิมพแ” ไว฾ดังนี้ “สื่อ” หมายถึง ผู฾หรือสิ่งที่ทําการติดต฽อให฾ถึงกันชักนําให฾รู฾จักกัน “พิมพแ” หมายถึง ถ฽ายแบบ ใช฾เครื่องจักรกดตัวหนังสือหรือภาพให฾ติดบนวัตถุ เช฽น แผ฽นกระดาษ ผ฾า

101

พระราชบัญญัติจดแจ฾งการพิมพแ พ.ศ. 2550 ได฾ให฾ความหมายของสิ่งพิมพแว฽า หมายถึง สมุดหนังสือ แผ฽นกระดาษ หรือวัตถุใดๆ ที่พิมพแขึ้นเป็นหลายสําเนา สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ (2558) ได฾ให฾ความหมายของสื่อ สิ่งพิมพแ คือ แผ฽นกระดาษหรือวัตถุใดๆ ด฾วยวิธีต฽างๆ อันเกิดเป็นชิ้นงานที่มีลักษณะเหมือนต฾นฉบับขึนลาย สําเนาในปริ มาณมาก เพื่อเป็ น สิ่งที่ทําการติดต฽อหรือชักนําให฾ บุคคลอื่นให฾ เห็ นหรือทราบข฾อมูล ต฽างๆ กล฽าวโดยสรุป สื่อสิ่งพิมพแ หมายถึง ข฾อความ ข฾อเขียน หรือภาพที่เกี่ยวกับแนวความคิด ข฾อมู สารคดีบั น เทิง ฯลฯ ซึ่ งถ฽า ยทอดด฾ว ยการพิม พแล งบนกระดาษ ฟิ ลแ ม หรือ วัส ดุ พื้นเรียบอื่นๆ เพื่ อ สามารถเผยแพร฽ไปยังผู฾อ฽านจํานวนมากให฾ได฾รับความรู฾และความบันเทิง

ภาพที่ 1 สื่อสิ่งพิมพแประเภทต฽างๆ ความหมายของสถานพยาบาล สถานพยาบาล ตามมาตรา 4 ของพระราชบัญญัติส ถานพยาบาล พ.ศ. 2541 บัญญัติไว฾ว฽า “สถานที่รวมตลอดถึงยานพาหนะซึ่งจัดไว฾เพื่อการประกอบโรคศิลปะตามกฎหมายว฽าด฾วยการประกอบ โรคศิลปะ การประกอบวิชาชีพเวชกรรมตามกฎหมายว฽าด฾วยวิชาชีพเวชกรรม การประกอบวิชาชีพการ พยาบาล และการผดุงครรภแตามกฎหมายว฽าด฾วยวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภแ หรือการประกอบ วิชาชีพทันตกรรมตามกฎหมายว฽าด฾วยวิชาชีพทันตกรรม การประกอบวิชาชีพกายภาพบําบัดตามกฎหมาย ว฽าด฾วยวิชาชีพกายภาพบําบัด หรือการประกอบวิชาชีพเทคนิคการแพทยแตามกฎหมายว฽าด฾วยวิชาชีพ เทคนิคการแพทยแ ทั้งนี้ โดยกระทําเป็นปกติธุระ ไม฽ว฽าจะได฾รับประโยชนแตอบแทนหรือไม฽ แต฽ไม฽รวมถึง สถานที่ขายยาตามกฎหมายว฽าด฾วยยา ซึ่งประกอบธุรกิจการขายยาโดยเฉพาะ”

102

จากความหมายที่กฎหมายได฾ให฾คํานิยามไว฾นั้น จะไม฽รวมถึงสถานที่ขายยา เนื่องจากว฽าสถานที่ ขายยานั้นจะมีกฎหมายว฽าด฾วยยา ควบคุม ไว฾แล฾วไม฽ว฽าจะเป็นการควบคุมการผลิต ขาย นํา หรือสั่งยาเข฾า มาในราชอาณาจักร จึงไม฽อยู฽ภายใต฾บังคับของกฎหมายสถานพยาบาล ความหมายของผลผลิตทางการเกษตร ผลผลิตทางการเกษตร หมายถึง สิ่งที่ได฾มาจากการทําเกษตรกรรม ได฾แก฽ การปศุสัตวแ การปุาไม฾ การประมง การกสิกรรม และผลิตภัณฑแต฽างๆ ที่ได฾จากการแปรรูปไปเป็นอย฽างอื่น (นรินทรแ พันธุแครู .

2553) ความหมายของสุขภาพ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 ได฾ให฾ความหมายของสุขภาพไว฾ว฽า หมายถึง ความสุขปราศจากโรค กัล ยารั ต นแ เมธีวี ร วงศแ และ สุ วิ ม ล เตชะวี ร พงศแ (2552) ได฾ ใ ห฾ ค วามหมายของสุ ข ภาพว฽ า หมายถึง การมีร฽างกายแข็งแรงปราศจากโรคภัยไข฾เจ็บในทุกส฽วนของร฽างกาย มีสุขภาพจิตดี และสามารถ ปรับตัวให฾อยู฽ร฽วมกับผู฾อื่นในสังคมได฾อย฽างปกติสุข ผู฾มีสุขภาพดีถือว฽าเป็นกําไรของชีวิต เพราะทําให฾ ผู฾เป็น เจ฾าของชีวิตดํารงชีวิตอยู฽อย฽างเป็นสุขได฾นั่นเอง เหตุผลที่ทาให้สื่อสิ่งพิมพ์ยังคงได้รับความนิยม ในปใจจุบันการเผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสารสามารถทําได฾หลายช฽องทาง โดยเฉพาะสื่อ ออนไลนแที่เข฾า มามีบทบาทในชีวิตประจําวันมากขึ้น แต฽ สื่อสิ่งพิมพแซึ่งเป็นสื่อดั้งเดิม ก็ยังมีบทบาทอยู฽ตลอดเวลา เพราะ เป็นสื่อที่ใช฾มากที่สุด ง฽ายที่สุด และเข฾าถึงมากที่สุดเช฽นกัน จัดเป็นสื่อประเภทหนึ่งที่มีความสําคัญมาตลอด นับแต฽อดีตจนถึงปใจจุบันในการถ฽ายทอดความรู฾วิชาการต฽างๆ รวมถึงความรู฾ทางด฾านสุขภาพ เพื่อให฾มี สุขภาพดี แข็งแรง ก็เป็นความต฾องการอีกหนึ่งพื้นฐานของมนุษยแที่ต฾องการมีสุขภาพที่ดี ทั้งนี้เป็นผลมาจาก สื่อสิ่งพิมพแมขี ฾อดีหลายประการ กตัญโู คําทา (2555) ได฾กล฽าวถึงข฾อดีของสื่อสิ่งพิมพแ ดังนี้ 1. กระบวนการในการผลิตสื่อสิ่งพิมพแสามารถทําได฾หลายแบบ เปิดโอกาสให฾เลือกในรูปแบบที่ เหมาะสมกับสถานการณแนั้นๆ 2. สามารถจัดพิมพแได฾หลายรูปแบบตามวัตถุประสงคแที่จะนําไปใช฾ เช฽น แผ฽นปลิว จดหมาย เวียน หรือเอกสารเผยแพร฽ 3. สามารถใช฾สื่อสิ่งพิมพแได฾หลายๆ ทาง อาจใช฾เป็นสื่อให฾การศึกษาโดยตรงหรือใช฾สนับสนุนสื่อ อื่นๆ ก็ได฾ นอกจากนี้ยังสามารถเลือกจัดพิมพแให฾มีระยะเวลาการใช฾งานต฽างๆ กัน เช฽น พิมพแเพื่อใช฾งาน ระยะสั้น อ฽านแล฾วก็ทิ้งไป หรือพิมพแเพื่อเก็บไว฾ใช฾อย฽างถาวร สามารถออกแบบให฾ใช฾เฉพาะบุคคล ใช฾เ ป็น กลุ฽มหรือเป็นมวลชนก็ได฾

103

4. สิ่งพิมพแสามารถผลิตเพื่อใช฾ให฾เหมาะกับกลุ฽มเปูาหมายเฉพาะด฾านได฾ 5. การผลิตสิ่งพิมพแสามารถปรับใช฾ให฾เหมาะสมกับกับกระบวนการใช฾และผลลัพธแที่ต฾องการตาม สภาพของเครื่องอํานวยความสะดวกทีมีอยู฽ 6. การใช฾สื่ อสิ่ งพิมพแเป็น ไปอย฽างอิส ระ ในการศึกษาสิ่งพิมพแ ไม฽จําเป็นต฾องใช฾วิธีพิเศษหรือ เครื่องอํานวยความสะดวกอย฽างอื่นเข฾ามาช฽วยแต฽อย฽างใด 7. ผู฾อ฽านสามารถใช฾สื่อสิ่งพิมพแในการเรียนรู฾และอ฽านซ้ําๆ กันได฾หลายๆ ครั้ง ข้อจากัดของสื่อสิ่งพิมพ์ แม฾ว฽าสื่อสิ่งพิมพแจะมีข฾อดีหลายประการ แต฽สื่อสิ่งพิมพแก็ยังคงมีข฾อจํากัดบางประการที่ผู฾ผลิตสื่อ สิ่งพิมพแสําหรับสถานพยาบาลควรคํานึงถึง ซึ่งสอดคล฾องกับ กตัญโู คําทา (2555) ที่ได฾กล฽าวถึงข฾อจํากัด ของสื่อสิ่งพิมพแ ดังนี้ 1. วัสดุที่ใช฾มีความบอบบางและฉีกขาดง฽าย 2. เก็บรักษายากเนื่องจากมีลักษณะ รูปทรง และขนาดแตกต฽างกันมาก 3. การเก็บ รั กษาในระยะยาวสํ าหรับสิ่ งพิมพแจํานวนมากๆ ยากที่จะปูองกันความเปียกชื้น ความร฾อน และฝุ​ุนละออง 4. การพิมพแในระบบที่มีคุณภาพต฾องใช฾การลงทุนสูงมาก โดยเฉพาะการพิมพแในระบบสี่สี 5. อาจมีปใญหาและอุปสรรคในการแจกจ฽าย เนื่องจากวัสดุสิ่งพิมพแมีความสัมพันธแกับการขนส฽ง ถ฾าหากการขนส฽งหนังสือพิมพแไปไม฽ถึงกลุ฽มเปูาหมาย การรับรู฾ข฽าวสารด฾วยสิ่งพิมพแก็จะขาดตอนลง 6. การใช฾วัสดุสิ่งพิมพแกับกลุ฽มเปูาหมายที่ไม฽รู฾หนังสือ ต฾องอาศัยการออกแบบสิ่งพิมพแที่มี ความหมายและน฽าสนใจ เนื่องจากผู฾ที่จะใช฾วัสดุสิ่งพิมพแต฾องใช฾ความสนใจและอาศัยเวลามากกว฽าการ สื่อสารด฾วยสื่ออื่นๆ ประเภทของสื่อสิ่งพิมพ์ในสถานพยาบาล สําหรับประเภทของสื่อสิ่งพิมพแที่เรามักจะพบเห็นกันโดยทั่วไปในสถานพยาบาล ได฾แก฽ จุลสาร ข฽าว วารสาร หนังสือ ฉบับกระเป฻า แผ฽นพับ ใบปิด ใบปลิว เป็นต฾น เพื่อเผยแพร฽ข฾อมูลความรู฾ เกี่ยวกับ สุขภาพรวมทั้งแจ฾งข฽าวสารและประชาสัมพันธแกิจการของสถานพยาบาลนั้นๆ ตัวอย่างการผลิตสื่อสิ่งพิมพ์ของสถานพยาบาล 1. การผลิตจุลสารเรื่อง “รู้กินกับภาวะไตวายเรื้อรัง ” ของโรงพยาบาลวังม่วงสัทธรรม จังหวัดสระบุรี

104

การผลิตจุลสารเรื่อง “รู฾กินกับภาวะไตวายเรื้อรัง” เป็นการรวบรวมข฾อมูลเกี่ยวกับการกินกับภาวะไตวาย เรื้อรัง และนํามาใช฾ในการออกแบบและผลิตสื่อสิ่งพิมพแ โดยมีเปูาหมายในการให฾ความรู฾ในการปูองกันโรค และดูแลตัวเองแก฽ผู฾ปุวยโรคไตและผู฾ดูแลผู฾ปุวยโรคไต รูปแบบ การเล฽ า เรื่ อ งโดยแสดงเนื้ อ หาความรู฾ ต฽ า งๆ เพื่ อ สื่ อ ให฾ ผู฾ อ฽ า นเข฾ า ใจ ความหมาย ด฾านความรู฾ที่เป็นจริงเน฾นความรู฾อย฽างถูกต฾อง ลักษณะสื่อสิ่งพิมพแเป็นจุลสาร 24 หน฾า ใช฾กระดาษขนาด A5 (8.25x5.7 นิ้ว) การออกแบบ ใช฾สีสันแบบสดใส ปกหน฾าและหลังใช฾สีชมพูแซมม฽วง และใช฾แถบสีม฽วง แสดงเลขหน฾าในหนังสือ เนื่องจากสีชมพูจะทําให฾กลุ฽มเปูาหมายเกิดความรู฾สึกเบิกบานและผ฽อนคลายจาก อาการปุวย ส฽วนสีม฽วงเป็นสีประจําของโรงพยาบาลจะสื่อถึงการเป็นสื่อสิ่งพิมพแของโรงพยาบาลวังม฽วง สัทธรรม ใช฾ภาพถ฽ายและภาพกราฟิกประกอบการนําเสนอ เนื้อหา แบ฽งออกเป็น 9 หัวเรื่องย฽อย คือ 1) ตําแหน฽งและลักษณะของไต 2) หน฾าที่ของไต 3) โรคไตเรื้อรัง 4) รู฾จักกินช฽วยปูองกันไม฽ให฾ไตเสียมากขึ้น 5) รู฾กินกับไตวายเรื้อรังและการรักษาด฾วยการล฾างไต 6) ทําความรู฾จักการล฾างไต 7) กินอย฽างไรเมื่อมีการล฾างไต 8) ตัวอย฽างผักและผลไม฾ที่รับประทานได฾และที่ไม฽ควรรับประทาน 9) ตัวอย฽างอาหารที่รับประทานได฾และที่ไม฽ควรรับประทาน

105

ภาพที่ 2 การผลิตจุลสารเรื่อง “รู฾กินกับภาวะไตวายเรื้อรัง” ของโรงพยาบาลวังม฽วงสัทธรรม จังหวัดสระบุรี ซึ่งออกแบบและจัดทําโดยผู฾เขียน 2. การผลิตแผ่นพับเรื่อง “ขมิ้นชัน กับสรรพคุณความงามที่คุณอาจยังไม่เคยรู้” การผลิ ต แผ฽ น พับ เรื่ อง “ขมิ้ นชัน กับ สรรพคุณ ความงามที่คุ ณอาจยัง ไม฽เ คยรู฾ ”เป็น การ รวบรวม ความรู฾เกี่ยวกับประโยชนแของขมิ้นชันที่มีต฽อผิวพรรณและใบหน฾า ซึ่งเป็นภูมิปใญญาของคนรุ฽นเก฽า โดยมี เปูาหมายในการเผยแพร฽ความรู฾แก฽ผู฾สนใจทั่วไป

106

รูปแบบ การเล฽ า เรื่ อ งแบบสารคดี ที่ แ สดงเนื้ อ หาความรู฾ ต฽ า งๆ ลั ก ษณะสื่ อ สิ่งพิมพแเป็น แผ฽นพับ 1 แผ฽น 6 ตอน ขนาด A4 การออกแบบ ใช฾สีสันแบบสดใส โดยใช฾สีเขียวและสีเหลืองเป็นหลัก เพื่อสื่อถึงการนํา ขมิ้ น ชั น ซึ่ ง เป็ น พื ช พรรณทางการเกษตรมาใช฾ ป ระโยชนแ ใช฾ ภ าพถ฽ า ยและภาพกราฟิ ก ที่ ส วยงาม ประกอบการนําเสนอ เพื่อดึงดูดความสนใจของผู฾อ฽าน เนื้อหา กล฽าวถึงประโยชนแของขมิ้นชันที่มีต฽อความสวยความงาม ได฾แก฽ 1) ช฽วยให฾ผิวขาวเนียนอย฽างเป็นธรรมชาติ 2) ช฽วยรักษาสิว 3) ช฽วยกระชับรูขุมขนบนใบหน฾า 4) ช฽วยลดเลือนรอยด฽างดําตามร฽างกาย 5) ช฽วยลดริ้วรอยบนใบหน฾า 6) ช฽วยแก฾ปใญหาหน฾า

107

ภาพที่ 3 การผลิตแผ฽นพับ เรื่อง “ขมิ้นชัน กับสรรพคุณความงามที่คุณอาจยังไม฽เคยรู฾” ซึ่งออกแบบและจัดทําโดยผู฾เขียน 3. การผลิตสื่อสิ่งพิมพ์ของโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร โรงพยาบาลเจ฾าพระยาอภัยภูเบศร เป็นโรงพยาบาลที่มีการดําเนินงานด฾านการพัฒนา สมุนไพร มาอย฽างต฽อเนื่องยาวนาน ด฾วยความมุ฽งหวังที่จะทําให฾ภูมิปใญญาในการใช฾สมุนไพรของประเทศไทยได฾รับ การสืบสาน โดยทําหน฾าที่เป็นสะพานที่ทอดเชื่อมระหว฽างความรู฾ภูมิปใญญาดั้งเดิมกับคนสมัยใหม฽ ทําให฾ สมุนไพรที่เคยรุ฽งเรืองในอดีตสามารถกลับมามีบทบาทอีกครั้งหนึ่งด฾วยการผสมผสานเทคโนโลยีทางเภสัช กรรม การศึกษาวิจัยทางวิทยาศาสตรแ และความรู฾ทางพฤกษศาสตรแพื้นบ฾าน อันเป็นภูมิปใญญาของคน โบราณที่สั่งสมขึ้นมายาวนานเข฾าด฾วยกัน

108

การเริ่มงานสมุนไพรของอภัยภูเบศร เริ่มมาตั้งแต฽ปี 2526 โดยผู฾บุกเบิกริเริ่มพัฒนาสมุนไพร อภัย ภูเบศร คือ เภสัชกรหญิง ดร.สุภาภรณแ ปิติพร ซึ่ งเป็นผู฾ที่สนใจการใช฾สมุนไพร ได฾เริ่มต฾นเรียนรู฾ภูมิปใญญา เดินสํารวจปุา และเก็บรวบรวมข฾อมูลที่สะสมมาหลายชั่วอายุคน จากหมอยาพื้นบ฾าน และได฾วางแนวทาง พัฒนา “จากใบไม฾ให฾กลายเป็นยา” ซึ่งเป็นการส฽งเสริมและพัฒนาการใช฾ผลิตภัณฑแสมุนไพรเพื่อบริการแก฽ ประชาชน โดยยึดหลักสําคัญ ดังนี้ 1. ตอบสนองความเดือดร฾อน และความจําเป็นในการดูแลสุขภาพแก฽ประชาชน 2. สมุนไพรที่นํามาพัฒนาต฾องมีสรรพคุณดี และมีความปลอดภัย 3. เป็นสมุนไพรที่หาง฽าย ปลูกง฽าย และพึ่งตนเองได฾ในระดับชุมชนและประเทศ 4. มีการศึกษาข฾อมูลความรู฾อย฽างรอบด฾าน ไม฽ว฽าจะเป็นการศึกษาจากตํารายาไทย รายงาน ทางวิชาการทั้งจากงานวิจัย และผลการทดลองต฽างๆ ทั้งในและนอกประเทศ รวมถึงประสบการณแการใช฾ ของชาวบ฾าน 5. ผสมผสานความรู฾เดิมและเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาประยุกตแให฾เหมาะสม 6. ประสานงานกับหน฽วยงานที่เกี่ยวข฾องทั้งของราชการ องคแกรเอกชน และองคแกรชาวบ฾าน ในชุมชน แนวคิดดังกล฽าวนี้ ถือเป็นจุดเปลี่ยนที่สําคัญในการนําสมุนไพรมาใช฾ในระดับการบริการของ โรงพยาบาล โดยสมุน ไพรชนิดแรกที่ได฾นํามาพัฒนาตามแนวทางดังกล฽าว คือ “เสลดพังพอนตัวเมีย ” สําหรับรักษาเริม หลังจากนั้นต฽อมา ได฾มีการพัฒนาสมุนไพรที่มีข฾อมูลการศึกษาวิจัยเป็นหลักฐานยืนยันถึง สรรพคุณ ให฾ ส ามารถนํ าใช฾ไ ด฾จ ริ งในสั งคมในอีกหลายๆ กลุ฽ มผลิ ตภัณฑแทั้ งยาสมุนไพร เครื่องสํ าอาง เครื่องดื่ม ตลอดระยะเวลากว฽า 30 ปีที่ผ฽านมา อภัยภูเบศรได฾พัฒนาผลิตภัณฑแมากกว฽า 100 รายการ เพื่อ เป็นทางเลือกแรกในการดูแลสุขภาพของผู฾คนด฾วยวิถีและคุณค฽าจากธรรมชาติ 3.1 หนังสือสมุนไพรอภัยภูเบศร เรื่อง “ข้าว ความลับของสุขภาพและความงาม” รูปแบบ ขนาดหนังสือฉบับกระเป฻า (Pocket Book) จํานวน 80 หน฾า การออกแบบ ออกแบบปกโดยใช฾ปกสีดํา ตัวหนังสือสีทอง เพื่อให฾สะดุดตา สวยงาม และดึงดูดความสนใจของผู฾อ฽าน เนื้อหา รวบรวมองคแความรู฾เรื่อง "ข฾าว" ที่เป็นมากกว฽าข฾าว หนังสือเล฽มนี้จะ บอกคุณว฽า "ข฾าว" ที่เรากินกันตั้งแต฽เล็กจนโต มีคุณค฽ามากมาย ทั้งเป็นอาหารสุขภาพ เป็นยา และมีเครื่อง ประทินโฉมความงาม ในเล฽มจะมีตํารับยา ตํารับอาหาร และตํารับความงามจากข฾าว ที่ ผู฾อ฽านสามารถ นําไปทําได฾เองง฽ายๆ ที่บ฾านนานาสาระ

109

ภาพที่ 4 การผลิตหนังสือสมุนไพรอภัยภูเบศร เรื่อง “ข฾าว ความลับของสุขภาพและความงาม” 3.2 หนังสือสมุน ไพรอภัยภูเ บศร เรื่อง “หญ้าปักกิ่ง...สมุนไพรทางเลือกของผู้ป่วย มะเร็ง” รูปแบบ ขนาดหนังสือฉบับกระเป฻า (Pocket Book) จํานวน 182 หน฾า การออกแบบ ออกแบบปกโดยใช฾รูปของคุณลุงณรงคแ สุ ทธิกุล พาณิช ผู฾ ทําให฾ หญ฾า ปใกกิ่ง เป็นที่รู฾จัก และใช฾ช฽วยเหลือผู฾ปุวยมะเร็งอย฽างกว฾างขวาง นั่งอยู฽ท฽ามกลางต฾นไม฾และกระถางปลูกหญ฾าปใกกิ่ง สีเขียว เพื่อให฾ความรู฾สึกสดชื่น ผ฽อนคลาย และดึงดูดความสนใจของผู฾อ฽าน เนื้อหา นําเสนอการปลูก และการดูแลหญ฾าปใกกิ่ง วิธีกินที่ปลอดภัย รายงาน การศึกษาวิจัยหญ฾าปใกกิ่ง ประสบการณแการใช฾หญ฾าปใกกิ่งรักษามะเร็ง และโรคอื่นๆ คลายปใญหาหญ฾า ปใกกิ่งที่มักมีผู฾สงสัยถามบ฽อยๆ

110

ภาพที่ 5 การผลิตหนังสือสมุนไพรอภัยภูเบศร เรื่อง “หญ฾าปใกกิ่ง...สมุนไพรทางเลือกของผู฾ปุวยมะเร็ง” 3.3 หนังสือสมุนไพรอภัยภูเบศร เรื่อง “สมุนไพรเพื่อชีวิต พิชิตโรคภัย” รูปแบบ ขนาดหนังสือฉบับกระเป฻า (Pocket Book) จํานวน 119 หน฾า การออกแบบ ออกแบบปกโดยใช฾รูปใบไม฾สีเขียวสดใส เพื่อให฾ความรู฾สึกสดชื่น ผ฽อน คลาย และดึงดูดความสนใจของผู฾อ฽าน เนื้อหา นําเสนอความรู฾เรื่องการใช฾ส มุนไพรในการดูแลสุขภาพในผู฾ปุว ยโรค ต฽างๆ โดยนําความรู฾สมุนไพรพื้นบ฾านที่มีการศึกษางานวิจัยรองรับ คัดเลือกสมุนไพรที่มีความปลอดภัยสูง หาง฽าย เป็นที่รู฾จัก เพื่อให฾ประชาชนนําสมุนไพรมาใช฾ได฾ด฾วยตนเอง โดยมีเรื่องราวในหนังสือ ดังนี้ - สมุนไพร...ในโรคเบาหวาน - สมุนไพร...คู฽ใจ...คนคลอเรสเตอรอลสูง - สมุนไพร...ขวัญใจผู฾ปุวยความดันโลหิตสูง - สมุนไพร...ที่ใช฾ในระบบทางเดินหายใจ - สมุนไพร...ที่ใช฾ในระบบทางเดินอาหาร - สมุนไพร...ที่ใช฾บํารุงร฽างกาย - สมุนไพร...ที่ใช฾ในโรคมะเร็ง - สมุนไพร...ที่ใช฾ในโรคกล฾ามเนื้อกระดูก

ภาพที่ 6 การผลิตหนังสือสมุนไพรอภัยภูเบศร เรื่อง “สมุนไพรเพื่อชีวิต พิชิตโรคภัย”

111

การวางแผนการผลิตสื่อสิ่งพิมพ์สาหรับสถานพยาบาล จงเจริญ เมตตา และ อนุวรรตนแ กระจันทรแ (ม.ป.ป.) กล฽าวว฽า การวางแผนการผลิตสื่อสิ่งพิมพแ สําหรับสถานพยาบาล มีสิ่งที่ต฾องกําหนด 5 ประการด฾วยกัน คือ 1. วัตถุประสงคแ การกําหนดวัตถุประสงคแในการผลิตสื่อ สิ่งพิมพแสําหรับสถานพยาบาล ได฾แก฽ การกําหนดหรือระบุความมุ฽งหมายที่เด฽นชัดไว฾ล฽วงหน฾า ตัวอย฽างเช฽น 1.1 เพื่อผลิตสื่อสิ่งพิมพแเผยแพร฽ความรู฾เรื่องรู฾กินกับภาวะไตวายเรื้อรังให฾โรงพยาบาลวัง ม฽วงสัทธรรมนําไปใช฾ประโยชนแ 1.2 เพื่อประเมินคุณภาพและความพึงพอใจในการใช฾สื่อสิ่งพิมพแที่ผลิตขึ้น 2. กลุ฽มเปูาหมาย โดยการกําหนดเปูาหมายในการผลิตสื่อสิ่งพิมพแสําหรับสถานพยาบาลไว฾อย฽าง ชัดเจนว฽า ใครคือกลุ฽มเปูาหมายที่จะนําสื่อนั้นไปเผยแพร฽ กลุ฽มเปูาหมายแต฽ละกลุ฽มมีรายละเอียดอะไรบ฾าง เช฽น ระดับการศึกษาภูมิลําเนา ฐานะทางสังคม สภาพแวดล฾อมทางสังคม เป็นต฾น เพื่อนํามาวางแผนใน การผลิตสื่อ โดยการจัดเนื้อเรื่อง ลําดับเรื่อง ตลอดถึงความยากง฽ายของเรื่องให฾สอดคล฾องกัน 3. หัวข฾อเรื่อง การกําหนดหัวข฾อเรื่องในการผลิตสื่อสิ่งพิมพแสําหรับสถานพยาบาล ได฾แก฽ การตั้ง ชื่อเรื่องพร฾อมด฾วยการกําหนดแนวของเรื่องไว฾เ มื่อตอนวางแผนการผลิตว฽า ควรจะใช฾ชื่อเรื่องอะไร และมี แนวของเรื่องอย฽างไร ชื่อหรือหัวข฾อเรื่องจะต฾องมีลักษณะดังต฽อไปนี้ คือ สุภาพ เรียบง฽าย ใช฾คํากะทัดรัด ถูกหลักภาษา เร฽งเร฾าให฾เกิดความน฽าสนใจ และสอดคล฾องกับความต฾องการของสถานพยาบาลนั้นๆ 4. ระยะเวลา การกําหนดระยะเวลาในการผลิตสื่อ สิ่งพิมพแสําหรับสถานพยาบาล ได฾แก฽ การ กําหนดช฽วงเวลาและโอกาสที่เหมาะสมเพื่อทําการผลิตสื่อไว฾ อย฽างเหมาะสม สามารถนําไปใช฾เผยแพราได฾ อย฽างเหมาะสมกับเวลาที่ต฾องการ เพื่อให฾ผู฾ปุวยหรือผู฾เกี่ยวข฾องจะได฾นําไปใช฾ประโยชนแได฾ทันที 5. งบประมาณ การกําหนดงบประมาณการผลิ ตสื่ อ สิ่ งพิมพแสําหรับสถานพยาบาล เป็นสิ่ ง สําคัญและจําเป็นที่จะต฾องตั้งไว฾ในขั้นตอนวางแผนการผลิต เพื่อให฾มีงบประมาณเพียงพอสําหรับการผลิต สื่อ โดยอาจจะประมาณการจากจํานวนผู฾ปุวยหรือผู฾สนใจที่นําไปใช฾ประโยชนแ ควบคู฽ไปกั บงบประมาณที่ สถานพยาบาลตั้งเอาไว

บทสรุป ไม฽ว฽ายุคสมัยและความเจริญทางเทคโนโลยีจะเปลี่ยนแปลงไปมากเพียงใดก็ตาม สื่อสิ่งพิมพแซึ่ง เป็นสื่อดั้งเดิมก็ยังคงถูกผลิตขึ้นมาจนถึงปใจจุบัน เพื่อนําไปใช฾ประโยชนแในการเผยแพร฽ข฾อมูล ความรู฾ และ ข฽าวสาร โดยเฉพาะในสถานพยาบาลต฽างๆ โดยมีเปูาหมายสําคัญที่จะตอบสนองความต฾องการพื้นฐานของ มนุษยแ คือ การมีสุขภาพดี สมบูรณแแข็งแรง ปราศจากโรคภัยไข฾เจ็บ และมีชีวิตที่ยืนยาว

112

เอกสารอ้างอิง กัลยารัตนแ เมธีวีรวงศแ และ สุวิมล เตชะวีรพงศแ. 2552. ความหมายของคาว่า "สุขภาพ". [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.thaigoodview.com/node/43633. [29 ตุลาคม 2559]. กตัญโู คําทา. 2555. การผลิตสื่อสิ่งพิมพ์. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://printlvc. blogspot.com/2012/02/blog-post_2500.html. [18 กรกฎาคม 2559]. จงเจริญ เมตตา และ อนุวรรตนแ กระจันทรแ. (ม.ป.ป.). สื่อเพื่อการประชาสัมพันธ์ในการศึกษาและ การแพทย์. เอกสารคําสอน บทที่ 3. คณะแพทยศาสตรแ มหาวิทยาลัยขอนแก฽น. ไทยลอฟอรั่ม. 2557. พระราชบัญญัติสถานพยาบาล พ.ศ. 2541. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.thailawforum.com/sanatorium-act-th/. [10 ตุลาคม 2559]. นรินทรแ พันธุแครู. 2553. การแปรรูปแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.sahavicha.com/?name=knowledge&file=readknowledge&id=2070.

[29 ตุลาคม 2559]. พระราชบัญญัติจดแจ฾งการพิมพแ พ.ศ. 2550. ราชกิจจานุเบกษา. เล฽มที่ 124 ตอนที่ 93 ก (18 ธันวาคม 2550). หน฾า 2. โรงพยาบาลเจ฾าพระยาอภัยภูเบศร. 2557. ประวัติองค์กร. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.abhaiherb.com/about/history. [29 ตุลาคม 2559]. สํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ. 2558. การผลิตสื่อสิ่งพิมพ์. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น.

113

รูปแบบรายการโทรทัศน์ทางการเกษตรในปัจจุบัน ณัฐวรา สลากรธนวัฒนแ บทนา “เกษตรกรคือกระดูกสันหลังของชาติ” คําๆนี้ทุกคนคงได฾ยินมาตั้งแต฽เด็ก แต฽มีใครให฾ความสําคัญ กับพวกเขาหรือยัง แล฾วให฾ความสําคัญมากพอหรือยัง จากผลการศึกษา โครงการศึกษาและเฝูาระวังสื่อ เพื่อสุขภาวะของสังคม เรื่องรายการเกษตรในสถานีโ ทรทัศนแฟรีทีวี พบว฽า รายการเกษตรมีเพียง 0.9 เปอรแเซ็นตแ ของรายการที่ออกอากาศทั้งหมด ถือว฽าเป็นสัดส฽วนเพียงเล็กหน฽อยมาก รายการโทรทัศนแทางการเกษตรถึงจะไม฽ได฾รับความนิยมเป็นอันดับต฾นๆของ สถานีนั้นๆ แต฽สถานี ส฽วนใหญ฽ก็มีรายการโทรทัศนแทางการเกษตรนําเสนออยู฽จนถึงปใจจุบัน แต฽ด฾วยที่ได฾รับความนิยมไม฽มากนัก ส฽งผลให฾รายการโทรทัศนแทางการเกษตรต฾องปรับเปลี่ยนรูปแบบของรายการ ให฾มีความน฽าสนใจ โดย อาจจะใช฾รูปแบบเพียงรูปแบบเดียว หรือผสมหลายๆรูปแบบ ก็ได฾ รวมไปถึงเพิ่มความสนใจของเนื้อหา หรือตัวพิธีกรที่จะช฽วยเพิ่มความน฽าเชื่อถือและความบันเทิงให฾กับรายการ (มีเดียมอเตอรแ,2552) เนื้อเรื่อง รายการโทรทัศน์ (Television (T.V.) Program) เป็ นส่ วนต่างๆ ของการออกอากาศทางสถานี วิทยุโทรทัศน์ การออกอากาศรายการโทรทัศน์ มีข้ ึนเป็ นครั้งแรก ในปี ค.ศ. 1936 ในกรุ งลอนดอน รายการโทรทัศนแ อาจออกอากาศเพียงแค฽ครั้งเดียว หรือมีตอนต฽อ ที่เรียกว฽า ทีวี ซีรีสแ (T.V. Series) ส฽วนมาก มักเป็นรายการประเภทละครโทรทัศนแ ในทีวีซีรี่ยแ รายการโทรทัศนแ ที่ออกอากาศเป็นพิเศษเพียงครั้งเดียว จะเรียกว฽า รายการพิเศษ (Special Program) และสถานีวิทยุโทรทัศนแบางสถานี ยังมีภาพยนตรแโทรทัศนแ (T.V. Movies) ที่สร฾างขึ้นเพื่อ ออกอากาศทางโทรทัศนแโดยเฉพาะ ไม฽ได฾ออกฉายทางโรงภาพยนตรแ หรือบันทึกลงในวิดีโอ วีซีดี ดีวีดี หรือ สื่ออื่นๆ ปใจจุบันการออกอากาศ ภาพยนตรแโฆษณา (Commercial Advertisment) ถือเป็นส฽วนสําคัญ ของรายการโทรทัศนแ โดยมีข฾อปฏิบัติเป็นเกณฑแว฽า ในการออกอากาศรายการโทรทัศนแ 1 ชั่วโมง จะมี ภาพยนตรแโฆษณาได฾ไม฽เกิน 15 นาที เหมือนในโรงภาพยนตรแ (ชุติมา กลั่นงาม,2554) (Watcharaporn Chanaken.

2 55 3 ) กา รเ กษ ตร แป ลม าจ าก คํ า ว฽า Agriculture (Agri / Ager (กรีก) หมายถึงทุ฽งหรือดิน , Culture หมายถึง การปลูกหรือปฏิบัติ) ซึ่ง หมายถึง การปฏิบัติเกี่ยวกับที่ดินเพื่อให฾เกิดการผลิต หรือการใช฾พื้นที่เพื่อให฾เกิดผลผลิตขึ้นมานั่นเอง และ เมื่อนําไปใช฾ในทางวิชาการก็ได฾ขยายความออกไปอีกว฽า การเกษตร คือ การปฏิบัติกับที่ดินเพื่อให฾เกิดผลผลิต ทั้งการปลูกพืช เลี้ยงสัตวแ การทําประมง และการเกษตรผสมผสานโดยอาศัยความรู฾ ความชํานาญ ประสบการณแ ทรัพยากรธรรมชาติ และเงินทุน เพื่อให฾พืชและสัตวแเจริญเติบโตให฾ผลผลิตต฽างๆ

114

ดังนั้นรายการโทรทัศนแทางการเกษตร คือ รายการโทรทัศนแที่ออกอากาศเป็นประจํา ไม฽ว฽าจะเป็น ทุกเดือน ทุกสัปดาหแ โดยเนื้อหาเกี่ยวอาชีพเกษตรกรรม บุคคลที่มีความรู฾ด฾านเกษตรกรรม ยังรวมไปถึงวิถี ชีวิต วัฒนธรรม ชาติพันธุแ ภาษาท฾องถิ่น สิทธิมนุษยชน และเศรษฐกิจพอเพียง ยังรวมไปถึงเนื้อหาที่จะ สร฾างแรงบันดาลใจ สร฾างกําลังใจให฾กับผู฾ฟใงด฾วย ความสําคัญของรูปแบบรายการโทรทัศนแทางการเกษตรในปใจจุบัน โทรทัศนแมีความสําคัญต฽อเกษตรกรเนื่องจากประชากรส฽วนใหญ฽มีอาชีพเกษตรกรอาศัยอยู฽ใน ชนบททั่วประเทศ มีจํานวนไม฽น฾อยที่ประกอบอาชีพที่ได฾รับการถ฽ายทอดมาจากบรรพบุรุษ เกษตรกรมัก ไม฽มีความรู฾สมัยใหม฽ข฽างคราวความเคลื่อนไหวในเหตุการณแบ฾านเมือง ที่จะมาปรับใช฾กับชีวิตประจําวันได฾ ประกอบกับถิ่นที่อยู฽อาศัยนั้นห฽างไกลความเจริญ โอกาสที่เจ฾าหน฾าที่จะนําความรู฾ข฽าวสารเทคโนโลยีใหม฽ เข฾าไปเผยแพร฽ก็เป็นไปด฾วยความลําบาก การสื่อสารมวลชนมีความจําเป็นสําหรับเกษตรกรที่จะรับรู฾ เทคโนโลยีที่เหมาะสมเพราะการสื่อสารมวลชนแพร฽กระจายได฾รวดเร็วกว฾างขวาง ดังนั้นโทรทัศนแจึงมี บทบาทขึ้นทุกขณะประชาชนในกรุงเทพฯ เปิดรับโททัศนแเป็นกิจวัตร ในชนบทเกษตรกรผู฾มีฐานะก็ พยายามขวนขวายมีเครื่องรับโทรทัศนแไว฾ ขณะนี้สถานีโทรทัศนแก็พยายามปรับปรุงขยายสถานีถ฽ายทอด เพิ่มขึ้น โดยโทรทัศนแมีความสําคัญต฽อสังคมไทย ดังนี้ 1. ความสําคัญในการรายงานเหตุการณแที่เกิดขึ้นในโลก โดยเป็นเครื่องมือการส฽งสารในรูปของ ข฽าว ด฾วยการส฽งสัญญาณผ฽านดาวเทียม เพื่อให฾ทั่วโลกได฾รับรู฾เหตุการณแต฽างๆที่เกิดขึ้น ที่ไหน เมื่อใด อย฽างไร และทําไม ซึ่งทําให฾ชาวโลกได฾มีโอกาสรับรู฾เหตุการณแหรือความก฾าวหน฾าได฾พร฾อมๆ กัน 2. ความสําคัญในการเผยแพร฽แลกเปลี่ยนความรู฾ ความบันเทิงในรูปแบบต฽างๆ โดยอาศัย ความก฾าวหน฾าทางเทคโนโลยีทางการสื่อสาร ในรูปของการถ฽ายทอดผ฽านดาวเทียม การบันทึกวีดีโอเทป (video tape) หรือวีดีโอดิสดแ (video dise) ทําให฾ประชาชนในประเทศต฽างๆของโลก มีโอกาสและ สามารถรับรู฾ ความบันเทิงอย฽างเดียวกันได฾และอย฽างรวดเร็ว จึงนับว฽าโทรทัศนแเป็นสื่อที่สร฾างความรู฾ ความบันเทิงให฾แก฽ประชากรของโลกอย฽างกว฾างขวาง 3. ความสําคัญในการใช฾เป็นสื่อที่ทําให฾เกิดการพึ่งพาซึ่งกันและกันทั่วทั้งโลก (global interdependence) ด฾วยความต฾องการของมนุษยแในการติดต฽อสื่อสารกัน จากประเทศที่พัฒนาเรื่อง ข฽าวสารไปยังประเทศขาดแคลน เป็นผลให฾เกิดการพึ่งพาช฽วยเหลือซึ่งกันและกันขึ้นได฾ เช฽น ในกรณีเกิด ภาวะความอดอยากในประเทศเอธิโอเปีย เมื่อข฽าวนี้กระจายออกไปทั่วโลกก็ได฾ให฾ความร฽วมมือและ ช฽วยเหลือ เป็นต฾น (พรพิมล ปิยะพันธุแ. 2533) ได฾ให฾ความหมายของคําว฽า “รูปแบบ” หมายถึง วิธีการและ ลีลาการเสนอเนื้อหาสาระและสิ่งที่อยู฽ในรายการโทรทัศนแ จําแนกรูปแบบได฾หลายวิธีตามประเภท ของรายการซึ่งจะเสนอรูปแบบที่ใช฾กันมาก คือ

115

รูปแบบรายการโทรทัศน์ทางการเกษตรในปัจจุบัน แบ่งตามเนื้อหาได้ 8 รูปแบบดังนี้ 1. รายการข฽าวและวิเคราะหแข฽าว คือ เป็นรายการที่เสนอเหตุการณแอย฽างตรงไปตรงมาตามเหตุการณแที่เกิดขึ้นจริง เพื่อให฾ผู฾ชมได฾ทราบ ข฽าวสารความเคลื่อนไหวต฽าง ๆ เช฽น รายการเพื่อนเกษตร รายการเกษตรสร฾างชาติ รายการเกษตรทําเงิน 2. รายการสารคดี คือ เป็นรูปแบบที่เสนอเนื้อหาด฾วยภาพและเสียงบรรยายตลอดรายการ โดยไม฽มีผู฾ดําเนินรายการ เช฽น รายการหอมแผ฽นดิน รายการปราชญแเดินดิน รายการบิดบ฾วนชวนคุย รายการทุ฽งแสงตะวัน 3. รายการถ฽ายทอดสด คือ เป็นการถ฽ายทอดเหตุการณแที่เกิดขึ้นจริง โดยมีผู฾บรรยายเหตุการณแก฽อนหลังและเชื่อมเหตุการณแให฾ ผู฾ชมทราบ เช฽น โทรทัศนแรวมการเฉพาะกิจแห฽งประเทศไทยถ฽ายทอดสดพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนา ขวัญ 4. รายการนิตยสารทางโทรทัศนแ คือ รายการที่เสนอหลายประเด็น หลายรู ปแบบในรายการเดียวโดยใส่ ไว้เป็ นชุ ดๆ โดยตอนนี้ยงั ไม่มี รายการรู ปแบบวาไรตี้ที่นาเสนอข้อมูลเกี่ยวกับการเกษตร โดยตอนนี้ยงั ไม่มีรายการรู ปแบบนิตยสารที่ นาเสนอข้อมูลเกี่ยวกับการเกษตร 5. ละคร คือ เป็นรายการที่ผสมผสานรูปแบบละคร หรือการนํา ละครมาประกอบการที่เสนอสาระบางส฽วนมิใช฽ เสนอเป็นละครทั้งรายการ เช฽น ละครเทิดพระเกียรติ ชุดลูกไม฾ของพ฽อ ละครธรณีนี่นี้ใครครอง ผู฾ใหญ฽ลีกับ นางมา 6. เกมโชวแ คือ เป็นรายการที่จัดให฾มีการแข฽งขันระหว฽างคน 2 คน มาร฽วมเล฽นเกมสแหรือตอบปใญหา ฝุายชนะก็จะได฾ รางวัลและฝุายแพ฾จะได฾รางวัลปลอบใจ เช฽น รายการ The Super Farmer เกมเกษตรกร 3 รายการ เกษตรอวดดี

7. รายการปกิณกะบันเทิงหรือวาไรตี้ คือ รายการที่มุ฽งเน฾นนําเสนอความบันเทิง หลายเรื่อง หลายรส โดยใช฾รูปแบบการนําเสนอ ที่หลากหลาย คล฾าย ๆ กับรายการนิตยสารต฽างกันเพียงรายการ ปกิณกะไม฽จําเป็นต฾องเชื่อมโยง หรือร฾อยเรียงแต฽ละช฽วง แต฽ละตอนของรายการให฾เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน รายการปกิณกะจึงมีความหลากหลายทั้งในด฾านเนื้อหา รายการ โดยตอนนี้ยังไม฽มีรายการรูปแบบวาไรตี้ที่นําเสนอข฾อมูลเกี่ยวกับการเกษตร

116

8. รายการสนทนา คือ เป็นรายการที่มีผู฾สัมภาษณแและผู฾ถูกสัมภาษณแเกี่ยวกับเรื่องที่เรื่องที่ต฾องการให฾ผู฾ถูกสัมภาษณแเล฽าให฾ฟใง เช฽น รายการท฽องไปกับนายเกษตร รายการก฾าวไกลไปกับกรมวิชาการเกษตร รายการเศรษฐีเกษตร โดยรายการโทรทัศนแทางการเกษตรส฽วนใหญ฽ในปใจจุบัน นําเสนอในรูปแบบรายการสารคดีเชิง เกษตรกึ่งวาไรตี้ เพื่อเพิ่มความน฽ าสนใจให฾ กับรายการ นอกจากนั้นยังขยายกลุ฽ มเปูาหมายออกไปให฾ ครอบคลุม นําเสนอเนื้อหาที่ยากให฾เข฾าใจได฾ง฽ายผ฽านผู฾ดําเนินรายการ นอกจากนั้นยังสะท฾อนถึงวัฒนธรรม ชาติพันธุแ ภาษาท฾องถิ่น สิทธิมนุษยชน ชีวิตพอเพียง ดั่งตัวอย่างรูปแบบรายการโทรทัศน์ทางการเกษตรในปัจจุบัน รายการโทรทัศน์ทางการเกษตร รายการทุ่งแสงตะวัน “เด็กซนจนเทวดา บนฟูายังกลุ฾มใจ ส฽งดาวประกายสุกใส ไว฾ในใจเด็ก หากหัวใจยังงาม ตราบฟูา ครามยังดี เรามี... ทุ฽งแสง... ตะวัน” บทเพลงคุ฾นหูที่ดังขึ้นเปิดรายการ “ทุ฽งแสงตะวัน” ในช฽วงเช฾าตรู฽วัน เสารแ ยังคงชวนให฾นึกถึงภาพสดใสของเด็กๆ ที่วิ่งเล฽นท฽ามกลางท฾องทุ฽ง คละเคล฾าเสียงหัวเราะเปี่ยมสุขและ บริสุทธิ์ตามธรรมชาติ นับเป็นการระยะเวลาหลายช฽วยเติมเต็มความสดชื่นให฾กับเช฾าวันใหม฽ของผู฾ชม รายการตลอดปีที่ผ฽านมา 25 ปีแล฾วที่รายการทุ฽งแสงตะวันออกอากาศ นับว฽าเป็นรายการโทรทัศนแทางการเกษตรที่มีมา นานจนถึงปใจจุบัน รายการทุ฽งแสงตะวันนําเสนอความรู฾ ในรูปแบบรายการสารคดี โดยแนวคิดรายการ นั้นสะท฾อนให฾คนในสังคมเห็นคุณค฽าของวิถีธรรมชาติและชุมชน ตลอดจนอาจช฽วยจุดประกายให฾ผู฾คน อยากกลับไปมีชีวิตเล็กๆ แบบเด็กๆ เหล฽านั้น โดยออกอากาศทุกวันเสารแ เวลา 6.25.6.50 น. ทางช฽อง 3 กลุ฽มเปูาหมายนั้นเป็นวัยเด็กไปจนถึงวัยสูงอายุ หรือบุคคลทั่วไป ทุกเพศ ทุกวัย สอดแทรกเนื้อหาเกี่ยวกับ วัฒนธรรม ชาติพันธุแ ภาษาท฾องถิ่น สิทธิมนุษยชน ชีวิตพอเพียง และความสัมพันธแระหว฽างคนกับ ธรรมชาติ ผู฾ดําเนินรายการนําตัวเองลงไป ‘คลุก’ มิใช฽รู฾เพราะผ฽าน ‘ปาก’ ของคนอื่นเพียงอย฽างเดียว

ภาพที่ 1 รายการทุ฽งแสงตะวัน ที่มา : Youtube (2559)

117

รายการโทรทัศน์ทางการเกษตร รายการกบนอกกะลา รายการกบนอกกะลา เป็นรายการสารคดีเชิงเกษตร ที่มีผู฾ชมติดตามมาอย฽างยาวนาน มีการ ออกอากาศมาหลายร฾อยเรื่อง ออกอากาศทุกวันศุกรแ เวลา 20.30 - 21.30 น. ทางช฽อง 9 กลุ฽มเปูาหมาย นั้นเป็นบุคลทั่วไป ทุกเพศทุกวัย โดยเนื้อหาความรู฾เรื่องที่อยู฽ใกล฾ตัว เพื่อให฾ได฾รับความรู฾อย฽างลึกซึ้งแต฽เรา ไม฽รู฾ที่มาที่ไป วิธีการนําเสนอที่ทําให฾ผู฾ชมเพลิดเพลินก็คือ การเสนอในรูปแบบรายการสารคดี โดยมีผู฾ ดําเนินรายการนําพาผู฾ชมไปพบกับ ความจริงและของจริงในพื้นที่จริงจากบุคคลจริงการเน฾นความจริงนี้ เป็นหัวใจของสารคดี ผู฾ดําเนินรายการนําตัวเองลงไป ‘คลุก’ มิใช฽รู฾เพราะผ฽าน ‘ปาก’ ของคนอื่นเพียง อย฽างเดียว

ภาพที่ 2 รายการกบนอกกะลา ที่มา : Youtube (2559) รายการโทรทัศน์ทางการเกษตร รายการทิดบ้วนชวนคุย รายการทิดบ฾วนชวนคุย เป็นรายการที่นําเสนอเนื้อหาความรู฾เกี่ยวกับการเกษตร ที่มีกลุ฽มผู฾ชมส฽วน ใหญ฽เป็นบุคคลที่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ออกอากาศทุกวันอาทิตยแ เวลา 5.00 -5.30 น. ทางช฽อง NBT โดยเนื้อหาความรู฾เกี่ยวกับเกษตร นําเสนอในรูปแบบสารคดีเชิงเกษตร โดยผู฾ดําเนินรายการเป็นที่รู฾จักใน วงกว฾างของเกษตรกร เป็นบรรยากาศแบบบ฾านสวน พร฾อมทั้งสอดแทรกความรู฾ด฾านวัฒนธรรมอันดีงาม ของไทย และส฽งเสริมอาชีพให฾เกษตรกร

ภาพที่ 3 รายการทิดบ฾วนชวยคุย ที่มา : Youtube (2559)

118

สรุป ในโลกที่มีการแข฽งขันที่สูงขึ้น ไม฽ใช฽แต฽เพียงมนุษยแเท฽านั้นที่ต฾องปรับตัว รูปแบบรายการโทรทัศนแ ทางการเกษตรที่ได฾รับความนิยมไม฽มากนัก ก็ต฾องปรับตัวเช฽นกัน เพื่อดึงดูดให฾กลุ฽มเปูาหมายสนใจ เพื่อ เสริ มสร฾างความรู฾ความเข฾าใจ สร฾างแรงบันดาลใจ สร฾างกําลั งใจให฾ กับกลุ฽มเปูาหมาย นับว฽ารูปแบบ รายการมีความสํ าคัญต฽อรายการเกษตรในปใจจุบันอย฽างมาก รายการโทรทัศนแทางการเกษตรนั้น คือ รายการที่ออกอากาศเป็นประจําสม่ําเสมอ เนื้อหาของรายการเกี่ยวข฾องกับ บุคคล อาชีพ วิถีชีวิตทาง การเกษตร ยังรวมไปถึงการสะท฾อนค฽านิยม วัฒนธรรมอันดีของคนในสังคม ชาติพันธุแ ภาษาท฾องถิ่น โดยมี รูป แบบรายการทั้งหมด 8 รูป แบบ ดังนี้ รายการข฽าวและวิเคราะหแ ข฽าว รายการสารคดี รายการ ถ฽ายทอดสด รายการนิตยสารทางโทรทัศนแ ละคร รายการเกมโชวแ และแข฽งขันตอบปใญหารายการปกิณกะ บันเทิงหรือวาไรตี้ และรายการสนทนา ซึ่งรายการโทรทัศนแทางการเกษตรส฽วนใหญ฽จะนําเสนอในรูปแบบ ผสมระหว฽างสารคดีกับวาไรตี้ นับว฽ารายการโทรทัศนแทางการเกษตรจะไม฽ได฾รับความนิยมเป็นลําดับต฾นๆ นับว฽าเป็นลําดับท฾ายๆ แต฽สถานีส฽วนใหญ฽ก็ยังออกอากาศอยู฽ โดยหลายสถานียังให฾ความสําคัญและคํานึงถึงบทบาทของบุคคลที่ ประกอบอาชีพเกษตรกรรมอยู฽ ดั่งเช฽น รายการทุ฽งแสงตะวัน รายการกบนอกกะลา และรายการทิดบ฾วน ชวนคุย ที่มีระยะเวลาออกอากาศมานานแล฾วและก็ยังมีผู฾ชมติดตามอยู฽ตลอด

119

อ้างอิง ชุติมา กลั่นงาม. (2554). การเปิดรับโฆษณาจากสื่อโทรทัศน์ของนักศึกษาระดับปริญญาตรีคณะ เทคโนโลยีการเกษตรสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง. ปใญหาพิเศษ ปริญญา วิทยาศาสตรบัณฑิต, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง. ณัฐวัฒนแ กันชาติ. (2555). การผลิตสื่อวีดิทัศน์รายการเกษตรตัวอย่างตอนลุงสมโภช ปานถม คน เกษตรแดน รถม้า. ปใญหาพิเศษปริญญาวิทยาศาสตรบัณฑิต, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾า คุณทหาร ลาดกระบัง. ดวงธิดา นครสันติภาพ. 2550. กบ-un-air. กรุงเทพ: สํานักพิมพแบูรพา. ทศวรรณ สอนดี. (2554). พฤติกรรมการรับชมรายการ "ปราชญ์เดินดิน" ของผู้ชมในเขต กรุงเทพมหานคร. ปใญหาพิเศษปริญญาวิทยาศาสตรบัณฑิต, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾า คุณทหารลาดกระบัง. บ฾านจอมยุทธ(นามแฝง). 2559. ความหมายของโทรทัศน์ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงจาก: http://www.baanjomyut.com/library_2/extension-3/television/03.html [14 กันยายน 2559] มีเดียมอเตอรแ. 2552. โครงการศึกษาและเฝูาระวังสื่อเพื่อสุขภาวะของสังคม. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงจาก: http://www.oknation.net/blog/teammediamonitor/2009/04/07/entry-1 [12 กันยายน 2559] พรพิมล ปิยะพันธุแ. (2533). ความคิดเห็นของเกษตรกรผู้นาต่อการได้รับความรู้ทางการเกษตรจาก สื่อมวลชน อ.สันทราย จ.เชียงใหม่. วิทยานิพนธแปริญญาโท, มหาวิทยาลัยแม฽โจ฾. รัตนโชค มีพงษแ. (2553). พฤติกรรมการบริโภคสื่อทางการเกษตรของนักศึกษาระดับปริญญาตรี คณะ เทคโนโลยีการเกษตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง. ปริญญา นิพนธแ, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง. สุภาพรรณ ณีขุนทด. (2553). การตัดสินใจและพฤติกรรมในการชมโทรทัศน์รายการกบนอกกะลา.

120

การใช้สื่อเพื่อการโฆษณาอาหารเพื่อสุขภาพ ดารัตนแ อยู฽บัว 56040667 บทนา พฤติกรรมการบริโภคของผู฾คนในสมัยปใจจุบันโดยเฉพาะพฤติกรรมการบริโภคประจําวัน ได฾มีการเปลี่ยนแปลงไปอย฽างรวดเร็วโดยสาเหตุที่สําคัญประการหนึ่งเกิดจากความเร฽งรีบของชีวิตในเมือง รวมทั้งความจําเป็นต฽อการปฏิบัติตนให฾อยู฽ในสถานการณแที่สะดวกและรวดเร็ว เนื่องมาจากการที่ผู฾คนใน ปใจจุบันมีเวลาไม฽เพียงพอในการประกอบอาหารทําเองทําให฾ต฾องพึ่งพาอาหารสําเร็จที่เห็นได฾ทั่วไปหรือ แม฾กระทั่งอาหารที่หาซื้อได฾ง฽ายตามร฾านค฾าหรือร฾านหารทั่วไป การใช฾ชีวิตของคนสมัยใหม฽ วัฒนธรรม บริโภคนิยมแบบชาวตะวันตกได฾หลั่งไหลเข฾าสู฽สังคมไทย ผู฾คนพิถีพิถันกับเรื่องอาหารการกินน฾อยลงเลือก บริโภคอาหารตามความพึงพอใจเป็นหลักโดยมิได฾คํานึงถึงคุณภาพของอาหารส฽งผลให฾สุขภาพเสื่อมถอย แน฽นอนว฽าคนในสังคมเมืองปใจจุบันมีการหันมาใส฽ใจสุขภาพกันมากขึ้นเนื่องจากตระหนักถึงปใญหาตรงจุด นี้ดี ซึ่งขัดกันกับวิถีชีวิตันเร฽งรีบในปใจจุบันที่เราไม฽สามารถเลือกสรรอาหารที่ดีต฽อสุขภาพได฾ อย฽างไรก็ตาม วิถีชีวิตที่ถูกตีกรอบด฾วยเวลานั้นทําให฾เราไม฽สามารถดูแลสุขภาพด฾วยการกําลังกายอย฽าสม่ําเสมอหรือการ พักผ฽อนที่เพียงพอได฾ ทําให฾ความต฾องการอาหารเพื่อสุขภาพด฾วยเกิดจากความไม฽แน฽ใจต฽อการได฾รับ ปริมาณสารอาหารที่เพียงพอต฽อความต฾องการของร฽างกายรวมถึงความกังวลเกี่ยวกับความแข็งแรงของ ร฽างกาย ซึ่งทําให฾ปใจจุบันอาหารเพื่อสุขภาพ ได฾รับความสนใจอย฽างแพร฽หลาย ทั้งในด฾านการวิจัยและเชิง พาณิชยแ ซึ่งเป็นมูลค฽ามาก ทั้งนี้เนื่องจากผู฾บริโภคหันมาให฾ความสําคัญกับอาหารและสุขภาพมากขึ้น ทําให฾ การแข฽งขันเกี่ยวกับธุรกิจอาหารเชิงดูแลสุขภาพขยายตัวเติบโอย฽างรวดเร็วเพื่อตอบสนองความต฾องการ ของคนในยุคปใจจุบัน การเลือกใช฾สื่อเพื่อการโฆษณาอาหารเพื่อสุขภาพก็เป็นอีกหนึ่งปใจจัยสําคัญที่กระตุ฾นความสนใจ ของคนในสังคมเมืองปใจจุบัน ที่ต฾องเลือกสรรสิ่งที่ดีที่สุดให฾กับตนเอง ซึ่งการเลือกใช฾สื่อโฆษณาให฾ให฾ ถูกต฾อง นับว฽ามีอิทธิพลต฽อความรู฾สึกนึกคิด ทัศนคติ ค฽านิยม และพฤติกรรมของผู฾บริโภคเป็นอย฽างมาก กล฽าวคือ ในการที่จะพิจารณาเลือกซื้ออาหารเพื่อสุขภาพต฽างๆ ผู฾บริโภคมักจะเสาะหาข฾อมูลเกี่ยวกับ อาหารเพื่อสุขภาพจากแหล฽งต฽างๆ รวมทั้งจากสื่อโฆษณา ดังนั้นข฾อความเชิญชวนตามสื่อโฆษณารูปแบบที่ หลากหลาย จึงมีส฽วนสําคัญในการตัดสินใจของผู฾บริโภคในการตัดสินใจซื้ออาหารเพื่อสุขภาพ อาหารเพื่อสุขภาพ ในยุคของการแข฽งขัน ที่เรากําลังประสบอยู฽ในปใจจุบัน ชีวิตมีความรีบเร฽งมากขึ้น จนไม฽ค฽อยมีเวลา ที่จะให฾ความสําคัญกับเรื่อง ความสมดุลของอาหารที่รับประทาน รวมทั้งค฽านิยมการรับประทานอาหาร แบบตะวันตก ซึ่งประกอบด฾วย เนื้อสัตวแ ไขมัน นม เนย เป็นส฽วนใหญ฽ ซึง่ ในปใจจุบันชาวตะวันตกเริ่ม ตระหนักถึงพิษภัยของการกินอาหารซึ่งไม฽สมดุล ได฾มีการชักชวนให฾ลดการรับประทาน เนื้อสัตวแ นม เนย

121

ให฾เพิ่มการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ เช฽น พืช ผัก และธัญพืช ซึ่งอุดมด฾วยเส฾นใย อาหารเพื่อสุขภาพ นั่นเป็นคําที่ตั้งขึ้นมา เพื่อให฾บริโภคตระหนักว฽าการทานอาหารครบ 5 หมู฽ ถูกหลักโภชนาการ ปลอดภัย ไม฽มีสารปนเปื้อน ซึ่งหลักๆของอาหารเพื่อสุขภาพนั้นคือการรับประทานอาหารให฾ใกล฾ชิดธรรมชาติมาก ที่สุด เพื่อแสดงความเป็นมิตรกับสุขภาพ และหยุดสุขภาพเสื่อมแบบเร฽งด฽วนจากสารเคมีสังเคราะหแใน อาหารนั่นเอง ในส฽วนของประเทศไทยนั้นได฾ให฾ความสําคัญของอาหารเพื่อสุขภาพไปในจําพวก อาหารประเภท สลัดผักหรืออาหารที่ให฾ความสําคัญกับวัตถุดิบที่เป็นพืชผักผลไม฾มากกว฽าเนื้อสัตวแ ซึ่งในส฽วนของผักที่ใช฾ก็ มักจะมีการโฆษณาไว฾ว฽าเป็นผักออคแแกนิคหรือผักไฮโดรโปรนิกสแ เพื่อเป็นตัวกระตุ฾นความสนใจของ ผู฾บริโภคเนื่องจากอย฽างที่ทราบกันว฽าผู฾บริโภคในปใจจุบันจะตื่นตัวกับผลิตภัณฑแที่มีการจ฽าหน฾าไว฾ว฽าเป็น ผลิตภัณฑแที่เป็นผลผลิตจากธรรมชาติ ปลอดสารพิษและไม฽ส฽งผลเสียต฽อสุขภาพ

ภาพที่ 1 ผลิตภัณฑแผักปลอดสารพิษฟารแมอโณทัยที่มีการโฆษณาว฽าเป็นผักออรแแกนิค ที่มา : ผู้จดั การออนไลน์ (2552)

ภาพที่ 2 สลัดผักออรแแกนิคจากฟารแมอโณทัยโดยร฾านอาหารครัวครัวอโณทัย ที่มา : เครือข฽ายตลาดสีเขียวThaigreen market (2551) รวมไปถึงอาหารคลีน (Clean Food) หนึ่งในอาหารอาหารสุขภาพที่ได฾รับความนิยม ซึ่งก็คือ อาหารที่ไม฽ผ฽านการปรุงแต฽งด฾วยสารเคมีต฽าง ๆ หรือผ฽านการแปรรูปน฾อยที่สุดนั่นเอง การรับประทาน อาหารคลีนไม฽ใช฽การเน฾นทานผักเยอะ ๆ แต฽เป็นการทานอาหารทุกหมู฽อย฽างในสัดส฽วนที่เหมาะสม คือต฾อง มีทั้งคารแโบไฮเดรตและโปรตีนในปริมาณที่เพียงพอต฽อความต฾องการของร฽างกาย เช฽น การรับประทานข฾าว ไรซแเบอรี่กับเนื้ออกไก฽ เป็นต฾น

122

ภาพที่ 3 ข฾าวไรซแเบอรี่ไก฽ย฽างขมิ้น เมนูอาหารคลีนจากร฾านอาหาร DJ POOM MENU ที่มา : ดีเจภูมิเมนู (2559) หรือแม฾กระทั่ง Functional Drink ซึง่ หมายถึงเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ หรือเป็นเครื่องดื่มที่มีการบ งบอกชัดเจนถึงคุณประโยชนเฉพาะเจาะจงเชน น้ําผลไม พรอมดื่มที่มีสวนผสมของแอล-คารนิทีน ชาเขียว ผสมคอลลาเจน นมพรอมดื่มผสม คอลลาเจน เครื่องดื่มธัญพืชที่ชวยใหสุขภาพผิวดีขึ้น เป็นต฾น

ภาพที่ 4 ตัวอย฽างผลิตภัณฑแเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพน้ําเต฾าหู฾และน้ําข฾าวกล฾องงอกตรา Gold Cup ที่มา : โกลดแคัพฟฺูด (2559) ซึ่งจากที่กล฽าวมานั้นในปใจจุบันเต็มไปด฾วยข฾อมูลเพื่อการตัดสินใจในการเลือกซื้ออาหารเพื่อ สุขภาพ เมื่อผู฾บริโภคใส฽ใจในเรื่องอาหารมากขึ้น จึงส฽งผลให฾ตลาดอาหารเพื่อสุขภาพขยายตัวเติบโตขึ้น อย฽างต฽อเนื่อง วัฒนธรรมบริโภคนิยมมีอิทธิพลสูงมากต฽อพฤติกรรมการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ โดยการ ที่คนๆ หนึ่งจะตัดสินใจซื้ออาหารดังกล฽าวปใจจัยหลักคืออิทธิพลของสื่อโฆษณา โดยที่ในแต฽ละปีได฾มีการ แข฽งขันกันมากขึ้น เห็นได฾จากความหลากหลายของทั้งประเภทเครื่องดื่ม อาหารหรือแม฾กระทั่งขนมขบ เคี้ยว เพราะนอกจากอาหารเพื่อสุขภาพที่สร฾างจุดขายด฾วยการเติมสารที่ให฾ประโยชนแนานาลงไปด฾วยแล฾ว ทุกวันนี้บนฉลากข฾างกล฽องหรือบรรจุภัณฑแขนาดต฽างๆ จึงเต็มไปด฾วยข฾อมูลเพื่อการตัดสินใจในการเลือกซื้ อาหารเพื่อสุขภาพ ผ฽านศัพทแที่เป็นชื่อของสารอาหารนานาชนิด เช฽น กากใย ไฟเบอรแ คลอโรฟิล จมูกข฾าว สาลี เป็นต฾น

123

ภาพที่ 5 ภาพโปสเตอรแผลิตภัณฑแเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพชารสมะขามผสมไฟเบอรแตรา โอเฮิรแบ ที่มา : เอเอสทีวีผู฾จัดการออนไลนแ (2557) นอกจากนี้การสื่อสารด฾านภาพลักษณแก็เป็นปใจจัยสําคัญในการเลือกซื้ออาหารเพื่อสุขภาพ เนื่องจากการมีตัวอย฽างบุคคลที่สนใจในการรักษาสุขภาพของตนเองนั้นจะเสริมสร฾างความน฽าเชื่อและ ความมั่นใจในการจะเลือกซื้ออาหารเพื่อสุขภาพนั้นๆมากขึ้น เช฽น คุณอั้ม อธิชาติ ดาราหนุ฽มผู฾รักสุขภาพ และการออกกําลังกายได฾รับหน฾าที่เป็นพรีเซนเตอรแน้ําขิง ฮอทต฾า เครื่องดื่มเพื่อสุขภาพทางเลือก เป็นต฾น

ภาพที่ 6 ภาพ อั้ม อธิชาติ จากโฆษณาเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพทางเลือก น้ําขิงตราฮอทต฾า พ.ศ. 2556 ที่มา : ยูทบู (2556) ซึ่งเห็นได฾ชัดว฽าสื่อนั่นมีอิทธิพลต฽อการโฆษณาอาหารเพื่อสุขภาพเป็นอย฽างมากเนื่องจากในยุคที่ สื่อครองเมืองเช฽นปใจจุบันการเลือกใช฾สื่อจึงมีความสําคัญต฽อผู฾ประกอบการที่จะกระตุ฾นความสนใจให฾กับ ผลิตภัณฑแของตน สื่อเพื่อการโฆษณาอาหารเพื่อสุขภาพ ปใจจุบันการโฆษณาอาหารเพื่อสุขภาพทําได฾ตามสื่อต฽างๆมากมาย เจ฾าของสินค฾าหรือธุรกิจอาหาร เพื่อสุขภาพจึงจําเป็นต฾องมีการโฆษณาธุรกิจของตนให฾น฽าสนใจ เนื่องจาก ผู฾คนหันมาให฾ความสําคัญกับ การดูแลตัวเองมากขึ้น ความต฾องการอาหารหรือเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพก็มีมากขึ้นตามไปด฾วย ส฽งผลให฾ ผู฾ประกอบการจําเป็นต฾องหาช฽องทางโฆษณาประชาสัมพันธแสินค฾าของตนให฾หลากหลายช฽องทาง อาทิเช฽น สื่อโทรทัศนแ (TV Advertising) เป็นสื่อที่มีทั้งภาพ เสียง การเคลื่อนไหว สามารถใช฾สร฾างสรรคแ และลูกเล฽นโฆษณาได฾มาก และสามารถดึงดูดคนดูให฾ดูโฆษณาได฾ตลอดเวลา ตัวอย฽างเช฽น โฆษณา ซีพี เฟรชสลัด ชนิดถ฾วย โดยเลือกใช฾ ภาพผลิตภัณฑแอาหารเป็นผักสามสีที่ดูสดใหม฽และน฽าจดจําด฾วยแพคเกจที่ สะดวกต฽อการรับประทาน อีกทั้งยังเลือกคุณ คิมเบอรี่ แอน เทียมสิริ สาวสมัยใหม฽ผู฾รักสุขภาพ มาเป็นพรี

124

เซนเตอรแเพื่อสร฾างความน฽าเชื่อถือและดึงดูดให฾ผู฾บริโภคสนใจในตัวสินค฾า ซึ่งช฽วยสร฾างความเข฾าใจและ ความน฽าจดจําในตัวของสินค฾าอาหารเพื่อสุขภาพนั้น ในระยะเวลาเพียง 30 วินาที

ภาพที่ 6 ภาพจากโฆษณาซีพี เฟรชสลัด ชนิดถ฾วย พ.ศ. 2556 ที่มา : ยูทูบ (2556) สื่อสิ่งพิมพแ ( Printing Media ) โดยสื่อสิ่งพิมพแนั้น การที่จะนําเอาอาหารเพื่อสุขภาพมาตีพิมพแให฾ ตรงกลุ฽มเปูาหมายนั้นจําเป็นต฾องเลือกกลุ฽มเปูาหมายที่ใส฽ใจสุขภาพและสนใจที่จะอ฽านเรื่องราวเกี่ยวกับ สุขภาพนั้นๆ ตัวอย฽างเช฽น การนําเสนอร฾านอาหาร Clean food delivery ในนิตยสารชีวจิต เพื่อกระตุ฾น ผู฾บริโภคที่สนใจในเรื่องของสุขภาพอยู฽แล฾วเนื่องจากเลือกอ฽านนิตสารเพื่อสุขภาพอย฽างชีวจิต

ภาพที่ 7 ภาพจากนิตยสารชีวจิตฉบับที่419 วันที่ 16 มีนาคม 2559 ที่มา : ชีวจิต (2559) 3. สื่อออนไลนแ คื่อสื่อที่แพร฽หลายและเป็นสื่อที่รวดเร็มผ฽านสังคมออนไลนแที่ขยายใหญ฽ขึ้น และ เติบโตอย฽างไม฽หยุดนิ่ง โดยสื่อออนไลนแที่เป็นช฽องทางในการนําเสนออาหารเพื่อสุขภาพ มีมากมายหลาย ช฽องทางด฾วยกัน เช฽น

125

3.1 Fan page ใน facebook ซึ่งเป็นสื่อออนไลนแที่คนไทยใช฾มากที่สุด ซึ่งใน 18 ล฾าน คนมีผู฾ใช฾ facebook คิดเป็นร฾อยละ 85 (Zocail Rank, 2558) โดยการเลือกนําเสนออาหาร อาหารเพื่อสุขภาพทางนี้จะสามารถสร฾างกลยุทธแในการโฆษณาได฾ง฽าย ด฾วยความที่สังคมออนไลนแ นั้นนั้นจะเปิดกว฾าวตลอด 24 ชั่วโมง ทําให฾การโฆษณาผ฽านทาง facebook Fan page ได฾รับนิยม และถูกพูดถึง ตัวอย฽างเช฽น ร฾านอาหารเพื่อสุขภาพอย฽างร฾านอาหารคลีน DJ POOM MUNU เป็นอีกหนึ่งตัวอย฽างสื่อโฆษณาอาหารเพื่อสุขภาพที่ตอบโจทยแผู฾บริโภคที่ต฾องการดูแลสุขภาพแต฽มี ข฾อจํากัดของเวลาเนื่องจากเป็นสื่อการโฆษณาทาง Facebook Fan page ซึ่งสามารถสั่งจากทาง ออนไลนแได฾

ภาพที่ 8 ภาพแฟนเพจร฾านอาหารเพื่อสุขภาพ DJ POOM MENU ใน Facebook ที่มา : เฟสบุค (2559 3.2 Website เป็นอีกหนึ่งช฽องทางที่สร฾างขึ้นเพื่อให฾ผู฾ที่สนใจในอาหารเพื่อสุขภาพได฾เข฾า มาศึกษาได฾อย฽างละเอียด เพื่อช฽วยในการตัดสินใจเลือกบริโภคประเภทของอาหารเพื่อสุขภาพ มี การลงภาพอาหารต฽างๆด฾วยสีสันที่หน฾าสนใจและแบ฽งเนื้อหา หมวดหมู฽อย฽างชัดเจนเพื่อง฽ายต฽อ การสืบค฾น ยกตัวอย฽างเช฽น เว็บไซตแ Easycookingmenu .com ซึ่งมีการนําอาหารเพื่อสุขภาพมา แนะนําอย฽างละเอียด ด฾วยรูปลักษณแสดใสสะอาดตาโดยเลือกใช฾สีเขียวเป็นหลัก

ภาพที่ 9 ภาพเว็บไซตแแบรนดแอาหารเพื่อสุขภาพDelivery Easycooking ที่มา : อีซี่คุกกิ้ง (2559) 3.3 Instagram ซึ่งการนําเสนออาหารเพื่อสุขภาพในช฽องทางเพื่อเปิดโอกาสให฾กลุ฽มผ฾ บริโภคที่ชอบเล฽น Instagram ได฾มีโอกาสรับรู฾และเข฾าถึงอาหารเพื่อสุขภาพ โดยเลือกนําเสนอในแบบ

126

รูปภาพ รวมถึงการนําเสนอเมนูให฾ออกเป็น box set เพื่อง฽ายต฽อการสั่งซื้อและเลือกสรรอาหารเพื่อ สุขภาพ โดยในที่นี้เราจะนําเสนอ Instagram ของ Clean_of_healthy ซึ่งร฾านอาหาร Clean food ที่ ได฾รับความนิยมอย฽างมากใน Instagram ซึ่งมีผู฾ติดตามมากถึง 20.6k คน ซึ่งแสดงให฾เห็นว฽ามีผู฾ที่สนใจใน อาหารเพื่อสุขภาพอย฽างมากในสื่อออนไลนแอย฽าง Instagram

ภาพที่ 9 ภาพInstagramของร฾านอาหารเพื่อสุขภาพClean of healthy ที่มา : สยามสปอรแต (2559) ซึง่ ในยุคปใจจุบันผู฾ประกอบการทั้งหลายย฽อมต฾องวางแผนธุรกิจของตนให฾ตรงกับกลุ฽มลูกค฾า เปูาหมายซึ่งในที่นี้กลุ฽มเปูาหมายคือบุคคลที่มีข฾อจํากัดของเวลาแต฽ต฾องการดูแลสุขภาพ อีกทั้งช฽วงวัยยังอยู฽ ในช฽วงของวัยรุ฽นไปจนถึงวัยทํางาน แน฽นอนในแผนงานนั้นต฾องมีแผนโฆษณาเกี่ยวข฾องด฾วย การเลือกใช฾สื่อ Social Media เป็นหลักจะเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายนี้ได฾ง฽ายเนื่องจากสามารถเห็นผ฽านตาได฾ การเลือกภาพที่ คําประกอบที่เหมาะสมและความสะดวกสบายก็สามารถกระตุ฾นให฾เกิดความสนใจได฾ การวางแผนงาน โฆษณาที่ดีย฽อมทําให฾การใช฾จ฽ายของผู฾ประกอบการเกิดผลประโยชนแสูงสุด สรุป ในส฽วนของการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพเพื่อเปูาหมายในการปูองกันสุขภาพร฽างกายนั้น จุดประสงคแส฽วนใหญ฽ของผู฾บริโภคเพื่อปูองกันหรือระวังไม฽ให฾เกิดอาการที่ไม฽พึงประสงคแที่อาจเกิดขึ้นใน อนาคตได฾ ซึ่งอาการเหล฽านี้มีทั้งที่เกิดจากพฤติกรรมที่ไม฽เหมาะสมของผู฾บริโภคหรือเกิดขึ้นโดยที่หลีกเลี่ยง ไม฽ได฾ เช฽น กรอบเวลาที่จํากัดในแต฽ละวัน ทําให฾ไม฽สามารถเลือกอาหารอย฽างที่ต฾องการได฾ แต฽เพื่อที่จะไม฽ให฾ เกิดอาการดังกล฽าวขึ้นจึงต฾องมีการแสวงหาวิธีปูองกันล฽วงหน฾าซึ่งการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาเพื่อปูองกัน ความเสื่อมถอยของร฽ากาย อย฽างที่ทราบกันดีว฽าผู฾บริโภคหันมาใส฽ใจรักษาสุขภาพของตนโดยเริ่มจากการ ทานอาหารเพื่อสุขภาพโดยมีสื่อโฆษณาเป็นตัวชักจูงให฾สนใจในการเลือกสรรผลิตภัณฑแหรืออาหารต฽างๆมา

127

บริโภค การที่ผู฾ผลิตเลือกการนําเสนอสินค฾าของตนให฾เหมาะกับกลุ฽มเปูาหมายนั้นเป็นสิ่งสําคัญ อย฽างไรก็ ตามในยุคที่สื่อทางการตลาดครองเมืองเช฽นปใจจุบัน การจะนําเสนออาหารเพื่อสุขภาพนั้นต฾องมีที่มาที่ไป และน฽าเชื่อถือได฾ว฽าปลอดภัย เพราะเปูาหมายก็การนําเสนอสื่อโฆษณาเพื่ออาหารสุขภาพนั้น เราต฾องการ นําเสนอให฾กับคนที่ใส฽ใจสุขภาพ ผู฾ที่แสวงวิธีการต฽างๆในการดูแลสุขภาพจากเวลาที่ค฽อนข฾างจํากัด ซึ่ง บุคคลเหล฽านี้มีความคิดในแนวทางบริโภคนิยมเป็นพื้นฐานในการเลือกอาหารเพื่อสุขภาพให฾ตนเองอยู฽แล฾ว เพราฉะนั้นการเลือกใช฾สื่อที่น฽าสนใจและการนําเสนอที่สร฾างความน฽าเชื่อถือ คือใจความหลักสําคัญของ การเลือกใช฾สื่อเพื่อการโฆษณาอาหารเพื่อสุขภาพ

128

อ้างอิง ชนิกานตแ การวิวัฒนแ. 2558. อาหารเพื่อสุขภาพ Delivery เทรนด์ฮิตมาแรงกับโอกาสทางธุรกิจ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.thaibizchina.com/thaibizchina/th/chinaeconomic- business/result.php?SECTION_ID=466&ID=16071 [28 กันยายน 2559]. ณัฐ นาคะสุวรรณ. 2547. การวิเคราะห์เนื้อหาหนังสือพิมพ์และนิตยสารไทยเกี่ยวกับความรู้ด้าน อาหาร เพื่อสุขภาพ. วิทยานิพนธแนิเทศศาสตรมหาบัณฑิต, สาขานิเทศศาสตรแพัฒนาการ บัณฑิต วิทยาลัย จุฬาลงกรณแมหาวิทยาลัย. ธนภูมิ อติเวทิน. 2543. วัฒนธรรมบริโภคนิยมกับอาหารเพื่อสุขภาพในบริบทสังคมเมือง. วิทยานิพนธแ มานุษยวิทยามหาบัณฑิต, สาขามานุษยวิทยา บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณแ มหาวิทยาลัย. วิศรุต สุวรรณา. 2557. แนวโน้มตลาดอาหารเพื่อสุขภาพและโอกาสของผู้ประกอบการไทย [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.greenshopcafe.com/mobi/greennewss.php?id=1313 [28 กันยายน 2559]. เวทยแ นุชเจริญ. 2559. อาหารเพื่อสุขภาพ Mega-trend ของคนรักสุขภาพ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.bangkokbiznews.com/blog/detail/637768 [28 กันยายน 2559]. สิริกาญจแ จินตบัญญัติ. 2553. ทัศนคติ และกระบวนการควบคุมตนเองของผู้บริโภคอาหารเพื่อ สุขภาพ : ศึกษากรณีกลุ่มลูกค้าร้านอาหาร ประเภทอาหารตามกลุ่มเลือด มังสวิรัติ และแมค โครไบโอติกส์ ในเขตกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธแสังคมวิทยามหาบัณฑิต, สาขาสังคมวิทยา บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณแมหาวิทยาลัย.

129

การประชาสัมพันธ์ผ้าฝ้ายอินทรีย์ในกลุ่มวิสาหกิจชุมชน น.ส เดือนนภา มั่งมูล 56040668 บทนา เครื่องนุ฽งห฽มเป็นหนึ่งในปใจจัยสี่ที่มีความสําคัญและจําเป็นต฽อการดํารงชีวิตพื้นฐานของมนุษยแ ใน ยุคของการแข฽งขันในโลกโลกาภิวัตนแทําให฾ภูมิปใญญาชาวบ฾านในการผลิตผลิตภัณฑแ ไม฽สามารถแข฽งขันได฾ อย฽างยุติธรรมเพราะโลกของการแข฽งขันทางธุรกิจในปใจจุบันต฾องอาศัยความพร฾อมทั้ งทางด฾านเทคโนโลยี ข฽าวสาร การผลิต การตลาด ชุมชนใดที่มีศักยภาพสูงในเรื่องดังกล฽าวก็สามารถสร฾างความเข฾มแข็งให฾กับ ธุรกิจของชุมชนได฾ทําให฾รัฐบาลและหน฽วยงานที่เกี่ยวข฾องต฽างให฾ความสําคัญกับการพัฒนาเศรษฐกิจ กลุ฽ม วิสาหกิจจึงได฾รับการส฽งเสริมและการสนับสนุนจากรัฐบาลเป็นอย฽างมาก โดยการประชาสัมพันธแเพื่อการ ขายของกลุ฽มวิสาหกิจมีอยู฽หลากหลายช฽องทาง อาทิ เว็บไซตแ (Website) เฟสบุ฿ค (Facebook) ออกงาน แสดงสินค฾า (Exhibition) เพื่อให฾คนได฾รับรู฾และสนใจในผลิตภัณฑแและทราบถึงกระบวนการผลิตที่ปลอด สารเคมีเนื่องจากทุกวันนี้มีเสื้อผ฾ามากมายหลากหลายแบบให฾เลือกสรรแต฽เสื้อผ฾าที่มีสารตกค฾างก็มีอยู฽มาก เช฽นกัน ผ฾าฝูายอินทรียแเป็นผลิตภัณฑแที่ทุกชิ้นผ฽านกระบวนการผลิตโดยวิธีธรรมชาติที่ใช฾วัตถุดิบในชุมชน สินค฾าที่ได฾จึงปลอดภัยทั้งผู฾ผลิตและผู฾บริโภคและเป็นการอนุรักษแสิ่งแวดล฾อมด฾วยเนื่องจากฝูายเป็นพืชที่ ต฾องใช฾สารเคมีกําจัดศัตรูพืชเยอะมากเมื่อเทียบกับพืชไร฽ประเภทอื่นและการปลูกฝูายอินทรียแยังช฽วยให฾ สุ ข ภาพของเกษตรกรดี ไ ม฽ ต฾ อ งเสี่ ย งกั บ สิ่ ง แวดล฾ อ มที่ เ ป็ น พิ ษ จากสารเคมี ที่ ใ ช฾ ใ นการปลู ก ฝู า ย การ เจริญเติบโตในอุสาหกรรมการผลิตทําให฾ปใจจุบันเสื้อผ฾าอาภรณแซึ่งอยู฽ใกล฾ชิดกับตัวมนุษยแตลอดทั้งชีวิตอาจ มีสารปนเปื้อนที่อาจก฽อให฾เกิดมะเร็งเนื่องจากกรรมวิธีการผลิตที่มีสารเคมีเป็นส฽วนประกอบในการะบวน การผลิตต฽างๆเช฽นการย฾อมสี การปลูกฝูาย ความหมายของกลุ่มวิสาหกิจชุมชน เสรี พงศแพิศ และ สุภาส จันทรแหงสแ (2548) อธิบายความหมายของกลุ฽มวิสาหกิจชุมชนไว฾ว฽า คือ การประกอบการโดยคนในชุม ชน เพื่อการจัด การทุน ของชุ มชนอย฽ างสร฾ างสรรคแเ พื่อ ตอบสนองการ พึ่งตนเองและความพอเพียงของครอบครัวและชุมชน กลุ฽มวิสาหกิจชุมชน แบ฽งได฾เป็น 2 ประเภทใหญ฽ๆคือ 1.วิสาหกิจชุมชนพื้นฐาน 2.วิสาหกิจชุมชนก฾าวหน฾า อย฽างแรกเป็นการผลิตการแปรรูปการดําเนินการต฽างๆเพื่อกินเพื่อใช฾ในครอบครัวในชุ มชน เพื่อ ตอบสนองความจําเป็นขั้นพื้นฐาน อย฽างที่สองคือการดําเนินงานอย฽างเป็นระบบและด฾วยรูปแบบที่ทันสมัย ใช฾ทุน และเทคโนโลยี เพื่อตอบสนองชุมชน เครือข฽าย และตลาดในวงกว฾างเพื่อจัดจําหน฽ายผลิ ตภัณฑแ มานพ ชุ฽มอุ฽น (2555) ได฾ให฾ความหมายของคําว฽ากลุ฽มวิสาหกิจชุมชนไว฾ว฽า คือกิจการของชุมชน เกี่ ย วกับ การผลิ ตสิ น ค฾ า ที่ดํ าเนิ น การโดยคณะบุ คคลที่ มีค วามผู ก พัน มีวิ ถีชี วิต ร฽ว มกัน และรวมตัว กั น

130

ประกอบกิจการดังกล฽าว ไม฽ว฽าจะเป็นนิติบุคคลในรูปแบบใดหรือไม฽เป็นนิติบุคคล เพื่อสร฾างรายได฾และเพื่อ การพัฒนาตนเอง ครอบครั ว ชุมชน การพัฒนาชุมชนเพื่อการพึ่งตนเองโดยการส฽งเสริมศักยภาพของ ชุมชนและการจัดการทุน เพราะองคแประกอบของการพัฒนานั้น นอกจากแรงงานหรือทรัพยแสินเงินทอง แล฾วความรู฾หรือการจัดการความรู฾ที่เรียกว฽าการจัดกระบวนการเรียนรู฾ให฾แก฽ชุมชนและการช฽วยให฾ชุมชน ค฾นพบและพัฒนาศักยภาพของตนเอง โดยใช฾ทุนที่มีอยู฽ในชุมชนจนสามารถพึ่งตนเองได฾เริ่มจากการพัฒนา ภายในครอบครัว ชุมชนและเครือข฽ายก฽อให฾เกิดการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชนเป็นวิสาหกิจชุมชนก็เป็นวิธีการ แก฾ปใญหาด฾วยการพัฒนาศักยภาพให฾กับชุมชนด฾วยการ พัฒนาชุมชนในด฾านการเป็นผู฾ประกอบการเพื่อการ จัดการทุนอย฽างสร฾างสรรคแโดยผ฽านกระบวนการเรียนรู฾การผลิต ผลิตภัณฑแรวมทั้งบริการต฽าง ๆ เพื่อใช฾ใน ครอบครัวและชุมชนเพื่อนําไปสู฽การพึ่งตนเองของครอบครัวและชุมชน ผ้าฝ้ายอินทรีย์ ผ฾าฝูายอินทรียแเกิดจากการนําเส฾นในฝูายที่ผ฽านการปลูกโดยคํานึงถึงสิ่งแวดล฾อม สมดุลธรรมชาติ และความหลากหลายทางชีว ภาพ มีการจัดการระบบนิเวศที่คล฾ายคลึ งกับธรรมชาติห ลี กเลี่ ยงการใช฾ สารเคมีสังเคราะหแทุกชนิดไม฽ว฽าจะเป็นปุ฻ยเคมี สารเคมีกําจัดศัตรูพืชและฮอรแโมนต฽างๆ จึงลดการเสื่อม โทรมของสิ่งแวดล฾อมและเส฾นใยฝูายที่ได฾ปลอดภัย ไม฽มีสารพิษจากยาฆ฽าแมลงตกค฾าง ดังเช฽นประธาน สมาคมออแกรแนิ ค เอ็กซแเชนจแ ได฾กล฽ าวไว฾ว฽า “ในการผลิตฝู ายอินทรียแสําหรับเสื้ อหนึ่งตัว สามารถลด ปริมาณยาฆ฽าแมลงลงได฾ 1 ใน 3 จากวิธีการผลิตฝูายแบบเกษตรอุตสาหกรรม” (สุขุมาล หวังวณิชพันธแ , 2553) สื่อเพื่อการประชาสัมพันธ์ผ้าฝ้ายอินทรีย์ในกลุ่มวิสาหกิจชุมชน สื่อคือช฽องทางที่เผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสารส฽วนสื่อประชาสัมพันธแ คือ หนทางหรือวิถีทางในการนํา ข฽าวสารที่ต฾องการประชาสัมพันธแจากผู฾ส฽งไปสู฽ผู฾รับ ในปใจจุบันสื่อในการประชาสัมพั นธแมีมากมายและ หลากหลาย อันเป็นผลเนื่องมาจากการพัฒนาด฾านเทคโนโลยีของโลก สามารถแบ฽งได฾ 3 ประเภทดังนี้ 1.สื่ อ คํ า พู ด หรื อ วาจาจั ด ได฾ ว฽ า เป็ น สื่ อ ที่ มี ม านานแล฾ ว ถื อ เป็ น การติ ด ต฽ อ สื่ อ สารขั้ น พื้ น ฐานใน ชีวิตประจําวันที่ประหยัดทั้งเวลาและค฽าใช฾จ฽าย 2.สื่อสิ่งพิมพแ เป็นสื่อที่นิยมใช฾เผยแพร฽กิจการขององคแกรหรือสถาบันเพราะมีความคงทนถาวร 3.สื่อโสตทัศนูปกรณแ เป็นสื่อประเภทแสงและเสียงหรือสื่ออิเล็กทรอนิกสแ สื่อประเภทนี้มีอิทธิพล มากในปใจจุบันโดยเฉพาะอย฽างยิ่งสื่ออินเทอรแเน็ตจัดเป็นสื่อที่เข฾าถึงกลุ฽มคนได฾หลากหลายและรวดเร็ว โดยเฉพาะสื่อมวลชนได฾เข฾ามามีบทบาทมากในการประชาสัมพันธแสินค฾ามากขึ้น เทคโนโลยีที่เจริญก฾าวหน฾า การสื่อสารทางสื่อสังคมออนไลนแทําให฾สังคมรับรู฾และเข฾าถึงสินค฾าได฾มากขึ้นและการจําหน฽ายสินค฾าขึ้นอยู฽ กั บ ประเภทของสื่ อ และการเข฾ า ถึ ง สื่ อ ของกลุ฽ ม เปู า หมายด฾ ว ยกลุ฽ ม วิ ส าหกิ จ ในแต฽ ละชุ ม ชนมี ก าร ประชาสัมพันธแสินค฾าผ฽านหลากหลายสื่อ การประชาสัมพันธแนับเป็นสิ่งจําเป็นอย฽างยิ่งในการดําเนินงาน

131

ของทุกองคแกรแม฾แต฽ในกลุ฽มวิสาหกิจเองก็เช฽นกันเพราะเป็นการสื่อสารกับกลุ฽มผู฾บริโภคเพื่อเกิดการรับรู฾ ตระหนักและนํามาถึงการโน฾มน฾าวใจในการซื้อสินค฾า ตามที่ จอรแน อี.มารแสตัน นักวิชาการชาวอเมริกันที่มี ชื่อเสียงมากคนหนึ่ง กล฽าวไว฾ว฽า “การประสัมพันธแนั้นเป็นการสื่อสารที่โน฾มน฾าวใจ โดยมีการวางแผนเพื่อให฾ เกิดอิทธิพลต฽อกลุ฽มประชาชนที่สําคัญ ” นอกจากนั้นกลุ฽มเปูาหมายยังเป็นส฽วนสําคัญในการกําหนด ช฽องทางหรือสื่อในการประชาสัมพันธแ (สกุลพงษแ พงษแพิจิตร, 2554) การประชาสัมพันธ์ผ้าฝ้ายอินทรีย์ของกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ในการประชาสัมพันธแนั้นต฾องคํานึงถึงกลุ฽มเปูาหมายและเลือกใช฾สื่อที่เหมาะสมเป็นกลยุทธแของ แผนประชาสัมพันธแเพื่อที่จะเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมาย รวมถึงพิจารณารูปแบบเนื้อหาข฽าวสารให฾เหมาะสมกับ กลุ฽มเปูาหมายและประเภทของสื่อที่ใช฾ กลุ฽มวิสาหกิจที่ยกมาศึกษาการประสัมพันธแเป็นกลุ฽มที่เข฾มแข็งและ มีการยอดการจัดจําหน฽ายค฽อนช฾างสูงถือเป็นกลุ฽มวิสาหกิจที่มีวัตถุประสงคแชัดเจนและสามารถพึ่งพาตนเอง ได฾ 1.กลุ฽มผ฾าฝูายเชิงดอย จ.เชียงใหม฽ กลุ฽มผ฾าฝูายเชิงดอยเป็นกลุ฽มวิสาหกิจที่ตั้งอยู฽ใน อ.จอมทอง จ.เชียงใหม฽ ผลิตภัณฑแทุกชิ้น ทําจากฝูายอินทรียแที่ย฾อมสีธรรมชาติตามวัตถุดิบที่หาได฾ในท฾องถิ่น ดังนั้นจึงมั่นใจได฾ว฽าสินค฾าทุกชิ้นเป็น มิตรต฽อสิ่งแวดล฾อม แต฽ยังขาดแคลนแรงงานที่จะสร฾างสรรคแผลิตภัณฑแใหม฽ๆให฾เข฾ากับยุคสมัย ในด฾านการ ประชาสัมพันธแกลุ฽มผ฾าฝูายเชิงดอย มีการใช฾สื่ออินเทอรแเน็ตเป็นส฽วนใหญ฽ในการประชาสัมพันธแโดยเน฾น เว็บไซตแทางกลุ฽มผ฾าฝูายเชิงดอยได฾เข฾าร฽วมโครงการตลาดสินค฾าสีเขียวออนไลนแฝากขายสินค฾าผ฽านทาง เว็บไซตแ www.thaiecomarket.com http://www.greenintrend.com http://www.otoptoday.com และ www.thaitambon.com โดยกรมส฽งเสริมคุณภาพได฾อนุมัติให฾ผ฽าน มาตรฐานผลิตภัณฑแที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล฾อมในระดับดีเยี่ยม และมีการออกงานแสดงสินค฾าเพื่อจําหน฽าย สินค฾ากับทางหน฽วยงานราชการและเอกชน อีกทั้งยังมีช฽องทางการติดต฽อสั่งซื้อผ฽านอีเมลถือว฽าเป็นอีกช฽อง ทางการสั่งซื้อที่สะดวกรวดเร็วแก฽ผู฾บริโภค และจากการประชาสัมพันธแเพียงสองช฽องทางทําให฾การเข฾าถึง สินค฾าไม฽สะดวกเท฽าที่ควร

132

ภาพที่ 1 เว็บไซตแฝากขายสินค฾าโอทอป ที่มา : www.thaitambon.com 2.กลุ฽มผ฾าฝูายทอมือย฾อมสีธรรมชาติบ฾านนางาม จ.อุดรธานี กลุ฽มผ฾าฝูายทอมือย฾อมสีธรรมชาติบ฾านนางาม อ.บ฾านผือ จ.อุดรธานี เป็นกลุ฽มที่ตั้งขึ้นเพื่อ ผลิตผ฾าฝูายทอมือย฾อมสีธรรมชาติ ผลิตสินค฾าจําพวกเสื้อผ฾า เครื่องแต฽งกาย เครื่องนุ฽งห฽มและของใช฾ตกแต฽ง ภายในบ฾าน เช฽น เสื้อ ผ฾าม฽าน ผ฾าพันคอ ผ฾าคลุมไหล฽ เป็นต฾น ด฾านการส฽งเสริมการขายมีการใช฾สื่อ อินเทอรแเน็ตเป็นส฽วนใหญ฽ในการประชาสัมพันธแเริ่มจากเพจเฟสบุ฿ www.facebook.com/thaicottonsilk ที่สามารถเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾หลากหลายวัยและทันสมัยอีกทั้งยังสะดวกต฽อการสื่อสารด฾วย และมี เว็บไซตแที่เป็นของกลุ฽มโดยเฉพาะคือ www.bnncottonsilk.thaicommercestore.com และยังมี เว็บไซตแที่กลุ฽มได฾เข฾าร฽วมจําหน฽ายในเว็บไซตแอื่นๆอีก www.thaitambon.com และยังเพิ่มช฽องทางการ ติดต฽อเพื่อให฾เข฾ากับยุคสมัยปใจจุบันอีกช฽องทางคือแอปพิเคชั่น Line เพื่อความสะดวกในการอัพเดทข฾อมูล ข฽าวสารและประสัมพันธแวิสาหกิจของกลุ฽ม และยังมีการถ฽ายทอดผ฽านสื่อที่มีทั้งภาพและเสียงนั่นคือสื่อ วิดีโอผ฽านทางเว็บไซตแ www.youtube.com และได฾มีโอกาสประชาสัมพันธแกลุ฽มออกอากาศรายการสาร คดีแนะนําแหล฽งท฽องเที่ยววิถีชุมชนของจังหวัดอุดรธานี ผ฽านทางสถานีวิทยุโทรทัศนแแห฽งประเทศไทย NBT ช฽อง 11 ผลิตภัณฑแของกลุ฽มทํารายได฾กว฽าปีละล฾านบาทและยังเป็นศูนยแเรียนรู฾ให฾แก฽ผู฾ที่สนใจหรือ นักท฽องเที่ยวได฾เข฾ามาเยี่ยมชม รวมถึงเรียนรู฾การผลิตผ฾าฝูายของชุมชนนอกจากเว็บไซตแและสื่อโซเซียล มีเดียแล฾วยังมีการออกงานแสดงสินค฾าตามงานต฽างๆอีกด฾วย จากสื่อประชาสัมพันธแที่หลากหลายและมีการ ออกงานแสดงสินค฾าต฽างๆทําให฾มียอดขายสินค฾ากว฽าปีละหนึ่งล฾านบาท

133

ภาพที่ 2 เว็บไซตแสําหรับเผยแพร฽ข฾อมูลและจําหน฽ายสินค฾าของกลุ฽มโดยเฉพาะ ที่มา : www.bnncottonsilk.thaicommercestore.com 3.กลุ฽มทอผ฾าฝูายเปลือกไม฾บ฾านต฽อเรือ จ.เชียงใหม฽ กลุ฽มทอผ฾าฝูายเปลือกไม฾บ฾านต฽อเรือเป็นกลุ฽มวิสาหกิจที่ตั้งอยู฽ใน อ.แม฽แจ฽ม จ.เชียงใหม฽ จุดเด฽นอยู฽ที่ลายผ฾าเพราะสมาชิกมีหลายชนเผ฽าและมีกระบวนการผลิตที่ครบวงจร ทั้งกระบวนการผลิต เส฾นใย การปลูกพืชให฾สี การย฾อมโดยใช฾เตาประหยัดพลังงาน ทั้งหมดเป็นผลิตภัณฑแที่ย฾อมจากใบห฾อม ซึ่งมี ที่เดียวในจังหวัดเชียงใหม฽มีการรวบรวมเอางานฝีมือของแต฽ละชนเผ฽ามารวมไว฾ แต฽ไม฽มีแรงงานวัยหนุ฽มสาว การผลิตมีแต฽กลุ฽มผู฾สูงอายุทําให฾การผลิตสินค฾าได฾ค฽อนข฾างช฾า ด฾านการประชาสัมพันธแส฽วนใหญ฽เน฾น จําหน฽ายที่แหล฽งผลิตเพราะเป็นศูนยแการเรียนรู฾ผลิตภัณฑแที่เป็นมิตรกับธรรมชาติและยังเป็นแหล฽งให฾ ความรู฾กับผู฾บริโภค นอกจากนี้ที่นี่ยังมีอัตลักษณแเฉพาะถิ่นคือลายผ฾าหลากหลายชนเผ฽าแล฾วยังได฾เป็น ผลิตภัณฑแที่ได฾รับตราสัญญาลักษณแฉลากเขียวและตัว G สีทองระดับดีเยี่ยมต฽อเนื่องมา 5 ปีอีกด฾วย การ ประชาสัมพันธแรองลงมาเป็นการร฽วมมือกับเว็บไซตแ www.thaitambon.com เพื่อจัดจําหน฽ายสินค฾าของ กลุ฽มผ฽านระบบอินเทอรแเน็ต และยังมีเพจเฟสบุ฿คเพื่อให฾ได฾ติดตามข฽าวสารข฾อมูลรวมถึงประชาสัมพันธแงาน แสดงสินค฾าของกลุ฽มและข฾อมูลต฽างๆในการผลิตอัพเดทผ฽านทาง https://www.facebook.com/FaiPlueakMai นอกจากที่กล฽าวมาแล฾วกลุ฽มยังได฾จัดการออกงานแสดง สินค฾าตามงานต฽างๆอีกด฾วยเพื่อเป็นการประชาสัมพันธแผ฾าฝูายของกลุ฽มอีกทางหนึ่งที่ใกล฾ชิดกับกลุ฽ม ผู฾บริโภคได฾มากขึ้น

ภาพที่ 3 ผลิตภัณฑแผ฾าทอจากกลุ฽มทอผ฾าฝูายเปลือกไม฾บ฾านต฽อเรือ ที่มา : http://www.greenintrend.com/

134

4.กลุ฽มทอผ฾าพื้นเมืองบ฾านผาทั่ง จ.อุทัยธานี ผ฾าทอลายโบราณบ฾านผาทั่งเป็นกลุ฽มที่เข฾มแข็งมากอีกกลุ฽มหนึ่งและยังมีชื่อเสีย งในด฾าน การทอชุดชุดเครื่องนอนก฽อนวิวาหแเนื่องจากยูเนสโก฾ได฾ยกให฾เป็นที่1ของโลกด฾านชุดเครื่องนอนก฽อนวิวาหแ จนได฾รับการกล฽าวขานว฽าเป็ น “แหล฽งราชินีผ฾าฝูาย”และยังคงมีการอนุรักษแด฾านการทอผ฾ าสืบทอดภูมิ ปใญญาจากบรรพบุรุษให฾คงอยู฽ต฽อไป โดยจัดตั้งศูนยแผ฾าทอลายโบราณบ฾ านผาทั่งที่สามารถให฾คนที่สนใจเข฾า ไปเยี่ ย มเยี ย นชมและสนั บ สนุ น สิ น ค฾ า ได฾ โ ดยตรง นอกจากนั้ น มี ก ารร฽ ว มขายสิ น ค฾ า ผ฽ า นทางเว็ บ ไซตแ www.thaitambon.com และ http://www.otoputhaithani.com อีกหนึ่งช฽องทางในการ ประชาสัมพันธแข฾อมูลกลุ฽มและข฾อมูลสินค฾าของกลุ฽มทาง https://www.facebook.com/Phatorphatang นอกจากข฾อมูลสินค฾าแล฾วยังมีการอัพขึ้นวีดีโอผ฽านทางเฟสบุ฿คเพื่อให฾ผู฾ที่สนใจได฾เห็นถึงกระบวนการผลิตผ฾า ฝูายแบบไม฽ใช฾สารเคมี อีกทั้งยังสร฾างช฽องทางการติดต฽อที่สะดวกรวดเร็วขึ้น ในยุคเทคโนโลยีแบบนี้คงหนี ไม฽พ฾นการส฽งจดหมายอีเล็กทรอนิกสแหรืออีเมล เพื่อให฾การสั่งซื้อหรือสอบถามข฾อมูลได฾รวดเร็วทันสมัยมาก และยังมีบล็อกของกลุ฽มทอผ฾าพื้นเมืองบ฾านผาทั่งเพื่อสะดวกในการหาข฾อมูลและดูรายงานสินค฾าผ฽านทาง เว็บ http://phatang-woven.blogspot.com

ภาพที่ 3 ชุดเครื่องนอนก฽อนวิวาหแ ที่มา : http://www.oknation.net/blog/toranee/2014/07/20/entry-1 5.กลุ฽มทอผ฾าฝูายย฾อมสีธรรมชาติบ฾านกุ฽ม จ.อุบลราชธานี กลุ฽มทอผ฾าฝูายย฾อมสีธรรมชาติบ฾านกุ฽มตั้งอยู฽ใน อ.โขงเจียม จ.อุบลราชธานี เป็นกลุ฽ม วิสาหกิจที่ค฽อนข฾างเข฾มแข็งอีกกลุ฽มหนึ่งแต฽ยังขาดแรงงานฝีมือเพราะสินค฾ามีแต฽ลายเดิมๆยังไม฽ค฽อยมีการ คิดลายใหม฽ได฾เท฽าที่ควร ด฾านการประชาสัมพันธแมีหลากหลายสื่อที่ใช฾ร฽วมกันเริ่มจากเข฾าร฽วมโครงการขาย สินค฾าผ฽านเว็บไซตแ www.thaitambon.com และมีศูนยแจัดจําหน฽ายหลายที่ หลักๆจะเป็นศูนยแเรียนรู฾ ของกลุ฽มทอผ฾าของตนเองที่นอกจากจะเป็นแหล฽งจัดจําหน฽ายยังเป็นศูนยแศึกษาการทอผ฾าฝูายแบบใช฾สี ธรรมชาติอีกด฾วยทําให฾ผู฾คนได฾เข฾ามาเรียนรู฾และสามารถเข฾ามาเลือกซื้อสินค฾าได฾ด฾วย นอกจากนั้นมีศูนยแ จําหน฽ายของ OTOP สํานักงานพัฒนาชุมชนอําเภอโขงเจียม ศูนยแบริการนักท฽องเที่ยวบ฾านหนองผือน฾อย มูลนิธิพัฒนารักษแอําเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี นอกจากนี้ยังมีการออกงานแสดงสินค฾าเพื่อส฽งเสริม

135

การประชาสัมพันธแในสถานที่จัดงานใหญ฽ๆเช฽น เมืองทองธานี จังหวัดปทุมธานี และงานเทศกาลตาม ภูมิภาคต฽างๆ 6.กลุ฽มผ฾าฝูายทอมือบ฾านดอนหลวง จ.ลําพูน บ฾านดอนหลวงเป็นแหล฽งผลิตผ฾าฝูายทอมือขนาดใหญ฽แห฽งหนึ่งในประเทศไทย มีช฽องทาง ตลาดโดยเปิดขายปลีกผ฽านกลุ฽มโดยตรงและส฽วนใหญ฽ขายส฽งผ฽านพ฽อค฾าคนกลาง จากนั้นพ฽อค฾าคนกลาง นําไปขายต฽อตามแหล฽งท฽องเที่ยวต฽างๆ สมาชิกส฽วนใหญ฽เป็นผู฾สูงอายุทําให฾การทอผ฾าค฽อนช฾างช฾าและไม฽ได฾ สินค฾าเยอะเท฽าที่ควร ชาวบ฾านและส฽วนราชการท฾องถิ่นร฽วมกันพัฒนาให฾ชุมชนกลายเป็นหมู฽บ฾านโอทอป สําหรับเป็นแหล฽งท฽องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ดึงลูกค฾าภายนอกเข฾ามาซื้อสินค฾าถึงแหล฽งผลิต มีการจัดที่พัก โฮมสเตยแไว฾สําหรับนักท฽องเที่ยวได฾มาสัมผัสการทอผ฾าแบบธรรมชาตินอกจากนั้นกิจกรรมกระตุ฾นตลาดอีก ด฾านคืองาน “แต฽งสีอวดลาย ผ฾าฝูายดอนหลวง” ซึ่งจัดเป็นประจําทุกปีโดยงานนี้ถือเป็นโอกาสทําเงินของ ชาวบ฾าน มีเพจเฟสบุ฿คเพื่อประชาสัมพันธแงานโดยเฉพาะโดยใช฾ชื่อว฽า “งานแต฽งสีอวดลายผ฾าฝูายดอนหลวง ณ.บ฾านดอนหลวง” การประชาสัมพันธแของกลุ฽มยังไม฽ได฾ก฾าวหน฾าทางเทคโนโลยีมากนักส฽วนใหญ฽เป็นการ ขายเองหรือไม฽ก็ผ฽านพ฽อค฾าคนกางไม฽ได฾มีเว็บไซตแเ ป็นของกลุ฽มตนเองแต฽มีการร฽วมฝากขายผ฽านเว็บไซตแ www.thaitambon.com เป็นต฾น

ภาพที่ 4 งานแสดงสินค฾า“แต฽งสีอวดลาย ผ฾าฝูายดอนหลวง” ที่มา : http://www.amphoe.com/menu.php?mid=4&am=561&pv=52 7.กลุ฽มผ฾าฝูายปลอดสารพิษ บ฾านกกบก จ.เลย กลุ฽มผ฾าฝูายบ฾านกกบกตั้งอยู฽ที่ อ.วังสะพุ฽ง จ.เลย สินค฾าทั้งหมดเป็นสินค฾าที่ผลิตจากผ฾าฝูาย ปลอดสารพิษ ได฾แก฽ ผ฾าเช็ดตัว ผ฾าเช็ดหน฾า ผ฾าถุง ผ฾าอ฾อม เส฾นด฾าย เป็นต฾น จุดเด฽นของฝูายกลุ฽มบ฾านกก บกคือเป็นสีธรรมชาติและลวดลายแบบโบราณ ปริมาณการผลิตไม฽มากเนื่องจากผู฾ทอผ฾ารุ฽นอาวุโส ถ฾าหาก

136

มีการส฽งเสริมและเป็นเครือข฽ายมากขึ้นคงจะสร฾างรายได฾เพิ่มมากขึ้น การประชาสัมพันธแแบบค฽อยเป็น ค฽อยไป 5ปีผ฽านไปผลผลิตผ฾าฝูายคุณภาพดีเริ่มกระจายและมีชื่อเสียงผ฽านจังหวัดเลยสู฽ตลาดทั้ งในกรุงเทพ จังหวัดขอนแก฽น ร฾อยเอ็ด ไดมอนดแฟารแม สหกรณแกรีนเนท นอกจากนั้นยังเป็นแหล฽งเรียนรู฾สําหรับคนที่ สนใจเข฾ามาดูงานหรือซื้อสินค฾ากับกลุ฽มโดยตรง และมีการออกงานแสดงสินค฾าต฽างๆ แต฽ยังมีรายได฾ไม฽มาก นักเนื่องจากยังขาดการประชาสัมพันธแที่หลากหลายช฽องทาง จากการศึกษาข฾างต฾นกลุ฽มวิสาหกิจมีการใช฾ สื่อหลากหลาย ดังนี้ ตารางที่ 1 เปรียบเทียบการใช฾สื่อของกลุ฽มวิสาหกิจ ประเภทสื่อประชาสัมพันธแ กลุ฽มวิสาหกิจชุมชน เว็บไซตแ Face ฝากขาย ออกงานแสดง ศูนยแการ สื่ออื่นๆ ของกลุ฽ม book ผ฽าน สินค฾า เรียนรู฾/แหล฽ง Line,youtube เอง เว็บไซตแ ผลิต 1.กลุ฽มผ฾าฝูายเชิงดอย จ.เชียงใหม฽ 2.กลุ฽มผ฾าฝูายทอมือย฾อมสี ธรรมชาติบ฾านนางาม จ.อุดรธานี 3.กลุ฽มทอผ฾าฝูายเปลือกไม฾บ฾าน ต฽อเรือ จ.เชียงใหม฽ 4.กลุ฽มทอผ฾าพื้นเมืองบ฾านผาทั่ง จ.อุทัยธานี 5.กลุ฽มทอผ฾าฝูายย฾อมสีธรรมชาติ บ฾านกุ฽ม จ.อุบลราชธานี 6.กลุ฽มผ฾าฝูายทอมือบ฾านดอน หลวง จ.ลําพูน 7.ฝูายปลอดสารพิษ บ฾านกกบก จังหวัดเลย รวม

√ √

2

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

√

7

6

3

6

จากตารางข฾างต฾นกลุ฽มวิสาหกิจมีการใช฾สื่อที่หลากหลายเพื่อประสิทธิภาพในการประชาสัมพันธแ สูงสุดโดยสื่อที่กลุ฽มวิสาหกิจนิยมใช฾มากที่สุดคืออันดับที่ 1 คือการออกงานแสดงสินค฾า อันดับที่ 2 คือฝาก ขายผ฽านเว็บไซตแและศูนยแการเรียนรู฾หรือแหล฽งผลิต และน฾อยที่สุดคือสื่อ Facebook เว็บไซตแของกลุ฽มเอง

√

1

137

และสื่ออื่นๆ ตามลําดับ กลุ฽มวิสาหกิจที่ใช฾สื่อครบที่สุดคือกลุ฽มผ฾าฝูายทอมือย฾อมสีธรรมชาติบ฾านนางาม จ. อุดรธานี มีการใช฾ทั้งสื่อออนไลนแเช฽น เว็บไซตแ facebook line และสื่อกิจกรรมไม฽ว฽าจะเป็นการออกงาน แสดงสินค฾าหรือการจัดการกลุ฽มให฾เป็ นแหล฽งเรียนรู฾ กลุ฽มวิสาหกิจที่ใช฾สื่อน฾อยกว฽ากลุ฽มอื่นคือกลุ฽มผ฾าฝูาย เชิงดอย จ.เชียงใหม฽และฝูายปลอดสารพิษ บ฾านกกบก จังหวัดเลย ใช฾สื่อประชาสัมพันธแเพียง 2 สื่อคือ ฝากขายผ฽านเว็บไซตแ กับ ออกงานแสดงสินค฾า และออกงานแสดงสินค฾า กับ ศูนยแการเรียนรู฾ ตามลําดับ สรุปผลเปรียบเทียบจากตารางจะเห็นได฾ว฽าทุกกลุ฽มจะใช฾สื่อผสมคือใช฾สองสื่อหรือมากกว฽านั้นเพื่อเกิดการ รับรู฾และตระหนักได฾หลายประสาทสัมผัส ปัญหาและบทสรุป จากตัวอย฽างดังกล฽าวมาข฾างต฾นปใจจุบันตลาดต฽างประเทศสนใจนําเข฾าผ฾าฝูายอินทรียแจํานวนมาก เป็นสินค฾าที่มีลู฽ทางที่ดีในการจะพัฒนาเพื่อส฽งออกแต฽ปริมาณผลผลิตยังมีน฾อย ปใญหาที่พบในกลุ฽มวิสาหกิจ ส฽วนมากคือการขาดแคลนแรงงานในการทอผ฾าเนื่องจากปใจจุบันไม฽ค฽อยมีแรงงานวัยหนุ฽มสาวในอาชีพทอ ผ฾าแบบนี้ แรงงานส฽ ว นใหญ฽เป็ น แรงงานผู฾ สู งอายุและกลุ฽ มแม฽บ฾านการทํางานจึงค฽อยข฾างล฽ าช฾าไม฽ได฾มี พละกําลังพอที่จะทํางานได฾เหมือนคนวัยหนุ฽มสาว การปะชาสัมพันธแต฽อไปคงต฾องช฽วยกันทั้งหน฽วยงาน ภาครัฐและเอกชนในการส฽งเสริมการสร฾างภาพลักษณแและรายได฾ที่ดีจากอาชีพการทอผ฾าและปลูกฝใงอาชีพ กับกลุ฽มลูกหลายของคนในชุมชนเพื่อวันหนึ่งเมื่อเขาเติบโตจะได฾สื บทอดอาชีพต฽อไปได฾ ช฽อ งทางที่จะ ประชาสั ม พั น ธแ ข฾ อ มู ล ข฾ า งต฾ น ก็ มี ห ลากหลายสื่ อ ในโลกที่ เ ทคโนโลยี เ ข฾ า มามี บ ทบาทกั บ การดํ า เนิ น ชีวิตประจําวันการใช฾สื่ออาจจะต฾องสอดคล฾องกับกลุ฽มเปูาหมายส฽วนใหญ฽จะเน฾นสื่ออินเทอรแเน็ตโดยทุกกลุ฽ม วิสาหกิจที่ยกตัวอย฽างมาข฾างต฾นเข฾าร฽วมจําหน฽ายผ฽านเว็บไซตแของทั้งภาครัฐและเอกชนเพื่อขายสินค฾ากลุ฽ม ตนและบางกลุ฽มมีเว็บไซตแที่เป็นของกลุ฽มโดยเฉพาะและการประชาสัมพันธแอีกทางที่ทุกกลุ฽มมีคือการออก งานแสดงสินค฾า ที่พิเศษกว฽าที่อื่นคือมีสินค฾าที่ทดลองสวมใส฽ได฾เลยและบางงานที่ใหญ฽ๆมีการจัดแสดง ขั้นตอนการผลิตให฾ดูด฾วยซึ่งควรมีสื่อเฉพาะกิจเพื่อโฆษณาประชาสัมพันธแสินค฾าแบบได฾สัมผัสสินค฾าและ สอบถามข฾อมูลจากกลุ฽มผู฾ผลิตได฾โดยตรงทําให฾สะดวกและรวดเร็วต฽อการตัดสินซื้อสินค฾า ในการส฽งเสริม และขยายตลาดผ฾ า ฝู า ยอิ น ทรี ยแ ผู฾ ศึ ก ษามี ค วามเห็ น ว฽ า ควรจะมี ช฽ อ งทางเพิ่ ม ในการสื่ อ สารข฾ อ มู ล กั บ กลุ฽มเปูาหมายเช฽น Facebook Instagram Line จากที่กล฽าวมาสรุปเป็นข฾อๆดังนี้ (1) ควรมีการใช฾สื่อที่หลากหลายช฽องทางเพื่อเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾มากขึ้นและสื่อ ณ จุดขาย เช฽น แผ฽นพับ โบรชัวรแ นามบัตร (2) การประชาสัมพันธแผ฽านเว็บไซตแและจัดให฾มีคนดูแลเพื่ออัพเดทข฾อมูลให฾ทันสมัยอยู฽เสมอ (3) การประชาสัมพันธแควรร฽วมมือกับหน฽วยงานที่เกี่ยวข฾องเพื่อประชาสัมพันธแไปยังสาธารณะชน ภายนอกมากขึ้น

138

(4) สร฾างภาพลักษณแที่ดีกับอาชีพการทอผ฾าเพื่อให฾คนรุ฽นใหม฽หันมาทําอาชีพนี้และพัฒนาสินค฾าให฾ ทันสมัยมากขึ้นเพื่อตอบโจทยแทุกกลุ฽มเปูาหมาย (5) การประชาสัมพันธแทางตรงเน฾นเจาะเฉพาะกลุ฽มคือการงานแสดงสินค฾าหรือสถานที่จัด จํ า หน฽ า ยที่ ชั ด เจนเช฽ น โรงแรม ร฾ า นอาหาร สถานที่ จํ า หน฽ า ยของโอทอป และกลุ฽ ม ตลาด ต฽างประเทศ โดยจําหน฽ายผ฽านทางเว็บไซตแ

139

อ้างอิง กรมการปกครอง. 2559. เทศกาลสาคัญของอาเภอ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.amphoe.com/menu.php?mid=4&am=561&pv=52 [3 กันยายน 2559]. โชติกา วีรนะ. 2557. ผ้าทอลายโบราณบ้านผาทั่งยูเนสโก้ให้เป็นที่ 1 ของโลก [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.oknation.net/blog/toranee/2014/07/20/entry-1 [3 กันยายน 2559]. ธงพล พรหมสาขา ณ สกลนคร เเละอุทิศ สังขรัตนแ. (2556). แนวทางการพัฒนาการดาเนินงานของ วิสาหกิจชุมชนในเขตลุ่มทะเลสาบสงขลา. วิทยานิพนธแศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, ภาควิชาสารัตถ ศึกษา คณะศิลปศาสตรแ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทรแ. นวพรรษ จินดารัตนวรกุล. 2558. ผู้ประกอบการหัวใจสีเขียว [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.greenintrend.com [20 กันยายน 2559]. ผู฾จัดการออนไลนแ. 2551. ผ้าอ้อมเกษตรอินทรีย์ปลูกจิตสานึกผ่านผ้าผืนแรกของลูก [ออนไลนแ]. เข฾าถึง ได฾จาก : http://www.manager.co.th [3 กันยายน 2559]. ฝูายอินทรียแเส฾นใยแห฽งความพอเพียง. 2550. เกษตรกรรมธรรมชาติ. 10(5) : 28-40. มานพ ชุ฽มอุ฽น. (2555). การจัดการความรู้เพื่อพัฒนาธุรกิจชุมชนในผลิตภัณฑ์ผ้าฝ้ายทอมือกรณีศึกษา: กลุ่มผ้าฝ้ายทอมือบ้านดอนหลวง ตาบลแม่แรง อาเภอป๋าซาง จังหวัดลาพูน. วิทยานิพนธแ สารสนเทศศาสตรบัณฑิต, สาขาวิชาการตลาด คณะวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏ เชียงใหม฽. สกุลพงษแ พงษแพิจิตร. (2554). กลยุทธ์การประชาสัมพันธ์วัดร่องขุ่น จังหวัดเชียงรายของอาจารย์เฉลิม ชัยโฆษิตพิพัฒน์. วิทยานิพนธแศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาการสื่อสารศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม฽. สุขุมาล หวังวณิชพันธแ เเละคณะ. (2553). การพัฒนาผลิตภัณฑ์เสื้อผ้าฝ้ายอินทรีย์เพื่อเด็กทารก. วิทยานิพนธแครุศาสตรบัณฑิต, สาขาเกษตรศาสตรแและชีววิทยา คณะครุศาสตรแอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร. สุนิษา กลิ่นขจร. 2558. การพัฒนาศักยภาพวิสาหกิจชุมชนกลุ่มผลิตภัณฑ์ลูกประคบสมุนไพรบ้านเขา นาในตาบลต้นยวน อาเภอพนม จังหวัดสุราษฏร์ธานี [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.tci-thaijo.org/index.php [20 กันยายน 2559]. เสรี พงศแพิศ เเละสุภาส จันทรแหงสแ. (2548). ข้อควรรู้เกี่ยวกับวิสาหกิจชุมชนางชุมชน. กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณแการเกษตรแห฽งประเทศไทย.

140

แนวโน้มการใช้งานโมบายแอพพลิเคชั่นในภาคการเกษตรของประเทศไทย ธนคม มณีวัฒนา 56040670 บทนา ปใจจุบันอุปกรณแสื่อสารเปรียบเสมือนปใจจัยที่ 5 ของมนุษยแในการดํารงชีวิตประจําวัน อุปกรณแสื่อสารที่ได฾รับ ความนิยมมากที่สุดในประเทศไทย คือ โทรศัพทแมือถือแบบสมารแทโฟน (Smartphone) จากสถิติการใช฾งานโทรศัพทแสมารแท โฟนในช฽วงครึ่งทศวรรษที่ผ฽านมามี จํานวนผู฾ใช฾งานการเพิ่มขึ้นอย฽างก฾าวกระโดด ปใจจัยหลักที่ทําให฾สมารแทโฟนเข฾ามา แทนที่ ฟิวเจอรแโฟน (Featured Phone) คือความสามารถที่มีมากกว฽าโทรศัพทแมือถือธรรมดา เช฽น ความสามารถแจ฾งเตือน ข฾อมูลข฽าวสาร ความสามารถเชื่อมต฽อเข฾าสู฽อินเทอรแ เน็ต ความสามารถดูหนังหรือฟใงเพลง ความสามารถเล฽นเกมทั้ง ออฟไลนแและออนไลนแ โดยการขับเคลื่อนผ฽านทางโปรแกรมประยุกตแที่เรียกว฽า โมบายแอพพลิเคชั่น (Mobile Application) ด฾วยโมบายแอพพลิเคชั่นในปใจจุบันที่มีจํานวนเพิ่มขึ้นและมีประสิทธิภาพมากขึ้น จนส฽งผลให฾ผู฾ใช฾สมารแทโฟน มีแนวโน฾มใช฾ โมบายแอพพลิเคชั่นประเภทต฽าง ๆ เพื่อตอบสนองความต฾องการในชีวิต และอํานวยความสะดวกในการใช฾ชีวิตประจําวัน เพิ่มมากขึ้น ประกอบกับนโยบายของภาครัฐที่จะขับเคลื่อนประเทศไทยไปสู฽ประเทศเศรษฐกิจ ดิจิทัล (Digital Economy) โดยในภาคการเกษตรนั้นมุ฽งเน฾นการพัฒนาไปในรูปแบบของ เกษตรอัจฉริยะ หรือ สมารแทฟารแม (Smart Farm) ซึ่งเป็น การบูรณาการองคแความรู฾ทางการเกษตรร฽วมกับเทคโนโลยี ดิจิทัลตั้งแต฽ต฾นน้ําถึงปลายน้ํา ดังนั้นอาจกล฽าวได฾ว฽า โมบาย แอพพลิเคชั่นในประเทศไทยกําลังจะเข฾ามามีอิทธิพลต฽อภาคการเกษตรอย฽างมาก ความหมายและประเภทของโมบายแอพพลิเคชั่น โมบายแอพพลิเคชั่น เป็นการรวมความหมายระหว฽างคําศัพทแสองคํา ได฾แก฽ โมบาย (Mobile) และ แอพพลิเคชั่น (Application) โดยมีนักวิชาการได฾ให฾ความหมายเกี่ยวกับโมบายแอพพลิเคชั่น ดังนี้ สุชาดา พลาชัยภิรมยแศิล (2554) กล฽าวว฽า โมบาย คือ อุปกรณแสื่อสารที่ใช฾ในการพกพา ซึ่งนอกจากจะใช฾งานได฾ ตามพื้นฐานของโทรศัพทแแล฾ว ยังทํางานได฾เหมือนกับเครื่องคอมพิวเตอรแ เนื่องจากเป็นอุปกรณแที่พกพาได฾จึงมีคุณสมบัติ เด฽น คือ ขนาดเล็กน้ําหนักเบาใช฾พลังงานค฽อนข฾างน฾อย ปใจจุบันมักใช฾ทําหน฾ าที่ได฾หลายอย฽างในการติดต฽อแลกเปลี่ยน ข฽าวสารกับคอมพิวเตอรแ สําหรับ แอพพลิเคชั่น หมายถึงโปรแกรมประยุกตแ ซึ่งเป็นซอฟตแแวรแประเภทหนึ่งที่ออกแบบไว฾ ใช฾สําหรับงานเฉพาะทาง ซึ่งแตกต฽างกับซอฟตแแวรแประเภทอื่น เช฽น ระบบปฏิบัติการ ที่ใช฾สําหรับรับรองการทํางานหลาย ด฾าน โดยไม฽จําเพาะเจาะจง” โดยสรุปแล฾วโมบายแอพพลิเคชั่น หมายถึง “โปรแกรมประยุกตแที่มีความสามารถในการทํา งานแบบเฉพาะทาง บนอุปกรณแสื่อสารที่ใช฾ในการพกพา” และสามารถแบ฽งออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้ 1. แอพพลิเคชั่นระบบ เป็นส฽วนซอฟตแแวรแระบบที่รองรับ การใช฾งานของแอพพลิเคชั่นหรือโปรแกรมต฽างๆ ได฾ ปใจจุบันระบบ ปฏิบัติการที่นิยมจากค฽ายอุปกรณแเคลื่อนที่ต฽างๆ มีดังนี้ - Symbian OS เป็นระบบปฏิบัติการที่ออกแบบมาเพื่อรองรับกับเทคโนโลยีการสื่อสารแบบไร฾สาย ( wireless) โดยเฉพาะ อย฽างยิ่งกับโทรศัพทแมือถือประเภท สมารแทโฟน และยังสนับสนุนการทํางานแบบหลาย ๆ งานในเวลาเดียวกันได฾ด฾วย (multi-tasking) ซึ่งทําให฾โทรศัพทแมือถือมีความสามารถที่นอกเหนือจากแค฽รับสายพูดคุยในแบบทั่วไปเพียงอย฽างเดียว เช฽น การบันทึกการนัดหมาย ท฽องเว็บ ส฽งและรับอีเมลแรวมถึงรับแฟกซแได฾ในเวลาเดียวกัน ผลิตโดย บริษัทซิมเบียน ซึ่งเป็น บริษัทที่ร฽วมทุนระหว฽างผู฾ผลิตโทรศัพทแมือถือรายใหญ฽หลายค฽าย

141 - Windows Phone เป็นระบบปฏิบัติการบนอุปกรณแพกพา สมารแตโฟน ทีม่ ีพื้นฐานแนวคิดมาจากระบบปฏิบัติการ วินโดวสแ โฟน 10 (windows 10) โดยมุ฽งเน฾นการใช฾งานด฾านเอกสารและการเชื่อมต฽อกับคอมพิวเตอรแส฽วนบุคคลเป็นหลัก - BlackBerry OS เป็นระบบปฏิบัติการบนอุปกรณแพกพา พัฒนามาเพื่อรองรับการทํางานของแอพพลิเคชั่นต฽างๆ โดย มุ฽งเน฾นในด฾านการใช฾งานทางอีเมลแเป็นหลัก ซึ่งเมื่อมีอีเมลแเข฾ามาสู฽ระบบ เซิรแฟเวอรแจะทําการส฽ง โดยจะมีการเตือน สถานะที่หน฾าจอ เพื่อให฾ผู฾ใช฾ได฾รับข฾อมูล - iPhone OS เป็นระบบปฏิบัติการบนอุปกรณแพกพา (สมารแตโฟน ,แท็บเล็ตคอมพิวเตอรแ)โดยมีส฽วนต฽อประสานกับผู฾ใช฾ (user interface) ทีม่ ีพื้นฐานแนวคิดมาจาก "การควบคุมโดยตรง" (direct manipulation) ด฾วยการใช฾มัลติทัช องคแประกอบของ การควบคุมก็คือการใช฾นิ้วเลื่อน, สวิทชแ และปุ​ุม เพื่อเป็นการควบคุมอุปกรณแรวมถึงท฽าทางอย฽างอื่น เช฽น การนํานิ้วมือ (มากกว฽าสองนิ้ว) บีบเข฾าหาศูนยแกลาง ( swipe), แตะเบาๆ (tap), การนํานิ้วสองนิ้วบีบเขาหาศูนยแกลาง ( pinch), การนํานิ้ว สองนิ้วกางออกจากศูนยแกลาง (reverse pinch) ซึ่งทั้งหมดนี้มีความหมายที่เจาะจงในบริบทต฽างๆ ของไอโอเอสและถือเป็น การใช฾งานแบบส฽วนต฽อประสานกับผู฾ใช฾แบบมัลติทัช ภายในอุปกรณแที่ติดตั้งไอโอ เอสจะมีเซนเซอรแตรวจจับการ เคลื่อนไหวเพื่อใช฾กับบางแอปพลิเคชันเพื่อตอบสนองการสั่นของอุปกรณแ หรือการหมุนอุปกรณแที่คํานวณในรูปแบบสาม มิติ - Android เป็นระบบปฏิบัติการที่มีพื้นฐานอยู฽บนลินุกซแ ในอดีตถูกออกแบบมาสําหรับอุปกรณแที่ใช฾จอสัมผัส เช฽นสมารแต โฟน และแท็บเล็ตคอมพิวเตอรแ ปใจจุบันได฾แพร฽ไปยังอุปกรณแหลายชนิดเพราะเป็นมาตรฐานเปิด ในปี พ.ศ. 2556 พบว฽ า แอนดรอยดแเป็นระบบปฏิบัติการที่นักพัฒนาเลือกที่จะพัฒนาโปรแกรมมากที่สุด ถึง ร฾อยละ 71 (Visionmobile, 2556)

ภาพ 1 ระบบปฏิบัติการแบบต฽างๆ บนโทรศัพทแมือถือสมารแทโฟน ที่มา : Visionmobile (2553) 2.แอพพลิ เคชั่ น ที่ตอบสนองความต้ องการของกลุ่ ม ผู้ใช้ เนื่องจากผู฾ใช฾ มีค วามต฾ องการใช฾ แ อพพลิเ คชั่ น แตกต฽างกัน จึงมี ผู฾ผลิตและพัฒนาแอพพลิเคชั่นใหม฽ๆ ขึ้นเป็นจํานวนมาก ได฾แก฽ - แอพพลิเคชั่นในกลุ่มเกม เนื่องจากมีผู฾นิยมเล฽นเกมบน โทรศัพทแเป็นจํานวนมาก ผู฾ผลิตเกมจึงคิดค฾นเกมใหม฽ๆ ออก สู฽ ตลาดมากขึ้น ซึ่งผู฾เล฽นมักนิยมเล฽นเกมออนไลนแ รวมทั้งมีการเชื่อมโยงกันในกลุ฽มเครือข฽ายสังคมออนไลนแ ( Social Networking) เช฽น เกมที่อยู฽ใน Twitter หรือ Facebook เป็นต฾น - แอพพลิเคชั่นในกลุ่มเครือข่ายสังคมออนไลน์ เพื่อให฾ผู฾ใช฾สามารถปรับข฾อมูลให฾ทันสมัยตลอดเวลา ทั้งข฾อมูลของตนเอง หรือของกลุ฽มเพื่อน ซึ่งกําลังเป็นที่นิยมในกลุ฽มวัยรุ฽นอย฽างสูง เช฽น ใน Facebook, MySpace หรือ Hi5 เป็นต฾น และ แม฾แต฽ Blackberry ก็มีช฽องทางเพื่อให฾ลูกค฾าได฾สนทนากันผ฽านทาง Blackberry Messenger โดยการแลก PIN กับเพื่อนๆ ใน กลุ฽ม

142 - แอพพลิเคชั่นในกลุ่มมัลติมีเดีย เพื่อให฾ผู฾ใช฾สามารถ เรียกใช฾ไฟลแข฾อมูลในรูปแบบต฽างๆ ได฾แก฽ เสียงที่เป็นไฟลแในแบบ MP.3, WAV. หรือ MIDI. เป็นต฾นภาพนิ่งในรูปแบบ GIF., JPG. หรือ BMP. เป็นต฾นหรือภาพเคลื่อนไหว คลิปวิดีโอในรูปแบบ MP.4 หรือ AVI. เป็นต฾น(สุชาดา พลาชัยภิรมยแศิล, 2554)

ภาพ 2 โมบายแอพพลิเคชั่นแบบต฽างๆ บนโทรศัพทแมือถือสมารแทโฟน ที่มา : Visionmobile (2553) สถิติการครอบครองสมาร์ทโฟนและใช้งานโมบายแอพพลิเคชั่นของประชากรไทย จากการสํารวจของสํานักงานสถิติแห฽งชาติ แสดงให฾เห็นถึงสถิติการใช฾งานสมารแทโฟนและการครอบครองสมารแทโฟ นของประชาชนไทย ในปี พ.ศ.2558 ดังภาพที่ 1

ข้อมูลสถิติการครอบครองสมาร์ทโฟนของประชาชน ชาวไทย พ.ศ.2558 7% 39%

กลุ฽มอายุ 6-14 ปี

3% 7%

กลุ฽มอายุ 15-29 ปี 44%

กลุ฽มอายุ 30-49 ปี กลุ฽มอายุ 50-59 ปี กลุ฽มอายุ 60 ปีขึ้นไป

ภาพที่ 3 แสดงข฾อมูลสถิติการครอบครองสมารแทโฟนของประชาชนชาวไทย พ.ศ.2558 ที่มา : สํานักงานสถิติแห฽งชาติ (2558) จากภาพที่ 1 แสดงให฾เห็นว฽า ประเทศไทยมีประชากรจํานวน 65.7 ล฾านคน มีประชากรที่ครอบครองสมารแทโฟน จํานวน 23.4 ล฾านคน เมื่อจําแนกตามอายุ พบว฽า ประชากรกลุ฽มอายุ 6-14 ปี มีสัดส฽วนครอบครองสมารแทโฟน จํานวน 1.63 ล฾านคน คิดเป็นร฾อยละ 6.98 ของประชากรที่ครอบครองสมารแทโฟนทั้งหมด ส฽วนในกลุ฽มอายุ 15-29 ปี มีสัดส฽วน ครอบครองสมารแทโฟนจํานวน 10.28 ล฾านคน คิดเป็นร฾อยละ 43.94 ของประชากรที่ครอบครองสมารแทโฟนทั้งหมด ส฽วนใน กลุ฽มอายุ 30-49 ปี มีสัดส฽วนครอบครองสมารแทโฟนจํานวน 9.06 ล฾านคน คิดเป็นร฾อยละ 38.73 ของประชากรที่ครอบครอง สมารแทโฟนทั้งหมด ขณะที่ในกลุ฽มอายุ 50-59 ปี สัดส฽วนครอบครองสมารแทโฟนจํานวน 1.77 ล฾านคน คิดเป็นร฾อยละ 7.6 ของประชากรที่ครอบครองสมารแทโฟนทั้งหมด และ สําหรับผู฾สูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) พบว฽า สัดส฽วนครอบครอง สมารแทโฟน จํานวน 0.63 ล฾านคน คิดเป็นร฾อยละ 2.73 ของประชากรที่ครอบครองสมารแทโฟนทั้งหมด นอกจากนี้ผลการสํารวจของ inmobi ผู฾ให฾บริการด฾านเครือข฽ายโฆษณาที่ใหญ฽ที่สุดแห฽งนึงของโลก แสดงให฾เห็นว฽าในไตรมาส 4 ปี พ.ศ.2557 ถึงไตรมาส

143 1 ปี พ.ศ.2558 พฤติกรรมของผู฾ใช฾งานสมารแทโฟนในประเทศไทย ได฾ใช฾งานเน฾นใช฾โมบายแอพพลิเคชั่นอยู฽ที่สัดส฽วนร฾อยละ 80 ในขณะที่การใช฾งานโมบายเว็บ มีสัดส฽วนอยู฽ที่สัดส฽วนร฾อยละ20 (สํานักงานสถิติแห฽งชาติ, 2558) จากข฾อมูลที่กล฽าวมาในข฾างต฾นสะท฾อนให฾เห็นว฽าในปใจจุบันผู฾ใช฾งานสมารแทโฟนในประเทศไทยมีสัดส฽วนจํานวนที่ เพิ่มมากขึ้น และมีความนิยมใช฾โมบายแอพพลิเคชั่นมากกว฽าใช฾งานโมบายเว็บ สภาวะแรงงานในภาคเกษตรไทย ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม จากสถิติของ สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย แสดงให฾เห็นว฽าแรงงาน ส฽วนใหญ฽ของประเทศเกือบครึ่งหนึ่งทํางานในภาคการเกษตร (13.5 ล฾านคน ในปี พ.ศ.2557) สถาบันยังได฾แสดงตัวเลข สถิติจากการเก็บรวบรวมข฾อมูลอย฽างต฽อเนื่องไว฾ ดังนี้ ในปี พ.ศ.2540 ประเทศไทยมีแรงงานภาคเกษตร 16.5 ล฾านคน และ 10 ปีต฽อมาลดลงเหลือ 15.5 ล฾านคน และลดลงเหลือ 13.5 ล฾านคน ในปีพ.ศ.2557 โดยอายุของแรงงานภาคเกษตร เมื่อจําแนกตามอายุจะพบว฽า ประชากรกลุ฽มอายุ 15-29 ปี (วัยรุ฽น) มีสัดส฽วนแรงงานในภาคการเกษตรร฾อยละ 15 ส฽วนใน กลุ฽มอายุ 30-49 ปี พบว฽าสัดส฽วนแรงงานในภาคการเกษตรร฾อยละ 43 ขณะที่ในกลุ฽มอายุ 50-59 ปี มีสัดส฽วนแรงงานใน ภาคการเกษตรร฾อยละ 25และ สําหรับผู฾สูงอายุ (60 ปีขึ้นไป) พบว฽า มีสัดส฽วนแรงงานในภาคการเกษตรร฾อยละ 18 จาก ข฾อมูลดังกล฽าวสะท฾อนให฾เห็นว฽าในปใจจุบันสัดส฽วนแรงงานในภาคการเกษตรเป็นประชากรกลุ฽มอายุ 30-59 ปีโดยมีสัดส฽วน ร฾อยละ 68เป็นกลุ฽มอายุที่มีจํานวนเยอะที่สุด โดยแสดงให฾เห็นได฾ดังตารางที่ 1 (สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย , 2558) ปี อายุ 15-29

30-49

50-59

60+

2540

32

46

14

8

2550

21

48

20

11

2554

20

46

21

13

2557

15

43

25

18

ตารางที่ 1 ตารางจําแนกแรงงานตามกลุม฽ อายุ ปีพ.ศ. 2540-2557 ที่มา : สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (2558) ทิศทางการพัฒนาไปสู่เกษตรอัจฉริยะของประเทศไทย ในปใจจุบันระบบการเกษตรได฾มีการเปลี่ยนผ฽านสู฽ยุคสมัยของ เกษตรอัจฉริยะ หรือ สมารแทฟารแม ( Smart Farm หรือ Intelligent Farm) เนื่องจากจํานวนประชากรโลกได฾มีการเพิ่มขึ้นจาก6.9ล฾านคนเป็น8.1ล฾านคนในปี พ.ศ.2573 เพื่อที่จะทําให฾ เกษตรกรและบุคลากรทางการเกษตรสามารถผลิตอาหารปูอนประชากรโลกที่จะมากขึ้นในอนาคต เกษตรกรและ บุคลากรทางการเกษตรจําเป็นต฾องให฾ความสําคัญกับ การทําเกษตรกรรมความแม฽นยําสูง (Precision Agriculture) โดยมีการ ใช฾ทรัพยากรที่มีอยู฽ให฾คุ฾มค฽าที่สุด ด฾วยการดูแลทุกกระบวนการอย฽างมีประสิทธิภาพและแม฽นยํา ผ฽านระบบเซ็นเซอรแที่จะ ทําการเก็บข฾อมูลและวิเคราะหแด฾วยเครื่องมือสมัยใหม฽เพื่อให฾กระบวนการผลิตถูกต฾อง ตั้งแต฽การเริ่มหว฽านเมล็ด รดน้ํา ให฾ ปุ฻ย ให฾ยาปราบศัตรูพืช การเก็บเกี่ยวและคัดเลือกผลผลิต เพื่อให฾ได฾ผลผลิตสูงสุด อีกทั้งยังมุ฽งเน฾นการทําเกษตรที่เป็นมิตร กับสิ่งแวดล฾อม ในปใจจุบันเกษตรกรรมความแม฽นยําสูง เป็นที่นิยมอย฽างแพร฽หลายในสหรัฐอเมริกาและออสเตรเลีย

144 รวมถึงหลายประเทศที่เริ่มทําการวิจัยด฾านนี้ ทั้งในยุโรป ญี่ปุน มาเลเซีย และอินเดีย (ธีรเกียรติ์ เกิดเจริญ, 2558) ซึ่งระบบ อัจฉริยะต฽าง ๆ เหล฽านี้สามารถควบคุมได฾ผ฽านโมบายแอพพลิเคชั่น จากที่กล฽าวมานี้แสดงให฾เห็นถึงบทบาทของโมบายแอพพลิเคชั่นที่ถือได฾ว฽าเป็นส฽วนหนึ่งในการ ขับเคลื่อนประเทศไทยไปสู฽ การเป็นเกษตรอัจฉริยะ เนื่องจากโมบายแอพพลิเคชั่นนั้น สามารถ ช฽วยวางแผน ให฾คําแนะนําและจัดการแปลงเพาะปลูก หรือเป็นจุดรวมสินค฾าและบริการทางการเกษตร ที่เข฾าถึงได฾ง฽ายแค฽ปลายนิ้ว รวมทั้งสามารถเป็นส฽วนสั่งการเครื่องจักรกล ความแม฽นยําสูงทางการเกษตรได฾อีกด฾วย

ภาพ 4 โครงข฽ายของระบบเกษตรอัจฉริยะ ที่มา : ฐานเศรษฐกิจ (2558) ตัวอย่างโมบายแอพพลิเคชั่นทางการเกษตรในประเทศไทย โมบายแอพพลิ เ คชั่ น ในประเทศไทย มี ก ารพั ฒ นาเจริ ญ ก฾ า วหน฾ า ไปอย฽ า งรวดเร็ ว ควบคู฽ ไ ปกั บ การพั ฒ นา ทาง การเกษตร ทั้งนี้เป็นผลมาจากการมีส฽วนร฽วมของภาครัฐและเอกชนในการพัฒนา โมบายแอพพลิเคชั่นทางการเกษตร เพื่อเป็นส฽วนหนึ่งในการพัฒนาการเกษตรไทยไปสู฽ เกษตรอัจฉริยะ หรือ สมารแทฟารแม โดยในปใจจุบันได฾มีการเปิดตัวโม บายแอพพลิเคชั่นทางการเกษตรมากขึ้นและมีการพัฒนาคุณสมบัติให฾ตอบโจทยแเกษตรกรไทยมากยิ่งขึ้น ตัวอย฽างการใช฾งานโมบายแอพพลิเคชั่นทางการเกษตร - ด้านการชลประทาน โมบายแอพพลิเคชั่นด฾านการชลประทานมีคุณสมบัติในการจัดสรรทรัพยากรน้ําที่มีอยู฽อย฽างจํากัด ระหว฽างผู฾ใช฾น้ําภาคเกษตรกรรม ผู฾ใช฾น้ําในชุมชน และการใช฾น้ําเพือสิ่งแวดล฾อม โดนประเมินจากตัวแปรซึ่งประกอบด฾วย ปริมาณน้ํา ต฾นทุนที่มีอยู฽อย฽างจํากัด ความต฾องการน้ํา คุณภาพน้ํา และสิ่งแวดล฾อม - ด้ านการอารักขาพืช โมบายแอพพลิเ คชั่นด฾า นการอารั กขาพืช มีคุ ณสมบัติ ในการให฾ ข฽า วสาร องคแความรู฾ด฾าน อารักขาพืช วินิจฉัยศัตรูพืชเบื้องต฾น วินิจฉัยตามชนิดพืช พยากรณแเตือนการระบาด พยากรณแสภาพอากาศ เพื่อผลผลิตที่ ดีที่สุดของเกษตรกร - ด้านการวางแผนและสั่งการเพาะปลูกและคัดเลือกผลผลิต โมบายแอพพลิเคชั่นด฾านการวางแผนและสั่งการเพาะปลูก และคัดเลือกผลผลิต มีคุณสมบัติในการเก็บข฾อมูลและวิเคราะหแผ฽าน เครื่องมือสมัยใหม฽เพื่อให฾กระบวนการผลิต ถูกต฾อง ตั้งแต฽การเริ่มหว฽านเมล็ด รดน้ํา ให฾ปุ฻ย ให฾ยาปราบศัตรูพืช การเก็บเกี่ยวและคัดเลือกผลผลิต - ด้านการเป็นช่องทางการจัดจําหน่าย โมบายแอพพลิเคชั่นด฾านช฽องทางการจัดจําหน฽าย มีคุณสมบัติในการเป็น ช฽องทาง ในการนําเสนอสินค฾าและบริการทางการเกษตรไป ไปสู฽กลุ฽มตลาดความต฾องการสูงและกลุ฽มเปูาหมายที่มีความต฾องการใน การบริโภคและใช฾บริการทางการเกษตร

145 - ด้านการส่งเสริมการเกษตร

โมบายแอพพลิเคชั่นด฾านการส฽งเสริมการเกษตร มีคุณสมบัติในการให฾ข฾อมูลและเป็นส฽วน สนับสนุนนักส฽งเสริมการเกษตร ในการลงพื้นที่ส฽งเสริมการเกษตร โดยมีการเชื่อมโยงข฾อมูลจากอุปกรณแเข฾าสู฾ส฽วนกลาง เพื่อทําการวิเคราะข฾อมูลและนําเสนอข฾อมูลไปในทิศทางเดียวกัน ทําให฾การส฽งเสริมมีทิศทางที่ชัดเจน สรุป จากสถิติจะพบว฽าประเทศไทยมีแรงงานในภาคการเกษตรกลุ฽มใหญ฽คือ กลุ฽มอายุ 30-49 ปี ซึ่งสัดส฽วนแรงงานในภาค การเกษตรเป็นจํานวนถึงร฾อยละ 43 และมีสัดส฽วนครอบครองสมารแทโฟนคิดเป็นร฾อยละ 38.73 ซึ่งคนกลุ฽มนี้จะเข฾าสู฽วัย สูงอายุในอีก10ปีข฾างหน฾าและถูกแทนที่โดยคนรุ฽นใหม฽คือ กลุ฽มอายุ 15-29 ปีซึ่งถือเป็นกลุ฽มที่มีสัดส฽วนครอบครอง สมารแท โฟนคิดเป็นร฾อยละ 43.94 ซึ่งมากที่สุดในทุกช฽วงอายุดังนั้นในอนาคตอีก 10 ปีข฾างหน฾ากลุ฽มแรงงานหลักในภาคการเกษตรมี โอกาศที่จะครอบครองสมารแทโฟนเป็นสัดส฽วนถึงร฾อยละ 82.67 และจากการสํารวจพฤติกรรมการใช฾งานสมารแทโฟนชาว ไทยเน฾นใช฾โมบายแอพพลิเคชั่นอยู฽ที่สัดส฽วนร฾อยละ 80 ประกอบกับอีกปใจจัยคือ ทิศทางการพัฒนาไปสู฽เกษตรอัจฉริยะของ ประเทศไทย ที่มุ฽งเน฾นเครื่องจักรกลการเกษตรที่สามารถทําการดูแลทุกกระบวนการอย฽างมีประสิทธิภาพและแม฽นยํา ผ฽านระบบเซ็นเซอรแที่จะทําการเก็บข฾อมูลและวิเคราะหแด฾วยเครื่องมือสมัยใหม฽เพื่อให฾กระบวนการผลิตถูกต฾อง โดยสั่งงาน ทางไกลผ฽านทางสมารแทโฟน ซึ่งทั้งหมดนี้จะเกิดขึ้นไม฽ได฾เลยถ฾าไม฽มี โมบายแอพพลิเคชั่นในการสั่งการและช฽วยวิเคราะหแ ผล อีกทั้ง โมบายแอพพลิเคชั่นยังสามารถเชื่อมโยงเกษตรกรกับผู฾บริโภคได฾โดยตรงทําให฾ตลาดและกลุ฽มลูกค฾ากว฾างขึ้น ตามแนวคิดของนโยบาย เศรษฐกิจดิจิทัล ของภาครัฐ ดังนั้นแนวโน฾มของโมบายแอพพลิเคชั่นทางการเกษตรจะสามารถ เข฾ามามีบทบาทและอิทธิพลต฽อภาคการเกษตรของประเทศไทยในสัดส฽วนที่มากกว฽าปใจจุบันอย฽างมีนัยสําคัญ.

146

เอกสารอ้างอิง กรมส฽งเสริมการเกษตร.

2558. ProtectPlants [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก

:

https://www.moac.go.th/ewt_news.php?nid=14725. [19 กันยายน 2559].

แอพพลิเคชั่นกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก : https://www.moac.go.th/ewt_news.php?nid=14725. [19 กันยายน 2559]. ธีรเกียรติ์ เกิดเจริญ. 15 กันยายน 2558. “เกษตรอัจฉริยะ”…จุดเปลี่ยนอนาคตอาหารโลก. ฐานเศรษฐกิจ. [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก : http://www.thansettakij.com/2015 /09/15/11202. [12 กันยายน 2558] สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย. 2558. แรงงานภาคเกษตรแก่ลง [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก : http://tdri.or.th/tdri-insight/agricultural-labour/. [19 กันยายน 2559]. สํานักงานสถิติแห฽งชาติ. 2558. จานวนผู้ใช้โทรศัพท์มือถือ จาแนกตามจานวนโทรศัพท์มือถือที่มี แบบ Feature phone และ Smart phone กลุ่มอายุและเขตปกครอง [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก : http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/themes/files/icthh_pdf _58.pdf. [19 กันยายน 2559]. สุชาดา พลาชัยภิรมย์ศิล. 2554. "แนวโน้ มการใช้ โมบายแอพพลิเคชัน่ ." วารสารนักบริหาร. 31(4) : 110115. [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก : http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/ executive_journal/oct_dec_11/pdf/aw018.pdf. [10 กันยายน 2559] กระทรวงเกษตรและสหกรณแ.

2558.

Ericsson. 2559. Ericsson Mobility Report, June 2016 - Regional report South East Asia and Oceania. [Online]. Available : http://www.slideshare.net/Ericsson/ericsson -mobility-report-june-2016- regionalreport-south-east-asia-and-oceania. [2558, September 16].

Inmobi. 2558. THAILAND MARKET OVERVIEW. [Online]. Available : http://www.inmobi.com/ui/uploads/resources/insight/NR_Thailand_Q1_2015.p df. [2558, September 15].

Vision Mobile. 2558. Developer Economics Q3 2013 Analyst Report. [Online]. Available : https://www.visionmobile.com/DevEcon3Q13. [2558, September 16].

147

การใช้สื่อแอนิเมชัน เพื่อส่งเสริมความเข้าใจในเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง น.ส. ธนาภรณแ บานแย฾ม 56040671 ในปใจจุบันโลกของเราได฾มีการเปลี่ยนแปลงไปอย฽างรวดเร็ว การพัฒนาเทคโนโลยี วิวัฒนาการสมัยใหม฽ ความเจริญต฽างๆเกิดขึ้นมามากมายและยังเป็นยุคที่เศรษฐกิจมีการเปลี่ยนแปลง ประกอบกับคนรุ฽นใหม฽ที่อยู฽ ท฽ามกลางการแข฽งขัน รายล฾อมไปด฾วยสื่อที่มีทั้งดีและไม฽ดี ด฾วยเพราะเวลาที่เร฽งรีบและการเปลี่ยนแปลงที่ไม฽เคย หยุด ความพอเพียงจะเป็นภูมิคุ฾มกันที่ ช฽วยให฾ทุกคนรู฾จักปรับตัว มีมากใช฾มาก มีน฾อยใช฾น฾อย ปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียงจึงเป็นเรื่องที่ควรจะปลูกฝใงให฾กับคนทุกๆวัยในสังคม แต฽ในทุกวันนี้เป็นแค฽การสอนที่สอดแทรกเนื้อหา เพีย งเล็กน฾ อยเท฽านั้ น และยั งเป็ น เรื่องที่ย ากต฽อการทําความเข฾าใจ สื่ อที่ใช฾ในการเรียนการสอน หรือการ เผยแพร฽ จึ งมีความสํ าคัญ ซึ่งสื่ อก็มีมากมายหลายประเภท แต฽จะมีสื่ อไหน ที่จะมาช฽วยให฾ เรื่องของความ พอเพียง กลายเป็นเรื่องที่ไม฽ว฽าจะเด็กหรือผู฾ใหญ฽ก็สามารถเข฾าใจได฾เหมือนกัน แอนิเมชัน การทําภาพนิ่งให฾เกิดการเคลื่อนไหว เป็นอีกรูปแบบหนึ่งของวิธีการในการผลิตสื่อเพื่อใช฾ สื่อสารกับคนในสังคม ทําให฾มีความน฽าสนใจมากขึ้นในกลุ฽มคนทุกเพศทุกวัย ถือเป็นสื่อสารมวลชนที่มีอิทธิพล และผลกระทบต฽อผู฾คนในสังคม (Kunarak, 2008) การแตูนแอนิเมชันนั้นเป็นสื่อที่ช฽วยให฾ผู฾รับชมได฾รับการผ฽อน คลาย สามารถทําให฾เรารับรู฾และเข฾าใจเรื่องที่ ต฾องการจะสื่อได฾อย฽างรวดเร็ว เป็นสื่อที่บอกเล฽าเรื่องราวที่สร฾าง ความน฽าสนใจ จูงใจทําให฾ผู฾ชมเกิดความรู฾สึกคล฾อยตาม (Jaruseranee, 2009) หลายๆองคแกรหรือหน฽วยงาน ก็ ได฾นําแอนิเมชันไปประยุกตแใช฾ในงานหลายๆประเภท และในการจัดทําสื่อการเรียนการสอน ก็ได฾หันมาใช฾งาน แอนิเมชันในการผลิตมากขึ้น ความหมายแอนิเมชัน (Animation) คําว฽า แอนิเมชัน (animation) รวมทั้งคําว฽า animate และ animator มากจากรากศัพทและติน "animare" ซึ่งมีความหมายว฽าทําให฾มีชีวิต ภาพยนตรแแอนิเมชันจึงหมายถึงการสร฾างสรรคแลายเส฾นและรูปทรงที่ ไม฽มีชีวิต ให฾เคลื่อนไหวเกิดมีชีวิตขึ้นมาได฾ (Paul Wells, 1998 : 10 ) "การสร฾างภาพเคลื่อนไหว" ด฾วยการนําภาพนิ่งมาเรียงลําดับกัน และแสดงผลอย฽างต฽อเนื่องทําให฾ ดวงตาเห็นภาพที่มีการเคลื่อนไหวในลักษณะภาพติดตา (Persistence of Vision) เมื่อตามนุษยแมองเห็นภาพที่ ฉายอย฽างต฽อเนื่อง เรตินาระรักษาภาพนี้ไว฾ในระยะสั้นๆ ประมาณ 1/3 วินาที หากมีภาพอื่นแทรกเข฾ามาใน ระยะเวลาดังกล฽าว สมองของมนุษยแจะเชื่อมโยงภาพทั้งสองเข฾าด฾วยกันทําให฾เห็นเป็นภาพเคลื่อนไหวที่มีความ ต฽อเนื่องกันแม฾ว฽าแอนิเมชันจะใช฾หลักการเดียวกับวิดีโอ แต฽แอนิเมชันสามารถนําไปประยุกตแใช฾กับงานต฽างๆ ได฾ มากมาย เช฽น งานภาพยนตรแ งานโทรทั ศนแ งานพั ฒ นาเกมสแ งานสถาปใ ตยแ งานก฽อ สร฾า ง งานด฾ า น วิทยาศาสตรแ หรืองานพัฒนาเว็บไซตแ เป็นต฾น (ทวีศักดิ์ กาญจนสุวรรณ, 2552 : 222 ) การสร้างงานแอนิเมชัน การสร฾างผลงานด฾านแอนิเมชันนั้น สามารถทําขึ้นได฾ในหลากหลายรูป แบบ ขึ้นอยู฽กับจุดประสงคแ ของ ชิ้น งานที่เราทําว฽าอยู฽ ในแบบใด จึ งจะเข฾ากับเทคนิคในการสร฾างในรูปแบบต฽างๆ โดยพื้นฐานแล฾ ว เราแบ฽ง ออกเป็น 3 ประเภท ได฾แก฽ Draw Animation – วาดภาพแต฽ละภาพด฾วยมือต฽อเนื่องกันจนได฾เป็นแอนิเมชัน ใช฾เวลานาน

148

Model Animation – ใช฾กล฾องบันทึกภาพโมเดลที่สร฾างขึ้นในทุกการเคลื่อนไหว ใช฾ความละเอียดมาก Computer Animation – ใช฾คอมพิวเตอรแมาช฽วยสร฾างแอนิเมชันโดยใช฾โปรแกรมต฽างๆ ซึ่งทั้ง 3 ประเภท สามารถ ผลิตหรือสร฾างผลงานแอนิเมชันออกมาแตกต฽างกัน นอกจากนี้ยังสามารถ ประยุกตแใช฾เกมสแในการสร฾างเป็นแอนิเมชันได฾อีกด฾วย จะเห็นได฾ว฽าเกมสแในปใจจุบันได฾มีการพัฒนาให฾สามารถ ควบคุมตัวละคร ฉาก ปรับเปลี่ยนมุมภาพ เพื่อบันทึกเป็นวีดีโอได฾ ประโยชน์ของสื่อแอนิเมชัน ประโยชนแของสื่อแอนิเมชันมีมากมาย เช฽น สามารถสื่อความหมายให฾เข฾าใจได฾ง฽าย ใช฾แอนิเมชันในการ ช฽วยจดจํา และดึงดูดความสนใจ แอนิเมชันสามารถอธิบายเรื่องราวที่ซับซ฾อน เข฾าใจยากให฾เราเข฾าใจได฾ง฽ายขึ้น เพราะสื่อแอนิเมชัน มีทั้งภาพ เสียง เป็นองคแประกอบหลัก และใส฽ตัวหนังสือเข฾าไป เพื่อเสริมทักษะ ทั้งด฾าน การฟใง การอ฽าน และการมองเห็นภาพ ไปพร฾อมๆกัน (บริษัท ดิจิทัลมีเดีย เอาทแซอรแส โซลูชั่น จํากัด, 2013) ปิยกุล เลาวัณยแศิริ (2532 : 931-932) ได฾สรุปประโยชนแของการใช฾สื่อแอนิเมชันเอาไว฾ดังนี้ 1. สามารถใช฾จินตนาการได฾อย฽างไม฽มีขอบเขต 2. สามารถอธิบายเรื่องที่ซับซ฾อนและเข฾าใจยากให฾ง฽ายขึ้น 3. ใช฾อธิบายหรือแสดงความคิดเห็นที่เป็นนามธรรมให฾เป็นรูปธรรมได฾ 4. ใช฾อธิบายหรือเน฾นส฽วนสําคัญให฾ชัดเจนและกระจ฽างขึ้นได฾ จากการศึกษางานวิจัย พบว฽า การใช฾สื่อแอนิเมชันช฽วยในการพัฒนา ส฽งเสริม หรือสร฾างความรู฾ความ เข฾าใจในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง และหลังจากได฾รับชมสื่อแอนิเมชันแล฾วทําให฾ผู฾รับชมมีผลสัมฤทธิ์ในการเรียนรู฾เป็นไป ในทางที่ดีขึ้น เมื่อมีการทําแบบทดสอบ ผลปรากฏว฽ามีความรู฾ความเข฾าใจในเรื่องที่ได฾รับชมนั้นเพิ่มขึ้น เศรษฐกิจพอเพียง คณะอนุกรรมการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียง สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและ สังคมแห฽งชาติ (2559) ได฾กล฽าวว฽า เศรษฐกิจพอเพียงเป็นปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว รัชกาลที่ 9 ทรงมีพระราชดํารัสชี้แนะแนวทางการดําเนินชีวิตแก฽พสกนิ กรชาวไทยมานานกว฽า 25 ปี ถึงแนวการดํารงอยู฽ และปฏิบัติตนของประชาชนในทุกระดับ ตั้งแต฽ระดับครอบครัว ชุมชน จนถึงระดับรัฐ ทั้งในการพัฒนาและ บริหารประเทศให฾ดําเนินไปในทางสายกลาง พัฒนาเศรษฐกิจเพื่อให฾ก฾าวทันต฽อโลกยุคโลกาภิวัตนแ ความพอเพี ย ง หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเ หตุผ ล รวมถึงความจํ าเป็นที่จะต฾องมีระบบ ภูมิคุ฾มกันในตัวที่ดีพอสมควรต฽อการมีผลกระทบใดๆ อันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทั้งภายนอกและภายใน ทั้งนี้ จะต฾องอาศัยความรอบรู฾ ความรอบคอบ และความระมัดระวังอย฽างยิ่ง ในการนําวิชาการต฽าง ๆ มาใช฾ในการ วางแผนและการดําเนินการทุกขั้นตอน และขณะเดียวกันจะต฾องเสริมสร฾างพื้นฐานจิตใจของคนในชาติด฾วย หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

149

ภาพที่ 1 ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

ที่มา : หนังสือเศรษฐกิจพอเพียง, องค์การบริหารส่วนจังหวัดนนทบุรี (ม.ป.ก.) ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดีที่ไม฽น฾อยเกินไปและไม฽มากเกินไปไม฽เบียดเบียนตนเองและผู฾อื่น เช฽น การผลิตและการบริโภคที่อยู฽ในระดับพอประมาณ ความมีเหตุผล หมายถึง การตัดสินใจเกี่ยวกับระดับความพอเพียงอย฽างมีเหตุผล โดยพิจารณาจากปใจจัยที่ เกี่ยวข฾อง ตลอดจนคํานึงถึงผลที่คาดว฽าจะเกิดขึ้นจากการกระทํานั้นๆ อย฽างรอบคอบ ภูมิคุ฾มกัน หมายถึง การเตรี ยมตัว ให฾ พร฾ อมรับผลกระทบและการเปลี่ ยนแปลงด฾านต฽างๆที่จะเกิดขึ้น โดย คํานึงถึงความเป็นไปได฾ของสถานการณแต฽างๆ ที่คาดว฽าจะเกิดขึ้นในอนาคต โดยมี เงื่อนไข ของการตัดสินใจและดําเนินกิจกรรมต฽างๆ ให฾อยู฽ในระดับพอเพียง 2 ประการ 1. เงื่อนไขความรู฾ ประกอบด฾วย ความรอบรู฾เกี่ยวกับวิชาการต฽างๆ ที่เกี่ยวข฾องรอบด฾าน ความรอบคอบที่จะนํา ความรู฾เหล฽านั้นมาพิจารณาให฾เชื่อมโยงกัน เพื่อประกอบการวางแผนและความระมัดระวังในการปฏิบัติ 2. เงื่อนไขคุณธรรม ที่จะต฾องเสริมสร฾าง ประกอบด฾วย มีความตระหนักใน คุณธรรม มีความซื่อสัตยแสุจริตและมี ความอดทน มีความเพียร ใช฾สติปใญญาในการดําเนินชีวิต การนําหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาใช฾นั้น ขั้นแรก ต฾องยึดหลัก “พึ่งตนเอง” ให฾ได฾ก฽อน ประหยัด ไม฽ ฟุ​ุมเฟือย ไม฽เป็นหนี้ ต฽อมาก็ค฽อยๆพัฒนาตนเองให฾อยู฽ในขั้นที่สามารถ “อยู฽ได฾อย฽างพอเพียง” คือ มีความสุขที่ แท฾จริง ไม฽ให฾รู฾สึกขาดแคลน (องคแการบริหารส฽วนจังหวัดนนทบุรี, 2559) การใช้สื่อแอนิเมชัน เพื่อส่งเสริมความเข้าใจในเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง แอนิเมชันทั่วไป ถูกผลิตขึ้นเพื่อสร฾างความบันเทิง ดูเพื่อความเพลิดเพลิน สนุกสนานและมีการแทรก ข฾อคิดในเนื้อเรื่องเป็นส฽วนใหญ฽ แต฽ในการนําสื่อแอนิเมชันมาใช฾ในการส฽งเสริมความรู฾เกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง ในรูปแบบต฽างๆตามประเภทของการผลิต และวัตถุประสงคแของการใช฾สื่อ จะมุ฽งเน฾นไปที่การอธิบายความ พอเพียง สื่อข฾อมูลออกมาให฾กลายเป็นการแตูน หรือแสดงผ฽านเรื่องราว มีเนื้อเรื่อง ตัวละครนําเรื่อง มีเหตุการณแ ที่เกิดขึ้น และส฽งผลต฽อเนื่องในแต฽ละฉาก จนมาถึงบทสรุปของเรื่อง ในท฾ายที่สุดจะทําให฾ผู฾รับชมได฾ข฾อคิด เข฾า ใจความพอเพียง และกลายเป็นแอนิเมชันเรื่องเศรษฐกิจพอเพียงที่สามารถดูได฾ทุกเพศทุกวัย ซึ่งผลของการใช฾ สื่อแอนิเมชัน เพื่อส฽งเสริมความเข฾าใจในเรื่องเศรษฐกิจพอเพียง มีดังต฽อไปนี้

150

1.สามารถรับรู฾และเข฾าใจเรื่องของเศรษฐกิจพอเพียงได฾อย฽างรวดเร็วจากที่เคยเป็นเรื่องที่ซับซ฾อนเข฾าใจ ยาก ตัวอย฽างเช฽น วิทยานิพนธแ ที่ใช฾สื่อแอนิเมชันเรื่องความพอเพียงสําหรับเด็กวัย 5-6 ขวบดังภาพที่ 2-3

ภาพที่ 2

ภาพที่ 3

ตัวอย฽างฉากแอนิเมชันเรื่อง อยู฽อย฽างพอเพียง ที่มา : ศิริลักษณแ คลองข฽อย (2555) วิทยานิพนธแ “การพัฒนานิทานการแตูนแอนิเมชัน เรื่องอยู฽อย฽างพอเพียงสําหรับเด็กปฐมวัย ”เป็นการ พัฒนาแอนิเมชันเกี่ยวกับความพอเพียง เพื่อสร฾างความเข฾าใจ ปลูกฝใงในเรื่องของความพอเพียง พออยู฽ พอกิน และสร฾างภูมิคุ฾มกันให฾กับเด็กปฐมวัยที่ได฾รับชมแอนิเมชัน ตัวแอนิเมชันใช฾ครอบครัวนกกระจาบ และครอบครัว นกกระจิบที่พูดได฾ในการดําเนินเรื่อง มีแบบทดสอบให฾ทําก฽อน และหลังรับชม ซึ่งผลจากการวิเคราะหแข฾อมูล พบว฽า เด็กปฐมวัยมีความเข฾าใจในเรื่องความพอเพียงจากการดูนิทานการแตูนแอนิเมชัน เรื่องอยู฽อย฽างพอเพียง เพิ่มมากขึ้นผลการเรียนรู฾ความเข฾าใจในเนื้อหาหลังเรียนสูงกว฽าก฽อนเรียน เนื่ องจากแอนิเมชันมีสีสันสวยงาม เนื้อหานําเสนอเข฾าใจง฽าย ภาพและบทพูดสื่อความหมายได฾ชัดเจน ทําให฾เกิดความเข฾าใจในเนื้อหาเรื่องความ พอเพียงมากขึ้น การศึกษาวิทยานิพนธแเล฽มนี้ จะเห็นได฾ว฽าเด็กปฐมวัย อายุประมาณ 5-6 ปี ก็สามารถเข฾าใน เนื้อหาในเรื่องของความพอเพียงได฾ เพราะมีการใช฾สื่อที่เป็นแอนิเมชัน 2. สามารถทําให฾เรื่องของเศรษฐกิจพอเพียงมีความน฽าสนใจมากขึ้นในกลุ฽มคนทุกเพศทุกวัย เลือกใช฾ สื่อแอนิเมชั้นที่มีความทันสมัย ตัวละครที่แปลกใหม฽ ดึงดูด ตื่นตาตื่นใจ ตัวอย฽างเช฽น แอนิเมชันเรื่อง “เบิรแด แลนดแ แดนมหัศจรรยแตอนที่ 12 วิถีพอเพียง” ดังภาพที่ 4

ภาพที่ 4 เบิร์ดแลนด์ แดนมหัศจรรย์ ตอนพิเศษ ตามรอยพระราชา ตอนที่ 12 วิถีพอเพียง ่มา เ:มชั Facebook (2556) เบิรแดแลนดแ แดนมหัศจรรยแ เป็นทีแอนิ นที่แฝงความรู ฾แก฽ผู฾ชมทุกวัย นําเสนอเรื่องราวการผจญภัย ของเด็ก ๆ ในดินแดนมหัศจรรยแ ออกอากาศทุกวันเสารแ เวลา19.30 – 19.45 น. ทางสถานีวิทยุโทรทัศนแไทย

151

ทีวีสีช฽อง 3 เนื่องจากใช฾เทคนิค 3D ทําให฾เกิดความสมจริง รวมไปถึงตัวละครในเรื่องคือ เบิรแด ธงชัย ผู฾ที่มี ชื่อเสียงและเป็นที่รู฾จักโดยทั่วไป ทําให฾แอนิเมชันได฾รับความสนใจทั้งเด็ กและผู฾ใหญ฽ หลังจากที่ได฾มีการจัดฉาย เบิรแดแลนดแ แดนมหัศจรรยแ ได฾มีการตอบรับจากทั้งในและต฽างประเทศ ได฾มีการเซ็นสัญญาร฽วมกับ อัลจาซีรา กรุ฿ป 1 ใน 3 สถานีรายใหญ฽ของโลก เพื่อเผยแพร฽แอนิเมชันชุดนี้ผ฽านช฽องดาวเทียมในภาษาอาหรับกว฽า 70 ประเทศทั่วโลก และยังมีอีกหลายประเทศที่มีความสนใจติดต฽อขอซื้อลิขสิทธิ์ไปจัดฉายเช฽นกัน 3. สามารถใช฾จินตนาการ ความคิดสร฾างสรรคแได฾อย฽างไม฽มีขอบเขต เกิดความคิดสร฾างสรรคแในเรื่องการ ออกแบบเนื้ อเรื่ อ งตั ว ละครต฽ างๆที่ ใช฾ ป ระกอบ ตั ว อย฽า งเช฽น โครงการประกวดผลิ ตแอนิ เมชัน ที่เ กี่ย วกั บ เศรษฐกิจพอเพียงในแนวคิด“อาเซียนร฽วมใจ มุ฽งพัฒนาตามแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” ดังภาพที่ 5

ภาพที่ 5 ตัวอย่างผลงานที่เข้าประกวด ที่มา : โครงการประกวด MV Animationปีที่ ๓ ในแนวคิด“อาเซียนร่วมใจ มุ่งพัฒนาตามแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียง” (2555) วัตถุประสงคแหลักของการจัดโครงการ นอกจากเปิดโอกาสให฾นักเรียน นักศึกษา ได฾มีเวทีเพื่อแสดง ความสามารถ จินตนาการ และความคิดสร฾างสรรคแ ในการสร฾าง MV Animation แล฾ว ยังจัดขึ้นเพื่อปลูก จิตสํานึกให฾ผู฾จัดทําแอนิเมชันเข฾าประกวด และผู฾ที่ได฾รับชม เกิดความเข฾าใจในแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง สร฾างจิตสํานึกในการใช฾ชีวิตแบบปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงแสดงออกถึงการดํารงอยู฽ได฾อย฽างมั่นคงและยั่งยืนซึ่ง มีผู฾คนให฾ความสนใจเป็นอย฽างมาก 4. รูปแบบของแอนิเมชันมีส฽วนช฽วยในการจดจําของผู฾รับชมมากขึ้นเพราะภาพและสีมีส฽วนช฽วยในการ จดจํ าของมนุษยแ และคนส฽ว นใหญ฽ก็มักเลือกที่จะมองรูปภาพหรือสิ่ งที่มีสีสั นก฽อนมองเนื้อหา ตัวอย฽างเช฽น แอนิเมชันที่เกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียงในโซเชียลมีเดีย ดังภาพที่ 6-7

152

ภาพที่ 6

ภาพที่ 7

Minecraftเศรษฐกิจพอเพียง HD ที่มา : Youtube (2556) แอนิเมชันที่สร฾างจากตัวเกมที่ชื่อ Minecraft โดย ChipTeamZ เนื้อหาของแอนิเมชัน จะเป็นการ หยิบยกประเด็นที่สําคัญเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียงมาสร฾างเป็นเรื่องราว ดูแล฾วรู฾สึกสนุก เหมือนได฾ดูแอนิเมชัน และเล฽ น เกมไปพร฾ อ มกั น รู ป แบบแอนิ เ มชัน มี ค วามทัน สมั ย ดึ งดู ด ความสนใจได฾ ดี จะเห็ น ได฾ ว฽า ส฽ ว นใหญ฽ แอนิเมชันจะถูกผลิตขึ้นโดยนักเรียน นักศึกษา และจะถูกเผยแพร฽อยู฽ในโซเชียลที่คุ฾นเคยกันดีคือ Youtube ซึ่ง เป็นช฽องทางในการเข฾าถึงสื่อได฾ง฽าย รวดเร็ว สามารถเข฾าถึงได฾ทุกเพศทุกวัย 5. แสดงสิ่งที่เป็นนามธรรมให฾เป็นรูปธรรมได฾ ทําให฾สิ่งที่เป็นไปไม฽ได฾ หรือไม฽มีในชีวิตจริง เกิดขึ้นได฾ ภายในแอนิเมชัน ตัวอย฽างดังภาพที่ 8

ภาพที่ 8 เบิร์ดแลนด์ แดนมหัศจรรย์ ตอนพิเศษ ตามรอยพระราชา ตอนที่ 12 วิถีพอเพียง ที่มา : Youtube (2556)

153

ในแอนิเมชัน มีการใช฾ต฾นแอปเปิ้ลวิเศษ เพื่อสื่อถึงต฾นทุนที่มีอยู฽ ถ฾ารู฾จักบริหารจัดการ ก็จะสามารถใช฾ได฾อย฽าง คุ฾มค฽า ไม฽มีวันหมด ซึ่งต฾นแอปเปิ้ลวิเศษนั้นไม฽มีในชีวิตจริง รวมไปถึงนกพูดที่ได฾ รถยนตแของตัวร฾ายที่มีรูปทรง แปลกประหลาด ไม฽สามารถหาในชีวิตจริงได฾ 6. ใช฾อธิบายหรือเน฾นส฽วนสําคัญในเรื่องของเศรษฐกิจพอเพียงให฾ชัดเจนและกระจ฽างมากยิ่งขึ้น จะเป็น การยกตัวอย฽างของรูปแบบเศรษฐกิจพอเพียงที่นํามาปรับใช฾ในชีวิตประจําวัน เน฾นเพื่อให฾เห็นได฾ชัดเจนว฽า สามารถนํามาปฏิบัติได฾จริง เห็นผลจริง ดังตัวอย฽างภาพที่ 9

ภาพที่ 9 EX.เศรษฐกิจพอเพียง ที่มา : Youtube (2555) เนื้อหาของแอนิเมชันเรื่องนี้ จะสื่อให฾เห็นถึงการทําเกษตรกรรมในพื้นที่ที่เรามีอยู฽ พื้นที่ว฽างหน฾าบ฾านเหมาะ สําหรับการปลูกข฾าว และขุดบ฽อน้ําเล็กๆ มีเพื่อนบ฾านมาขอแลกพืชผักอื่นๆกับข฾าวของตัวเอง เป็นการใช฾พื้นที่ให฾ เกิดประโยชนแสูงสุด มีข฾าวทานเองและนําแลกเป็นอย฽างอื่นได฾ หรือนําไปขายเพื่อนสร฾า งรายได฾ แต฽จะต฾องมีการ จําหน฽ายจ฽ายแจกให฾พอเพียงกับจํานวนข฾าวที่มีอยู฽ ไม฽ใช฽นําไปแลกหรือขายจนหมด จนตัวเองไม฽มีกินมีใช฾ 7. เกิดจิตสํานึกในการใช฾ชีวิตอย฽างพอเพียง และสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณของ พระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีน ฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงมีพระราชดํารัสชี้แนะแนวทาง และเป็นแบบอย฽างในการดําเนินชีวิตที่พอเพียงแก฽พสกนิกรชาวไทย

154

ภาพที่ 10 ตามรอยบาท องคแพระราชา ที่มา : Facebook (2556) สรุป จากคุณสมบัติของแอนิเมชัน “สื่อความหมายให฾เข฾าใจได฾ง฽าย อธิบายเรื่องที่ซับซ฾อนและเข฾าใจยากให฾ ง฽ายขึ้นทําให฾เรารับรู฾และเข฾าใจเรื่องที่ต฾องการจะสื่อได฾อย฽างรวดเร็ว สามารถเป็นสื่อที่บอกเล฽าเรื่องราวที่สร฾าง ความน฽าสนใจ จูงใจทําให฾ผู฾ชมเกิดความรู฾สึกคล฾อยตาม”การเรียบเรียง จับใจความสําคัญเนื้อหาของปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง หรือเรื่องของความพอเพียงสร฾างเป็นเรื่องราว และสื่อมันออกมาผ฽าน “การแตูนแอนิเมชัน” จึงทําให฾เกิดเป็นผลงาน มีเนื้อหาความรู฾เกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียงที่เข฾าใจได฾ง฽ายขึ้น สนุก น฽าสนใจมากยิ่งขึ้น สามารถดูได฾ในทุกเพศทุกวัย ไม฽จําเป็นที่ว฽าแอนิเมชันจะต฾องเป็นเด็กเท฽านั้นที่ดูได฾ เพราะผู฾ใหญ฽ก็ควรที่จะรับชม และให฾คําแนะนําเด็กไปด฾วยเช฽นกัน ในปใจจุบันมีการผลิตแอนิเมชันเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียงขึ้นมามากมาย หลายรูปแบบ เพื่อการเรียนการสอน นําเสนอผลงาน เข฾าประกวด แข฽งขัน หรือเผยแพร฽ไปยังสาธารณะ ซึ่ ง ผลงานทั้งหมดที่เกิดขึ้น ล฾วนทําขึ้นเพื่อให฾เกิดความเข฾าใจที่ง฽ายต฽อเรื่องของเศรษฐกิจพอเพียง มีเรื่องราวที่สนุก น฽าติดตาม แทรกไปด฾วยข฾อคิด แนวปฏิบัติที่ส฽งเสริมให฾มีความพอเพียงและภูมิคุ฾มกันในตัวเอง

155

เอกสารอ้างอิง กรุงเทพมอนิเตอรแ. หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ. ปีที่ 24 ฉบับที่ 8356. วันอังคารที่ 9 สิงหาคม พ.ศ. 2554. หน฾า 31 คณะอนุกรรมการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียง สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห฽งชาติ 2559. เศรษฐกิจพอเพียง[ออนไลนแ].เข฾าถึงได฾จาก : http://www.eto.ku.ac.th/s-e/meanth.html [17 กันยายน 2559]. ธรรมปพน ลีอํานวยโชค. 2550. Intro to Animation.กรุงเทพฯ: ฐานบุ฿ค. บริษัท ดิจิทัลมีเดีย เอาทแซอรแส โซลูชั่น จํากัด 2013. สื่อแอนิเมชัน(Animation) [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.digitalmedia.co.th/%E0%B8%AA%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD% E0%B9%81%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8 %8A%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%99animation/ [17 กันยายน 2559]. เบิรแดแลนดแ แดนมหัศจรรยแ. 2555. เบิร์ดแลนด์ แดนมหัศจรรย์ ตอนพิเศษ ตามรอยพระราชา : ตอนที่ 12 วิถีพอเพียง [Video File]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=ZF3WRHPmrXE&index=12&list=PLEFNsTOiShZr_A Kg6YUGe78LOks7TRu3q [22 กันยายน 2559]. ศิริลักษณแ คลองข฽อย. 2555. การพัฒนานิทานการ์ตูนแอนิเมชั่น เรื่องอยู่อย่างพอเพียงสาหรับเด็กปฐมวัย. วิทยานิพนธแปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา คณะครุ ศาสตรแอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี. องคแการบริหารส฽วนจังหวัดนนทบุรี 2559. การแปลงปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสู่กิจกรรมการปฏิบัติ เศรษฐกิจพอเพียง. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.rta.mi.th/21610u/Data/Data_pro/Popeaing/1.htm [27 กันยายน 2559].

Byrdland. 2559. เบิร์ดแลนด์ แดนมหัศจรรย์ ตอนที่ 12 วิถีพอเพียง. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.facebook.com/byrdland/photos [30 กันยายน 2559].

ChipTeamZ.2556. Minecraftเศรษฐกิจพอเพียง HD[Video File].เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=jyCTck_LG90 [22 กันยายน 2559].

156

วัฒนธรรมข้าวกับการส่งเสริมการเกษตร นางสาวธนิดา พรปรีดาวรรณ 56040672 บทนา ประเทศไทยเป็น ประเทศที่มีการทําไร฽ไถนา เพาะปลู กข฾าว เพื่อบริโ ภคมาเป็นระยะเวลายาวนาน รวมทั้งยังมีพื้นที่เพราะปลู กข฾าวเป็ นลําดับ ต฾นๆของโลก เพราะฉะนั้นข฾าวจึงเป็นส฽ วนสําคัญของคนไทยทั้ง ทางด฾านสังคม เศรษฐกิจ และวัฒนธรรม นับได฾ว฽าคนไทยมีความผูกพันกับข฾าวมาตั้งแต฽สมัยโบราณ และยังให฾ ความสําคัญกับข฾าวในหลายๆแง฽ ทั้งทางสังคมที่ถูกปลูกฝใ่งจากรุ฽นสู฽รุ฽น ในรูปแบบคําสอนที่มีเนื้อหามากมายที่ ถูกนํามาถ฽ายทอด รวมถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู฽ที่ผูกพันกับข฾าว จึงทําให฾เกิดเป็นวัฒนธรรมข฾าวที่อยู฽คู฽กับคนไทย แต฽ในปใจจุบันนี้ได฾มีเทคโนโลยี เข฾ามามีบทบาทในการทํานาข฾าว จึงทําให฾วั ฒนธรรมข฾าวได฾เลือนหายและมีการ เปลี่ยนแปลงไป แนวคิดเกี่ยวกับวัฒนธรรมข้าว วัฒนธรรม หมายถึง วิถีชีวิตโดยรวมของคนกลุ฽มหนึ่ง ซึ่งจะเกิดขึ้นได฾ผ฽านการเรียนรู฾และปลูกฝใงทาง สังคม เช฽น สังคมไทยเป็นสังคมเกษตรกรรม วัฒนธรรมไทยแต฽แรกเริ่มจึงผูกพันอยู฽กับกิจกรรมทางการเกษตร และเมื่อรับพุทธศาสนาเข฾ามาเป็นพื้นฐานสําคัญ ลักษณะเดิมของวัฒนธรรมก็ยังคงอยู฽ประสมประสานเป็น วัฒนธรรมที่มีพุทธศาสนาเป็นพื้นฐานหลัก (ไพศาล ราชแสนเมือง, 2553) วัฒนธรรมเป็นสิ่งที่มนุษยแต฾องการเรียนรู฾จากสังคม เป็นวิถีทางในการดํารงชีวิตของมนุษยแ ซึ่งเกิดขึ้ น ได฾จากการเรียนรู฾และการปลูกฝใงทางสังคม มีความสําคัญต฽อชีวิตของคนไทยมาตั้งแต฽สมัยโบราณกาล ใน วัฒนธรรมข฾าวจะเกี่ยวข฾องกับการทํานาซึ่งต฾องพึ่งธรรมชาติ ความสามัคคี ร฽วมแรงร฽วมใจและเอื้อเฟื้อต฽อกัน ทําให฾เกษตรกรให฾ความสําคัญ และเคารพธรรมชาติ จึงเกิดเป็นพิธีกรรม ความเชื่อ ถูกถ฽ายทอดโดยการสั่งสอน อบรมจากรุ฽นหนึ่งไปสู฽รุ฽น หนึ่ งในรู ปแบบของมรดกตกทอด เป็นภูมิปใญญา วัฒนธรรม และประเพณี เช฽น วัฒนธรรมการลงแขก ประเพณีแห฽งนางแมว รวมถึงการเคารพบูชาพระแม฽โพสพซึ่งเชื่อกันว฽าเป็นเทพธิดาปก ปใกรักษาข฾าว ช฽วยให฾ผลผลิตอุดมสมบูรณแ ความหมายของวัฒนธรรมข฾าว มี 2 ส฽วน 1. ส฽ ว นที่ เ กี่ ย วกั บ ชาวนา หมายถึ ง แบบแผน วิ ถี ก ารดํ า เนิ น ชี วิ ต การแสดงออกซึ่ ง ความรู฾ สึ ก นึ ก คิ ด ใน สถานการณแ ต฽างๆ ซึ่งได฾สั่งสมเลือกสรรสิ่งที่เหมาะสมกับสภาพแวดล฾อมและได฾นํามาใช฾เป็นเครื่องมือ เป็น แนวทาง ตลอดถึงการนําพาชีวิตไปสู฽เปูาหมายตามความต฾องการของชาวนาหรือสังคมชาวนา 2. ส฽วนที่เกี่ยวกับข฾าว หมายถึง ลักษณะทางกายภาพ รูปแบบ วิธีการกระบวนการ เครื่องมือเครื่องใช฾ ประเพณีพิธีกรรม ความเชื่อ ความรู฾ ภูมิปใญญา สภาพแวดล฾อมการเปลี่ยนแปลงและผลกระทบที่เกิดขึ้นเป็นมา จากอดีต จนกลายเป็นเอกลักษณแทางสังคมของชาวนาชาวไร฽สืบมา ทั้งนี้เนื่องจาก ข฾าวมีบทบาทสําคัญต฽อ ชาวไร฽ ชาวนาเป็น อย฽างยิ่ง ชาวไร฽ ชาวนาเห็นว฽าข฾าวเป็นองคแรวมของธรรมชาติ (ดิน น้ํา ลม ไฟ) ที่สัมพันธแ เกี่ยวเนื่องกับมนุษยแทั้งร฽างกาย และจิตใจ (บุญเลิศ บรรเลง, 2552)

157

วัฒนธรรมข฾าวจําแนกเป็น 2 ประเภท คือ 1. วัฒนธรรมข฾าวส฽วนที่เป็นนามธรรม หมายถึงแบบแผนการแสดงออก ซึ่งเป็นฐานความเจริญรุ฽งเรือง ทางเศรษฐกิจ เป็นวัฒนธรรมที่สัมผัสไม฽ได฾ เช฽น ความเชื่อ ภูมิปใญญา 2. วัฒนธรรมข฾าวส฽วนที่เป็นรูปธรรม หรือ วัตถุธรรม เป็นนามธรรมที่สัมผัสได฾ เช฽น เครื่องมือเครื่องใช฾ ที่อยู฽อาศัย ไร฽นา (บุญเลิศ ช฽วยธานี, 2546) พิธีกรรมเกี่ยวกับวัฒนธรรมข้าว พิธีกรรมมีความหมายและความสําคัญในสังคมทางการเกษตร เพราะแต฽เดิมคนไทยส฽วนใหญ฽มีอาชีพ เกษตรกร พิธีกรรมข฾าวการจัดขึ้นตามลําดับการเพาะปลูก โดยช฽วงที่สําคัญที่สุดจะอยู฽ระหว฽างหลังการเก็บ เกี่ยวผลผลิตและก฽อนเริ่มฤดูกาลใหม฽ พิธีกรรมข฾าวมี 4 ขึ้นตอนดังต฽อไปนี้ 1. พิธีกรรมก฽อนการเพาะปลู ก มีวัตถุประสงคแเพื่อบวงสรวง บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เพื่อบอกกล฽าว อ฾อนวอน ขออนุญาต ขอโอกาสและความเชื่อมั่นในการดํารงชีวิตในรอบปีนั้นๆ จะสะท฾อนให฾เห็นความคิด ความเชื่อเรื่องอํานาจลึกลับ ที่สืบทอดมาตั้งแต฽โบราณ ก฽อนการทํานา หากชาวบ฾านเกรงว฽าปีนั้นจะฝนตกน฾อย จะมีการบูชาเพื่อขอฝน เป็นบ฽อเกิดของประเพณีต฽างๆ ที่เกี่ยวข฾องกับการบวงสรวงเทพยาดา เช฽น พิธีแห฽นาง แมวพิธีแห฽บั้งไฟ พิธีเลี้ยงผีฝาย เป็นต฾น

ภาพที่ 1 : ประเพณีแห฽นางแมวเพื่อขอฝน ที่มา : Sasithorn Sornsri (2558) 2. พิธีกรรมช฽วงเพาะปลูก มีเปูาหมายเพื่อบวงสรวงบนบาน บอกกล฽าว ฝากฝใงการเพาะปลูกแก฽เทพ เจ฾าหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ขอให฾การเพาะปลูกข฾าวดําเนินไปได฾ด฾วยดี หลังจากน้ําเข฾านาแล฾วก็มี พิธีแรกไถนา และ เมื่อต฾นข฾าวโตเป็นต฾นกล฾าก็มี พิธีแรกดํานา ก฽อนถอนกล฾าไปดํามีการขอขมาพระแม฽โพสพ และภายหลังการปใก ดํา บางท฾องที่มีพิธีสวดทุ฽งสวดนา โดยนิมนตแพระสงฆแไปสวดที่กลางทุ฽งนา เพื่อขับไล฽สิ่งที่ไม฽ดี และเพื่อความเป็น สิริมงคล

158

ภาพที่ 2 : พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ที่มา : CHIANG MAI NEWS (2559) 3. พิธีกรรมเพื่อการบํารุงรักษา เพื่อให฾ข฾าวงอกงาม ปลอดภัยจากสัตวแต฽างๆ พิธีกรรมประเภทนี้ จัดขึ้น ในช฽วงระหว฽างการเพาะปลูกจนกระทั่งเก็บเกี่ยว เช฽น พิธีรับขวัญแม฽โพสพ พิธีไล฽หนู ไล฽นก ไล฽แมลง และในสมัย โบราณหากมีน้ํามากเกินความต฾องการก็มี พระราชพิธีไล฽เรือ เป็นพิธีไล฽น้ําให฾ลดลงเร็ว จัดทําขึ้นในเดือนอ฾าย

ภาพที่ 3 : พิธีไล฽น้ํา/พิธีไล฽เรือ ที่มา : Watchaphon (2554) 4. พิธีกรรมเพื่อการเก็บเกี่ยว หรือฉลองผลผลิต เพื่อให฾ได฾ผลผลิตมาก และเพื่อแสดงความอ฽อนน฾อม กตัญโูต฽อข฾าว เมื่อข฾าวได฾เวลาเก็บเกี่ยวจะพิธีแรกเกี่ยว เป็นการบวงสรวง และขอขมาแม฽โพสพก฽อนการเกี่ยว ข฾าว เมื่อเกี่ยวข฾าวเสร็จจะมีพิธีแรกนวด เป็นพิธีทําขวัญข฾าว และก฽อนเก็บ ข฾าวเข฾ายุ฾งฉางก็จะมีพิธีนี้อีกครั้ง เป็น การขอขมาที่มีการนวดข฾าว ด฾วยการฟาดข฾าวพิธีรวบข฾าว จากนั้นกล฽าวอัญเชิญแม฽โพสพให฾มาอยู฽ที่ยุ฾งฉางมีพิธี ปิดยุ฾งฉาง และ พิธีเปิดยุ฾งฉาง เป็นการขอขมาแม฽โพสพ และขออนุญาตตักข฾าวขาย (มูลนิธิข฾าวไทย ในพระบรม ราชูปถัมภแ, 2559) การสื่อสารเพื่อพัฒนาวัฒนธรรมข้าว การสื บ ทอดวั ฒ นธรรมเป็ น กระบวนการเผยแพร฽ เพื่ อ ส฽ ง ผ฽ า นจากรุ฽ น สู฽ รุ฽ น ให฾ ดํ า รงอยู฽ ไ ด฾ อ ย฽ า งมี อัตลักษณแตามองคแประกอบของการสื่อสาร การสืบทอดวัฒนธรรมข฾าวได฾มีการเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย ตั้งแต฽สมัยก฽อนจนกระทั่งมีระบบการศึกษาเกิดขึ้น มีการถ฽ายทอดในวิถีชีวิต การสื่อสารเป็นปใจจัยสําคัญในการ ที่จะทําให฾สังคมแต฽ละสังคมอยู฽ร฽วมกันได฾ด฾วยความเข฾าใจ และวัฒนธรรมจะคงอยู฽ได฾สมาชิกคนในสังคมต฾องเห็น

159

ถึงคุณค฽าและตระหนักรู฾ในวัฒนธรรมของตนเป็นพื้นฐานเบื้องต฾น และเมื่อใดที่เกิดวิกฤตทางวัฒนธรรม สิ่งที่จะ มาช฽วยบรรเทาได฾คือการสื่อสาร ยุทธศาสตรแการสื่อสารมวลชนในการพัฒนาและสนับสนุนงานวัฒนธรรมมีอยู฽ 2 ยุทธวิธีคือ 1. ยุทธวิธีการให฾การศึกษา เป็นการปลูกฝใงให฾ความรู฾ด฾านวัฒนธรรมแก฽เยาวชน โดยการสร฾างความ เข฾าใจ ปลูกฝใงค฽านิย ม ให฾ ซึมทราบในวัฒนธรรม กระตุ฾นการสร฾างวัฒนธรรมภายในตัว บุคคล จะส฽ งผลต฽อ จิตสํานึกรวมของชาติเป็นการสร฾างผลระยะยาว สื่อที่ใช฾ในการศึกษาได฾แก฽ สื่อบุคคล และสื่อมวลชน 2. ยุทธวิธีการประชาสัมพันธแ เป็นการสื่อสารที่สร฾างความสัมพันธแทางวัฒนธรรมต฽อมวลชนโดยใช฾สื่อ ประเภทต฽างๆในการให฾ความรู฾ ข฽าวสาร เชิญชวนให฾มีส฽วนร฽วมในการรักษาวัฒนธรรม สื่อสําคัญในการใช฾ ได฾แก฽ สื่อมวลชน สื่อโสตทัศนแ และสื่อกิจกรรม (ประเวศ วะสี, 2537) ในปใจจุบันนี้ สื่อมวลชนยังเข฾ามามีบทบาทในการพัฒนาวัฒนธรรมข฾าว และยังช฽วยเป็นนักพัฒนาใน เรื่องของวัฒนธรรมอีกด฾วย เช฽น การถ฽ายทอดสดพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ที่ช฽วยกระตุ฾นให฾คนไทย เกิดจิตสํานึกว฽าพระราชพิธีหรือประเพณีดังกล฽าว เป็นเรื่องที่คนไทยควรรับทราบและเกิดความรู฾สึกถึงการมี ส฽วนร฽วมอย฽างลึกซึ้ง ในด฾านของวิทยุกระจายเสียงมีการส฽งเสริมวัฒนธรรม เช฽น การเปิดเพลงรําวงเกี่ยวข฾า ว กล฽าวได฾ว฽าในปใจจุบัน สื่อมวลชนเข฾ามาช฽วยอนุรักษแวัฒนธรรม และช฽วยกระตุ฾นให฾คนไทยเกิดความตระหนักใน เรื่องของวัฒนธรรมข฾าวได฾อีกด฾วย แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการส่งเสริมการเกษตร การส฽งเสริมการเกษตร คือ กระบวนการทางการศึกษาที่มุ฽งพัฒนาความรู฾ ทัศนคติ และทักษะเกี่ยวกับ การเกษตร และเคหะกิจ ของเกษตรกร แม฽บ฾านเกษตรกรและเยาวชนเกษตร เพื่อให฾ ส ามารถเพิ่มผลผลิ ต อนุรักษแทรัพยากรธรรมชาติ เป็นการให฾การศึกษาแก฽เกษตรกรโดยให฾กลุ฽มเปูาหมายเรียนรู฾การกระทําด฾วย ตนเอง โดยการสอนให฾มีการทําการกระเกษตรแบบถูกวิธี ด฾วยการใช฾เทคโนโลยีที่ทั นสมัยผสมผสานกับภูมิ ปใญญา เพื่อให฾บรรลุถึงการกินดีอยู฽ดีของคนในชุมชน การเรียนรู฾การทําเกษตร ควรเริ่มต฾นจากความต฾องการ ของเกษตรกร โดยจะใช฾ประโยชนแ จากทรัพยากรที่มีอยู฽ในการส฽งเสริมเพื่อให฾บรรลุเปูาหมายเพื่อยกระดับชีวิต ความเป็นอยู฽ของเกษตรกรให฾ดีขึ้น (อัญชลี พัดมีเทศ, 2539) หลักการส฽งเสริมการเกษตร เป็นแนวทางในกาดําเนินงานสําหรับองคแกรส฽งเสริม ในการวางแผนและ แก฾ไขปใญหาของเกษตรกร โดยรัฐจะต฾องมีรูปแบบและโครงสร฾างแผนงานในการส฽งเสริมการเกษตรให฾กับ ประชาชน หลักการทางการส฽งเสริมการเกษตรที่สําคัญ มีดังต฽อไปนี้ 1.งานส฽งเสริมต฾องทําร฽วมกับเกษตรกร การส฽งเสริมการเกษตร มิใช฽เป็นการบริการแก฽เกษตรกรเท฽านั้น แต฽ยังต฾องทํางานร฽วมกับเกษตรกร เพื่อสร฾าง ความรู฾ ความเข฾าใจ และการลงมือปฏิบัติได฾ด฾วยตนเอง การตัดสินในการทําการเกษตรจะขึ้นอยู฽กับเกษตรกร เจ฾าหน฾าที่ส฽งเสริมการเกษตรไม฽ได฾มีบทบาทในการเป็นผู฾นําในการเปลี่ยนแปลง แต฽จะมีบทบาทในการให฾ข฾อมูล ให฾คําแนะนํา ส฽วนเกษตรกรจะเป็นผู฾กําหนดแนวทางที่จะทําให฾บรรลุวัตถุประสงคแที่ตั้งไว฾ 2. การส฽งเสริมการเกษตรต฾องทํางานร฽วมกับองคแกรพัฒนาอื่น ๆ ในชนบท

160

การส฽งเสริมเป็นการให฾ความรู฾ตามความต฾องการของเกษตรกร จึงจําเป็นที่จะต฾องมีการทํางานร฽วมมือและ ประสานงานกับองคแกรอื่นๆ ทั้งองคแกรของรัฐและเอกชน ซึ่งจะมีความชํานาญและทรัพยากรต฽างๆที่สามารถ ช฽วยเหลือเกษตรกรได฾ 3. การส฽งเสริมการเกษตรเป็นการแลกเปลี่ยนข฾อมูลข฽าวสารแบบยุคลวิถี เทคโนโลยีที่เกี่ยวกับการผลิตพืชและสัตวแมีความสําคัญในการทําการเกษตรของเกษตรกรแต฽ภูมิปใญญาของ เกษตรก็มีความสําคัญต฽อเช฽นกัน ดังนั้นการแลกเปลี่ยนข฾อมูลข฽าวสารซึ่งกันและกันจะเป็นการแลกเปลี่ยนข฾อมูล ข฽าวสารแบบยุคลวิถี เพื่อให฾ข฾อมูลข฽าวสารมีความผสมกลมกลืนกัน (ชูเกียรติ รักซ฾อน, 2532) วัฒนธรรมข้าวกับการส่งเสริมการเกษตร ในปใจจุบัน วัฒนธรรมข฾าว มีการส฽งเสริมการเกษตรผ฽านประเพณี เช฽น พิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรก นาขวัญ เป็นพระราชพิธีซึ่งกระทําขึ้นเพื่อความเป็นสิริมงคลและส฽งเสริมบํารุงขวัญ และกําลังใจแก฽เกษตรกร ชาวไร฽ชาวนา เพื่อให฾เกิดความมั่นใจในการเพาะปลูก โดยจัดขึ้นประมาณเดือนหกของทุกปี ถือเป็นช฽วงเวลาที่ เหมาะสมในฤดูกาลแห฽งการทํานา และยังเป็นพระราชพิธีโบราณที่สืบทอดกันมาช฾านานเพื่อความเป็นสิริมงคล เป็นการคัดเลือกเมล็ดพันธุแข฾าวที่ดีเพื่อแจกจ฽ายให฾กับเกษตรกรโดยกรมการข฾าวจะทําหน฾าที่ในการจัดเตรียม พันธุแข฾าวพระราชทานและพันธุแพืช ซึ่งนํามาใช฾ในงานพระราชพิธี โดยขอพระราชทานพระบรมราชานุญาติ นํา พันธุแข฾าวมาปลูกจากโครงการนาทดลองในโครงการส฽วนพระองคแสวนจิตรลดา มาใช฾ในงานโดยพันธุแข฾าวทรง ปลูกพระราชทานจะบรรจุในซองพลาสติกเพื่อแจกจ฽ายให฾ บรรดาพสกนิกร ประชาชนผู฾สนใจ และชาวนาทั่ว ประเทศเพื่อรับไปเป็นมิ่งขวัญและสิริมงคลในการประกอบอาชีพการเกษตรตามประเพณีนิยม เพื่อให฾เป็นไป ตามพระราชประสงคแสืบไป มีหน฽วยงานราชการและสถาบันหลายฝุายต฽างห฽วงใยและตระหนักดีว฽าวัฒนธรรม ข฾าว เป็นสมบัติของท฾องถิ่นและสังคมไทย การส฽งเสริมวัฒนธรรมข฾าว จึงมีความสําคัญต฽อคนในสังคมเพื่อเป็น การรักษาซึ่งวัฒนธรรมให฾คงอยู฽ต฽อไป วัฒนธรรมข฾าวคือรากฐานของคนในสังคม ซึ่งได฾รับการเน฾นย้ํามาอย฽างต฽อเนื่องโดยหน฽วยงานและ สถาบันวิชาการทางด฾านวัฒนธรรม ว฽ามีความสัมพันธแแนบแน฽นกับความเป็นไทยหรือความเป็น ชาติ ทําให฾ วัฒนธรรมข฾าวเป็นมรดกตกทอดและความภาคภูมิใจของคนไทย เป็นสมบัติล฾าค฽าของชาติที่จะต฾องหวงแหน และรักษาไว฾ ในท฽ามกลางความเปลี่ยนแปลงของสังคม เทคโนโลยี เครื่องจักร และการใช฾สารเคมีในการทํานา ได฾เข฾ามามีบทบาทต฽อการทํานา และการทํานาสมัยใหม฽ ทําให฾วัฒนธรรมมีความเป็นธุรกิจมากขึ้น ซึ่งจะนํามาสู฽ การละเลยคุณค฽าของวัฒนธรรมทางด฾านจิตวิญาณของชาวนา และทําลายระบบการพึ่งพาตนเอง มีการใช฾ เครื่องจักรในการทํานาเช฽น ใช฾รถไถแทนการใช฾ควาย จึงทําให฾ประเพณีบางอย฽างได฾เลือนหายไป เช฽น ประเพณี สู฽ขวัญควาย ซึ่งควายมีความผูกพันกับชาวไร฽ชาวนามาตั้งแต฽อดีตกาลและยังเป็นสัตวแที่เป็นกําลังหลักในการทํา นาปลูก การส฽งเสริมจึงจําเป็นต฾องรื้อฟื้นวัฒนธรรมที่ดีงามนี้ หรือปรับให฾เข฾ากับยุคสมัย ให฾สอดคล฾องและมี ประโยชนแในสถานการณแปใจจุบัน การส฽ งเสริ มวัฒนธรรมและประเพณีไทยในการอนุรักษแวัฒนธรรมรวมถึงการถ฽ายทอดการสื่ อสาร และการเผยแพร฽ แลกเปลี่ ย นวัฒ นธรรมเพื่อให฾ ได฾มีการถ฽ายทอดถึงคนรุ฽นหลั ง มีวิธีการอนุรักษแแต฽ล ะด฾า น ดังต฽อไปนี้

161

1. การค฾นคว฾าวิจัยควรศึกษา และเก็บรวบรวมข฾อมูลภูมิปใญญาของไทยในด฾านต฽างๆ ทั้งที่มี การรวบรวมไว฾แล฾วและยังไม฽ได฾ศึกษา ของท฾องถิ่น จังหวัด ภูมิภาค และประเทศโดยเฉพาะอย฽างยิ่งภูมิปใญญาที่ เป็นภูมิปใญญาของท฾องถิ่น มุ฽งศึกษาให฾รู฾ความเป็นมาในอดีตและสถานการณแในปใจจุบัน เช฽น การค฾นคว฾า งานวิจัยเกี่ยวกับวัฒนธรรมข฾าวเพื่อมีข฾อมูลไว฾สําหรับให฾คนรุ฽นหลังได฾ศึกษาและเข฾าใจในเรื่องของวัฒนธรรมข฾าว ที่มีมาตัง้ แต฽สมัยอดีตได฾อย฽างถูกต฾อง 2. การอนุรักษแ โดยการปลุกจิตสํานึกให฾ คนในท฾องถิ่นตระหนักถึงคุณค฽าแก฽นสาระและ ความสําคัญของภูมิปใญญาท฾องถิ่น ในเรื่องของวัฒนธรรมข฾าว ส฽งเสริมสนับสนุนการจัดกิจกรรมตามประเพณี และวัฒนธรรมต฽างๆ สร฾างจิตสํานึกของความเป็นคนท฾องถิ่นนั้นๆ ที่ จะต฾องร฽วมกันอนุรักษแภูมิปใญญาซึ่งแต฽ละ ท฾องถิ่น จะมี เอกลั กษณแ ของวัฒนธรรมข฾าวตามภูมิภ าค การส฽งเสริมเพื่ออนุรักษแ ความเป็นมาของชุมชนจะ ก฽อให฾เกิดความภูมิใจในชุมชนท฾องถิ่นของตนเองด฾วย 3. การฟื้นฟู โดยการเลือกสรรภูมิปใญญาที่กําลังสูญหายหรือที่สูญหายไปแล฾วมาทําให฾มีคุณค฽า และมีความสําคัญต฽อการดําเนินชีวิตในท฾องถิ่น เช฽น ประเพณีสู฽ขวัญควาย ซึ่งในปใจจุบันเริ่มสูญหายไปความผู฾ พันของชาวนากับควายเริ่มไม฽มีบทบาทต฽อกัน แล฾วชาวนาหันมาใช฾เครื่องจักรในการทํา นาแทนทําให฾ต฾นทุนที่ใช฾ ในการทํานาเพิ่มมากขึ้นและยังทําให฾ประเพณีที่เกี่ยวกับการขอขมาควายในการทํานาได฾สูญหายไปเช฽นกัน 4. การพัฒนา ความริเริ่มสร฾างสรรคแและปรับปรุงภูมิปใญญาให฾เหมาะสมกับยุคสมัยและเกิด ประโยชนแในการดําเนินชีวิตประจําวัน โดยใช฾ภูมิปใญญาเป็นพื้นฐานในการรวมกลุ฽มการพัฒนาอาชีพ เช฽น วัฒนธรรมข฾าวก฽อให฾ เกิดความสามัคคีในการทํานา การรวมกลุ฽มชาวบ฾านจึงเข฾าถึงและเข฾าใจกันทําให฾ การ รวมกลุ฽มเพื่อพัฒนาอาชีพมีแนวทางและโอกาสในการตัดสินใจร฽วมกันพัฒนาได฾อย฽างเหมาะสม การเผยแพร฽ ความรู฾ทางด฾านเทคโนโลยีก็จะมีประสิทธิภาพมากขึ้นเพระชาวบ฾านมีกิจกรรมในการทํานาร฽วมกัน 5. การถ฽ายทอด โดยการนําภูมิปใญญาทางวัฒนธรรมข฾าวที่ผ฽านมาเลือกสรรกลั่นกรองด฾วยเหตุ และผลอย฽างรอบคอบและรอบด฾านแล฾วไปถ฽ายทอดให฾คนในสังคมได฾รับรู฾ เกิดความเข฾าใจ และตระหนักใน คุณค฽าของวัฒนธรรม โดยผ฽านสถาบันครอบครัว สถาบันการศึกษา และการจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมต฽างๆ 6. ส฽งเสริมกิจกรรม โดยการส฽งเสริมและสนับสนุนให฾เกิดเครือข฽ายการสืบสานและพัฒนาภูมิ ปใญญาของชุมชนต฽างๆ เพื่อจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมข฾าวและภูมิปใญญาท฾องถิ่นอย฽างต฽อเนื่อง โดยวัฒนธรรม ข฾าวจะมีประเพณีในการเพาะปลูกข฾าวในแต฽ละช฽วงของการเพาะปลูก 7. การเผยแพร฽แลกเปลี่ยน โดยการส฽งเสริมและสนับสนุนให฾เกิดการเผยแพร฽และแลกเปลี่ยน ภูมิปใญญาและวัฒนธรรมอย฽างกว฾างขวาง โดยให฾มีการเผยแพร฽ด฾วยสื่อและวิธีการต฽างๆ เช฽น การถ฽ายทอดสด พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ 8. การเสริมสร฾างปราชญแท฾องถิ่น โดยการส฽งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาศักยภาพของ ชาวบ฾าน ผู฾ดําเนินงานให฾มีโอกาสแสดงศักยภาพด฾านภูมิปใญญาและวัฒนธรรม ในด฾านของความรู฾ความสามารถ ได฾อย฽างเต็มที่ มีการยกย฽องประกาศเกียรติคุณในลักษณะต฽างๆ (Amnuay Jitklang, 2555) สรุป

162

วัฒนธรรมข฾าวเป็นตัวบ฽ งบอกถึงวิถีชีวิตในการทํานาปลูกข฾าวของคนไทย ที่อยู฽คู฽กับคนไทยมาอย฽าง ยาวนานจนเกิดเป็นประเพณี ความเชื่อ ที่เกิดจากแนวทางวิธีการในการแก฾ปใญหาในการทํานาแต฽ละยุคสมัย วัฒนธรรมข฾าวจึงมีควรมีการอนุรักษแ โดยการส฽งเสริมทางการเกษตร จะเป็นตัวช฽วยในการยกระดับชีวิตความ เป็นอยู฽ของเกษตรให฾ดีขึ้น โดยการนําภูมิปใญญาท฾องถิ่นที่ได฾สืบทอดต฽อกันมาจนเกิดเป็นวัฒนธรรมมาประยุกตแ ในการดําเนินชีวิตจนประสบความสําเร็จ

163

เอกสารอ้างอิง ชูเกียรติ รักซ฾อน. 2532. หลักการส่งเสริมการเกษตร. นครปฐม: โรงพิมพแศูนยแส฽งเสริมและฝึกอบรม การเกษตรแห฽งชาติกําแพงแสน. บุญเลิศ ช฽วยธานี. 2546. การเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมข้าวของชาวนาจังหวัดสุพรรณบุรี. วิทยานิพนธแ มหาบัณฑิต, สถาบันบัณฑิตพัฒนาบริหารศาสตรแ. บุญเลิศ บรรเลง. 2552. การเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมข้าวของเกษตรกรตาบลชายนา อาเภอเสนา จังหวัด พระนครศรีอยุธยา. วิทยานิพนธแมหาบัณฑิต, สาขาสังคมศาสตรแเพื่อการพัฒนา มหาวิทยาลัย ราชภัฏพระนครศรีอยุธยา. ประเวศ วะสี. 2537. ยุทธศาสตร์ทางปัญญาของชาติ. กรุงเทพฯ: อัมรินทรแพรินติ้งแอนดแพับบลิชชิ่ง จํากัด. ไพศาล ราชแสนเมือง. 2553. แนวทางการพัฒนาการส่งเสริมการดาเนินงานด้านวัฒนธรรมขององค์การ ปกครองส่วนตาบลท่าพระ อาเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น. วิทยานิพนธแมหาบัณฑิต, สาขาวิชายุทธศาสตรแการพัฒนา คณะมนุษยศาสตรแและสังคมศาสตรแ มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย. มูลนิธิข฾าวไทย ในพระบรมราชูปถัมภแ. 2559. “ศิลปะและวัฒนธรรมข้าว”. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.thairice.org/html/aboutrice/culture01.html [21 กันยายน 2559]. อัญชลี พัดมีเทศ. 2539. ความคิดเห็นของเกษตรตาบลในภาคกลางที่มีต่อเอกสารเผยแพร่เพื่องาน ส่งเสริมการเกษตร. วิทยานิพนธแมหาบัณฑิต, สาขาการส฽งเสริมการเกษตร มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตรแ.

Amnuay Jitklang. 2555. วิธีการอนุรักษ์ประเพณีไทยให้คงอยู่. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://siamtradition.blogspot.com/2012/12/blog-post_3.html [29 กันยายน 2559].

Chiang Mai News. 2559. การกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เตรียมการจัดงาน พระราชพิธีพืชมงคล จรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ประจาปี พุทธศักราช 2559 [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.chiangmainews.co.th/ page/ archives/479797 [22 กันยา 2559].

Sasithorn Sornsri. 2558. ประเพณีแห่นางแมว [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://sasithorn 1234.blogspot.com/ [22 กันยา 2559].

Watchaphon. 2554. พิธีไล่น้า/พิธีไล่เรือ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://talk.mthai.com/ topic/320202 [22 กันยา 2559].

164

การผลิตหนังสั้นทางการเกษตรให้ประสบผลสาเร็จ กรณีศึกษาตัวอย่าง “Rookie Chef” นางสาวธรรมพร ภู฽ประสงคแ 56040673 บทนา ในปใจจุบันมีสื่อทางการเกษตรที่แพร฽หลายอย฽างอิสระอยู฽มาก สื่อแต฽ละชนิดล฾วนผลิตออกมาเพื่อให฾ ความรู฾และเป็นช฽องทางการสื่อสารข฾อมูลทางด฾านการเกษตรไปสู฽บุคคลทั่วไปได฾อย฽างรวดเร็วและง฽ายดาย หนึ่ง ในสื่อที่มีความน฽าสนใจ ได฾แก฽ ภาพยนตรแสั้นหรือหนังสั้น ที่มีความยาวตั้งแต฽ 10-30 นาที เนื่องจากหนังสั้นเป็น สื่อที่สามารถถ฽ายทอดเรื่องราวและประเด็นต฽างๆได฾อย฽างชัดเจนและรวดเร็ว จึงถือได฾ว฽าเป็นสื่อที่น฽าสนใจ การที่ จะผลิตหนังสั้นทางการเกษตรให฾ประสบผลสําเร็จนั้น จําเป็นต฾องอาศัยปใจจัยหลายด฾านเข฾ามาประกอบ เพื่อ เสริมให฾หนังสั้นทางการเกษตรตรงประเด็นและน฽าสนใจ หนังสั้นแนวคิดเกษตรยุคใหม฽ที่อยากแนะนําให฾ทุกคน ได฾พิจารณากันอีกเรื่องหนึ่งคือ Rookie Chef ซึ่งเป็นหนังสั้นเกษตรยุคใหม฽ที่มีรางวัลมาการันตีคุณภาพ เรามา ลองวิเคราะหแกันว฽า ปใจจัยใดบ฾างที่ทําให฾หนังสั้น Rookie Chef ประสบผลสําเร็จ ความเป็นมาและความหมายของหนังสั้น (Shot Film) แรกเริ่มของหนังสั้น (Short film) เกิดขึ้นพร฾อมกับประวัติศาสตรแในช฽วงของการเกิดภาพยนตรแ ราว ค.ศ.1893 วิลเลี่ยม เคนนาดี ลอรี่ดิกสัน ลูกน฾องคนสนิทและพนักงานที่ทํางานให฾กับบริษัทของ ทอมัส อัลวา เอดิสัน ได฾เสนอแนวคิดและประดิษฐแกล฾องถ฽ายภาพยนตรแตัวแรกของโลกดังที่รู฾จักกันดีในนาม “คีเนโตกราฟ” และเครื่องฉายภาพยนตรแในลักษณะถ้ํามอง ที่เรียกกันว฽า “คีเนโตสโคป” ประดิษฐมากรรมทางภาพยนตรแทั้ง สองชิ้นนี้เป็นที่มาสําคัญของภาพยนตรแสั้นเรื่องแรกของโลก คือภาพยนตรแเรื่อง “Fred Ott’s Sneeze” หรือ “การจามของนายเฟรด” ซึ่งถ฽ายทําด฾วยฟิมลแแถบที่มีความยาวเพียง 50 ฟุต เมื่อฉายชมภาพยนตรแกินเวลาไม฽ เกิน 1 นาที ด฾วยเหตุนี้ภาพยนตรแในยุคแรกๆจึงถูกเรียกว฽า “ภาพยนตรแสั้น” (พิรอิร อรุณะกสิกรและอุดมศักดิ์ เหมาะชอบ , 2551) ความหมายของหนังสั้น (Short film) ในปใจจุบัน เป็นประเภทของภาพยนตรแอย฽างหนึ่งที่เหมือนกับ ภาพยนตรแทั่วไป คือเล฽าเรื่องด฾วยภาพและเสียงเหมือนภาพยนตรแความยาวปกติ เพียงแต฽ว฽าเป็นการเล฽าเรื่อง ประเด็นสั้น ๆ หรือประเด็นเดียวให฾ได฾ใจความ มีความยาวเพียง 10-15 นาที เนื้อเรื่องไม฽ซับซ฾อนเข฾าใจได฾ง฽าย เหตุการณแที่เกิดขึ้นในเรื่องไม฽ควรมีมากหลายเหตุการณแ และนักแสดงไม฽จําเป็นต฾องมีหลายคน ไม฽จําเป็นต฾อง บันทึกด฾วยระบบภาพยนตรแเสมอไป เราสามารถผลิตภาพยนตรแสั้นจากการถ฽ายวีดีทัศนแ ซึ่งเป็นการเปิดโอกาส ให฾ ผู฾ ที่ส นใจผลิ ต ภาพยนตรแ สั้ น ได฾ใ นระบบที่ ส ะดวกยิ่ง ขึ้น บทบาทของภาพยนตรแ สั้ นในสั งคมไทยถูก แยก พิจารณาออกเป็น 2 ลักษณะ คือ ลักษณะแรก ภาพยนตรแสั้นเป็นส฽วนหนึ่งในการเรียนการสอนในสาขาวิชา ภาพยนตรแ ทั้งในสถาบันอุดมศึกษาของรัฐและเอกชน อีกลักษณะหนึ่ง คือ ภาพยนตรแสั้นสําหรับคนทําหนัง อิสระ ที่ต฾องสร฾างสรรคแงานภาพยนตรแเก็บไว฾เป็นส฽วนตัว หรือต฾องการส฽งประกวดในเทศกาลประกวดภาพยนตรแ ต฽างๆทั้งในและต฽างประเทศ (พิรอิร อรุณะกสิกรและอุดมศักดิ์ เหมาะชอบ , 2551) ปใจจุบันแวดวงภาพยนตรแ (Movie) และภาพเคลื่อนไหว(Animation) ได฾มีการคิดค฾นและพัฒนาขึ้นมา ใหม฽อยู฽ เสมอ เนื่ องจากมีการพัฒ นาอุป กรณแและเครื่องมือที่ ใช฾ในกระบวนการผลิตที่มีคุณภาพ ทําให฾ การ

165

บันทึกภาพ การสร฾างภาพ การตัดต฽อภาพและเสียง การสร฾างเอฟเฟคทั้งภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหว ด฾วย เทคโนโลยีดิจิตอลเพื่อสร฾างสรรคแภาพยนตรแที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น และสามารถสื่อสารได฾ดีกว฽าสื่อในรูปแบบ ที่เป็นลายลักษณแอักษร ดังเช฽นคํากล฽าวของ Hanno Hardt ได฾กล฽าวไว฾ว฽า “โทรทัศนแกําลังเป็นวัฒนธรรมที่เข฾า มาแทนที่ภาษาเขียน ในฐานะส฽วนสําคัญของการสื่อสารในสังคม” หนังสั้นที่ดีจะต฾องครอบคลุมเนื้อหา เริ่มต฾นจากการคิดและกําหนดโครงเรื่อง เพื่อจะถ฽ายทอดเรื่องราว ต฽างๆให฾รับรู฾ได฾ตั้งแต฽ต฾นจนจบ คนดูดูแล฾วเข฾าใจว฽าแก฽นหรือหัวใจสําคัญของเรื่องคืออะไร แนวคิดของเรื่องเป็น อย฽ า งไร ได฾ ข฾ อ คิ ด สอนใจอะไรจากการรั บ ชมหนั ง สั้ น และยั ง สามารถนํ า ข฾ อ คิ ด ที่ ไ ด฾ นั้ น มาประยุ ก ตแ ใ ช฾ ใ น ชีวิตประจําวัน หนังสั้นเกษตรยุคใหม่สู่ความยั่งยืน การส฽งเสริมการเกษตรเป็นงานเกี่ยวกับการให฾การศึกษาให฾ความรู฾แก฽เกษตรกร แต฽มิได฾จํากัดแต฽เพียง การเรียนการสอนเท฽านั้น ยังเกี่ยวข฾องกับกิจกรรมต฽างๆ และการให฾บริการของรัฐและเอกชนอีกอย฽างกว฾างขวาง บริการของรัฐโดยหน฽วยงานของรัฐที่เกี่ยวพันกันหลายหน฽วยงาน (วิจิตร , 2535) อาชีพเกษตรกรถือเป็นอาชีพที่มีบทบาทและมีความสําคัญอย฽างยิ่ง เพราะเป็นกลุ฽มคนที่ทําหน฾าที่ผลิต อาหารให฾กับคนทั้งโลก และคุณภาพของผลิตภัณฑแการเกษตรไทยมีความได฾เปรียบ ทั้งในด฾านรสชาติความ อร฽อยและคุณภาพ ซึ่งเป็นสิ่งที่ต฾องรักษาไว฾ ด฾วยเหตุนี้กระทรวงเกษตรและสหกรณแจึงได฾จัดโครงการประกวดหนังสั้น “เกษตรยุคใหม฽ สู฽ความ ยั่งยืน” ขึ้น เพื่อหวังจะสร฾างประสบการณแและแรงกระตุ฾นให฾เกิดความสนใจในอาชีพเกษตรกร ผ฽านหนังสั้นที่ ออกแบบสร฾างสรรคแโดยนิสิตนักศึกษา ซึ่งเป็นคนรุ฽นใหม฽ในยุคเทคโนโลยี โดยนําเสนอมุมมองและความคิดเห็น ที่มีต฽อภาคเกษตรกรรมของไทย และเผยแพร฽ให฾ ประชาชนทั่ว ไปได฾รั บชมและตระหนักถึงคุณค฽าของงาน เกษตรกรรมยิ่งขึ้น โดยมีโจทยแของการทําหนังสั้น คือ ให฾ทําผลงานหนังสั้นไม฽จํากัดรูปแบบเกี่ยวกับ เกษตรกร คุณภาพพึ่งพาตนเองได฾อย฽างยั่งยืน เกษตรกรรมนําความมั่นคงด฾านอาหาร การเกษตรที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล฾อม และสินค฾าเกษตรเพื่อความปลอดภัย โดยนิสิตนักศึกษามีส฽วนช฽วยสืบสานและต฽อยอดเรื่องของการเกษตร ผ฽าน ผลงานหนังสั้นที่สะท฾อนมาจากแนวความคิดของคนรุ฽นใหม฽ ในการสื่อสารบอกถึงความสําคัญของเกษตรกรที่ ต฾องปรับตัวให฾ทันกับโลกที่เปลี่ยนแปลง เพื่อเผยแพร฽ ให฾ประชาชนทั่วไปได฾รับชมและตระถึงคุณค฽าของงาน เกษตรกรรมมากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ นิสิตนักศึกษาที่สนใจรวมทีม 5 คน ทําผลงานหนังสั้นไม฽จํากัดรูปแบบเกี่ยวกับ Smart Famer เกษตรกรคุณภาพพึ่งพาตนเองได฾อย฽างยั่งยืน Food Security เกษตรกรรมนําความมั่นคงด฾านอาหาร Green Agriculture การเกษตรที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล฾อม Food Safety สินค฾าเกษตรเพื่อความปลอดภัย โดยรอบแรก ให฾แต฽ละทีมสมัครเข฾าร฽วมโครงการฯและนําเสนอผลงานด฾วย แก฽นเรื่อง โครงเรื่อง ลําดับเหตุการณแ และบท ภาพวิธีนําเสนอผ฽านเว็บไซตแ เพื่อให฾คณะกรรมการพิจารณาคัดเลือกเหลือ 10 ทีม ส฽ว นในรอบสอง 10 ทีมที่ได฾ ผ฽านเข฾ารอบจะได฾รั บ การอบรมเชิงปฏิบั ติการ เพื่อเรียนรู฾เคล็ ดลั บการพัฒ นาและผลิ ตหนังสั้ นให฾ ส มบูรณแ จากนั้นแต฽ละทีมจะกลับไปผลิตผลงานจริง ซึ่งทางโครงการฯจะมอบทุนการศึกษาสําหรับเป็นงบประมาณ

166

ผลิตผลงานเรื่องละ 30,000 บาท เพื่อถ฽ายทอดออกมาเป็นหนั งสั้นผลงานชิ้นสมบูรณแ ความยาว 10-15 นาที เมื่อครบกําหนดส฽งผลงาน คณะกรรมการจะตัดสินรางวัลต฽างๆ โดยจะมีการจัดงานประกาศผลและมอบรางวัล ผลงานของทีมที่ได฾รั บรางวัลชนะเลิ ศ รางวัลรองชนะเลิศอันดัน 1 และรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 จะได฾ ออกอากาศทางสถานีวิทยุโทรทัศนแแห฽ง ประเทศไทย (NBT) ส฽วนผลงานอันดับอื่นๆที่เหลือ จะได฾ออกอากาศ ทางช฽องสถานีโทรทัศนแผ฽านดาวเทียม (ฟารแมแชนแนล) โดยมีหนังสั้นที่ได฾รับรางวัลในโครงการประกวดหนังสั้น “เกษตรยุคใหม฽ สู฽ความยั่งยืน” ดังนี้ - รางวัลชนะเลิศ “ต฾นกล฾าของพ฽อ” ทีม Fibonacci จากสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าธนบุรี - รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 “สืบสาสแน” ทีม It’s clover จากสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾า ธนบุรี - รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 “Rookie chef” ทีม Five o’clock จากสถาบันเทคโนโลยีพระจอม เกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง - รางวัลชมเชย ได฾แก฽เรื่อง The Great Gift ของขวัญที่พ฽อให฾ ต฽อยอด I told you เดี๋ยวเล฽าให฾ฟใง ลุงไสว ผู฾ไม฽เต็ม One Life หนึ่งความสมัครใจ Lady Boy บ฾านนา และ Begin องค์ประกอบของหนังสั้นที่ดี สาธิตา ยิ่งเจริญไพบูลยแ (2546) กล฽าวว฽า หนังสั้นที่ดีมักมีองคแประกอบหลักดังนี้ - แนวเรื่อง เป็นความคิดพื้นฐานของภาพยนตรแ ไม฽มีข฾อจํากัดในการเลือกแนวเรื่อง สามารถแสดงให฾เห็น ได฾ทุกแง฽มุม - โครงเรื่อง มักจะประกอบด฾วย ใครทําอะไร ที่ไหน เมื่อไหร฽ และทําอย฽างไร - บทภาพยนตรแ คือ โครงเรื่องโดยละเอียด กําหนดทุกๆอย฽างไม฽ว฽าจะเป็นฉาก บทบาทการแสดง หรือ บทพูด บทภาพยนตรแจะต฾องมีการดําเนินเรื่องที่ชัดเจน ลําดับเหตุการณแต฾องสอดคล฾องกันอย฽างสมเหตุสมผล สามารถ ชักจูงความคิดของคนดูได฾ - บทบาทการแสดง นักแสดงที่ดีนั้นย฽อมสามารถแสดงได฾หลายบทบาท ไม฽เพียงแต฽แสดงบทบาทของตน ได฾ดีเท฽านั้น แต฽ต฾องช฽วยเสริมนักแสดงบทอื่นให฾คนดูรู฾สึกอินและเชื่อในตัวละครนั้นๆด฾วย - ฉาก เครื่ องแต฽งการ และการแต฽ งหน฾า เป็นสิ่ งที่ประกอบกัน แล฾ ว ช฽ว ยเสริ มบทบาทให฾ ภ าพยนตรแ สมบูรณแ มากยิ่งขึ้น - เสียง แบ฽งได฾ 3 ชนิด คือ เสียงธรรมชาติ เสียงดนตรี และเสียงพูด - การถ฽ายภาพ เป็นส฽วนที่สําคัญมาก สามารถส฽งผลให฾ภาพยนตรแออกมาดีเยี่ยมหรือเสียหายไปเลยก็ได฾ - การกํากับการแสดง ผู฾กํากับการแสดงจะช฽วยให฾ความบกพร฽องต฽างๆที่มีอยู฽ในภาพยนตรแ ในการแสดง ฉาก หรือการถ฽ายภาพ กลายเป็นภาพยนตรแที่ดีขึ้นมาได฾

167

- การตัดต฽อ เป็นการนําเรื่องราวของภาพยนตรแที่ถ฽ายเป็นฉากๆนั้น มาตัดและต฽อเข฾าด฾วยกัน โดยการ เรียง ลําดับภาพและเสียง ใส฽ส฽วนเชื่อมหรือเอฟเฟคเข฾าด฾วยกัน “Rookie Chef” หนังสั้นเกษตรยุคใหม่สู่ความยั่งยืน Rookie Chef เป็นผลงานหนังสั้นที่ได฾รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 จากการเข฾าร฽วมประกวด โครงการ “เกษตรยุคใหม฽สู฽ความยั่งยืน” ของทีม Five o’clock นักศึกษาคณะเทคโนโลยีการเกษตร หลักสูตร นิเทศศาสตรแเกษตร สถาบันพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง โดยมีโจทยแคือสินค฾าเกษตรเพื่อความ ปลอดภัย อีกทั้งยังมียอดวิวใน youtube มากที่สุด โดยมียอดวิวล฽าสุดถึง 95,056 ครั้ง แนวคิด เกษตรยุคใหม฽สู฽ความยั่งยืน : Food Safety ความยาว 12 : 52 นาที

ภาพที่1 ชื่อหนังสั้น Rookie chef ที่มา shortfilmagriculture (2557) เรื่องย่อ เป็นเรื่องราวของ “ข฾าวสวย” นักศึกษาด฾านการประกอบอาหาร (Chef) ได฾รับโปรเจคจากอาจารยแ “โจโจ฾” คือการประกอบอาหารนานาชาติที่สอดแทรกความเป็นไทยโดยให฾ความสําคัญกับผู฾บริโภคเป็นหลัก

168

โดยการนําเสนอครั้งแรก อาจารยแโจโจ฾ไม฽ให฾ข฾าวสวยผ฽าน เนื่องจากการคัดเลือกวัตถุดิบยังไม฽ตอบโจทยแ ข฾าว สวยจึงได฾ไปปรึกษา “ปลากรอบ” เพื่อนสนิทของเธอ และได฾คําแนะนําว฽าให฾ลองทําอาหารเพื่อสุขภาพ ข฾าว สวยจึงไปขอความช฽วยเหลือจาก “พะโล฾” เพื่อนเก฽าสมัยมัธยมซึ่งเรียนทางด฾านเกษตรให฾มาช฽วย พะโล฾จึงพา ข฾าวสวยไปดูวิธีการปลูกผักและเลี้ยงสัตวแแบบปลอดสารพิษ และช฽วยข฾าวสวยคัดเลือกวัตถุดิบต฽างๆเพื่อนํามา ทําโปรเจคอีกรอบ ระหว฽างช฽วงเวลานี้ที่ทั้งสองได฾อยู฽ใกล฾ชิดกัน ก็ทําให฾ต฽างฝุายต฽างเกิดความรู฾สึกดีๆต฽อกัน เมื่อ ข฾าวสวยได฾วัตถุดิบที่ตรงกับความต฾องการและตอบโจทยแของอาจารยแแล฾ว เธอก็สามารถผ฽านโปรเจคนี้ไปได฾ อย฽างง฽ายดาย ได฾ทําทั้งอาหารที่ชอบและเจอคนที่ใช฽

นักแสดง บทบาทที่ได้รับ และบุคลิกภายในเรื่อง นักแสดง รับบท

บุคลิกตัวละคร

“ข฾าวสวย” นางเอกของเรื่อง

นั ก ศึ ก ษาด฾ า นการประกอบ อาหาร เป็ นคนร฽า เริง สดใส แต฽ มี ความตั้งใจ พยายาม และอดทน

“พะโล฾” พระเอกของเรื่อง

นัก ศึ กษาด฾า นการเกษตร เป็ น ผู฾ ช ายอบอุ฽ น ฉลาด อยู฽ ใ กล฾ แ ล฾ ว รู฾สึกปลอดภัย

“อาจารยแโจโจ฾” อาจารยแประจําโปรเจคข฾าวสวย

เป็นคนละเอียด รอบคอบ และ เข฾มงวด

“ปลากรอบ” เพื่อนสนิทข฾าวสวย

เ ป็ น ค น ร฽ า เ ริ ง ส ด ใ ส ค อ ย ช฽วยเหลือและให฾คําปรึกษาเพื่อน

(สิริยากร จันทหาร)

(วสุธร วงษแจินดา)

(กังวาฬ ฟองแก฾ว)

(ณัฑฎแดนัย ฐิติระอานนทแ) ปัจจัยที่ส่งผลให้หนังสั้น Rookie Chef ประสบความสาเร็จ - แนวเรื่อง : Rookie Chef เป็นหนังสั้นที่มีแนวคิดส฽งเสริมทางด฾านการเกษตร และสอดคล฾องกับโจทยแ ทีก่ ําหนดไว฾ของการประกวด

169

- โครงเรื่อง : บอกเล฽าลําดับเหตุการณแได฾ดี ว฽าใครทําอะไร ที่ไหน อย฽างไร เมื่อได฾ดูแล฾วสามารถเข฾าใจได฾ ทันที - บทภาพยนตรแ : ตัวบทมีความลื่นไหล ไม฽ซับซ฾อน แต฽ละเหตุการณแที่เกิดขึ้นล฾วนมีเหตุผลรองรับและ สอด คล฾องกัน เป็นเนื้อหาที่เบาสมองดูแล฾วไม฽เครียด ตัวบทต฾องการจะสื่อถึงความสําคัญของการเลือกใช฾วัตถุดิบใน การประกอบอาหารที่ดี ซึ่งวัตถุดิบตัวอย฽างในหนังสั้น ได฾แก฽ ผัก ข฾าว และเนื้อหมู ที่ปลูกเลี้ ยงแบบปลอด สารพิษ โดยสอดแทรกมุมน฽ารักๆของทั้งพระเอกและนางเอก ซึ่งเมื่อเราได฾ดูแล฾วจะรู฾สึกว฽าเป็นหนังสั้นที่ได฾ทั้ ง ความรู฾และความสนุกสนานไปพร฾อมๆกัน - นักแสดง : ความสวยงามของรูปลักษณแภายนอก ประกอบกับทั้งพระเอกและนางเอกแสดงได฾เป็น ธรรมชาติ โดยเฉพาะเวลาฉากที่ทั้งสองคนแสดงร฽วมกัน เมื่อได฾รับชมแล฾วมีความรู฾สึกมีความสุข ดูแล฾วเกิด รอยยิ้ม ไม฽รู฾ สึกขัดหรือเกิดความคิดที่ว฽านักแสดงสื่ออารมณแได฾น฾อยไป ทั้งคู฽ส ามารถทําให฾ เชื่อได฾ว฽าเป็นทั้งเชฟและ นักเรียนด฾านการเกษตรจริงๆ รวมถึงการสื่อและรับส฽งอารมณแในการแสดง สามารถทําให฾รู฾สึกได฾ว฽าทั้งคู฽เริ่มมี ความรู฾สึกดีๆให฾แก฽กัน ส฽วนตัวบทอาจารยแและเพื่อนนางเอก นักแสดงก็สามารถ฽ายทอดบุคลิกของตัวละคร ออกมาได฾อย฽างชัดเจนและมีสีสัน ถึงแม฾จะปรากฏอยู฽ในฉากเพียงไม฽นาน แต฽ก็สามารถทําให฾คนจดจําตัวละคร เหล฽านี้ได฾

ภาพที่2 ฟารแมผักไฮโดรโปนิกสแ ที่มา shortfilmagriculture (2557)

ภาพที่3 เลือกวัตถุดิบที่ใช฾ประกอบอาหาร ทีม่ า shortfilmagriculture (2557)

ภาพที่4 ระหว฽างประกอบอาหาร ที่มา shortfilmagriculture (2557

- ฉาก เครื่องแต฽งกาย การแต฽งหน฾า : มีความสอดคล฾องและตรงกับบทบาทของตัวละครอย฽างชัดเจน ทํา ให฾ คนดูอินและเข฾าถึงหนังสั้นได฾มากขึ้น

ภาพที่5 วัตถุดิบประกอบอาหาร ที่มา shortfilmagriculture (2557)

ภาพที่6 ฟารแมผักไฮโดรโปนิกสแ ที่มา shortfilmagriculture (2557)

ภาพที่7 ฟารแมเลี้ยงหมูหลุม ที่มา shortfilmagriculture (2557)

170

- ภาพ/เสียง : ภาพสวย ดูแล฾วรู฾สึกเหมือนภาพมีชีวิต ถึงแม฾จะมีบางช฽วงที่ภาพสั่นไหวบ฾าง แต฽ก็ไม฽ได฾ ทําให฾รู฾สึกขัดหรือไม฽ดี จัดองคแประกอบของแต฽ละเฟรมได฾ดีมาก ด฾านเสียงเลือกใช฾ sound ได฾เหมาะสมกับ สถานการณแต฽างๆ มีเพลงประกอบเป็นช฽วงๆสื่ออารมณแได฾ดี ในหนังสั้นมีการเลือกใช฾เพลงที่มีชื่อเสียง ทําให฾เพิ่ม ความน฽าสนใจได฾ดี - การตัดต฽อ : เรียงลําดับภาพได฾ดี ดูแล฾วเข฾าใจได฾ง฽าย เลือกใช฾ sound ได฾เข฾ากับฉากต฽างๆ มีภาพอินเสิซ เป็น เป็นระยะทําให฾หนังสั้นมีความต฽อเนื่อง ดูแล฾วไม฽รู฾สึกกระโดด การเลือกใช฾เอฟเฟคเหมาะสมกับแต฽ละฉาก ภาพ และเสียงมีความสอดคล฾องกัน ประเด็นการเกษตรในหนังสั้น Rookie Chef - Food Safety : คุณภาพของวัตถุดิบในการประกอบอาหาร คัดสรรคแจากสินค฾าเกษตรที่ปลอดและ ปราศจากสารเคมีตกค฾าง และมีกระบวนการผลิ ตที่เป็นมิตรต฽อสิ่ งแวดล฾ อม มีการเลี้ ยงที่ถูกสุ ขอนามัย มี กระบวนการดูแลรักษาและการเก็บเกี่ยวที่ดี ตรงตามมาตรฐานความปลอดภัยด฾านอาหาร ประเด็นการเกษตรในหนังสั้น : ข฾าวสวยเลือกที่จะคัดเลือกวัตถุดิบในการประกอบอาหารเพื่อนําเสนอ โปรเจคของเธอ โดยการใช฾เกณฑแการคัดเลือกวัตถุดิบที่สะอาดและปลอดภัย (Food Safety)

ภาพที่8 โจทยแวัตถุดบิ หลักในการประกอบอาหร ที่มา shortfilmagriculture (2557)

ภาพที่9 อาหารแนวคิด Food safety ที่มา shortfilmagriculture (2557)

- ผักไฮโดรโปนิกสแ : ช฽วยให฾สามารถควบคุมสิ่งแวดล฾อมได฾มากขึ้นสําหรับการเติบโตของพืช แทนที่จะใช฾ ดินในการปลูกก็ใช฾น้ําแทน และพืชหลายชนิดจะให฾ผลผลิตได฾มากในเวลาที่น฾อยกว฽าเดิม ประเด็นการเกษตรในหนังสั้น : พะโล฾พาข฾าวสวยไปเรียนรู฾เกี่ยวกับผักไฮโดรโปนิสกแ และช฽วยข฾าวสวย คัดเลือกวัตถุดิบเพื่อนํามาประกอบอาหารสําหรับนําเสนอโปรเจค

ภาพที1่ 0 ฟารแมผักไฮโดรโปนิกสแ ที่มา shortfilmagriculture (2557)

ภาพที่11 ฟารแมผักไฮโดรโปนิกสแ ที่มา shortfilmagriculture (2557)

171

- ออแกนิคหรือเกษตรอินทรียแ : ผลิตภัณฑแจากธรรมชาติหรือแม฾แต฽สัตวแ ที่ปลูกหรือเลี้ยงโดย ไม฽ใช฾สารเคมีเลย ทั้งผักและเนื้อสัตวแนั้นจะเลี้ย งและโตขึ้นมาด฾วยธาตุอาหารจากธรรมชาติล฾วนๆ ผักก็จะปลูก บนดินบ฾านๆ ที่ใช฾ปุ฻ยหมักปุ฻ยคอกจากธรรมชาติในการปลูก ส฽วนสัตวแก็จะเลี้ยงโดยปล฽อยอิสระ ไม฽มีการขุน หรือ ใช฾สารเร฽ง หรือให฾อาหารสังเคราะหแ ส฽วนประกอบทุกอย฽างนั้นต฾องเป็นธรรมชาติ 100% จึงจะเรียกว฽าเป็น ผลิตภัณฑแออแกนิค 100% ประเด็นการเกษตรในหนังสั้น : ข฾าวที่ข฾าวสวยเลือกมาเป็นวัตถุดิบในการประกอบอาหาร คือ ข฾าวลืม ผัว ซึ่งเป็นข฾าวออแกนิค รวมถึงเนื้อหมูก็เป็นการเลี้ยงแบบอิงธรรมชาติ หมูจะตาใส ทําให฾วัตถุดิบที่ข฾าวสวย เลือกทั้งสะอาดและปลอดภัย ไร฾สารเคมี

ภาพที่12 นาข฾าวลืมผัว ที่มา shortfilmagriculture (2557)

ภาพที่13 ฟารแมหมูหลุม ที่มา shortfilmagriculture (2557)

กระแสตอบรับหนังสั้น Rookie chef ถึงแม฾ Rookie chef จะได฾รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 แต฽เมื่อเทียบยอดวิวจาก Youtube แล฾ว กลับมียอดวิวมากกว฽าหนังสั้นที่ได฾รับรางวัลชนะเลิศ และรองชนะเลิศอันดับ 1 จึงถือได฾ว฽าหนังสั้น Rookie chef ประสบความสําเร็จและได฾รับกระแสตอบรับมากที่สุดเป็นอันดับหนึ่ง

ภาพที1่ 4 ยอดวิวหนังสั้น Rookie chef ที่มา shortfilmagriculture (2557)

172

สรุป การจะผลิตหนังสั้นเพื่อการเกษตรให฾ประสบผลสําเร็จนั้น ต฾องคํานึงถึงปใจจัยในหลายด฾าน ไม฽ว฽าจะเป็น การวางแผนการผลิต การวางโครงเรื่องและสร฾างแนวคิดที่สามารเข฾าถึงได฾ง฽ายและไม฽ซับซ฾อน การเขียนบท ภาพยนตรแที่สอดคล฾องและสนับสนุนกับแนวคิด การคัดเลือกนักแสดงที่เหมาะกับบทและบุคลิกของตัวละคร ความสวยงามของภาพ ฉาก สถานที่ และการแต฽งกายของนักแสดง รวมทั้งการตัดต฽อก็ต฾องมีความละเอียด รอบคอบและสอดคล฾ อ งกั บ ภาพและเสี ย ง ที่ สํ า คั ญ ที่ สุ ด หนั ง สั้ น เพื่ อ การเกษตรนั้ น จะเป็ น หนั ง สั้ น เพื่ อ การเกษตรไม฽ได฾เลย หากขาดการชูประเด็นหรือแนวคิดทางด฾านการเกษตรเข฾ามาภายในหนังสั้น ประเด็น เกษตรต฾องชัดเจนและเข฾าถึงได฾รวดเร็วง฽ายดาย ด฾วยเหตุผลและปใจจัยเหล฽านี้จึงสนับสนุนและช฽วยส฽งเสริมให฾ Rookie Chef หนังสั้นเพื่อการเกษตรเรื่องนี้ประสบผลสําเร็จ จนคว฾ารางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 จากโครงการ ประกวดหนังสั้นเกษตรยุคใหม฽สู฽ความยั่งยืนมาได฾

173

อ้างอิง ต฽อพันธุแ เถื่อนถ้ํา, (2544). ความรู฾ ทัศนคติ และการปฏิบัติงานเกี่ยวกับระบบส฽งเสริมการเกษตรของ เจ฾าหน฾าที่ส฽งเสริมการเกษตรในจังหวัดเชียงใหม฽. วิทยานิพนธแวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (เกษตรศาสตรแ) , สาขา ส฽งเสริมการเกษตร มหาวิทยาลัยเชียงใหม฽. พิรอร อรุณะกสิกร และ อุดมศักดิ์ เหมาะชอบ, (2551). โครงการผลิตภาพยนตรแสั้นเรื่อง A Short film design project for foundation for the Better life of children. มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม. วิสุทธิ์ อยู฽ทรัพยแ, (2547). การออกแบบภาพยนตรแสั้นรูปแบบผสมคําและภาพ. วิทยานิพนธแศิลปมหาบัณฑิต, สาขาการออกแบบนิเทศศิลป฼ มหาวิทยาลัยศิลปากร. สาธิตา ยิ่งเจริญไพบูลยแ, (2546). ภาพยนตรแสร฾างสรรคแ : กรณีศึกษาภาพยนตรแสั้นจากเทศกาสภาพยนตรแสั้น ประเภทรางวัลช฾างเผือก ประจําปี 2540-2544. วิทยานิพนธแศิลปกรรมศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาทัศนศิลป฼ ศิลปะสมัยใหม฽ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ. สุรียแพร จันดีเรียน, (2554). ปใจจัยที่มีผลต฽อการเลือกชมภาพยนตรแสั้นของผู฾ชมในเขตบางกะปิ. มหาวิทยาลัย รามคําแหง.

174

กลยุทธ์ในการสื่อสารการส่งเสริมการเกษตรผ่านเฟซบุ๊กของ กลุ่ม Heart Core Organic : HCO (อินทรีย์ที่กลางใจ) นางสาวนพรัตนแ ฉัตรฉลองชัย รหัสนักศึกษา 56040674 บทคัดย่อ บทความนี้มีวัตถุประสงคแเพื่อการศึกษาถึงกลยุทธแในการสื่อสารการส฽งเสริมการเกษตรผ฽านเฟซบุ฿ก ซึ่ง กิจ กรรมทางภาคการเกษตรมีห ลากหลาย และยังส฽ งผลต฽อระบบเศรษฐกิจของประเทศ โดยมีการนําเอา เทคโนโลยีสื่อใหม฽เข฾ามาพัฒนาการสื่อสารการส฽งเสริมการเกษตร อย฽างเช฽นเฟซบุ฿ก ที่เป็นสื่อบันเทิงรูปแบบใหม฽ ที่ได฾รับความนิยมอย฽างมากในปใจจุบัน และยังเข฾ามาช฽วยลดข฾อจํากัดด฾านการสื่อสารหลายประการ เช฽น เวลา พื้นที่ เป็ นต฾น ซึ่งเป็น ประโยชนแอย฽างมากต฽อการสื่อสาร และสนับสนุนกิจกรรมภาคการเกษตรให฾ เกิดการ ส฽งเสริมการเกษตรได฾มากยิ่งขึ้น บทนา ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรมมานาน เพราะมีผืนแผ฽นดินที่สามารถเพาะปลูกพืชพรรณได฾ หลากหลาย มีพื้นที่กว฾างขวางเหมาะสมสําหรับเลี้ยงสัตวแบกหรือสัตวแน้ํา ให฾เป็นประโยชนแในด฾านอาหาร ยา รั ก ษาโรค ที่ อ ยู฽ อ าศั ย และอื่ น ๆ เพื่ อ ความยั่ ง ยื น และสรรถภาพของชี วิ ต มนุ ษ ยแ ภาคเกษตรกรรมจึ ง เป็ น พัฒนาการที่สําคัญยิ่งในความเจริญของอารยธรรมมนุษยแ (วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี, 2559) ในปใจจุบันภาคเกษตรยังคงมีบทบาทที่สําคัญต฽อระบบเศรษฐกิจของประเทศ เพราะนอกจากก฽อให฾เกิด รายได฾จากการค฾าขายผลผลิตแล฾ว คนส฽วนใหญ฽ของประเทศยังมีอาชีพทําการเกษตร และผลการพัฒนาการ เกษตรที่ผ฽านมา พบว฽ารายได฾และความเป็นอยู฽ของเกษตรกรโดยรวมดีขึ้น แม฾แต฽ในช฽วงวิกฤตเศรษฐกิจที่ผ฽าน มาภาคการเกษตรได฾รับผลกระทบน฾อยกว฽าภาคอื่น ๆ ของประเทศ ซึ่งก็เป็นผลมาจากการดําเนินนโยบาย หลายด฾าน รวมทั้งการส฽งเสริมและสนับสนุนให฾เกษตรกรทําการเกษตรในแนวทฤษฎีใหม฽ ซึ่งเป็นแนวทางหนึ่ง ของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาบ฾างแล฾ว (GMSAIN, 2550) จากศึกษายังพบว฽า ที่การเกษตรนั้นดีขึ้นในหลายๆด฾าน สืบเนื่องมาจากมีการสนับสนุนจากภาครัฐรวม ไปถึงภาคเอกชนที่ให฾ความสําคัญและส฽งเสริมในรูปแบบต฽างๆ ส฽งผลให฾เกษตรกร และประชาชนทั่วไปนั้นเข฾าใจ และเข฾าถึงกิจกรรมภาคการเกษตรเน฾นการอํานวยความสะดวกทางการค฾าและพัฒนาการผลิตให฾มีคุณภาพ ตรง กับความต฾องการของผู฾บริโภค (GMSAIN, 2550) และนอกจากจะมีการสนับสนุนโดยตรงจากภาครัฐและ เอกชนด฾ว ยนโยบายต฽างๆแล฾ ว ปใ จ จุ บั น ยั งมีการนําเอาสื่ อใหม฽เข฾ามาช฽ ว ยในการส฽ งเสริมกิจกรรมทางภาค การเกษตร อย฽างเช฽น เฟซบุ฿ก เป็นเครือข฽ายออนไลนแที่ปใจจุบันได฾รับความนิยมสูงมาก โดยมีสมาชิกเป็นคนไทย ราว 7 ล฾านบัญชีผู฾ใช฾งาน ซึ่งรูปแบบการนํามาใช฾ก็มีหลากหลาย ไม฽ว฽าจะเพื่อให฾ความรู฾ เพื่อการค฾าทางธุรกิจ หรือเพื่อการรับข฽าวสาร เป็นต฾น ความหมายและความสาคัญของเฟซบุ๊ก เฟซบุ฿ก คือ เว็บไซตแของบริษัทอเมริกัน เป็นเว็บไซตแที่ให฾บริการสื่อสังคมเว็บไซตแหนึ่ง โดยเริ่มขึ้นใน พ.ศ. 2547 เมื่อนักศึกษามหาวิทยาลัยฮารแวารแด (Harvard University) 3 คน เปิดบริการผ฽านคอมพิวเตอรแให฾

175

นักศึกษาในมหาวิทยาลัยของตนได฾ติดต฽อกัน ต฽อมาสมาชิกก็ขยายวงออกไปเป็นนักศึกษาจากมหาวิทยาลัยอื่น นักเรียนชั้นมัธยม และในที่สุดก็เป็นประชาชนทั่วไป ซึ่งการเข฾าเป็นสมาชิกเฟซบุ฿ กไม฽ต฾องเสียค฽าใช฾จ฽ายใดๆ ผู฾สมัครใหม฽เพียงแต฽สมัครเป็นสมาชิกตามเงื่อนไขที่กําหนด โดยเว็บไซตแนี้มีบริการต฽างๆ เช฽น มีบริการเผยแพร฽ และรับข฾อมูลส฽วนบุคคลและข฽าวสารต฽างๆ และสามารถโต฾ตอบกับสมาชิกรายอื่นได฾ (สํานักงานราชบัณฑิตย สภา, 2554) เฟซบุ฿ก (อังกฤษ : Facebook ; ชื่อเดิม thefacebook) คือ บริการเครือข฽ายสังคมที่ยังเปิดให฾บริการ อยู฽ สํานักงานใหญ฽อยู฽ที่ เมนโลพารแก รัฐแคลิฟอรแเนีย ซึ่งมันเป็นชื่อที่ใช฾ในการสื่อสารหรือปูายบอกทางแก฽เหล฽า นักศึกษาในบางมหาวิทยาลัยอเมริกัน ก฽อตั้งเมื่อวันอังคารที่ 4 กุมภาพันธแ ค.ศ. 2004 โดยมารแก ซักเคอรแเบิรแก และเพื่อนร฽วมห฾องภายในมหาวิทยาลัย และเหล฽าเพื่อนในมหาวิทยาลัยฮารแวารแด โดยเฟซบุ฿กให฾การอนุญาตให฾ เยาวชนอายุต่ํากว฽า 13 ปีทั่วโลกสามารถสมัครสมาชิกได฾ภายในเว็บไซตแ โดยไม฽ต฾องอ฾างอิงหลักฐานใดๆ (วิกิพี เดีย สารานุกรมเสรี, 2559) กล฽าวโดยสรุปได฾ว฽า เฟซบุ฿ก (อังกฤษ : Facebook) คือ เว็บไซตแบริการเครือข฽ายสังคมหนึ่ง ที่เปิด ให฾บริการแก฽ประชาชนทั่วโลก และเข฾าเป็นสมาชิกได฾โดยไม฽เสียค฽าใช฾จ฽ายใดๆ เพียงแค฽ทํางานตามเงื่อนไขที่ กําหนด โดยจะให฾บริการต฽างๆ เช฽น เผยแพร฽และรับข฾อมูลส฽วนบุคคล รวมถึงข฽าวสารต฽างๆ และสามารถสร฾าง ปฏิสัมพันธแโต฾ตอบกันระหว฽างสมาชิกด฾วยกันได฾ สถานการณ์การส่งเสริมการเกษตรในปัจจุบัน การส฽งเสริมการเกษตร เป็นกระบวนการถ฽ายทอดวิชาความรู฾ ทักษะ ประสบการณแ และการบริการ อื่นๆ ที่จําเป็นต฽อการผลิตทางการเกษตรโดยอาศัยการให฾การศึกษาแบบนอกโรงเรียน (Non-Formal Education) แก฽เกษตรกร ครอบครัวเกษตรกร (Farmer and Farm Family) และบุคคลอื่นที่สนใจ โดย วิธีการฝึกปฏิบัติจริง (Learning by doing) และเน฾นถึงการให฾ความช฽วยเหลือเพื่อให฾เกษตรกรสามารถ ช฽วยเหลือตนเองได฾ (Help them for they can help themselves) จากการศึกษาสถานการณแการส฽งเสริม การเกษตรของสุรศักดิ์ ภิรมยแสุข (2554) พบว฽าสภาพปใญหาด฾านการส฽งเสริมการเกษตรของประเทศ การส฽งเสริมการเกษตรประสบปใญหาอุปสรรคสําคัญในด฾านต฽างๆ ดังต฽อไปนี้ 1. ครอบครัวเกษตรกร 1.1 มีความรู฾ต่ํา ซึ่งหัวหน฾าครัวเรือนส฽วนใหญ฽จบชั้นศึกษาภาคบังคับ 1.2 มีภาวะหนี้สิน 1.3 บางส฽วนติดอบายมุขและการพนัน 1.4 รายได฾น฾อยแต฽มีค฽าใช฾จ฽ายสูง 1.5 มีการอพยพย฾ายถิ่นมาก 1.6 สภาพการตลาดและราคาผลผลิตไม฽จูงใจในการผลิต 2. ผู฾นําชุมชน 2.1 ผู฾นําบางส฽วนมีความรู฾วิสัยทัศนแแคบเพราะมีระดับการศึกษาต่ํา และส฽วนใหญ฽มีอายุมาก 2.2 ขาดภาวะการเป็นผู฾นําที่ดีและไม฽เข฾าถึงแหล฽งความรู฾

176

2.3 มีภาระงานมาก - ทั้งงานทางราชการจากทุกกระทรวง - ไม฽พัฒนาสมาชิกและครอบครัว ของตนเอง 2.4 บางส฽วนไม฽เสียสละแต฽ทํางานเพื่อตนเอง ครอบครัวและวงศาคณาญาติ 2.5 ไม฽มีวาระ หรือหมุนเวียนการทํางาน ให฾ความนับถือกันตามระบบอาวุโส และมีความเกรง ใจกัน 3. เจ฾าหน฾าที่ส฽งเสริมการเกษตร 3.1 มีภาระงานมาก กล฽าวคือ ในระดับตําบล เกษตรตําบล 1 ราย มีพื้นที่รับผิดชอบ 1-2 ตําบล มีทั้งงานในภาระหน฾าที่ ปกติ ประมาณร฾อยละ 40 และงานจรเสริม จากนโยบาย รัฐมนตรี ผู฾ว฽า CEO อบต. อีกประมาณร฾อยละ 60 3.2 ขาดทักษะการสอนและการถ฽ายทอดความรู฾ เพราะไม฽ได฾รับการฝึกอบรมอย฽างจริงจังใน เรื่องการเรียนการสอน 3.3 ขาดประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน เพราะเจ฾าหน฾าที่ไม฽ได฾รับการฝึกฝนอบรมเพื่อการ เพิ่มพูนความรู฾ทักษะประสบการณแที่จําเป็นอย฽างต฽อเนื่อง 3.4 มีภาวะหนี้สินที่เกิดจากค฽าตอบแทนที่ได฾รับต่ํา แต฽มีค฽าใช฾จ฽ายสูง 4. ระบบงานส฽งเสริมการเกษตร 4.1 วางแผนและดําเนินการพัฒนาการเกษตร มักเป็นไปตามกรอบนโยบายของหน฽วยงาน และเป็นบทบาทหน฾าที่ของเจ฾าหน฾าที่ส฽งเสริม โดยที่เกษตรกรไม฽ค฽อยมีส฽วนร฽วมในการตัดสินใจ และการดําเนินงาน 4.2 ระบบการฝึกอบรมและเยี่ยมเยียน (T & V Systems) ผู฾นําการถ฽ายทอดเมื่อได฾รับการ ฝึกอบรมไปแล฾วไม฽ช฽วยแพร฽กระจายความรู฾ที่ได฾รับการฝึกอบรม 4.3 มีการติดตามประเมินผลไม฽พอเพียง และไม฽เป็นไปตามแผนการประเมินที่กําหนดไว฾ 4.4 จั ดส฽ ง วัส ดุอุ ป กรณแ และปใ จจัยสนับสนุ นการผลิ ตล฽ าช฾าไม฽ตรงตามฤดูกาลที่เกษตรกร จําเป็นต฾องใช฾ 4.5 งบประมาณดําเนินการมีไม฽พอเพียง หมายรวมถึงค฽าเบี้ยเลี้ยง ค฽าน้ํามัน ค฽าวัสดุ และค฽า เอกสารต฽างๆ 5. การวิจัยทางส฽งเสริมการเกษตร 5.1 ขาดการวิจัย เพราะนักวิจัยทางส฽งเสริมการเกษตรมีน฾อย ขาดแรงจูงใจ และผลงานวิจัย ไม฽ได฾นําไปใช฾ประโยชนแ 5.2 นักวิจัยไม฽เข฾าใจสภาพแวดล฾อมและความต฾องการที่แท฾จริงของเกษตรกร 5.3 ขาดการศึกษาค฾นคว฾าวิจัยค฾นหาแนวทาง / วิธีการส฽งเสริม / เนื้อหา / รูปแบบ ที่ดีและ เหมาะสมกับแต฽ละท฾องถิ่นและเกษตรกรที่สภาพทางเศรษฐกิจและสังคมวัฒนธรรมที่แตกต฽าง กันโดยเฉพาะในเขตชนบทที่ยากจนเป็นความรู฾ที่ต฾องมีการลงทุนสูง

177

จากปใญหาอุปสรรคดังที่กล฽าวมาข฾างต฾นนี้ ผู฾เขียนได฾นํามาเป็นแนวทางในการศึกษากลยุทธแที่จะนํามา ช฽วยลดปใญหาอุปสรรคดังกล฽าว ด฾วยการเลือกสื่อใหม฽เ ข฾ามาช฽วย อย฽างเฟซบุ฿ก ที่นํามาใช฾ในการสนับสนุนและ ส฽งเสริมภาคการเกษตรโดยไม฽ใช฽เรื่องผิดแปลกอะไรอีกต฽อไป ไม฽ว฽าจะเป็นเพจ (Page) ที่เปิดกว฾างให฾ใครก็ได฾เข฾า มาเรียนรู฾ หรือหากจะเฉพาะกว฽านั้นก็จะเป็นรวมตัวกันเป็นกลุ฽ม (Group) ซึ่งในปใจจุบันนั้น ไม฽ว฽าจะเป็นภาครั ฐ หรือภาคเอกชน อาทิเช฽น กรมวิชาการเกษตร , กรมส฽งเสริมการเกษตร และกลุ฽มประชาสัมพันธแและเผยแพร฽ กรมวิชาการเกษตร , เรียนเกษตรง฽ายๆกับครูชาตรี , ก฾าวเกษตร , Khaosod Farm - ข฽าวสดเสิรแฟจากฟารแม และเกษตรนิวสแ ข฽าวเกษตร เป็นต฾น หันมาเลือกใช฾พื้นที่ตรงนี้ในการส฽งเสริมกิจกรรมทางภาคการเกษตร โดย ส฽วนใหญ฽จะเป็นกลุ฽มของเกษตรกรคนรุ฽นใหม฽ๆ และคนที่ให฾ความสนใจงานเกษตร จนเกิดการรวมตัวกันขึ้น ส฽งผลให฾การเกษตรเป็นที่นิยมของคนรุ฽นใหม฽เพิ่มขึ้น ทั้งทางเลือกการเพาะปลูก ทางเลือกการบริโภค ที่ผู฾ผลิต หรื อผู฾บ ริ โภคสามารถมารวมตัวกัน เพื่ อผลประโยชนแในด฾านความรู฾ ทางธุรกิจ หรือการเลื อกรับข฽าวสารที่ กว฾างขวางมากขึ้น อีกทั้งยังลดข฾อจํากัดได฾บางประการอันเป็นอุปสรรคต฽อการเข฾าถึงการเกษตร เช฽น เวลา สถานที่ งบประมาณในการส฽งเสริม ความทันสมัยของข฾อมูล เป็นต฾น ซึ่งเป็นอีกช฽องทางหนึ่งที่ช฽วยส฽งเสริมให฾ กิจกรรมทางภาคเกษตรเจริญเติบโตขึ้นอย฽างรวดเร็วในยุคโลกาภิวัฒนแเช฽นนี้ กลยุทธ์สารเพื่อการสื่อสาร ผู฾เขียนได฾ศึกษาและนํ าเอากลยุ ทธแการสื่ อสารการตลาดเชิงบูรณาการ (Integrated Marketing Communication : IMC) ซึ่งเป็นการผสมผสานเครื่องมือการสื่อสารการตลาดต฽างๆอย฽างเต็มประสิทธิภาพ มา ใช฾เพื่อการส฽งข฽าวสารด฾านสินค฾าและบริการของกิจกรรมทางภาคการเกษตรไปยังกลุ฽มเปูาหมายในช฽วงเวลาและ ช฽องทางการสื่อสารที่เหมาะสม ซึ่ง พัฒนามาจากแนวคิดของ Duncan (อารยา ลาน้ําเที่ยง, 2557) ได฾แบ฽งกล ยุทธแสารเพื่อการสื่อสารได฾เป็น 10 กลยุทธแ ดังนี้ 1.กลยุทธแทั่วไป (Generic Strategy) เป็นกลยุทธแที่ให฾ความสําคัญกับคุณสมบัติหรือผลประโยชนแของ สินค฾าโดยไม฽เจาะจงตราสินค฾า โดยกลยุทธแทั่วไปนี้ จะใช฾ในการตลาดแบบผูกขาดหรือสถานการณแของตราสินค฾า ที่เป็นเจ฾าของตลาด 2.กลยุทธแกล฽าวอ฾างก฽อนคนอื่น (Pre-Emptive Strategy) เป็นกลยุทธแที่ให฾ความสําคัญต฽อคุณสมบัติ หรือประโยชนแของสินค฾าที่กล฽าวอ฾างก฽อนสินค฾าของคู฽แข฽งในประเทศเดียวกัน กลยุทธแนี้มักใช฾ในสินค฾าที่มีความ แตกต฽างน฾อยและเป็นสินค฾าใหม฽ 3.กลยุทธแการให฾ข฾อมูล (Informational Strategy) เป็นกลยุทธแการขายที่ตั้งอยู฽บนพื้ นฐานการให฾ ข฾ อ เท็ จ จริ ง เกี่ ย วกั บ ตราสิ น ค฾ า และคุ ณ สมบั ติ ข องสิ น ค฾ า กลยุ ท ธแ นี้ ถู ก ใช฾ กั บ สิ น ค฾ า ใหม฽ แ ละสิ น ค฾ า ที่ มี ลั กษณะเฉพาะพิเศษเป็ น จุ ด แข็ง สามารถสร฾ างความแตกต฽างเพื่อการแข฽งขัน อาจใช฾ก ารสาธิต หรือการ เปรียบเทียบคุณสมบัติของสินค฾ากับคู฽แข฽ง เพื่อพิสูจนแการกล฽าวอ฾าง 4.กลยุทธแความน฽าเชื่อถือ (Credibility Strategy) เป็นกลยุทธแที่ช฽วยเพิ่มความเชื่อมั่นและลดความ ตระหนั กรู฾ ถึงความเสี่ ยงของลู กค฾า ซึ่งกลยุ ทธแนี้เป็นประโยชนแอย฽างมากับการซื้อสิ นค฾าในจํานวนมาก เช฽น โฆษณาที่มีการสนับ สนุ น หรื อการรั บรองจากผู฾ เชี่ยวชาญ หรือสาธิตคุ ณสมบัติของสิ นค฾า ผ฽ านสารที่มีการ ออกแบบการสื่อสารให฾มีความน฽าเชื่อถือ

178

5.กลยุทธแทางอารมณแ (Emotion Strategy) เป็นกลยุทธแการเชื่อต฽อระหว฽างสินค฾ากับลูกค฾าทางด฾าน อารมณแ และกระตุ฾นกลุ฽มลูกค฾าให฾มีความรู฾สึกร฽วม โดยใช฾อารมณแประเภทต฽างๆ เช฽น ความกลัว ความรัก และ อารมณแขัน เป็นต฾น 6.กลยุทธแการรวมกลุ฽ม (Association Strategy) เป็นกลยุทธแที่สร฾างความเชื่อมโยงด฾านจิตวิทยา ระหว฽า งตราสิ น ค฾า (คุณ สมบั ติ หรื อภาพลั ก ษณแที่มี ลั กษณะเฉพาะ) กับลู กค฾ า เช฽ น การที่คนมีชื่อเสี ยงถู ก เชื่อมโยงกับตราสินค฾า ส฽งผลให฾บุคลิกภาพและความมีเสน฽หแ น฽าดึงดูดใจของคนดังถ฽ายทอดไปยังตราสินค฾าและ ถูกส฽งมอบไปยังลูกค฾า 7.กลยุทธแวิธีการดําเนินชีวิต (Lifestyle Strategy) เป็นกลยุทธแที่ใช฾สถานการณแ และสัญลักษณแของ วิธีการดําเนิ นชีวิตของกลุ฽มลูกค฾าในการสื่อสาร กลยุทธแนี้เป็นสถานการณแที่เรียกว฽า “ทําให฾ห วนคิดถึงตรา สินค฾า” เหมาะสําหรับสินค฾าที่มีการแข฽งขันสูง แต฽มีความแตกต฽างทางคุณสมบัติ 8.กลยุทธแสื่อจูงใจ (Incentive Strategy) เป็นกลยุทธแการขายที่สร฾างอารมณแความรู฾สึกตอบสนอง ทันทีทันใด ด฾วยการให฾ของรางวัลแก฽ลูกค฾า สําหรับการตอบสนองอย฽างทันทีทันใดของลูกค฾า ส฽วนใหญ฽มักใช฾ ใน สถานการณแของสินค฾าที่ปรารถนาการขายแบบรวดเร็ว 9.กลยุทธแการเตือนความจํา (Reminder Strategy) กลยุทธแนี้มักใช฾กับตราสินค฾าที่ครองส฽วนแบ฽งทาง การตลาดมากและมีการสร฾างเอกลักษณแของตราสินค฾า โดยกลยุทธแเตือนความจํานี้เป็นการกระตุ฾นความทรงจํา ทําให฾ตราสินค฾าเป็นอันดับหนึ่งในใจลูกค฾า ก฽อให฾เกิดความต฾องการซื้อตามมา 10.กลยุทธแการมีส฽วนร฽วม (Interactive Strategy) เป็นกลยุทธแที่ใช฾ในการสร฾างการติดต฽อสื่อสารแบบ สองทาง คือ ระหว฽างเจ฾าของสินค฾ากับลูกค฾าและจะเป็นการเปิดโอกาสให฾บริษัทได฾รับข฾อเสนอแนะต฽างๆของ ลูกค฾าได฾ กลยุทธ์ในการสื่อสารการส่งเสริมการเกษตรผ่านเฟซบุ๊ก จากแนวคิดเกี่ยวกับกลยุทธแสารเพื่อการสื่อการตลาดที่กล฽าวมาข฾างต฾นนั้น ผู฾เขียนจึงเห็นแนวทางใน การนํามาพัฒนาเป็นกรอบแนวทางในการส฽งเสริมกิจกรรมทางภาคการเกษตร เพื่อลดปใญหาอุปสรรคในการ ส฽งเสริมการเกษตร และยังรวมไปถึงการส฽งสารเหล฽านี้ไปยังผู฾บริโภคและผู฾ที่สนใจในกิ จกรรมภาคการเกษตร โดยศึกษาจากกลุ฽มตัวอย฽าง คือ กลุ฽มอินทรียแที่กลางใจ (Heart Core Organic : HCO) โดยการนําเอา 10 กลยุทธแข฾างต฾นมาปรับใช฾ แม฾จะเป็นกลยุทธแการตลาดเชิงบูรณาการ แต฽ก็ไม฽ได฾นํามาเพื่อการแสวงหาผลกําไร จากการค฾าเพียงอย฽างเดียว เป็นการสร฾างการจดจําและเรี ยนรู฾กิจกรรมทางภาคการเกษตร ซึ่งเป็นอีกหนึ่ง แนวทางในการช฽วยสนับสนุน ซึ่งจากกลุ฽มตัวอย฽างที่ศึกษาจะมีรายละเอียดดังต฽อไปนี้

179

ภาพที่ 1 : กลุ฽มเฟซบุ฿ก Heart Core Organic (2559) ที่มา : https://www.facebook.com/groups/548538731880134/?fref=ts (2559)

กลุ฽ม Heart Core Organic (อินทรียแที่กลางใจ : HCO) เป็นการรวมตัวกันของกลุ฽มคนที่สนใจในเรื่อง ของเกษตรอินทรียแ เกิดมาจากโครงการสวนผักคนเมือง ที่มีคุณนคร ลิมปคุตถาวร เป็นผู฾นําของกลุ฽ม ที่ริเริ่ม จากในบ฾านตัวเองและขยายไปยังเพื่อนสนิท จนเกิดการรวมตัวกันเป็นกลุ฽มของคนที่มีความสนใจเกษตรอินทรียแ มีวิถีชีวิตที่รักและใส฽ใจสุขภาพ ซึ่งปใจจุบันกลุ฽มบนเฟซบุ฿ก (21 กันยายน 2559) มีสมาชิก 9,396 คน โดยค฾นหา ในเฟซบุ฿กด฾วยคําว฽า “Heart Core Organic” โดยมีคติพจนแของกลุ฽มว฽า “Heart Core Organic, Heart Core Consumer ‘ทําเองก็ได฾ ไม฽ทําก็เลือกเป็น’ พวกเราคือกลุ฽มเพื่อนที่นึกถึง ‘ใจคอผู฾บริโภค’ ที่อยากชวนกันมา ‘ยกระดับวิถีชีวิต ’ ด฾วยการทําเอง ใช฾เอง และร฽วมด฾วยช฽วยกันเลือกข฾าวของต฽าง ๆ ในชีวิตประจําวัน อย฽าง เรียนรู฾ด฾วยหัวใจที่รักในวิถีอินทรียแไปพร฾อม ๆ กัน” กลุ฽ม Heart Core Organic (อินทรียแที่กลางใจ : HCO) เป็น องคแกรที่ไม฽แสวงหาผลกําไรจากการส฽งข฾อมูลข฽าวสาร เป็นเพียงพื้นที่แลกเปลี่ยนเรียนรู฾ซึ่งกันและกัน แบ฽งปใน ประสบการณแการพึ่งพาตนเองตามหลักเกษตรทฤษฎีใหม฽ พิสูจนแให฾เห็นว฽าคนเมืองก็สามารถมีวิถีชีวิตที่ดีได฾ด฾วย การพึ่งตนเองตามรอยพระราชดํา ริ ซึ่งกลุ฽ม Heart Core Organic (อินทรียแที่กลางใจ : HCO) มีตัวอย฽างการ ปรับใช฾กลยุทธแสารเพื่อการสื่อการตลาด ดังนี้ 1.กลยุทธแการให฾ข฾อมูล (Informational Strategy) สมาชิกจะคอยนําข฾อมูลเกี่ยวกับการเกษตรมาแบ฽งปใน ทําให฾ได฾ข฾อมูลที่ทันสมัย โดยข฾อมูลนั้นอาจจะ เป็นข฽าวสาร เทคนิควิธีการ เกร็ดความรู฾ หรือกิจกรรมทางการเกษตรทั่วประเทศ เป็นต฾น

ภาพที่ 2 : กลยุทธแการให฾ข฾อมูล (Informational Strategy) ที่มา : https://www.facebook.com/groups/548538731880134/?fref=ts (2559)

2.กลยุทธแวิธีการดําเนินชีวิต (Lifestyle Strategy) สมาชิกจะคอยแบ฽งปในวิถีชีวิตของตนเองในรูปแบบต฽างๆ หรืออาจจะเป็นแนวทางในการเลือกวิถีชีวิต ที่มักจะนํามาแบ฽งปใน และสร฾างแรงบันดาลใจที่ดีแก฽สมาชิกคนอื่นๆ

180

ภาพที่ 3 : กลยุทธแวิธีการดําเนินชีวิต (Lifestyle Strategy) ที่มา : https://www.facebook.com/groups/548538731880134/?fref=ts (2559)

3.กลยุทธแการเตือนความจํา (Reminder Strategy) การนํ าภาพหรื อ คลิ ป วิดีโ อกิจ กรรมที่ส มาชิกเคยทํา มาแบ฽งปในกั นอีกครั้ ง จะทํา ให฾ ส มาชิกนึกถึ ง บรรยากาศและความรู฾สึกที่ดี จนเกิดความอยากให฾กลับมาทํากิจกรรมนั้นอีกครั้ง

ภาพที่ 4 : กลยุทธแการเตือนความจํา (Reminder Strategy) ที่มา : https://www.facebook.com/groups/548538731880134/?fref=ts (2559)

สรุป จากกรณีศึกษากลุ฽มตัวอย฽างข฾างต฾นนั้น จะเห็นได฾ว฽า เฟซบุ฿กกับการเกษตรนั้นเป็นเรื่องใกล฾ตัวกว฽าที่คิด เราสามารถนําเอาเทคโนโลยีสื่อใหม฽ต฽างๆ แม฾กระทั่งกลยุทธแสารเพื่อการสื่อสารทางการตลาด ก็ยังนํามาปรับใช฾ เพื่อการส฽งเสริมกิจกรรมทางการเกษตรได฾ รวมทั้งยังช฽วยลดปใญหาอุปสรรคของการส฽งเสริมการเกษตรได฾บาง

181

ประการ เช฽น เวลา สถานที่ งบประมาณ ได฾ความรวดเร็วทางการสื่อสารและความทันสมัยของข฾อมูล เห็นได฾ชัด ว฽าการใช฾สื่อใหม฽เช฽นนี้ ทําให฾เกิดกลุ฽มเกษตรกรรุ฽นใหม฽ขึ้นมา ที่ไม฽ว฽าจะหันมาทําเกษตรด฾วยเหตุผลใดก็ตาม แต฽ การค฽อยๆเรี ย นรู฾ และซึมซับ ธรรมชาติไปพร฾อมๆกับการพัฒ นากิจกรรมทางการเกษตรเช฽นนี้ จะทําให฾ เรา สามารถพึ่งพาตัวเองได฾ และการสร฾างเครือข฽ายแบบ ‘Network of network’ จึงเป็นเรื่องสําคัญ อย฽างกลุ฽ม Heart Core Organic (อินทรียแที่กลางใจ : HCO) ที่มีบทบาทในการสร฾างชุมชนจากความสนใจที่สอดคล฾องกัน เครือข฽ายที่แข็งแรงจะทําให฾เกิดเกษตรกรในรูปแบบใหม฽ ไม฽รอให฾คนมาซื้อหน฾าสวนอีกต฽อไป แต฽นําผลผลิต ออกไปขายในตลาด ทั้งตลาดจริงและตลาดออนไลนแ หรือเพิ่มมูลค฽าด฾วยการแปรรูปอาหาร สร฾างรายได฾ให฾ ดํารงชีวิตอยู฽ได฾อย฽างแท฾จริง เกิดเป็นเศรษฐกิจใหม฽ที่เติมเต็มการใช฾ชีวิตได฾โดยสมบูรณแ

182

เอกสารอ้างอิง โครงการสวนผักคนเมือง. 2554. ศูนย์เรียนรู้เกษตรในเมือง บ้านเจ้าชายผัก (ลาดพร้าว71). [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.thaicityfarm.com/autopagev4/show_page.php?topic_ id=179&auto_id=35&TopicPk. [21 กันยายน 2559]. วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. 2559. เกษตรกรรม. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%95%E0 %B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1. [21 กันยายน 2559]. สํานักงานราชการัณฑิตยสภา. (2554). เฟซบุ๊ก. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.royin.go.th/?knowledges=%E0%B9%80%E0%B8%9F%E0%B8%8B%E0%B8 %9A%E0%B8%B8%E0%B9%8A%E0%B8%81-%E0%B9%92%E0%B9%92%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%8E%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B 8%A1-%E0%B9%92%E0%B9%95%E0%B9%95%E0%B9%94. [21 กันยายน 2559]. สุรศักดิ์ ภิรมยแสุข. (2554). สภาพปัญหาด้านการส่งเสริมการเกษตรของประเทศ. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾ จาก : http://pirun.kps.ku.ac.th/~b5126380/doc5.html. [24 กันยายน 2559]. สุรศักดิ์ เสียงเสนาะ. 2558. ประวัติความเป็นมาของเกษตรกรรม. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://kasadsurasak.blogspot.com/. [21 กันยายน 2559]. สุวิทยแ ภูมิประเสริฐโชค. 2556. เกษตรรุ่นใหม่กับการเกษตรในยุคหน้า. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.trf.or.th/index.php?option=com_content&view=article&id=1063:2013-1207-03-28-52&catid=22&Itemid=217. [21 กันยายน 2559] อารยา ลาน้ําเที่ยง. 2557. กลยุทธ์และรูปแบบการนาเสนอสารเพื่อการสื่อสารการตลาดในสื่อเฟสบุ๊คเพจ ของร้าน เพอร์ แคท คาเฟ่ คลับ. นิพนธแหลักสูตรนิเทศศาสตรแมหาบัณฑิต, สาขาวิชาสื่อสาร การตลาด คณะมนุษยศาสตรแและสังคมศาสตรแ มหาวิทยาลัยบูรพา.

183

มุมมองภาคการเกษตรในนวนิยายไทย กรณีศึกษา กาญจนา นาคนันทน์ วนัสธนัน อักษรสิงหแชัย 56040675

บทคัดย่อ นวนิยายที่ประพันธแโดย กาญจนา นาคนันทนแ มักจะเป็นนวนิยายที่มีการนําภาคการเกษตรและวิถี ชีวิตของเกษตรกรเข฾าไปสอดแทรกทั้งใน ฉาก บรรยากาศ ภูมิหลังของตัวละคร รวมถึงทัศนคติของตัวละคร และในบางเรื่องยังใช฾เป็นแกนหลักของเรื่องที่จะทําให฾ผู฾อ฽านได฾ซึมซับวิถีชีวิตของเกษตรกรมากยิ่งขึ้น ผ฽านนว นิยาย 2 เรื่องได฾แก฽ ผู฾ใหญ฽ลีกับนางมา ซึ่งเป็นนวนิยายที่ กระทรวงศึกษาธิการกําหนดให฾เป็นหนังสืออ฽านนอก เวลา ทั้งยังถูกนํามาสร฾างเป็นละครโทรทัศนแอีกถึง 6 ครั้ง โดยนําเสนอมุมมองภาคการเกษตรในด฾าน ความ แตกต฽างระหว฽างการวิถีชีวิตคนเมืองกับคนชนบทและอีกหนึ่งเรื่องคือ ธรณีนี่นี้ใครครอง นวนิยายเรื่องนี้ได฾รับ รางวั ล ประเภทนวนิ ย ายดี เ ด฽ น สะท฾ อ นชี วิ ต ในสั ง คมไทย จากงานวั น สั ป ดาหแ ห นั ง สื อ แห฽ ง ชาติ ของ กระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ.2518 ถูกนํามาสร฾างเป็นละครโทรทัศนแเช฽นเดียวกัน ทําให฾กลุ฽มเปูาหมายได฾รู฾จักในวง กว฾างมากยิ่งขึ้น โดยนําเสนอมุมมองภาคการเกษตรในด฾านการดําเนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง นวนิยาย ทั้ง 2 เรื่องนี้ของ กาญจนา นาคนันทนแ เป็นกรณีศึกษาที่ดีของนวนิยายที่ ทําให฾ผู฾อ฽านได฾รับความบันเทิง รวมทั้ง เกิดมุมมองและทัศนคติที่ดตี ฽อภาคการเกษตรยิ่งขึ้น บทนา แม฾ ป ระเทศไทยจะเป็ น ประเทศที่ ทํ า การเกษตรมายาวนาน แต฽ สั ง คมไทยกลั บ มี มุ ม มองต฽ อ ภาค การเกษตรค฽อนข฾างลบ เพราะเมื่อเอ฽ยถึงคําว฽าเกษตรจะต฾องคิดว฽าคนทําเกษตรนั้นไม฽จําเป็นต฾องเรียนสูงก็ สามารถทําการเกษตรได฾ เป็นอาชีพที่ลําบาก สร฾างหนี้ เนื้อตัวเกรอะกรังไปด฾วยดินโคลน ทํางานหนักแต฽ได฾เงิน น฾อย อาชีพนี้ทําไปก็ไม฽มีวันใช฾ชีวิตได฾อย฽างมีความสุข จึงเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทําให฾นวนิยายไทยมักนําเสนอ เรื่องราวเกษตรที่สอดแทรกในเนื้อเรื่องออกมาในภาพลักษณแที่ไม฽ใช฽อาชีพที่น฽าสนใจ เป็นอาชีพของคนจน คน ต฽างจังหวัด บางเรื่องอาจจะใช฾แค฽เป็นเพียงฉาก วิถีชีวิต ภูมิหลังตัวละคร ทัศนคติการใช฾ชีวิตตามหลักเศรษฐกิจ พอเพียง ส฽วนบางเรื่องเอาประเด็นเกษตรมาสร฾างเรื่องราวขึ้นอยู฽กับ แนวการเขียนและมุมมองนักเขียนแต฽ละ ท฽าน ในบรรดานั กเขีย นนวนิ ย ายไทยมีนั กเขีย นอยู฽ท฽านหนึ่ งที่นํา การเกษตรหรือ วิถีชีวิตของเกษตรกรมา สอดแทรกในนวนิยายของท฽านหลายเรื่อง และได฾รับความนิยมจนได฾รับรางวัลอย฽างมากมาย นอกจากนี้ยังถูก นําไปสร฾างเป็นละครโทรทัศนแในหลายๆ เรื่องและได฾รับการยกย฽องจาก กระทรวงวัฒนธรรม ว฽าเป็นหนังสือที่มุ฽ง สืบสานคุณค฽าของวัฒนธรรมและวิถีชีวิตไทย การนําเสนอชีวิตชนบทและวิถีเศรษฐกิจแบบพอเพียงประกอบกับ การมองโลกในแง฽ดีที่มีพระพุทธศาสนาเป็นแนวชี้นํา อีกทั้งกระทรวงศึกษาธิการกําหนดให฾เป็นหนังสืออ฽านนอก เวลาท฽านนั้นคือ กาญจนา นาคนันทนแ ซึง่ เป็นนามปากกาของ คุณนงไฉน ปริญญาธวัช (วิกิพิเดียสารานุกรมเสรี , 2558)

184

ประวัติความเป็นมาของ กาญจนา นาคนันทน์ กาญจนา นาคนันทนแ นามปากกาของ คุณนงไฉน ปริญญาธวัช เกิดเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2464 ที่ จั ง หวั ด ชั ย ภู มิ สํ า เร็ จ การศึ ก ษาจากโรงเรี ย นฝึ ก หั ด ครู มั ธ ยม และปริ ญ ญาตรี ด฾ า นกฎหมาย จาก มหาวิทยาลัยธรรมศาสตรแ เมื่อ พ.ศ. 2493 อดีตอาจารยแคณะอักษรศาสตรแ จุฬาลงกรณแมหาวิทยาลัย ถึงแก฽ กรรมอย฽างสงบเมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2557 ณ บ฾านพักส฽วนตัวในตําบลทรายขาว อําเภอสอยดาว จังหวัด จันทบุรี ตั้งบําเพ็ญกุศล ณ วัดปะตงวนาราม ตําบลปะตง อําเภอสอยดาว จังหวัดจันทบุรี เป็นนักเขียนที่สร฾าง ผลงานต฽อเนื่องมากว฽า 50 ปี ผลิตงานเขียนออกมาหลายด฾าน ไม฽ว฽าจะเป็น สารคดี วรรณกรรมเยาวชน ผลงาน ชุดศาสนาและจริยธรรม รวมถึงนวนิยายด฾วย ซึ่งนวนิยายเรื่องยาวแรกที่ท฽านเขียน ชื่อเรื่อง สามดรุณ พิมพแ ครั้งแรกในหนังสือ สตรีสาร ใช฾นามปากกาว฽า กาญจนา นาคนันทนแ และนามปากกาอื่น ๆ เช฽น ธวัชวดี น.ฉ.น ดนัยศักดิ์ เป็นต฾น ปี 2511 วรรณกรรมเยาวชนเรื่อง โลกกว฾าง ได฾รับรางวัลยูเนสโก โดยมีเนื้อหาที่ส฽งเสริม ศีลธรรม ให฾ผู฾อ฽านมองเห็นความงดงามของชีวิต ผลงานเล฽มนี้ยังได฾รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ ส฽วนนวนิยาย โรแมนติก และผลงานที่มีชื่อเสียงที่สุดของนามปากกา กาญจนา นาคนันทนแ คือเรื่อง ผู฾ใหญ฽ลีกับนางมา นํ า เสนอชี วิ ต สั ง คมชนบท แต฽ ง ขึ้ น เมื่ อ พ.ศ. 2506 ตี พิ ม พแ ร วมเล฽ ม ใน พ.ศ. 2508 ซึ่ ง เป็ น หนั ง สื อ ที่ กระทรวงศึกษาธิการกําหนดให฾เป็นหนังสืออ฽านนอกเวลา สําหรับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายหลายปีมาแล฾ว นอกจากนี้ยังมี ชื่นชีวานาวี เธอเป็นเพียงแหวนพลอย กุ฾งนาง ธรณีนี่นี้ใครครอง รวมถึงนวนิยายชุด ผู฾กองยอด รัก ยอดรักผู฾กอง ผู฾กองอยู฽ไหน เป็นต฾น ผลงานของท฽านจํานวนมากได฾รับคัดเลือกเป็นหนังสืออ฽านนอกเวลาใน สถาบั น การศึกษาตั้งแต฽ร ะดับ ประถมศึกษา มั ธ ยมศึกษา จนถึงอุดมศึกษา งานเขียน ส฽ ว นใหญ฽จะมุ฽งเน฾ น เกี่ยวกับการนําเสนอชีวิตชนบทและวิถีเศรษฐกิจแบบพอเพียง ทําให฾ผู฾อ฽านรักเมืองไทย รักวิถีชีวิตแบบไทยและ ได฾เห็นด฾านที่น฽าชื่นชมของชีวิต จึงได฾รับความนิยมอย฽างกว฾างขวางเสมอมา นี่จึงเป็นเหตุผลที่ทําให฾ท฽านได฾รับ การยกย฽องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห฽งชาติ สาขาวรรณศิลป฼ (นวนิยายและเรื่องสั้น) พุทธศักราช 2555 ในบทความนี้จะนําเสนอมุมมองภาคการเกษตร ผ฽านนวนิยาย 2 เรื่องสําคัญ ของท฽าน ได฾แก฽ ผู฾ใหญ฽ลี กับนางมา และ ธรณีนี่นี้ใครครอง เนื่องจากเป็นนวนิยายที่ได฾การยอมรับว฽าเป็นหนึ่งนวนิยายทรงคุณค฽าของ ประเทศไทยและได฾รับรางวัลจากกระทรวงศึกษาธิการมาการันตีอีกด฾วย

ภาพที่ 1 : กาญจนา นาคนันทนแ ที่มา : www.lovesiamoldbook.com (2557)

185

ผู้ใหญ่ลีกับนางมา นวนิ ย ายเรื่ อง ผู฾ ใหญ฽ ลี กับ นางมา เป็ น หนึ่ งในนวนิยายที่ห ม฽อมหลวงบุญเหลื อ เทพยสุ ว รรณ นั ก วรรณคดีแนวหน฾าของไทยชื่นชมไว฾คํานําของ นวนิยายเรื่องนี้ว฽า เป็นนวนิยายที่ถ฽ายทอดให฾เห็นภาพชีวิตชนบท สมัยใหม฽ของไทยอย฽างเหมือนจริงประดุจภาพถ฽าย ทํา ให฾เห็นภาพชนบทไทยได฾อย฽างแจ฽มแจ฾งน฽ารัก โดยเฉพาะ ด฾านที่น฽าชื่นชมของชีวิต (กาญจนา นาคนันทนแ, 2540: 4) โดยกาญจนา นาคนันทนแ เล฽าเรื่องผ฽านตัวละครเอก คือ นางมา มาลินี เสมียนชาวกรุงที่มีอาชีพเสริม เป็นถึงนางแบบ แล฾ววันหนึ่งเธอก็ได฾มรดก เป็นที่ดินจากคุณยายที่ธัญบุ รี ซึ่งเป็นทุ฽งนา ทําให฾เธอได฾ไปพบกัน ผู฾ใหญ฽ลี หรือ ลีนวัตร เกษตรศาสตรแบัณฑิต ผู฾ใหญ฽บ฾านที่คลองสิบเอ็ด ผู฾หวังจะใช฾วิชาการทางเกษตรสมัยใหม฽ มาช฽วยพัฒนาไร฽นาและชาวนา เข฾าได฾มาสอนให฾กับชาวบ฾านและเมื่อมาลินีได฾ใช฾ชีวิตเรียบง฽าย ตามหลักปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงแล฾ว ทําให฾ทัศนคติเกี่ยวกับการใช฾ชีวิตของเธอเปลี่ยนไปโดยสิ้นเชิง เธอจึงทิ้งชีวิตในเมืองกรุง เพื่อมาอยู฽กับผู฾ใหญ฽ลีและเธอก็มั่นใจว฽าวิถีชีวิตแบบนี้จะทําให฾เธอมีความสุขตลอดไป สอดคล฾องกับคํากล฽าวที่ว฽า “ผลิตอะไรมีพอที่จะใช฾ ไม฽ต฾องไปยืมคนอื่นอยู฽ได฾ด฾วยตนเอง คนเราถ฾าพอในความต฾องการ มันก็มีความโลภน฾อย เมื่อมีความโลภน฾ อย ก็ เบี ย ดเบี ย นคนอื่น น฾ อย ถ฾าประเทศไทยมีความคิดอันนี้ มีค วามคิดว฽า ทําอะไรต฾อ ง พอเพียง หมายความว฽า พอประมาณ ซื่อตรง ไม฽โลภอย฽างมาก คนเราก็อยู฽เป็นสุข ” (สุนทร กุลวัฒนวรพงศแ, 2544 : อ฾างถึงในวิจัย วิโรจนแ ฉิมดี : 57) นวนิ ยายเรื่ อง ผู฾ใหญ฽ลี กับนางมา ถือเป็นหนังสือประสบความสํ าเร็จมากที่สุดของ กาญจนา นาค นั น ทนแ เพราะคณะหนึ่ งในมหาวิท ยาลั ย เกษตรศาสตรแ ใช฾ เป็ นหนั งสื ออ฽ านนอกเวลา หลั ง จากนั้น ไม฽ นาน กระทรวงศึกษาธิการกําหนดให฾เป็นหนังสืออ฽านนอกเวลา สําหรับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายหลายปี และได฾รับ ความนิยมเป็นอย฽างมาก เนื่องจากเป็นนวนิยายที่เล฽าถึงวิถีชีวิตชนบท เศรษฐกิจพอเพียง และทัศนคติที่ดีถึง ภาคการเกษตรอีกด฾วย และสิ่งที่เป็นเครื่องยืนยันความนิยมนี้คือ การถูกนํามาสร฾างเป็นละครโทรทัศนแถึง 6 ครั้ง โดยถูกนํามาสร฾างครั้งแรก ในปี พ.ศ.2514 หลังจากนั้นก็ถูกนํามาสร฾างอีกหลายครั้งอีกในปี พ.ศ.2520 พ.ศ.2530 พ.ศ.2538 พ.ศ.2546 และล฽าสุดในปี พ.ศ.2552 นอกจากนี้ยังเคยนํามาสร฾างเป็นภาพยนตรแในปี พ.ศ.2552 อีกด฾วย

ภาพที่ 2 : หนังสือผู฾ใหญ฽ลีกับนางมา ที่มา: www.su-usedbook.com (2554)

186

ธรณีนี่นี้ใครครอง นวนิยายเรื่อง ธรณีนี่นี้ใครครอง เป็นนวนิยายอีกเรื่องหนึ่งของกาญจนา นาคนันทนแ ที่นําเรื่องราวของ ภาคการเกษตร และวิถีชีวิตของคนในชนบทมาเล฽า และมีชื่อเสียงเป็นอย฽างมากเช฽นกัน จนได฾รับรางวัลประเภท นวนิยายดีเด฽นสะท฾อนชีวิตในสังคมไทย จากงานวันสัปดาหแหนังสือแห฽งชาติ ของกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ.

2518 ในเรื่องธรณีนี่นี้ใครครองนั้น กาญจนา นาคนันทนแ ได฾เล฽าเรื่องผ฽านตัวละครพี่อาทิจและน฾องณี ตัวแทน ของเกษตรกรคนรุ฽ นใหม฽ เนื้อเรื่ องเกี่ยวกับ การเกษตร ให฾ แง฽คิดจากการเอาพระราชดําริของในหลวงเรื่อง เศรษฐกิจพอเพียงมาใช฾ ได฾หยิบยกประเด็นของคนสมัย พ.ศ.2518 ที่มักจะคิดว฽าต฾องรับราชการเท฽านั้น ถึงจะ ทําให฾มั่นคง คนนับหน฾าถือตา แต฽กลับมีคนรุ฽นใหม฽อย฽าง อาทิจ ที่ เรียนจบจากโรงเรียนเกษตรกรรมกลับไม฽คิด อย฽างนั้น เขาอยากที่จะนําความรู฾ที่ได฾ร่ําเรียนมาใช฾พัฒนาการเกษตรและวิถีชีวิตแบบเดิมๆ จึงทําให฾เขาได฾ เดินทางไปอยู฽กับคุณย฽าแดง ย฽าของเขาซึ่งเป็นเจ฾าของไร฽และสวนที่ใหญ฽ อาทิจตั้งใจทํางานพัฒนาไร฽สวน ตาม หลักวิชาการที่ได฾เรียนมา เช฽น วิธีการเตรียมดิน ซึ่งมุ฽งเน฾นไปถึงหลักการเตรียมดินโดยใช฾ทฤษฎีแกล฾งดิน เพื่อใช฾ ปลูกพืชล฾มลุก การปลูกผักสวนครัว การปลูกผักโดยวิธีชาวบ฾านที่จะใช฾การหว฽านเมล็ดหนาๆ จะต฾องรดน้ําวัน ละ 3 ครั้ง คือช฽วงเช฾า กลางวัน เย็น พอโตแล฾วก็เก็บยอดอ฽อนไปขายก฽อน ส฽วนอื่ นที่ไม฽สวยสามารถเองมา รับประทานเองได฾ เป็ นต฾น แต฽เพราะความมีอุดมการณแไฟแรงทําให฾พลาด ขุดหน฽อกล฾ว ยปุามาปลูกในไร฽ที่ บุกเบิกใหม฽ โดยที่ไม฽ได฾ศึกษาให฾ดีก฽อนว฽าเป็นกล฾วยปุานั้นกินไม฽ได฾เนื่องจากมีเมล็ดเยอะ อาทิจเริ่มต฾นใหม฽เพื่อ พิสูจนแว฽าการเป็นเกษตรกรนั้น ไม฽ใช฽ชีวิตที่หมดหวัง แต฽เต็มไปด฾วยความหวัง และมีความสําคัญต฽อประเทศชาติ มากแค฽ไหน ดั่งเช฽นพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวได฾พระราชทานพระราชดํารัส แก฽ปวงชนชาวไทย ความตอน หนึ่ งว฽ า “...ซึ่ง เชื่อ ว฽ าประเทศไทยจะสามารถพ฾ นวิ กฤตการณแไ ด฾ดี ก ว฽า หลายประเทศ เพราะแผ฽ น ดิ นนี้ ยั ง เหมาะสมกั บความเป็น อยู฽ ได฾อย฽างที่เคยพูดมาหลายปีแล฾วว฽า ภูมิประเทศยังให฾คือ แต฽ความเป็นอยู฽ต฾องไม฽ ฟุูงเฟูอต฾องอยู฽อย฽างประหยัดและต฾องไปในทางที่ถูกต฾อง” (ปิยบุตร หล฽อไกรเลิศ, 2546 : อ฾างถึงในวิจัย วิโรจนแ ฉิมดี : 57) นวนิยายเรื่อง ธรณีนี่นี้ใครครอง นั้นเป็นอีกหนึ่ง เรื่องของ กาญจนา นาคนันทนแ ที่ประสบผลเร็จมาก เพราะนอกจากได฾รับรางวัลประเภทนวนิยายดีเด฽นสะท฾อนชีวิตในสังคมไทย จากงานวันสัปดาหแหนังสือแห฽งชาติ ของกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ.2518 แล฾วยังถูกนํามาสร฾างเป็นละครโทรทัศนแเช฽นเดียวกัน ธรณีนี่นี้ใครครอง ถูก สร฾างครั้งแรกในรูปแบบละครโทรทัศนแ เมื่อปี พ.ศ. 2541 และประสบผลสําเร็จเป็นอย฽างมาก หลังจากนั้นอีก 14 ปี ถูกนํามาสร฾างใหม฽อีกครั้งในปี พ.ศ. 2555

187

ภาพที่ 3 : หนังสือธรณีนี่นี้ใครครอง ที่มา: www.books-forfun.com (2553) สรุป นวนิ ย ายเรื่ อ งผู฾ ใ หญ฽ ลี กั บ นางมาและธรณี นี่ นี้ ใ ครครองเป็ น นวนิ ย ายที่ ส ะท฾ อ นมุ ม มองของภาค การเกษตรด฾านบวกได฾ชัดเจนที่สุดเรื่องหนึ่งของประเทศไทย ทําให฾ได฾เห็นมุมมองภาคเกษตรในด฾านที่คนทั่วไป อาจจะยังไม฽เคยรู฾ว฽าวิถีชีวิตของเกษตรกรเป็นอย฽างไร เช฽นเดียวกับมาลินีเมื่อเธอได฾มาลองใช฾ชีวิต ตามหลัก ปรั ชญาเศรษฐกิจ พอเพียง ทําให฾ มุมมองเธอเปลี่ยนไปจากที่คิดว฽าอาชีพเกษตรกรรมนั้นเป็นอาชีพที่ใช฾แต฽ แรงงาน เหนื่อยก็เหนื่อย ไม฽มีวันรวยขึ้นมาได฾ ใช฾ชีวิตแบบนี้ไม฽มีวันพบกับความสุขหรอก เป็นการมีวิถีชีวิตแบบ นี้อาจจะเหนื่อยกายไปบ฾าง แต฽ใจเธอไม฽เคยที่จะเหนื่อยเลย แค฽รู฾จักคําว฽าพอชีวิตก็มีความสุขได฾ เธอจึงทิ้งวิถีชีวิต แบบเดิมๆ ไปใช฾ชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงและอาทิจที่พิสูจนแให฾เห็นแล฾วว฽าการเป็นเกษตรกรนั้น มิใช฽แต฽ คนที่เรีย นน฾อยเท฽านั้น จะทําได฾ และทําอาชีพเกษตรกรนี้ก็ทําให฾เขามีความสุขมากเช฽นกัน ซึ่ง หากสามารถ ปรับเปลี่ยนความคิดของผู฾ที่อ฽านได฾ ทําให฾มีคนอยากจะเข฾ามาศึกษาการเกษตรมากขึ้น จะส฽งผลดีกับ ทุกคน ภาคส฽วนรวมถึงประเทศด฾วย สําหรับประเทศชาติเมื่อประชาชนเห็นความสํา คัญด฾านการเกษตรมากยิ่งขึ้นมี ทัศนคติต฽อเกษตรกรดีขึ้น เกษตรกรในสังคมไทยเพิ่มมากยิ่งขึ้น ส฽งผลให฾เศรษฐกิจของประเทศมั่นคงขึ้นและจะ มีเกษตรกรรุ฽นใหม฽มาเป็นกําลังที่สําคัญในการพัฒนาประเทศชาติต฽อไป

188

อ้างอิง กาญจนา นาคนันทนแ. (2542). ผู้ใหญ่ลีกับนางมา. กรุงเทพมหานคร : บรรณกิจเทรดดิ้ง. กาญจนา นาคนันทนแ. (2553). ธรณีนนี่ ี้ใครครอง. (พิมพแครั้งที่ 1). นนทบุรี : สํานักพิมพแพลอยจันทรแ. ขนิษฐา ศรีคํามี. (2551). วิถีเกษตรกรรมชุมชนนาอ้อ อาเภอเมือง จังหวัดเลย. ปริญญาศิลปศาสตรมหา บัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย. จันทรแดี แสงห฾าว. (2551). กลวิธีการถ่ายทอดอุดมการณ์ในนวนิยายสาหรับเด็กที่ชนะการประกวดในงาน สัปดาห์หนังสือแห่งชาติระหว่างปี พ.ศ. 2519-2538. ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัย มหาสารคาม. นันทแนภัส พิมพะนิตยแ และคณะ. (2555). “กลวิธีการนําเสนอและมุมมองทางสังคมในนวนิยายรักของพนม เทียน”. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 31(3) : 76-88. วิโรจนแ ฉิมดี. (2557). การพัฒนาอาชีพเพื่อเสริมสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีของสตรีตามแนวคิดเศรษฐกิจ พอเพียง ตาบลบ้านสหกรณ์ กิ่งอาเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่. ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขา สังคมศาสตรแเพื่อการพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย. วิกิพิเดียสารานุกรมเสรี. (2558). กาญจนา นาคนันทน์. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://th.wikipedia.org/wiki/กาญจนา_นาคนันทนแ. [23 กันยายน 2559]. วิกิพิเดียสารานุกรมเสรี. (2559). ผู้ใหญ่ลีกับนางมา. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://th.wikipedia.org/wiki/ผู฾ใหญ฽ลีกับนางมา. [23 กันยายน 2559]. วิกิพิเดียสารานุกรมเสรี. (2559). ธรณีนี่นี้ใครครอง. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://th.wikipedia.org/wiki/ธรณีนี่นี้ใครครอง. [23 กันยายน 2559]. อรวรรณ ปิ ลันธน์โอวาท. (2554). การสื่ อสารเพือ่ การโน้ มน้ าวใจ. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุ งเทพฯ: โรงพิมพ์แห่ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. กาญจนา นาคนันทนแ. 2557. (ออนไลนแ). แหล฽งที่มา : www.lovesiamoldbook.com. 23 กันยายน 2559 หนังสือผู฾ใหญ฽ลีกับนางมา. 2554. (ออนไลนแ). แหล฽งที่มา : www.su-usedbook.com. 23 กันยายน 2559 หนังสือธรณีนี่นี้ใครครอง. 2553. (ออนไลนแ). แหล฽งที่มา : www.books-forfun.com. 23 กันยายน 2559

189

สื่อเพื่อการสื่อสารทางการตลาดอาหารฮาลาล นัจวา เดชเลย์ 56040677 บทนา ปใจจุบันผลิตภัณฑแอาหารฮาลาลในประเทศไทย เป็นหนึ่งในผลิตภัณฑแที่ได฾รับความสนใจทั้งในแง฽ของ ผู฾ผลิตและผู฾บริโภคไม฽เพียงแต฽เฉพาะผู฾บริโภคที่เป็นมุสลิมเท฽านั้น แต฽ยังเป็นที่สนใจของบุคคลโดยทั่วไปอีกด฾วย เนื่องจากอาหารฮาลาลนั้นมีกระบวนการที่ได฾รับรองมาตรฐาน สะอาด ถูกสุขลักษณะ สร฾างความมั่นใจให฾แก฽ ผู฾บริโภค จึงมีการแข฽งขันทางการตลาด จากจํานวนผู฾ประกอบการที่เพิ่มมากขึ้น การสื่อสารในแง฽ของธุรกิจจึง เป็นสิ่งที่จําเป็นและเป็นปใจจัยหนึ่งที่ส฽งผลต฽อการส฽งเสริมการขาย ผู฾ประกอบการจะต฾องปรับกลยุทธแในการใช฾ เครื่องมือการสื่อสารทางการตลาดเพื่อให฾ มีช฽องทางในการสื่ อสารไปยังกลุ฽มผู฾บริโ ภคเปูาหมายได฾ตรงตาม วัตถุประสงคแที่ได฾วางไว฾ การสื่อสารการตลาด การสื่อสารการตลาด (Marketing Communication) หรือการส฽งเสริมการตลาด (Promotion) เป็น การสื่อสารระหว฽างผู฾ผลิตหรือผู฾จําหน฽ายกับตลาดเปูาหมายเกี่ยวกับผลิตภัณฑแ โดยมีวัตถุประสงคแเพื่อจูงใจให฾ เกิดทัศนะคติและพฤติกรรมการซื้อ (มีพร หาญชัยสุขสกุล,2553) การสื่อสารการตลาด หมายถึง กิจกรรมทั้งมวลที่นักการตลาดได฾กระทําขึ้นเพื่อให฾เป็นข฽าวสารกระตุ฾น จูงใจ เพื่อสื่อความหมายถ฽ายทอดความคิดผ฽านสื่อต฽างๆ ไปยังกลุ฽มเปูาหมายที่เกี่ยวกับผลิตภัณฑแหรือบริการ หรือสิ่งอื่นใด เพื่อก฽อให฾เกิดการยอมรับและการตัดสินใจซื้อในที่สุด หรือแสดงพฤติกรรมตอบสนองอย฽างใด อย฽างหนึ่งตามที่มุ฾งหวังไว฾ (ดารา ทีปะปาล,2541) การสื่อสารการตลาดเชิงบูรณาการ หมายถึง กลยุทธแการสื่อสารการตลาดที่มีวัตถุประสงคแหลักในการ ให฾ข฾อมูลของสินค฾าไปยังกลุ฽มเปูาหมายเพื่อให฾เกิดประสิทธิภาพ โดยข฽าวสารจะต฾องมีความชัดเจน สอดคล฾อง ส฽งผลให฾เกิดการจูงใจกลุ฽มเปูาหมายอย฽างต฽อเนื่องหรือส฽งผลต฽อพฤติกรรมของผู฾บริโภคในการเปลี่ยนแปลง ในทางใดทางหนึ่งโดยการผสมผสานการใช฾การสื่อสารหลากหลายรูปแบบเข฾าไว฾ด฾วยกัน เพื่อให฾การส฽งสารไปยัง ผู฾บริโภคมีประสิทธิภาพสูงสุด สรุปได฾ว฽า การสื่อสารทางการตลาดเป็นกลยุทธแอย฽างหนึ่งที่จะช฽วยทําให฾ผู฾บริโภคได฾รับข฾อมูลข฽าวสาร ต฽างๆที่เกี่ยวข฾องกับธุรกิจ และยังเป็น การกระตุ฾นให฾เกิดยอดขายที่มากขึ้นเพื่อให฾สามารถแข฽งขันกับคู฽แข฽ง ทางการตลาดได฾ การสื่อสารทางการตลาดสามารถทําได฾หลากหลายรูปแบบ ไม฽ว฽าจะเป็นการโฆษณา การ ประชาสั มพั น ธแ หรื อการใช฾สื่ อบุ คคล ทั้ง นี้ ขึ้นอยู฽กับผู฾ ประกอบการในการเลื อกใช฾ สื่ อเพื่ อให฾ เ หมาะสมกั บ กลุ฽มเปูาหมาย สื่อที่ใช฾ในการสื่อสารมีดังนี้ 1. สื่ อ โทรทั ศ น์ เป็ น สื่ อ ที่ มี ทั้ ง ภาพและเสี ย ง สื่ อ สารได฾ ชั ด เจน สามารถเข฾ า ถึ ง กลุ฽ ม เปู า หมายที่ หลากหลาย อาจพูดได฾ว฽าปใจจุบันเกือบทุกครัวเรือนจะต฾องมีโทรทัศนแติดบ฾านไว฾ สื่อโทรทัศนแจึงถือเป็นสื่อที่

190

ได฾รับความนิยมและเป็นสื่อที่ธุรกิจสนใจนํามาใช฾ในการสื่อสารการตลาด แต฽โทรทัศนแยังมีข฾อจํากัดในเรื่องของ ค฽าใช฾จ฽ายที่มีราคาค฽อนข฾างสูง 2. สื่อวิทยุ เป็นสื่อที่เข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾หลากหลายเพราะสามารถส฽งข฾อมูลข฽าวสารได฾ทุกที่ไม฽ว฽า จะเป็นที่บ฾าน ที่ทํางานหรือแม฾แต฽ในรถ แต฽เนื่องจากวิทยุเป็นสื่อที่มีแค฽เสียงจึงมีข฾อจํากัดด฾านการสื่อสารและ การรับรู฾ที่อาจทําให฾สื่ อสารได฾ไม฽ดีเท฽ากับสื่ อโทรทัศนแ และบางครั้ง ผู฾รับฟใงอาจจะมีกิจกรรมอื่นๆทําไปด฾ว ย อาจจะทําให฾ไม฽ตั้งใจรับข฽าวสารในวิทยุมากนัก 3. สื่อหนังสือ พิมพ์ เป็ น สื่ อที่มีภ าพและตัว อั กษร ผู฾ อ฽านสามารถเลื อกอ฽า นได฾ มีความยืดหยุ฽นสู ง สามารถลงโฆษณาหรือเปลี่ยนแปลงโฆษณาได฾บ฽อย ให฾รายละเอียดโฆษณาได฾มาก แต฽หนังสือพิมพแมีข฾อ จํากัดใน เรื่องคุณภาพและการเก็บรักษาเพราะผลิตจากกระดาษคุณภาพต่ําและเผยแพร฽วันต฽อวัน 4. นิ ต ยสาร เป็ น สื่ อ ที่ มี ภ าพและตั ว อั ก ษรเช฽ น เดี ย วกั บ หนั ง สื อ พิ ม พแ แ ต฽ มี สี สั น ที่ น฽ า อ฽ า นมากกว฽ า ส฽วนมากจะเป็นนิตยสารที่เจาะเฉพาะกลุ฽มบุคคล เช฽น นิตยสารผู฾หญิง บ฾านหรือรถ เป็นต฾น สามารถเก็บไว฾อ฽าน ได฾นาน แต฽ยังมีข฾อจํากัดที่การโฆษณามักจะเลือกตําแหน฽งไม฽ได฾ และนิตยสารมีความยืดหยุ฽นน฾อย 5. สื่ออิเล็กทรอนิกส์และโซเชียลมีเดีย เป็นสื่อที่ได฾รับความนิยมมากในปใจจุบัน เข฾าถึงง฽าย สามารส฽ง ข฾อมูลข฽าวสารได฾อย฽างไม฽จํากัด สามารถปรับเปลี่ยนข฾อมูลได฾อ ย฽างรวดเร็ว อาจไม฽มีราคาหรือมีราคาไม฽แพง แต฽ ยังข฾อจํากัดเรื่องการจับต฾องสินค฾า เพราะสื่อนี้ไม฽สามารถเข฾าถึงตัวสินค฾าได฾โดยตรง 6. สื่อกิจรรม เป็นสื่อที่ช฽วยส฽งเสริมการขาย ทําให฾ผู฾บริโภคเข฾าถึงสินค฾าได฾โดยตรง เป็นสื่อที่สามารถ จับต฾องได฾ชัดเจน และเป็นที่น฽าสนใจแก฽คนทั่วไป แต฽มีข฾อจํากัดเรื่องสถานที่และเวลา ซึ่งผู฾บริโภคอาจไม฽สะดวก และไม฽มีเวลามากพอจะไปเข฾าร฽วมงาน อาหารฮาลาล อาหารฮาลาล (Halal Food) ตามหลักศาสนาจะต฾องมีองคแประกอบหลายส฽วน กล฽าวคือ อาหารหรือ องคแประกอบใดๆจะต฾องไม฽ปนเปื้อนด฾วยเนื้อสัตวแที่ไม฽ได฾รับอนุญาตตามหลักของกฎหมายอิสลาม หรือเนื้อสัตวแ ที่ไม฽ได฾ฆ฽าให฾ถูกต฾องตามหลักของศาสนา(มาเรียม มะมิ,2552 : 42) อาหารฮาลาล จึงหมายถึงอาหารที่มี กระบวนการในการผลิตที่ถูกต฾องตามหลักการของศาสนาอิสลาม ตั้ งแต฽ การคัดเลือก การเตรียมวัตถุดิบ การ ผลิต การบรรจุ การเก็บรักษา การกระจายสินค฾า จนถึงขั้นตอนการวางจําหน฽าย โดยยึดหลักของความสะอาด ปลอดภัยและถูกหลักอนามัย สามารถรับประทานได฾ทั้งมุสลิมและผู฾ที่ไม฽ใช฽มุสลิมกล฽าวได฾ว฽าอาหารฮาลาลก็คือ อาหารทั่วๆไปแต฽มีความแตกต฽ างกันตรงที่กระบวนการผลิตและมีข฾อจํากัดในการบริโภคอาหารบางอย฽าง สําหรับอาหารที่ไม฽ฮาลาล หรือไม฽อนุญาตให฾รับประทาน ได฾แก฽ 1. อาหารที่มาจากสัตวแจําพวกต฽อไปนี้  หมู หมูปุา สุนัข งู ลิง  สัตวแกินเนื้อเป็นอาหารที่มีกรงเล็บ เช฽น สิงโต หมี เสือและสัตวแอื่นๆที่มีลักษณะคล฾ายคลึงกัน  สัตวแที่มีพิษหรือสัตวแนําโรค เช฽น หนู ตะขาบ แมลงปุองและสัตวแอื่นๆที่มีลักษณะคล฾ายคลึงกัน  สัตวแที่ไม฽อนุญาตฆ฽าตามหลักศาสนาอิสลาม เช฽น มด ผึ้งและนกขวาน

191

 สัตวแพิจารณาโดยทั่วไปแล฾วว฽าเป็นสัตวแที่น฽ารังเกียจ เช฽น เหา แมลงวัน หนอน และสัตวแอื่นๆที่ มีลักษณะคล฾ายคลึงกัน  สัตวแที่มีลักษณะเช฽นเดียวกับลา  สัตวแอื่นๆที่ไม฽ได฾เชือดตามหลักการของอิสลาม  เลือด (สําหรับเนื้อสัตวแที่อนุญาตให฾รับประทานได฾จะต฾องมีกรรมวิธีการได฾ฆ฽าตามหลักการของศาสนาอิสลาม โดยจะต฾องฆ฽าสัตวแด฾วยวิธีการเชือด ผู฾เชือดจะต฾องเป็นผู฾ที่นับถือศาสนาอิสลามรวมถึงระหว฽างการเชือดต฾อง กล฽าวพระนามของพระผู฾เป็นเจ฾าและต฾องเชือดให฾สัตวแตายในครั้งเดียว) 2. อาหารที่มาจากพืช ได฾แก฽ พืชที่มีพิษและเป็นอันตรายทุกชนิด 3. เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอลแหรือมีส฽วนประกอบที่เป็นอันตราย (นันทิยา กัมพลานนทแ,2558) นอกจากนี้อาหารฮาลาลยังต฾องมีกระบวนการในการเตรียม การผลิต การขนส฽งที่ถูกต฾องตามหลักของ ศาสนาอิสลามอีกด฾วย กล฽าวคือ การเก็บรักษาอาหารและการขนส฽ง หากมีการปะปนกับอาหารที่ไม฽ฮาลาล (ไม฽อนุญาตให฾รับประทาน) ไว฾ในสถานที่เก็บเดียวกันระหว฽างการขนส฽ง หรือเก็บไว฾ใกล฾กับเนื้อสุก รหรือเนื้อสัตวแ ที่อิสลามไม฽อนุญาตให฾รับประทานแม฾จะเป็นการแบ฽งสัดส฽วนพื้นที่ในการเก็บแล฾วก็ตามก็ถือว฽าไม฽เป็นที่อนุญาต การสื่อสารการตลาดอาหารฮาลาล ปใจจุบันอาหารมีความหลากหลายมากขึ้นสําหรับอาหารฮาลาลที่มีกฎข฾อบังคับในการบริโภคจึงได฾มี การตรวจสอบความถูกต฾องของฮาลาลโดยคณะกรรมการกลางอิสลามแห฽งประเทศไทย อาหารที่ได฾รับการ ตรวจสอบผ฽านแล฾วจะได฾รับตราเครื่องหมายฮาลาล กล฽าวคือ เครื่องหมายรับรองฮาลาลหรือตราฮาลาลใช฾ เป็น หลักประกันว฽าผลิตภัณฑแที่ได฾รับการรับรองฮาลาลคือ ผลิตภัณฑแที่ได฾ทําการปรับปรุงหรือพัฒนากระบวนการ ผลิต การเลือกใช฾วัตถุดิบ ตลอดจนการวางระบบการจัดจําหน฽ายได฾ถูกต฾องตามหลักการของศาสนาอิสลาม (พิเชษฐแ พรหมใหม฽,2548) เครื่องหมายฮาลาลสามารถสร฾างความมั่นใจให฾กับผู฾ บริโภคได฾ค฽อนข฾างมาก สื่อถึง ความปลอดภัยและถูกต฾องตามหลัก สําหรับมุสลิม (ผู฾นับถือศาสนาอิสลาม) เมื่อไปเลือกซื้อสินค฾าแล฾วพบว฽ามี ตราเครื่องหมายฮาลาลติดอยู฽ก็จะเป็นตัวช฽วยในการตัดสินใจซื้อได฾ดี ไม฽เพียงแต฽ผู฾บริโภคที่เป็นมุสลิม ผู฾บริโภค ทั่วไปก็เลือกซื้ออาหารฮาลาลเนื่องจากมีกระบวนการที่สะอาด นอกจากเครื่องหมายฮาลาลแล฾ว การสื่อสาร การตลาดผ฽านสื่ออื่นๆก็ถือว฽าเป็นส฽วนสําคัญที่ช฽วยให฾ผู฾บริโภคมีความมั่นใจและหันมาเลือกซื้ออาหารจําพวก อาหารฮาลาล เปูาหมายหลักที่บริโภคอาหารฮาลาลได฾แก฽ ชาวมุสลิม ดังนั้นการเลือกใช฾สื่อในการสื่อสารทาง การตลาดจึงต฾องมีการวิเคราะหแกลุ฽มเปูาหมายให฾ชัดเจน และสื่อสารให฾ตรงกับลักษณะของผู฾บริโภค สื่อที่เรา เห็นทั่วไปมีอยู฽หลากหลาย ตามที่ได฾ยกตัวอย฽างไว฾ในข฾างต฾น สําหรับอาหารฮาลาล มีการเลือกใช฾สื่อในการ ส฽งเสริมการตลาดหลากหลายช฽องทางเช฽นเดียวกัน เพียงแต฽ บางช฽องทางจะเจาะกลุ฽มเฉพาะสําหรับ ชาวมุสลิม อาหารฮาลาลบางส฽วนมีการสื่อสารการตลาดในสื่อที่เราพบเห็นกันทั่วไป แต฽อาจจะไม฽ได฾สื่อสารถึงฮาลาลมาก นัก แต฽จะใช฾เครื่องหมายตราฮาลาลในการสื่อแทน เช฽น อาหารกึ่งสําเร็จรูปตราซีพี (สําหรับบางรายการ) และ

192

อาหารกระป฻อง ตราแม฽ประนอมเป็นต฾น สําหรับสื่อที่เน฾นกลุ฽มเปูาหมายเป็นชาวมุสลิม ที่เห็นเด฽นชัดและเป็นที่ น฽าสนใจในกลุ฽มของมุสลิมมีดังนี้ สื่อโทรทัศน์ : เป็นสื่อที่มีราคาค฽อนข฾างแพง สําหรับผู฾ประกอบการที่ต฾องการเน฾นกลุ฽มผู฾บริโภคที่เป็น ชาวมุสลิ มจึ งหัน มาใช฾สื่ อโทรทัศนแ สําหรับ มุสลิ มโดยเฉพาะเพื่อใช฾เป็นช฽องทางในการสื่อสารทางการตลาด ที่ง฽ายต฽อการเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายมากขึ้น ออกอากาศและแพร฽ภาพผ฽านดาวเทียมไทยคมหรือจานดํา ทีวีมุสลิมช฽องเคเบิลทีวีมีทั้งหมด 5 ช฽อง ดังนี้

ภาพที่ 1 โลโก฾สอื่ โทรทัศนแทีวีมุสลิมเคเบิลทีวี ที่มา : http://www.publicpostonline.net/1234

- TMTV (สถานีโทรทัศนแไทยมุสลิม) - TV MUSLIM THAILAND - IBTV (อิสระของข฽าวสารและการรับรู฾) - YATEEM TV (ทีวีศรัทธาชน) - White Chanel (สถานีความถี่ 24 ชม.) นอกจากการใช฾สื่ อโทรทัศนแที่เจาะจงสําหรับมุสลิ มแล฾ ว ยังมีช฽องรายการของฟรีทีวี ที่ออกอากาศ ในช฽วงเทศการของชาวมุสลิม (การถือศีลอด) ในช฽วงเวลาประมาณ 4.00 น. ของเดือนรอมฏอน (เดือนตาม แบบอาหรั บ ) คือ รายการรอมฎอนกะรีม เป็นรายการที่เกี่ยวกับมุส ลิ มโดยเฉพาะ จะออกอากาศทาง สถานีโทรทัศนแกองทัพบก ช฽อง 5 และมีการโฆษณาสินค฾าอาหารฮาลาลในช฽วงเวลานั้นด฾วย แอปพลิเ คชั่น (Application) : เป็นโปรแกรมที่ถูกสร฾างขึ้นเพื่อใช฾งานบนมือถือหรือแท็บเล็ ต แอพพลิเคชั่นเริ่มเข฾ามามีบทบาทกับสังคมมากขึ้น รวมไปถึงในกลุ฽มอาหารฮาลาลด฾วย เพราะถือเป็นสื่ อใหม฽ที่ ง฽ายต฽อการเข฾าถึงและครอบคลุมผู฾บริโภคได฾หลากหลาย แอปพลิเคชั่นที่ได฾รับความนิยมและสร฾างขึ้นเพื่อเป็น ช฽องทางสําหรับอาหารฮาลาลโดยเฉพาะ คือ แอปพลิเคชั่น “PINSOUQ”

193

ภาพที่ 2 ตัวอย฽างหน฾าแอปพลิเคชัน่ PINSOUQ

สําหรับแอปพลิเคชั่น PINSOUQ เป็นแอปพลิเคชั่นที่รวบรวมสินค฾าทั้งหมดที่ผ฽านการตรวจสอบว฽า ฮาลาลแล฾วในทุกๆด฾าน ไม฽ว฽าจะเป็ น เครื่ องแต฽งกาย น้ําหอม รวมไปถึงสินค฾าทางการเกษตร , อาหารและ เครื่องดื่ม เป็นแอปพลิเคชั่นที่ช฽วยส฽งเสริมการตลาดอาหารฮาลาลได฾เป็นอย฽างดี แอปพลิ เคชั่น PINSOUQ จึง กลายเป็นแหล฽งรวมสินค฾าฮาลาลออนไลนแที่ใหญ฽ที่สุดในประเทศไทย นอกจากผู฾ที่เป็นมุสลิมแล฾ว บุคคลทั่วไปยัง สามารถเข฾ามาเลือกซื้อสินค฾าต฽างๆได฾อีกด฾วย สื่อโซเชียลมีเดีย : แน฽นอนว฽าสื่อโซเชียลมีเดียเป็นที่แพร฽หลายในยุคนี้ คงปฏิเสธไม฽ได฾ว฽ามันมีบทบาท ในการใช฾ชีวิตของเรา สื่อโซเชียลมีอยู฽หลากหลาย เช฽น Facebook , Instagram , Line เป็นต฾น ในแง฽ของ ธุรกิจอาหารฮาลาลก็นําสื่อโซเชียลมาประยุกตแใช฾ในการสื่อสารทางการตลาดเช฽นเดียวกัน มีอาหารฮาลาลหลาย แบรนดแใช฾สื่อโซเชียลในการสื่อสารการตลาด เช฽นร฾าน “GOT TO GRILL” (ร฾านอาหารฮาลาลจําพวกปิ่งย฽าง) เป็นหนึ่งในแบรนดแอาหารฮาลาลที่ได฾รั บความนิยมสูง มีการอัพเดทข฾อมูลข฽าวสารอยู฽ตลอดเวลา มีการจัด กิจกรรมต฽อเนื่องกับผู฾บริโภคผ฽านสื่อเฟซบุ฿ค ทําให฾มียอดคนกดไลคแเพจเพิ่มขึ้นอย฽างรวดเร็ว

ภาพที่ 3 ตัวอย฽างเพจร฾านอาหาร GOT TO GRILL ที่มา : https://www.facebook.com/GottoGrill/?fref=ts

ภาพที่ 4 ตัวอย฽างเพจ ร฾านอาหาร GOT TO GRILL ทีม่ า : https://www.facebook.com/sinthorn99?fref=ts

นอกจากการใช฾ เ ฟซบุ฿ ค แล฾ ว อี ก หนึ่ ง สื่ อ ที่ เ ป็ น ที่ นิ ย ม คื อ อิ น สตาแกรม (Instagram) เช฽ น ร฾ า น “ORIGAMI” (เป็นร฾านอาหารฮาลาลสไตลแญี่ปุเป็นร฾านที่มีการสื่อสารการตลาดอาหารฮาลาลในอินสตราแกรม

194

ที่ยอดฮิต จากยอดการติดตามเมื่อเปรียบเทียบกับร฾านอาหารฮาลาลอื่นๆ โดยสื่อโซเชียลมีความสะดวกในการ ให฾ข฾อมูลข฽าวสารต฽างๆ และผู฾ประกอบการกับลูกค฾ายังสามารถโต฾ตอบกันได฾เมื่อมีข฾อสงสัย

ภาพที่ 5 ตัวอย฽าง Instagram ร฾าน origami

สื่อกิจกรรม : เป็นสื่อที่เข฾าถึงได฾ครอบคลุมแต฽อาจเสียเวลาในการไปร฽วมกิจกรรมการส฽งเสริมการตลาด ของอาหารฮาลาลมีการนําสื่อกิจกรรมาใช฾หลากหลายรูปแบบ แต฽ที่เห็นเด฽นชัดและค฽อนข฾างเป็นที่สนใจในหมู฽ คนมุสลิมรวมไปถึงคนทั่วไปด฾วย ก็คือการ จัดกิจกรรมที่มักจะรวบรวมอาหารฮาลาลไว฾ด฾วยกั น เช฽น การจัดงาน “BANGKOK HALAL” โดยภายในงานจะรวบรวมเอา อาหารและสินค฾าอื่นๆที่ฮาลาลทั้งหมด มารวมไว฾ในงานเดียวกัน ทําให฾มี คนสนใจมาเดินงานเป็นจํานวนมากไม฽เพียงแต฽เฉพาะมุสลิมแต฽คนทั่วไปก็สนใจมาร฽วมงานเป็นอย฽างมาก โดยมี การประมวลยอดจํานวนคนเข฾าร฽วมงานในแต฽ละปีเพิ่มขึ้นทุกปี การสื่อสารการตลาดผ฽านกิจกรรมนี้ ถือว฽าทําให฾ สินค฾าหรือแบรนดแเป็นที่รู฾จักและกระตุ฾นยอดขายได฾เป็นอย฽างดี

ภาพที่ 6 บรรยากาศภายในงาน BANGKOK HALAL ที่มา : https://www.facebook.com/yateemtv

ภาพที่ 7 บรรยากาศภายในงาน BANGKOK HALAL ที่มา : https://www.facebook.com/yateemtv/?type=3

195

ภาพที่ 8 บรรยากาศภายในงาน BANGKOK HALAL ที่มา : https://www.facebook.com/BangkokHalal/photos/a.383571341817434.1073741832

สรุป การสื่อสารทางการตลาดเป็นสิ่งที่สําคัญในการประชาสัมพันธแหรือโฆษณาสินค฾า ไม฽ว฽า สินค฾านั้นเป็น สินค฾าประเภทใด โดยเฉพาะสินค฾าฮาลาล ที่ ต฾องผ฽านกรรมวิธีการผลิตที่ถูกต฾องตามหลักของศาสนาอิสลาม ผู฾ประกอบการควรเลือกใช฾สื่อให฾เหมาะสมกับกลุ฽มเปูาหมาย พิจารณาว฽าสื่อช฽องทางใดที่ผู฾รับสารสามารถเข฾าถึง และรับข฽าวสารได฾อย฽างมีประสิทธิภาพ ทั้งนีก้ ารส฽งเสริมการตลาดสามารถเลือกใช฾สื่อได฾มากกว฽าหนึ่งสื่อ การนํา สื่อหลายๆสื่อมาผสมผสานเข฾าด฾วยกัน จะยิ่งทําให฾การสื่อสารทางการตลาดดียิ่งขึ้น ซึ่งก็จะส฽งผลทําให฾ธุรกิจ ประสบความสําเร็จนั่นเอง

196

อ้างอิง ดารา ทีปะปาล. 2541. การสื่อสารการตลาด. พิมพแครั้งที่1 กรุงเทพฯ : อมรการพิมพแ. นันทิยา กัมพลานนทแ. 2558. ความตั้งใจก่อพฤติกรรมของชาวไทยมุสลิมที่มีต่อาการซื้อผลิตภัณฑ์อาหาร ที่มีเครื่องหมายรับรองฮาลาลตามทฤษฏีพฤติกรรมที่มีการวางแผน. ครุศาสตรแอุตสาหกรรม มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าพระนครเหนือ. พิเชษฐแ พรหมใหม฽. 2552. การตัดสินใจส่งออกของผู้ผลิตอุตสาหกรรมแปรรูปอาหารฮาลาลในประเทศ ไทย. ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต, บริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยรามคําแหง. มีพร หาญชัยสกุล. 2553. การตลาดอุตสาหกรรมอาหารมุสลิมภายใต้เครื่องหมาย ฮาลาล. มหาวิทยาลัย ราชภัฏสงขลา. มาเรียม นะมิ. 2554. การตัดสินใจส่งออกของผู้ผลิตอุตสาหกรรมแปรรูปอาหารฮาลาลในประเทศไทย. คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร

197

Youtube ส่งเสริมเกษตรตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง นัชชา ทวีโชคสิริกุล 56040678 บทนา กล฽ องวิดีโอความทรงจําของคุณเก็บไว฾ที่ไหน? สําหรับสื่อวีดีโอส฽งเสริมเกษตรตามหลั กปรัช ญา เศรษฐกิจพอเพียง ยูทูบ (Youtube) ถือเป็นคลังเก็บที่ใหญ฽ที่สุด หากต฾องการหาข฾อมูลที่ง฽ายรวดเร็วและ ครบถ฾วนทั้งภาพและเสียง ยูทูบ (Youtube) ถือเป็นกล฽องรวบรวมกล฽องใหญ฽ที่เป็นสื่อสังคมออนไลนแ (Social Media) ในรูปแบบการสื่อสารข฾อมูลที่เข฾าถึงผู฾คนทุกระดับในปใจจุบันโดยมีการใช฾กันอย฽างแพร฽หลาย ในปใจจุบัน สังคมมีความซับซ฾อนมากขึ้น รวมทั้งผู฾คนมีการใช฾ชีวิตอย฽างเร฽งรีบ การสื่อสารข฾อมูลด฾วยรูปแบบเก฽าๆ อาจไม฽ สามารถรองรับความต฾องการการสื่อสารข฾อมูลของมนุษยแได฾ สื่อสังคมออนไลนแเป็นหนึ่งในทางเลือกของการ สื่อสารข฾อมูลในรูปแบบที่มีการใช฾เทคโนโลยีเข฾ามามีส฽วนเกี่ยวข฾อง ซึ่งรูปแบบการสื่ อสารข฾อมูลโดยใช฾สื่อวีดีโอ ออนไลนแทําให฾ง฽ายต฽อการเรียนรู฾ การส฽งเสริมเกษตรตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเหมาะสําหรับผู฾คนใน โลกปใจจุบันและโลกอนาคต เปรียบได฾ว฽าสื่อยูทูบ (Youtube) เป็นช฽องทางที่ผู฾ใช฾งานสามารถเข฾าไปรับชมสื่อในด฾านต฽างๆ ตามที่ ต฾องการด฾วยรูปแบบในการนําเสนอของสื่อยูทูบ (Youtube) นั้นมีการถ฽ายทอดทั้งภาพและเสียงทําให฾ง฽ายต฽อ การรั บชมและง฽ายต฽อการรั บรู฾ผ฽านสื่อไม฽ว฽าจะเป็นด฾านการศึกษาหรือด฾านความบันเทิงทําให฾สั งคมทุกวันนี้ กลายเป็นสังคมแห฽งยุคข฽าวสารและมีความแคบลง Youtube ส่งเสริมเกษตร ยูทูบ (Youtube) ถูกจดทะเบียนเพื่อใช฾งานเมื่อเดือนกุมภาพันธแ ปี 2005 เพื่อเผยแพร฽ความบันเทิง นานาสาระ และเรื่องราวต฽างๆ มากมายจากทั่วทุกมุมโลก หลายเรื่องเป็นสิ่งที่น฽ายินดี เป็นประเด็นร฾อนที่สร฾าง กระแสไปทั่วโลก หรือเป็นความสะเทือนใจที่เขย฽าขวัญผู฾คนทั่วโลก และก็ยังถูกนํามาใช฾เพื่อประโยชนแต฽างๆอีก มากมาย เว็บไซตแนี้เกิดขึ้นจากความคิดของ Steve Chen และ Jawed Karim และ Chan Hurley โดยเริ่ม จากความคิด ที่อยากจะส฽งไฟลแวิดีโอให฾เพื่อนๆแต฽ไม฽สามารถส฽งทางอีเมลที่มีขนาดหลายเมกะไบตแ ทั้งสามเลย เอาวิดีโอคลิปขึ้นไปไว฾บนอินเตอรแเน็ตแล฾วให฾ทุกๆคนมาเปิดดู จากนั้นพวกเขาลาออกจากงานมาพัฒนาเว็บไซตแ จนเกิดเป็น ยูทูบ (Youtube) และต฽อมาในเดือนตุลาคม ปี 2006 Google เข฾ามาซื้อกิจการด฾วยมูลค฽าสูงถึง 1.65 พันล฾านดอลล฽ารแ

ภาพที่ 1 : สัญลักษณแยูทูบ ที่มา : (admin, 2557) ยูทูบ (Youtube) คือเว็บไซตแที่ให฾บริการแลกเปลี่ยนภาพวิดีโอระหว฽างผู฾ใช฾ได฾ฟรี โดยนําเทคโนโลยีของ Adobe Flash Player มาใช฾ในการแสดงภาพวิดีโอ โดยผู฾ใช฾สามารถเข฾าดู วีดีโอต฽างๆ พร฾อมทั้งเป็นผู฾อัพโหลด

198

วีดีโอผ฽าน ยูทูบ (Youtube) ได฾ฟรี เมื่อสมัครสมาชิกแล฾วผู฾ใช฾จะสามารถใส฽ภาพวิ ดีโอเข฾าไป แบ฽งปในภาพวิดีโอ ให฾ ค นอื่ น ดู ไ ด฾ แต฽ ห ากไม฽ ไ ด฾ ส มั ค รสมาชิ ก ก็ ส ามารถเข฾ า ไปเปิ ด ดู ภ าพวิ ดี โ อที่ ผู฾ ใ ช฾ ค นอื่ น ๆ ใส฽ ไ ว฾ ใ น ยู ทู บ (Youtube) ได฾ แต฽ไม฽สามารถเป็นผู฾อัปโหลดวีดีโอได฾ ยูทูบ (Youtube) จัดว฽าเป็นสื่อออนไลนแที่ได฾รับความนิยม อย฽างแพร฽หลายเป็นแหล฽งข฾อ มูลที่ดี และหลากหลาย ยังเป็นสื่อที่ทําความเข฾าใจได฾ง฽ายกว฽าการที่เราจะหยิบ หนังสือหรือตํารานั้นมาศึกษาด฾วยตนเองมีทั้งภาพ เสียง และคําบรรยาย ซึ่งทําให฾เข฾าใจได฾ง฽าย

ภาพที่ 2 : หน฾าหน฾าเว็บไซตแยูทูบ ที่มา : (Youtube, 2559) การส฽งเสริมการเกษตรผ฽านเว็บไซตแ ยูทูบ (Youtube) ในปใจจุบันเป็นที่ยอมรับ นิยม และแพร฽หลายกัน มากขึ้นในการวางแผน และดําเนินงานทางด฾านการส฽งเสริมการเกษตรขององคแกรต฽างๆ ไม฽ว฽าจะเป็นองคแกร ภาครัฐ หรือภาคเอกชน เนื่องจากสื่อวีดีโอเป็นการรณรงคแตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง จูงใจให฾คนใน สังคมตระหนักถึงความร฽วมมือกันทํากิจกรรม ส฽งเสริมการเกษตรเป็นการสะท฾อนให฾เห็นถึงปใญหาและเกิดความ ตระหนักในปใญหาต฽างๆ ของการเกษตรที่มีความสอดคล฾องกับวัตถุประสงคแของการส฽งเสริมเกษตรเพื่อการ เปลี่ ย นแปลงทางความคิดและการกระทํา บทบาทของการส฽งเสริมการเกษตรมีบทบาทในการกระตุ฾นให฾ ประชาชนตระหนักถึงปใญหาต฽างๆ และเป็นการรณรงคแขอความร฽วมมือกับประชาชนให฾มีส฽วนร฽วมกันในการ รับผิดชอบต฽อสังคม หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เศรษฐกิจพอเพียงเป็นปรัชญาที่ชี้ถึงแนวทางการดํารงอยู฽และปฏิบัติตนของประชาชนในทุกระดับ ตั้งแต฽ระดับครอบครัว ระดับชุมชน จนถึงระดับรัฐ ทั้งในการพัฒนาและบริหารประเทศให฾ดําเนินไปในทางสาย กลางโดยเฉพาะการพั ฒ นาเศรษฐกิ จ เพื่ อ ให฾ ก฾ าวทั น ต฽อ โลกยุ คโลกาภิ วั ตนแ ความพอเพี ย ง หมายถึ งความ พอประมาณ ความมี เ หตุ ผ ล รวมถึ ง ความจํ าเป็ น ที่จ ะต฾ องมี ร ะบบภู มิ คุ฾ม กั น ในตั ว ที่ ดีพ อสมควรต฽อ การมี ผลกระทบใดๆ อัน เกิดจากการเปลี่ ย นแปลงทั้งภายนอกและภายใน ทั้งนี้จะต฾องอาศัยความรอบรู ความ รอบคอบและความระมัดระวังอย฽างยิ่งในการนําวิชาการต฽างๆ มาใช฾ในการวางแผนและการดําเนินการทุก ขั้นตอน

199

ภาพที่ 3 : ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ที่มา : (ตุ฿แสนฤทธิ์, 2559) หลักของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงที่มีคานิยามว่า ความพอเพียงจะต้องประกอบด้วย 3 ห่วง และ 2 เงื่อนไข อันเป็นหลักยึดสาคัญเป็นแนวของผู้ปฏิบัติเศรษฐกิจพอเพียง 3 ห่วง ประกอบด้วย ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดีที่ไม฽น฾อยเกินไปและไม฽มากเกินไป ความมีเหตุผล หมายถึง การตัดสินใจเกี่ยวกับระดับความพอเพียงนั้นจะต฾องเป็นไปอย฽างมีเหตุผลโดย พิจารณาจากเหตุปใจจัยที่เกี่ยวข฾อง ตลอดจนคํานึงถึงผลที่คาดว฽าจะเกิดขึ้นจากการกระทํานั้นๆ อย฽างรอบคอบ การมีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว หมายถึง การเตรียมตัวให฾พร฾อมรับผลกระทบการเปลี่ยนแปลงด฾านต฽างๆ ที่ จะเกิดขึ้นโดยคํานึงถึงความเป็นไปได฾ของสถานการณแต฽างๆที่คาดว฽าจะเกิดขึ้นในอนาคตทั้งใกล฾และไกล ส่วน 2 เงื่อนไข คือการตัดสินใจและการดาเนินกิจกรรมต่างๆ ให้อยู่ระดับพอเพียงนั้น ต้องอาศัย ทั้งความรู้คุณธรรมเป็นพื้นฐาน ประกอบไปด้วย เงื่อนไขความรู้ ความรอบรู฾เกี่ยวกับวิชาการต฽างๆ ที่เกี่ยวข฾องอย฽างรอบด฾านความรอบคอบที่จะนํา ความรู฾เหล฽านั้นมาพิจารณาให฾เชื่อมโยงกันเพื่อประกอบการวางแผนและความระมัดระวังในขั้นตอนปฏิบัติ เงื่อนไขคุณธรรม ที่จะต฾องเสริมสร฾างประกอบด฾วยมีความตระหนักในคุณธรรม มีความซื่อสัตยแสุจริต และมีความอดทน มีความเพียร ใช฾สติปใญญาในการดําเนินชีวิต เศรษฐกิจพอเพียงเป็นพระราชดํารัสที่พระราชทานให฾ประชาชนดําเนินตามวิถีแห฽งการดํารงชีพที่ สมบูรณแสันติสุขโดยมีธรรมะเป็นเครื่องกํากับและใจตนที่สําคัญซึ่งพระองคแทรงรับสั่งมานั้นแท฾จริงคือวิถีชีวิต ไทยนั่นเองวิถีชีวิตไทยที่เส฾นทางสายกลางของความพอดีเป็นการเสริมพลังให฾ประประเทศไทยสามารถพัฒนา ไปได฾อย฽างมั่นคง (ภัคพงศแ ปวงสุข, 2549) ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงกับการเกษตร "ทฤษฎีใหม฽" เป็นแนวทางหรือหลักในการบริหารจัดการที่ดินและน้ํา เพื่อการเกษตรในที่ดินขนาดเล็ก ให฾เกิดประโยชนแสูงสุด ด฾วยหลักเศรษฐกิจพอเพียง พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวได฾พระราชทานพระราชดํารินี้ เพื่อเป็นการช฽วยเหลือเกษตรกรที่ประสบความยากลําบากให฾สามารถผ฽านช฽วงวิกฤต โดยเฉพาะการขาดแคลน น้ําได฾โดยไม฽เดือดร฾อนและยากลําบาก การดาเนินงานตามทฤษฎีใหม่มี 3 ขั้นตอน ขั้นที่หนึ่ง มีความพอเพียงเลี้ยงตัวเองได฾บนพื้นฐานของความประหยัดขจัดการใช฾จ฽าย

200

ขั้นที่สอง รวมพลังกันในรูปกลุ฽มเพื่อทําการผลิตการตลาดการจัดการรวมทั้งด฾านสวัสดิการการศึกษาการพัฒนา สังคม ฯลฯ ขั้นที่สาม สร฾างเครือข฽ายกลุ฽มอาชีพและขยายกิจกรรมทางเศรษฐกิจให฾หลากหลาย โดยประสานความร฽วมมือ กับ ภาคธุร กิจ ภาคองคแกรพัฒ นาเอกชนและภาคราชการในด฾านเงินทุนการตลาดการผลิ ตการจัดการและ ข฽าวสารข฾อมูล ในการจัดการเกษตรตามแนว "ทฤษฎีใหม฽" ให฾เกิดประสิทธิภาพนั้น คือ การพึ่งตนเอง ประหยัด และ มัธยัสถแ ก฽อให฾เกิดเศรษฐกิจพอเพียงโดยการจัดการแบ฽งพื้นที่ให฾สัมพันธแ และเกื้อกูลกัน ซึ่งเป็นการบริหาร จัดการทรัพยากรที่ดิน น้ํา แรงงาน และรักษาสภาพแวดล฾อมให฾ดีขึ้น อันจะนําไปสู฽การผลิตที่เกิดรายได฾ และสู฽ การพัฒนาที่ยั่งยืน Youtube ส่งเสริมเกษตรตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ในปใจจุบันมีการใช฾ยูทูบ (YouTube) สื่อวีดีโอออนไลนแส฽งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมากขึ้น เนื่องจากยูทูบวีดีโอออนไลนแมีผู฾ใช฾อย฽างกว฾างขวางและเป็นแหล฽งรวมวิดีโอจากผู฾ใช฾ทั่วโลกที่ใหญ฽ที่สุด 1. สื่อวีดีโอออนไลน์ส่งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยหน่วยงานรัฐ 1.) โฆษณาเศรษฐกิจพอเพียง โดยสํานักงานกองทุนสนับสนุนการสร฾างเสริมสุขภาพ (สสส.)

ภาพที่ 4 : โฆษณาเศรษฐกิจพอเพียง ที่มา : (อังคาร อรัณยะปาล, 2009) โฆษณาเศรษฐกิจพอเพียง โดยสํานักงานกองทุนสนับสนุนการสร฾างเสริมสุขภาพ (สสส.) เป็นการ นําเสนอเกษตรประณีต ผ฽านการเปรียบเทียบชีวิตของเกษตรกรที่ทําเกษตรกรรมเชิงเดี่ยวกับ เกษตรกรที่ทํา เกษตรประณีต ด฾วยเทคนิคการใช฾โมเดลจําลองภาพเหตุการณแของเกษตรกรทั้งสองราย โดยคนที่ทําเกษต ร เชิงเดี่ยว เพียงอย฽างเดียว มีความเสี่ยงสูงต฽อความผันผวนของราคาพืชผลเกษตร และการปลูกพืชเชิงเดี่ยวเกิด ผลกระทบต฽อคุณภาพดิน ส฽งผลเป็นลูกโซ฽ให฾ครอบครัวไม฽มีความสุข ลูกหลานต฾องไปทํางานหากินในเมือง ส฽วน เกษตรกรที่ทําเกษตรประณีต ใช฾ชีวิตแบบพอเพียง ทําให฾เกิดความสุขในระยะยาว ลูกหลานอยู฽พร฾อมหน฾า พึ่งพาตัวเองได฾อย฽างยั่งยืน 2.) YouTube เศรษฐกิจพอเพียง โดยกระทรวงมหาดไทย

201

ภาพที่ 5 : YouTube เศรษฐกิจพอเพียงกระทรวงมหาดไทย ที่มา : (TheBo1149, 2011) โฆษณาเศรษฐกิจพอเพียงโดยกระทรวงมหาดไทยกล฽าวถึง ดิน น้ํา และปุาไม฾เป็นทรัพยากรพื้นฐานใน การดํารงชีวิต การพัฒนาทรัพยากรเหล฽านี้ให฾อุดมสมบูรณแตามแนวพระราชดําริของในหลวงทําให฾ชาวบ฾าน สามารถพึ่งพาตัวเองได฾โดยนําทรัพยากรเหล฽านี้มาดัดแปลงให฾เกิดมูลค฽าเป็นหนึ่งในแนวของเศรษฐกิจพอเพียง วิเคราะห์สื่อวีดีโอออนไลน์ส่งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยหน่วยงานรัฐ ส฽วนมากสื่อวีดีโอออนไลนแส฽งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยหน฽วยงานรัฐมักจะให฾ความรู฾และเสนอ แนวคิด เพื่อประโยชนแสูงสุดของประชาชนโดยไม฽มุ฽งหวังผลกําไร ดังเช฽นสื่ อวีดีโ อออนไลนแส฽งเสริมปรัชญา เศรษฐกิจ พอเพียง โฆษณาของสสส. และกระทรวงมหาดไทยที่ได฾ยกตัว อย฽าง ในโฆษณาเล฽ าเรื่องราวเชิง เปรียบเทียบให฾เห็นถึงผลลัพธแว฽าเกษตรเชิงเดี่ยวกับเกษตรประณีตแตกต฽างกันอย฽างไร และเล฽าเกี่ยวกับพระราช ดํารัสของพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวเพื่อสอนให฾ยึดเป็นแนวทางในการดําเนินชีวิตอันเป็นประโยชนแแก฽ ประชาชนโดยตรง 2. สือ่ วีดีโอออนไลน์ส่งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยหน่วยงานเอกชน 1.) รื่นรมยแเพราะพอเพียง ภาพยนตรแโฆษณาเทิดพระเกียรติฯ โดยบริษัทตรีเพชรอีซูซุเซลสแจํากัด ร฽วมกับบริษัทเมเจอรแซีนีเพล็กซแกรุ฾ปจํากัด(มหาชน)

ภาพที่ 6 : รื่นรมยแเพราะพอเพียง ภาพยนตรแโฆษณาเทิดพระเกียรติฯ ที่มา : (Tri Petch Isuzu Sales, 2016) ภาพยนตรแโฆษณาเทิดพระเกียรติฯ เพื่อส฽งเสริมปรัชญาแห฽งความพอเพียง โดย“อีซูซุ” และ“เมเจอรแ ซีนีเพล็กซแ” ถ฽ายทอดเรื่องราวจากชีวิตจริงของ 2หนุ฽มสาวคนรุ฽นใหม฽ ชาวนายุค 4G ผู฾ดําเนินวิถีเกษตรอินทรียแ ตามแนวพระราชดําริให฾แก฽ชุมชน จากชาวเมืองสู฽ชาวนา สอดคล฾องกับแนวคิดปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง ความ น฽าสนใจนี้จึงถูกนําเรียบเรียงเป็นภาพยนตรแเทิดพระเกียรติฯ ในชื่อชุดว฽า “รื่นรมยแเพราะพอเพียง” เพื่อส฽งเสริม ให฾ประชาชนไทยตระหนักถึงวิถีแห฽งความพอเพียงเพื่อความสุขที่ยังยืน

202

2.) หนังสั้น สาวอนาคตไกลที่เลือกกลับมาเป็นชาวนาพัฒนาบ฾านเกิด โดย Citra Thailand

ภาพที่ 7 : หนังสั้นสาวอนาคตไกลที่เลือกกลับมาเป็นชาวนาพัฒนาบ฾านเกิด ที่มา : (Citra Thailand, 2016) หนังสั้นสาวอนาคตไกลที่เลือกกลับมาเป็นชาวนาพัฒนาบ฾านเกิด โดย Citra Thailand เนื้อหาเกี่ยวกับ สาวอําเภอภูเรือ จังหวัดเลย ที่ทุ฽มทั้งกายและใจเต็มที่กับพื้นนาของเธอ เพื่อเป็นชาวนานักพัฒนาชุมชนที่ สมบูรณแแบบ ด฾วยความรักในถิ่นฐานบ฾านเกิดและความรักใน ‘บ฾าน’ ที่ๆมอบความสุขที่แท฾จริง แม฾เธอจะเจอ แรงกดดันจากรอบข฾าง สิ่งที่คนมองว฽าแตกต฽างนี้กลับกลายเป็นแรงผลักดันให฾เธอกล฾าทําในสิ่งที่มีคุณค฽าและเธอ ก็เปล฽งประกายได฾อย฽างสวยงามด฾วยเรื่องราวและความคิดของเธอ วิเคราะห์สื่อวีดีโอออนไลน์ส่งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยหน่วยงานเอกชน มักจะใช฾บุคคลธรรมดาเป็นผู฾สื่อสารเพื่อถ฽ายทอดแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเพื่ อให฾เข฾าถึงผู฾บริโภค ได฾มากขึ้น โดยแฝงโฆษณาสินค฾าหรือผลิตภัณฑแผ฽านโฆษณาใส฽แนวความคิดของผลิตภัณฑแเข฾าร฽วมไปกับเนื้อหา ของปรัชญาพอเพียงเพื่อให฾คนดูซึมซับจดจําและสร฾างความประทับใจและยังสร฾างภาพลักษณแที่ดีต฽อองคแกร 3. สื่อวีดีโอออนไลน์ส่งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยบุคคลหรือกลุ่ม 1.) โฆษณาเศรษฐกิจพอเพียง (บุคคล)

ภาพที่ 8 : โฆษณาเศรษฐกิจพอเพียง ที่มา : (always2532, 2012) โฆษณาเศรษฐกิจพอเพียงจัดทําขึ้นเองโดยรูปแบบรายบุคคล เนื้อหาโฆษณาเป็นการเปรียบเทียบให฾ เห็นว฽า ไม฽ว฽าสังคมในเมืองหรือขนบท ก็สามารถนําหลักเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว ไป เป็นแนวทางในการดําเนินชีวิตได฾ โดยใช฾หลักการ 3 ห฽วง 2 เงื่อนไข 2.) เศรษฐกิจพอเพียงเกษตรทฤษฎีใหม฽ (กลุ฽ม)

203

ภาพที่ 9 : เศรษฐกิจพอเพียง ที่มา : (greentea1924, 2011) การแตูนเศรษฐกิจพอเพียง เป็นผลงานของกลุ฽มนักศึกษาคณะเทคโนโลยีสาระสนเทศและการสื่อสาร มหาวิทยาลัยศิลปากร นําเสนอการเกษตรทฤษฎีใหม฽ ตามรอยพระราชดําริของในหลวงของเรา ด฾วยเทคนิค การใช฾ตัวการแตูนเล฽าเรื่องเกษตรทฤษฎีใหม฽ซึ่งเป็นแนวทางปฏิบัติหนึ่งของหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มี ขั้นตอนของการพัฒนาแบ฽งออกได฾ 3 ขั้น วิเคราะห์สื่อวีดีโอออนไลน์ส่งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยบุคคลหรือกลุ่ม สําหรับสื่อวิดีโอออนไลนแส฽งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยรายกลุ฽มและรายบุคคล การจัดทําวิดีโอ ของรายกลุ฽ ม มั ก จะเป็ น กลุ฽ ม นั ก ศึ ก ษาหรื อ กลุ฽ ม ชุ ม ชน รวมตั ว กั น เพื่ อ จั ด สื่ อ หลากหลายรู ป แบบดั ง เช฽ น ที่ ยกตัวอย฽างจะเป็นการจัดทําแบบการแตูนใช฾เล฽าเรื่องราว ใช฾เทคนิคภาพวาดและเสียงภาคที่ใส฽สีสันเพื่อเล฽าเรื่อง ให฾น฽าสนใจ ส฽วนสื่อวีดีโอออนไลนแส฽งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยรายบุคคล ก็มีหลากหลายรูปแบบ เช฽นกัน ในที่นี้ยกตัวอย฽างบุคคลธรรมดาที่ ต฾องการจัดทําสื่อวิดีโอส฽งเสริมการเกษตรปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เป็นการใช฾การแสดงเพื่อเล฽าเรื่องราวเรียบง฽ายสอนเกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในระยะเวลาที่ไม฽มากนัก 4. สื่อวีดีโอออนไลน์ส่งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยความร่วมมือของฝ่ายต่างๆ

ภาพที่ 10 : ดร. เกริก มีมุ฽งกิจ พอเพียง กล฾าคืนถิ่น ที่มา : (Konglakuentin Official, 2015) สื่ อวีดี โ อออนไลนแ ส฽ งเสริ มปรั ช ญาเศรษฐกิจพอเพียงโดย ดร. เกริก มีมุ฽ง กิจ พอเพีย ง กล฾ าคืนถิ่ น โครงการคนกล฾าคืนถิ่นเพื่อสร฾างต฾นแบบการใช฾ชีวิตแบบพึ่งตนเองได฾ อย฽างมั่งคั่ง พอเพียง โดยความร฽วมมือของ ฝุายต฽างๆ ถ฽ายทอดเรื่องราวชีวิตของ ดร.เกริก มีมุ฽ง ได฾ตั้งคําถามว฽าคุณทํางานในเมืองมีรายได฾เท฽าไรต฽อเดือน เท฽าไร ? ดร.เกริก มีมุ฽ง ทํางานสบายๆได฾รายได฾วันละ 20,000 บาท โดยทําเกษตรแบบผสมผสานเอาความสุข ในครอบครัวเป็นตัวตั้ง ไม฽ใช฽ทรัพยแสินเงินทองเป็นตัวตั้งจนปใจจุบันธรรมชาติที่ฟื้นฟูดูแลทําให฾มีพอกิน มีพอใช฾ แถมยังมีเหลือไว฾แจกจ฽าย และไว฾ขายจนมีรายได฾มากกว฽าคนทํางานในเมืองหลายๆคน "บางคนมองหาสิ่งที่ ตัวเองไม฽มี จริงๆแล฾วทําอะไรได฾ให฾ทําก฽อนเราทําอะไรได฾ดี ใช฾สิ่งที่มีให฾เกิดประโยชนแ"

204

วิเคราะห์สื่อวีดีโอออนไลน์ส่งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงความร่วมมือของฝ่ายต่างๆ สื่อวีดีโอออนไลนแส฽งเสริมปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงโดยดร.เกริก มีมุ฽งกิจ พอเพียง กล฾าคืนถิ่น ถือเป็น สื่อบุคคลได฾เข฾ามามีบทบาทสําคัญมากต฽อการดําเนินงานส฽งเสริมการเกษตร เพื่อให฾ข฾อมูลข฽ าวสารการเกษตร แพร฽กระจายไปสู฽เกษตรกร โดยเป็นผู฾ส฽งสารผ฽านวีดีโอออนไลนแ วัตถุประสงคแเพื่อให฾คนกล฾าคืนถิ่นกับไปบ฾าน เกิดของตนเองและมีทัศนคติที่ดีต฽ออาชีพเกษตรกรใช฾ชีวิตแบบพึ่งตนเองได฾อย฽างมั่งคั่งพอเพียงและอยู฽ได฾จริง สมดุลกับการใช฾ทรัพยากรที่จํากัด สร฾างและเพิ่มจํานวนเกษตรกรที่พึ่งตัวเองได฾อย฽างยั่งยืน เพื่อมีส฽วนช฽วย ขับเคลื่อนสังคมให฾มั่นคงต฽อไป ตามที่เปูาหมายโครงการคนกล฾าคืนถิ่นคือสร฾างและเพิ่มจํานวนเกษตรกรที่พึ่ง ตัวเองได฾อย฽างยั่งยืน เพื่อมีส฽วนช฽วยขับเคลื่อนสังคมให฾มั่นคงต฽อไป บทสรุป ยู ทูบ (Youtube) ถือเป็ น ช฽ องทางสํ าคั ญที่เ ก็บรวบรวมวิดีโ อส฽ ง เสริ มการเกษตรตามหลั กปรั ช ญา เศรษฐกิจพอเพียง เปิดโอกาสให฾บุคคลที่มีความเกี่ยวข฾องด฾านการเกษตรหรือบุคคลทั่วไปได฾สืบค฾นและนําไป เผยแพร฽เพื่อสร฾างประโยชนแให฾แก฽คนอื่นๆ โดยวิดีโอส฽งเสริมเกษตรตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงอาจ จัดทําขึ้นโดยหน฽วยงานที่แตกต฽างกันออกไปตามวัตถุประสงคแขององคแกรและหน฽วยงานนั้นๆ แต฽จุดมุ฽งหมาย หลักก็เพื่อให฾ความรู฾ความเข฾าใจเกี่ยวกับหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงที่ทุกวันนี้เป็นเรื่องที่ใกล฾ตัวและสามารถ เข฾าถึงผู฾คนได฾ง฽าย

205

เอกสารอ้างอิง Admin. 2557. สัญลักษณ์ยูทูป. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.advice.co.th/it-news/200 [10 กันยายน 2559]. จเรวัฒนแ เทวรัตนแ. 2557. ยูทูบ (YouTube) วีดีโอออนไลน์กับการประชาสัมพันธ์. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.stou.ac.th/study/sumrit/3-58(500)/page8-3-58(500).html [9 กันยายน 2559]. ณรัชชแอร ศรีทอง. 2556. แนวคิด หลักการ และการปฏิบัติปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง. กรุงเทพฯ : โอ.เอส. พริ้นดติ้ง เฮาสแ. ตุ฿แสนฤทธิ์. 2559. ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.raiporjai.com/sufficiency.php?no=20&pg=1 [10 กันยายน 2559]. นภดล ยิ่งยงสกุล. 2554. ประวัติ และที่มาของ youtube. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://sornordon.wordpress.com/2011/12/16/. [10 กันยายน 2559] พิมพแพร พุฒิสาร. 2553. แรงจูงใจ พฤติกรรม และผลกระทบของวีดีโอคลิปออนไลน์. วิทยานิพนธแนิเทศศาสตรแมหาบัณฑิต, สาขาวิชาวารสารสนเทศ จุฬาลงกรณแมหาวิทยาลัย. ภัคพงศแ ปวงสุข. 2557. ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงกับการศึกษาการเกษตร. กรุงเทพฯ : มีนเซอรแวิส ซัพพาย ลิมิตเต็ด พาทเนอรแซิพ. ยูทูป. 2559. เศรษฐกิจพอเพียง. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com./ [10 กันยายน 2559]. สํานักงานคณะกรรมการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคมแห฽งชาติ. 2550. การประยุกต์ใช้หลักเศรษฐกิจพอเพียง. กรุงเทพฯ : คณะอนุกรรมการขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียง.

206

สื่อใหม่กับ Food Delivery ในสังคมยุคใหม่ นาดีน รอดสมัย 56040679 บทนา ในสภาวะปใจจุบันวิถีชีวิตของสั งคมยุคใหม฽ มีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ใช฾ชีวิตด฾วยความเร฽งรีบ แข฽งขันกับเวลามากขึ้น เวลาจึงเป็นปใจจัยสําคัญที่จะต฾องใช฾เพื่อให฾เกิดประสิทธิภาพมากที่สุด ดังนั้นจึงทําให฾เกิด การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการบริโภคของคนในสังคมยุคใหม฽ จึงเกิดการบริการจัดส฽งอาหารได฾เข฾ามามีบทบาท สําคัญในชีวิตประจําวันด฾านการบริโภค เนื่ องจากการบริการจัดส฽งอาหารทําให฾ เกิดการประหยัดทั้งค฽าใช฾จ฽าย ในการเดินทางและสามารถควบคุมเวลาในการรับประทานอาหารได฾อีกด฾วย หลายคนไม฽อยากออกจากบ฾าน เพราะรถติด อากาศร฾อน ฝนตก งานยุ฽ง สารพัดเหตุผลของคนเมืองที่ไม฽อยากขยับตัวออกจากบ฾าน แต฽ความหิว ก็ไม฽เคยปราณีใคร หลายคนจึงพึ่งพาบริการสั่งอาหารแบบเดลิเวอรี่ อีกทั้งธุรกิจอาหารส฽งถึงบ฾านยังสามารถเพิ่ม ยอดขายให฾กับ ทางร฾ านอาหารต฽างๆ ได฾ ทั้งในส฽ว นของการสั่งอาหารผ฽านแอพลิเคชั่นหรือผ฽ านสมารแทโฟน โดยใช฾เทคโนโลยีที่ได฾มีการพัฒนาอย฽างต฽อเนื่อง เพื่อตอบสนองความต฾องการของผู฾บริโภคได฾อย฽างแท฾จริง ความหมายของสื่อใหม่ สื่อใหม฽ (New media) คือ การสื่อสารรูปแบบใหม฽ ที่มีการนําเสนอเทคโนโลยีสมัยใหม฽เข฾ามา ประกอบการสื่อสาร ทําให฾การสื่อสารนั้นมีความทันสมัยมากยิ่งขึ้น ไม฽อยู฽ในกรอบเดิมๆ สื่อใหม฽เกิดจากการ เปิดตัวของเทคโนโลยีการสื่อสาร (Communication Technology) และต฽อมาก็มีคําใหม฽ที่หมายถึงสื่อใหม฽ ตามมาคือคําว฽า เทคโนโลยีการสารสนเทศ (Information Technology) จนกระทั่งในปใจจุบัน2คํานี้ได฾มา รวมตัว กัน และตกผลึ กเป็ น คําที่ใช฾อ฾างอิงถึง “สื่ อใหม฽ ” ที่ค฽อนข฾างแน฽นอนว฽า คือเทคโนโลยีส ารสนเทศ และการสื่อสาร (Information and Communication Technology) หรือที่เรียกว฽า ICT โดยสื่อใหม฽จะทําให฾ ผู฾รับสารรับรู฾ข฾อมูลข฽าวสารได฾ทั่วทุกมุมโลกไม฽ว฽าจะอยู฽ที่ไหนสื่อใหม฽ก็จะสามารถแพร฽กระจายข฽าวสารไปได฾อย฽าง ทั่วถึงและรวดเร็ว เช฽น E-mail, Facebook, Twitter หรือการแชทต฽างๆ ในขณะที่สื่อดั้งเดิมนั้นทําไม฽ได฾ สื่อ ใหม฽มีข฾อดีต฽างจากสื่อดั้งเดิมคือ รวดเร็วกว฽า ครอบคลุมกว฽า ประหยัดเวลาและค฽าใช฾จ฽ายได฾มากกว฽า ความ แตกต฽ า งหลั กของสื่ อ ใหม฽ และสื่ อ ดั้ ง เดิ มที่ เ ห็ น ได฾ ชั ด เจน เช฽ น สื่ อดั้ ง เดิ ม จะมี ข฾อ จํ า กั ด ด฾ า นพื้น ที่ แ ละเวลา ในขณะที่สื่อใหม฽นั้นไร฾ขีดจํากัดและเวลา ดังนั้นสื่อใหม฽มักจะไม฽ใช฽สื่อที่เกิดขึ้นมาอย฽างใหม฽เอี่ยม แต฽มักจะเกิด จากการปรับปรุงหรือเปลี่ยนแปลงคุณสมบัติบางประการของสื่อเดิมที่มีอยู฽แล฾ว (กาญจนา แก฾วเทพ และนิคม ชัยขุนพล, 2556) ลักษณะของสื่อใหม่ หากจะจํากัดคําว฽าสื่อใหม฽ให฾ครอบคลุมได฾มากที่สุดก็คงต฾องอ฾างอิงกับแนวคิดของนักคิดที่เกี่ยวข฾องกับ สื่อประเภทนี้ และเป็ น ที่รู฾ จั กและยอมรั บ กัน เช฽น มารแแชล แมคลู ฮัน , เลฝ มาโนวิค , เดนิส แมคเวล และ โรเจอรแส มาอธิบายสนับสนุน ซึ่งคุณลักษณะหลักของสื่อที่จะเรียกว฽าสื่อใหม฽หรือนิวมีเดียนั้นต฾องประกอบด฾วย

207

1. สื่ อมีความดิจิ ทัล (Digitalization) มีลั กษณะการทํางานและการประมวลผลแบบดิจิทั ล ซึ่งหลากหลาย รวดเร็วและแม฽นยํากว฽าแบบอะนาล็อกซึ่งเป็นเทคโนโลยีดั้งเดิม ระบบดิจิทัลอาศัยการเข฾ารหัส ข฾อมูลเป็นเชิงตัวเลขอ฾า งอิง ซึ่งสามารถแยกส฽วนเสี้ยวของข฾อมูลให฾ย฽อยลงไปแล฾วเรียกกลับมาประกอบเป็น รูป ใหม฽ได฾ตามต฾องการได฾อย฽างแม฽น ยําทําให฾ข฾อมูลนั้นเหมือนกับต฾นฉบับเดิมก฽อนถูกเข฾ารหั สและหาข฾อมูล บางส฽วน โดนทําลายหรือบกพร฽องก็อาจจะสามารถสร฾างหรือจําลองส฽วนที่ขาดหายมาเพื่อซ฽อมแซมทดแทนได฾ 2. มีลักษณะการหลอมรวมสื่อ (Media convergence) จากเดิมที่แต฽ละสื่อมีคุณสมบัติและหน฾าที่ เฉพาะด฾าน ก็ถูกนําเอาลักษณะต฽างๆ ที่มีมาหลอมรวมกันเพื่อให฾สะดวกในการใช฾คุณสมบัติต฽างๆ เหล฽านั้นด฾วย สื่อเพียงสื่อเดียว เช฽น หากต฾องการสนทนากันแบบทางไกลก็ต฾องพึ่งพาโทรศัพทแ หากอยากจะเห็นภาพก็ต฾อง พึ่งพาโทรทัศนแ พิมพแข฾อความต฾องอาศัยเครื่องพิมพแดีด ฟใงเพลงก็ต฾องอาศัยวิทยุหรือเครื่องเล฽นซีดี ตลอดจน การค฾นหาเส฾นทางก็ต฾องอาศัยการอ฽านแผนที่ แต฽สําหรับ สื่อใหม฽แล฾วทุกอย฽างที่กล฽าวมาถูกหลอมรวมเอาไว฾ใน เครื่องสมารแทโฟนเพียงเครื่องเดียวเท฽านั้น 3. มีการปฏิสัมพันธแ (Interactivity) ของสื่อกับผู฾ใช฾สื่อ เช฽น เมื่อคลิกเมาสแจะต฾องได฾ผลโต฾ตอบกลับมา ซึ่งเป็นผลโต฾ตอบแบบทันทีทันใดด฾วย และยิ่งไปกว฽านี้ ระหว฽างผู฾ส฽งสารและผู฾รับศาลก็มีปฏิสัมพันธแโต฾ตอบกัน อย฽างท฽านใดเช฽นกัน เช฽น ผู฾รับสารสามารถเลือกได฾ว฽าจะรับหรือปฏิเสธการรับสารนั้น รวมถึงสามารถต฽อรอง และยื่นเสนอหรือแสวงหาสารที่ต฾องการดับเองได฾ เช฽นการค฾นข฾อมูลจากระบบอินเทอรแเน็ตซึ่งต฽างไปจากสื่อเดิม ที่ผู฾รับสารต฾องรอรับสั่งตามการกําหนด ตามเวลาและตามลําดับที่ผู฾ส฽งสารได฾ตั้งไว฾เช฽นการฟใงรายการวิทยุ หรือการดูรายการโทรทัศนแเป็นต฾น 4. เป็นการสื่อสารจากหน฽วยบุคคลเดียว กระจายสารไปยังกลุ฽มหมู฽มาก (One-to-many) ซึ่งมีลักษณะ คล฾ายสื่ อมวลชนที่ส ามารถกระจายข฽าวสารจากผู฾ส฽ งเพียงคนเดียวหรือกลุ฽มเดียวไปยังผู฾ รับสารจํานวนมาก พร฾อมๆกันภายในเวลาอันรวดเร็ว เพียงแต฽สื่อใหม฽นั้นผู฾ส฽งสารไม฽จําเป็นต฾องเป็นผู฾สื่อสารระดับมืออาชีพที่มี อํานาจและสิทธิในการส฽ งสารแบบนักสื่อสารมวลชน หากแต฽ว฽าเป็นบุคคลธรรมดาทั่วไปเท฽านั้น ซึ่งแมคเคล ได฾เพิ่มเติมว฽า ไม฽เพียงแต฽เป็นการส฽งสารจากบุคคลไปยังกลุ฽มเท฽านั้นแต฽ยังเป็นลักษณะสังคมของการสื่อสาร อีกด฾วย คือผู฾ใช฾รู฾สึ กว฽าได฾ติดต฽อสื่อสารกับคนอื่นๆอยู฽ ในสื่อเก฽านั้น ผู฾รับสารหรือผู฾ใช฾สื่ออาจจะมีความรู฾สึกถึง สังคมกลุ฽มเดียวกันในประเภทความชอบเหมือนกันหรือที่เรียกว฽ากลุ฽มแฟนรายการเดียวกันได฾ กลุ฽มแฟนเพลง ก็อาจจะสามารถจินตนาการได฾ว฽ายังมีสมาชิกคนอื่นที่ชื่นชอบเหมือนกันและเป็นพวกเดียวกันได฾ แต฽สําหรับ สื่อใหม฽ไม฽เพียงแต฽รู฾สึกว฽ามีเพื่อน แต฽ยังสามารถมีการสื่อสารกับผู฾อื่นได฾จริงถึงแม฾จะไม฽ได฾เผชิญหน฾ากันจริงก็ตาม แต฽ก็สามารถแลกเปลี่ยนทัศนะและข฾อคิดต฽างๆ ได฾ ทั้งแบบทันทีทันใดและแบบที่รอเวลาได฾ เช฽น การสนทนา ผ฽ า นระบบแชทออนไลนแ และการโพสตแ ข฾ อ ความบนหน฾ า เว็ บ ไซตแ ข องสื่ อ สั ง คมเครื อ ข฽ า ยออนไลนแ เช฽น Facebook, Twitter, Pantip เป็นต฾น 5. เป็น การกระจายสารจากกลุ฽ มคนไปยังกลุ฽ มอื่น (Many-to-many) นอกจากการกระจายสาร เป็นลักษณะการกระจายจากบุคคลเดียวไปยังคนหมู฽มากแล฾ว ยังอาจเป็นการกระจายสารจากหลายๆ คน ไป ยังอีกหลายๆคนในเวลาเดียวกัน นั่นคือลักษณะการสื่อสารที่เรียกว฽าระบบเครือข฽ายนั่นเอง ซึ่งจะทําให฾การ แพร฽สารนั้นเป็นไปอย฽างกว฾างขวางและรวดเร็ว

208

ประเภทของสื่อใหม่ ประเภทของสื่อใหม฽ คือรูป แบบของเนื้อหาแบบดิจิทัล ที่พบเห็ นในปใจจุบัน และมีแนวโน฾มว฽าจะมี บทบาทสําคัญมากยิ่งขึ้นในอนาคต โดยสื่อใหม฽แต฽ละประเภทมีความโดดเด฽นและแตกต฽างกันตามประโยชนแและ วัตถุประสงคแในการใช฾งาน สําหรับขอบเขตประเภทของสื่อใหม฽นั้น lev Manovich ได฾แบ฽งไว฾เป็น 3 ประเภทใหญ฽ๆ คือ 1. รูปแบบของตัวอุปกรณแ (Hardware) เช฽น คอมพิวเตอรแ สมารแทโฟน เครื่องเล฽นดีวีดี มัลติมีเดีย คอมพิวเตอรแเกมสแ 2. รูปแบบของโปรแกรมซอฟทแแวรแ (Software) เช฽น โซเชียลมีเดีย เกมออนไลนแ รวมทั้งแอพลิเคชั่น ต฽างๆ ที่ใช฾งานในอุปกรณแสมารแทโฟนและคอมพิวเตอรแแท็ปเล็ต 3. รูปแบบของเครือข฽ายการสื่อสาร (Communication Network) เช฽น ระบบสื่อสารดาวเทียม เคเบิลใยแก฾ว เครือข฽ายอินเตอรแเน็ต โทรคมนาคม สื่อใหม฽ จึ งหมายถึง สื่ อที่เป็ น ทั้งอุปกรณแการสื่ อสาร โปรแกรมซอฟแวรแและเครือข฽ายการสื่ อสาร ที่มีรูปแบบการจัดเก็บ การจัดการและจัดส฽งข฾อมูลเนื้อหาในรูปแบบดิจิทัล และได฾ศึกษาบทบาทของสื่อใหม฽ ในรูปแบบของโปรแกรมซอฟแวรแที่สําคัญ คือ โซเชียลมีเดีย (Social Media) ซึ่งมีความหมายดังต฽อไปนี้ โซเชียลมีเดีย (Social Media) โซเชียลมีเดีย (Social Media) ได฾ถูกนํามาใช฾ในความหมายของการหลอมรวมกันทางเทคโนโลยี ระหว฽างเว็บไซตแและโซเชียลเน็ตเวิรแค คําว฽าโซเชียลมีเดียจึงกลายมาเป็นคําหลักที่มีความหมายกว฾างและใช฾ เรี ย กครอบคลุ มทั้งสื่ อโซเชีย ลเน็ ตเวิรแ คและเว็บไซตแ ที่ช฽ว ยสร฾างปฏิสั มพันธแทางสั งคมระหว฽างผู฾ ใช฾ งาน โดยนักวิชาการด฾านสื่อใหม฽หลายคนกล฽าวถึงคุณลักษณะของโซเชียลมีเดียไว฾ว฽าเป็นสื่อที่มีประสิทธิภาพในการ สื่อสาร (boyd, 2008) เป็นสื่อที่มีความเปิดกว฾างและสร฾างการมีส฽วนร฽วมให฾เกิดขึ้น (Mayfield, 2007) เป็นสื่อที่ก฽อให฾เกิดการเชื่อมโยงและการสร฾างชุมชนให฾เกิดขึ้น (Smith, Borash, Getoor และ Lauw, 2008) โดยภาพรวมโซเชียลมีเดียเป็นสื่อที่ประกอบด฾วยคุณลักษณะ 3 ประการ ดังนี้ 1. เป็นสื่อที่ทําให฾ผู฾ใช฾สามารถสร฾างข฾อมูล ดาวนแโหลดและแบ฽งปในข฾อมูลระหว฽างกัน 2. เป็นสื่อที่ทําให฾ผู฾ใช฾งานสามารถเผยแพร฽ข฾อมูลและโปรไฟลแของตนเองได฾ 3. เป็นสื่อที่ทําให฾ผู฾ใช฾งานสามารถเชื่อมต฽อสื่อสารกับผู฾ใช฾คนอื่นๆ ได฾ ความนิยมที่ผู฾ใช฾มีต฽อโซเชียลมีเดียเกิดขึ้นมากมายโดยไม฽มีข฾อกังขา ผลการวิจัยของบริษัท เอซีเนลสัน ในปี 2009 พบว฽า 2 ใน 3 ของผู฾ใช฾สื่อออนไลนแจะใช฾โซเชียลมีเดีย โดยเฉลี่ยผู฾ใช฾สื่อออนไลนแจะใช฾เวลา 10 เปอรแเซ็นตแของการออนไลนแนั้นไปกับการใช฾งานโซเชียลมีเดีย นอกจากนี้โซเชียลมีเดียยังได฾รับความนิยม เป็นอันดับสี่ในกระบวนกิจกรรมการใช฾งานออนไลนแทั้งหมดและยังถือเป็นอันดับที่สูงกว฽าการใช฾งานในส฽วนของ อีเมลแหรือจดหมายอิเล็คทรอนิกสแอีกด฾วย

209

Food Delivery คืออะไร จุดเริ่มต฾นเดลิเวอรี่ในประเทศไทยเกิดขึ้นมาเมื่อ ประมาณ 20 ปีที่แล฾ว คนไทยรู฾จักคําว฽า “เดลิเวอรี่” (Delivery) มาจากบริษัทอาหารยักษแใหญ฽อย฽างพิซซ฽า ที่สมัยนั้นเน฾นโปรโมทการบริการส฽งถึงบ฾านเป็นจุดขายจน ประสบความสําเร็จ ทําให฾หลังจากนั้นก็มีร฾านอื่นๆ มากมายหันมาให฾ความสําคัญกับการบริการส฽งถึงบ฾าน รู฾ ห รื อ ไม฽ ส มัย ก฽อ นประเทศไทยก็ มีเ ดลิ เ วอรี่ แต฽เ ราเรีย กธุ ร กิจ แบบนี้ว฽ าการส฽ งอาหารปิ่ น โตหรื อ ผู ก ปิ่น โต การผูกปิ่นโตคือ การจ฾างให฾ทําอาหารใส฽ปิ่นโตส฽งให฾ตามที่ตกลงกัน แต฽ก็ไม฽ได฾ถูกโปรโมทให฾เป็นรูปแบบธุรกิจที่ โด฽งดังแบบเดลิเวอรี่ ธุรกิจอาหารส฽งถึงบ฾าน คือ Delivery (เดลิเวอรี่) แปลว฽า การส฽งสินค฾าจากผู฾ขายไปยังผู฾ซื้อธุรกิจอาหาร ส฽งถึงบ฾าน การขายอาหารโดยวิธีการนําเสนอผ฽านช฽องทางต฽างๆ ใช฾การทําอาหารตามการสั่งซื้อที่มีคนสั่งแล฾วทํา การจัดส฽งให฾ถึงที่ จากการศึกษาสถานการณแในปใจจุบัน (เกียรติศักดิ์ แซ฽โค฾ว, 2554) พบว฽าธุรกิจอาหารส฽งถึง บ฾านมี 2 แบบ ได฾แก฽ ธุรกิจอาหารส฽งถึงบ฾านที่มีร฾าน หมายถึง ร฾านอาหารที่มีสถานที่ตั้งชัดเจนทําให฾บุคคลทั่วไปสามารถไป รับประทานอาหารนั้นๆ ได฾ด฾วยตนเอง หรือจะโทรสั่งก็มีบริการจัดส฽งอาหารให฾ถึงที่ เช฽น ปรุง, สกายลารแค, ศิริ ชัยไก฽ย฽าง, สีฟูา, DJPoom menu เป็นต฾น

ภาพที่ 1 ตัวอย฽างธุรกิจอาหารส฽งถึงบ฾านที่มีร฾าน ที่มา : ปรุง (2556), สกายลารแค (2558), ศิริชัยไก฽ย฽าง (2559) สีฟูา (2558) และ DJPoom menu (2558) ธุรกิจอาหารส฽งถึงบ฾านที่บริษัทจัดส฽ง หมายถึง การขายอาหารโดยวิธีการนําเสนอผ฽านช฽องทางต฽างๆ ซึ่งไม฽มีสถานที่ตั้งให฾บุคคลทั่วไปมารับประทานอาหารได฾ แต฽ใช฾การทําอาหารตามการสั่งซื้อที่มี คนสั่งแล฾วทําการ จัดส฽งให฾ถึงที่ เช฽น Thank god it’s organic, Tiptop clean food, เจคิวปูม฾านึ่ง Delivery, Fox Box, Lobster Gangsters เป็นต฾น

210

ภาพที่ 2 ตัวอย฽างธุรกิจอาหารส฽งถึงบ฾านที่บริษัทจัดส฽ง ที่มา : thank god it’s organic (2558), Tiptop clean food (2559), เจคิวปูม฾านึ่ง Delivery (2559), Fox Box (2557) และ Lobster Gangsters (2558) นอกจากนั้นในปใจจุบันยังมีกระแสการทําธุรกิจอาหารที่มีลักษณะแตกต฽างออกจากสองลักษณะแรก ที่เป็นบริษัทรับซื้ออาหารจากร฾านดังหรือร฾านยอดนิยม และจัดส฽งแก฽ผู฾บริโภคปลายทาง เช฽น food panda, Line man, Indie Dish เป็นต฾น

ภาพที่ 3 ตัวอย฽างธุรกิจอาหารส฽งถึงบ฾านที่บริษัทรับซื้ออาหารจากร฾านดัง ที่มา : food panda (2559), Line man (2559) และ Indie Dish (2559)

สื่อใหม่กับ Food Delivery ธุรกิจอาหารมีความหลากหลายและมีรูปแบบให฾เลือกมากขึ้น เจ฾าของร฾านอาหารต฽างๆ สรรหาวิธี ที่ จ ะตอบสนองความต฾ อ งการให฾ กั บ ผู฾ บ ริ โ ภค เพื่ อ ตอบสนองความต฾ อ งการและไลฟ฼ ส ไตลแ ข องผู฾ บ ริ โ ภค ที่เ ปลี่ ย นไปจึ ง เกิด ธุ ร กิ จ อาหารส฽ งถึ งบ฾ า น เนื่อ งมาจากการที่ ผู฾ บ ริ โ ภคต฾ อ งการความสะดวกสบายในการ รับประทานอาหารโดยไม฽ต฾องทําอาหารเอง สามารถเลือกที่จะรับประทานอาหารในแบบที่ตนชอบ สื่อใหม฽ จึงเข฾ามีบทบาทในการเป็นตัวกลางหรือช฽องทางระหว฽างผู฾ส฽งสารที่เป็นร฾านค฾าหรือบริษัทจัดส฽งไปยังผู฾รับสารที่ เป็นผู฾บริโภค จึงสนใจว฽าสื่อใหม฽เหล฽านี้มีอะไรบ฾าง เช฽น 1. Application มีการทําแอพพลิเคชั่นต฽างๆที่เอื้อต฽อความสะดวกสบายของกลุ฽มผู฾บริโภค ที่สําคัญ คือ การพัฒนาฟใงกแชั่นต฽างๆ ให฾ตอบรับกับการใช฾งานบนอุปกรณแไฮเทคต฽างๆ ส฽งผลให฾กลุ฽มผู฾บริโภคเกิดความ เชื่อมั่นต฽อตัวสินค฾าของตน เช฽น App Food panda, DJPoom menu และ Indie Dish ใช฾เพื่อสั่งอาหาร

211

ติดตามการส฽ง ติดตามเส฾นทาง นอกจากนี้แอพพลิเคชั่นยังช฽วยในการติดต฽อปฏิสัมพันธแกับผู฾บริโภคทั้งการ ส฽งข฾อมูลข฽าวสาร ข฾อมูลองคแกร สิทธิพิเศษสําหรับผู฾บริโภค เพื่อเป็นการสร฾างความสัมพันธแอันดีกับทั้งผู฾บริโภค เก฽าและผู฾ที่กําลังจะก฾าวเข฾ามาเป็นลูกค฾าใหม฽

ภาพที่ 4 ตัวอย฽างแอพพลิเคชั่นที่มีข฾อมูลร฾านอาหารและโปรโมชั่น ที่มา : Foodpanda (2559) 2. Website หากเปรียบดิจิทัลเป็นห฾างสรรพสินค฾าใหญ฽แห฽งหนึ่ง เว็บไซตแก็เป็นเหมือนหน฾าร฾าน ในห฾างสรรพสินค฾า ทําหน฾าที่เป็นเหมือนเว็บไซตแหลักที่สามารถนําเครื่องมือดิจิทัลมารวมเข฾าด฾วยกัน เพื่อเพิ่ม ช฽องทางในการสื่ อสาร ปใ จ จุบั น องคแกรและบริษัทต฽างๆ จําเป็นต฾องมีเว็บไซตแอยู฽บนเครือข฽ายอินเทอรแเน็ต เพื่อไว฾เป็ น ที่สํ าหรั บ เผยแพร฽ ข฾อมูล ข฽าวสารและบริการต฽างๆ ให฾ เป็นที่รู฾ จัก และสามารถเข฾าถึงกลุ฽ มลู กค฾ า เปูาหมายได฾มากที่สุด ทั้งยังช฽วยสร฾างภาพลักษณแที่ดีให฾กับธุรกิจได฾อีกด฾วย เช฽น เว็บไซตแร฾าน DJPoom menu สามารถสั่งอาหาร เลือกดูรายการอาหาร หรือสามารถดูข฾อมูลการสั่งซื้อได฾เพื่อเก็บเป็นหลักฐานการชําระเงิน และยังมีหน฾าข฾อมูลการติดต฽อทั้งอีเมล เบอรแโทรศัพทแ แผนที่ร฾าน เพื่อให฾มีทางเลือกในการติดต฽อมากขึ้น

ภาพที่ 5 ตัวอย฽างเว็บไซตแที่มีข฾อมูลอาหาร และขั้นตอนการสั่ง ที่มา : DJPoommenu (2559)

212

3. Facebook เป็นสื่อที่ได฾รับความนิยมอันดับต฾นๆ เพราะจํานวนผู฾ใช฾งานเพิ่มจํานวนมากขึ้นเรื่อยๆ มาอย฽างต฽อเนื่อง ซึ่งการใช฾งานส฽วนใหญ฽ใช฾ในการติดต฽อสื่อสาร แบ฽งปในความคิดเห็นหรือแชรแประสบการณแ ต฽างๆ กับเหล฽าบรรดาเพื่อนๆ หรือคนรู฾จักเพื่ออัพเดทข฾อมูลข฽าวสาร นอกจาก Facebook ส฽วนตัวแล฾ว ในองคแ ก รหรื อ ธุ ร กิ จ ต฽ า งๆ ยั ง สามารถใช฾ เ ป็ น เครื่ อ งมื อ ในการสื่ อ สารติ ด ต฽ อ กั บ ลู ก ค฾ า หรื อ ช฽ ว ยในการ ประชาสัมพันธแข฾อมูลข฽าวสารต฽างๆ ไปยังกลุ฽มลูกค฾าเปูาหมาย เช฽น การจัดกิจกรรมลดราคาอาหาร การแถม สินค฾าซื้อ 2 แถม 1 ในช฽วงแนะนําสินค฾า หรือเมื่อซื้อครบตามเงื่อนไข บริการจัดส฽งฟรี เป็นต฾น

ภาพที่ 6 ตัวอย฽าง Page Facebook เจ฾าของธุรกิจ ที่มา : เจคิวปูมานึ่งDelivery (2559) 4. Instagram หรือเรียกสั้นๆ ว฽า IG จะเน฾นการบอกเล฽าเรื่องราวด฾วยภาพถ฽าย สามารถปรับแต฽ง ภาพถ฽ายได฾อย฽างสวยงาม เพื่อแชรแให฾เพื่อนๆได฾ติดตามภาพต฽างๆ ที่เราโพสตแได฾ หรือจะเลือกติดตามความ เคลื่อนไหวของเพื่อนหรือบุคคลอื่นที่เราสนใจโดยกด like หรือ Comment รูปที่ชอบ อินสตาแกรมได฾เพิ่ม เครื่องหมาย #Hashtag ค฾นหาได฾ง฽าย ซึ่งสะดุด ให฾คนสนใจอ฽านตัวเน฾นมากยิ่งขึ้น เหมือนกับการใส฽คียแเวิรแด สําคัญ เมื่อมีคนค฾นหาคําที่เกี่ยวกับ Hashtag จึงเป็นการเพิ่มโอกาสที่คนจะเห็นโพสตแเพิ่มขึ้น เช฽น การสร฾าง กิจกรรมเพื่อกระตุ฾นให฾คนถ฽ายภาพสินค฾า ทําให฾สินค฾าเกิดการพูดถึงและบอกต฽อ เป็นต฾น

ภาพที่ 7 ตัวอย฽างอินสตาแกรมที่มีการติดเครื่องหมาย Hashtag ที่มา : Thankgoditsorganic (2559)

213

การทําธุรกิจ Food Delivery ไม฽จําเป็นต฾องเลือกสื่อใดสื่อหนึ่ง อาจจะต฾องใช฾สื่อหลายๆ อย฽าง มาประกอบกันหรือใช฾ควบคู฽กัน เช฽น สื่อบุคคลซึ่งหมายถึงการประกาศข฽าวโดยเฉพาะกลุ฽มเพื่อน นอกจาก จะเป็ น แหล฽ ง โน฾ ม น฾ า วใจแล฾ ว สื่ อ บุ ค คลยั ง มี ป ระโยชนแ ใ นยามที่ ก ารใช฾ อิ น เทอรแ เ น็ ต ไม฽ ส ามารถใช฾ ง านได฾ คนก็สามารถบอกปากต฽อปากได฾ หรืออาจจะต฾องมี Call center คอยรับโทรศัพทแ สื่อมวลชน เช฽น รายการวิทยุ รายการโทรทัศนแเพื่อประชาสัมพันธแร฾าน หรือโบรชัวรแที่เป็นสื่อสิ่งพิมพแ ซึ่งสามารถเก็บรักษาและเรียกมาใช฾ได฾ เมื่อต฾องการ และสื่อกิจกรรม เช฽น การไปออกบูธแนะนําสินค฾าตามงานต฽างๆ บทสรุป การทําธุรกิจด฾านอาหารไม฽จําเป็นต฾องเปิดร฾านหรือมีหน฾าร฾านเท฽ านั้น เพราะปใจจุบันเทคโนโลยีก฾าวไป ไกล ทําให฾เกิดทางเลือกหลากหลายที่จะเป็นช฽องทางนําสินค฾าไปสู฽ผู฾บริโภคได฾เหมือนกัน ขณะที่ธุรกิจส฽งถึงบ฾าน (Delivery) ไม฽ต฾องลงทุนอะไรมากเท฽ากับการเปิดร฾าน ขอเพียงแค฽อาหารนั้นมีมาตรฐาน สด สะอาดและระบบ การจัดการที่ดีพอ และธุรกิจจัดส฽งอาหารนี้จะเข฾ามาตอบสนองความต฾องการของผู฾บริโภคเปูาหมายโดยแท฾จริง ซึ่งในปใจจุบันธุรกิจนี้กําลังเป็นที่นิยมและได฾รับความสนใจของคนในสังคมยุคใหม฽เป็นอย฽างมาก เพราะรูปแบบ การดําเนินชีวิตของสังคมเมืองที่ต฾องการความสะดวกในทุกๆด฾าน รวมทั้งการขยายตัวของสื่อต฽างๆ ทําให฾ธุรกิจ นี้เติบโตและเข฾าถึงผู฾บริโภคได฾ง฽ายและรวดเร็วมากขึ้น

214

เอกสารอ้างอิง DJPoommenu. 2559. ตัวอย่างเว็บไซต์ที่มีข้อมูลอาหาร และขั้นตอนการสั่ง [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.djpoommenu.com/ [16 กันยายน 2559].

Foodpanda. 2559. ตัวอย่างธุรกิจอาหารส่งถึงบ้านที่มีร้าน [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.foodpanda.co.th [16 กันยายน 2559].

FoxBox. 2557. ตัวอย่างธุรกิจอาหารส่งถึงบ้านที่บริษัทจัดส่ง [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.facebook.com/foxboxdiet/ [19 กันยายน 2559].

IndieDish. 2559. ตัวอย่างธุรกิจอาหารส่งถึงบ้านที่บริษัทรับซื้ออาหารจากร้านดัง [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://indiedish.co [19 กันยายน 2559].

Lineman. 2559. ตัวอย่างธุรกิจอาหารส่งถึงบ้านที่บริษัทรับซื้ออาหารจากร้านดัง [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.facebook.com/linemanth/ [19 กันยายน 2559].

Lobster Gangsters. 2557. ตัวอย่างธุรกิจอาหารส่งถึงบ้านที่บริษัทจัดส่ง [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.lobstergangsters.com [19 กันยายน 2559].

Thankgoditsorganic. 2559. ตัวอย่างอินสตาแกรมที่มีการติดเครื่องหมาย Hashtag [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.instagram.com/thankgoditsorganic/ [17 กันยายน 2559].

TiptopCleanfood. 2559. ตัวอย่างธุรกิจอาหารส่งถึงบ้านที่บริษัทจัดส่ง [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.facebook.com/TiptopCleanFoodDelivery/ [19 กันยายน 2559]. กาญจนา แก฾วเทพ และนิคม ชัยขุนพล. 2556. คู่มือสื่อใหม่ศึกษา. (พิมพแครั้งที่2). กรุงเทพฯ : ห฾างหุ฾นส฽วน จํากัดภาพพิมพแ. เกียรติศักดิ์ แซ฽โค฾ว. 2554. การออกแบบเพื่อการสื่อสารการตลาดที่สร้างแรงจูงใจในการตัดสินใจซื้อของ อาหารส่งถึงบ้านที่ไม่มีหน้าร้าน. วิทยานิพนธแมหาบัณฑิต, สาขาวิชาการออกแบบศิลป฼ บัณฑิต วิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร. เจคิวปูมานึ่งDelivery. 2559. ตัวอย่าง Page Facebook เจ้าของธุรกิจ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.facebook.com/JQPUUMANUNG/?fref=ts [17 กันยายน 2559]. ฐิตินัน บุญภาพ คอมมอน. 2556. บทบาทของสื่อใหม่ในการสร้างค่านิยมทางสังคมและอัตลักษณ์ของ เยาวชนไทยในเขตกรุงเทพมหานคร [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://libdoc.dpu.ac.th/research/149786.pdf ช฽อง one. 2557. ขอรวยด้วยคน 7 พ.ย. 57 เจคิวปูม้านึ่ง ธุรกิจDeliveryอาหารทะเลรายแรก [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=sAsI5g4490o [19 กันยายน 2559].

215

ณัฐพล ใยไพโรจนแ. 2558. Digital Marketing : Concept & Case Study. (พิมพแครั้งที่ 1). นนทบุรี : บริษัทไอดีซี พรีเมียรแ จํากัด. ปรุง. 2556. ตัวอย่างธุรกิจอาหารส่งถึงบ้านที่มีร้าน [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.facebook.com/prung.thai.recipes/ [20 กันยายน 2559]. ศิริชัยไก฽ย฽าง. 2559. ตัวอย่างธุรกิจอาหารส่งถึงบ้านที่มีร้าน [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.sirichaikaiyang.com [19 กันยายน 2559]. ศูนยแวิจัยกสิกรไทย. 2551. ธุรกิจเดลิเวอรี่สินค้าอาหาร : ขยายตัว15%สวนกระแสเศรษฐกิจ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://library.dip.go.th/multim6/edoc/17586.pdf [18 กันยายน 2559]. สีฟูา. (2558). ตัวอย่างธุรกิจอาหารส่งถึงบ้านที่มีร้าน [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://seefah.com [20 กันยายน 2559]. สมพล หิรัญเจริญ, ปิยณัฐ ทิพยแรักษแ และ สมาน โพธิ. 2554. แผนธุรกิจจัดส่งอาหาร. วิทยานิพนธแ บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตรแ. สุนิษฐา เศรษฐีธร. 2554. รายงานตลาดอาหารในประเทศไทย [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://fic.nfi.or.th/webtour/pdf/th-food-mkt.pdf [19 กันยายน 2559].

216

การประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์สกินฟูดผ่านเฟซบุค นางสาวนาถริตา ฉันทกุล 56040680 บทนา ปใจจุบันผลิตภัณฑแเสริมความงามเข฾ามามีบทบาทในชีวิตประจําวันเป็นอย฽างมาก คนส฽วนใหญ฽หันมาใช฾ ผลิ ตภัณฑแจากต฽างประเทศ ซึ่งประเทศที่ได฾รับความนิยมและเป็นผลิ ตภัณฑแที่มีคุณภาพคือผลิตภัณฑแจาก ประเทศเกาหลี และจากกระแสอิทธิพลเกาหลีฟีเวอรแ ทําให฾ผลิตภัณณแต฽างๆจากเกาหลีประสบความสําเร็จเป็น อย฽างมาก ผลิตภัณฑแสกินฟูดเป็นอีกหนึ่งผลิตภัณฑแที่มีการประชาสัมพันธแผลิตภัณฑแผ฽านเฟซบุค ในการเผยแพร฽ ข฾อมูล ข฽าวสาร ด฾ว ยเหตุนี้ จึงทําให฾ ส กิน ฟูดเป็นที่รู฾จักและได฾รับความนิยมดังเช฽นในปใจจุบัน เรามาดูกันว฽า เฟซบุคมีการประชาสัมพันธแอย฽างไรให฾ประสบความสําเร็จ ผลิตภัณฑ์เครื่องสาอาง ของสกินฟู๊ด ผลิตภัณฑแสกินฟฺูด ถูกตั้งขึ้นเมื่อปี ค.ศ.1957 โดยกลุ฽มนักธุรกิจในประเทศเกาหลีแต฽ไม฽ได฾พัฒนาในเชิง การค฾ า จนถึ ง ปี ค.ศ.2004 จึ ง ได฾ เ ปิ ด เป็ น ร฾ า นค฾ า สกิ น ฟู ด ในแขวงเมี ย นดง ในกรุ ง โซลประเทศเกาหลี ใ ต฾ ผลิตภัณฑแสกินฟูดใช฾สารตั้งต฾น ที่มาจากธรรมชาติ เป็นวัตถุดิบที่มาจากการเกษตร ไม฽ว฽าจะเป็นอาหาร พืช ผลไม฾ต฽างๆ ให฾กลายไปเป็นเครื่องบํารุงผิวอย฽างหลากหลาย จึงเป็นเครื่องสําอางที่ผู฾คนนิยมเลือกใช฾ ปใจจุบัน สกินฟู​ูดมีสาขาในประเทศไทย 35 สาขา โดยบริษัทมาลาคีจํากัด ดําเนินธุรกิจเป็นตัวแทนจําหน฽ายและนําเข฾า ผลิตภัณฑแเครื่องสําอางสกินฟูดจากประเทศเกาหลีใต฾ และมีการใช฾สัญลักษณแคือ Guardian Angel ซึ่งโลโก฾ ดังกล฽าวออกแบบเพื่อให฾สื่อความหมายให฾ลูกค฾าเข฾าใจว฽าสินค฾ามีความบริสุทธิ์และความดีงามอยู฽ในตัวสินค฾า โดยมีความหมายเป็ นในในว฽า สกิน ฟู​ูดเปรียบดั่งเทพผู฾พิทักษแปกปูองและดูแลผิว ของคุณให฾ส ดใสบริ สุ ทธิ์ดู สุขภาพดี ผลิตภัณฑ์ต่างๆของสกินฟูด ผลิตภัณฑ์บารุงผิวหน้า

ภาพที่1 ผลิตภัณฑแบํารุงผิวหน฾า ที่มา skinfoodthailand (2558)

217

ผลิตภัณฑ์สาหรับร่างกาย-เส้นผม

ภาพที่2 ผลิตภัณฑแสําหรับร฽างกาย-เส฾นผม ที่มา skinfoodthailand (2558) ผลิตภัณฑ์แต่งหน้า

ภาพที่3 ผลิตภัณฑแแต฽งหน฾า ที่มา skinfoodthailand (2558)

ผลิตภัณฑ์ขายดี

ภาพที่4 ผลิตภัณฑแขายดี ที่มา skinfoodthailand (2559)

218

Socail Media ที่ส่งผลให้ผลิตภัณฑ์สกินฟูดประสบความสาเร็จ อิ น เทอรแ เ น็ ต เป็ น ลู฽ ท างใหม฽ ท างการค฾ า เพราะผู฾ ข ายสามารถประกอบธุ ร กิ จ ทางการค฾ า ผ฽ า นทาง อิ น เตอรแ เ น็ ต ได฾ กลุ฽ ม เปู า หมายสามารถเข฾ า มาติ ด ตามข฾ อ มู ล ข฽ า วสาร รายละเอี ย ดข฾ อ มู ล ของสิ น ค฾ า เพื่ อ ประกอบการตั ด สิ น ใจซื้ อ ได฾ ผู฾ ข ายสามารถโฆษณาสิ น ค฾ า ของตนเองผ฽ า นสื่ อ อิ น เตอรแ เ น็ ต ได฾ ทั่ ว โ ลก จากความก฾าวหน฾าทางเทคโนโลยีสื่อออนไลนแ เช฽น เฟสบุคเข฾ามีบทบาทสําคัญต฽อผู฾คนและมีผลต฽อการดําเนิน ชีวิตในปใจจุบัน FaceBook กรุงเทพธุรกิจ(2555) รายงานว฽าปใจจุบันมีผู฾ใช฾งานเฟซบุคทั่วโลก 868,051,080 ล฾านคน ซึ่งประเทศ สหรัฐอเมริกามีผู฾ใช฾งานมากที่สุดคือ 155,707,160 คน เฟสบุคในประเทศไทยพบว฽ามีผู฾ใช฾งานเฟสบุ฿คใน ประเทศไทยอยู฽ประมาณ 15 ล฾านคน โดยเมืองที่มีประชากรใช฾งานเฟซบุคเยอะที่สุดคือกรุ งเทพมหานครที่มี ผู฾ใช฾เฟซบุคกว฽า 8.7 ล฾านคน ผลิตภัณฑแสกินฟูดเป็นอีกหนึ่งองกรคแที่มีคนถูกใจทั้งหมด 117,302 คน และใช฾เฟซบุคในการสื่อสาร และประชาสัมพันธแข฾อมูลข฽าวสาร ข฾อมูลโปรโมชั่นของสินค฾าที่มีอยู฽ในขณะนั้น และรวมไปถึงข฾อมูลต฽างๆของ ผลิตภัณฑแสกินฟูด เพื่อชักจูงใจให฾กลุ฽มเปูาหมายเกิดความต฾องการในการซื้อสินค฾าของผลิตภัณฑแสกินฟูด และให฾ คําปรึกษาเกี่ยวกับความงาม ทั้งผิวกายและหน฾าแนะนําการใช฾เครื่องสําอาง

ภาพที่5 เฟซบุคของ skinfood ที่มา SkinfoodThailand (2553) การประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์สกินฟูด ผ่านเฟซบุค๊ การประชาสั มพันธแเป็นการสื่อสารความคิดเห็น ข฾อมูลข฽าวสารต฽างๆไปยังกลุ฽มเปูาหมาย เป็นการ เสริ ม สร฾ า งความสั ม พั น ธแ ร ะหว฽ า งองคแ ก รไปยั ง กลุ฽ ม เปู า หมายและยั ง เป็ น การเสริ ม สร฾ า งภาพลั ก ษณแ อั น ดี ให฾แก฽องคแกร และเป็นการเผยแพร฽ ชี้แจงให฾ประชาชนได฾เข฾าใจ เป็นการชั กจูงใจให฾ประชาชนนั้นมีส฽วนร฽วม

219

และเป็ นการผสมผสานความคิดเห็น ของประชาชนที่ เกี่ยวข฾องให฾เข฾ากับจุดมุ฽งหมายและวิธีการดําเนินงาน (Bernay, 1952) ธีร พัน ธุแ โล฽ ทองคํา(2544 : 6)กล฽ าวว฽า การประชาสั มพันธแถือว฽าเป็นการสื่ อสารทางการตลาด ประชาสัมพันธแข฾อมูลข฽าวสารเกี่ยวกับกิจกรรมด฾านต฽างๆให฾กับผู฾บริโภคได฾รับรู฾มากที่สุด ธุรกิจจะเลือกเครื่องมือ ในการสื่อสารการตลาดให฾เหมาะสมกับธุรกิจของตนเอง สกินฟูดจึงใช฾เฟซบุ คประชาสั มพัน ธแสิ นค฾า ทําให฾ ผู฾ บริโภครู฾จักสินค฾า มีความรู฾เกี่ยวกับตัวสิ นค฾า มี ทัศนคติที่ดีต฽อตัวสินค฾า จูงใจให฾เกิดความรู฾สึกอยากซื้อหรืออยากใช฾สินค฾ านั้น หรือในกรณีที่เป็นลูกค฾าอยู฽แล฾ว อาจจะเป็นการสร฾างความจงรักภักดีในตราสินค฾าและเพิ่มปริมาณการใช฾ให฾มากขึ้น ซึ่งเฟซบุคมีการใช฾การ ประชาสัมพันธแการขาย ดังนี้ -มีการใช้โปสเตอร์(Poster)ในเฟซบุค ปใจ จุบั นความนิย มในการใช฾สื่ อประเภทสิ่ งพิมพแเพื่อการประชาสั มพันธแนี้มีอยู฽มากและมีรู ปแบบที่ หลากหลายออกไปอีกมากมาย โปสเตอรแ (Poster) เป็นสื่อสิ่งพิมพแ ที่มีบทบาทต฽อการประชาสัมพันธแมากสื่อ หนึ่ง ทั้งนี้ เพราะโปสเตอรแ เป็นสื่อที่สามารถเผยแพร฽ได฾สะดวกกว฾างขวาง สามารถเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾ทุก พื้นที่ สื่อสารกับผู฾บริโภคได฾ทุกเพศ ทุกวัย ทุกระดับการศึกษา มีความยืดหยุ฽นในตัวของสื่อเป็นอย฽างดี ผลิตภัณฑแสกินฟูดใช฾โปสเตอรแ(Poster) เป็นการสื่อสารข฾อมูลผ฽านเฟซบุคมีวัตถุประสงคแ เพื่อให฾ความรู฾ เกี่ยวกับผลิตภัณฑแที่มากจากการเกษตร นําเอาวัตถุดิบที่เป็นส฽วนประกอบของผลิตภัณฑแมาบอกประโยชนแและ คุณค฽าของวัตถุดิบต฽างๆ เพื่อโน฾มน฾าวใจให฾กลุ฽มเปูาหมายมาซื้อผลิตภัณฑแ

ภาพที่7 ข฾อมูลข฽าวสาร ที่มา SkinfoodThailand (2559)

ภาพที่8 ข฾อมูลข฽าวสาร ที่มา SkinfoodThailand (2559)

220

-มีการจัดโปรโมชั่นสินค้าในเฟซบุค สกินฟูดได฾มีการจัดโปรโมชั่นสินค฾าเพื่อกระตุ฾นให฾ลูกค฾าตัดสินใจเลือกที่จะซื้อผลิตภัณฑแได฾เร็ว ขึ้น สกินฟูดจะเลือกช฽วงเวลาที่โพลส เป็นช฽วงเวลา Peak Time หรือช฽วงเวลาที่ผู฾คนส฽วนใหญ฽ออนไลนแ มากที่สุด คือช฽วงก฽อนหรือหลังเวลาเลิกงาน ทําให฾กลุ฽มเปูาหมายได฾รับข฾อมูลข฽าวสารเต็มที่ การ ประชาสัมพันธแโปรโมชั่นสินค฾าของสกินฟูดนั้นจะนํารูปภาพมาโพลสลงหน฾าฟีดที่มีสีสันสวยงาม ดูแล฾ว เข฾าใจง฽ายจึงสามารถดึงดูดความสนใจของกลุ฽มเปูาหมาย

ภาพที่9 โปรโมชั่นของผลิตภัณฑแ ที่มา SkinfoodThailand (2559) -การใช้วิดีโอเผยแพร่ข้อมูลของสินค้าและข้อมูลข่าวสารต่างๆในเฟซบุค วิดิโอเป็นสื่อที่ผู฾รับสามารถรับได฾ทั้งภาพ และเสีย งและภาพเคลื่อนไหวประกอบดนตรี ซึ่งสกินฟูดจะ นําเสนอสิ นค฾าควบคู฽ไปกับให฾ ความรู฾และความสํ าคัญของวัตถุดิบที่ได฾จากการเกษตร ว฽าวัตถุดิบต฽างๆนั้นมี คุณค฽าและประโยชนแอย฽างไร สกินฟูดได฾นําวีดีโอมาลงในเฟชบุคเพื่อสร฾างความเร฽งเร฾าความสนใจของผู฾ชมได฾ดี และยังสามารถสอดแทรกความคิดเห็น และเป็นสื่อในการเปลี่ยนแปลงทัศนคติและพฤติกรรมได฾ง฽าย สกินฟูด จึงเลือกใช฾วิดีโอในการเผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสารต฽างๆและการโฆษณาสินค฾าต฽างๆอีกมากมาย

221

ภาพที่10 วิดีโอทั้งหมด ที่มา SkinfoodThailand2555 -การใช้บุคคลในการโฆษณาประชาสัมพันธ์สินค้าในเฟซบุค บุคคลที่มานามาใช้สื่อสารกับผู้รับสารในลักษณะเผชิญหน้าทั้งในรูปของการสนทนาหรือในรูปของการ ประชุมกลุ่ม ซึ่งการใช้สื่อบุคคลในการสื่อสารก่อให้เ กิดผลดีคือและเป็นสื่อที่มีประสิทธิ ภ าพสูงในการ ประชาสัมพัน ธ์ สามารถนาข่า วสารที่ต้องการเผยแพร่ ไปสู่ผู้รับสารได้โดยตรง และทาให้การเผยแพร่ ข่าวสารเป็นไปในลักษณะที่ความยืดหยุ่นปรับให้ผู้รับสารเป็นรายๆได้และทราบความรู้สึกของผู้ รับสารได้ ทันที (ปรมะ สตะเวทิน, 2526 หน้า 48) สกิน ฟูด ใช้ด าราในการประชาสัมพัน ธ์ สิ น ค้า น าบุค คลที่มีค วามน่า สนใจและเป็ น ที่นิมยม มา ประชาสัมพันธ์สินค้าโดยการพูดถึงวัตถุดิบที่มาจากการเกษตรที่นามาใช้เป็นส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์ ว่าวัตถุดิบต่างๆที่มาจากการเกษตรนั้นมีประโยชน์และคุณค่าต่างๆอย่างไร เป็นการให้เห็นถึ งความสาคัญ ของวัตถุดิบที่นามาเป็นส่วนสาคัญในการผลิต ดังนั้นสกินฟูดจึงนาภาพดารามาโพลสลงเฟซบุค และเขียน ข้อความประกอบรูปภาพ เช่น ผลิตภัณฑ์ใหม่ที่มาพร้อมกับพรีเซนเตอร์คนใหม่ จึงสามารถดึงดูดใจจาก รูปร่างหน้าตา และบุคลิกภาพของพรีเซนเตอร์ และสกินฟูดยังได้มีการนาภาพการรีวิวสินค้าที่ลูกค้าหรือ ดารามาโพลสลงเฟซบุคอีกด้วย การใช้พรีเซ็นเตอร์เพราะจะทาให้จดจาได้ง่าย และเร็วกว่าโฆษณาโฆษณา ที่ไม่มีพรีเซ็นเตอร์ สามารถสร้างความเชื่อถือในตัวสินค้าและได้รับความ

222

ภาพที่11 สื่อบุคคลที่มาเข฾าร฽วมกิจกรรมโปรโมทสินค฾า ที่มา SkinfoodThailand (2559)

ภาพที่13 สื่อบุคคในการรีวิวสินค้า ที่มา SkinfoodThailand(2559)

ภาพที่12 สถานที่จัดงานโปรโมทสินค฾าโดยสื่อบุคคล ที่มา SkinfoodThailand (2559)

ภาพที่14 สื่อบุคคนในการรีวิวสินค้า ที่มา SkinfoodThailand (2559)

-การโฆษณาประชาสัมพันธ์กิจกรรมของสกินฟูดในเฟซบุค เพื่อสร฾างความบันเทิง สนุกสนานความพึงพอใจแก฽กลุ฽มเปูาหมาย สกินฟูดได฾จัดกิจกรรมให฾ลูกค฾าได฾มา ร฽วมสนุกกับกิจกรรมต฽างๆ อาทิ เช฽น การไลคแและแชรแเฟซบุค ภายในงาน skinfood@zpell future park rangsit สามารถรับผลิตภัณฑแของสกินฟูดฟรี การจัดกิจกรรมแต฽งหน฾าฟรีโดยใช฾ผลิ ตภัณฑแสกินฟูด และได฾มี การเผยแพร฽รูปภาพต฽างๆของการจัดกิจกรรมมาเผยแพร฽ทางเฟซบุค จะมีการลงรูปบรรยาศภายในงานมากมาย และจะบรรยายรูปภาพในลักษณะการเชิญชวนกลุ฽มเปูาหมายให฾มาร฽วมกิจกรรมในครั้งนั้นหรือครั้งต฽อไป เป็น การประชาสัมพันธแและโปรโมทกิจกรรมต฽างๆเพื่อให฾บุคคลที่ติดตามได฾รับรู฾ข฾อมูลข฽าวสารเกี่ยวกับกิจกรรมต฽างๆ สร฾างความสนใจให฾กลุ฽มเปูาหมายมามีส฽วนร฽วมในกิจกรรมครั้งต฽อไปที่ทางสกินฟูดได฾จัดขึ้น และยังเป็นการสร฾าง ภาพลักษณแที่ดีต฽อผลิตภัณฑแอีกด฾วย

223

ภาพที่15 กิจกรรมการแต฽งหน฾าโดยใช฾ผลิตภัณฑแสกินฟูด ภาพที่ 16 การร฽วมกิจกรรม การไลคแและแชรแเฟซบุค ที่มา SkinfoodThailand (2559)

ภายในงาน skinfood@zpell future park rangsit ที่มา SkinfoodThailand (2559)

-การนาเสนอแพ็คเกจของสินค้าในเฟซบุค สกินฟูดจะเสนอเรื่องของแพ็คเกจสินค฾า ผ฽านเฟซบุตที่นําเอาวัตถุดิบทางการเกษตรมาเป็นจุดเด฽นของ แพ็คเกจ จึงทําให฾เกิดความดึงดูดและเกิดความน฽าสนใจในตัวสินค฾า สกินฟูดจึงให฾ความสําคัญของวัตถุดิบ จากการเกษตรและให฾กลุ฽มเปูาหมายทราบว฽าผลิตภัณฑแมีประโยชนแและคุณค฽าอย฽างไร ทําให฾กลุ฽มเปูาหมายเกิด ความเชื่อ และยอมรับว฽าผลิตภัณฑแนั้นสกัดมาจากธรรมอย฽างแท฾จริง และยังมีการโพลสผลิตภัณฑแใหม฽ๆของ สกินฟูดลงเฟซบุคอีกด฾วย

ภาพที่17 แพ็คเกจสินค฾า ที่มา SkinfoodThailand(2559)

ภาพที่18 แพ็คเกจสินค฾า ที่มา SkinfoodThailand(2559)

224

สรุป ปั จ จุ บั น เครื่ อ งส าอางถื อ เป็ น อี ก หนึ่ ง สิ น ค้ า ที่ ไ ด้ ค วามรั บ ความนิ ย มเป็ น อย่ า งมาก โดยเฉพาะใน กลุ่มเป้าหมายที่เป็นเพศหญิง และยิ่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่สกัดจากธรรมชาติอย่างเช่นผลิตภัณฑ์สกินฟูดด้วยแล้ว ซึ่งผลิตภัณฑ์ของสกินฟูดทั้งหมดสกัดและผลิตจากพืช ผัก ผลไม้จากการเกษตร ทาให้สกินฟูดได้รับความสนใจ และเป็นที่นิยม และไม่ได้เผยแพร่ข้อมูลข่าวสารเพื่อการขายอย่างเดียว แต่เป็นการให้ข้อมูลข่าวสารเกี่ ยวกับ วัตถุดิบที่มากจากการเกตรว่ามีประโยชน์และคุณค่าอย่างไรอีกด้วย นอกจากปัจจัยทางด้านวัตถุดิบที่ทาให้สกิน ฟูดประสบความสาเร็จแล้ว สื่อ Social media ก็เป็นส่วนสาคัญอีกส่วนหนึ่งที่ทาให้สกินฟูดเป็นที่รู้จัก โดยเฉพาะ Facebook ที่สกินฟูดเลือกใช้เป็นสื่อหลักในการประชาสัมพันธ์ข้อมูลข่าวสารต่างๆแก่บุคคลทั่วไป ไม่ว่าจะเป็น การใช้โปสเตอร์ การใช้วีดีโอ การใช้สื่อบุคคลในการโฆษณาประชาสัมพันธ์สินค้า หรือการจัด กิจกรรมต่างๆ เพื่อประชาสัมพันธ์และเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารต่างๆผ่านเฟซบุค ซึ่งปัจจัยทั้งหมดที่กล่าวมา ข้างต้นนี่เองที่เป็นเหตุผลสนับสนุนให้สกินฟูดได้รับความนิยมและประสบความสาเร็จดังเช่นในปัจจุบัน

225

อ้างอิง กมลสร ลิ้มสมมุต, (2549). สื่อการประชาสัมพันธแที่มีผลต฽อการเข฾าศึกษาต฽อคณะเกษตรศาสตรแ มหาวิทยาลัย ราชภัฎอุตรดิตถแ ของนักศึกษาปีที่ 6 ในเขตจังหวัด อุตรดิตถแ แพร฽ น฽านและสุโขทัย . มหาวิทยาลัยราชภัฎ อุตรดิตถแ. จริยาวรรณ ขาวสุด, (2554). พฤติกรรมการตัดสินใจเลือกซื้อเครื่องสําอางคแของผู฾บริโภคในห฾างสรรพสินค฾า ฟิวเจอรแพารค รังสิต จังหวัดปทุมธานี. วิทยานิพนธแบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยอีสเทิรแนเอเชีย. ฉันทแยุวา มีแสงเพ็ชร, (2556). พฤติกรรมการใช฾และปใจจัยที่มีผลต฽อการตัดสิ นใจซื้อเครื่องสําอางคแชรแมิ่ง ของ ลูกค฾าจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วิทยานิพนธแบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต , สาขาบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยราช ภัฎพระนครศรีอยุธยา. อ฾างอิง(ต฽อ) บริ ษั ท มาลาคี จํ า กั ด .

(2559). ข฾ อ มู ล ทั่ ว ไปของสกิ น ฟู ด . [ออนไลนแ ]. http://www.skinfoodthailand.com/ [15 กันยายน 2559].

เข฾ า ถึ ง ได฾ จ าก :

ปิยมาภรณแ คุ฾มทรัพยแ, (2555). ปใจจัยการสื่อสารทางการตลาดที่มีผลต฽อพฤติกรรมการซื้อเครื่องสําอางสกิน ฟูด ของประเทศเกาหลี. วิทยานิพนธแบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต , สาขาวิชาการตลาด มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ราชมงคลธัญบุรี. มนู ญ ไชยสมบู ร ณแ . (2551). โปสเตอรแ (Poster). [ออนไลนแ ]. เข฾ า ถึ ง ได฾ จ าก : https://www.gotoknow.org/posts/193335%20.%2026%20%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8 %87%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A1 วัฒ นา มาลา, (2545). ประโยชนแ จ ากการใช฾สื่ ออินเตอรแเน็ต ของนักศึก ษามหาวิท ยาลั ยพายั พ จังหวั ด เชียงใหม฽. วิทยานิพนธแศิลปศาสตรแมหาบัณฑิต, สาขานิเทศศาสตรแ มหาวิทยาลัยแม฽โจ฾. มนู ญ ไชยสมบู ร ณแ . (2551). โปสเตอรแ (Poster). [ออนไลนแ ]. เข฾ า ถึ ง ได฾ จ าก : https://www.gotoknow.org/posts/193335%20.%2026%20%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8 %87%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A1 [17 กันยายน 2559] Skinfood.

(2549). เฟซบุ ค ของskinfood. [ออนไลนแ ]. https://www.facebook.com/SkinfoodThailand [17 กันยายน 2559]

เข฾ า ถึ ง ได฾ จ าก :

226

การส่งเสริมผ้าไทยผ่านบทละคร “ประทีปรักแห่งใจ” นิภาดา บริพัตรภิญโญ 56040681 บทนา ผ฾าและเครื่องแต฽งกายเป็นวัฒนธรรมอย฽างหนึ่งที่แสดงให฾เห็นถึงความงดงาม ภูมิปใญญา ความเชื่อของ แต฽ละภูมิภาค อย฽างเช฽น ผ฾าไหมไทย ที่เป็นมรดกอันล้ําค฽า เป็นเอกลักษณแสร฾างความเป็นไทยที่ถ฽ายทอดจาก บรรพชนสู฽สังคมยุคปใจจุบัน ในอดีตผ฾าไหมไทยเป็นที่รู฾จักในวงแคบ เกิดจากชาวบ฾านปลูกหม฽อน เลี้ ยงไหม นํามาถักทอเป็นเสื้อผ฾าเพื่อนุ฽งห฽มไว฾ใช฾กันเองยังไม฽มีการนําออกสู฽สังคมให฾ได฾รู฾จัก ยังมีรูปแบบที่ไม฽ทันสมัย นุ฽งห฽ม ลํ าบาก ทําให฾ ไม฽ไ ด฾รั บ ความนิ ย มมากนั ก แต฽ปใจจุ บันผ฾ า ไหมไทยเป็ นที่ต฾องการทั่ ว โลกทั้งผ฾ า ไหมที่ ทอด฾ว ย เครื่องจักร หรือผ฾าไหมทอด฾วยมือ ซึ่งผ฾าไหมไทยมีความประณีตลวดลายสวยงาม แสดงถึงงานฝีมือควรค฽าแก฽ การอนุรักษแวัฒนธรรมไทย การออกแบบผ฾าไทยก็ประยุกตแให฾ทันสมัยมากยิ่งขึ้นและมีส฽งเสริมผ฾าไหมไทยให฾ออก สู฽ตลาดอย฽ างกว฾างขวาง จึงมีการนํ าสื่ อมาใช฾เพื่อการประชาสั มพันธแห ลากหลายรูปแบบ อาทิ สื่ อโฆษณา ประชาสัมพันธแผ฽านทางโทรทัศนแ วิทยุ การจัดงานแฟชั่นผ฾าไหม สัมมนาผ฾าไหมไทย ใช฾สื่อบุคคลสําคัญ มาเป็นผู฾ นําเสนอ(Presenter)ใส฽ชุดผ฾าไหมไทย เช฽น นายกรัฐ มนตรี นักข฽าว ดารา เป็นต฾น หรือแม฾จะเป็นการสร฾าง ความรู฾สึกตระหนักถึงคุณค฽าผ฾าไทย ผ฽านบทละคร ก็เป็นสื่อประชาสัมพันธแอีกช฽องทางหนึ่งเพราะละครจะถูก ถ฽ายทอดจากการแสดงบทบาทสมมติขึ้น ทําให฾เข฾าใจได฾ง฽าย เกิดทัศนคติที่ดี สามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมได฾ การส่งเสริมผ้าไทย ปใจจุบันผ฾าไทยเข฾ามามีบทบาทในสังคมมากยิ่งขึ้น เราสามารถเห็นผ฾าไทยอยู฽ในรูปแบบต฽างๆ เช฽น เครื่องแต฽งกายเครื่องนุ฽งห฽ม ผ฾าม฽าน ผ฾าปูที่นอน ผ฾าปูโต฿ะ เตียง กระเป฻า เป็นต฾น อีกทั้งสมเด็จพระนางเจ฾าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงให฾ความสําคัญและทรงส฽งเสริมอาชีพปลูกหม฽อนเลี้ยงไหม และหัตถกรรมการทอผ฾าไหม มาเป็นระยะเวลากว฽า 40 ปีท฽านส฽งเสริมให฾เกษตรกรผู฾ปลูกหม฽อนเลี้ยงไหมสามารถต฽อยอดอาชีพ มีอาชีพที่ ยั่งยืน สมศักดิ์ศรี มีความภาคภูมิใจ มีความเป็นอยู฽ที่ดีขึ้น และพระองคแยังทรงเป็นแบบอย฽างในการอนุรักษแ เผยแพร฽วัฒนธรรมการแต฽งกายด฾วยผ฾าไหมไทยที่ดี ในทุกโอกาสต฽างๆ ทั้งในประเทศ ต฽างประเทศ จนกระทั่งผ฾า ไหมไทยได฾รับการพัฒนาและยกย฽องจนได฾รับสมญานามว฽าเป็น "ราชินีแห฽งสิ่งทอ" หรือ The Queen of Textile

227

ภาพที่ 1 พระราชินีกับผ฾าไทย ที่มา : chulthaisilk (2555) สื่อกับการส่งเสริมผ้าไทย การส฽งเสริมผ฾าไทยมีการนําสื่อเข฾ามาใช฾เพื่อช฽วยในการส฽งเสริมหลากหลายรูปแบบไม฽ว฽าจะเป็นสื่อ สิ่งพิมพแ สื่อกิจกรรม สื่อวิทยุ สื่อโทรทัศนแ สื่อบุคคล สื่อใหม฽อย฽างสื่ออินเตอรแเน็ต จึงปฏิเสธไม฽ได฾เลยว฽าสื่อเป็น ส฽วนหนึ่งที่ช฽วยสื่อสารช฽วยในการส฽งเสริมแต฽สื่อที่ยังได฾รับความนิยมมากเป็นอันดับหนึ่ง คือสื่อโทรทัศนแ ซึงสื่อ โทรทัศนแนั้นเป็นสื่อมวลชนแขนงหนึ่งที่รวมเอาคุณสมบัติของวิทยุ ภาพยนตรแ และหนังสือพิมพแเข฾าด฾วยกัน คือ ผู฾ชมสามารถได฾ยินทั้งเสียงเช฽นเดียวกับการฟใงวิทยุ ได฾เห็นภาพเช฽นเดียวกับภาพยนตรแ และได฾เห็นตัวหนังสือ เช฽นเดียวกับหนังสือพิมพแ โทรทัศนแจึงเป็นสื่อที่แสดงเหตุการณแได฾อย฽างชัดเจนที่สุดเพราะคนเราสามารถรั บรู฾ จากการเห็นถึง 75 เปอรแเซ็นตแ ได฾ยิน 13 เปอรแเซ็นตแ อื่นๆอีก 12 เปอรแเซ็นตแ โทรทัศนแให฾ทั้งการได฾เห็นและการ ได฾ยิน ทําให฾รับรู฾ได฾ถึง 88 เปอรแเซ็นตแ โทรทัศนแจึงมีคุณสมบัติในการพัฒนาคนให฾เกิดความรู฾ ทัศนคติ ความ ซาบซึ้ง ค฽านิยมตลอดจนทักษะ (ปราโมทยแ รัฐวินิช, 2526: 1) การส่งเสริมผ้าไทยผ่านบทละคร “ประทีปรักแห่งใจ” เมื่อดารานั กแสดงเข฾ามามีบ ทบาท ช฽ว ยในการส฽ งเสริมผ฾ าไทยละครจึงเป็นอีกช฽องทางหนึ่งในการ ประชาสัมพันธแและส฽งเสริมทําให฾ผู฾รับสาร เกิดการยอมรับ เข฾าใจ เกิดภาพลักษณแที่ดี มีทัศนคติที่ดีขึ้นต฽อผ฾าไทย จึงเกิดละครเทิดพระเกียรติชุด แม฽ของแผ฽นดิน ขึ้น เพื่อเทิดพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ฾า พระบรมราชินีนาถ ซึ่งผู฾จัดทํา ได฾นําเอาพระราชกรณียกิจต฽างๆ ของสมเด็จพระนางเจ฾า พระบรมราชินีนาถ หนึ่งในละครชุดนี้ คือ ละครเรื่อง “ประทีปรักแห฽งใจ” นําแสดงโดยณัฐวิญญแ วัฒนกิติพัฒนแ , ปรียากานตแ ใจกันทะ ,ธีรตี บุตรดีหงสแ , น้ําหนึ่ง สุทธิเดชานัย , วิธวัฒนแ สิงหแลําพอง , จินตหรา ออกอากาศทาง สถานีวิทยุโทรทัศนแไทยทีวีสีช฽อง 3

228

ภาพที่ 2 นักแสดงละครประทีปรักแห฽งใจ ที่มา : komchadluek (2559) เนื้อหา เรื่องย่อบทละคร “ประทีปรักแห่งใจ” เมลดา คุณหนูไฮโซผู฾เกิดมาพร฾อมกับความสมบูรณแในชีวิต และไม฽เคยคาดคิดว฽าชีวิตนี้จะต฾องตกระกํา ลําบาก เพราะมัลลิ กา ผู฾ เป็ นแม฽ป ลูกฝใ งว฽าไม฽จําเป็นต฾องคิดอะไรมากมาย แค฽ใช฾ชีวิตหรูหราสุ ขสบาย และ แต฽งงานกับผู฾ชายรวย ๆ สักคนก็พอ ครั้นคุณหนูเมลดาผู฾มีชีวิตแสนสุขสบายต฾องกลายเป็น หงสแปีกหักในชั่ว ข฾ามคืน สูญเสียทุกสิ่งทุกอย฽าง และต฾องเริ่มต฾นชีวิตใหม฽ตั้งแต฽ศูนยแ ซ้ําแม฽ที่คิดว฽าจะเป็นหลักยึดเหนี่ยว ให฾แก฽ ชีวิตก็หวังพึ่งอะไรไม฽ได฾ แล฾วยังกลายเป็นภาระให฾อีก เมื่อเจอปใญหารุมเร฾าทุกด฾าน คุณหนูเมลดาผู฾ใช฾ชีวิต ใน โลกสีชมพูจะต฾องเอาตัวรอดโดยกลับไปอยู฽กับญาติทางแม฽ที่ต฽างจังหวัด นี่คือจุดเริ่มต฾นของเรื่อง ที่นําไปสู฽การ ปรับเปลี่ยนชีวิตของเมลดา และยังทําให฾เมลดาเจอกับปองคุณ ชายหนุ฽มค฽อนข฾างเงียบขรึม ดุ มีน้ําใจ ชอบ ช฽วยเหลือคนอื่น มีความชํานาญด฾านงานสอดย฽านลิเภา เพราะอกหักจากสาวไฮโซ มีทําให฾มี อคติกับ สาวไฮโซ ทุกคน เมื่อเจอเมลดา แม฾จะแอบชอบแต฽ก็มักจะแสดงออกด฾วยการดุว฽าตําหนิ ปากร฾าย ทําเป็นไม฽สนใจ แต฽จะ แอบช฽วยเหลืออยู฽เรื่อยๆ ปองคุณเป็นคนที่พาเมลดาไปเรียนรู฾งานต฽างๆของคนในศูนยแศิลปาชีพ ตั้งแต฽การ เรียนรู฾ด฾านการจักสานย฽านลิเภา เมลดา ให฾ความสนใจตั้งใจเรียนรู฾ และบ฾านของปองคุณซึ่งมีพ฽อเป็น นายก องคแการบริหารส฽วนตําบล .ที่เป็นผู฾นําให฾ชาวบ฾านทอผ฾าส฽งที่ศูนยแศิลปาชีพ ส฽งประกวด หากผ฾าใครชนะผ฾าผืนนั้น จะได฾ถวายแด฽สมเด็จพระนางเจ฾าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เหตุนี้ทําให฾เมลดาสนใจที่จะเรียนรู฾เรื่องผ฾าไทยเป็น อย฽างมาก เสมือนว฽า สมเด็จพระนางเจ฾าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ คือ แม฽ที่ทรงหยิบยื่นดวงประทีปชีวิตให฾แก฽ ชีวิตของเธอ

การส่งเสริมผ้าไหมในละคร “ประทีปรักแห่งใจ” ฉากที่ 1 การเลี้ยงไหม ปองคุณพาเมลดา เดินดูหนอนไหมที่ชาวบ฾านเลี้ยงไว฾ คุณไฮโซอย฽างเมลดากลัว ไม฽กล฾าจับ แต฽มีปองคุณอยู฽ใกล฾ๆ คอยให฾กําลังใจ ถ฾าเรื่องแค฽นี้เมลดากลัวเมลดายืนด฾วยลําแข฾งตัวเองได฾อย฽างไร

229

ภาพที่ 3 ปองคุณพาเมลดาดูการเลี้ยงหนอนไหม ที่มา : komchadluek (2559) ในละครสอดแทรกเนื้อหา โดยให฾ปองคุณเล฽าให฾เมลดาฟใง ว฽าหนอนไหมมี วงจรชีวิตอย฽างไร โดยหนอนไหมใช฾ เวลาประมาณ 45 - 52 วัน หนอนไหมจะกินใบหม฽อนหลังจากฟใกออกจากไข฽ประมาณวันที่ 10 ลําตัวจะมีสีขาว เหลืองใสหดสั้น และหยุดกินอาหาร ระยะนี้เรียกว฽า “ หนอนสุก ” ช฽วงนี้ผู฾เลี้ยงไหมต฾องรีบแยกหนอนไหมสุก ออกจากกองใบหม฽อน และเตรียม “ จ฽อ ” คืออุปกรณแที่จะให฾ตัวไหมเกาะเพื่อชักใยห฽อหุ฾มตัวหนอนจะเริ่มพ฽น ใยได฾ประมาณ 6-7 วัน ก็จะสามารถเก็บรังไหมออกจากจ฽อได฾ ใยไหมที่เห็นแต฽ละเส฾นจะประกอบด฾วยเส฾นใย เล็กๆ สองเส฾นรวมกัน สามารถฉีกแยกออกจากกันได฾ ซึ่งผู฾เลี้ยงจะคัดไหมที่สมบูรณแไว฾ทําพันธุแ ส฽วนที่เหลือนําไป สาวไหมก฽อนที่ผีเสื้อจะเจาะรังออกมา ฉากที่ 2 การสาวไหม ปองคุณพาเมลดากับแม฽ของเธอเรียนรู฾การสาวไหมจากใจใสแม฽ของปองคุณ ใจ ใสค฽อยๆอธิบายวิธีการสาวไหมอย฽างเอ็นดูในตัวเมลดา พร฾อมสาธิตให฾เมลดาดูว฽าการสาวไหมทําอย฽างไรกว฽าจะ ได฾เป็นไหมแต฽ละเส฾น ต฾องมีความใจเย็น หากใจร฾อน ไหมอาจจะขาดได฾ ผู฾สาวไหมต฾องมีความชํานาญและ ทักษะจึงจะได฾เส฾นไหมที่มีคุณภาพดี เมื่อเติมรังไหมลงไปอีก รังไหมใหม฽สามารถรวมเส฾นกับรังไหมเก฽าได฾ โดยไม฽ ทําให฾เส฾นไหมขาด

230

ภาพที่ 4 ปองคุณพาเมลดากับแม฽ของเธอเรียนรู฾การสาวไหมจากใจใสแม฽ของปองคุณ ที่มา : komchadluek (2559) ฉากที่ 3 การตีเกลียวไหม ย฾อมไหม เมลดาโดนแก฿งทวงหนี้ไล฽ตามฆ฽า เพื่อความปลอดภัย ปองคุณจึง ให฾เมลลดาไปอยู฽ในศูนยแศิลปาชีพ ทําให฾เมลดาได฾เรียนรู฾เกี่ยวกับการตีเกลียวไหมการย฾อมสีโดยกลุ฽มสตรีในศูนยแ ศิลปาชีพเป็นคนอธิบายให฾เมลดาฟใงว฽าการ ตีเกลียวไหมจะช฽วยทําให฾ผ฾าที่จะทอมีความหนา ส฽วนการย฾อม การ ย฾อมสีไหมจะต฾องนําไหมดิบมาฟอกเพื่อไม฽ให฾มีไขมันเกาะ โดยจะใช฾ด฽างจากขี้เถ฾าไปฟอกไหม เรียกว฽า “ การ ดองไหม ” จะทําให฾เส฾นไหมขาวนวลขึ้น แล฾วจึงนําไปย฾อมในสมัยก฽อนนิยมใช฾สีจากธรรมชาติ นอกจากได฾ ความรู฾เมลดายังได฾ทดลองทํา โดยปองคุณคอยให฾การช฽วยเหลือตลอด

ภาพที่ 5 เมลดาและปองคุณเรียนรู฾การตีเกลียวไหมในศูนยแศิลปาชีพ ที่มา : komchadluek (2559) ฉากที่ 4 การทอผ฾า เมลดาเรียนรู฾วิธีการทอผ฾าจากใจใสแม฽ของปองคุณภรรยาของนายกองคแการบริหา ส฽วนตําบล ที่เป็นผู฾นําชาวบ฾าน รวมกลุ฽มชาวบ฾าน ส฽งเสริมให฾ชาวบ฾านหันมาทอผ฾าเพื่อให฾เกิดอาชีพ ผ฾าที่ชาวบ฾าน ทอเสร็จจะส฽งให฾ศูนยแศิลปาชีพ ซึ่งช฽วงนี้มีการประกวดผ฾าไทย ผ฾าของใครชนะ จะมีโอกาสได฾ถวายแด฽สมเด็จ พระนางเจ฾า พระบรมราชินีนาถทําให฾เมลดายิ่งมีแรงผลักดัน มุ฽งมั่นตั้งใจ เรียนรู฾ว฽าการทอผ฾าไหมจะประกอบไป

231

ด฾วยเส฾นด฾าย 2 ชุด คือ “ เส฾นด฾ายยืน ” จะขึงไปตามความยาวผ฾าอยู฽ติดในเครื่องทอ หรือแกนม฾วนด฾านยืน อีก ชนิดหนึ่งคือ “ เส฾นด฾ายพุ฽ง ” จะถูกกรอเข฾ากระสวย เพื่อให฾กระสวยเป็นตัวนําเส฾นด฾ายพุ฽งสอดขัดเส฾นด฾ายยืน เป็นมุมฉาก ทอสลับกันไปตลอดความยาวของผืนผ฾า การสอดด฾ายพุ฽ งแต฽ละเส฾นต฾องสอดให฾สุดถึงริมแต฽ละด฾าน แล฾วจึงวกกลับมา จะทําให฾เกิดริมผ฾าเป็นเส฾นตรงทั้งสองด฾าน ส฽วนลวดลายของผ฾านั้น ขึ้นอยู฽กับการวางลายผ฾า ของแต฽ละท฾องถิ่น ทําให฾เห็นการเรียงร฾อยไหมแต฽ละเส฾น ซึ่งวิธีการมากมายกว฽าจะได฾มาเป็นผ฾าแต฽ละผืนต฾อง อาศัยความประณีต ความละเอียดความใส฽ใจ ของผู฾ทอ

ภาพที่ 6 เมลดาทอผ฾า ที่มา : komchadluek (2559) บทสรุป จากบทละคร “เรื่องประทีปรักแห฽งใจ” ได฾สอดแทรกฉากการเรียนรู฾วิธีการผลิตผ฾าไหมผ฽านเมลดาผู฾ เป็นนางเอกของเรื่องที่เรียนรู฾กระบวนการผลิตต฽างๆตั้งแต฽ การเลี้ยงไหม สาวไหม ตีเกลียว ย฾อมไหม จนกระทั้ง ถึงการทอผ฾า บทละครจึงมีส฽วนช฽วยส฽งเสริมให฾ผ฾าไทยเป็นที่รู฾จัก ผู฾ที่ได฾รับชมมีทัศนคติที่ดีขึ้นเนื่องจากการชม ละครเรื่องนี้โดยบทบาทของนางเอกช฽วงแรกใกล฾เคียงกับคนในปใจจุบันคือ มีความคิดว฽าผ฾าไทยเชย แพง มีแต฽ คนแก฽ๆ แต฽เมื่อเธอได฾เรียนรู฾กระบวนการทําผ฾าหนึ่งผืน และประยุกตแออกแบบเสื้อผ฾าให฾เหมาะสมกับวัยรุ฽นโดย ใช฾ผ฾าไทยเป็นวัตถุดิบ ทําให฾เธอมีทัศนคติที่ดีตอผ฾าไทยทําให฾ตระหนักถึงความยากลําบากกว฽าจะได฾ผ฾าหนึ่งผืน รู฾จักคุณค฽าของความเป็นผ฾าไทยที่แสดงถึงศิลปวัฒนธรรมไทยบนลวดลายผ฾า ความตั้งใจ ความละเอียด ประณีต ในกระบวนการทํา อีกทั้งทําให฾เกิดความรัก เทิดทูนในสมเด็จพระนางเจ฾าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถที่ทรงเล็ง เห็นว฽าผ฾าไทยมีความงดงามและมีเอกลักษณแอันทรงคุณค฽าควรอนุรักษแไว฾มิให฾ สูญหายไป

232

เอกสารอ้างอิง จินตนันทแ ชญาตแร ศุภมิตร. 2559. สมเด็จกับผ้าไทย. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.thaimonarch.org/?p=443 [1 ตุลาคม 2559]. ณิชกานตแ ดวงศรี. 2552. การทอผ้ากับวิถีชีวิตชาวบ้านวังแท่น ต.ผาน้อย อ.วังสะพุง จังหวัดเลย. วิทยานิพนธแศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย. น้ําทิพยแ ชูเวทยแ. 2551. การส่งเสริมและพัฒนาผลิตภัณฑ์จากผ้าไทยในชนบท. งานวิจัย, มหาวิทยาลัย เทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ. บุษบา สุธีธร. 2531. พฤติกรรมการสื่อสารระหว่างบุคคล. วารสารประมวลสาระชุดวิชาปรัชญา นิเทศศาสตรแและทฤษฎีการสื่อสาร (หน฽วยที่ 7). รสสุคนธแ อัศววิญญเดช. 2543. การตลาดผ้าไทยในเขตกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธแมหาบัณฑิต, สาขาบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตยแ.

Kapook. 2559. เรื่องย่อละคร ประทีปรักแห่งใจ. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://drama.kapook.com/view153489.html [1 ตุลาคม 2559].

Silkthailand. 2559. กรรมวิธีการทาผ้าไหมไทย. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.arda.or.th/kasetinfo/silk/index.php?option=com_content&view=article&id =119&Itemid=98 [30 กันยายน 2559].

233

การใช้เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน (AR) ในงานส่งเสริมการเกษตร นางสาว นิวาริน ปานรุ฽ง 56040682 บทนํา อาชีพเกษตรกรถือเป็นหนึ่งในอาชีพหลักของคนไทย เนื่องจากประเทศไทยเป็นประเทศแห฽งการ เพาะปลูก มีพื้นที่ที่อุดมสมบูรณแ เปรียบเสมือนอู฽ข฾าวอู฽น้ําของภูมิภาคอาเซียน ดังนั้นจึงต฾องมีการทําการส฽งเสริม การเกษตรเป็นอย฽างมาก เพื่อให฾เกษตรกรไทยได฾มีความรู฾ เข฾าถึงเทคโนโลยีทางด฾านการเกษตรใหม฽ๆ รับรู฾ข฾อมูล ข฽าวสารอย฽างทันท฽วงที และการส฽งเสริมเกษตรก็ต฾องอาศัยสื่อต฽างๆ ไม฽ว฽าจะเป็นสื่อสิ่งพิมพแ สื่ออิเล็กทรอนิคสแ หรือแม฾กระทั่งสื่อกิจกรรม เป็นตัวกลางที่จะนําข฾อมูลจากเจ฾าหน฾าที่ส฽งเสริมไปสู฽เกษตรกร แต฽สื่อบางอย฽างก็มี ข฾อจํากัดในด฾านของการนําเสนอและเข฾าถึงเกษตรกรบางพวกได฾ยาก ดังนั้นถ฾ามีเทคโนโลยีบางอย฽างที่สามารถ นํามาผสมกับสื่อต฽างๆที่กล฽าวมาให฾สื่อนั้น เกิดความน฽าสนใจ และสามารถเรียนรู฾ได฾ง฽ายขึ้นจะเป็นอย฽างไร การส฽งเสริมการเกษตร การส฽งเสริมการเกษตรเป็นการนําความรู฾และวิทยาการที่ทันสมัยที่ได฾มาจากการค฾นคิดและวิจัยของ นักวิชาการไปสู฽เกษตรกร โดยมีองคแกรส฽งเสริมการเกษตรเป็นตัวกลางในการถ฽ายทอดและแพร฽กระจายความรู฾ ดังกล฽าว การส฽งเสริมการเกษตรยังเป็นการให฾การศึกษาแก฽เกษตรกรในรูปแบบของการให฾การศึกษานอกระบบ โรงเรียน โดยมีเจ฾าหน฾าที่ส฽งเสริมเป็นครูผู฾ให฾ความรู฾ นอกจากนี้ยังรวมไปถึงการนําข฾อมูลข฽าวสารอื่นๆ ที่ เกี่ยวข฾องกับการประกอบอาชีพทางการเกษตรไปสู฽เกษตรกร เช฽น เรื่องปใจจัยการผลิต การผลิตพืช-สัตวแ การตลาดสินค฾าเกษตร การแปรรูปผลิตผลการเกษตร และแหล฽งสินเชื่อการเกษตร เป็นต฾น โดยที่เปูาหมาย สูงสุดของการส฽งเสริมการเกษตรก็คือ การพัฒนาสภาพชีวิตความเป็นอยู฽ของเกษตรกรให฾ดีขึ้น สามารถอยู฽ใน สังคมได฾อย฽างมีศักดิ์ศรี และมีส฽วนร฽วมในการทํากิจกรรมต฽างๆ โดยเท฽าเทียมกัน (ชูเกียรติ รักซ฾อน, 2532) สื่อในงานส฽งเสริมการเกษตร เป็นเครื่องมือสําคัญในการพัฒนาความรู฾ ปรับทัศนคติและช฽วยเพิ่มพูน ทักษะการทํางานแก฽เกษตรกร สื่อที่ใช฾ในงานส฽งเสริมการเกษตรมีความเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย ซึ่งเป็นเหตุ มาจากความก฾าวหน฾าทางเทคโนโลยีและแนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนาที่เปลี่ยนไป สื่อที่ใช฾ในงานส฽งเสริม การเกษตรตามเนื้อหาในหน฽วยนี้จะถูกแบ฽งออกเป็น 3 ประเภท ได฾แก฽ สื่อสิ่งพิมพแ สื่ออิเลคทรอนิคสแ และสื่อ กิจกรรม ทั้ง 3 สื่อมีความสําคัญและถูกเลือกใช฾งานแตกต฽างกันไปตามคุณลักษณะของสื่อนั้นๆ 1. สื่อสิ่งพิมพแเป็นสื่อที่มีความสําคัญและถูกใช฾กันมาโดยตลอดตั้งแต฽เริ่มมีงานด฾านการส฽งเสริม สื่อ สิ่งพิมพแในงานส฽งเสริม จึงเป็นสื่อสิ่งพิมพแที่ใช฾เพื่อการประชาสัมพันธแเรื่องราวต฽างๆที่เกี่ยวข฾องกับการเกษตร ทั้ง เรื่องข฾อมูลความรู฾ในเชิงการปฏิบัติการ และข฽าวสารการเกษตรต฽างๆที่เกิดขึ้นรวมไปถึงการเชิญชวนจูงใจให฾ เกษตรกรและผู฾ที่เกี่ยวข฾องเกิดการเปลี่ยนแปลงทัศนคติในการทํางานให฾เกิดความก฾าวหน฾าและยั่งยืนในงาน การเกษตรของตนเองได฾ สื่อสิ่งพิมพแถูกใช฾ในหลายรูปแบบ เช฽น จดหมายเวียน แผ฽นพับ หนังสือเล฽ม ฯลฯ การ ผลิตสื่อสิ่งพิมพแ ต฾องคํานึงถึงผู฾อ฽านว฽ามีความรู฾ความสามารถในระดับใด มีพื้นฐานทักษะด฾านใด เพื่อจะผลิตสื่อ สิ่งพิมพแที่สามารถสื่อสารกับผู฾อ฽านได฾เกิดประสิทธิภาพสูงสุด

234

2. สื่ออิเลคทรอนิคสแ เป็นสื่อที่ต฾องพึ่งพาอุปกรณแที่ใช฾ไฟฟูาในการทํางาน สื่ออิเลคทรอนิคสแจะใช฾ ประสาทสัมผัสทั้งทางตาและทางหูในการรับรู฾ ทําให฾ช฽วยเร฾าความสนใจได฾มาก สื่ออิเลคทรอนิคสแในงานส฽งเสริม การเกษตรจะแบ฽งออกเป็นสื่อที่ใช฾เครื่องถ฽ายทอดสัญญาณภาพและเสียงกับสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ สื่อ อิเลคทรอนิคสแทั้ง 2 ประเภท มีคุณลักษณะสําคัญคือ ความรวดเร็วในการถ฽ายทอดข฽าวสาร และไม฽จําเป็นต฾อง พึ่งพาทักษะการอ฽าน สื่ออิเลคทรอนิคสแมีต฾นทุนการทํางานสูงกว฽าสื่อชนิดอื่นๆ จากการที่ต฾องลงทุนเกี่ยวกับ อุปกรณแเพื่อการผลิตและถ฽ายทอดในราคาสูง แต฽ก็มีความสามารถในการถ฽ายทอดเนื้อหาได฾อย฽างรวดเร็วและไม฽ จํากัดพื้นที่ ขอเพียงแค฽มีเครื่องรับส฽งสัญญาณเท฽านั้น จึงเป็นสื่อที่เข฾าถึงผู฾คนในพื้นที่ห฽างไกลได฾และมีอิทธิพลสูง 3. สื่อกิจกรรม หมายถึงสื่อที่ใช฾ประสาทสัมผัสทั้ง 5 ในการรับรู฾ และผู฾รับสารต฾องเข฾าไปมีส฽วนร฽วมในสื่อ นั้น สื่อกิจกรรมในงานส฽งเสริมการเกษตรจึงเป็นสื่อที่ส฽งเสริมการมีส฽วนร฽วมในการเรียนรู฾ของเกษตรกรและเป็น สื่อที่ทําให฾เกษตรกรเรียนรู฾จากการปฏิบัติและสัมผัสจากของจริง จึงเป็นสื่อที่มีประสิทธิภาพการถ฽ายทอดใน ระดับสูง สื่อกิจกรรมมีหลายรูปแบบเช฽น การจัดนิทรรศการ การจัดขบวนมหรสพ การสาธิต ฯลฯ ซึ่งเป็นสื่อที่ ผู฾ส฽งสารและผู฾รับสารมีความใกล฾ชิดกันมากพอควร ดังนั้น การผลิตสื่อและการใช฾สื่อชนิดนี้ จึงต฾องมีการวาง แผนการทํางานที่พิจารณาจากบริบทขององคแกรเป็นสําคัญจึงจะสามารถใช฾สื่อชนิดนี้อย฽างมีประสิทธิภาพได฾ (ณรัฐ รัตนเจริญ, 2559) Augmented Reality ( AR ) เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน (Augmented Reality : AR) เป็นประเภทหนึ่งของเทคโนโลยีความจริงเสมือน (Virtual Reality ) ที่มีการนําระบบความจริงเสมือนมาผนวกกับเทคโนโลยีภาพ เพื่อสร฾างสิ่งเสมือนจริงให฾กับผู฾ใช฾ เทคโนโลยีนี้ได฾ถูกพัฒนาขึ้นจัดเป็น แขนงหนึ่งของงานวิจัยด฾านวิทยาการคอมพิวเตอรแ ว฽าด฾วยการเพิ่ม ภาพเสมือนของโมเดลสามมิติที่สร฾างจากคอมพิวเตอรแลงไปในภาพที่ถ฽ายมาจากกล฾องวิดีโอ เว็บแคม หรือกล฾อง ในโทรศัพทแมือถือ แบบเฟรมต฽อเฟรมด฾วยเทคนิคทางด฾านคอมพิวเตอรแกราฟิก แต฽ด฾วยข฾อจํากัดทางเทคโนโลยี จึงมีการใช฾ไม฽แพร฽หลายเท฽าไหร฽ แต฽ปใจจุบันเทคโนโลยีมือถือ และการสื่อสารข฾อมูลไร฾สาย รวมทั้งการประมวล ต฽างๆ มีความรวดเร็วขึ้นและมีราคาถูก จึงทําให฾อุปกรณแสมารแทโฟน และแทบเล็ต ทําให฾เทคโนโลยีที่อยู฽แต฽ใน ห฾องทดลอง กลับกลายมาเป็นแอพที่สามารถดาวนแโหลดมาใช฾งานกันง฽ายๆ ไปแล฾ว โดยในช฽วงนี้ AR เป็นเรื่องที่ ถูกกล฽าวถึงอยู฽เป็นระยะ แม฾จะไม฽เป็นที่นิยมเหมือนแอพตัวอื่นๆ ก็ตาม แต฽อนาคตยังไปได฾อีกไกล ทั้ง VR และ AR สามารถนํามาประยุกตแใช฾งานได฾กว฾างขวางหลากหลาย ทั้งด฾าน อุตสาหกรรม การทหาร การแพทยแ การตลาด การบันเทิง การสื่อสาร และ การศึกษา ศุภชัย วงคแมูล (2557) กล฽าวว฽า การนําเทคโนโลยี AR มาใช฾งานในปใจจุบันส฽วนใหญ฽มักจะถูกนํามาใช฾ เพื่อสร฾างรูปแบบการนําเสนอที่ดึงดูงความสนใจต฽อผู฾ที่พบเห็นและจําลองภาพสถานการณแที่นอกเหนือไปจาก โลกแห฽งความเป็นจริง และ AR สามารถพบเห็นการนํามาประยุกตแใช฾ในสาขาวิชาชีพต฽างๆ เช฽น ในวิชาชีพด฾านโบราณคดีมีการนํา AR ใช฾งานเพื่อจําลองอาคาร หรือสถานที่ในอดีตโดยอ฾างอิงจากตําแหน฽งและ พื้นที่เดิมของอาคาร ในด฾านศิลปะและสถาปใตยกรรมมีการนํามาใช฾เพื่อสร฾างสรรคแงาน ที่นอกเหนือไปจากภาพ 2 มิติแบบเดิม โดยมีการเพิ่มลูกเล฽นหรือมุมมองอื่นๆที่ศิลปินจินตนาการขึ้นมา

235

ภาพที่ 1 ตัวอย฽างแบบจําลองอาคารด฾วยเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ที่มา : ศุภชัย วงคแมูล (2557)

ภาพที่ 2 ตัวอย฽างแบบจําลองการตั้งของพีระมิดด฾วยเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ที่มา : ศุภชัย วงคแมูล (2557)

ด฾านธุรกิจและการขาย ในด฾านนี้เริ่มหันมาใช฾ AR เพื่อนําเสนอสินค฾าและการขายที่สร฾างความน฽าสนใจให฾กับ ลูกค฾า โดยมีการประยุกตแเข฾ากับ Smart phone เพื่อให฾ลูกค฾าสามารถสแกนรูปถ฽ายของสินค฾าและแสดงข฾อมูล ของสินค฾าเพิ่มเติมในรูปแบบวิดีโอ และสื่อ 3 มิติ หรือการนํามาใช฾เพื่อจําลองการใช฾งานสินค฾านั้นๆ เช฽น จําลอง การสวมใส฽เสื้อผ฾า หรือเครื่องประดับบนร฽างกายของลูกค฾า เป็นต฾น

ภาพที่ 3 ตัวอย฽างการแสดงสินค฾าด฾วยเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ที่มา : ศุภชัย วงคแมูล (2557)

ด฾านการแพทยแมีการนําประยุกตแใช฾ในการผ฽าตัดเพื่อแสดงข฾อมูลอวัยวะของคนไข฾แบบ Real-time เช฽นการ จําลองภาพเอกซเรยแที่ได฾จากการทํา Ultrasound เพื่อจําลองตําแหน฽งของเนื้องอกภายในร฽างกายของคนไข฾

ภาพที่ 4 ตัวอย฽างการจําลองภาพเอกซเรยแด฾วยเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ที่มา : ศุภชัย วงคแมูล (2557)

236

ในงานห฾องสมุดมีการนํา AR มาประยุกตแใช฾ในการให฾บริการทรัพยากรสารสนเทศภายในห฾องสมุด การใช฾ ตรวจสอบหนังสือภายในชั้นหนังสือ หรือบริการแนะนําหนังสือใหม฽ของห฾องสมุด

ภาพที่ 5 ตัวอย฽างการบริหารทรัพยากรสารสนเทศภายในห฾องสมุดด฾วยเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ที่มา : ศุภชัย วงคแมูล (2557)

และในการทหารถูกนํามาใช฾เพื่อแสดงข฾อมูลที่สําคัญและจําเป็นในสนามรบ เช฽น การประมวลผลการสแกนวัตถุ และบุคคลที่ต฾องสงสัย หรือการจําลองแผนที่สนามรบแบบ 3 มิติโดยการแสดงผลได฾แบบ 360 องศา

ภาพที่ 6 ตัวอย฽างการจําลองสนามรบด฾วยเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ที่มา : ศุภชัย วงคแมูล (2557)

AR ในงานส฽งเสริมการเกษตร สื่อในการส฽งเสริมการเกษตร ถือเป็นสิ่งที่สําคัญมากในการพัฒนาความรู฾ ปรับทัศนคติ และช฽วย เพิ่มพูนทักษะการทํางานให฾แก฽เกษตรกร แต฽เนื่องจากสื่อแต฽ละประเภทย฽อมมีข฾อจํากัดที่แตกต฽างกัน โดยเฉพาะ อย฽างยิ่งกับสื่อจําพวก สื่อสิ่งพิมพแ ที่บางอย฽างเป็นสื่อที่ไม฽สามารถใส฽ข฾อความที่มากจนเกินไปได฾ มีการจํากัดใน ด฾านเนื้อหา ทําให฾ต฾องมีการนําเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนเข฾ามาช฽วย เพื่อให฾สื่อจําพวกนี้มีเนื้อหาและ ความน฽าสนใจที่เพิ่มมากขึ้น โปสเตอรแ เป็นสื่อสิ่งพิมพแโฆษณา โดยใช฾ปิดตามสถานที่ต฽าง ๆ มีขนาดใหญ฽เป็นพิเศษซึ่งเน฾นการ นําเสนออย฽างโดดเด฽นดึงดูดความสนใจ(รัชชนก สวนสีดา, 2546) ถือเป็นสื่อที่มีข฾อจํากัดในด฾านเนื้อหาเป็น อย฽างมาก เพราะโปสเตอรแเป็นสื่อที่เมื่อผู฾รับสารเห็นจะต฾องทราบทันทีว฽าผู฾จัดทําต฾องการสื่ออะไร ดังนั้นหากเรา ได฾มีการผนวกสื่อสิ่งพิมพแเข฾ากับสื่ออิเล็กทรอนิคอย฽าง AR เข฾ามา ก็จะทําให฾สื่อโปสเตอรแมีลูกเล฽นและมีความ น฽าสนใจมากขึ้น อีกทั้งยังสามารถอธิบายรายละเอียดต฽างๆเพิ่มเติมได฾อีกด฾วย และในด฾านของการเกษตร โปสเตอรแก็เป็นสื่อหนึ่งที่นักส฽งเสริมมักใช฾ในการโฆษณาประชาสัมพันธแโครงการต฽างๆ การใช฾ AR ควบคู฽กับ โปสเตอรแการประชาสัมพันธแโครงการ ก็จะทําให฾ผู฾ที่สนใจได฾ทราบถึงรายละเอียดที่เจาะลึกกว฽าที่มีอยู฽ใน โปสเตอรแ ยกตัวอย฽างเช฽น โปสเตอรแประชาสัมพันธแงานฟารแมเมอรแแฟรแ ที่สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾า

237

คุณทหารลาดกระบัง ในโปสเตอรแประชาสัมพันธแก็จะบอกเพียงแค฽ว฽าชื่องานอะไร จัดที่ไหน วันที่เท฽าไหร฽ ซึ่งมัน อาจจะดูน฾อยไป หรือบางคนอาจจะอยากทราบข฾อมูลมากกว฽านี้ เช฽นเดินทางมาอย฽างไร ในงานมีอะไรบ฾าง ตัว AR นี้ก็จะทําให฾เราสามารถใส฽ข฾อมูลเพิ่มเติมเหล฽านี้ได฾ โดยอาจจะใส฽เป็นแผนที่ หรือคลิปวิดีโอแนะนํางาน เมื่อผู฾ ที่สนใจใช฽แอพลิเคชั่นที่กําหนดส฽องมาที่โปสเตอรแ รายละเอียดต฽างๆที่เราได฾เพิ่มเข฾ามาก็จะปรากฎบนหน฾าจอ สมารแทโฟนทันที

ภาพที่ 7 ตัวอย฽างโปสเตอรแโจหัวแตงโมงที่มีการแนะนําการใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ภาพที่ 8 ตัวอย฽างโปสเตอรแโจหัวแตงโมงที่มีการใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ที่มา : Mthai (2558)

ภาพที่ 9 ตัวอย฽างการแสดงการใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ที่มา : YouTube M39studios (2558)

สิ่งพิมพ์เพื่อการบรรจุภัณฑ์ เป็นสิ่งพิมพแที่ใช฾ในการห฽อหุ฾มผลิตภัณฑแการค฾าต฽าง ๆ แยกเป็นสิ่งพิมพแ หลัก ได฾แก฽สิ่งพิมพแที่ใช฾ปิดรอบขวด หรือกระป฻องผลิตภัณฑแการค฾า สิ่งพิมพแรอง ได฾แก฽ สิ่งพิมพแที่เป็นกล฽องบรรจุ หรือลัง(รัชชนก สวนสีดา, 2546) บรรจุภัณฑแที่ถูกออกแบบมาเพื่อใช฾ควบคู฽กับ AR ก็จะสามารถเปลี่ยนจาก บรรจุภัณฑแแบบเดิมๆให฾มีลูกเล฽นขึ้น เมื่อนําอุปกรณแดิจิตัลและติดตั้งแอพลิเคชั่น ก็จะสามารถดูลูกเล฽นที่อยู฽บน ตัวบรรจุภัณฑแได฾ โดยจากแนวคิดเบื้องต฾นถ฾าเรานําบรรจุภัณฑแที่ว฽านี้มาบรรจุผลิตภัณฑแทางการเกษตร ตัว AR นี้ ก็จะช฽วยให฾ผู฾ที่สนใจรับทราบข฾อมูลเกี่ยวกับตัวผลิตภัณฑแได฾โดยไม฽จําเป็นต฾องใช฾คนมาคอยแนะนํา ยกตัวอย฽างเช฽น พิษณุโลกเป็นจังหวัดที่มีของขึ้นชื่อคือกล฾วยตาก เราก็ทําบรรจุภัณฑแสําหรับกล฾วยตาก โดยบน ตัวบรรจุภัณฑแนี้ก็จะบอกข฾อมูลแค฽พื้นฐาน แต฽เมื่อเรานํา AR เข฾ามาเราอาจจะใส฽รายละเอียดต฽างๆเกี่ยวกับ จังหวัดพิษณุโลก ที่มาของกล฾วยตาก นั้นก็จะทําให฾ผลิตภัณฑแทางการเกษตรมีความน฽าสนใจเพิ่มมากขึ้น สร฾าง การจดจํา ได฾รับความรู฾เพิ่มเติม ไม฽ใช฽ได฾แค฽เพียงสินค฾ากลับไป

238

ภาพที่ 10 ตัวอย฽างการแสดงการใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนกับบรรจุภัณฑแ ที่มา : YouTube เด็กมาหาไร - Dek Maharai (2559)

หนังสือ ถึงจะเป็นสื่อสิ่งพิมพแที่ไม฽มีการจํากัดในด฾านเนื้อหาเท฽าไหร฽นัก สามารถใส฽ได฾ทั้งข฾อความและ รูปภาพ แต฽หนังสือก็ถือเป็นสื่อที่ไม฽ค฽อยมีความน฽าสนใจ และไม฽เหมาะกับผู฾รับสารในด฾านการเกษตรเท฽าไหร฽นัก การนํา AR เข฾ามาเพิ่มลูกเล฽นให฾กับสื่อประเภทหนังสือ เพื่อช฽วยให฾ง฽ายต฽อการเรียนรู฾ และเพิ่มความน฽าสนใจ ให฾แก฽หนังสือ ในด฾านของการส฽งเสริมการเกษตร หนังสือส฽วนมากจะเป็นหนังสือเกี่ยวกับวิชาการศาสตรแความรู฾ ต฽างๆ มากกว฽าที่จะเป็นหนังสือบันเทิงคดี ทําให฾การอ฽านหนังสือประเภทนี้เกิดการจดจําได฾ยาก เข฾าถึงผู฾รับสาร ได฾แค฽ระดับหนึ่ง ไม฽สามารถเข฾าถึงผู฾รับสารได฾ทั้งหมด การใช฾ AR เข฾ามาก็จะช฽วยให฾เข฾าถึงผู฾รับสารได฾มากขึ้น ยกตัวอย฽างเช฽น หนังสือการทําเกษตรแบบผสมผสาน ถ฾าอาศัยแค฽การอ฽านเกษตรกรหรือผู฾รับสารบางพวก อาจจะไม฽สามารถทําความเข฾าใจได฾ หรือคนที่มาจับงานด฾านการเกษตรครั้งแรกมาอ฽านก็อาจจะทําให฾ไม฽เข฾าใจ อย฽างที่ควร AR ก็จะทําให฾ง฽ายขึ้น โดยเราอาจจะใส฽กราฟิกจําลองการทําเกษตรแบบผสมผสานเข฾าไป หรือ อาจจะเป็นวิดีโอขั้นตอนต฽างๆในการทํา หรืออาจจะใส฽คนอธิบายเข฾าไป เพราะเมื่อเราได฾ฟใงจะเป็นการสร฾าง ความเข฾าใจได฾มากกว฽าแค฽การอ฽าน

ภาพที่ 11 ตัวอย฽างการแสดงการใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนกับหนังสือ ภาพที่ 12 ตัวอย฽างการแสดงการใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนกับหนังสือแบบเรียน ที่มา : YouTube (2558)

ส฽วนในด฾านของสื่อที่นอกเหนือจากสื่อสิ่งพิมพแอย฽าง สื่ออิเลคทรอนิคสแและสื่อกิจกรรมนั้น AR ก็เป็น อีก เทคโนโลยีหนึ่งที่จะสามารถนํามาใช฾ประยุกตแเป็นสื่อสําหรับช฽วยในการนําเสนอสิ่งต฽างๆได฾อย฽างดี เช฽น สื่อ กิจกรรมที่เป็นสื่อที่สามารถกระตุ฾นการเรียนรู฾จากประสาททั้ง 5 ดังนั้น AR ก็ถือเป็นกิจกรรมอย฽างหนึ่งที่เมื่อ

239

นําไปผนวกเข฾ากับกิจกรรมต฽างๆก็จะสามารถทําให฾กิจกรรมนั้นๆ เกิดการเรียนรู฾ในด฾านของการเปลี่ยนจากภาพ ให฾กลายเป็นวีดีโอ หรือนํามาเป็นลูกเล฽นให฾กิจกรรมมีความน฽าสนใจและเกิดการเรียนรู฾ที่เพิ่มมากขึ้น AR เรียกได฾ว฽าเป็นเทคโนโลยีสมัยใหม฽ที่นํามาอํานวยความสะดวกหลายๆอย฽างในด฾านการเพิ่มเติม เนื้อหาในบางสื่อ อย฽างเช฽นสื่อสิ่งพิมพแ แต฽เทคโนโลยีนี้ก็ถือว฽าเป็นเทคโนโลยีที่ค฽อนข฾างใหม฽และยังไม฽เป็นที่รู฾จัก มากนัก อีกทั้งยังเข฾าถึงได฾เฉพาะกลุ฽ม อย฽างคนรุ฽นใหม฽ และคนที่สนใจเทคโนโลยี แต฽ AR ก็ยังถือว฽าเป็น เทคโนโลยีสําหรับอนาคตที่จะมาช฽วยในเรื่องของการนําเสนอสิ่งต฽างๆในภาคการเกษตร ผลที่ว฽าจะได฾รับ/ประโยชนแ จากที่ได฾เห็นการนําเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน (Augmented Reality: AR) ไปใช฾ควบคู฽กับสื่อ ต฽างๆ โดยเฉพาะสื่อสิ่งพิมพแแล฾วนั้น ก็ทําให฾เห็นว฽า AR สามารถนํามาช฽วยในเรื่องของลูกเล฽นและความน฽าสนใจ ให฾กับสื่อต฽างๆได฾มากขึ้น และยิ่งเราเป็นเมืองแห฽งการทําเกษตร ถ฾าได฾มีการนําเทคโนโลยีนี้มาผสมกับสื่อที่มีอยู฽ ก็จะทําให฾การส฽งเสริมเกษตรมีความชัดเจนของเนื้อหาและน฽าสนใจมากขึ้น เข฾าถึงได฾กับคนรุ฽นใหม฽ ช฽วยพัฒนา ในเกิดการเรียนรู฾ที่หลากหลาย ทําให฾เกษตรไม฽เป็นแค฽สิ่งที่คนรุ฽นพ฽อ รุ฽นแม฽ ปูุ ย฽า ตา ยาย เท฽านั้นที่ทํา สรุป เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน (Augmented Reality: AR) เป็นเทคโนโลยีที่ทําการซ฾อนภาพเสมือนลง ในภาพจริง โดยการมองภาพจริงผ฽านกล฾อง โดยกล฾องเมื่อเจอจุดมารแค ก็จะซ฾อนภาพเสมือนขึ้นมา ทําให฾ เหมือนกับภาพเสมือนนั้นมาอยู฽ต฽อหน฾าเราในโลกของความเป็นจริง และเมื่อเรานํา AR ที่ว฽านี้มาประยุกตแใช฾กับ สื่อสําหรับส฽งเสริมการเกษตร อย฽างพวกสื่อสิ่งพิมพแต฽างๆ ไม฽ว฽าจะเป็นโปสเตอรแ สิ่งพิมพแสําหรับบรรจุภัณฑแ หรือ แม฾กระทั่งหนังสือ ก็จะสามารถทําให฾สื่อต฽างๆเหล฽านี้ เกิดความน฽าสนใจ เรียนรู฾ได฾ง฽าย ทั่งยังช฽วยเสริมเนื้อหา และความชัดเจนของวิธีการทําการเกษตร การเก็บเกี่ยวและแปรรูปผลผลิตได฾อีกด฾วย ทําให฾การเกษตรเข฾าถึง คนรุ฽นใหม฽ในยุคเทคโนโลยีอย฽างปใจจุบันได฾เป็นอย฽างมาก และยังช฽วยพัฒนาการเกษตรในหลายๆด฾าน อาทิ ด฾านการศึกษา ด฾านการประชาสัมพันธแ ด฾านธุรกิจเกษตร เป็นต฾น

240

เอกสารอ้างอิง กันตวิชญแ สมุทรานุภาพ และ ณัฐวุฒิ เรืองวิวัฒนโรจนแ (2555). ความเป็นจริงเสริมกับหนังสือบนอุปกรณ์ ios. ปริญญานิพนธแวิศวกรรมศาสตรบัณฑิต, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง. ณรัฐ รัตนเจริญ (2559). “หน฽วยที่ 7 สื่อในงานส฽งเสริมการเกษตร”. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: http://agri.stou.ac.th/UploadedFileหน฽วยที่%207%20สื่อในงานส฽งเสริมการเกษตร.pdf. [23 กันยายน 2559]. เด็กมาหาไร - Dek Maharai (2559). “เด็กมาหาไร: EP.33: "นิเทศศาสตรแเกษตร ลาดกระบัง" นิเทศก็ได฾ เกษตรก็ดี”. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จากhttps://www.youtube.com/watch?v=fJbux02Y7EM. [23 กันยายน 2559]. ไปรยา ตั้งจาตุรโสภณ และ ศตนันทแ ปาลวัฒนแ (2554). สื่อการเรียนการสอนเด็ก โดยใช้ส่วนผู้ติดต่อผู้ใช้แบบความเป็นจริงเสมือน. ปริญญานิพนธแวิทยา ศาสตรบัณฑิต, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง. พีระภัทรแ น้ําผุด และ สัญชัย กิจศิริสิน (2555). การพัฒนาแอปพลิเคชันชนิด AUGMENTED REALITY. ปริญญานิพนธแวิศวกรรมศาสตรบัณฑิต, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง. รัชชนก สวนสีดา (2546). เอกสารประกอบการสอนรายวิชา ความรู฾เบื้องต฾นเกี่ยวกับสื่อสิ่งพิมพแ. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จากhttps://drive.google.com/drive/folders/0B7bH5JGkyxGveHIycjRPZUR4YVE. [23 กันยายน 2559].

M39studios (2558). “โจหัวแตงโม : AR #2”. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: https://www.youtube.com/watch?v=fxoodaFt_nY. [23 กันยายน 2559].

MISbook Channel (2558). “MISbook - AR Book ABC ของหนู”. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: https://www.youtube.com/watch?v=7SAulBLcN6I. [23 กันยายน 2559].

MThai (2558). “ทําความรู฾จักโลกของโจหัวแตงโม ในตัวอย฽างแรก “โจหัวแตงโม” นักสืบออนไลนแ”. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: http://movie.mthai.com/movie-news/thaimovie-news/183891.html. [23 กันยายน 2559].

Sopha Satchaweerachai (2558). “Review Project – หนังสือเสริมการสอนประยุกตแเทคโนโลยีเออารแ”. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: https://www.youtube.com/watch?v=jaNgPvbXxu4. [23 กันยายน 2559].

Supachai Wongmoon (2557). “เทคโนโลยี AR (Augmented Reality) และแอปพลิเคชัน Aurasma”. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: https://supachai287.wordpress.com/2014/06/01/augmentedreality-aurasma/. [23 กันยายน 2559].

241

อิทธิพลของสื่อบุคคลกับอาหารซุปเปอร์ฟู้ด (Superfood) นางสาวทิพยแรดา ปิ่นแก฾ว 56040683 บทนา ทุ ก วั น นี้ ก ระแสการกิ น อาหารเพื่ อ สุ ข ภาพกํ า ลั ง ได฾ รั บ ความนิ ย มเป็ น อย฽ า งมาก หนึ่ ง ในนั้ น คื อ Superfood (ซุปเปอรแฟูด) ซุปเปอรแฟูดเป็นหนึ่งในอาหารเพื่อสุขภาพที่ ณ เวลานี้คงไม฽มีใครไม฽รู฾จัก นั่นคือ เมล็ดเจีย คีนัว ที่กําลังได฾รับความนิยมกันในหมู฽ของคนรักสุขภาพ โดยเฉพาะอย฽างยิ่งเมื่อเหล฽าดาราทานอาหาร เพื่อสุขภาพหรือออกกําลังกายแล฾วอัพโหลดรูปลงในอินสตาแกรมก็ยิ่งเป็นกระแสให฾คนหันมาใส฽ใจสุขภาพมาก ขึ้น และนักโภชนาการยังได฾ออกมาให฾การสนับสนุนถึงคุณประโยชนแอีกด฾วย จึงกล฽าวได฾ว฽าสื่อบุคคลนั้นเป็นสื่อที่ สําคัญในการสร฾างความน฽าเชื่อถือ ให฾กับซุปเปอรแฟูด บทความนี้จึงพาผู฾อ฽านไปทําความรู฾จักกับซุปเปอรแฟูดว฽า แท฾จริงแล฾วคืออะไร ซุปเปอร์ฟู้ดคืออะไร “ซุปเปอรแฟูด” (Superfood) นั้นเป็นคําศัพทแทางการตลาด (Marketing term) เพื่อใช฾ในการกล฽าว อ฾างถึงอาหารที่เชื่อว฽ามีประโยชนแต฽อสุขภาพ ซุปเปอรแฟูดนั้นไม฽ใช฽คําที่นักโภชนาการและนักวิทยาศาสตรแอาหาร นิยมใช฾กัน (Farnoosh Brock, 2014) ตามพจนานุกรมของแมคมิแลน (Macmillan dictionary) ได฾ให฾คํา จํากัดความของซุปเปอรแฟูดว฽าเป็นอาหารที่มีประโยชนแต฽อร฽างกายและอาจจะช฽วยรักษาอาการของโรคบางอย฽าง ได฾ และพจนานุกรมของอ฿อกฟอรแด (The Oxford English dictionary) ยังได฾ให฾ความหมายของซุปเปอรแฟูดไป ในทิศทางเดียวกันโดยกล฽าวว฽าเป็นแหล฽งที่อุดมไปด฾วยสารอาหารถือว฽าเป็นประโยชนแอย฽างยิ่งสําหรับสุขภาพ และความเป็นอยู฽ที่ดี โดยสถาบันวิจัยมะเร็งของสหราชอาณาจักร (Cancer Research UK, มปป.) ยังได฾ ทําการศึกษาเกี่ยวกับคุณประโยชนแของซุปเปอรแฟูดต฽อการรักษาโรคมะเร็งว฽ าเป็นอาหารที่ช฽วยลดความเสี่ยงต฽อ การเกิ ด โรคจริ ง หรื อ ไม฽ แต฽ ผ ลการวิ จั ย ยั ง ไม฽ ไ ด฾ มี ก ารยื น ยั น ถึ ง ผลการรั ก ษาของโรคมะเร็ งอย฽ า งหายขาด เช฽นเดียวกับที่มีการกล฽าวถึงในสังคมโดยระบุว฽าจริงๆ แล฾วซุปเปอรแฟูด นั้นเป็นเพียงเครื่องมือในทางการตลาด ที่ใช฾โปรโมทอาหาร ทั้งนี้ซุปเปอรแฟูดยังประกอบไปด฾วยสารต฾านอนุมูลอิสระ วิตามิน แร฽ธาตุ อุดมไปด฾วย โอเมก฾า3 และแคลอรี่ต่ํา สําหรับซุปเปอรแฟูดที่เรารู฾จักกันเป็นอย฽างดีนั้น ได฾แก฽ ผลไม฾ตระกูลเบอรแรี่ อัลมอนดแ วอลนัท เมล็ดเชีย คีนัว บร็อคโคลี่ ผักขม ผลไม฾ตระกูลส฾ม (Citrus fruits) ปลาที่มีไขมันสูง (Fatty fish) และ ธัญพืชเต็มเมล็ดไม฽ผ฽านการขัดสีหรือขัดสีน฾อยที่สุด (Whole Grains) เป็นต฾น จากการรวบรวมข฾ อ มู ล ของ “ซุ ป เปอรแ ฟู ด ” ทั้ ง ในประเทศไทยและต฽ า งประเทศจากเว็ บ ไซตแ japanesestylediet foodmatters และvitamist สามารถสรุปประเภทของซุปเปอรแ ฟูดออกได฾เป็น 6 ประเภท ดังนี้

242

1. กลุม่ เนื้อสัตว์ เนื้อสัตวแที่ถือว฽าเป็นซุปเปอรแฟูดนั้นจะมีเฉพาะในปลาที่มีไขมันสูง เช฽น ปลาแซลมอน ปลาแมคเคอเรล ปลาซารแดีน และปลาแอนโชวี ที่มีกรดไขมันโอเมก฾า 3 (พิมพแเพ็ญ พรเฉลิมพงศแ, 2553) ช฽วยปูองกันโรคข฾อ อักเสบรูมาตอยดแ โรคเอสแอลอีซึ่งพบในผู฾หญิงมากกว฽าผู฾ชาย นอกจากนั้นยังพบในไข฽ (ธัญรัตนแ อร฽ามเสรีวงศแ, 2550) ที่เป็นแหล฽งโปรตีนที่ดีที่สุด และยังมีวิตามินและแร฽ธาตุอีกมากมายรวมทั้งโคลีนซึ่งเป็นสิ่งที่ดีสําหรับการ พัฒนาสมองโดยเฉพาะในกลุ฽มเด็กและวัยรุ฽นอย฽างมาก 2. กลุ่มผัก ผักที่จะเป็นอาหารในกลุ฽ มซุปเปอรแฟูดจะต฾องอุดมไปด฾วยสารอาหารที่มีประโยชนแประกอบไปด฾ว ย วิตามิน เกลือแร฽ และคลอโรฟิลดแ ตัวอย฽างผักในกลุ฽มซุปเปอรแฟูด เช฽น อะโวคาโด มีกรดโอเลอิกที่ช฽วยกระตุ฾น ระบบประสาทส฽วนรับรู฾ความรู฾สึกอิ่มช฽วยให฾ร฽างกายรู฾สึกอิ่มได฾นาน ชะลอการเพิ่มของระดับน้ําตาลในเลือด (แบบประเสริฐ และคณะ, 2544) มะเขือเทศ ที่มีไลโคปีนเป็นสารประกอบที่ได฾รับความสนใจเนื่องจากมี รายงานว฽ามีประโยชนแต฽อสุขภาพโดยเฉพาะการลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งที่อวัยวะต฽างๆ (วิมล ศรีศุข, 2553) บร็อคโคลี่ มีคุณค฽าทางสารอาหารที่ สูง เพราะอุดมไปด฾วยเส฾นใยอาหาร เบต฾าแคโรทีน วิตามินซี และ สารอาหารอื่นๆ อีกมากมาย (ชาติชาย นกดี, 2557) 3. กลุ่มสาหร่ายในทะเล ในสาหร฽ายทะเลจะมีสารอาหารสูง ซึ่งมีการทดสอบว฽าในสาหร฽ายทะเลนั้นมีแคลเซียมสูงกว฽า นมถึง 10 เท฽า (Kelly Moorhead และคณะ, 2014) นอกจากนี้ยังมีเส฾นใยอาหารช฽วยดีท฿อกสแ ร฽างกาย และส฽งผลดีต฽อ ระบบขับถ฽าย สาหร฽ายทะเลอุดมไปด฾วยโปรตีน วิตามินเอ บี1 บี2 บี6 บี12 วิตามินซี และแร฽ธาตุโดยเฉพาะ ไอโอดีน มีเส฾นใยอาหารสูง ขณะที่มีไขมัน แปูง และน้ําตาลน฾อย เช฽นสาหร฽ายคอมบุ มีธาตุเหล็ก เส฾นใยอาหาร และแคลเซียมสูง สาหร฽ายวากาเมะ มีเส฾นใยอาหารสูง และให฾แคลอรี่ ต่ําในสาหร฽ายชนิดนี้มีสาร Fucoxanthin ที่สามารถช฽วยลดไขมันในร฽างกายได฾ (Foodmatters, มปป.)

4. กลุ่มสมุนไพร สมุนไพร ถือเป็นพืชที่ใช฾เป็นยารักษาโรคกันมาตั้งแต฽ในอดีตเป็นวิธี แบบธรรมชาติ โดยวิธีที่จะได฾รับ ประโยชนแสู งสุ ดจากสมุน ไพรคือการกิน แบบสดทั่ว ไปแล฾ว จะนิยมบริโภคกระเทียม เพราะกระเทียมนั้น ประกอบด฾วยสารอัลลิซินมีฤทธิ์ด฾านปฏิชีวนะ ฆ฽าเชื้อโรค เป็นสารต฾านเชื้อรา (phytoncide) นอกจากนี้แล฾วยัง มีสารอื่นๆ เช฽น อัลลิซิน เอนไซมแ วิตามินบี ซึ่งมีอยู฽ในปริมาณสูงโดยเฉพาะอย฽างยิ่งวิตามินบี1 ที่มีสารช฽วยย฽อย อาหารและไขมันเป็นสารกระตุ฾นการเจริญอาหารและขับลมในกระเพาะอาหาร (ประเสริฐ ทองเจริญ, 2550) อีกทั้งยังมีคาโมไมลแที่สามารถช฽วยรักษาอาการปวดหัว และปวดไหล฽ และชาโรสฮิป (Rose Hips) ที่อุดมไปด฾วย สารอาหารมีวิตามินและแร฽ธาตุที่มีประโยชนแต฽างๆ รวมถึงสารจําพวกเบต฾าแคโรทีนและคาโรทีนอยดแ ซึ่งเป็น แร฽ธาตุที่สาคัญต฽อกระบวนการทํางานของร฽างกาย (Move Nourish Believe TEAM, 2015)

243

ภาพที่ 1 ชาโรสฮิป ที่มา : Karen Mccarthy (2015) 5. กลุ่มผลไม้และถั่ว ผลไม฾และถั่วเป็นที่ชื่นชอบของผู฾บริโภคเป็นส฽วนใหญ฽เนื่องจากสามารถหาได฾ทั่วไปและยัง มีสารต฾าน ออกซิเดชั่นสูงที่ช฽วยต฾านอนุมูลอิสระและเพิ่มภูมิคุ฾มกันให฾แก฽ร฽างกาย นอกจากนี้ยังมีเส฾นใยอาหารสูง ทําให฾อิ่ม ท฾องได฾นาน พวกผลไม฾ตระกูลเบอรแรี่ เช฽น โกจิเบอรแรี่ (Goji Berry) ได฾มีผลการวิจัยของ Dr.Earl Mindell ได฾ กล฽าวไว฾ว฽าผลของโกจิเบอรแรี่ได฾ให฾คุณค฽าทางโภชนาการมากที่สุดในโลกโดยมีกรดอะมิโน 19 ชนิด อีกทั้งยังมีแร฽ ธาตุที่ร฽างกายต฾องการรวม 21 ชนิด เช฽น สังกะสี เหล็ก ทองแดง แคลเซียม เจอรแมาเนียม (ช฽วยฆ฽าเซลลแมะเร็ง) และมีวิตามินซีที่สูงกว฽าส฾มกว฽า 500 เท฽า อีกทั้งช฽วยปรับความดันโลหิตให฾เป็นปกติ และช฽วยฟื้นฟูสภาพเซลลแที่ ถูกทําลายจากสารเคมีหรือรังสีให฾กลับสู฽ภาวะปกติได฾เร็วขึ้น (Earl Mindell, 2005) สําหรับตระกูลถั่ว เช฽น วอลนั ทเป็ น พืช ตระกูล ถั่วที่อุดมไปด฾วยโปรตีน มีไขมันไม฽อิ่ มตัว อีกทั้งยังช฽ว ยลดระดับของคอเรสเตอรอล นักวิจัยจาก Yale University Prevention Research Center ได฾เผยข฾อมูลการทดลองว฽าได฾ให฾กลุ฽ม อาสาสมั ค รที่ กิ น วอลนั ท ประมาณ 56 กรั ม เป็ น ประจํ า ทุ ก วั น ในระยะเวลานาน 6 เดื อ นจะมี ร ะดั บ คอเลสเตอรอลในร฽างกายลดลงอย฽างมีนัยสําคัญ (David Katz, 2015)

ภาพที่ 2 โกจิเบอรแรี่และวอลนัท ที่มา : Superfoodblog (2016)

244

6. น้าผึ้ง น้ําผึ้งอุดมไปด฾วยวิตามินบี6 ไธอามีน ไนอะซิน และกรดอะมิโนเป็นสารต฾านอนุมูลอิสระ ที่ช฽วยปกปูอง เซลลแในการต฽อต฾านความเสีย หายที่เกิดจากอนุมูล อิส ระแถมยังมีโอลิโ กแซ็กคาไรดแซึ่งช฽วยเพิ่มจํานวนของ แบคทีเรียดีในลําไส฾ใหญ฽และยังช฽วยในการต฾านการอักเสบ ฆ฽าเชื้อโรค บรรเทาอาการไอ บรรเทาความเหนื่อล฾า และปรับสภาพลําไส฾ได฾ (Allison Tsai, 2013) แต฽สําหรับในประเทศไทยมีความเข฾าใจซุปเปอรแฟูดที่ไม฽แตกต฽างจากความเข฾าใจของต฽างประเทศมาก นัก โดยทั้งในประเทศไทยและต฽างประเทศจะเน฾นซุปเปอรแฟูดในกลุ฽มอาหารตระกูลผลไม฾ ถั่ว เช฽นเดียวกัน อาทิ เมล็ดเจีย คีนัว อัลมอนดแ และเมล็ดคาเคากระเทาะเปลือก จึงทําให฾เป็นที่รู฾จักและนิยมในกลุ฽มเหล฽าคนดังหรือ เซเลบริตี้ทั้งในฮอลลีวูด (Hollywood) และเหล฽าคนบันเทิงในประเทศไทย ในส฽วนของผักสดจะนิยมบริโภคผัก สดที่เป็นออแกนิ กเหมือนกัน แต฽จะมีความแตกต฽างของชนิดผักสดที่หาได฾ง฽ายในแต฽ละพื้นที่ ซึ่งโดยทั่วไปจะ นิยมบริ โภคผั กประเภทมะเขือเทศ อะโวคาโด ผักโขม กะหล่ําดาว และผลไม฾ตระกูลเบอรแรี่ สําหรับความ แตกต฽างในความเข฾าใจเกี่ยวกับซุปเปอรแฟูดของประเทศไทยและต฽างประเทศนั่นคือจุดมุ฽งหมายของการบริโภค ที่ในต฽างประเทศจะนิยมการบริโภคซุปเปอรแฟูดไม฽ใช฽เพียงเพื่อสุขภาพที่ดี แต฽ยังเป็นการบริโภคเพื่อการลด น้ําหนัก สําหรับคนไทยแล฾วเป็นการบริโภคตามกระแสที่เลียนแบบพฤติกรรมของเหล฽าคนดังในสังคม สื่อบุคคล (Personal Media) ในปใจจุบันสื่อนั้นมีหลากหลายรูปแบบมีสื่อมากมายไม฽ว฽าจะเป็นสื่อกิจกรรม สื่อออนไลนแ สื่อสิ่งพิมพแ และสื่ออื่นๆ แต฽โดยรวมแล฾วสื่อทั้งหมดก็มีวัตถุประสงคแไปในทิศทางเดียวกัน คือสามารถที่จะเข฾าถึงผู฾รับสาร เพื่อให฾ข฾อมูลข฽าวสารในรูปแบบต฽างๆ ไปสู฽กลุ฽มเปูาหมาย และเกิดความน฽าเชื่อถือเพื่อที่จะบรรลุวัตถุประสงคแที่ ต฾องการได฾สูงสุด โดยบทความนี้จะนําผู฾อ฽านไปรู฾จักถึงสื่อบุคคล ซึ่งเป็นสื่อที่มนุษยแใช฾ในการสื่อสารมาอย฽าง ยาวนานที่สุดเริ่มต฾นตั้งแต฽การกําเนิดมนุษยชาติการติดต฽อสื่อสารโดยสื่อบุคคลนั้นอาจมีทั้งในรูปของคําพูดและ การแสดงออกทางท฽าทางซึ่งอาจกล฽าวได฾ว฽า สื่อบุคคลนั้นเป็นเครื่องมือการสื่ อสารที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดสื่อ หนึ่ง และในขณะเดียวกันนั้นก็อาจเป็นสื่อที่ให฾ผลทางลบได฾มากที่สุดเช฽นกัน การใช฾สื่อบุคคลที่เหมาะสมจึงเป็น สิ่งสําคัญต฽อการพัฒนาประเทศทั้งด฾านสังคม เศรษฐกิจ การเมือง การศึกษา วัฒนธรรม สาธารณสุข และ การเกษตร สื่อบุคคลสู่การชักจูงและโน้มน้าวใจ สื่ อบุ คคลก็เป็ น อีกสื่ อหนึ่ งที่ทรงอิทธิพล ดังนั้นสื่ อบุคคลจึงควรมีความน฽าเชื่อถือที่ส ามารถชักนํา ความคิด และโน฾มน฾าวใจผู฾รับสารได฾โดยสื่อบุคคลมีหลากหลายประเภท เช฽น สื่อบุคคลที่มีชื่อเสียงจะสามารถใช฾ สื่อเสริมอื่นๆ เช฽น เฟสบุ฿ค อินสตาแกรม ทวิตเตอรแ ในการสื่อสารกับกลุ฽มหรือสมาชิกเพื่อดึงดูดใจผู฾รับสารให฾ ปฏิบัติตามพฤติกรรมของตนเองได฾หรือบุคคลที่มีความรู฾ ความเชี่ยวชาญเฉพาะด฾านก็จะมีความน฽าเชื่อถือที่ สามารถจูงใจหรือโน฾มน฾าวใจให฾ผู฾รับสารปฏิบัติตามผ฽านการถ฽ายทอดความรู฾ตามความเชี่ยวชาญไปสู฽ผู฾รั บสาร อีกทั้งยังมีสื่อบุคคลอีกประเภทที่ Lazarsfeld and manzel (พัชรา เอี่ยมกิจการ, 2558) ได฾กล฽าวไว฾ว฽าสื่ อ

245

บุคคลเป็นการสื่อสารที่มีความเป็น กันเอง และเป็นส฽วนตัวที่ทําให฾เกิดความคุ฾นเคยจึงทําให฾เกิดการยอมรับ ความคิดได฾ง฽ายขึ้น ดังนั้นจึงอาจจะสรุปปใจจัยสําคัญของสื่อบุคคลที่มี อิทธิพลต฽อการโน฾มน฾าวใจได฾ทั้งสิ้น 3 ประการ ดังนี้ 1. ความน฽าเชื่อถือ (Credibility) โดยเป็นระดับความรู฾สึกที่ผู฾รับสารมีความรู฾สึกว฽าผู฾ส฽งสาร เป็นที่น฽า ไว฾วางใจ และมีความสามารถซึ่งสื่อบุคคลที่มีระดับความน฽า เชื่อถือสูงผู฾รับสารจะมีแนวโน฾ม ที่จะยอมรับสาร จากผู฾ส฽งสารมากกว฽าผู฾ที่มีความน฽าเชื่อถือต่ํา และสื่อบุคคลที่ได฾รับความเชื่อถือมักเป็นบุคคลที่มีความสามารถ มากกว฽าตนเองซึ่งแสดงในรูปของสถานะทางสังคมและการศึกษาสูงกว฽า 2. ความดึงดูดใจ (Attractiveness) โดยผู฾ส฽งสารที่มีความดึงดูดใจย฽อมกระตุ฾นให฾ผู฾รับสารเกิด ความ สนใจหรือพึงพอใจในการได฾พบเห็นพูดคุย เช฽น การโฆษณาสินค฾าที่ดาราไม฽ได฾มีความเชี่ยวชาญ ในผลิตภัณฑแแต฽ เพียงเป็นผู฾ที่มีบุคลิกภาพน฽าดึงดูดใจที่ทําให฾ผู฾รับสารเกิดความสนใจและคล฾อยตาม ข฽าวสาร 3. ความคล฾ายคลึง (Similarity) โดยสื่อบุคคลที่มีความคล฾ายคลึงกับผู฾รับสารในด฾านต฽างๆเช฽น อายุ เพศ เชื้อชาติ ภาษา สถานภาพทางเศรษฐกิจและสังคม ฯลฯ จะมีอิทธิพลต฽อการเปลี่ยนทัศนคติ และความเห็น ของผู฾รับสาร เพราะสร฾างความรู฾สึกเข฾าใจกันและเห็นอกเห็นใจ อิทธิพลของสื่อบุคคลสู่การชักจูงและโน้มน้าวใจต่อการทานอาหารซุปเปอร์ฟู้ด ในช฽วงปีที่ผ฽านมาอาหารสุขภาพได฾รับความนิยมอย฽างล฾นหลามไม฽ว฽าจะเป็นคลีนฟู​ูด กาโนล฽า และ ผลิตภัณฑแต฽างๆ สําหรับคนรักสุขภาพ และที่ขาดไม฽ได฾เลยก็คืออาหารในกลุ฽มซุปเปอรแฟูดที่ได฾รับความนิยมอย฽าง มากในหมู฽ของดารานักแสดงและเหล฽าเซเลบริตี้ทั้งหลายไม฽ว฽าจะในไทยและในต฽างประเทศที่ได฾แชรแอาหารที่ตน ทานลงโซเชียลเน็ตเวิรแกไม฽ว฽าจะเป็นอินสตาแกรม ทวิตเตอรแ ต฽างทําให฾เกิดความดึงดูดใจของผู฾รับสารเป็นอย฽าง มาก อีกทั้งยังมีนักวิจัย แพทยแ หรือแม฾แต฽กระทั่งผู฾เชี่ยวชาญทางด฾านอาหารได฾ออกมากล฽าวถึงซุปเปอรแฟูดกัน อย฽างมาก ยิ่งเป็นการสร฾างความน฽าเชื่อถือสําหรับผู฾บริโภคอีกด฾วย หากพิจารณาจากปใจจัยสําคัญของสื่อบุคคล ที่มีอิทธิพลต฽อการโน฾มน฾าวใจทั้ง 3 ประการ ก็จะสามารถวิเคราะหแสื่อบุคคลที่ได฾กล฽าวถึงซุปเปอรแฟูดดังเช฽น ตัวอย฽างต฽อไปนี้ ด้านความน่าเชื่อถือ ทางด฾า นสื่ อ บุ คคลที่มี ค วามน฽ าเชื่ อถื อ ของทางประเทศไทยขอยกตัว อย฽ าง นพ.กฤษดา ศิ รามพุ ช ผู฾อํานวยการศูนยแเวชศาสตรแอายุรวัฒนแนานาชาติ ได฾เขียนบทความเรื่อง “ซุปเปอรแคัลเลอรแ ซุปเปอรแฟูด” ลงใน เว็บไซตแ Bangkokvoice ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับสุขภาพในบทความได฾มีการแนะนําการทานอาหารโดยกล฽าวว฽า สี ของอาหารมีความหมายต฽อสุขภาพโดยแนะนําว฽าให฾ “เล฽นสีเพื่อสุขภาพ” และเลือกทานให฾หลากหลายเข฾าไว฾ก็ ซึ่งถือว฽าเป็นเทคนิคที่น฽าสนใจ ในต฽างประเทศขอยกตัวอย฽าง Mike Kamo ไมคแเป็นผู฾เชี่ยวชาญที่ได฾สร฾างเว็บไซตแ Nutritionsecrets เป็นเว็บไซตแทางด฾านโภชนาการเพื่ออยากช฽วยให฾ผู฾อ฽านมีสุขภาพที่ดี และเขามีความเชื่อที่ว฽าพวกเรานั้นสามารถ ที่จะเลือกการมีชีวิตที่ยืนยาวมีสุขภาพที่ดีโดยการทานอาหารที่เหมาะสมและดีต฽อร฽างกายอีกทั้งเขายังได฾เขียน

246

บทความเรื่อง “31 Super Foods That’ll Super Charge Your Weight Loss” เป็นบทความที่แนะนําการ ทานอาหารซุปเปอรแฟูดเพื่อรักษาสุขภาพโดยเน฾นการบริโภคให฾บ฽อยเท฽าที่เป็นไปได฾ เพื่อเป็นการลดน้ําหนักและ ต฾องควบคู฽ไปกับการออกกําลังกายและหยุดทานอาหารที่ไม฽ดีต฽อร฽างกาย และเขายังได฾เขียนบทความอื่นๆ ที่ เกี่ยวข฾องกับซุปเปอรแฟดู อีกด฾วย อาทิ บทความเรื่อง 5 Powerful Superfoods For Women You Can Find at Every Single Grocery Store เป็นบทความที่บอกเกี่ยวกับ 5 อาหารซุปเปอรแฟูดที่มีประสิทธิภาพและหา ได฾ตามร฾านสะดวกซื้อทั่วไป เช฽น แอปเปิ้ลเขียว ราสเบอรแรี่ แครอท เป็นต฾น และบทความเรื่อง 10 Superfood Smoothie Recipes to Kickstart Your Day เป็นบทความเกี่ยวกับการนํา 10 ซุปเปอรแฟูดมาปใ่นรวมกัน สําหรับการเริ่มเช฾าอันสดในเพราะในปใจจุบันผู฾คนใช฾ชีวิตที่เร฽งรีบ การทําสมูทตี้ก็เป็นอีกหนึ่งวิธีที่รวดเร็วและทํา ให฾เราสุขภาพดีและยังบอกวิธีทําและส฽วนผสมที่ชัดเจนที่เราสามารถนําไปทําตามได฾ เป็นต฾น

ภาพที่ 3 ภาพ Mike Kamo และบทความการนํา 10 ซุปเปอรแฟูดมาทําสมูทตี้ ที่มา : Nutrition Secrets (2558)

ด้านความดึงดูดใจ สื่อบุคคลในประเทศไทยขอยกตัวอย฽างสาวไทยที่เป็นคนรักสุขภาพอย฽างเช฽น พัชรศรี เบญจมาศ หรือ กาละแมรแ อย฽างที่รู฾ว฽าเธอป็นสาวที่รักสุขภาพมากไม฽ว฽าจะเป็นเรื่องการเลือกทานอาหารและการออกกําลั งกาย อีกทั้งเธอยังได฾เขียนหนัง สือเพื่อคนรักสุขภาพไว฾ด฾วยอย฽าง คิด -เช฽น-แมรแ (Kitchen Mare) ที่ได฾รวบรวมสูตร อาหาร 26 สูตรและยังบอกเคล็ดลับการดูแลตัวเอง อีกทั้งเธอได฾พบว฽าการกินเปลี่ยนชีวิตได฾จริงๆ ในสูตรเมนู ของเธอนั้นอุดมไปด฾วยซุปเปอรแฟูดทั้งสิ้นถึงแม฾ว฽าจะไม฽ได฾กล฽าวไว฾ก็ตาม และยังมีคนทําเมนูต฽างๆตามเธออีกมาก เธอได฾ใช฾โซเชียลเน็ตเวิรแกอย฽าเฟสบุ฿คในการไลฟ฼สดในการประกอบอาหารในแต฽ละวันซึ่งมีผู฾ชมจํานวนมากและ มีการใช฾แฮชแท็ก #KitchenMare ในอินสตาแกรม มีผู฾ติดตามเธอหลายคนที่แท็กเข฾ามาเพื่อเป็นการตอกย้ําว฽า เมนูแต฽ละเมนูที่เธอทํานั้นสามารถทําได฾จริง และมีคนหามาบริโภคตามเธออย฽างหลากหลาย

247

ภาพที่ 4 ภาพ Live การประกอบอาหารลงในเฟสบุ฿ค ที่มา : Facebook Kalamare (2559)

ภาพที่ 5 ภาพของผู฾ติดตามที่ได฾ใช฾ #KitchenMare ที่มา : Instagram Kalamare (2559) ทางฝใ่งต฽างประเทศสําหรับเซเลบริตี้สาว Miranda Kerr แล฾วเธอเป็นถึงนางแบบของวิคตอเรียซีเคร็ทที่ มีรูปร฽างอย฽างที่สาวใฝุฝในเลยก็ว฽าได฾ เธอได฾ออกมาให฾สัมภาษณแในนิตยสาร Cosmopolitan ซึ่งมีการเผยแพร฽ ผ฽านทางเว็บไซตแและยูทูป ถึงซุปเปอรแฟูดว฽าเธอนั้นเป็นคนนึงที่ชอบทานและทานทุกวันอย฽าง เธอบอกว฽าแม฽เธอ ให฾ทาน Noni juices หรือน้ําลูกยอในทุกๆวันตั้งแต฽อายุ 12 ปี ที่ขาดไม฽ได฾เลยคือน้ํามันมะพร฾าวแบบออแกนิ ก ไม฽ว฽าเธอจะทํากับข฾าวหรือทานกับสลัดยังมี อะโวคาโด คีนัว อาซาอีเบอรแรี่ เมล็ดเชีย เมล็ดคาเคากระเทาะ เปลือก และผงโสมเปรู เป็นเหล฽าซุปเปอรแฟูดที่เธอชื่นชอบและใช฾สําหรับการลดน้ําหนัก

248

ภาพที่ 6 ภาพจากเว็บไซตแ Cosmopolitan ที่ได฾สัมภาษณแ Miranda Kerr ที่มา : Cosmopolitan (2013) ด้านความคล้ายคลึง ในส฽วนของความคล฾ายคลึงนั้นสื่อบุคคลที่จะมาเป็นตัวอย฽างพฤติกรรมการบริโภคสามารถแบ฽งได฾ตาม สถานภาพทางสังคม เพศ อายุ เชื้อชาติ ความคล฾ายคลึงนั้นก็เป็นไปได฾ในหลากหลายรูปแบบ เช฽น เพื่อนกับ เพื่อน ที่มีอายุ เพศ ทัศนคติที่ใกล฾เคียงหรือเหมือนกันก็จะทําให฾เกิดการปฏิบัติ ตามเพื่อนที่เป็นสื่อบุคคลที่มี ความคล฾ายคลึงได฾ง฽าย โดยทั่วไปแล฾วผู฾รับสารจะคิดว฽าสื่อบุคคลนั้นๆ มีลักษณะที่ใกล฾เคียงตัวเอง จึงคิดว฽า สามารถที่จ ะปฏิบั ติตามได฾ นอกจากนั้ น ยั งมีนักโภชนาการกับนักโภชนาการ หรือคนในวัยที่ใกล฾ เคียงกัน ขอยกตัวอย฽ างสถานภาพทางสั งคมของเหล฽าดารา คือคุณกาละแมรแนั้นเลือกทานอาหารที่เป็นซุปเปอรแฟูด จากนั้นคุณชมพู฽ อารยา จึงได฾มีการเลียนแบบพฤติกรรมการทานอาหารของกาละแมรแ

ภาพที่ 6 ภาพจาก Chomismaterialgirl ที่มา : Instagram Chomismaterialgirl (2559)

249

ปใจจุบันนี้สื่อบุคคลที่มีแค฽ความน฽าเชื่อถือหรือความดึงดูดใจอย฽างใดอย฽างหนึ่งนั้นอย฽างเดียว คงไม฽พอ หากว฽าสื่อบุคคลนั้นมีทั้งด฾านความน฽าเชื่อถือและความดึงดูดใจก็จะทําให฾ผู฾รับสารเกิดการยอมรับ และเกิดความ น฽าเชื่อถือมากขึ้น ตัวอย฽างเช฽น พ.ญ.วารีรัตนแ โขมศิริ ผู฾บริหาร นีโอ เลเซอรแ คลินิก และเจ฾าของแบรนดแ “SWIZER” ที่ เป็นผลิตภัณทแเมล็ดเชียซึ่งก็ถือว฽าเป็นซุปเปอรแฟูดที่กําลังมาแรงในเวลานี้ โดยธุรกิจนี้ได฾ มีการใช฾พรีเซ็นเตอรแที่ เป็นดาราดังอย฽าง แพนเค฾ก เขมนิจ จามิกร และยังมีการให฾ดาราดังหลายโปรโมทสินค฾าทําให฾เกิดการเข฾าถึงผู฾รับ สารที่มากขึ้น เกิดความดึงดูดใจของผู฾บริโภคอีกด฾วย เห็นได฾จากยอดคนที่เข฾ามากดถูกใจเพจของทางแบรนดแ มากกว฽าหนึ่งแสนคน สรุป ในปใจจุบันกระแสการกินอาหารซุปเปอรแฟูดกําลังได฾รับความนิยมและเป็นหนึ่งในอาหารเพื่อสุขภาพที่ มีประโยชนแต฽อร฽างกาย อุดมไปด฾ วยสารต฾านอนุมูลอิสระ แคลอรี่ต่ํา มีวิตามินและแร฽ธาตุ เหมาะแก฽การลด น้ําหนักและเพื่อสุขภาพที่ดีอีกด฾วย โดยสื่อบุคคลนั้นเป็นสื่อที่มีอิทธิพลต฽อการทานซุปเปอรแฟูดเป็นอย฽างมาก โดยสรุปปใจจัยสําคัญของสื่อบุคคลที่มีอิทธิพลต฽อการโน฾มน฾าวใจได฾ 3 ประการ ได฾แก฽ ความน฽าเชื่อถือ ความ ดึงดูดใจ และความคล฾ายคลึงกัน อีกทั้งสื่อบุคคลนั้นยังได฾มีการนําสื่อเสริมมาใช฾ไม฽ว฽าจะเป็นอินสตาแกรม เฟสบุ฿ค ซึ่งล฾วนแล฾วมีผลต฽อการชักนําความคิด โน฾มน฾าวของผู฾รับสารได฾เป็นอย฽างดี เห็นอย฽างนี้แล฾วพร฾อมหรือยัง ที่จะมาเริ่มต฾นการมีสุขภาพดีด฾วยซุปเปอรแฟูด

250

เอกสารอ้างอิง ชาติชาย นกดี. 2557. “บล็อคโคลี”่ ผักดีมีประโยชน์. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: http://www.thaihealth.or.th/Content/24851-“บร็อคโคลี่”%20ผักดีมีประโยชนแ.html [13 กันยายน 2559]. ธัญรัตนแ อร฽ามเสรีวงศแ. 2550. จริงหรือ...เรื่องไข่?. ใน สถาบันหัวใจเพอรแเฟคฮารแท (Ed.), เปิดโปง 39 เรื่องราวซ฽อนเงื่อนของหัวใจ. กรุงเทพฯ: มติชน. แบบประเสริฐ, ฉลองชัย และมูลนิธิโครงการหลวง. 2544. การศึกษาวิธีการผลิตต้นกล้าและวิธีการเปลี่ยน พันธุ์อะโวกาโด. เชียงใหม฽: มูลนิธิโครงการหลวง. ประเสริฐ ทองเจริญ. 2550. กระเทียม. พุทธชินราชเวชสาร, 24(1), 88-92. ปุูมปุูย. (2558, 02 กันยายน 2559). Superfood ช่วยลดความอ้วนได้ดี. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: http://japanesestyle-diet.com/?p=187 [30 กันยายน 2559]. พัชรา เอี่ยมกิจการ. 2558. สื่อบุคคลสู่การชักจูงและโน้มน้าวใจ. เอกสารประกอบการสอนวิชาสื่อเบื้องต฾น ทางการเกษตร (04116002). สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง. พิมพแเพ็ญ พรเฉลิมพงศแ. 2553. Fish oil / น้ามันปลา. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: http://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/6582/fish-oil%E0%B8%99%E0%B9%%2089%E0%B8%B3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99%E 0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%20%B8%B2 [13 กันยายน 2559]. วิมล ศรีศุข. 2553. กินมะเขือเทศอย่างไรได้ไลโคปีน (lycopene). บทความเผยแพร฽ความรู฾สู฽ประชาชน. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/1/ ประโยชนแ-มะเขือเทศ-ไลโคปีน-lycopene/ [12 กันยายน 2559].

Allison Tsai. 2013 . 6 Health Benefits of Honey. [Online]. Available: http://www.healthcentral.com/cold-flu/cf/slideshows/6-health-benefits-of-honey [2016, September 16].

Cancer Research UK. มปป. Food Controversies. superfoods. [Online]. Available: http://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/causes-of-cancer/diet-andcancer/food-controversies#food_controversies6 [2016, September 14].

Chomismaterialgirl. 2559. ภาพจาก Chomismaterialgirl. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://www.instagram.com/chomismaterialgirl/ [27 ตุลาคม 2559].

Cosmopolitan. 2013. ภาพจากเว็บไซต์ Cosmopolitan ที่ได้สัมภาษณ์ Miranda Kerr. [Online].

Available: http://www.cosmopolitan.co.uk/body/diet-nutrition/a20767/Miranda_Kerr_ shares_her_super_smoothie_recipe/ [2016, September 30].

David Katz. 2015. Walnut ingestion in adults at risk for diabetes: effects on body composition, diet quality, and cardiac risk measures. Retrieved from

251

http://drc.bmj.com/content/3/1/e000115.full.

Earl Mindell. 2005. Goji: The Himalayan Health Secret. Texas: Momentum Media.

Farnoosh Brock. 2014. The Healthy Smoothie Bible: Lose Weight, Detoxify, Fight Disease, and Live Long. China: Skyhorse Publishing.

Foodmatters. มปป. Seaweed Superfoods. [Online]. Available: http://www.foodmatters.com/superfoods/seaweed-superfoods [2016, September 14].

Kalamare. 2559. ภาพ Live การประกอบอาหารลงในเฟสบุ๊ค. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://www.facebook.com/KalamareFanpage/videos/10154582742939455/ [30 กันยายน 2559].

Kalamare. 2559. ภาพของผู้ติดตามที่ได้ใช้ #KitchenMare. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://www.instagram.com/p/BH3cX0zhalL/ [30 กันยายน 2559].

Karen Mccarthy. 2015. ชาโรสฮิป. [Online]. Available: http://www.livestrong.com/article/23079-benefits-rosehip-tea/ [2016, September 30].

Kelly Moorhead, Bob Capelli และGerald Cysewski. 2014. SPIRULINA : Nature’s Superfood (3 ed.). Hawaii: Cyanotech Corporation.

Mike Kamo. 2015. 31 Super Foods That’ll Super Charge Your Weight Loss. [Online].

Available: http://www.nutritionsecrets.com/31-super-foods-super-charge-weight-loss/ [2016, September 14].

Move Nourish Believe TEAM. 2015. Superfood Spotlight: Rosehip. [Online]. Available: https://www.movenourishbelieve.com/nourish/superfood-spotlight-rosehip/ [2016, September 14].

Nutrition Secrets. 2015. ภาพ Mike Kamo และบทความการนา 10 ซุปเปอร์ฟู้ดมาทาสมูทตี้.

[Online]. Available: http://www.nutritionsecrets.com/superfood-smoothie-recipes/ [2016, September 30].

Steve Moran. 2015. THE 6 CATEGORIES OF SUPERFOODS. [Online]. Available: https://www.vitamist.com/blogs/weekly-brief/45710401-the-6-categories-ofsuperfoods [2016, September 14].

Superfoodblog. 2016. โกจิเบอร์รี่และวอลนัท. [Online]. Available: http://superfoodblog.co.uk/category/superfoods/ [2016, September 30].

252

การท่องเที่ยวเชิงเกษตร : โครงการหลวงแม่ลาน้อย ปทุมา เตชะเจริญสุขจีระ 56040684 บทนา การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรเป็นกิจกรรมอีกรูปแบบหนึ่งที่นําเอาวิถีชีวิต วัฒนธรรมประเพณีการประกอบ อาชีพของเกษตรกร ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู฽มาผสมผสาน โดยมีระบบการบริหารการจัดทรัพยากรใน ท฾องถิ่นที่เกิดจากการมีส฽วนร฽วมของคนในชุมชน อันก฽อให฾เกิดการพัฒนาองคแความรู฾ของเกษตรกร นําไปสู฽การ ถ฽ายทอดภูมิปใญญาและเทคโนโลยีการเกษตรแก฽นักท฽องเที่ยวและผู฾สนใจ การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรเป็นการ เดินทางไปยังพื้นที่เกษตรกรรม สวนเกษตร วนเกษตร สวนสมุนไพร ฟารแมปศุสัตวแและสัตวแเลี้ยง เพื่อชื่นชม ความสวยงามและเพลิดเพลินในสวนเกษตร ได฾ความรู฾ ได฾ประสบการณแใหม฽ๆ บนพื้นฐานความรับผิดชอบ มี จิตสํานึกต฽อการรักษาสภาพแวดล฾อมของสถานที่แห฽งนั้น โครงการหลวงแม฽ลาน฾อยเป็นแหล฽งท฽องเที่ยวเชิง เกษตร ที่ยังคงมี ความเป็นธรรมชาติและมีความบริสุทธิ์ อบอุ฽นไปด฾วยวิถีชีวิตที่งดงามของชาวไทยภูเขา มี โครงการหลวง มีการท฽องเที่ยวเชิงนิเวศ ชมสวนกาแฟและฟารแมแกะที่บ฾านห฾วยห฾อม ในช฽วงเดือนกันยายนก็จะ ได฾ชมความสวยงามของนาข฾าวขั้นบันได ภายในพื้นที่ของโครงการตลอดสองข฾างทาง รวมทั้งชมแปลงผักปลอด สารพิษ ที่ปลูกตลอดทั้งปี การท่องเที่ยวเชิงเกษตร การท฽องเที่ยวเชิงเกษตร หมายถึง การท฽องเที่ยวที่มุ฽งเน฾นการเรียนรู฾วิถีชีวิตเกษตรกรรมของชาวชนบท โดยเน฾นการมีส฽วนร฽วมของนักท฽องเที่ยวในการดําเนินกิจกรรมให฾เกิดการเรียนรู฾ด฾านการเกษตรและวิถีการ ดํารงชีวิต วัฒนธรรม ประเพณีและเป็นการนําเอาทรัพยากรที่มีอยู฽ให฾เกิดการเรียนรู฾มาทําให฾เกิดประโยชนแ ก฽อให฾เกิดรายได฾ต฽อชุมชนและตัวเกษตรกร การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรจะเป็นการอนุรักษแธรรมชาติ ควบคู฽ไปกับ การท฽องเที่ยวเพื่อไม฽ให฾เกิดผลกระทบต฽อชุมชนและผลกระทบต฽อสภาพสิ่งแวดล฾อม(หม฽อนไม฾,2557) โครงการหลวงแม฽ลาน฾อย ตั้งอยู฽ในตําบลห฾วยห฾อม อําเภอแม฽ลาน฾อย จังหวัดแม฽ฮ฽องสอน เป็นแหล฽ง ท฽องเที่ยวเชิงเกษตรที่ยังคงมี ความเป็นธรรมชาติและบริ สุทธิ์และอบอุ฽นไปด฾วยวิถีชีวิตที่งดงามของชาวเขา ในช฽วงเดือนกันยายน ซึ่งเป็นฤดูทํานาข฾าว นักท฽องเที่ยวจะได฾ชมความสวยงามของนาข฾าวขั้นบันได ภายในพื้นที่ ของโครงการตลอดสองข฾างทาง รวมทั้งชมแปลงผักปลอดสารพิษที่ปลูกตลอดปี เป็นโครงการในพระราชดําริ ของพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวและสมเด็จพระนางเจ฾าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ทั้งสองพระองคแเสด็จเยี่ยม ราษฎรชาวบ฾านปุาแป฻และบ฾านห฾วยห฾อมเป็นครั้งแรก ได฾พระราชทานทุนทรัพยแจํานวน 20,000 บาท จัดตั้ง ธนาคารข฾าวแห฽งแรกของโลกต฽อมาในปี พ.ศ. 2546 ได฾เสด็จพระราชดําเนินมาเยี่ยมราษฎรทั้งสองหมู฽ บ฾านเป็น ครั้งที่ 2 และทรง รับสั่งให฾ประธานมูลนิธิโครงการหลวง เข฾าช฽วยเหลือพัฒนาอาชีพแก฽ชาวเขา โดยเฉพาะด฾าน เกษตรกรรม สังคมและ สาธารณสุขเนื่องจากบริเวณดังกล฽าวเป็นพื้นที่ต฾นน้ําแม฽ลาน฾อยและแม฽น้ําแม฽สะเรียง มี การปลูกฝิ่นและทําไร฽เลื่อนลอย อย฽างกว฾างขวาง จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2523 ศูนยแพัฒนาโครงการหลวงแม฽ลาน฾อยได฾ก฽อตั้งขึ้น โดยใช฾พื้นที่บ฾านดง เป็นที่ ทําการ เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว ทรงเคยทอดพระเนตรเห็นพื้นที่แล฾ว ประกอบกับเป็นที่ตั้งของ

253

โรงเรียนตํารวจตระเวนชายแดน (สมเด็จย฽าฯทรงก฽อตั้งขึ้นในนามของสมาคมศิษยแเก฽าศิริราชพยาบาล เมื่อปี พ.ศ. 2516) ซึ่งเป็นศูนยแกลางพัฒนาการศึกษาแก฽เยาวชนในท฾องถิ่น ครอบคลุม 14 หมู฽บ฾าน ประกอบด฾วย ชาวเขาเผ฽ากะเหรี่ยงและเผ฽าลั๊วะ(paiduaykan.com,2555) กิจกรรมภายในโครงการหลวงแม่ลาน้อย ศูนยแพัฒนาโครงการหลวงแม฽ลาน฾อย แต฽เดิมชาวบ฾า นมีอาชีพทําการเกษตรเพียงอย฽างเดียว บ฾านห฾วย ห฾อมเป็นหมู฽บ฾านในหุบเขา ท฽ามกลางธรรมชาติที่สวยงาม มีนาขั้นบันไดและยังมีต฾นหมากเป็นทิวแถว ชาวบ฾าน ที่บ฾านห฾วยห฾อมนับถือศาสนาคริสตแ อาชีพหลักคือปลูกข฾าว ที่นี่มีเสาวรสและกาแฟอันธุแอาราบิการที่รสชาติ เข฾มข฾น มีการเลี้ย งแกะ ทําให฾เกิดอาชีพเสริมคือกาทอผ฾าจากขนแกะ และฝูายธรรมชาติ หมู฽บ฾านที่นี่ไม฽ค฽อย ออกไปทํางานที่อื่น เพราะคนในหมู฽บ฾านมีอาชีพที่สามารถสร฾างรายได฾ จึงมีวิถีชีวิตที่เรียบและมีความเป็น เอกลักษณแ เยี่ยมชมไร฽กาแฟ ปใจ จุบั น กาแฟเป็น เครื่ องดื่มยอดนิยมไปทุกสาขาอาชีพและนิยมแพร฽ห ลายทั่ว โลก กาแฟเป็นพืช เศรษฐกิจทํารายได฾ให฾กับเกษตรกรปีหนึ่งเป็นเงินจํานวนมหาศาล ที่บ฾านห฾วยห฾อม อําเภอแม฽ลาน฾อย จังหวัด แม฽ฮ฽องสอน เป็นอีกหนึ่งชุมชนชาวไทยภูเขาที่มีการรวมกลุ฽มปลูกกาแฟมาเป็นเวลาหลายปีและแปรรูปมาเป็น สินค฾าหนึ่งตําบลหนึ่งผลิตภัณฑแ ที่นักท฽ องเที่ยวหรือผู฾บริโภคส฽วนใหญ฽รู฾จักกันภายใต฾ชื่อ กาแฟสดรสห฾วยห฾อม ด฾วยรสชาติที่หอมอร฽อย จึงเป็นสินค฾าที่ขึ้นชื่อ เป็นของฝากที่นักท฽องเที่ยวและผู฾เดินทางผ฽านไปมาได฾แวะชิมและ ซื้อไปเป็นของฝาก โครงการหลวงแม฽ลาน฾อยนอกจากจะมีการปลูกไร฽กาแฟพันธุแดี ปลูกในระบบออรแกานิคฟารแม คือใช฾ปุ฻ย อินทรียแ ไม฽ใช฾สารเคมีกําจัดศัตรูพืช ปลูกในระดับความสูง 1,200-1,400 เมตรจากระดับน้ําทะเลและเติบโต ภายใต฾ร฽มเงาไม฾ใหญ฽ ใช฾เวลาตั้งแต฽ติดผลจนกระทั่งสุกเก็บเกี่ยวได฾เป็นเวลาถึง 8 เดือนทําให฾ได฾สารกาแฟที่มี คุณภาพติดระดับโลก ยังเป็นสวนกาแฟที่ ได฾รับการรับรอง GAP จากกรมวิชาการเกษตรและส฽งจําหน฽ายให฾กับ โครงการหลวงและสตารแบัคสแ ซึ่งสร฾างมูลค฽าและสร฾างความเป็นอยู฽ที่ดีขึ้นให฾กับคนในพื้นที่เป็นอย฽างมาก วุฒิไกร ชูธรรมเจริญ (2554) นายกองคแการบริหารบ฾านห฾วยห฾อม กล฽าวว฽า ชาวไทยภูเขาบ฾านห฾วยห฾อม อําเภอแม฽ลาน฾อย จังหวัดแม฽ฮ฽องสอน มีอาชีพหลักคือการทําไร฽กาแฟ สร฾างรายได฾ให฾กับชาวบ฾านห฾วยห฾อมปีละ กว฽า 1 ล฾านบาท โดยได฾รับการสนับสนุนเมล็ดพันธุแอาราบิก฾าจากบริษัทสตารแบัคสแคอฟฟี่(ประเทศไทย)จํากัด และองคแกรพัฒนาชาวเขานํามาปลูกแบบผสมผสานกับพืชชนิดอื่น อาทิเช฽น ข฾าวโพด กะหล่ําปลี หมาก ลูก เนีย ง และปลู กใต฾ร฽มไม฾ใหญ฽ซึ่งเป็ นวิธีเพราะปลู กที่ช฽วยอนุรักษแสภาพแวดล฾อมไปด฾ว ย ปใจจุบันชาวบ฾านใน หมู฽บ฾ านห฾ ว ยห฾ อม ทําการปลู กกาแฟพัน ธุแอาราบิก฾า จํานวน 56 ครอบครัว หรือประมาณ 300 คน พื้น ที่ ประมาณ 400 ไร฽ ผลผลิตปีละ 10 ตัน ซึ่งผลผลิตทั้งหมดส฽งไปขายยังประเทศสหรัฐอเมริกาแต฽ไม฽เพียงพอต฽อ ความต฾องการของตลาด ขณะนี้เตรียมที่จะขยายพื้นที่ปลูกกาแฟพันธุแอาราบิก฾าไปยังหมู฽บ฾านห฾วยห฾า บ฾านดง บ฾านละอุบ บ฾านดูราเปอรแ บ฾านดงใหม฽และบ฾านห฾วยห฾าใหม฽ ตําบลห฾วยห฾อม อ.แม฽ลาน฾อย จ.แม฽ฮ฽องสอน ทั้งนี้ เพื่อให฾ตําบลห฾วยห฾อ ม เป็นหมู฽บ฾านปลูกกาแฟพันธุแอาราบิก฾าที่ใหญ฽ที่สุดในประเทศไทยและส฽งผลผลิตไปยัง สหรัฐอเมริกาให฾มากที่สุด

254

เดิมทีชาวบ฾านส฽วนใหญ฽จะปลูกกะหล่ําปลี ช฽วงหลังประสบปใญหาหนัก ราคาตกต่ําและต฾องสัมผัสกับ สารเคมี จนทําให฾หลายคนมีอาการเจ็บปุวย จึงได฾หันมารวมกลุ฽มปลูกกาแฟ ครั้ งแรกมีผู฾ร฽วมโครงการ 25 คน พื้น ที่ป ลู กประมาณ 100 ไร฽ โดยไม฽ใช฾ปุ฻ ย และสารเคมี ส฽ งจําหน฽ ายทั้งในรูปเมล็ ดกาแฟสด และกาแฟกึ่ ง สําเร็จรูป นายวุฒิไกร ชูธรรมเจริญ ยังบอกอีกว฽า การที่จะทําให฾กาแฟมีรสชาติดีนั้น จะต฾องให฾ความสําคัญทุก กระบวนการตั้งแต฽การเลือกพื้นที่ปลูก การเก็บเกี่ยว คั่ว ตาก จะต฾องละเอียดอ฽อน เพราะกาแฟมีความไวต฽อ สิ่งแวดล฾อมรอบข฾างมาก กาแฟบ฾านห฾วยห฾อม นอกจากจะเป็นการสร฾างรายได฾ให฾กับชาวบ฾านอย฽างยั่งยืนแล฾ว ยัง เป็นการฟื้นฟูปุาที่ถูกทําลาย และลดการใช฾สารเคมีบนพื้นที่สูงอีกทางหนึ่งด฾วย

ภาพที่ 1 กาแฟอาราบิก฾า กาแฟสด รสดี ผลิตภัณฑแคุณภาพจากบ฾านห฾วยห฾อม ที่มา : paiduaykan (2555) ชมฟารแมแกะและการทอผ฾าขนแกะ หลังจากที่สมเด็จพระนางเจ฾าพระบรมราชินีนาถ เสด็จเยี่ยมเยือนประชาชนที่บ฾านห฾วยห฾อม ทรงมี พระราชดําริส฽งเสริม ให฾ชาวบ฾าน มีอาชีพเสริมคือ “การทําผ฾าทอขนแกะ” ทรงพระราชทานให฾ความช฽วยเหลือ ด฾านการปรั บปรุ งพัน ธุแ โดยทรงโปรดฯให฾ เจ฾าหน฾าที่ นําพันธุแแกะจากต฽างประเทศ มาทําการผสมพันธุแแกะ พื้นเมือง จนได฾แกะลูกพันธุแตัดขน การเลี้ยงแกะที่นี่ ก็เป็นเลี้ยงด฾วยภูมิปใญญาชาวบ฾านแบบง฽ายๆไม฽ซับซ฾อน เหมือนฟารแมใหญ฽การทอเป็นการทอที่ใช฾เอวโบราณดั้งเดิม ไม฽ใช฾การทอแบบกี่กระตุก ซึ่งเป็นภูมิปใญญาที่สืบ ทอดกันมาจากรุ฽นสู฽รุ฽นเน฾นความเป็นเอกลักษณแตามลายดั้งเดิมที่เคยทํามา เช฽น ลายข฾าวโพด ลายดอกเข็ม มี เพิ่มเติมลายใหม฽บ฾าง เช฽น ลายเจดียแ และ ลายดอกบัวตอง ซึ่งแสดงถึงเอกลักษณแของจังหวัดแม฽ฮ฽องสอน ซึ่งมี รูปแบบที่แตกต฽างและสวยงามแปลกตากว฽าที่อื่น จนได฾รับรางวัลรับรองคุณภาพจากการประกวดสินค฾า โอท็อป ทั้งระดับจังหวัด ภาค และระดับประเทศในระดับ 5 ดาว โดยขนแกะที่นี่จะถูกทอเป็นผลิตภัณฑแสิ่งทอต฽างๆ มี แบบทั้งขนแกะล฾วนหรือจะทอสลับกับผ฾าฝูาย ซึ่งขนแกะจากแม฽ลาน฾อยถือ เป็นแหล฽งสําคัญที่ส฽งผ฾าขนแกะลง จําหน฽ายในภูมิภาคอื่นๆโดยเฉพาะกรุงเทพ ผลิตภัณฑแที่ได฾จากการทอก็มีด฾วยกันหลายอย฽าง เช฽นผ฾าพันคอ ผ฾า

255

คลุมไหล฽ ย฽าม ผ฾าตัดเสื้อ ผ฾าคลุมโต฿ะ ฯลฯ ราคาก็ไม฽แพง มีให฾เลือกทั้งหลักสิบ หลักร฾อย เป็นงานฝีมือที่น฽า ครอบครองสักชิ้น ผ฾าทอขนแกะที่นี่จัดเป็นหนึ่งเดียวในประเทศไทย ซึ่งเป็นไปตามโครงการพระราชดําริของ สมเด็จพระนางเจ฾าพระบรมราชินีนาถ ที่ต฾องการสร฾างอาชีพและรายได฾ให฾ชาวบ฾าน ผ฾าขนแกะจึงเป็นหัตถกรรม ที่สร฾างชื่อเสียงแก฽ ห฾วยห฾อม

รูปที่ 2 ฟารแมแกะ ที่มา : paiduaykan (2555) ท฽องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม นอกจากการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรแล฾ว ที่บ฾านห฾วยห฾อมยังมีวัฒนธรรมและประเพณีการไหว฾ผีหมู฽บ฾าน ซึ่งจะจัดขึ้นในช฽วงเดือนมิถุนายนของทุกปี ชาวบ฾านส฽วนใหญ฽จะเป็นชาวกะเหรี่ยงปกากญอ มีการแต฽งการที่เป็น เอกลักษณแ ซึ่งยังคงประเพณีและวัฒนธรรมของชาวบ฾ านไว฾และที่สํ าคัญชาวบ฾านและเด็กๆที่นี่เป็นมิตรกับ นักท฽องเที่ยวเป็นอย฽างมาก

รูปที่ 3 วิถีชีวิตของชาวไทยภูเขา ที่มา : paiduaykan (2555)

256

เยี่ยมชมผักสวนครัว บ฾านห฾วยห฾อมมีการปลูกพืชผักสวนครัวตลอดทั้งปีเพื่อส฽งขายให฾กับโครงการหลวงและซิสเลอรแ ทําให฾ เป็นช฽องทางหนึ่งในการสร฾างรายได฾ให฾กับชุมชน

ภาพที่ 4 ผักสดจากโครงการหลวงแม฽ลาน฾อย ที่มา : pantip (2556) เยี่ยมชมนาข฾าวรูปแบบขั้นบันได การทํานาข฾าวขั้นบันได คือ การทํานาบนพื้นที่สูงโดยการขุดปรับพื้นที่ที่เคยใช฾ปลูกพืชไร฽เพื่อเป็นอีก แนวทางหนึ่งในการลดปใญหาการทําไร฽เลื่อนลอย การขาดแคลนพื้นที่ราบ ช฽วยเพิ่มผลผลิตข฾าวและสร฾างความ มั่น คงทางอาหารบนพื้นที่สู ง จากพื้นที่ทําการเกษตรธรรมดา นาขั้นบันได ถือเป็นสิ่ งมหัศจรรยแที่ดึงดูดใจ นักท฽องเที่ยวให฾มาค฾นหาเสน฽หแของนาข฾าวที่ลัดเลาะตามไหล฽เขาหรือเนินเขาสูง

ภาพที่ 5 นาข฾าวขั้นบันไดโครงการหลวงแม฽ลาน฾อย ที่มา : paiduaykan (2555)

257

นอกเหนือจากนี้ยังมีกิจกรรมอื่นๆและสถานที่ท฽องเที่ยวอีกมากมาย อาทิ เช฽น เยี่ยมชมไร฽เสาวรส เก็บ เกี่ยวผลผลิตช฽วงเดือนกรกฏาคม-ธันวาคม ชมวัฒนธรรมและประเพณีการไหว฾ผีหมู฽บ฾าน จัดในช฽วงเดือน มิถุนายนของทุกปี พิธีกรรมเซ฽นไหว฾เจ฾าที่เพื่อการเกษตรจะเริ่มตั้งแต฽การเพาะปลูกไปจนถึงเก็บเกี่ยว การเรียก ขวัญและผูกด฾ายขวัญ พิธีนี้กระทําขึ้นในหลายโอกาส อาทิ ขึ้นปีใหม฽ แต฽งงาน รับขวัญเด็กแรกเกิด งานศพ ฯลฯ ท฽องเที่ยวเชิงศึกษาธรรมชาติ บริเวณใกล฾เคียงกับโครงการหลวงแม฽ลาน฾อย มีน้ําตกทีราชันยแ อยู฽ในเขตปุาสงวนแห฽งชาติปุาแม฽ยวมฝใ่ง ซ฾ายตอนล฽าง บริเวณน้ําตกทีราชันยแมีสภาพพื้นที่เป็นภูเขาสูงชันสลับซับซ฾อนโอบล฾อม มีลําห฾วยน้ําตกทีราชันยแ ไหลผ฽าน ซึ่งเป็นแหล฽งต฾นน้ําลําธารของต฾นน้ําตกทีราชันยแมีทรัพยากรปุาไม฾ที่มีคุณค฽า ทั้งสภาพปุาดงดิบ ปุาดิบ เขา ปุาเบญจพรรณและพืชสมุนไพร มีค฽าและหายากจํานวนมาก เป็นแหล฽งที่อยู฽อาศัยที่สําคัญของสัตวแปุา นานาชนิด นอกจากนี้ยังมีแหล฽งท฽องเที่ยวที่น฽าสนใจ ได฾แก฽น้ําตกทีราชันยแ สัตวแปุาหายาก สัตวแครึ่งบกครึ่งน้ําหา ยาก เป็นต฾น สภาพธรรมชาติและทัศนียภาพทั้งปุาไม฾ สายธาร ขุนเขาที่สวยงาม อากาศเย็นสบาย เหมาะแก฽ การท฽องเที่ยวพักผ฽อนหย฽อนใจเป็นอย฽างยิ่ง ซึ่งอยู฽ไม฽ไกลชุมชุนมากนัก จุดเด่นของโครงการหลวงแม่ลาน้อย การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรที่โครงการหลวงแม฽ลาน฾อยนอกจากจะเป็นการไปพักผ฽อนหย฽อนใจ ได฾อยู฽กับ ธรรมชาติ เรียนรู฾วิถีชีวิตความเป็นอยู฽ของชาวบ฾าน ได฾ของฝากเล็กๆน฾อยๆติดมือกลับไปฝากคนที่บ฾าน เช฽นเมล็ด กาแฟพันธแดี หรือผ฾าทอขนแกะที่ลายเป็นเอกลักษณแสวยงาม การเดินทาง จากตัวเมืองเชียงใหม฽ใช฾เส฾นทางหลวงหมายเลข 108 สายเชียงใหม฽-แม฽ฮ฽องสอน ผ฽านอําเภอหางดง-สัน ปุาตอง-จอมทอง-ฮอด-แม฽สะเรียง มุ฽งหน฾าอําเภอแม฽ลาน฾อย ถึง กม. 132 ให฾เลี้ยวขวาขึ้นดอยอีก 30 กิโลเมตร (ถนนบางส฽วนเป็นลูกรัง) ระยะทางจากตัวเมืองเชียงใหม฽ถึงศูนยแฯ ประมาณ 255 กิโลเมตร

ภาพที่ 6 แผนที่

258

ที่มา : pantip (2556)

ภาพที่ 7 วิวระหว฽างทางก฽อนถึงโครงการหลวงแม฽ลาน฾อย ที่มา : paiduaykan (2555)

ภาพที่ 8 บ฾านพักในโครงการหลวง ที่มา : paiduaykan (2555) บทสรุป การท฽องเที่ยวที่โครงการหลวงแม฽ลาน฾อยถือเป็นการท฽องเที่ยวแบบเรียบง฽าย ได฾ใกล฾ชิดกับธรรมชาติ อย฽างแท฾จริงและถือเป็นการส฽งเสริมอาชีพให฾กับคนไทยภูเขาที่อยู฽ห฽างไกลออกไป ได฾เรียนรู฾วัฒนธรรม ประเพณี ของชาวไทยภูเขา ได฾เห็นการเกษตรในรูปแบบที่แตกต฽างออกไป ได฾ความรู฾เกี่ยวกับการเกษตร เป็นการเปิดโลก ทัศนแมีทัศนคติกว฾างไกล ผ฽อนคลายความเครียด เกิดความสนุกสนาน เป็นการพักผ฽อน อีกทั้งยังสร฾างความ เข฾าใจอันดีและสัมพันธภาพระหว฽างคนที่เข฾าเยี่ยมชมกับคนในท฾องถิ่น มีการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมในท฾องถิ่น และสนับสนุนสินค฾า บริการ ที่ทําให฾ภาคการเกษตรและการท฽องเที่ยวยังคงมีอยู฽ต฽อไป

259

อ้างอิง กนก เย็นขุนทด. 2545. ความรู้และความเข้าใจเรื่องการท่องเที่ยวเชิงเกษตรของมัคคุเทศก์ในจังหวัด เชียงใหม่. ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม฽. นงเยาวแ ใจห฾อ. 2544. ความคิดเห็นของผู้เกี่ยวข้องเรื่องศักยภาพของศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชดาริ เพื่อเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตร(Agro-tourism). ปริญญา มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม฽. พระครูประภากรพิศิษฎแ (บุญรัต ทาประภากร). 2545. วัฒนธรรมและการผสมกลมกลืนทางวัฒนธรรม ของชาวลัวะ บ้านละอูบ ตาบลห้วยหอม อาเภอแม่ลาน้อย จังหวัดแม่ฮ่องสอน. ปริญญา มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม฽. วรพล วัฒนเหลืองอรุณ. 2544. การท่องเที่ยวเชิงเกษตรในระบบเหมืองฝายของภูมิปัญญาชาวบ้าน : กรณีศึกษา หมู่บ้านห้วยอีค่าง ตาบลแม่วิน อาเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่. ปริญญาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม฽. วราภรณแ งามสมสุข. 2549. การประเมินมูลค่าการท่องเที่ยวเชิงเกษตร ณ สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง จังหวัดเชียงใหม่. ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเชียงใหม฽. สํานักฟารแมแม฽โจ฾. 2555. การท่องเที่ยวเชิงเกษตร. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://maejoagrotourism.wordpress.com/ท฽องโลกเชิงเกษตร/. [26 กันยายน 2559] paiduaykan. 2555. โครงการหลวงแม่ลาน้อย. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.paiduay kan.com/province/north/maehongson/mealanoi.html. [26 กันยายน 2559] paiduaykan. 2555. บ้านห้วยห้อม. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.paiduaykan.com/ province/north/maehongson/baanhuayhom.html. [26 กันยายน 2559] pantip. 2556. ตามหาทุ่งข้าวสีทองแม่ลาน้อย – เยือนบ้านห้วยห้อม ดินแดนไกลโพ้นแม่ฮ่องสอน. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://pantip.com/topic/31222817. [26 กันยายน 2559]

260

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีเสมือนจริงสาหรับภาคการเกษตร ปาริฉัตรแ พุทธวงศแ 56040686

บทนา ปีพุทธศักราช 2556 ได฾มีการเปิ ดตัว อุปกรณแเทคโนโลยีใหม฽ที่เรียกว฽า Oculus Rift จากบริษัท Oculus ที่อยู฽ภายใต฾การดูแลของ Facebook (Virtual Reality Thailand, 2016) ซึ่งทําให฾เกิดกระแสที่ เรี ย กว฽ า “สิ่ งประดิษ ฐแ แห฽ งอนาคต” ขึ้นมา โดยผู฾ ใช฾พบว฽าเทคโนโลยีนี้เมื่อ ต฽อเข฾า ใช฾งานกับซอฟตแแวรแ คอมพิวเตอรแ จะเป็นการให฾ผู฾เล฽นเข฾าไปสัมผัสสถานการณแเสมือนจริงที่ไม฽เคยเจอ เช฽น อยู฽บนยานวอยเอจเจอรแ สองออกสู฽ในห฾วงอวกาศ หรือนั่งรถไฟผาดโผนข฾ามน้ําตกไนแองการ฽า หลังจากที่ได฾ศึกษาข฾อมูลคร฽าว ๆ พบว฽า เกมประเภทนี้ใช฾ระบบ Virtual Reality หรือ “เทคโนโลยีเสมือนจริง ” ซึ่ง “เทคโนโลยีเสมือนจริง ” ได฾ถูก พัฒนามาอย฽างยาวนานและถูกประยุกตแใช฾ในหลาย ๆ ภาคส฽วนอาทิเช฽น กายศาสตรแ โบราณคดี การแพทยแ สถาปใตยกรรม ล฽าสุดที่ทําให฾เป็นกระแสจนบริษัทอิเลคทรอนิคเจ฾าดังหลายค฽ายหันมาแข฽งขันกันผลิตและพัฒนา นั้นคือในด฾านของความบันเทิง และแน฽น อนว฽าความสามารถของ “เทคโนโลยีเสมือนจริง ” สามารถนํามา ประยุกตแใช฾เพื่อพัฒนาภาคการเกษตรได฾ตั้งแต฽ขั้น ตอนการเริ่มเพาะปลูกจนไปถึงการเก็บเกี่ยวผลผลิต โดยจะ เน฾ น ไปที่การวางแผนการผลิ ต สร฾ างแบบจํ าลองเพื่อการทําการเกษตร เพื่อลดความเสี่ ยงและต฾นทุนของ เกษตรกรก฽อนลงมือทําการเกษตรจริง

ภาพที่ 1 : Oculus Rift Virtual Reality ที่พัฒนาใหม฽ในปี 2013 และเปิดตัวในปี 2014 ที่มา : Virtual Reality Thailand. (2558) “เทคโนโลยีเสมือนจริง” Virtual Reality(VR) นิยามและความหมาย อดิศักดิ์ เซ็นสเถียร(2538) ได฾กล฽าวไว฾ว฽า “แท฾จริงแล฾ววีอารแประกอบขึ้นจากส฽วนประกอบหลัก 3 ส฽วน คือ ความจริ ง (Varsity) การรวมกัน (Integration) และระบบติดต฽อกับคอมพิว เตอรแ (Natural Versus Artificial)” “เทคโนโลยีเสมือนจริง” (Virtual Reality) หรือ “วีอารแ” (VR) เป็นเทคโนโลยีที่ทําให฾ผู฾ใช฾นั้นเกิด ความรู฾สึกเข฾าร฽วมอยู฽ในสิ่งแวดล฾อมเสมือนจริงที่ถูกสร฾างขึ้นด฾วยคอมพิวเตอรแ ซึ่ง “เทคโนโลยีเสมือนจริง” นี้ถูก พัฒนามาจากแนวคิดที่ว฽าจะสามารถเสนอสารสนเทศอย฽างไรได฾ดีที่สุด นั่นคือผู฾ออกแบบสามารถทําให฾ประสาท

261

สัมผัสของผู฾รับรู฾นั้นมีปฏิสัมพันธแไปในทิศทางเดียวกับโลกทางกายภาพที่อยู฽รอบตัวเราอยู฽แล฾ว ผู฾รับรู฾ก็จะรับและ เข฾าใจสารสนเทศนั้นได฾ง฽ายขึ้น เทคโนโลยีความเป็นจริงเสมือนสามารถสร฾างเนื้อหาสาระเลียนสิ่งแวดล฾อมภายนอกขึ้นมาเป็นระบบ สามมิติ และผลลัพธแจากระบบนี้จะตอบสนองกับประสาทสัมผัสและการเคลื่อนไหวทางกายภาพของผู฾ใช฾ผ฽าน คอมพิวเตอรแ เทคโนโลยีเสมือนจริงนั้นมีมากว฽า 40 ปีแล฾ว โดยเริ่มต฾นจากการวิจัยของรัฐบาลอเมริกัน (พ.ศ. 2503 2512) เพื่อทางการทหารและการจําลองในการบินเพื่อการรบ ต฽อมา อีแวน ซูเทอรแแลนดแ (Ivan Sutherland) ได฾ประดิษฐแ “จอภาพสวมศีรษะ 3 มิติ” ซึ่งเป็นต฾นกําเนิดของ“เทคโนโลยีเสมือนจริง”ในปใจจุบัน

ภาพที่ 2 : Ivan Sutherland ที่มา : medienkunstnetz.de (2559) ในช฽วงปี (พ.ศ. 2513 – 2532) “เทคโนโลยีเสมือนจริง” ที่ใช฾จอภาพสวมศีรษะ 3 มิติได฾ถูกพัฒนาขึ้น จากหลายแหล฽ง โดยสถานีวิจัยอวกาศอารแมสตรอง พัฒนาขึ้นเพื่อให฾นักบินสามารถมองเห็นสิ่งภาพเสมือนที่จะ ปรากฏขึ้นเมื่ออยู฽บนเครื่องบิน รวมถึงที่มหาวิทยาลัยต฽างๆในสหรัฐอเมริก า เช฽นมหาวิทยาลัยนอรแธแคโรไลนา ได฾มีการใช฾เทคนิคนี้เพื่อการออกแบบสถาปใตยกรรมและด฾านการแพทยแ และการวิจัย “ความเป็นจริงประดิษฐแ” ของมหาวิทยาลัยวิสคอนซินและคอนเนกทิคัตที่ทําขึ้นเพื่อด฾านการศีกษาและการบันเทิง องคแการนาซา (พ.ศ. 2531 – 2532) ได฾แพร฽กระจายเทคโนโลยี นี้โดยไม฽ได฾ตั้งใจ ด฾วยการร฽วมมือของ นาซากับนักเขียนโปรแกรมและผู฾ผลิตอุปกรณแเกี่ยวกับคอมพิวเตอรแได฾นําเอาส฽วนประกอบต฽าง ๆ มาประดิษฐแ ขึ้นเป็นจอภาพสวมศีรษะโดยใช฾ต฾นทุนที่มีจํากัดเพื่อใช฾ในกองทัพอากาศ เหตุการณแนี้ทําให฾ “เทคโนโลยีเสมือน จริง” เป็นที่กล฽าวขานมากขึน้ และมีผู฾ที่หวังว฽าจะมีราคาถูกจนสามารถเข฾าถึงได฾ทั่วไปในชีวิตประจําวัน ในปี พ.ศ. 2536 “เทคโนโลยีเสมือนจริง” ได฾ขยายวงกว฾างเข฾าสู฽ด฾านการบันเทิง โดยเฉพาะอย฽างยิ่งใน กลุ฽มของผู฾ผลิตเกมคอมพิวเตอรแ เช฽น บริษัทซีก฾า (SEGA) และ นินเทนโด (Nintendo) ได฾นําเข฾ามาใช฾ในเกม ต฽างๆ แทนของเดิม รวมถึงนักวิจัยต฽างๆ ก็ได฾พยายามนําเทคโนโลยีนี้มาประยุกตแใช฾ ด฾านอื่นๆ เช฽นวิศวกรรม วิทยาศาสตรแ การแพทยแและการฝึกอบรม

262

ภาพที่ 3 : เครื่องเล฽น Virtual Boy ของบริษัท Nintendo ที่ใช฾“เทคโนโลยีเสมือนจริง” ที่มา : wealthdaily.com (2557) อุปกรณ์ในการทางานของ “เทคโนโลยีเสมือนจริง” เนื่ อ งจาก “เทคโนโลยี เ สมื อ นจริ ง ” ต฾ อ งอาศั ย ประสาทสั ม ผั ส จากการมองเห็ น และรั บ รู฾ ทํ า ให฾ จําเป็นต฾องมีอุปกรณแสําคัญ 3 อย฽างเพื่อเชื่อมระหว฽างผู฾ใช฾กับคอมพิวเตอรแ (กิดานันทแ มลิทอง, 2543) ดังนี้ 1. จอภาพสวมศีร ษะ เพื่อให฾ ผู฾ ใช฾ส ามารถมองเห็ นสิ่ งที่เป็นนามธรรมในลั กษณะสามมิติ ในโลก “เทคโนโลยีเสมือนจริง” ได฾ ลักษณะเป็นแว฽นตาที่บรรจุจอมอนิเตอรแขนาดเล็ก ทําด฾วยกระจก 3 มิติที่เรียกว฽า “stereoscopic glasses” มุมกว฾างประมาณ 140 องศา ทําให฾ครอบคลุมการเห็น ในแนวนอนเกือบทั้งหมด จอภาพสวมศีรษะนั้นแบ฽งออกได฾เป็น 2ประเภท คือแบบ Mobile และ แบบ Tethered(WILL GREENWALD, 2016) โดยมีคุณสมบัติแตกต฽างกันดังนี้ 1.1 Moblie จอภาพสวมศีรษะที่ใช฾สมารแทโฟนหรือโทรศัพทแเป็นตัวแสดงภาพ มีน้ําหนักเบา พกพาได฾ สะดวก ติดตั้งง฽ายและมีราคาถูก

ภาพที่ 4 : Google Cardboad Mobile VR ที่มา : Pcmag(2559) 1.2 Tethered เป็นแว฽นที่ต฾องต฽อกับคอมพิวเตอรแ ใช฾งานได฾หลากหลายและมีประสิทธิภาพกว฽า แต฽จะ มีน้ําหนักมาก รวมถึงมีราคาค฽อนข฾างสูง 2. ถุงมือรับรู฾ เพื่อให฾ผู฾ใช฾สามารถเข฾าถึงสิ่งแวดล฾อมในโลกของ“เทคโนโลยีเสมือนจริง” สามารถจับ ต฾องและรู฾สึกได฾แม฾ว฽าสิ่งของนั้นจะไม฽มีอยู฽จริง ถุงมือรับรู฾เป็นถุงมือขนาดเบาที่ประกอบด฾วยใยแก฾ว นําแสงเรียงเป็นแนวอยู฽ตามนิ้ว ใยแก฾วนําแสงนี้จะเป็นตัวรับ-ส฽งสัญญาณจากผู฾ใช฾และคอมพิวเตอรแ

263

3. ซอฟตแแวรแโปรแกรม ระบบของคอมพิวเตอรแที่ออกแบบมาเพื่อสร฾างภาพเสมือนให฾ผู฾ใช฾ ได฾สัมผัสกับ โลกเสมือนโดยผ฽านจอภาพสวมศีรษะและถุงมือ การทํางานของซอฟแวรแโปรแกรมจะจัดการ ฐานข฾อมูลให฾เป็นไปตามการเคลื่อนไหวของผู฾ใช฾ ซึ่งมีรูปแบบของลักษณะโปรแกรมที่ต฽างกันตาม ลักษณะของการใช฾งาน

ภาพที่ 5 : จอภาพสวมศรีษะ ภาพที่ 6 : ถุงมือรับรู฾ ที่มา : eduzones (2543) Virtual Reality กับภาคการเกษตร พื้นฐานการทํางานของ “เทคโนโลยีเสมือนจริง” นั้นเกิดจากการที่เราเชื่อมต฽อประสาทสัมผัสหลักอัน ได฾แก฽ ตา หู และผิวหนังที่เป็นอวัยวะที่สามารถติดต฽อกับโลกภายนอกได฾เข฾ากับอุปกรณแ เปลี่ยนจากภาพที่เรา มองเห็นเป็นโลกเสมือนที่สร฾างขึ้นโดยซอฟตแแวรแคอมพิวเตอรแ และเปลี่ยนไปตามการเคลื่อนไหวของผู฾สวมใส฽ อุปกรณแโดยกราฟิกที่มองเห็นนั้นจะเป็นฉายตรงจากเครื่องคอมพิวเตอรแ ไม฽ใช฽กราฟิกที่ถูกบันทึกไว฾ เนื่องจาก แต฽ ล ะรอบนั้ น ผู฾ ใ ช฾ จ ะมี การเคลื่ อนไหวร฽ า งกายต฽ า งกั น โปรแกรมจึ งต฾ อ งประมวลผลใหม฽ เ รื่อ ยๆ ตามการ เคลื่อนไหวของสรีระที่บันทึกได฾จากจอภาพสวมศีรษะและถุงมือรับรู฾ ดังนั้นเครื่องคอมพิวเตอรแจึงต฾องมีพื้นที่ที่ จะรองรับความจุขนาดใหญ฽ของตัวโปรแกรมและกราฟิกได฾ ยิ่งซอฟตแแวรแนั้นมีความสมจริงมากเท฽าไหร฽ ก็จะยิ่ง กินพื้นที่ใช฾งานของเครื่องคอมพิวเตอรแเยอะมากเท฽านั้น (กิดานันทแ มลิทอง, 2543) แต฽เนื่องจากเป็นภาพจําลอง เสมือนจริงที่คล฾ายกับการ “หลอก” หรือสร฾างภาพ “ลวงตา” ให฾กับระบบประสาทการรับรู฾ของเรา ทําให฾ ความถี่ของภาพในโลกเสมือนนั้นไม฽เหมือนกับในโลกความจริงที่เราคุ฾นเคย จึงอาจทําให฾เกิดอาการเวียนหัว เมา หรืออาเจียนได฾ ทําให฾ในบางกรณี อุปกรณแจึงถูกปรับเปลี่ยนจากแบบครอบตาเป็นลักษณะอื่นเพื่อปูองกัน อาการเวีย นหั ว เช฽น การเปลี่ ย นเป็ น จอจํ าลองพื้นที่ ขนาดใหญ฽เพื่อใช฾ ในการฝึ กบินของนักบินก฽อนที่จะลง เครื่องบินจริง (เลอทัด ศุภดิลก, 2538) ดังนั้นเราทราบดีแล฾วว฽า “เทคโนโลยีเสมือนจริง” ช฽วยให฾เรามองเห็นสิ่งที่สามารถมองเห็นสิ่งที่เป็น นามธรรม ขึ้นมาได฾โดยที่ยังไม฽ต฾องดําเนินการสร฾างจริง ดังนั้น “เทคโนโลยีเสมือนจริง” จึงสามารถจําลอง รูปแบบการเกษตรในอนาคต รวมไปถึงอุตสาหกรรมการเกษตรในอนาคตได฾ก฽อนที่จะลงมือทําจริงๆ เพื่อเป็น การมองให฾เห็นรูปร฽างภาพรวมล฽วงหน฾าได฾ ดังนี้ การประยุกต์ใช้ภาคภูมิศาสตร์

264

เนื่องจากประเทศไทยมีลักษณะเป็นที่ราบ พื้นดินส฽วนใหญ฽เป็นดินตะกอนที่เกิดจากการทับถมกันของ แม฽น้ํา ทําให฾มีความอุดมสมบูรณแและมีแร฽ธาตุในดินสูง จึงเหมาะแก฽การทําการเกษตรเป็นอย฽างมาก จากข฾อมูล (สํานักงานเศรษฐกิจการเกษตร, 2558) พบว฽า ประเทศไทยส฽วนใหญ฽ทํานาข฾าวมากที่สุ ดคือ 69,958,965 ไร฽ รองลงมาเป็นพืชสวนและไม฾ยืนต฾น 34,917,895 ไร฽ พืชไร฽ 31,150,032 ไร฽ ใช฾ประโยชนแทางการเกษตรอื่นๆ 11,800,533 ไร฽ และ สวนผัก ไม฾ดอกไม฾ประดับ 1,397,770 ไร฽ตามลําดับ และเกษตรกรยังคงหมุนเวียนที่ดิน เพื่อการเกษตรอยู฽เรื่อยๆ ทําให฾ต฾องมีการจัดการทีด่ ินเพื่อให฾เกิดประโยชนแสูงสุด ปใจจุบันยังมีการสนับสนุนให฾เกษตรกรใช฾หลักเกษตรทฤษฎีใหม฽ เพื่อเป็นแนวทางการจัดการที่ดินและ น้ําที่ยั่งยืน “เทคโนโลยีเสมือนจริง” จึงสามารถจําลองพื้นที่การทําการเกษตร มาสร฾างแบบจําลองเพื่อทดสอบ การวางระบบการทําการเกษตร โดยจําลองจากข฾อมูลของขนาดแปลง สภาพผิวดินในแปลง ความใกล฾ -ไกลของ แหล฽งชลประทาน และอิงกับระบบเกษตรทฤษฎีใหม฽ (สํานักงาน กปร., 2557) คือการใช฾พื้นที่ที่อยู฽อาศัยและ พื้นที่ทํากินแบ฽งออกเป็น 4 ส฽วนโดยแบ฽งออกเป็นสองแบบดังนี้ 1. แบบอาศัยน้ําฝน แบ฽งสัดส฽วนออกเป็น 30:30:30:10

ภาพที่ 7 : เกษตรทฤษฎีใหม฽แบบอาศัยน้ําฝน ที่มา : สถิติการเกษตรของไทย ปี๒๕๕๘ (2558) 2. แบบอาศัยน้ําชลประทาน (สามารถเติมน้ําได฾) โดยใช฾สัดส฽วน 16:24:50:10 ปรับสัดส฽วนให฾ เหมาะสมตามสภาพพื้นที่ คือ ที่ดอน จัดเป็นพื้นที่สําหรับปลูกไม฾ผล เลี้ยงสัตวแและอยู฽อาศัย ที่ลุ฽ม จัดเป็นพื้นที่ทํานาข฾าว แปลงผักและสระน้ํา โดยเมื่อทราบเกษตรกรสามารถนําข฾อมูลที่ดินของตนมาทําเป็นพื้นที่จําลองด฾วย “เทคโนโลยีเสมือน จริง” ทดลองลงการปลูกพืชต฽างชนิดกันและดูความแตกต฽างของการใช฾พื้นที่ เพื่อดูความคุ฾มทุนสําหรับผลผลิต ต฽อไร฽ เช฽นการเปรียบเทียบระหว฽างสวนส฾ม ในสัดส฽วนพืชสวน 50% กับสวนลําไยในสัดส฽วนของพืชสวน 50% เท฽ากัน การเลือกพื้นที่ที่เหมาะสมที่จะทําการเกษตรต฽างๆ ว฽าส฽วนไหนของพื้นที่ควรจะเป็นอย฽างไร เช฽นการ ทดลองขุดบ฽อน้ํา วางที่อยู฽อาศัยและพื้นที่ทํากิน สามารถดูสภาพที่ดินของตนเองก฽อนและหลังการจําลองสภาพ การสร฾างพืน้ ที่การเกษตร การทําตัวอย฽างจําลองพื้นที่เพาะปลูกตามหลักเกษตรทฤษฎีใหม฽

265

ภาพที่ 8 : ตัวอย฽างภาพ virtual reality farm ภาพที่ 9 : ภาพ virtual reality farmจากจอภาพสวมศีรษะ ที่มา : Harvest of Change (2557) การประยุกต์ใช้ภาคชลประทาน ระบบน้ําในการทําการเกษตรนั้นมีหลายวิธีเช฽น การให฾น้ําทางผิวดิน สปริงเกอรแ หรือการให฾น้ําแบบ เฉพาะจุด ซึ่งถ฾าหากไม฽มีการออกแบบการให฾น้ําที่เหมาะสม จะทําให฾ค฽าใช฾จ฽ายของเกษตรกรเพิ่มสูงขึ้นมาก หรือเกิดความเสียหายกับแปลงเกษตรได฾ (วันชัย คุปวานิชพงศแ.2555) “เทคโนโลยีเ สมือนจริง”จะช฽วยให฾ มองเห็นการจําลองระบบน้ําเข฾าแปลงเกษตรทั้งหมดได฾อย฽างชัดเจนโดยง฽าย ตัวอย฽างเช฽น ทดลองการวางระบบ น้ําใต฾ดินและใช฾เทคโนโลยี “เทคโนโลยีเสมือนจริง” ตรวจสอบว฽ามีจุดไหนมีแนวโน฾มว฽าจะเกิดปใญหาหรือไม฽

ภาพที่ 10 : การตรวจสอบพื้นที่แปลงเกษตรจําลองโดยใช฾เทคโนโลยีเสมือนจริง ที่มา : avinteractive.com (2558) การประยุกต์ใช้ภาคพันธุ์พืชและผลผลิต “เทคโนโลยีเสมือนจริง ” สามารถจําลองสภาพของพืชหรือพันธแพืชที่ก฽อนนํามาเพาะปลูกลงในแปลง เพื่อให฾เกษตรกรสามารถมองเห็นภาพตั้งแต฽สภาพของการเป็นต฾นกล฾าจนเติบโตเป็นผลผลิตพร฾อมเก็บเกี่ยว เพื่อ ดูข฾อมูลของพืชที่จะทําการเพาะปลูก ดูลักษณะความแตกต฽างของผลผลิตชนิดเดียวกันที่ปลูกโดยใช฾ปใจจัย ต฽างกัน เช฽น ปุ฻ ยอิน ทรียแ ห รื อปุ฻ ย เคมี การใช฾สารเร฽งการเจริญเติบโต หรือการจําลองพืชสายพันธุแใหม฽ที่ถูก พัฒ นาขึ้น จากการผสมข฾ามสายพัน ธุแหรื อการพืช ตัดแต฽งพันธุกรรม (GMOs: Genetically Modified Organisms) รวมถึงสามารถสัมผัสตัวอย฽างของผลผลิต ประกอบไปด฾วยลักษณะของราก ลําต฾น ใบ เปลือก เมล็ด น้ําหนักของผลผลิต จากการใช฾ถุงมือรับรู฾

266

ภาพที่ 11 : ทดลองสัมผัสตัวอย฽างผลผลิตโดยใช฾ถุงมือรับรู฾ การประยุกต์ใช้ภาคปศุสัตว์และการประมง การวางผังฟารแมสัตวแ สามารถจําลองพื้นที่ที่เหมาะสมสําหรับการเลี้ยงและการอนุบาลสัตวแ ทําให฾ มองเห็นการแยกพื้นที่เลี้ยงสัตวแอย฽างเป็นระบบ เพื่อลดปใญหาการติดเชื้อและการปนเปื้อนของเชื้อโรคจาก สาเหตุการสร฾างโรงเรือนที่ผิดสุขลักษณะ การทําตัวอย฽างจําลองฟารแมสัตวแที่ถูกต฾ องตามมาตรฐานฟารแมเลี้ยง สั ต วแข องกระทรวงเกษตรและสหกรณแ (รุ฽ งนภา รั ตนราชชาติกุ ล , 2544) การสร฾า งโปรแกรมจํา ลองเพื่ อ การศึกษาการเลี้ยงดูสัตวแชนิดต฽างๆ เช฽น การจําลองวิธีผสมเทียมของหมู การจําลองวิธีทําคลอดโคนม รวมถึง การจําลองการลงไปดูในพื้นที่ที่ไม฽สามารถเข฾าไปได฾ เช฽น ใต฾พื้นของบ฽อเลี้ยงปลา เป็นต฾น

ภาพที่ 12 : เทคโนโลยีเสมือนจริงจําลองภาพใต฾น้ําที่ไม฽สามารถมองเห็นด฾วยตาเปล฽าชัดเจนได฾ ที่มา : dailydot.com (2557) การประยุกต์ใช้กับเครื่องจักรกลทางการเกษตร การใช฾ “เทคโนโลยีเสมือนจริง ”กับเครื่องจักรกลทางการเกษตร เป็นการใช฾ระบบคล฾ายคลึงกับภาค ส฽วนอื่นๆ เช฽น การใช฾ทดสอบการผ฽าตัดในการแพทยแ หรือการใช฾ฝึกบินก฽อนลงสนามจริงของนักบิน ในส฽วนนี้ “เทคโนโลยีเสมือนจริง” สามารถประยุกตแเข฾ากับการทดสอบการใช฾เครื่องจักรกลทางการเกษตร เช฽น การใช฾ เพื่อการทดลองขับรถไถพรวนดิน หรือรถเก็บเกี่ยวผลผลิต เพื่อเพิ่มความชํานาญและความปลอดภัยก฽อนใช฾จริง

267

ภาพที่ 13 : การใช฾เทคโนโลยีเสมือนจริงกับเครื่องจักรกลทางการเกษตร ที่มา : twitter.com (2558) ข้อดีและข้อจากัดของ “เทคโนโลยีเสมือนจริง” กับภาคการเกษตร ข฾อดี 1. เป็นแบบจําลองเสมือนจริงที่ช฽วยให฾เกษตรกรสามารถเห็นภาพได฾ชัดเจนที่สุด 2. โดยทั่วไปเกษตรกรส฽วนใหญ฽ในประเทศนั้น เวลาทําการเกษตรจะทําเมื่อถึงเวลา ไม฽ค฽อยได฾มีการ วางแผนล฽วงหน฾าอย฽างเป็นสัดส฽วน “เทคโนโลยีเสมือนจริง” จะช฽วยให฾เกษตรกรสามารถวาง แผนการทําการเกษตรในฤดูต฽อไปได฾ง฽ายขึ้นเนื่องจากมีตัวอย฽างจากครั้งแรก 3. “เทคโนโลยีเสมือนจริง” เป็นซอฟตแแวรแคอมพิวเตอรแที่มีผู฾สนใจพัฒนาเป็นจํานวนมาก สามารถ ปรับแก฾และพัฒนาได฾อย฽างต฽อเนื่อง ข฾อจํากัด 1. อุปกรณแยังมีราคาสูงและมีการดูแลรักษายาก รวมทั้งในประเทศไทยยังไม฽มีองคแกรที่รับดูแล โดยตรงเหมือนโทรศัพทแมือถือหรือคอมพิวเตอรแ 2. เป็นเทคโนโลยีที่ค฽อนข฾างซับซ฾อนและใช฾งานยากสําหรับเกษตรกร ต฾องมีผู฾ให฾คําแนะนําอย฽าง ใกล฾ชิด 3. บุคลากรที่เข฾าใจใน“เทคโนโลยีเสมือนจริง” อย฽างลึกซึ่งในประเทศไทยยังมีน฾อยมาก 4. ซอฟตแแวรแของโปรแกรมต฾องใช฾เวลาในการอัพเดทในแต฽ละครั้ง เนื่องจากเป็นการจําลองภาพที่ ต฾องใช฾ความละเอียดสูง

268

บทสรุป “เทคโนโลยีเสมือนจริง” เป็นเทคโนโลยีที่ทั่วโลกให้ความสนใจมากขึ้นเรื่อยๆ และมีการพัฒนา อย่างต่อเนื่อง เพราะสามารถตอบสนองความต้องการในหลายๆด้านที่เกี่ยวโยงกับชีวิตประจาวันตั้งแต่ เรื่องเล็กๆน้อยๆจนไปถึงเรื่องใหญ่ที่สามารถช่วยเหลือชีวิตมนุษย์ ความสามารถของ “เทคโนโลยีเสมือน จริง” นี้จะช่วยให้เกิดการพัฒนาและความสะดวกสบายมากขึ้นในภาคการเกษตรที่เป็นอาชีพลาดับแรกๆ ที่เ ราควรผลักดั น ให้เ ป็น จุ ด เด่ น ของประเทศเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจและการส่งออกอาหาร โดยปัจจุบัน ประเทศไทยส่งออกอาหารเป็นอันดับ 7 ของโลกและตั้งเป้าหมายว่าจะขึ้นเป็นอันดับ 1 ใน 5 (พีรเดช ทอง อาไพ, 2554) ซึ่งวัตถุดิบของอาหารที่ดีนั้นก็ต้องมาจากส่วนผสมที่ดี ส่วนผสมที่ดีก็ต้องเกิดจากแหล่งผลิต ที่ ดี ภาคการเกษตรเป็ น แหล่ ง ผลิ ต อาหารที่ ใ หญ่ ที่ สุ ด ในประเทศไทย และเป็ น อาชี พ ที่ ป ระชาชน ประกอบการมากที่สุดในประเทศเช่นกัน ดังนั้นอาชีพเกษตรกรจึงเป็นอาชีพ ที่ต้องมีความรู้ความสามารถ มากเพื่อสร้างวัตถุดิบที่ดีให้กับอุตสาหกรรมการเกษตรต่อไป

269

เอกสารอ้างอิง WILL GREENWALD. 2016. The Best Virtual Reality (VR) Headsets. [Online] เข฾าถึงได฾จาก: http://sea.pcmag.com/consumer-electronics-reviews-ratings-comparisons/10991/feature/thebest-virtual-reality-vr-headsets กิดานันทแ มลิทอง. 2543. ความเป็นจริงเสมือน (Virtual Reality) เทคโนโลยีแห่งอนาคต ตอนที1่ .

[Online] เข฾าถึงได฾จาก: https://blog.eduzones.com/darkfairytale/35 กิดานันทแ มลิทอง. 2543. ความเป็นจริงเสมือน (Virtual Reality) เทคโนโลยีแห่งอนาคต ตอนที่2.

[Online] เข฾าถึงได฾จาก: https://blog.eduzones.com/darkfairytale/36 รองศาสตราจารยแ ดร. พีรเดช ทองอําไพ. 2554. เกษตรไทยในอนาคต รุ฽งนภา รัตนราชชาติกุล. 2544. วารสารสัตวแพทย์ปีที่11 (2):40-47 เลอทัด ศุภดิลก. 2538. Virtual Reality (VR) & Augmented Reality (AR) เมื่อถึงเทคโนโลยีโลก เสมือนเริ่มใช้ได้ในโลกความเป็นจริง. [Online] เข฾าถึงได฾จาก: http://lertad.com/startupmarkup/virtual-reality-vr-augmented-reality-ar/ วันชัย คุปวานิชพงศแ .2555. การออกแบบระบบให้น้าผ่านท่อในงานวิจัยเกษตรวิศวกรรม. โครการจัดการ ความรู฾, กลุ฽มพัฒนาพื้นที่เกษตร สถาบันวิจัยเกษตรวิศวกรรม. สํานักงาน กปร. 2557. คู่มือที่๑๒ เกษตรทฤษฎีใหม่. สกลนคร : กลุ฽มงานขยายผล ศูนยแศึกษาพัฒนาภูพาน อันเนื่องมาจากพระราชดําริ. สํานักงานเศรษฐกิจการเกษตร. 2558. สถิติการเกษตรของไทย ปี๒๕๕๘. กรุงเทพฯ : โรงพิมพแสํานักงานพุทธ ศาสนาแห฽งชาติ. อดิศักดิ์ เซ็นเสถียร, ผู฾แปลและเรียบเรียง. "Virtual Reality : มิติใหม่ในการจัดฝึกอบรม."

BibliograpyCitation : พัฒนาเทคนิคศึกษา. ปีที่ 7, ฉบับที่ 13 (ก.พ. 2538) Virtual Reality Thailand. 2016. Oculus Rift คือ เครื่องเกมเสมือนจริง แห่งอนาคต. [Online] เข฾าถึงได฾ จาก: http://www.siamvr.com/oculus-rift/virtual-reality/

270

การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนกับการท่องเที่ยวเชิงเกษตร นางสาวปิยะพร รสเข฾ม 56040687 บทนา ปใจจุ บันประชาชนส฽ว นใหญ฽ยังจดจําการเกษตรในภาพลักษณแเดิม โดยมองว฽าการเกษตรเป็นเรื่องที่ น฽าเบื่อ เป็นอาชีพที่ขาดความน฽าสนใจ ล฾าสมัย เนื่องจากโลกได฾ก฾าวเข฾าสู฽ยุคอุตสาหกรรมมากขึ้น เป็นยุคแห฽ง นวัตกรรมเทคโนโลยีส มัย ใหม฽ ด฾ว ยความเปลี่ ยนแปลงเหล฽ านี้การเกษตรยุคปใจจุบันจึงมีความจําเป็นต฾อง ปรับปรุงภาพลักษณแใหม฽ ผ฽านการพัฒนาสื่อประชาสัมพันธแเพื่อส฽งเสริมการเกษตรให฾เป็นไปอย฽างกว฾างขวาง โดยใช฾ช฽องทางต฽างๆ เช฽น การสร฾างสื่อทางการเกษตรในรูปแบบของ สื่อโทรทัศนแ สื่อวิทยุ สื่อออนไลนแ และสื่อ มัลติมีเดียอื่นๆ การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรเป็นหนึ่งในกิจกรรมที่รู฾จักกันอย฽างแพร฽หลาย เนื่องจากในปใจจุบันประชาชนหัน มาให฾ความสําคัญกับการท฽องเที่ยวเชิงการเรียนรู฾ การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรนั้นเป็นการจัดสถานประกอบการ ทางการเกษตรของเกษตรกรให฾กลายเป็นสถานที่สําหรับเรียนรู฾ โดยเน฾นที่ความบันเทิง สนุกสนาน เพลิดเพลิน (เทพกร ณ สงขลา, 2556)และยังสามารถเพิ่มรายได฾ให฾กับเกษตรกรโดยใช฾ทรัพยากรการเกษตรที่มีอยู฽ใน ท฾องถิ่นชนบทให฾เป็นประโยชนแ ซึ่งมีรูปแบบการท฽องเที่ยว 3 ลักษณะคือ แหล฽งท฽องเที่ยวประเภทเทศกาลหรือ ปรากฏการณแ แหล฽งท฽องเที่ยวประเภทรายบุคคลหรือรายกิจกรรม และแหล฽งท฽องเที่ยวประเภทชุมชนหรือ หมู฽บ฾านท฽องเที่ยวเชิงเกษตร (รัฐนันทแ พงศแวิริทธิ์ธร, 2558) โดยที่ยังสามารถดําเนินกิจการหลักซึ่งเป็นการทํา เกษตรกรรมควบคู฽กันไปได฾ เทคโนโลยีใหม฽ที่ถูกนําเข฾ามาใช฾ในแหล฽งท฽องเที่ยวก็เป็นอีกแนวทางหนึ่งที่จะเพิ่ม ความน฽าสนใจและกระตุ฾นการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรได฾เป็นอย฽างดี เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน Augmented Reality เป็นเทคโนโลยีมัลติมีเดียรูปแบบใหม฽ที่กําลัง ได฾รับความนิยมเพิ่มมากขึ้นอย฽างต฽อเนื่อง (นิพนธแ บริเวธานันทแ, 2557) การนําเทคโนโลยีผสานความจริง เสมือนเข฾ามาใช฾เพิ่มลูกเล฽นเพื่อสร฾างความแปลกใหม฽ให฾กับการท฽องเที่ยวเชิงการเกษตร เป็นแนวทางในการ ส฽งเสริมภาพลักษณแการเกษตรไทยให฾กับนักท฽องเที่ยวรุ฽นใหม฽มีความสนใจ และปรับเปลี่ยนมุมมอง ทัศนคติ เกี่ยวกับทางด฾านการเกษตรไปในทางที่ดีขึ้น เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน “เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” เป็นนวัตกรรมหรือเทคโนโลยีภาพเสมือนของโมเดลสามมิติได฾มี นักวิชาการอธิบายความหมายชอง “เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” ไว฾ดังนี้ พนิดา ตันศิริ (2553) อธิบายความหมายของ “เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” Augmented Reality (AR) ดังนี้ “เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน (Augmented Reality: AR) เป็นประเภทหนึ่งของ เทคโนโลยีความจริงเสมือนที่มีการนําระบบความจริงเสมือนมาผนวกกับเทคโนโลยีภาพเพื่อสร฾างสิ่งที่เสมือน จริงให฾กับผู฾ใช฾และเป็นนวัตกรรมหรือเทคโนโลยีภาพเสมือนของโมเดลสามมิติที่สร฾างจากคอมพิวเตอรแลงไปใน ภาพที่ถ฽ายมาจากกล฾ องวิดี โอเว็บแคมหรื อกล฾ องในโทรศัพทแมือถือแบบเฟรมต฽อเฟรมด฾วยเทคนิคทางด฾าน คอมพิวเตอรแกราฟิก

271

รักษพล ธนานุวงศแ (2553) อธิบายความหมายของ “เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” Augmented Reality (AR) ดังนี้ “Augmented Reality หรือ AR เป็นเทคโนโลยีที่ผสมโลกของความจริง (Real World) เข฾ากับโลกเสมือน (Virtual World) โดยใช฾วิธีซ฾อนภาพสามมิติที่อยู฽ในโลกเสมือน ไปอยู฽บนภาพที่เห็นจริงๆ ในโลกของความเป็นจริง ผ฽านกล฾องดิจิตอลของแท็บเล็ต สมารแทโฟน หรืออุปกรณแอื่นๆ และให฾ผลการแสดง ภาพ ณ เวลาจริง (Real Time)” Ronald T. Azuma (1997) อธิบายความหมายของ “เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” Augmented Reality (AR) ดังนี้ “Augmented Reality หรือ AR เป็นการนําเอาเทคโนโลยีความจริงกับความเสมือนเข฾า ด฾วยกัน มีการทํางานด฾วยระบบ 3D Paul Nehla Ghouaiel และคณะ (2013) อธิบายความหมายของ “เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” Augmented Reality (AR) ดังนี้ “Augmented Reality หรือ AR เป็นการใช฾ดิจิทัลเชื่อมโยงเอาโลกความ เป็นจริงเข฾ากับโลกเสมือน มีการใช฾งานโต฾ตอบที่เสมือนความจริง สรุป จากการศึกษาค฾นคว฾าทําให฾ทราบว฽า “เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” Augmented Reality (AR) เป็น การผสมผสานระหว฽างโลกเสมือนจริง (Virtual Would) ให฾เข฾ากับโลกของความเป็นจริง (Real World) เป็นการนําเสนอเทคโนโลยีผ฽านอุปกรณแสื่อสารประเภทต฽างๆ อาทิเช฽น สมารแทโฟน แท฿บเล็ต เพื่อให฾ผู฾ดูได฾เห็นภาพสิ่งที่เสมือนจริงเหมือนได฾เข฾าไปอยู฽ร฽วมในสถานการณแนั้นๆ ตัวอย่างการประยุกต์ใช้งานเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ในปใจจุบันมีการนําเอา “เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน”เข฾ามามีบทบาทในการใช฾ชีวิตประจําวันเพิ่ม มากขึ้นทั้งทางด฾านวิทยาศาสตรแ คณิตศาสตรแ สถาปใตยกรรม โบราณคดี การท฽องเที่ยวและอื่นๆ ได฾แก฽ 1.การประยุกตแใช฾เทคโลยีผสานความจริงเสมือนร฽วมกับรูปภาพบนหนังสือเรียน บทเรียนในรายวิชา วิทยาศาตรแและคณิตศาสตรแ ยกตัวอย฽างเช฽น นิพนธแ บริเวธานันทแ (2557) ได฾ยกตัวอย฽างสื่อการเรียนการสอน“เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” กับการส฽งเสริมการเรียนการสอนวิทยาศาสตรแและเทคโนโลยี สสวท. ดังนี้ “การพัฒนาชุดสื่อเสริมการเรียนรู฾ “เทคโนโลยี ผ สานความจริ ง เสมื อ น”ขึ้ น มา 5 ชุ ด แอพพลิ เ คชั่ น ที่ ใ ช฾ ใ นการเรี ย นรู฾ คื อ แอลพลิ เ คชั่ น Markerless”

ภาพที่ 1 ภาพแสดงชุดสื่อเสริมการเรียนรู฾ AR วิทยาศาสตรแมัธยมศึกษาตอนต฾นสสวท. ที่มา : (สถาบันส฽งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแและเทคโนโลยี, 2559) นงลักษณแ มีแก฾ว และคณะ (2557) ได฾ยกตัวอย฽างสื่อการเรียนการสอน“เทคโนโลยีผสานความจริง เสมือน” กับวิชาคณิตศาสตรแ ดังนี้ “การเรียนรู฾ในวิชาคณิตศาสตรแ โปรแกรมสามารถช฽วยส฽งเสริมการเรียนรู฾

272

เช฽น การเรียนเนื้อหาตรีโกณมิติ โปรแกรมนี้สามารถเห็นภาพสามมิติเสมือนจริง พร฾อมทั้งอัตราส฽ว นที่สามารถ หมุนชมได฾ทุกมุมของรูปทรงนั้นๆ พร฾อมสามารถทําโจทยแเปลี่ยนอัตราส฽วน โดยเห็นการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นได฾ ทันที แอพพลิเคชั่นที่ใช฾ในการเรียนรู฾ คือ แอพพลิเคชั่น Learn Ar”

ภาพที่ 2 การเรียนรู฾เรื่อง รูปทรงสามมิติวิชาตรีโกณมิติพร฾อมทั้งสามารถทําโจทยแตอบคําถามได฾ทันที ที่มา : (learnAR, 2559) 2.การประยุกตแใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนร฽วมกับการออกแบบทางสถาปใตยกรรม อิทธิญา อาจรักษา (2557) ได฾ยกตัวอย฽างสื่อการเรียนการสอน“เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” กับสถาปใตยกรรม ดังนี้ “สามารถนํามาใช฾ในด฾านการออกแบบอาคารได฾ โดยให฾สถาปนิกและลูกค฾า สํารวจการ ออกแบบการจํ า ลองภายในตั ว อาคารสามารถแก฾ ไ ขแบบก฽ อ นการก฽ อ สร฾ า งให฾ เ ป็ น ไปตามต฾ อ งการได฾ แอพพลิเคชั่นที่ใช฾ในการเรียนรู฾ คือ แอพพลิเคชั่น Aurasma และ Ar code”

ภาพที่ 3 สถาปใตยกรรมพระราชวังพญาไท ที่มา : (MESISE STUDIO, 2559) 3.การประยุกตแใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนกับการนําเสนอผลงาน การขุดและการจําลองทาง โบราณคดี อิทธิญา อาจรักษา (2557) ได฾ยกตัวอย฽างสื่อการเรียนการสอน“เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” กับโบราณคดี ดังนี้ “ช฽วยในการสํารวจซากโบราณสถาน และโบราณวัตถุที่ค฾นพบว฽าของเดิมมีลักษณะเป็น อย฽างไร อยู฽ในช฽วงสมัยใด แอพพลิเคชั่นที่ใช฾ในการเรียนรู฾ คือ แอพพลิเคชั่น Aurasma”

273

ภาพที่ 4 แบบจําลองอาคารในอดีต ที่มา : (Supachai Wongmoon, 2559) 4.การประยุกตแใช฾เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนกับการจําลองแผนที่ เส฾นทางการเดินทาง แนะนํา แหล฽งท฽องเที่ยวตามความต฾องการของผู฾ใช฾ นิพนธแ บริเวธานันทแ (2557) ได฾ยกตัวอย฽างสื่อการเรียนการสอน“เทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน” กับโบราณคดี ดังนี้ “การประยุกตแใช฾กับการท฽องเที่ยว เช฽น การนําเทคโนโลยีเสมือนจริงไปใช฾เพื่อแนะนํา ประเทศไทยในงาน “The World Exposition Shanghai China 2010”ภายใต฾แนวคิด “Thinness: Sustainable Ways of Life” และได฾นําเสนอนิทรรศการภายใน อาคารศาลาไทยแยกเป็น 3 ส฽วน คือ 1.เรื่อง “จากต฾นสายแหล฽งกําเนิด: A Journey of Harmony” 2.เรื่อง “เกิดร฾อยพันพลายวิถี: A Harmony of Different Tones” และ 3. เรื่อง “หลอมรวมชีวีสู฽วิถีความเป็นไทย: A Harmony of Thais” ในแต฽ละห฾อง นิทรรศการจะนําเสนอเอกลักษณแของความเป็นไทย แอพพลิเคชั่นที่ใช฾ในการเรียนรู฾ คือ แอพพลิเคชั่น AR Library tour”

ภาพที่ 5 แสดงการประยุกตแใช฾เทคโนโลยีเสมือนจริงในงานThe World Exposition Shanghai China ที่มา : (คณะมนุษยศาสตรแฯ มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม, 2559) กลยุทธ์ในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงเกษตร นฤมล จิตรเอือ้ และเขมมารี รักษแชูชีพ (2555) ได฾อธิบายกลยุทธแในการส฽งเสริมการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร ไว฾ว฽า การส฽งเสริมการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรเป็นการช฽วยสร฾างรายได฾ให฾กับเกษตรกรวิธีหนึ่งโดยการท฽องเที่ยว เชิงเกษตรต฾องมีกลยุทธแหรือวิธีการดึงดูดนักท฽องเที่ยว ดังนี้

274

1. ด฾านการบริการที่เป็นเลิศ 1.1 มีแผนสําหรับการปูองกันและแก฾ไขเหตุการณแไม฽คาดฝในที่อาจจะเกิดขึ้นแก฽นักท฽องเที่ยว 1.2 มีมาตรการในการกําหนดราคาสินค฾า ไม฽ให฾เป็นการเอารัดเอาเปรียบนักท฽องเที่ยวจนมากเกินไป 1.3 รักษาคุณภาพและความสะอาดของสินค฾าและแหล฽งท฽องเที่ยว 2. ด฾านภาพลักษณแที่ดี 2.1 บริการด฾วยใจมองนักท฽องเที่ยวเป็นมิตร เป็นผู฾ที่มาให฾ประโยชนแแก฽ประเทศชาติ คอยให฾การ บริการและช฽วยเหลือด฾วยน้ําใจไมตรี ไม฽หลอกลวง ไม฽เอารัดเอาเปรียบ 2.2 จัดตั้งศูนยแให฾ความช฽วยเหลือแก฽นักท฽องเที่ยว 2.3 สร฾างเอกลักษณแปูายแนะนําสถานที่ท฽องเที่ยวเชิงเกษตร 3. ด฾านเทคโนโลยีที่ทันสมัย 3.1 ปรับปรุงระบบการสื่อสารของไทยให฾ครอบคลุมทุกพื้นที่ 3.2 มีการประชาสัมพันธแการท฽องเที่ยว และเผยแพร฽ข฾อมูลสถานที่ท฽องเที่ยวเชิงเกษตรใหม฽ๆ แนวทางในการนาเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงเกษตร การนําเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือนทางด฾านการสร฾างภาพลักษณแที่ดีให฾กับสถานที่ท฽องเที่ยวโดย สามารถนําไปใช฾แนะนําสถานที่ท฽องเที่ยว จําลองเส฾นทางในการเดินทาง และนําเสนอการให฾บริการที่เป็นเลิศ ผ฽านเทคโนโลยีผสานความจริงเสมือน ดังนี้ 1. ด฾านการบริ การที่เป็ น เลิ ศสามารถนําเทคโนโลยีผ สานความจริงมาประยุกตแใช฾เ พื่อสร฾างภาพที่ น฽าจดจํ าให฾กับ ผู฾ใช฾บ ริการ โดยการจําลองภาพระบบความปลอดภัย การแก฾ไขเหตุการณแต฽างๆ การจําลองภาพแหล฽งการขายสินค฾าทางการเกษตรและการบริการทางการเกษตร บนคู฽มือหรือ แผนที่แนะนําสถานที่ท฽องเที่ยวเชิงเกษตร

ภาพที่ 6 ตัวอย฽างภาพประวัติศาสตรแการปูองกันปราสาทฮิเมจิ ที่มา : (Matcha Japan Travel Magazine, 2559)

275

ภาพที่ 7 ตัวอย฽างแผนที่แสดงการแนะนําสถานที่ และเส฾นทางการเดินทาง ที่มา : (Pantip.com, 2559) 2. ด฾านภาพลักษณแที่ดีสามารถนําเทคโนโลยีผสานความจริงประยุกตแใช฾แนะนําการบริการให฾ความ ช฽วยเหลือ โดยผู฾ที่สนใจนั้นต฾องทําการดาวนแโหลดติดตั้งแอพพลิเคชั่นบน สมารทแโฟน ก฽อนจึงจะ สามารถเห็นภาพวิธีการแก฾ไขสถานการณแต฽างๆ เช฽น ปูายบอกแหล฽งข฾อมูลการท฽องเที่ยว ข฾อตกลงใน การท฽องเที่ยว หากผู฾ที่สนใจจะฟใงนโยบายต฾องหยิบสมารแทโฟนขึ้นมา เปิดแอพพลิเคชันแล฾วส฽องไป ยังปูายบอกแหล฽งข฾อมูลจะปรากฏ วีดีโอ ที่ประกอบไปด฾วยข฾อมูลสถานที่ ข฾อตกลงในการท฽องเที่ยว

ภาพที่ 8 ตัวอย฽างปูายหาเสียงกลางสี่แยกไฟแดงของหัวหน฾าพรรค The Green Party of Berlin ที่มา : (TrueLife, 2559) 3. ด฾านเทคโนโลยี ที่ทัน สมัย นํ าเทคโนโลยีผ สานความจริงประยุกตแใช฾ในการเผยแพร฽ข฾องมูลแหล฽ ง ท฽องเที่ยวผ฽านทางแอพพลิเคชั่น โดยวางกราฟิกสัญลักษณแ หรือที่เรียกว฽า Marker ไว฾ตามสถานที่ รอบๆ แหล฽งท฽องเที่ยวเชิงเกษตร ให฾ผู฾คนที่เดินผ฽านไปมาได฾สแกน Marker เพื่อให฾เห็นวิธีการทํา การเกษตรในรูปแบบต฽างๆจําลอง 3 มิติ ปรากฏให฾เห็นผ฽านหน฾าจอสมารแทโฟน

276

ภาพที่ 9 ตัวอย฽างปติมากรรมจําลอง 3 มิติหอศิลป฼ UK ที่มา : (TrueLife, 2559) บทสรุป ในปใ จ จุ บั น เทคโนโลยี ผ สานความจริ งเสมือนสามารถนํามาประยุกตแใช฾กับการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร โดยนํ าเข฾ ามาประยุ กตแใช฾ท างด฾านการเผยแพร฽ แนะนํา จําลองการบริ การแหล฽ งท฽องเที่ ยวเชิงการเกษตร สร฾างภาพลักษณแให฾เป็นที่น฽าจดจํา เห็นภาพจําลองทางการเกษตรชัดเจน เป็นแหล฽งข฾อมู ลอีกรูปแบบหนึ่งที่ น฽าสนใจทําให฾ผู฾คนเข฾าถึงการเกษตรได฾ง฽ายและสร฾างความแปลกใหม฽ในการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรให฾ก฾าวทัน เทคโนโลยีในยุคปใจจุบันมากยิ่งขึ้น

277

เอกสารอ้างอิง learnAR. (2559). การเรียนรู฾เรื่อง รูปทรงสามมิติวิชาตรีโกณมิติพร฾อมทั้งสามารถทําโจทยแตอบคําถามได฾ทันที.

Matcha Japan Travel Magazine. (2559). ตัวอย฽างภาพประวัติศาสตรแการปูองกันปราสาทฮิเมจิ.

MESISE STUDIO. (2559). สถาปใตยกรรมพระราชวังพญาไท Nehla Ghouaiel Jean Marc Cieutat และ Jean-Pierre Jessel. (2013). Mobile Augmented Reality applications to discover new environments. Retrieved from https://hal.inria.fr/hal01006627/document Pantip.com. (2559). ตัวอย฽างแผนที่แสดงการแนะนําสถานที่ และเส฾นทางการเดินทาง.

Ronald T. Azuma. (1997). A survey of Augmented Reality Presence: Teleoperators and Virtual Environments. Retrieved from http://www.cs.unc.edu/~azuma/ARpresence.pdf Supachai Wongmoon. (2559). แบบจําลองอาคารในอดีต.

TrueLife. (2559). ตัวอย฽างปติมากรรมจําลอง 3 มิติหอศิลป฼ UK. คณะมนุษยศาสตรแฯ มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม. (2559). แสดงการประยุกตแใช฾เทคโนโลยีเสมือนจริงใน งานThe World Exposition Shanghai China. เทพกร ณ สงขลา. (2556). รูปแบบการจัดการทรัพยากรเกษตรเพื่อการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรที่ยั่งยืน ในอําเภอ ช฾างกลาง จังหวัดนครศรีธรรมราช. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทรแ. นงลักษณแ มีแก฾ว สุรเดช เอ฽งฉ฾วน และ วัชรี เกษพิชัยณรงคแ. (2557). Augmented Reality Technology (AR) เมื่อเทคโนโลยีสามารถเชื่อมโลกเสมือนมาบรรจบกับโลกของความจริงและการประยุกตแใช฾ในการจัด การศึกษา. มหาวิทยาลัยมหิดล. นฤมล จิตรเอื้อ และ เขมมารี รักษแชูชีพ. (2555). กลยุทธแการจูงใจการท฽องเที่ยวระยะยาวแบบเปี่ยมสุขของ นักท฽องเที่ยวผู฾สูงอายุชาวต฽างประเทศ. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี. นิพนธแ บริเวธานันทแ. (2557). Augmented Reality เมื่อโลกความจริงผนวกเข฾ากับโลกเสมือน. มหาวิทยาลัย ราชภัฏภูเก็ต. พนิดา ตันศิริ. (2553). โลกเสมือนผสานโลกจริง Augmented Reality. Retrieved from http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/30_2/pdf/aw28.pdf. รักษพล ธนานุวงศแ. (2553). สื่อเสริมการเรียนรู฾ โลกเสมือนผสมโลกจริง (Augmented Reality) เรื่องการจม และการลอย.

Retrieved from http://secondsci.ipst.ac.th/index.php?option=com_content&view=article&id=336:armedia&cat id=19:2009-05-04-05-01-56&Itemid=34 รัฐนันทแ พงศแวิริทธิ์ธร. (2558). แนวทางการพัฒนาการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรเพื่อความยั่งยืน: โครงการหลวงปาง ดะ. วารสารเทคโนโลยีสุรนารี, 19-35. สถาบันส฽งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแและเทคโนโลยี. (2559). ภาพแสดงชุดสื่อเสริมการเรียนรู฾ AR วิทยาศาสตรแมัธยมศึกษาตอนต฾นสสวท.

278

การสื่อสารการท่องเที่ยวเชิงเกษตรด้วยวิถี Slow Life พรชนก ทุติ 56040688 บทนา การสื่อสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life เป็นการที่หน฽วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และ นักท฽องเที่ยวทําการสื่อสารเกี่ยวกับสถานที่ท฽องเที่ยวเชิงเกษตรว฽ามีความน฽าสนใจอย฽างไร และประกอบด฾วย ปใจจุบันวิถีการใช฾ชีวิตแบบ Slow Life มีอิทธิพลกับคนในสังคมเป็นจํานวนมาก เมื่อนําคํานี้มาประกอบกับ สถานที่ท฽องเที่ยว จึงทําให฾มีความน฽าสนใจ นักท฽องเที่ยวชอบใช฾ชีวิตแบบ Slow Life ต฾องลองมาสัมผัสกับการ ท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life การสื่อสารการเกษตร การสื่อสารได฾มีผู฾ให฾ความหมายไว฾หลากหลายซึ่งแตกต฽างออกไปตามสถานการณแหรือวัตถุประสงคแใน การสื่อสาร สําหรับความหมายของการสื่อสารได฾มีนักวิชาการให฾ความหมายไว฾ว฽า อริสโตเติล(Aristotle)ได฾ให฾คําจํากัดความของการศึกษาวิชาวาทศิลป฼(rhetoric)หรือการสื่อสาร (communication) ว฽าคือ การแสวงหาวิธีการชักจูงใจที่พึงมีอยู฽ทุกรูปแบบ ราตรี พัฒนรังสรรคแ (2542) กล฽าวว฽า การติดต฽อสื่อสาร คือ กระบวนการถ฽ายทอด หรือแลกเปลี่ยน ความคิด ข฾อมูล ข฾อเท็จจริง หรือความรู฾สึกซึ่งอาจเป็นรูปของคา ตัวอักษร สัญลักษณแ เรียกว฽า ข฽าวสาร บุคคล ฝุายหนึ่งเรียกกว฽า ผู฾ส฽งสาร ส฽งไปยังบุคคลอีกฝุายหนึ่ง เรียก ผู฾รับสาร โดยผ฽านส฽ือต฽าง ๆ เพื่อให฾บุคคลหรือกลุ฽ม บุคคลอื่นได฾เข฾าใจความหมายตามเจตนาท฽ืต฾องการ และช฽วยปูองกันความเข฾าใจผิดระหว฽างกันและกันอีกด฾วย (ราตรี พัฒนรังสรรคแ 2545) เดวิ ด เค.เบอรแ โ ล(DavidK.Berlo) ได฾เ ป็นผู฾ พัฒ นาทฤษฎี ของการสื่ อ สาร แบ฽ งองคแป ระกอบไว฾ 4 องคแประกอบ กระบวนการของการถ฽ายทอดสาร (message) จากบุคคลฝุายหนึ่ง ซึ่งเรียกว฽าผู฾ส฽งสาร (Source) ไปยังบุคคลอีกฝุายหนึ่งซึ่งเรียกว฽าผู฾รับสาร (receiver) โดยผ฽านสื่อ (Channel) ดังนั้นหากพิจารณาถึงความหมายของการสื่อสารการเกษตรก็อาจจะสรุปได฾ว฽าการสื่อสารการ เกษตรคือ การถ฽ายทอดสารจากผู฾ส฽งสารไปยังผู฾รับสารให฾เกิดความเข฾าใจตรงกัน โดยมีองคแประกอบ ของการสื่อสารที่จะ ทําให฾เกิดการสื่อสารที่สมบูรณแคือ S M C R โดย การสื่อสารทางการเกษตร จะมีองคแประกอบต฽างๆ ที่ เหมือนกับการสื่อสารทั่วไป ยกเว฾นแต฽เนื้อหา (Message) ที่มีเนื้อหามุ฽ง เน฾นไปในทางการเกษตร การท่องเที่ยวเชิงเกษตร การท฽องเที่ย วเชิงเกษตรเป็น การท฽องเที่ยวที่ได฾ปฎิบัติและได฾เรียนรู฾ เน฾นไปทางการเกษตร ทําให฾ นักท฽องเที่ยวได฾เกิดการเรียนรู฾ในด฾านการเกษตรในระหว฽างการท฽องเที่ยว จึงมีืให฾ ผู ความหมายเกี่ยวกับการท฽อง เที่ยงเชิงเกษตรไว฾หลายความหมาย ณัชชา ปิยวุฒิสกุล ได฾กล฽าวถึงความหมายว฽า เป็นการท฽องเที่ยวที่มุ฽งเน฾น ทางด฾านการเรี ย นรู฾ วิถีเกษตร กรรมของชาวชนบทโดยเน฾นการมีส฽ ว นร฽ว มของนักท฽องเที่ยวในการดําเนิน

279

กิจ กรรมให฾ เกิ ดการเรี ย นรู฾ ด฾า นการเกษตรและวิถีก ารดํ ารงชีวิต วัฒ นธรรมประเพณีแ ละเป็นการนํ าเอา ทรัพยากรที่มีอยู฽ให฾เกิด การเรียนรู฾มาทําให฾ เกิดประโยชนแก฽อให฾เกิดรายได฾ต฽อชุมชนและตัวเกษตรกรการ ท฽อ งเที่ ย วเชิง เกษตรจะเป็ น การอนุ รั กษแ ค วบคู฽ ไปกั บการท฽ อ งเที่ ยวเพื่อ ไม฽ใ ห฾ เกิ ด ผลกระทบต฽ อ ชุม ชนและ ผลกระทบต฽ อ สภาพสิ่ ง แวดล฾ อ ม เพื่ อ ชื่ น ชมความสวยงาม ความสํ า เร็ จ และเพลิ ด เพลิ น ได฾ ค วามรู฾ ได฾ ประสบการณแใหม฽ ยังมีอีกความหมายนึงว฽า เป็นการท฽องเที่ยวอีกรูปแบบหน฽ืงท฽ืได฾ทั้งความเพลิดเพลิน และ ความร฾ืนํา กลับคือการได฾หวนกลับไป ค฾นหา เรียนร฾ื เข฾าใจ ภาคภูมิใจกับอาชีพเกษตรกรรม ไม฽ว฽าจะเป็นพื้นท฽ื ชุมชนเกษตรกรรม สวนเกษตร สวนสมุนไพร (ณัชชา ปิยวุฒิสกุล 2556) ในขณะที่ นิออน ศรีสมยง (2552) ได฾อธิบายความหมายการท฽องเท฽ืยวเชิงเกษตรไว฾ว฽า การท฽องเท฽ืยว ท฽ืมีกิจกรรมการเกษตรเป็นทรัพยากรท฽อง เท฽ืยวหลัก สามารถดึงดูดความสนใจนักท฽องเท฽ืยว โดยมีเปูาหมายหลักเพื่อเป็นการสร฾างรายได฾ให฾แก฽เกษตรกร ในชุมชนให฾ผู฾คนในท฾องถิ่น ได฾มีส฽วนร฽วม ในการพัฒนาการท฽องเท฽ืยวอย฽างเต็มตัวืงรู ซ฽ ปแบบ การท฽องเที่ยวเชิง เกษตรนับว฽าเป็นหนึ่งในรูปแบบ ของการท฽องเที่ยวแบบยั่งยืน ดังนั้นจึงสรุปความหมายของการท฽องเที่ยงเชิง เกษตรว฽า การเรียนรู฾วิถีเกษตรผ฽านการท฽องเที่ยว เพื่อให฾เกิดความน฽าสนใจ ได฾เรียนเรียนรู฾ด฾วยการลงมือ ปฎิบัติ จริง เป็นการเพิ่มรายได฾ให฾กับครอบครัวและชุมชนไปด฾วย Slow life ในปใจจุบันคนเมืองส฽วนใหญ฽หนีความวุ฽นวายและเครียดจากการทํางานจึงทําให฾สนใจที่จะเข฾าหาธรรม ชาติเพื่อเติมพลังให฾กับชีวิตหนึ่งในวิธีนั้นก็คือ การใช฾ชีวิตแบบ slow life หรือการใช฾ชีวิตแบบช฾าๆ ค฽อยๆ ทํา ไม฽รีบร฾อน และดื่มด่ํากับบรรยากาศรอบๆ ตัว ซึ่ง Carl Honore บุคคลที่ Huffington Post ขนานนามว฽าเป็น เจ฾าพ฽อแห฽งวงการการใช฾ชีวิตช฾าๆ ได฾ให฾ความหมายของคําว฽า Slowlife ไว฾ว฽าเป็นการ ใช฾ชีวิตแบบค฽อยเป็นค฽อย ไปอย฽างชะลอตัวไม฽ให฾ไหลไปกั บกระแสสังคมอย฽างไร฾ ทิศทางและดําเนินชีวิต ทุกด฾านด฾วยความเร็วที่ช฾าลง เพื่อให฾มีสติและซึมซาบความหมายของชีวิตได฾มากขึ้น และนอกจากนิยามชีวิตแบบ Slow life ของ Carl Honoré แล฾ว Leo Babauta นักเขียน ชื่อดังชาวอเมริกันเชื้อสายกวม พ฽วงด฾วยตําแหน฽งผู฾ก฽อตั้งเว็บบล็อก Zen Habits ยังได฾กล฽าวถึงกฎการใช฾ชีวิตแบบ Slow life ไว฾ในหนังสือที่ขายดิบขายดีเรื่อง The Power Of Less ว฽าการใช฾ชีวิต ที่ย฾อนกลับไปสู฽ความเรียบง฽ายเบรกตัวเองจากความเร฽งรีบถอยห฽างจากระบบอุตสาหกรรม และโลกทุนนิยมหันมาพึ่งพิงสิ่งใกล฾ตัวเพื่อตัวเองและสิ่งแวดล฾ อมไปพร฾อมกันซึ่งเหมารวมทุกอิริยาบถ ของชีวิต เปลี่ยนมากินอาหารที่ใส฽ใจสุขภาพ เรียนรู฾พึ่งพาตนเอง อย฽างปลูกผักกินเอง หรือเดินทาง ท฽องเที่ยวเพื่อเรียนรู฾ วัฒนธรรมและยังย้ําอีกว฽าหัวใจหลักคือ การใช฾ชีวิตอย฽างช฾าๆ เพื่อความเพลิดเพลินในชีวิตไม฽ยอมให฾ความสุข หายไปในความรีบตามกระแสสังคม ชีวิตเรียบง฽าย ซึ่งทั้ง Carl Honoré และ Leo Babauta ได฾ให฾ความหมาย ของ Slow Life ไปในทิศทางเดียวกัน คือการใช฾ ชีวิตช฾าและเรียบง฽ายไม฽ไปตามกระแสสังคม สรุปสั้นๆในการใช฾ ชีวิตแบบ Slow Life ว฽า คือการใช฾ชีวิตๆแต฽ไม฽ล฾าหลัง

280

การสื่อสารการท่องเที่ยวเชิงเกษตรด้วยวิถี SlowLife การสื่อสารการท฽องเที่ย วเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life มีการดําเนินการสื่อสารทั้งจากหน฽วยงาน องคแกรและบุคคลต฽างๆ ซึ่งสามารถวิเคราะหแ องคแประกอบของกระบวนการสื่อสารตามแนวคิด S M C R Model ของ เบอรแโลได฾ดังนี้ 1. หน่วยงานภาครัฐ ได฾มีหน฽วยงานภาครัฐที่มีการดําเนินงานเพื่อทําการสื่อสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life หลากหลายหน฽วยงาน แต฽จะขอยกตัวอย฽างของการท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทย (ททท.) ที่ได฾ร฽วมมือกับสายการ บินไทยสมายดแในการจัดทําโครงการ “ตามรอยพ฽อของแผ฽นดิน เยือนถิ่นโครงการหลวง” โดยใช฾ประเด็นหลัก ของการสื่อสารด฾วยการใช฾วิถีแบบ Slow Life ซึ่งสามารถวิเคราะหแตามองคแประกอบของกระบวนการสื่อสาร ได฾ดังนี้ ผู้ส่งสาร (Source) ซึ่งได฾แก฽หน฽วยงานของรัฐ คือ การท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทย ที่ได฾ทําการประชาสัมพันธแการท฽องเที่ยว โดยวิถี Slow Life ให฾บุคคลทั่วไปได฾ทราบถึงสถานที่ท฽องเที่ยว ต฽างๆ ในประเทศไทย เนื้อหา (Message) เนื้อหาสําคัญของการสื่อสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life เป็นการสื่อสารถึงกิจกรรมที่ การท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทยได฾ร฽วมกับสายการบินไทยสมายลแ โดยการเชิญชวนนักท฽องเที่ยว ให฾ร฽วมเรียนรู฾ กิน อยู฽ อย฽าง Slow life ในวันธรรมดาที่ไม฽ธรรมดาระหว฽างวันที่ 30 สิงหาคม - 2 กันยายน 2558 เส฾นทาง กรุงเทพฯ - เชียงใหม฽สถานีเกษตรหลวงอินทนนทแ” ซึ่งเป็นโปรโมชั่นที่สายการบินและ การท฽องเที่ยวแห฽ง ประเทศไทย ได฾จัดทําขึ้น เพื่อให฾นั กท฽องเที่ยวได฾ไปเที่ยวเติมเต็ม พลั งงานให฾ กับชีวิต เป็นเวลา 3 วัน 2 คืน นักท฽องเที่ยวจะได฾ไปใช฾ชีวิตกับธรรมชาติในทริป “ตามรอยพ฽อของแผ฽นดิน เยือนถิ่นโครงการหลวง” โดย เนื้อหาได฾มีการเล฽าถึงบรรยากาศและกิจกรรมของสถานีเกษตรหลวงอินทนนทแที่นักท฽องเที่ยวจะได฾พบเจอไว฾ว฽า “ชมงานวิจัยประมงบนที่สูง อิ่มอร฽อยด฾วยเมนูเพื่อสุขภาพท฽ามกลางสวนสวย เรียนรู฾การปลูกผักสดไฮโดรโพนิก สนุกสนานกับกิจกรรมการเก็บผักสลัด เยี่ยมชมชุมชน ของชนเผ฽าปกาเกอะญอ ชมแปลงปลูกดอกเยอบีร฽า ชม กระบวนการทํากาแฟกะลา (สายพันธุแอาราบิก฾า) ชื่นชมบรรยากาศความสวยงามของทิวทัศนแนาขั้นบันไดพร฾อม จิบกาแฟหอมกรุ฽น เดินชมเส฾นทางศึกษาธรรมชาติอ฽างกาหลวงที่งดงามที่สุดในฤดูฝน สูดไอดินกลิ่นหมอก ชม ปุาสูงเทียมผืนเมฆ ทดลองเลี้ยงแกะ ต฾อนแกะเข฾าคอก ให฾อาหารแกะ อาบน้ํา และปูอนนม ชมงานวิจัยไม฾ ดอกไม฾ผล เดินเก็บพลับสดจากสวน ชมการสาธิตการทอผ฾ากี่เอวและเลือกอุดหนุนงานฝีมือที่มีเอกลักษณแ เฉพาะสําหรับชนเผ฽า”

281

ภาพที่ 1 โปรโมชั่นการท฽องเที่ยว (การท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทย, 2558) ช่องทางการสื่อสาร (Channel) ช฽องทางการสื่อสารในการเผยแพร฽การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวีถี Slow Life ของ การท฽องเที่ยวแห฽ง ประเทศไทย (ททท.) มี ช฽ อ งทางการสื่ อ สารหลั ก คื อ เว็ บ ไซตแ ข องการท฽ อ งเที่ ย วแห฽ ง ประเทศไทย หรื อ www.tatnewsthai.org ซึ่งเป็นเว็บไซตแของ การท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทยโดยตรงและช฽องทางเสริมที่การ ท฽องเที่ย วแห฽ งประเทศไทยได฾ใช฾ในการเผยแพร฽ข฽าวสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร คือ Facebook ในชื่อ “ข฽าวสารท฽องเที่ยวททท.” ผู้รับสาร (Receiver) ผู฾รับสารของการสื่อสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life ที่สําคัญนั่นคือ นักท฽องเที่ยวที่มี ความสนใจในการท฽องเที่ยวทางการเกษตร หรืออาจจะเป็นนักท฽องเที่ยวที่ติดตามข฽าวสารของสายการบินไทย สมายลแ 2. หน่วยงานภาคเอกชน หน฽วยงานภาคเอกชนที่มีการดําเนินงานเพื่อทําการสื่อสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life มีหลากหลายหน฽วยงาน แต฽จะขอยกตัวอย฽าง ผู฾ประกอบการโดยใช฾ประเด็นหลักของการสื่อสาร ด฾วย การใช฾วิถี แบบ Slow Life ซึ่งสามารถวิเคราะหแตามองคแประกอบของกระบวนการสื่อสาร ได฾ดังนี้ ผู้ส่งสาร (Source) ซึ่งได฾แก฽หน฽วยงานของเอกชนนั่นคือ ผู฾ประกอบการที่พักที่ได฾ทําการ ประชาสัมพันธแเชิญชวนให฾มาการ ท฽องเที่ยวโดยวิถี Slow Life ของตนเอง เช฽น บ฾านไร฽ไออรุณ อําเภอกะเปอรแ จังหวัดระนอง ที่ได฾ทําการสื่อสาร เกี่ยวกับสถานที่ผ฽านทาง Facebook เพื่อให฾ผู฾คนสนใจที่จะมาท฽องเที่ยวเชิงเกษตรแบบวิถี Slow Life เนื้อหา (Message) เนื้อหาสําคัญของการสื่อสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวีถี Slow Life เป็นการสื่อสารถึงกิจกรรมที่ บ฾านไร฽ไออรุณที่ได฾เชิญชวนนักท฽องเที่ยวมาใช฾ชีวิตร฽วมกัน คือ ปลูกผัก ขายผัก เก็บผักมาทําอาหาร ใช฾ชีวิตกับ อากาศดีๆ ไปด฾วยกันในพื้นที่กลางหุบเขา ไม฽มีสไตลแการตกเเต฽ง แต฽สามารถหาได฾จากรอบๆ ตัวแล฾วนํามาปรับ

282

ใช฾ในเเบบที่เราชอบ ผู฾ประกอบยัง บอกรายละเอียดเกี่ยวกับอํานวยความสะดวกไว฾ว฽าไม฽มีทีวี ไม฽มีอาหารเลิศหรู มีแต฽เมนูบ฾านๆ อาหารปใกษแใต฾ที่หาได฾ตามท฾องถิ่น เช฽น ผักสดปลอดสารที่ปลูกเอง กุ฾ง หอย ปู ปลาสดๆ จาก ทะเล ไม฽มี wifi แต฽มีสัญญาณโทรศัพทแ ไม฽มีสระว฽ายน้ําแต฽มีธารน้ําเล็กๆ ไหลผ฽าน ที่พักมีเเสงไฟจากหิ่งห฾อย ดวงดาวเเละเเสงจันทรแและไม฽มีเหมือนกับโรงเเรมหรูหราอย฽างที่อื่นๆ คุณวิโรจนแ ฉิมมี เจ฾าของบ฾านไร฽ไออรุณได฾ ไปออกรายการ Social Talk ทางช฽อง ThaiPBS ได฾ให฾สัมภาษณแเกี่ยวกับการตัดสินใจออกจากงานสถาปนิก กลั บ บ฾ า นเกิ ด มาเพื่ อทํ า การเกษตรว฽ า เพื่ อ นํา ความรู฾ ทางด฾า นสถาปนิก ที่ ตนเองร่ํ า เรี ย นมาผสมกั บอาชี พ เกษตรกรของบิดามารดา ให฾เกิดความผสมผสานที่ลงตัว เช฽น การวางผังแปลงผัก การออกแบบผลิตภัณฑแ การ ทําสินค฾าในสวนแบบ Eco คือ การใช฾ปุ฻ยหมักและมูลไก฽ ซึ่งผู฾ที่มาพักจะได฾มีส฽วนร฽วมในการทําการเกษตรด฾วย คือ ตอนเช฾าจะมีการปลูกผัก ตอนเย็นรดน้ําพืชผักและเป็นการเพิ่มรายได฾ให฾กับครอบครัวและชุมชนให฾มีรายได฾ มากขึ้น คุณวิโรจนแได฾กล฽าวปิดท฾ายไว฾ว฽า “การใช฾ชีวิต Slow Life ไม฽ใช฽แค฽ไปถึงแล฾วถ฽ายรูปติดแฮชแท็กเกเๆ แต฽ คือการได฾มาสัมผัสและมีความสุขจากการได฾ลงมือทําจริง”

ภาพที่ 2 รายการ Social Talk ทางช฽อง ThaiPBS (ThaiPBS, 2559) ช่องทางการสื่อสาร (Channel) ช฽องทางการสื่อสารในการเผยแพร฽การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวีถี Slow Life ของบ฾านไร฽ไออรุณ มี ช฽องทางการสื่อสารหลัก คือ Facebook “บ฾านไร฽ไออรุณ baan rai I arun อําเภอกะเปอรแ จังหวัดระนอง” และช฽องทางสื่อสารเสริม เช฽น การไปออกรายการต฽างๆ เพื่อให฾ผู฾ชมสนใจในกิจกรรมของบ฾านไร฽ไออรุณ ผู้รับสาร (Receiver) ผู฾รับสารของการสื่อสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life ที่สําคัญของบ฾านไร฽ไออรุณ คือ นักท฽องเที่ยวที่มีความสนใจในการท฽องเที่ยวทางการเกษตร หรืออาจจะเป็นผู฾ชมทางบ฾านที่ติดตาม รายการทาง ช฽องทางต฽างๆ ที่มาทําการสัมภาษณแ 3. นักท่องเที่ยว นักท฽องเที่ยวที่ได฾ไปท฽องเที่ยวสถานที่ต฽างๆ ได฾ทําการเผยแพร฽ผ฽านทางเว็บไซตแพันทิป (Pantip) หรือ

283

แฟนเพจของตนเองที่ได฾ไปสัมผัสกับประสบการณแต฽างๆ เพื่อนํามาทําการสื่อสารการท฽องเที่ยว เชิงเกษตรด฾วย วิถี Slow Life โดยใช฾ประเด็นหลักของการสื่อสารด฾วยการใช฾วิถีแบบ Slow Life ซึ่งสามารถวิเคราะหแตาม องคแประกอบของกระบวนการสื่อสารได฾ดังนี้ ผู้ส่งสาร (Source) กระแสการท฽องเที่ยวของประเทศไทยในปใจจุบันนิยมการบอกเล฽าเรื่องราวการท฽องเที่ยวผ฽านการรีวิว ในเว็บไซตแต฽างๆ ดังนั้นผู฾ส฽งสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรในวิถี Slow Life ส฽วนใหญ฽จึงเป็นนักท฽องเที่ยว ที่นํามา เขียนกระทู฾ เช฽น กระทู฾พาไปปใ่นจักรยานเที่ยวแบบ Slow Life ไม฽ไกลจากกรุงเทพที่บางน้ําผึ้ง

ภาพที่ 3 กระทู฾ Slow Life สมุทรปราการ (PimmyMars, 2558) และกระทู฾ท฽องเที่ยวที่จังหวัดจันทบุรี มีการเดินชมปุาโกงกางโครงการศูนยแศึกษาการพัฒนา อ฽าวคุ฾งกระเบน อัน เนื่องตามพระราชดําริ ในหัวข฾อ Slow Life @ จันทบุรี

ภาพที่ 4 กระทู฾ Slow life @ จันทบุรี (Peachsq, 2557) ซึ่งทั้ง 2 สถานที่เป็ น การท฽ องเที่ย วที่ไม฽ ใช฽ท฽องเที่ยวเชิงเกษตรโดยตรงเพียงแต฽เป็น ส฽ ว นหนึ่งของ กิจกรรมที่มีการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรรวมอยู฽ด฾วย เนื้อหาในกระทู฾มีการบอกว฽ามาถึงแล฾ว ต฾องไปสัมผัสส฽วนสําคัญ ที่เหมาะแก฽การมาท฽องเที่ยวเชิงเกษตรวิถี Slow Life เนื้อหา (Message) เนื้อหาสําคัญของการสื่อสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวีถี Slow Life เป็นการสื่อสารถึงกิจกรรมที่ ตลาดน้ําบางน้ําผึ้ง ตําบลบางกะเจ฾า คือการไปปใ่นจักรยานชมสวน ของชาวบ฾าน มุ฽งหน฾าสู฽ ตลาดน้ําบางน้ําผึ้ง ซึ่งเป็น Landmark ของกิจกรรม

ภาพที่ 5 ทางปใ่นจักรยาน (PimmyMars, 2558)

284

ทริปจันทบุรี "ปุาชายเลนอ฽าวคุ฾งกระเบน" ตั้งอยู฽ในพื้นที่โครงการศูนยแศึกษาการพัฒนาอ฽าวคุ฾งกระเบน อันเนื่องมาจากพระราชดําริ ปใจจุบันจัดว฽าเป็นปุาชายเลนที่อุดมสมบูรณแและสวยงามแห฽งหนึ่งของจังหวัด จันทบุรี พันธุแไม฾ปุาชายเลนจํานวนกว฽า 30 ชนิด จําพวกแสมไม฾ ลําพู และไม฾โกงกาง เป็นสถานที่เหมาะแก฽การ เดินชมเพื่อศึกษาธรรมชาติซึ่งเป็นการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรได฾อีกรูปแบบนึง

ภาพที่ 6 บรรยากาศสถานที่ท฽องเที่ยว (Peachsq, 2557) ช่องทางการสื่อสาร (Channel) ช฽องทางการสื่อสารในการเผยแพร฽การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวีถี Slow Life เป็นการสื่อสารผ฽าน ทางเว็บไซตแที่ตั้งกระทู฾เพื่อนําเสนอเรื่องราวที่อยากจะรีวิวหรือการ แบ฽งปในประสบการณแผ฽านทางเว็บไซตแ เช฽น http://pantip.com ผู้รับสาร (Receiver) ผู฾รับสารของการสื่อสารการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life ที่สําคัญ คือ นักท฽องเที่ยวที่ยังไม฽ เคยได฾สัมผัสประสบการณแและมีความสนใจที่อยากจะลองไป การสื​ือสารส฽ ่ วนนี้ ถือว฽าเป็นการสื่อสารจากผู฾รับ สารไปถึงผู฾รับสารด฾วยกันเอง สรุป วิถี Slow Life เป็นสิ่งที่ผู฾คนกําลังสนใจและได฾รับความนิยม จึงทําให฾ทั้ งหน฽วยงานภาครัฐและเอกชน หันมาจัดทําการสื่อสารเพื่อเชิญชวนให฾มาท฽องเที่ยวเชิงเกษตรด฾วยวิถี Slow Life สร฾างความน฽าสนใจให฾กับ สถานที่ท฽องเที่ยวเพื่อดึงดูดให฾นักท฽องเที่ยวมาเยี่ยมชม เรียนรู฾ และปฏิบัติ เกี่ยวกับการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร และนําไปบอกต฽อให฾แก฽ผู฾อื่น ที่สนใจมาเยี่ยมชมเพิ่มมากขึ้น ถือเป็นการสร฾างกระแสให฾กับการท฽องเที่ยวเชิง เกษตรด฾วยวิถี Slow Life และส฽งเสริมการท฽องเที่ยวในประเทศไทยให฾ได฾รับความนิยมเพิ่มมากขึ้นอีกด฾วย

285

เอกสารอ้างอิง Kapook. (2558). Slow life คืออะไร เทรนดแชีวิตนี้ทําไมฮิตจัง. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: http://health.kapook.com/view121714.html [14 กันยายน 2559].

Peachsq (2557). "Slow life @ จันทบุรี". [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: http://pantip.com/topic/31902055. [14 กันยายน 2559].

PimmyMars (2558). "พาไปปใ่นจักรยานเที่ยวแบบ Slowlife ไม฽ไกลจากกรุงเทพที่ "บางน้ําผึ้ง" สมุทรปราการ". [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: http://pantip.com/topic/33897080. [14 กันยายน 2559].

ThaiPBS (2559). "Social Talk : "สโลวแไลฟ฼" สถาปนิกใช฾ชีวิตเกษตรกร". [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: https://www.youtube.com/watch?v=F7vN0wsO6Mg. [14 กันยายน 2559]. การท฽องเที่ยวแห฽งประเทศไทย (2558). "เชิญท฽านท฽องเที่ยวเรียนรู฾กินอยู฽อย฽าง Slow life ในวันธรรมดาที่ไม฽ ธรรมดา ". [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: http://tatnewsthai.org/detail.php?newsID=3999. [14 กันยายน 2559]. ข฽าวสารท฽องเที่ยว ททท. (2558). โปรโมชั่นการท฽องเที่ยว. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: https://www.facebook.com/thaitourismnews/posts/816283058491702?__mref=messa ge [14 กันยายน 2559]. ณัชชา ปิยวุฒิสกุล (2556). การประเมินศักยภาพของที่อย่อูาศัยเพื่อการพัฒนาเป็นโฮมสเตย์ใน พื้นที่แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรกรณีศึกษาพื้นที่แหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรหมู่ที่ ๓ ตาบลคลอง เขื่อน อาเภอคลองเขื่อน จังหวัดฉะเชิงเทรา, จุฬาลงกรณแมหาวิทยาลัย. บ฾านไร฽ไออรุณ. (2559). บ฾านไร฽ ไออรุณ. [ออนไลนแ] เข฾าถึงได฾จาก: https://www.facebook.com/baanraiiarun/?hc_ref=PAGES_TIMELINE [14 กันยายน 2559]. พัชรา เอี่ยมกิจการ. (2557). แนวคิดเกี่ยวกับการสื่อสารเพื่องานพัฒนาการเกษตร. เอกสารประกอบการ สอนวิชาสื่อเบื้องต฾นทางการเกษตร (04116002). กรุงเทพฯ. สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณ ทหารลาดกระบัง. ราตรี พัฒนรังสรรคแ (2545). พฤติกรรมมนุษย์กับการพัฒนาตน. กรุงเทพฯ, คณะครุศาสตรแ สถาบัน ราชภัฎจันทรเกษม. วิภารัตนแ สุราลัย . (2556). การศึกษาเรื่องแนวทางการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรอย่างยั่งยืน : กรณี ศึ ก ษาอ าเภอวั ง น้ าเขี ย ว จั ง หวั ด นครราชสี ม า . (บริ ห ารธุ ร กิ จ บั ณ ฑิ ต (บธ.บ.)), มหาวิทยาลัยขอนแก฽น, ขอนแก฽น. สุมาลี เดชบุญพบ. (2554). การศึกษาความคิดเห็นเกี่ยวกับการจัดรายการวิทยุกระจายเสียงของศูนย์วิทย พัฒนา มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เพชรบุรี . (ศึกษาศาสตรแมหาบัณฑิต (บริหารการศึกษา) ), มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เพชรบุรี, เพชรบุรี.

286

การใช้ Social Media เพื่อส่งเสริมการขาย Bingsu พักรหทัยพัฒนแ อินแถลง 56040689 บทนา ในปใจจุบันของหวานที่กําลังได฾รับกระแสนิยมจากวัยรุ฽นมากที่สุดในขณะนี้คงหนีไม฽พ฾น Bingsu ขนม หวานจากประเทศเกาหลี หรือที่บ฾านเราเรียกกันว฽าน้ําแข็งใสนั่นเอง ความพิเศษและความน฽าสนใจของ น้ําแข็ง ใสเกล็ดหิมะ(Bingsu) อยู฽ที่ผลไม฾ที่โรยหน฾าอยู฽บนเกล็ดน้ําแข็ง ทําให฾มีรูป ลักษณแที่แปลกตาและน฽ารับประทาน แต฽ ใ นความเป็ น จริ ง แล฾ ว ถ฾ า วั ด กั น แค฽ รู ป ร฽ า งหน฾ า ตาของขนมหวานไม฽ ส ามารถทํ า ให฾ น้ํ า แข็ ง ใสเกล็ ด หิ ม ะ (Bingsu)ได฾รับกระแสนิยมมากอย฽างเช฽นในปใจจุบัน กระแสนิยมของน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu)ยังมีปใจจัยอีก หลายด฾านที่ทําให฾ น้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu)เป็นที่รู฾จัก โดยเฉพาะปใจจัยทางด฾านสื่อ Socail Media ที่มี อิทธิพลอย฽างมากกับวัยรุ฽นในยุคสมัยนี้ เรามาลองวิเคราะหแกันดูว฽า สื่อ Social Media ส฽งผลให฾ น้ําแข็งใสเกล็ด หิมะ(Bingsu) ประสบผลสําเร็จได฾อย฽างไร

ภาพที่1 บิงซูหน฾าสตรอเบอรแรี ที่มา visitkorea & kstar-food (2559) บิงซู (Bingsu) คือ น้าแข็งใสปั่นละเอียดราดด้วยท้อปปิ้งหรือที่เรารู้จักกันทั่วไปว่า “น้าแข็งใส เกล็ดหิมะ” ของเกาหลี (บิงซู แปลว฽า น้ําแข็งใส) ถือว฽าเป็นนของหวานประจําชาติเกาหลีเลยก็ว฽าได฾ ด฾วยความ ที่เย็นและสดชื่นทุกคําที่รับประทาน จึงทําให฾ น้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu) เป็นของหวานยอดฮิตของประเทศ เกาหลีในฤดูร฾อน จุดเด฽นของน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu)อยู฽ที่ตัวน้ําแข็งใสนอกจากจะมีเนื้อที่ละเอียดละมุนลิ้น แล฾วจะมีรสชาติ ที่ออกหวาน โดยส฽วนมากจะมีรสนม ช็อกโกแลต และชาเขียว ส฽วนมากในประเทศไทยเรานั้นจะมีหลักๆอยู฽ 2 ประเภท คือ พัตบิงซู และบิงซูผลไม฾ - พัตบิงซู (Patbingsu) บิงซูแบบออริจินัลหรือคลาสสิค เมนูจะเสิรฟ฼เกล็ดน้ําแข็งคู฽กับถั่วแดงเชื่อม ซึ่งจะโปฺะลงไปบนน้ําแข็งที่มีรสนมคล฾ายนมข฾นหวาน และสามารถเพิ่มถั่ว เมล็ดธัญพืชไว฾ด฾านบนสุดของพัตบิงซูได฾

287

ภาพที่2 บิงซูหน฾าถั่วแดง ที่มา visitkorea & kstar-food (2559) - บิงซูผลไม้ (‘Fruit-full’ Bingsu) ได฾รับความนิยมมากในปใจจุบัน เป็นการนําผลไม฾สดๆ ไม฽ว฽าจะเป็นสตรอเบอรแรี่ มะม฽วงหรือเมล฽อน มาทานคู฽กับน้ําแข็งรสหวาน และเป็นที่ชื่นชอบของบรรดาวัยรุ฽นในยุคสมัยนี้ ซึ่งผลไม฾ที่นํามาเป็น Topping นั้น จะเป็นแบบสดหรือแบบเชื่อมกับน้าผึ้งก็ได฾ทั้งสองแบบ

ภาพที่3 บิงซูหน฾าสตรอเบอรแรี่และหน฾ามะม฽วง ที่มา visitkorea & kstar-food (2559) การเกษตรกับบิงซู(Bingsu) นอกจากน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะแล฾ว Topping ของ บิงซู (Bingsu) ส่วนใหญ่จะใช้วัตถุดิบจากผลผลิต ทางการเกษตร เพื่อเน้นเป็นผลิตภัณฑ์ของหวานเพื่อสุขภาพ ซึ่งในแต่ละปีผลผลิตทางการเกษตรของ ประเทศไทยจะให้ผลผลิต แก่เกษตรกรเป็น จานวนมาก หนึ่งในผลไม้ที่ได้รับความนิ ยมและมีส่งออกใน ปริมาณมาก คือ มะม่วง ด้วยปัจจัยนี้อาจทาให้บิงซู (Bingsu)ในประเทศไทย เลือกผลผลิตทางการเกษตรชนิดนี้เข้ามาเป็น ส่วนหนึ่งในวัตถุดิบหลัก เพราะเป็นวัตถุดิบที่หาได้ง่ายหรือมีผลผลิตตลอดทั้งปี ซึ่งส่งผลให้ Topping ที่ ยอดฮิต ของบิงซู (Bingsu) คือ มะม่วง นอกจากนั้นแล้ว สตรอเบอร์รี่ และเมล่อนก็ได้รับความ นิยมจากผู้บริโภคที่รักใน ของหวานและดูแลสุขภาพไปพร้อมๆกัน ซึ่งมีคุณประโยชน์ดังนี้ 1. มะม฽วง : มีคุณประโยชนแมากมาย เช฽น ลดระดับคอเลสเตอรอล ฟื้นฟูผิว ปูองกันการเกิดโรคลมแดด บํารุงสายตา รักษาระดับอัลคาไลนแ ช฽วยย฽อยอาหาร ปูองกันโรคมะเร็ง ช฽วยเสริมสร฾างระบบภูมิคุ฾มกัน เพิ่มความจํา เพิ่มสมรรถภาพทางเพศ ฯลฯ

288

2. สตรอเบอรแรี่ : ช฽วยยับยั้งปูองกันการเกิดโรคมะเร็ง ลดความดันโลหิตและโรคหัวใจ ช฽วยบํารุงสายตา ส฽งเสริมการทํางานและบํารุงสมอง ปูองกันหวัดภูมิแพ฾และเลื อดออกตามไรฟใน ช฽วยบํารุงผิวพรรณ เป็นยาระบายอ฽อน สตรอเบอรแรี่อุดมไปด฾วยประโยชนแเพื่อสุขภาพมากมาย 3. เมล฽อน : มีสารต฾านอนุมูลอิสระที่สําคัญในปริมาณสูง มีวิตามินซี วิตามินเอ เบต฾าแคโรทีน แคลเซียม ฟอสฟอรัส และธาตุเหล็ก ไม฽มีไขมันและคอเลสเตอรอล อีกทั้งแคลอรี่ต่ําจึงเหมาะกับผู฾ที่ต฾องการ ลดน้ําหนัก นอกจากนี้ยังเชื่อว฽าเอนไซมแในน้ําเมล฽อนชื่อว฽า "superoxide dismutase" มีสรรพคุณ ช฽ ว ยต฾ า นอนุ มู ล อิ ส ระและลดกระบวนการทางเคมี ภ ายในร฽ า งกาย ส฽ ง ผลให฾ ส ามารถลดระดั บ ความเครียดได฾ ผลจากการได฾รับความนิยมของน้ําแข็งใสเกล็ดหิ มะ(Bingsu) จึงทําให฾น้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu) เป็นที่ ต฾องการทางตลาดมากขึ้นโดยเฉพาะกลุ฽มวัยรุ฽น ซึ่งเราจะเห็นได฾ว฽าตามท฾องตลาดต฽างๆได฾มีการนํารูปแบบของ น้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu) เข฾ามาดัดแปลงและประยุคใช฾กับธุรกิจ เพื่อเพิ่มเอกลักษณแ ความน฽าสนใจ และ เพิ่มยอดการขายได฾มากขึ้น

ภาพที่4 น้ําผลไม฾ปใ่นโรยหน฾าด฾วยแตงโม ต฽างๆ ที่มา : ร฾านอุ฾มแตงโม (2559)

ภาพที่5 น้ําผลไม฾ปใ่นโรยหน฾าด฾วยผลไม฾ ที่มา : ร฾านบารแสโต (2559)

ด฾วยความนิยมของน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu)และความต฾องการของกิจการต฽างๆ ส฽งผลให฾ผลไม฾เป็นที่ ต฾องการทางตลาดมากขึ้น จึงส฽งผลทําให฾เกษตรกรขายผลผลิตทางการเกษตรได฾มากขึ้นเช฽นกัน Socail Media ที่ส่งผลให้ Bingsu ประสบความสาเร็จ ปัจจัยสาคัญที่ทาให้ น้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu)ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย ได฾แก฽ สื่อสังคม ออนไลนแที่มีอิทธิพลอย฽างมากกับวัยรุ฽นในยุคสมัยนี้ ซึ่ง การแข่งขันทางธุรกิจ ต฽างให฾ความสําคัญกับผู฾บริโภค ส฽งผลต฽อการ ประสบความสําเร็จ เนื่องจากผู฾บริโภคมีทางเลือกหลายทางในการตัดสินใจการเลือกซื้อ ดังนั้นการที่จะทําให฾ธุรกิจประสบความสําเร็จ ต฾องสร฾างความแตกต฽าง เพื่อความได฾เปรียบทางการแข฽งขัน ซึ่ง น้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu) ได้เลือกการใช้สื่อสังคมออนไลนแ ได฾แก฽ Facebook instagram twiter เป็นสื่อในการประชาสัมพันธแ และการส฽งเสริมการขาย ความนิยมของน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu) สามารถวัดได฾จากยอดแฮชแท฿กในทวิชเตอรแ เนื่องจาก ทวิชเตอรแเป็นสื่อสังคมออนไลนแที่ไม฽สามารถซื้อยอดไลคแหรือยอดแชรแได฾ ดังนั้นข฾อมูลยอดรีทวิช จึงเป็นข฾อมูล บริสุทธิ์และมีความน฽าเชื่อถือ

289

ภาพที่6 : แฮชแท฿กและการรีทวิตเพื่อดูความนิยมในปใจจุบัน ที่มา : ทวิชเตอรแ (2559) สื่อสังคมออนไลนแที่มีอิทธิพลในตอนนี้และได฾รับความสนใจมากที่สุด คือ Facebook ทําให฾น้ําแข็งใส เกล็ดหิมะ(Bingsu) เลือกที่จะใช฾ Facebook เป็นสื่อหลักในการประชาสัมพันธแ การประชาสัมพันธ์บิงซู ภายในfacebook การประชาสัมพันธแ คือ การส฽งเสริมการตลาดที่เน฾นการสร฾างภาพลักษณแและความเข฾าใจอันดีระหว฽าง ธุรกิจและสาธารณชน โดยการประชาสัมพันธแผ฽านทางสื่อออนไลนแ (คมสัน ตันสกุล, 2552) รูปแบบการประชาสัมพันธแด฾วยการนําเสนอข฾อมูลลงในFacebookของน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu) มีดังต่อไปนี้ - มีการนาภาพถ่ายของน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu)ในเมนูต่างๆมาทาการอัพเดตและบอกข้อมูล ข่าวสาร เพื่อให้กลุ่มเป้าหมายได้ทราบข้อมูลของสินค้า กระตุ้นทาให้เกิดความสนใจและเกิด ความต้องการในการซื้อหรือบริโภค โดย สมาน เฉตระการ(2540) ได้กล่าวว่า การสร้างภาพถ่ายให้สวยงามและมีคุณค่า นั้นนอกจากการให้ภาพได้รับแสงได้พอดีและมีความคมชัดแล้ว การจัดวางองค์ประกอบต่างๆ ในภาพ การเลือกมุมถ่ายที่เหมาะสมตลอดจนมีเนื้อหาที่น่าสนใจ สามารถดึงดูด โน้มน้าว จิตใจของผู้ดู ให้เกิดอารมณ์และความรู้สึกคล้ อยตามดังภาพถ฽ายการโปรโมทสินค฾าใน อัลบั้มนี้ของน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะมีการจัดองคแประกอบดังนี้  มีการเน฾นเพื่อให฾เกิดจุดเด฽นของภาพถ฽าย : โดยมีการใช฾ฉากหลังเป็นสีดําเพื่อให฾ภาพ สินค฾า มีความเด฽นชัดมากขึ้น  มีการสร฾างความสมดุลของภาพ : นําผลไม฾อีกชิ้นไปวางไว฾ข฾างหลังเพื่อไม฽ให฾ภาพหนัก ไปข฾างใดข฾างหนึ่งมากจนเกินไป

290

ภาพทึ่7 : เลม฽อนบิงซู ภาพถ฽ายการโปรโมทสินค฾า และการจัดองคแประกอบภาพภ฽ายที่ดี ที่มา : Seo Bing Go (2558)

ภาพที่8 : ผลตอบรับจากกลุ฽มเปูาหมาย ที่ได฾รับข฾อมูลข฽าวสาร ที่มา : Seo Bing Go (2558) - ภาพการบั น ทึ กรายการต฽า งๆของโทรทั ศนแ ที่ม าทํา การถ฽ ายทําของหวานน้ํา แข็ง ใสเกล็ ด หิ ม ะ (Bingsu) เป็นการสร฾างความน฽าเชื่อถือ สร฾างกระแสนิยม และสร฾างความมั่นใจต฽อ น้ําแข็งใสเกล็ด หิมะ(Bingsu)มากขึ้น

ภาพที่9 : การบันทึกรายการ ว฾าว แหวน แหวน ภาพที่10 : การบันทึกรายการ ผู฾หญิงถึงผู฾หญิง ที่มา : Seo Bing Go (2558) ที่มา : Seo Bing Go (2558) - มีการจัด Promotion พิเศษ เพื่อการส฽งเสริมการขายของน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu)เพื่อกระตุ฾น ให฾ลูกค฾าเกิดความสนใจ และตัดสินใจในการเลือกซื้อและใช฾บริการได฾เร็วขึ้นผ฽านFacebook

291

ภาพที่11 : ภาพใน Facebook การสร฾างโปรโมชั่นพิเศษเพื่อการส฽งเสริมการขายน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ ที่มา : Seo Bing Go (2558) - การสอนภาษาเกาหลี ในหน฾ า เพจ เป็ นการสร฾า งการตลาดอย฽า งหนึ่ งเพื่อ ที่ จะทํ าให฾ ผู฾ ที่ ส นใจ ภาษาเกาหลีได฾เข฾ามาศึกษาเรียนรู฾ และทําให฾เกิดการกดไลคแการแชรแ ซึ่งเป็นการดึงลูกค฾าให฾เข฾ามา ติดตาม และยังเป็นการโปรโมทร฾านน้ําแข็งใสเกล็ดหิมะ(Bingsu) ไปในอีกด฾านหนึ่งด฾วย

ภาพที่12 การสร฾างการตลาดโดยการสอนภาษาเกาหลี ที่มา Seo Bing Go (2559)

ภาพที่13 ผลตอบรับจากการใช฾สื่อการสอนเป็นการประชาสัมพันธแบิงซู ที่มา Seo Bing Go (2559)

292

สรุป จากที่กล่าวมาข้า งต้น นั้นจะเห็นได้ว่า ปัจจัยหลักที่ทาให้บิงซู (Bingsu) ได้รั บความนิยมอย่า ง แพร่หลาย คือ ปใจจัยทางด฾านสื่อ Socail Media ซึ่งมีอิทธิพลอย฽างมาก ผู฾บริโภคเป็นส฽วนสําคัญที่ส฽งผลต฽อ การประสบความสํ าเร็ จ จึ งทําให฾ บิ งซู (Bingsu) สร้ า งรูปแบบการประชาสั มพันธแด฾ว ยการนําเสนอข฾อมูล ลงใน Facebook ได฾ แ ก฽ การรี วิ ว สิ น ค฾ า สอนภาษาเกาหลี สร฾ า งความน฽ า เชื่ อ ถื อ การจั ด กิ จ กรรมพิ เ ศษ และการจั ดโปรโมชั้น เพื่อเป็นการส฽ งเสริมการขาย ด฾วยเหตุผลเหล฽ านี้ ทําให฾ บิงซู(Bingsu) ของหวาน “น้าแข็งใสเกล็ดหิมะ” เป็นที่นิยมในการรับประทานของกลุ่มวัยรุ่นและบุคคลทั่วไป ส่งผลให้ บิงซู(Bingsu) ประสบความสาเร็จในธุรกิจด้านอาหารดังเช่นปัจจุบัน อ้างอิง Ryoii, (2559). "บิงซู น้ําแข็งใสเกล็ดหิมะจากเกาหลี คืออะไร มีกี่ประเภท และมาจากไหน หาคําตอบได฾ที่นี่."

Retrieved 26 กรกรกฎาคม 2559, from http://www.ryoiireview.com/pr/what-is-bingsu-and-itshistory/. seo bing go, (2557). "รูปภาพ." Retrieved 2 ธันวาคม 2557, from https://www.facebook.com/SeoBingGo/photos. ชลลดา ตันติกิตติชัย, (2555). อิทธิพลของการสื่อสารการตลาดเพื่อสังคมผ฽านสื่อออนไลนแต฽อการลดการบริโภค เครื่องดื่มแอลกอฮอลแของนักศึกษามหาวิทยาลัยในกรุงเทพมหานคร, ศิลปศาสตรแมหาบัณฑิต สาขานิเทศ ศาสตรแและสารสนเทศ คณะมนุษยศาสตรแ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรแ. ธีรศักดิ์ ดุลประภา, (2552). การสร฾างสื่อประสม เรื่อง การจัดองคแประกอบของภาพถ฽าย, ครุศาสตรแ มหาบัณฑิต สาขาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา คณะครุศาสตรแ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย. มยุรี ไพบูลยแกุลกร, (2555). บทบาทของเทคโนโลยีโซเซียลมีเดีย ต฽อกระบวนการทําข฽าวช฽วงมหาอุทกภัย ประเทศไทยปี 2554 ของสถานีโทรทัศนแสีกองทัพบกช฽อง 7, นิเทศศาสตรแมหาบัณฑิต สาขานิเทศศาสตรแ สื่อสารมวลชน คณะนิเทศศาสตรแ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตยแ. วัฒนา มาลา, (2545). ประโยชนแจากการใช฾สื่ออินเตอรแเน็ต ของนักศึกษามหาวิทยาพายัพ จังหวัดเชียงใหม฽, ศิลปศาสตรแมหาบัณฑิต สาขาวิชานิเทศศาสตรแ คณะศิลปศาสตรแ มหาวิทยาลัยแม฽โจ฾. ฤทัย เตชะบูรณเทพาภรณแ, (2554). แรงจูงใจ และปใจจัยทางการตลาดบนเฟซบุค (Facebook) ที่มีผลต฽อการ ตัดสินใจซื้อสินค฾าและบริการของผู฾บริโภคในเขตกรุงเทพมหานคร, บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาวิชาการ จัดการ คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.

293

การใช้สื่อใหม่ในการประชาสัมพันธ์ภายนอกองค์กร กรณีศึกษาบริษัทเจริญโภคภัณฑ์ นางสาวพิชญาณี บัณฑุกุล บทคัดย่อ การสื่อสารเป็นเครื่องมือสําคัญในการดําเนินงานขององคแกรทางการเกษตร เป็นส฽วนทําให฾องคแกรมี ประสิทธิภาพ ช฽วยประชาสัมพันธแองคแกร รวมไปถึงทางด฾านการสร฾างภาพลักษณแองคแกรอีกด฾วย การสื่อสารเข฾า มามีบทบาทสําคัญในด฾านการทํางานขององคแกรมากขึ้น จึงจําเป็นต฾องมีการพัฒนาอย฽างสม่ํา เสมอและต฽อเนื่อง (คนึง นันทะนะ, 2554) ปใจจุบันการสื่อสารมีการพัฒนาอย฽างต฽อเนื่อง รวมทั้งการสื่อสารทางด฾านการประชาสัมพันธแองคแกร โดยการใช฾รูปแบบการติดต฽อสื่อสารแบบใหม฽ไปสู฽กลุ฽มเปูาหมาย เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการสื่อสาร ให฾สามารถ กระจายข฽าวสารได฾อย฽างรวดเร็วภายในระยะเวลาสั้นๆ เผยแพร฽ไปอย฽างครอบคลุมสู฽กลุ฽มเปูาหมาย เป็นการ สื่อสารในระบบดิจิตอลที่ไร฾ ส าย เช฽น การใช฾ Facebook, Line, Twitter และ Instragram ในการ ประชาสัมพันธแข฾อมูลข฽าวสารเกี่ยวกับสินค฾าทางการเกษตร รวมไปถึงการสร฾างภาพลักษณแที่ดีให฾กับองคแกรผ฽าน สื่อใหม฽ ไปยังกลุ฽มผู฾รับสาร เมื่อการสื่อสารใหม฽ได฾เข฾ามามีบทบาท กลุ฽มเปูาหมายส฽วนมากนิยมใช฾การสื่อสาร รูปแบบใหม฽ ทางด฾านองคแกรทางการเกษตรจึง ได฾มีการพัฒนากระบวนการสื่อสารเปลี่ยนไปจากรูปแบบดั้งเดิม ให฾มีความทันสมัยมากยิ่งขึ้น เพื่อตอบสนองกลุ฽มเปูาหมาย ที่มีการเปลี่ยนแปลงทางด฾านกระบวนการสื่อสาร ให฾ สามารถกระจายข฽าวสารได฾มีประสิทธิภาพ และเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾ บทนา การสื่ อสารเป็ น กลยุทธแที่มีความสํา คัญต฽อองคแกรทางการเกษตร ซึ่งนอกจากจะเป็นปใจจัยในการ บริ ห ารงาน ที่จ ะส฽งผลต฽อการทํางานขององคแกรเป็นไปได฾อย฽างต฽อเนื่อง และมีประสิ ทธิภ าพแล฾ ว นั้น การ ติดต฽อสื่อสารยังต฾องใช฾ในทุกๆ กิจกรรมขององคแกร รวมไปถึงการประชาสัมพันธแ ที่ทางองคแกรต฾องการส฽งสารไป ยังกลุ฽มเปูาหมายได฾ทราบข฾อมูลข฽าวสารต฽างๆ ซึ่งองคแกรการเกษตรส฽วนใหญ฽ในอดีตจะใช฾การสื่อสารในรูปแบบ ดั้งเดิม เป็นกระบวนการสื่อสารที่ไม฽มีความทันสมัย การสื่อสารและการเผยแพร฽ข฽าวสารเป็นไปอย฽างล฾าช฾า แต฽ ในปใจจุบันได฾มีการวิวัฒนาการการสื่อสารที่เข฾ามา เป็นสื่อใหม฽ในระบบดิจิตอล ที่ไร฾สาย เช฽น Facebook , Line , Twitter และ Intragram เป็นต฾น สื่อใหม฽ที่ทางองคแกรนิยมนํามาใช฾นั้นเป็นสื่อที่ได฾รับความนิยมจาก กลุ฽มเปูาหมายในปใจจุบัน ซึ่งทางองคแกรได฾นําสื่อเหล฽านี้มาประยุกตแใช฾ในระบบการประชาสัมพันธแขององคแกร เพื่อ ประชาสั มพั น ธแข฽ าวสารต฽ างๆของทางองคแก รไปสู฽ กลุ฽ มเปูาหมาย สื่ อ ใหม฽นั้น มีข฾อ ดีคือ มี ความสะดวก สามารถพูดคุย ซักถามข฾อมูลเกี่ยวกับสิน ค฾าทางการเกษตรได฾ สามารถทราบข฾อมูลข฽าวสารเกี่ยวกับสิ นค฾า ทางด฾านการเกษตรที่ทางองคแกรสื่อสารให฾กลุ฽มเปูาหมายได฾อย฽างรวดเร็ว เวลาในการจัดทําสื่อน฾อยไม฽เสียเวลา ในการจัดทําสื่อเพื่อเผยแพร฽ อีกทั้งยังมีส฽วนช฽วยในการติดต฽อสื่อสารภายในองคแกร และ ภายนอกองคแกร เป็น สื่อที่มีความน฽าสนใจเป็นอย฽างมาก ควรที่จะนํามาทําการศึกษา ในอดีตองคแกรจะใช฾สื่อเดิมในการประชาสัมพันธแองคแกรไปสู฽กลุ฽มเปูาหมาย อาทิเช฽น โปสเตอรแ แผ฽นพับ จดหมาย เป็นต฾น ซึ่งสื่อดั้งเดิมมีข฾อจํากัดทางด฾านการสื่อสารที่เผยแพร฽ข฾อมูลเป็นไปอย฽างช฾า ใช฾ระยะเวลาใน

294

การทําสื่อค฽อนข฾างนาน แต฽ด฾วยปใจจัยทางด฾านเทคโนโลยี และสารสนเทศได฾เข฾ามามีบทบาทกับการพัฒนาการ สื่อสารที่มากขึ้นทําให฾ เกิดสื่อใหม฽ขึ้น มาในกระบวนการสื่ อสาร ซึ่งเป็ นสื่อไร฾ส าย การสื่ อสารในสื่อใหม฽นั้น เผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสารไปสู฽กลุ฽มเปูาหมายได฾อย฽างรวดเร็ว ทั่วถึงได฾ง฽าย และยังเป็นปใจจัยทําให฾การติดต฽อสื่อสาร ในองคแกรมีประสิทธิภาพอีกด฾วย อย฽างเช฽น บริษัทเจริญโภคภัณฑแ เป็นองคแกรที่มีธุรกิจขนาดใหญ฽ประกอบธุรกิจ ทางด฾านการเกษตรและอาหารหลากหลายชนิดมีตั้งแต฽ซื้อขายพืชไร฽, ฟารแมพันธุแไก฽ , หมู , กุ฾ง และ โรงงาน อาหารแปรรูป เป็นองคแกรที่มีการใช฾สื่อในรูปแบบใหม฽ ในการประชาสัมพันธแองคแกร โดยจะมีการวิเคราะหแและ พัฒนาสื่อต฽างๆที่ส฽งไปยังกลุ฽มเปูาหมาย โดยปใจจัยทางการสื่อสารด฾านการประชาสั มพันธแเป็นส฽วนช฽วยทําให฾ องคแกรมีความก฾าวหน฾าเพิ่มมากขึ้น ซึ่งมีสื่อใหม฽ที่ใช฾ดังนี้ Line Official & Sticker Line Official Account ของ Line เป็นช฽องทางที่องคแกร สื่อสารกับกลุ฽มเปูาหมาย โดยจะส฽งข฾อความ ภาพ ไฟลแวิดีโอ หรือลิงคแก็ได฾ทั้งนั้น ส฽วนการตอบกลับของกลุ฽มเปูาหมายจะมีเพียงองคแกรเท฽านั้นที่เห็นข฾อความ ส฽งมา ข฾อดีของการทํา Official Line ก็คือ ถ฾าหากว฽าผู฾บริโภคตอบรับแบรนดแนั้นๆ ด฾วยการ Add Friend แล฾ว ข฾อความที่แบรนดแส฽งมาทาง Line ก็จะพุ฽งตรงมาที่แอพพลิเคชั่นในโทรศัพทแมือถือของผู฾ใช฾งานรายนั้นๆ เลย (เบญจวรรณ แจ฽มจํารูญ, 2557) สถิติปี 2558 ที่ผ฽านมา เผยคนไทยใช฾ Line มากกว฽า 33 ล฾านคน คิดเป็นร฾อยละ 83 เปอรแเซ็นตแ ของ ผู฾ใช฾อินเตอรแเน็ตผ฽านมือถือทั่วประเทศไทย และยังเป็นตลาดอันดับ 2 ของโลกรองมาจากประเทศญี่ปุน Line สามารถส฽งข฾อมูลจากองคแกร ไปสู฽กลุ฽มเปูาหมายได฾ ทุกเวลา ข฾อมูลที่ส฽งไปเผยแพร฽ไปอย฽างรวดเร็วกว฽าการใช฾สื่อ ชนิดอื่นๆ เพียงแค฽กลุ฽มเปูาหมายเปิดสมารแทโฟนขึ้นมาดูจะสามารถเห็นข฾อความที่ทางองคแกรแจ฾งข฽าวสารมาให฾ ทันที (ไลนแ ประเทศไทย, 2558) จากสถิติการใช฾ Line ในประเทศไทย ที่มีผู฾ใช฾งานเป็นจํานวนมาก และเป็นสื่อที่ได฾รับความนิยมจาก คนไทยสูง บริษัทเจริญโภคภัณฑแ จึงได฾เลือกใช฾สื่อ Line ในการประชาสัมพันธแ โดยได฾มีการสร฾าง Official Account ของ LINE ให฾กลุ฽มเปูาหมาย Add ไปรับข฽าวสารของทางองคแกรเพื่อโปรโมตกิจกรรมต฽างๆที่ทาง องคแกรได฾จัดทําขึ้น รวมไปถึงโปรโมชั่นต฽างๆที่เกี่ยวกับสินค฾าทางการเกษตรและผลิตภัณฑแทางการเกษตรของ ทางองคแกรมาประชาสัมพันธแให฾กับกลุ฽มเปูาหมายได฾ทราบ โดยมีแจกสติ๊กเกอรแไลนแฟรี ซึ่งเป็นที่นิยมมากสําหรับ ผู฾ที่เล฽นLine เพื่อให฾กลุ฽มเปูาหมายไว฾ส฽งเวลาที่สนทนากับเพื่อนโดยการใช฾สติ๊กเกอรแแทนสัญญาลักษณแทางภาษา แทนการพิมพแพูดคุยกันในช฽องสนทนา เพื่อเป็นการดึงดูดกลุ฽มเปูาหมาย ให฾ Addไปรับข฾อมูลข฽าวสารต฽างๆที่ ทางองคแกรต฾องการประชาสัมพันธแ และการส฽งสติ๊กเกอรแยังเป็นการสร฾างแบรนดแให฾กลุ฽มเปูาหมายรู฾สึกคุ฾นเคยกับ แบรนดแอีกด฾วย

295

รูปที่ 1 สติ๊กเกอรแไลนแบริษัทเจริญโภคภัณฑแ ที่มา line official cp (2559) Facebook Facebook คือ บริการบนอินเทอรแเน็ตบริการหนึ่ง ที่จะทําให฾ผู฾ใช฾สามารถติดต฽อสื่อสารและร฽วมทํา กิจกรรมใดกิจกรรม หนึ่งหรือหลายๆ กิจกรรมกับผู฾ใช฾ Facebook คนอื่นๆ ได฾ ไม฽ว฽าจะเป็นการตั้งประเด็นถาม ตอบในเรื่องที่สนใจ โพสตแรูปภาพ โพสตแคลิปวิดีโอ เขียนบทความหรือบล็อก แชทคุยกันแบบสดๆ เล฽นเกมสแ แบบเป็นกลุ฽ม และยังสามารถทํากิจกรรมอื่นๆ ผ฽านแอพพลิเคชั่นเสริมมีอยู฽อย฽างมากมาย (เบญจวรรณ แจ฽ม จํารูญ, 2557) จากการสํารวจกิจกรรมออนไลนแทั่วทั้งโลกมีทั้งหมด 901 ล฾านคน ส฽วนในประเทศไทยพบว฽า คนไทยใช฾ Facebook 41ล฾านราย มี Facebook Page ของไทยทั้งสิ้นจํานวน 13ล฾าน และมีแนวโน฾มผู฾ใช฾แอพพลิเคชั่นจะ สูงขึ้นเรื่อยๆ (กล฾า ตั้งสุวรรณ, 2558) จากความนิยมจากของแอพพลิเคชั่น กลุ฽มเปูาหมายมีการใช฾ Facebook สูงเป็นอับดับ 1 ของประเทศ ไทย บริษัทเจริญโภคภัณฑแ จึงเลือกใช฾ Facebook เป็นสื่อในการเผยแพร฽ข฽าวสาร โดยการจัดทําแฟนเพจขึ้นใน Facebook ชื่อ CP Brand เพื่อใช฾เป็นสื่อในเผยแพร฽ข฽าวสารข฾อมูลเกี่ยวกับสินค฾าทางด฾านการเกษตร และ อาหารแปรรูป ทางการเกษตร ยังมีการแจ฾ งข฽าวสารรวมถึงกิจกรรม และโปรโมชั่นใหม฽ๆ อีกทั้งยังสามารถ สื่อสาร ตอบคําถาม ปใญหาต฽างๆกับกลุ฽มเปูาหมายผ฽านทางช฽องสนทนาของ Facebook ได฾อีกด฾วย

รูปที่ 2 แฟนเพจ Facebook แสดงถึงอาหารแปรรูปทางการเกษตรบริษัทเจริญโภคภัณฑแ ที่มา Cp Brand (2559) Twitter ทวิตเตอรแ (Twitter) คือเว็บไซตแที่ให฾บริการ Blog สั้น หรือที่ภาษาอังกฤษเรียกกันว฽า Micro-Blog ซึ่ง สามารถให฾ผู฾ใช฾ส฽งข฾อความของตนเอง ให฾เพื่อนๆ ที่ติดตาม twitter ของเราอยู฽อ฽านได฾ และเราเองก็สามารถอ฽าน

296

ข฾อความของเพื่อน หรือคนที่เราติดตามอยู฽ได฾ ซึ่ง Twitter ก็ถือได฾ว฽าเป็นเว็บไซตแประเภท Social Media ด฾วย เช฽นกัน (เบญจวรรณ แจ฽มจํารูญ, 2557) สถิติผู฾ใช฾งานทั่วไป Twitter 5.3 ล฾านราย และ active ผู฾ใช฾ที่มีชื่อเสียง 1.2 ล฾านคน มีผู฾ใช฾ แอปพลิเคชั่นเพิ่มมากขึ้น 18% จากปี 2558 (กล฾า ตั้งสุวรรณ, 2558) ถึงแม฾ว฽า Twitter จะได฾รับความนิยม น฾อยกว฽า Facebook แต฽ก็เป็นทางเลือกหนึ่งซึ่งทางองคแกรเจริญโภคภัณฑแ ได฾นํามาใช฾ในการติดต฽อสื่อสาร เนื่องจากข฽าวสารในทวิตเตอรแถูกเผยแพร฽ได฾อย฽างรวดเร็วกว฽า Facebook และ Twitter เป็นการสื่อสารระบบ Real Time สามารถทราบข฽าวสารต฽างๆของบริษัทเจริญโภคภัณฑแได฾ทันที เมื่อกลุ฽มเปูาหมายได฾กดติดตาม ทวิตเตอรแของทางองคแกร กลุ฽มเปูาหมายสามารถเห็นได฾ทั่วถึงเมื่อเข฾าแอพพลิเคชั่น โดยทางองคแกรใช฾ Twitter ในการประชาสัมพันธแเพื่อให฾บุคคลภายนอกองคแกรได฾ทราบถึงข฽าวสารที่ทางองคแกรได฾จัดขึ้นมา และเพื่อให฾ กลุ฽มเปูาหมายคุ฾นเคยกับแบรนดแ ซึ่งใน Twitter ทางบริษัทเจริญโภคภัณฑแ ใช฾เป็นการเสริมสร฾างภาพลักษณแ ให฾กับองคแกร อาทิเช฽น การเชิญชวนร฽วมสมทบทุนทําบุญ หรือการเข฾าร฽วมกิจกรรมสาธาณะประโยชนแของ บุคคลภายในบริษัทเจริญโภคภัณฑแ

รูปที่ 3 เพจTwitter แสดงข฽าวสารการเข฾าร฽วมกิจกรรมของบุคคลภายในองคแกร ที่มา PR CP Group (2559) Instagram Instagram (อินสตาแกรม) คือ แอพพลิเคชั่นถ฽ายภาพและแต฽งภาพบนสมารแทโฟน ที่มาพร฾อมกับ ลูกเล฽ น การแต฽งเติมสี สัน ให฾ กับรู ป ภาพด฾ว ย Filters (ฟิลเตอรแ) ต฽างๆ ที่ให฾ เราสามารถเลือกปรับภาพได฾ หลากหลายและสวยงาม แนวอารแต ๆ ได฾ตามใจชอบทั้งในเรื่องของ สี แสง เรียกได฾ว฽าสามารถปรับอารมณแของ รูปภาพได฾ตามต฾องการ และสามารถแชรแรูปภาพสวยๆ อวดเพื่อน ที่อยู฽ในสังคมออนไลนแอื่นๆ เช฽น Twitter, Facebook และ Foursquare เป็นต฾น และในตัว Instagram เองก็เป็นสังคมออนไลนแการแบ฽งปในภาพถ฽าย เพราะ Instagram มีระบบ Followers และ Following ให฾ผู฾ใช฾งานสามารถเลือกติดตามชมรูปภาพ ความ เคลื่อนไหวการใช฾งานของเพื่อน ที่ใช฾งานแอพพลิเคชั่นหากถูกใจ ชอบรูปภาพไหน สามารถกด Like รวมไปถึง Comment รูปภาพนั้นได฾ (เบญจวรรณ แจ฽มจํารูญ, 2557) สถิติคนไทยใช฾ Instagram 7.8 ล฾านคน ยอดผู฾เล฽นสูงขึ้น 74% จากปี 2558 มียอด Active User คือ ผู฾ที่มีชื่อเสียง 1 ล฾านราย จากสถิติดังกล฽าว Instagram มียอดผู฾ใช฾งานเป็นจํานวนมาก เป็นสื่อที่มีความ น฽าสนใจ และมีแนวโน฾มว฽าผู฾เล฽นจะมีปริมาณสูงขึ้นอย฽างต฽อเนื่อง(กล฾า ตั้งสุวรรณ, 2558) บริษัทเจริญโภคภัณฑแ จึงเลือกที่จะนําสื่อ Instagram เข฾ามาใช฾ในการกระจายข฽าวสารในรูปแบบของการแสดงรูปภาพของสินค฾าทาง การเกษตร และสินค฾าแปรรูปทางการเกษตร รวมไปถึงโปรโมชั่นของสินค฾าต฽างๆ เพื่อให฾กลุ฽มเปูาหมายได฾เห็น

297

สินค฾า รวมถึงดึงดูดกลุ฽มเปูาหมายให฾หันมาสนใจสิน ค฾าโดยการลงรูปภาพสินค฾าที่มี สด สะอาด สวยงาม น฽า รับประทาน รวมไปถึงการใช฾อินตราแกรมเป็นสื่อในการให฾บุคคลภายนอกมาร฽วมกิจกรรมในอินตราแกรมของ ตัวเอง คือให฾ถ฽ายรูปสินค฾าทางการเกษตร หรือสินค฾าแปรรูปทางการเกษตรของบริษัทเจริญโภคภัณฑแลงในอิน ตราแกรมของตัวเอง และแฮชแท็ก อินตราแกรมขององคแกร เพื่อแจกของรางวัล

รูปที่ 4 เพจInstragram แสดงข฽าวสารการเข฾าร฽วมกิจกรรมของบุคคลภายในองคแกร ที่มา cp food(2559) สรุป การใช฾สื่อใหม฽ อาทิเช฽น Facebook , Twitter , Instagram และ Official Line เป็นสื่อที่ได฾รับความ นิยมเป็นอย฽างมากในกลุ฽มเปูาหมาย องคแกรจึงใช฾ความนิยมในสื่อใหม฽นี้ ทําการวิเคราะหแ และใช฾สถิติต฽างๆจากผู฾ ที่ใช฾สื่อ มาจัดทํารูปแบบการประชาสัมพันธแของตัวเองไปสู฽กลุ฽มเปูาหมาย เพื่อให฾องคแกรได฾รับความสนใจจาก กลุ฽ ม เปู า หมาย ให฾ ก ลุ฽ ม เปู า หมายรู฾ จั ก และคุ฾ น เคยกั บแบรนดแ และนํ า มาใช฾ ป ระโยชนแ ใ นงานทางด฾ า นการ ประชาสัมพันธแองคแกร โดยการสื่อสารจากองคแกรไปยังกลุ฽มเปูาหมาย จะเห็นได฾ว฽า บริษัทที่ประสบความสําเร็จ จะมีกระบวนการสื่อสารที่ดี มีการใช฾การสื่อที่ทันสมัย เหมาะสมกับกลุ฽มเปูาหมายในยุคปใจจุบัน และการ สื่อสารโดยสื่อใหม฽นั่น สามารถส฽งข฽าวสารในการประชาสัมพันธแไปได฾อย฽างรวดเร็ว ใช฾เวลาไม฽นาน แต฽ทุกการ สื่อสารต฾องทําการวิเคราะหแสื่อที่เหมาะสมกับข฽าวสาร ข฾อมูลที่ต฾องการเผยแพร฽ข฽าวสารข฾อมูลขององคแกรให฾ ละเอียด ก฽อนที่จะทําการเผยแพร฽ข฽าวสารข฾อมูล เพื่อให฾องคแกรเกิดการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพและทันสมัย เกิดการพัฒนาองคแกรได฾อย฽างต฽อเนื่อง

298

เอกสารอ้างอิง เบญจวรรณ แจ฽มจํารูญ. (2557). ปใจจัยบรรยากาศในการสื่อสารภายในองคแกร กระบวนการในการสื่อสาร และสื่อสังคมออนไลนแส฽งผลต฽อประสิทธิภาพในการสื่อสารภายในองคแกรของบริษัทเอกชนในเขต กรุงเทพมหานคร. (ปริญญามหาบัณฑิต), มหาวิทยาลัยกรุงเทพ. ปใทมา สมพรชัยกิจ. (2556). การสื่อสารภายในองคแการของสํานักเทศกิจ กรุงเทพมหานคร. (ปริญญาบัญฑิต ศึกษา), มหาวิทยาลัยธรรมศาสตรแ. ยุพาพร ทองอินทรแ. (2555). ความคิดเห็นเกี่ยวกับบรรยากาศภายในองคแกรของพนักงานโรงแรมโมเวนพีค รี สอรแท แอนทแ สปา กะรนบีช ภูเก็ต. (ปริญญาบัญฑิตศึกษา), มหาวิทยาลัยศิลปากร. คนึง นันทะนะ. (2554). การสื่อสารและสร฾างความสัมพันธแองคแกร. (ปริญญาดุษฎีบัณฑิต), มหาวิทยาลัยเจ฾าพะ ยา. พิเชษฐแ บุญมี. (2544). การสื่อสารภายในองคแกร. (ปริญญามหาบัณฑิต), เกษตรศาสตรแ. ไลนแประเทศไทย. 2558. (ออนไลนแ). แหล฽งที่มา : https://www.it24hrs.com/2016/linetimeline-2558/. 20 กันยายน 2559 กล฾า ตั้งสุวรรณ. 2558 (ออนไลนแ). แหล฽งที่มา : https://www.it24hrs.com/2016/stat-socialmedia-thai-populations/. 20 กันยายน 2559 cp food. 2558 (ออนไลนแ). แหล฽งที่มา : https://www.instagram.com/cpfood/ 20 กันยายน 2559 Line Official CP. 2559. (ออนไลนแ). แหล฽งที่มา : http://www.lineoffial.com. 20 กันยายน 2559 Pr CP Group. 2559. (ออนไลนแ). แหล฽งที่มา : https://www.twitter.com/brandcp. 20 กันยายน 2559 Cp Brand. 2559. (ออนไลนแ). แหล฽งที่มา : https://www.facebook.com/cpbrand. 20 กันยายน 2559

299

การออกแบบตราสินค้าเพื่อส่งเสริมการตลาดสินค้าเกษตรไทย นางสาวพิมพแพิศา ชัยวงศแ 56040692

บทนา ประเทศไทยตั้งอยู฽ในทวีปเอเชียในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต฾ บริเวณพื้นที่ที่เรียกว฽า “คาบสมุทร อินโดจีน” ส฽งผลให฾พืชพรรณธรรมชาติเจริญเติบโตได฾ตลอดปี จึงเป็นประเทศเกษตรกรรมที่สําคัญประเทศหนึ่ง ของโลก ด฾วยเหตุนี้ประเทศไทยจึงมีธุรกิจที่เกี่ยวข฾องกับการเกษตรมากมาย ไม฽ว฽าจะเป็นธุรกิจขนาดใหญ฽ ขนาด กลาง หรือขนาดเล็ก อาจมีการแข฽งขันกันทางด฾านธุรกิจเกษตรที่สูงขึ้น ส฽งผลให฾เจ฾าของธุรกิจแต฽ละเจ฾าต฾อง หาทางรอดให฾แก฽ธุรกิจของตัวเอง การแข฽งขันของตลาดสินค฾าทางการเกษตรที่สูงขึ้นในปใจจุบัน ผู฾ประกอบการจําเป็นต฾องมีการปรับตัวให฾ทัน ต฽อการเปลี่ยนแปลงต฽อความต฾องการพฤติกรรมของกลุ฽มลูกค฾าเปูาหมาย จึงจะช฽วยเสริมสร฾างให฾เกิดความ ได฾เปรียบในการแข฽งขัน “ตราสินค฾า” ถือเป็นกลยุทธแทางการตลาดที่สําคัญอย฽างหนึ่ง ซึ่งจะช฽วยให฾สินค฾านั้นมี ความโดดเด฽นและมีความแตกต฽างจากสินค฾าอื่นๆ หากมีทักษะทางการออกแบบที่ดี และเข฾าใจเกี่ยวกับหลักการ ผลิตตราสินค฾า ก็จะทําให฾สินค฾านั้นเข฾าถึงกลุ฽มลูกค฾าเปูาหมายและนําไปสู฽การตัดสินใจซื้อในที่สุด ตราสินค฾าจึง เป็นสิ่งที่ผู฾ประกอบการรายใหญ฽นั้นให฾ความสําคัญ ความสาคัญของตราสินค้ากับการส่งเสริมการตลาด กลยุทธแทางการตลาด ถือเป็นการส฽งเสริมการตลาดอย฽างหนึ่ง ซึ่งกลยุทธแทางการตลาดจัดว฽าเป็นอาวุธที่ มีประสิทธิภาพในการทําธุรกิจ ไม฽ว฽าจะเป็นส฽วนผสมทางการตลาด 4P’s หรือ 8P’s เรื่องของบรรจุภัณฑแถือ เป็ น สิ่ งที่ จํ าเป็ น เพื่อ ให฾ เ กิด ความแตกต฽า งและโดดเด฽นจากสิ นค฾า อื่ น บรรจุภั ณฑแเ ป็นปใ จจัย ตัว หนึ่งที่ เป็ น เครื่องมือสําคัญที่จะช฽วยส฽งเสริมการตลาดได฾ (ปฐมาพร เนตินันทนแ, 2554) ตัวอย฽างเช฽น อุทัยทิพยแ ภายใต฾การ ดูแลของโอสถสภาซึ่งเป็นผลิตภัณฑแจากสมุนไพรที่ได฾ทําการเปลี่ยนภาพลักษณแใหม฽ โดยการออกแบบบรรจุ ภัณฑแขนาดใหม฽เป็นขนาดเล็กแบบพกพา ส฽งผลให฾ยอดขายของอุทัยทิพยแก฾าวกระโดดขึ้นประมาณ 4 เท฽าตัว ในช฽วงระยะเวลาเพียง 3 ปี และจากกระแสตอบรับที่ดีมาก จึงทําให฾ทางโอสถสภาได฾ทําการสร฾างแบรนดแใหม฽ใน ปี พ.ศ.2550 ภายใต฾ชื่อ "ยูทิป"(สยามธุรกิจ, 2556)

300

ภาพที่ 1 การเปลี่ยนภาพลักษณแใหม฽ของอุทัยทิพยแ ที่มา : สยามธุรกิจออนไลนแ (2556) การมีความแตกต฽าง โดดเด฽น ดึงดูดใจ สามารถนําไปปรับใช฾ได฾ง฽าย จดจําได฾ง฽าย ไม฽มีข฾อจํากัดทางด฾าน กาลเวลา ทําให฾เห็นถึงความแตกต฽างของตราสินค฾า และแสดงประโยชนแของตราสินค฾า ช฽วยสร฾างความรู฾ สึก เชิงบวก สร฾างความประทับใจให฾กับกลุ฽มเปูาหมาย ทําให฾ตราสินค฾าสัมผัสจับต฾องกับกลุ฽มเปูาหมายได฾ง฽ายขึ้น และเห็นถึงบุคลิกของตราสินค฾าชัดเจนมากขึ้นเหมือนอุทัยทิพยแที่เปลี่ยนเป็นยูทิปนั้นเอง ในระดับสากลได฾ให฾ความสําคัญกับตราสินค฾ามาก สินค฾าที่มีการสร฾างตรา พัฒนา และบริหารจัดการเป็น อย฽างดีสามารถได฾รับผลอย฽างที่คาดหวังไว฾ได฾ หากเปรียบเทียบกับธุรกิจที่ไม฽มีการสร฾างตราสินค฾า ทั้งในอเมริกา และอังกฤษ พบว฽า ประโยชนแที่ได฾รับจากการทําธุรกิจราว 70% นั้นมาจากตราสินค฾า เช฽น สิทธิบัตร ลิขสิทธิ์ การทําสัญญา ดังนั้น ตราสินค฾า (Brand) มีคุณค฽ามากต฽อการลงทุนทําธุรกิจ เพราะสามารถนําไปสร฾างมูลค฽าใน เชิงธุรกิจได฾หลายทาง (ปฐมาพร เนตินันทนแ, 2554) ความหมายและลักษณะของตราสินค้า ตราสินค฾า หมายถึง ชื่อ คําพูด สัญลั กษณแ รูปลั กษณแ ซึ่งถูกสร฾างขึ้นเพื่อใช฾ในการระบุถึงสิ นค฾าหรือ บริการของผู฾ขายรายใดรายหนึ่งหรือกลุ฽มใดกลุ฽มหนึ่ง เป็นสิ่งที่สร฾างให฾สินค฾ามีความแตกต฽างจากคู฽แข฽ง เพื่อทํา ให฾เห็นว฽าสินค฾าและบริการของผู฾ขายคือะไร (เสรี วงษแมณฑา, 2540) ตราสินค฾าประกอบด฾วยองคแประกอบ 6 อย฽างคือ 1) ลักษณะภายนอกของสิ น ค฾า(Attribute) ที่สามารถทําให฾เกิดการจดจําได฾ 2) คุณประโยชนแของ สินค฾า (Benefit) 3) คุณค฽าของสินค฾า (Value) ที่ทําให฾เกิดความรู฾สึกว฽าใช฾แล฾วภาคภูมิ ใจ 4) วัฒนธรรม (Culture) ของตราสินค฾าที่ต฾องการให฾ผู฾ บริโภครับรู฾ 5) บุคลิกภาพของสินค฾า (Personality) ที่ใช฾แล฾วเกิด บุคลิกภาพตามสินค฾าและ 6) ผู฾ใช฾ (User) เป็นสินค฾าที่สามารถบอกกลุ฽มเปูาหมายหลักได฾ ดังนั้น ตราสินค฾าจึง บ฽งบอกถึง สัญลักษณแ ซึ่งจะเป็นตัวแทนของสินค฾า เพื่อให฾กลุ฽มลูก ค฾าเปูาหมายสามารถจดจําสินค฾านั้นได฾ และ ยังเป็นการสร฾างความแตกต฽างของสินค฾าให฾ต฽างจากคู฽แข฽งอีกด฾วย

301

หลักการออกแบบตราสินค้า การออกแบบตราสินค฾า (Brand Design) เป็นการออกแบบตราสินค฾ามีวัตถุประสงคแเพื่อทําให฾เห็นคุณค฽า ของตราสิ น ค฾ า ตํ า แหน฽ ง ตราสิ น ค฾ า และบุ ค ลิ ก ของตราสิ น ค฾ า ให฾ มี ค วามเป็ น รู ป ธรรมมากขึ้ น ผู฾ บ ริ โ ภค กลุ฽มเปูาหมายสามารถจับต฾องได฾มากขึ้น ดังนั้น ข฾อมูลเกี่ยวกับคุณค฽าของตราสินค฾า ตําแหน฽งตราสินค฾า และ บุคลิกของตราสินค฾าจึงเป็นสิ่งที่จําเป็นมากในการออกแบบตราสินค฾า เพราะจะเป็นสิ่งช฽วยในการตัดสินใจ และ กําหนดแนวทางว฽าตราสินค฾านั้นควรถูกออกแบบ และสร฾างสรรคแอย฽างไร 1) การออกแบบตราสินค฾านั้นมีองคแประกอบสําคัญ 3 องคแประกอบด฾วยกันคือ (วรรณรุจ มณีอินทรแ , 2556) 1.1) การออกแบบชื่อของตราสินค฾า (Brand Name) ประกอบด฾วยคํา ตัวอักษร หรือตัวเลข ที่ สามารถอ฽านออกเสียงได฾ 1.2) การออกแบบโลโก฾ (Logo) มีหลักการออกแบบโลโก฾ ดังนี้ 5 Principles of Effective Brand Design

Simple Memorable Timeless Versatile Appropriate

ภาพที่ 2 หลักการของการออกแบบโลโก฾ที่มีประสิทธิภาพ ที่มา : หลักการของการออกแบบโลโก฾ที่มีประสิทธิภาพ (2557) 1.2.1) Simple ความเรียบง฽ายนั้น ง฽ายต฽อการเข฾าใจ รับรู฾ และจดจํา ไม฽ใช฽แลดูเยอะ จนคนที่เห็น นั้นจํายาก 1.2.2) Memorable จากข฾อแรกที่มาจากความเรียบง฽าย ก็ส ามารถทําให฾ผู฾ที่เห็น สามารถ จดจําโลโก฾ของเราได฾ และรู฾ว฽าแบรนดแเราคือแบรนดแอะไร 1.2.3) Timeless ควรออกแบบให฾อยู฽ถาวร ไม฽ควรออกแบบตามเทรนดแ เพราะอาจหมดความ นิยมได฾ในเวลาต฽อมา 1.2.4) Versatile ควรมีประสิทธิภาพการทํางานในหลากหลายสื่อ และการใช฾งานควรออกแบบ ในเวกเตอรแ เพื่อสามารถนําไปใช฾ได฾หลายไซตแ หลายขนาด 1.2.5) Appropriate คุณต฾องรู฾ว฽า กลุ฽มเปูาหมายของแบรนดแเรานั้ นคือใคร เมื่ อรู฾แล฾ วก็จะ สามารถวาง Position ได฾ถูก 1.3) การออกแบบสโลแกน (Slogan, Tagline) เป็นที่ตอกย้ําจุดขายของสินค฾าหรือบริการหรือ บุคลิกภาพของแบรนดแให฾ชัดเจนยิ่งขึ้นๆ 2) การเลือกใช฾สี สีเป็นลักษณะเฉพาะหรือคุณค฽าเฉพาะของสีแต฽ละสีย฽อมจะเป็นตัวแทนของอารมณแ ต฽างๆ ในวัตถุที่มีสีขึ้นในตัว เมื่อสายตาได฾สัมผัสวัตถุได฾เห็นความแตกต฽างหลากหลายของสีในวัตถุย฽อมเกิด

302

ความรู฾สึกต฽างๆจึงมีผลต฽อความรู฾ ความเข฾าใจและทัศนคติของผู฾รับสาร (เยาวนาถ นรินทรแสรศักดิ์ และ สิฐพร พรหมกุลสิทธิ์, 2556) ดังนี้ 2.1) สีแดง เป็นสีของไฟ การปฏิวัติ ความรู฾สึกทางกามอารมณแ ให฾ความรู฾สึกเจิดจ฾า ตื่นเต฾น เร฾าใจ อันตราย ให฾ความรู฾สึกมีพลัง 2.2) สีน้ําเงิน ให฾ความรู฾สึกสง฽า หนักแน฽น จริงจัง สุขุม นุ฽มนวล สะอาด บริสุทธิ์ จึงมักใช฾ในที่ต฾องการ สุขอนามัย 2.3) สีเหลือง ให฾ความรู฾สึกสว฽างเจิดจ฾า สดใส ยิ่งใหญ฽ สะท฾อนถึงสติปใญญามากกว฽าจิตใจ 2.4) สีน้ําตาล ให฾ความรู฾สึกเกี่ยวกับพื้นดิน มั่นคง สุขุม อบอุ฽น สงบ 2.5) สีเขียว ให฾ความรู฾สึกสดชื่น สงบ เย็น แจ฽มใส มีชีวิตชีวา 2.6) สีม฽วง ให฾ความรู฾สึกลึกลับ เก฽าแก฽ขลัง ภาคภูมิ อํานาจ หนัก สงบ ไม฽รู฾สึกเป็นมิตร ให฾ความรู฾สึก ในทางลบและเก็บกด 2.7) สีส฾ม ให฾ความรู฾สึกสว฽าง เร฾าร฾อน ฉูดฉาน 2.8) สีชมพู ให฾ความรู฾สึก นุ฽มนวล อ฽อนหวาน น฽ารัก 2.9) สีฟูา ให฾ความรู฾สึก สะอาด กว฾างใหญ฽ เวิ้งว฾าง 2.10) สีเทา ให฾ความรู฾สึก สงบ หดหู฽ หม฽นหมอง 2.11) สีดํา ให฾ความรู฾สึก ว฽างเปล฽า ลึกลับ ทันสมัย ท฾าทาย เศร฾า ทึบตัน เป็นสัญลักษณแของความมืด ความตาย ในการออกแบบหากใช฾สีดําเป็นสีพื้นจะช฽วยให฾สีอื่นๆ เด฽นชัด 2.12) สีขาว ให฾ความรู฾สึก สะอาดบริสุทธิ์ เบิกบาน เหมาะที่จะใช฾เป็นสีพื้นสําหรับจัดวางสี อื่นๆลงไป ตัวอย่างการออกแบบตราสินค้าเกษตรไทย ในปใจจุบันภาคธุรกิจที่เกี่ยวข฾องกับการเกษตรในประเทศไทย มีตั้งแต฽ธุรกิจขนาดเล็กไปจนถึงธุรกิจ ขนาดใหญ฽ ซึ่งตราสินค฾าถือเป็นสิ่งจําเป็นที่จะช฽วยให฾ผู฾บริโภคจดจําสินค฾าได฾ ในบทความนี้ขอยกตัวอย฽างตรา สินค฾าของ 2 บริษัทที่เป็นผู฾นําสินค฾าเกษตรไทย ว฽ามีแนวคิดในการออกแบบตราสินค฾าอย฽างไร 1. เครือเจริญโภคภัณฑแ (Charoen Pokphand Group) หรือรู฾จักกันในชื่อย฽อ ซี.พี. เป็นกลุ฽มธุรกิจที่ ใหญ฽ที่สุดในประเทศไทย มีธุรกิจหลักคืออาหารและการเกษตรผ฽านทางบริษัทลูก คือ บริษัทเจริญโภคภัณฑแ อาหาร จํากัด (มหาชน) หรือ (CPF) โดยมีวิสัยทัศนแที่ต฾ องก฾าวขึ้นเป็น “ครัวของโลก” (Kitchen of the World) ดําเนินธุรกิจอุตสาหกรรมครบวงจร ซึ่งประกอบด฾วย การผลิตอาหารสัตวแ การเลี้ยงสัตวแ และการผลิต อาหารตราซีพี รวมถึงการดําเนินธุรกิจค฾าปลีกอาหาร ภายใต฾แบรนดแ CP

ภาพที่ 3 โลโก฾ เครือเจริญโภคภัณฑแ ที่มา : เครือเจริญโภคภัณฑแ (ม.ป.ป.)

303

ภาพที่ 4 โลโก฾ บริษัท เจริญโภคภัณฑแอาหาร จํากัด (มหาชน) ที่มา : เจริญโภคภัณฑแอาหาร (ม.ป.ป.) เครือเจริญโภคภัณฑแ และบริษัท เจริญโภคภัณฑแอาหาร จํากัด (มหาชน) ออกแบบตราสินค฾าโดยใช฾ สัญลักษณแเป็นดอกบัว เพราะว฽า ดอกบัว คือ สัญลักษณแแห฽งความมีคุณธรรม จึงทําให฾ตราสินค฾าทั้ง 2 มี ความหมายเปรียบดั่งผู฾รู฾แจ฾ง เห็นจริง ถ฽องแท฾ในตนเอง เหมือนธุรกิจเครือเจริญโภคภัณฑแที่มุ฽งพัฒนา และ ปรับปรุงสู฽ความสําเร็จ (ณรงคแ เจียมใจบรรจง, 2554) ต฽อมา CPF ได฾ออกแบบแบรนดแธุรกิจอาหารเพิ่มเติม โดยใช฾โลโก฾ตัวอักษรภาษาอังกฤษ “CP” ภายใต฾ วงกลมสีเหลืองและแดง เพื่อกระตุ฾นเร฽งเร฾าให฾ผู฾บริโภคสนใจ (นลินทิพยแ ภัคศรีกุลกําธร, 2552)

ภาพที่ 5 ตราสินค฾า CP ที่มา : เจริญโภคภัณฑแอาหาร (ม.ป.ป.) ตราสินค้าเป็นตัวอักษร CP ซึ่งย่อมาจาก Charoen Pokphand ในเรื่องของการออกแบบโลโก้นั้นมี ความเรียบง่าย ทําให้ผู้บริโภคสามารถจดจําสินค้าได้ง่าย โดยตราสินค้า CP ได้ใช้สีเหลืองและสีแดง ซึ่งสีแดง หมายถึงความรู้สึกที่มีพลัง ส่วนสีหลืองที่เป็นพื้นนั้น ให้ความรู้ สึกสว฽างเจิดจ฾า ดังนั้นการที่ CP ได฾นําสีทั้งสอง สีมาใช฾ในการออกแบบอาจหมายถึง สะท้อนความมีพลังให้กระจายไปทั่วโลก อย่างวิสัยทัศนแที่ว฽าต฾องก฾าวขึ้น เป็น “ครัวของโลก” 2. เครือเบทาโกร (Betagro Group) ดําเนินธุรกิจผลิตและจําหน฽ายอาหารสัตวแ เริ่มจากการสร฾ างฐาน การผลิตด฾านปศุสัตวแแห฽งแรกที่อําเภอปากช฽อง จังหวัดนครราชสีมาและได฾ขยายฐานการผลิตเต็มรูปแบบไปยัง จังหวัดลพบุรีและจังหวัดต฽างๆ ปใจจุบันเครือเบทาโกรเป็นหนึ่งในผู฾นําธุรกิจอุตสาหกรรมการเกษตรและอาหาร

304

ครบวงจรของประเทศไทย ซึ่งสามารถตอบสนองความต฾องการที่หลากหลายของผู฾บริโภค ภายใต฾แนวคิด "เพื่อ คุณภาพชีวิต"

ภาพที่ 6 ตราสินค฾า เบทาโกร ที่มา : ผู฾จัดการรายวัน (2550) เครือเบทาโกร ได฾ปรับภาพลักษณแองคแกรใหม฽ให฾มีความชัดเจน และเป็นไปในทิศทางเดียวกัน รวมถึงการ เปลี่ยนโลโก฾ที่เน฾นตัว B สีเขียวสดเชื่อมต฽อกันเป็นรูปดอกไม฾ ให฾ความรู฾สึกมีชีวิตชีวาและความทันสมัย และสื่อ ถึงความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ส฽วนตัวอักษรคําว฽า “เบทาโกร” ขนาดใหญ฽ สีเขียวทองเป็นฐานรองรับ แสดง ถึงความมั่นคงและเชื่อถือได฾ (ผู฾จัดการรายวัน, 2550) ตราสินค฾าของเบทาโกนั้น ได฾นําตัว B มาเชื่อต฽อกัน ซึ่งตัว B ได฾หมายถึง BETAGRO ทําให฾มีความเรียบ ง฽าย ไม฽ดูเยอะ พอดูแล฾วรู฾ว฽าตราสินค฾านี้เป็นของแบรนดแอะไร และมีสีเขียวที่บ฽งบอกถึงความรู฾สึกสดชื่น สงบ เย็น แจ฽มใส มีชีวิตชีวา แนวทางการออกแบบตราสินค้าเกษตรไทย จากการศึกษาหลักการออกแบบตราสินค฾า และกรณีตราสินค฾าเกษตรตัวอย฽าง สามารถสรุปแนวทางการ ออกแบบตราสินค฾าเกษตรไทย ดังนี้ 1. การตั้งชื่อตราสินค฾า ต฾องสั้น กระชับได฾ใจความ ไม฽กํากวม สะท฾อนความเป็นอัตลักษณแหรือเล฽า เรื่องราวที่เกี่ยวข฾อง ยกตัวอย฽างหากต฾องการตั้งชื่อสินค฾าทางการเกษตรของคณะเทคโนโลยีการเกษตร การใช฾ ชื่อคณะจะยาวเกินไป ฉะนั้นควรใช฾ชื่อที่สั้นลงและสื่อถึงความเป็นอัตลักษณแของคณะ เช฽น เกษตรเจ฾าคุณทหาร หรือเกษตรเจ฾าคุณฯ ซึ่งท฽านเจ฾าคุณเป็นผู฾ก฽อตั้งคณะเทคโนโลยีการเกษตรแห฽งนี้ 2. การออกแบบโลโก฾ ควรมีความเรียบง฽าย ง฽ายต฽อการจดจํา สามารถนําไปใช฾ได฾หลายสื่อ เช฽น การใช฾รูป กราฟฟิกง฽าย ๆ อย฽างใบไม฾ เมล็ดพันธุแ ต฾นกล฾า ไก฽ ปลา เพื่อสื่อความหมายในด฾านผลผลิตทางการเกษตร โดย ไม฽ควรใช฾ภาพถ฽ายหรือภาพที่มีรายละเอียดมากเกิน และคํานึงถึงความสอดคล฾องกับความเป็นจริง เช฽น การ ออกแบบตราสินค฾าเกี่ยวกับผลไม฾ไทย ควรใช฾เฉพาะผลไม฾ที่ปลูกในไทย ไม฽ควรใช฾ผลไม฾ต฽างประเทศ 3. สโลแกน นอกจากเป็นคําที่คล฾องจองติดหูแล฾ว ควรออกแบบให฾ตอกย้ําจุดขายของสินค฾าให฾ชัดเจน ยิ่งขึ้น เพื่อสร฾างความโดนเด฽นจากสินค฾าคู฽แข฽ง ยกตัวอย฽าง “ไข฽สด ปลอดภัย ใส฽ใจสุขภาพ” สําหรับไข฽ไก฽ออแก นิก ซึ่งมีจุดเด฽นคือ ความสด สะอาด ปลอดภัยไร฾สารพิษและส฽งผลดีต฽อสุขภาพ

305

4. การเลือกใช฾สี เป็นการใช฾หลักจิตวิทยาสีในการสื่อความหมาย โดยทั่วไปคําว฽าเกษตรนิยมใช฾สีเขียวที่ เป็นสีตามธรรมชาติของพืช และให฾ความรู฾สึกสดชื่น สงบ เย็น แจ฽มใส มีชีวิตชีวา อย฽างไรก็ตาม ยังสามารถใช฾สี อื่น แทนความหมายของการเกษตรได฾ เช฽น สี น้ํา ตาล ที่ จะให฾ ความรู฾สึ กเกี่ ยวกับ พื้นดิน หรือ สี ฟูา ที่จะให฾ ความรู฾สึกกว฾างใหญ฽ สะอาด หรือ สีน้ําเงิน ที่ให฾ความรู฾สึก สะอาด บริสุทธิ์ เพื่อสื่อถึงสินค฾าทางการเกษตรที่ ส฽งผลดีต฽อสุขอนามัยของผู฾บริโภค เป็นต฾น บทสรุป ปใจจุบันมีธุรกิจที่เกี่ยวกับการเกษตรเกิดขึ้นเป็นจํานวนมาก ทําให฾มีการแข฽งขันทางการขายเพิ่มมาก ขึ้น ผู฾ป ระกอบการต฽างพากัน หากลยุทธแต฽างๆที่จะเป็นแนวทางในการเพิ่มผลกําไรให฾แก฽ธุรกิจของตนเอง จากการศึก ษาการออกแบบตราสิน ค฾า เพื่อ ส฽ง เสริม การตลาดไทยนั้นพบว฽า การออกแบบตราสิน ค฾าก็ถือ เป็น ปใจ จัย อย฽า งหนึ่ง ที่จ ะทํา ให฾ธุร กิจ เจริญเติบโตได฾ดีขึ้น จากแนวทางที่กล฽าวมาข฾างต฾น ไม฽ว฽าจะเป็น การ ส฽งเสริมการตลาด หรือจะเป็นแนวทางออกแบบตราสินค฾า ผู฾ประกอบการควรศึกษาและให฾ความสําคัญใน การออกแบบตราสิน ค฾า เพราะตราสิน ค฾า ถือ เป็น ปใจ จัย ที่สํา คัญ เพื่อให฾กลุ฽มลูกค฾าเปูาหมายสามารถจดจํา สินค฾านั้นได฾ และยังเป็นการสร฾างความแตกต฽างของสินค฾าให฾ต฽างจากคู฽แข฽งอีกด฾วย

306

เอกสารอ้างอิง เจริญโภคภัณฑแอาหาร. 2559. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: http://www.cpfworldwide.com/th [15 กันยายน 2559]. เครื อเจริญโภคภัณฑ์. 2559. [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก: http://www.cpgroupglobal.com/th/aboutus.php [15 กันยายน 2559]. ณรงค์ เจียมใจบรรจง. 2554. บทบาทของ CPF ด้ านเกษตรและอาหาร [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก: http://www.biothai.net/sites/default/files/doc_fs_2555_cp.pdf [15 กันยายน 2559]. นลินทิพย์ ภัคศรี กลุ กาธร. 2552. RTE อาวุธขยายอณาจักรซีพี [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก: http://positioningmag.com/11438 [15 กันยายน 2559]. ปฐมาพร เนตินนั ทน์. 2554. การสังเคราะห์ กระบวนการและกลยุทธ์ การสร้ างตราสินค้ า [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก: http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/april_june_11/pdf/aw5.pdf ผู้จดั การรายวัน. 2550. เบทาโกรปรับภาพลักษณ์ ใหม่ [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก: http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9500000111060 [15 กันยายน 2559].

เยาวนาถ นริ นทร์ สรศักดิ์ และสิฐพร พรหมกุลสิทธิ์. 2556. การศึกษาอัตลักษณ์ ชุมชนหนองป่ าครั่ง เพื่อออกแบบสัญลักษณ์ และตราสินค้ า. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้ านนา. วรรณรุจ มณีอินทร์ . 2556. ปั จจัยทางด้ านรู ปร่ าง รู ปทรง และสี ในการออกแบบตราสินค้ า. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปมหาบัณฑิต, สาขาการออกแบบนิเทศศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร. สยามธุรกิจ. 2013. 100 กว่ าปี จาก "อุทัยทิพย์ " สู่ยูทปิ [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก: http://www.siamturakij.com/main/news_content.php?nt=4&nid=2070 [25 กันยายน 2559]. เสรี วงษ์มณฑา. 2540. ครบเครื่องเรื่องการสื่อสารการตลาด. กรุงเทพฯ: Diamond In Business World.

หลักการของการออกแบบโลโก้ ที่มีประสิทธิภาพ. 2557. [ออนไลน์]. เข้ าถึงได้ จาก: kromchol.rid.go.th/design/darch/.../งานนาเสนอ_หลกการออกแบบโลโก_resize40.pdf [15 กันยายน 2559].

307

เครื่องมือออนไลน์สาหรับสร้างป้ายประชาสัมพันธ์ทางการเกษตร พิมพร ยะรินทรแ 56040693 บทนา งานปูายโฆษณาและสื่อสิ่งพิมพแ มีวิวัฒนาการเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย เทคโนโลยีทางด฾านไอทีใน ปใจ จุ บั น เข฾ามามีอิทธิพลต฽อ พฤติกรรมและวิธีการดํารงชีวิตในประจําวันเพิ่มมากขึ้น ทําให฾ ห น฽ว ยงานและ นักส฽งเสริมการเกษตร รวมไปถึงเกษตรกรเอง เริ่มนําเทคโนโลยีทางด฾านโฆษณาประชาสัมพันธแมาส฽งเสริมงาน ทางด฾านการเกษตรมากขึ้นเช฽นกัน ปู า ยประชาสั ม พั น ธแ สิ น ค฾ า เป็ น วิ ธี ห นึ่ ง ในการประชาสั ม พั น ธแ สิ น ค฾ า และบริ ก าร เพราะเป็ น สื่ อ ที่ กว฾างขวาง เข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾หลากหลาย เป็นการติดต฽อสื่อสารจากหน฽วยงานไปยังกลุ฽มเปูาหมาย รวมถึง รั บ ฟใ ง ความคิ ด เห็ น และจากกลุ฽ ม เปู า หมายที่ มี ต฽ อ สิ น ค฾ า และการบริ ก าร เพื่ อ สร฾ า งความเข฾ า ใจและสร฾ า ง ความสัมพันธแที่ดีต฽อกัน (ประภาศรี สวัสดิ์อําไพรักษแ , 2557) การทําปูายประชาสัมพันธแทางการเกษตร จึง สํา คัญต฽อการโฆษณาสิ น ค฾าทางการเกษตร เพราะเป็นการสื่ อสารระหว฽างหน฽วยงานหรือตัว เกษตรกรกับ กลุ฽มเปูาหมาย เพื่อให฾ได฾ข฾อมูลที่ตรงกันเกี่ยวกับสินค฾าและบริการทางการเกษตร (นิศา ชัชกุล, 2557) เทคโนโลยี ท างเลื อ กใหม฽ ใ นการโฆษณาที่ น฽ า สนใจและได฾ รั บ ความนิ ย มอยู฽ ใ นขณะนี้ คื อ การ ประชาสัมพันธแผ฽านทางเว็บไซตแ เนื่องจากใช฾งานง฽ายและมีความรวดเร็วทันสมัย การประชาสัมพันธแด฾วยวิธีนี้จึง ได฾รับความสนใจเป็นอย฽างมากและเห็นผลตอบรับที่ค฽อนข฾างรวดเร็ว อีกทั้งยังช฽วยเพิ่มประสิทธิภาพในการ เข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾ดียิ่งขึ้น (ประดิษฐ ภิญโญภาสกุล, 2546) ปใจจุบันการออกแบบสื่อ ประชาสัมพันธแ สามารถออกแบบผ฽านเว็บไซตแได฾ง฽ายและสะดวกมากขึ้น บุคคลทั่วไปสามารถใช฾งานและออกแบบได฾ จึงไม฽ใช฽ เรื่องยากหากเกษตรกรหรือนักส฽งเสริมการเกษตรยุคใหม฽จะเรียนรู฾ ฝึกใช฾งานเครื่องมือออนไลนแเหล฽านี้ ทําให฾สื่อ ปูายประชาสัมพันธแผ฽านสื่อออนไลนแต฽างๆ ได฾รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย฽างรวดเร็ว เพื่อนําเสนอข฾อมูลผลผลิตต฽างๆ ของตนไปยังกลุ฽มเปูาหมาย ความหมายของป้ายประชาสัมพันธ์ ปูาย หมายถึง แผ฽นแสดงข฾อความ ในการเล฽าเรื่องราวข฾อมูลข฽าวสาร การบริการต฽างๆ รวมถึงการ บอกความหมาย คําสั่ง คําร฾อง โฆษณา (วิกิพีเดีย, 2557) รวมไปถึงวัตถุที่ใช฾โฆษณาด฾วยอักษร ภาพ หรือ เครื่องหมายที่ใช฾ประกอบในการค฾า ประชาสั ม พั น ธแ หมายถึ ง เป็ น การเผยแพร฽ ข฾ อ มู ล ความรู฾ แ ละความคิ ด เห็ น ของหน฽ ว ยงานไปยั ง กลุ฽มเปูาหมาย เพื่อจูงใจหรือสร฾างภาพลักษณแ เสริมสร฾างความสัมพันธแอันดีต฽อกันระหว฽างกลุ฽มเปูาหมายกับ หน฽วยงาน ให฾เป็นที่ยอมรับจากกลุ฽มเปูาหมาย (ประภาศรี สวัสดิ์อําไพรักษแ, ม.ป.ป.)

308

ปูายประชาสัมพันธแ เป็นสื่อประเภทหนึ่งที่ใช฾ในการเผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสาร เรื่องราว จากหน฽วยงาน หรือจากเกษตรกรโดยตรงไปสู฽กลุ฽มเปูาหมาย จากเดิมที่เผยแพร฽โดยการติดปูายตามสถานที่ต฽างๆ ก็ได฾มีการนํา เทคโนโลยีมาใช฾ในการเผยแพร฽สื่อเพื่อการประชาสัมพันธแลงบนสังคมออนไลนแต฽างๆ มากขึ้น หลักการประชาสัมพันธ์ ปูายประชาสัมพันธแจําแนกได฾หลายประเภทหลายหลักเกณฑแ แต฽การกําหนดประเภทของสื่อเพื่อ การประชาสัมพันธแทางการเกษตรจะต฾องคํานึกถึงลักษณะที่เป็นรูปธรรม ลักษณะที่พัฒนาได฾ประโยชนแใน ปใจจุบันและอนาคต ทัศนียแ ผลชานิโก (ม.ป.ป.) กล฽าวถึงหลักการประชาสัมพันธแ ว฽าสามารถแบ฽งได฾เป็น 3 หลักการ ได฾แก฽ 1. การบอกกล฽าวหรือชี้แจ฾งเผยแพร฽ให฾ทราบ คือการบอกกล฽าวชี้แจงให฾กลุ฽มเปูาหมายได฾ทราบถึง นโยบาย วัตถุประสงคแ การดําเนินงานและกิจกรรมต฽างๆ 2. การปูองกันและแก฾ไขความเข฾าใจผิด การปูองกันความเข฾าใจผิดการประชาสัมพันธแมีความสําคัญ เป็นอย฽างมาก เพื่อปูองกันไม฽ให฾กลุ฽มเปูาหมายเข฾าใจผิดเกี่ยวกับหน฽วยงานได฾ 3. การสํารวจประชามติ หน฽วยงานต฽างๆจะดําเนินการประชาสัมพันธแได฾อย฽างมีประสิทธิภาพต฾องรู฾ถึง กลุ฽มเปูาหมายว฽าต฾องการอะไร ไม฽ชอบสิ่งไหน ความก฾าวหน฾าทางเทคโนโลยีอย฽างรวดเร็ว ทั้งในระบบการสื่อสารที่เชื่อมต฽อทางอิเล็กทรอนิกสแของ เครือข฽ายในระดับโลก ได฾แก฽ เครือข฽ายอินเทอรแเน็ต บริการระดับเวิลดแไวดแเว็บ บริการข฾อมูล ออนไลนแเชิง พาณิชยแ เป็นต฾น (สุรสิทธิ์ วิทยารัฐ, 2545) องค์ประกอบของป้ายประชาสัมพันธ์ทางการเกษตร ปูายประชาสัมพันธแทางการเกษตร เป็นสื่อที่มีบทบาทในการประชาสัมพันธแข฾อมูลข฽าวสาร เพราะ เป็นสื่อที่สามารถเผยแพร฽ได฾อย฽างสะดวก กว฾างขวางเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾ง฽าย บวกกับที่เนื้อหารายละเอียดที่ ครบถ฾วยสมบูรณแภายในปูายประชาสัมพันธแเพียงแผ฽นเดียว จึงที่เป็นที่นิยมใช฾และผลิตเป็นจํานวนมาก ซึ่งการ ออกแบบปูายประชสัมพันธแควรคํานึงถึงองคแประกอบ 5 อย฽างดังนี้ (Trafalgar, 2556) 1. วัส ดุข องปู ายประชาสั มพัน ธแ วัส ดุที่ ใช฾ ทํามี ห ลายชนิ ด ด฾ ว ยกั น วิธี การเลื อกต฾อ งดู ว฽า ปูา ย ประชาสัมพันธแแบบไหน ตั้งภายนอกหรือภายในอาคาร 2. ขนาดของปูายประชาสัมพันธแ ควรวางแผนการออกแบบให฾แน฽นอนก฽อน ว฽าต฾องการให฾อยู฽ใน ขนาดไหน เพื่อให฾ได฾ปูายประชาสัมพันธแ ที่ราคาเหมาะสมกับคุณภาพ เพราะขนาดเป็นปใจจัยที่มีผลกระทบต฽อ ส฽วนอื่นๆ เช฽น ขนาดปูายใหญ฽ราคาก็สูงไปด฾วย 3. ข฾อความในปูายประชาสัมพันธแ ข฾อความที่จะนําเสนอต฾องบริห ารจัดสรรพื้นที่ของปูายกับ ข฾อความที่ต฾องการใส฽ เพื่อให฾ข฾อความออกมาพอดี 4. ทําเลที่ตั้งปูายประชาสัมพันธแ สถานที่ติดปูายควรติดในตําแหน฽งที่คนทั่วไปสามารถมองเห็นได฾ ชัดเจน

309

5. การออกแบบปูายโฆษณา ควรเน฾นในเรื่องความคิดสร฾างสรรคแ สามารถสื่อความหมายได฾ดี การออกแบบถือเป็นองคแประกอบสําคัญหนึ่งที่จะช฽วยให฾ปูายประชาสัมพันธแมีความโดดเด฽นน฽าสนใจ สุนันทแ กลางพระเนตร (ม.ป.ป.) ได฾ให฾องคแประกอบแนวทางในการออกแบบ ดังนี้ 5.1 รู ป แบบตัวอักษรและขนาด รูปแบบตัว อักษรให฾มีรูปแบบแปลกตา สวยงาม ช฽วยเร฽งเร฾า ความรู฾สึก ตอบสนองได฾เป็นอย฽างดี 5.2 การกําหนดระยะห฽างและพื้นที่ว฽าง การมีพื้นที่ว฽างเพื่อจัดระเบียบของข฾อมูล ช฽วยเน฾นความเป็น ระเบียบชัดเจน 5.3 การกําหนดสี สีมีบทบาทในการช฽วยเน฾นความชัดเจน สร฾างสรรคแความสวยงาม 5.4 การจัดวางตําแหน฽ง ต฾องคํานึงถึงจุดเด฽นที่ควรเน฾น ความสมดุลต฽างๆ ในการทําปูายโฆษณาประชาสัมพันธแทางการเกษตร จะต฾องตอบจุดประสงคแการเผยแพร฽ข฾อมูลของ หน฽วยงานหรือตัวเกษตรกรให฾ได฾มากที่สุด ไม฽ว฽าจะเป็นรูปภาพ ข฾อความที่นําเสนอจะต฾องมีความสอดคล฾องกัน ต฾องมีความกะทัดรัด และที่สําคัญจะต฾องดึงดูดความสนใจของกลุ฽มเปูาหมายให฾ได฾มากที่สุด หลักการออกแบบป้ายประชาสัมพันธ์ การออกแบบปูายประชาสัมพันธแเป็นการออกแบบสื่อสิ่งพิมพแประเภทหนึ่ง ที่มีการจัดองคแประกอบ ให฾เกิดความสวยงาม หน฽วยงานหรือเกษตรกรจึงจําเป็นต฾องศึกษาถึงหลักการในการออกแบบ โดยทั่วไปแล฾ว การออกแบบเป็น การกําหนดองคแประกอบต฽างๆ ให฾ มีความสอดคล฾ องกับเนื้อหาและวัตถุประสงคแที่ใช฾สื่ อ สิ่งพิมพแนั้นๆ หลักเกณฑแในการออกแบบปูายประชาสัมพันธแมีดังนี้ (Russell and lane, 1993: 488) 1. ความมีเอกภาพ หมายถึง การนําองคแประกอบต฽างๆ เช฽น ภาพประกอบ พาดหัว มาจัดวางให฾เป็น อันหนึ่งอันเดียวกัน 2. ความกลมกลืน หมายถึง ความพอเหมาะพอดีของส฽วนประกอบต฽างๆในภาพ ทําให฾ภาพในปูาย ประชาสัมพันธแมีความสวยงามสะดุดตาและสื่อความหมายได฾ดี 3. ความต฽ อเนื่ อง หมายถึง การนํ าสายตาของกลุ฽ ม เปู าหมายไปสู฽ จุด สนใจของปูายโฆษณา ประชาสัมพันธแ 4. การเน฾น หมายถึง การเพิ่มจุดสนใจให฾กับปูายโฆษณาประชาสัม พันธแ โดยการกําหนดบริเวณใด บริเวณหนึ่งอย฽างเหมาะสม 5. ความแตกต฽าง เป็นการสร฾างความแตกต฽าง เพื่อแสดงจุดสําคัญของภาพ เพื่อให฾เกิดความเด฽นชัด น฽าสนใจมากขึ้น 6. ดุลยภาพ หมายถึง การจัดวางองคแประกอบของภาพให฾มีน้ําหนักเท฽ากัน ไม฽หนักไปด฾านใดด฾าน หนึ่ง ปูายประชาสั มพันธแหากได฾รับการออกแบบที่ดี มีความสวยงามดึงดูดใจ ก็จะมีประโยชนแในการ เผยแพร฽ประชาสัมพันธแให฾มีความสนใจมากยิ่งขึ้น ทําให฾การออกแบบจําเป็นในการจัดทําสื่อสิ่งพิมพแเพื่อเผยแพร฽และนําเสนอแก฽กลุ฽มเปูาหมาย

310

แนวคิดในการสร้างสรรค์งานโฆษณาประชาสัมพันธ์ ในชีวิตประจําวันของเราได฾พบเห็นประชาสัมพันธแต฽างๆอยู฽ตลอดเวลา ไม฽ว฽าจะเป็นทางแอพพลิเคชั่น เฟซบุ฿ค ทวิตเตอรแ อินสตาแกรม จนไปถึงปูายตามข฾างทาง การประชาสัมพันธแนั้นสามารถทําได฾หลายรูป แบบ และกระทําได฾ห ลายวิธี ซึ่งการประชาสั มพันธแสิ นค฾าและบริการแต฽ล ะชิ้นจึงมีความแตกต฽างกัน ขึ้ นอยู฽กับ กลุ฽ ม เปู า หมาย ช฽ อ งทางในการเผยแพร฽ รู ป แบบของสื่ อ ที่ ต฾ อ งใช฾ ใ นการนํ า เสนอ และสิ่ ง ที่ ต฾ อ งการจะ ประชาสั มพันธแ คืออะไร ดังนั้น เมื่ออาศัยเกณฑแดังกล฽าวสามารถแบ฽งประเภทออกเป็น 4 ประเภท ได฾แก฽ (Bovee,et al, 1995: 5-10) 1. แบ฽งตามลักษณะกลุ฽มเปูาหมาย 2. แบ฽งตามลักษณะพื้นที่ทางภูมิศาสตรแ 3. แบ฽งตามลักษณะสื่อที่นํามาใช฾ 4. แบ฽งตามจุดมุ฽งหมาย สื่อประชาสัมพันธแต฽างๆ ไม฽ว฽าสื่อสิ่งพิมพแ สื่ออิเล็กทรอนิกสแ สื่อออนไลนแ ที่เมื่อเผยแพร฽ออกไปนั้นจะ ประสบความสําเร็จหรือไม฽นั้นไม฽ได฾ขึ้นอยู฽กับข฾อมูลที่นําเสนอเพียงอย฽างเดียว แต฽ขึ้นอยู฽กันวิธีการนําเสนออย฽าง สร฾างสรรคแด฾วยเช฽นเดียวกัน งานออกแบบนั้นเป็นงานที่ละเอียดอ฽อน และต฾องการความคิดสร฾างสรรคแเป็นอย฽าง มากในการผลิตสื่อออกมาได฾อย฽างมีประสิทธิภาพเพื่อการเผยแพร฽ ทั้งนี้แนวคิดในการพิจารณาความสร฾างสรรคแ ของสื่อ สามารถแบ฽งได฾เป็น 2 แนวคิด ได฾แก฽ (Belch and Belch, 2001: 326) 1. ความสร฾างสรรคแจะต฾องเป็นแนวความคิดที่ทําให฾เกิดการขายขึ้นได฾เท฽านั้น จะคํานึงถึงผลที่มีต฽อ ยอดขายมากกว฽าที่จะคํานึงถึงความแปลกใหม฽ 2. ความสร฾างสรรคแนั้นพิจารณาในแง฽ของคุณค฽าทางศิลปะหรือสุนทรียภาพเป็นสําคัญ แนวคิดนี้มี ความเห็นที่แย฾งต฽างออกไปว฽าโฆษณาที่สร฾างสรรคแนั้น จะต฾องเป็นแนวคิดที่มีเอกลักษณแไม฽ซ้ําแบบใคร จะต฾องมี ลักษณะแตกต฽าง มีความโดดเด฽นเป็นที่สังเกตได฾ท฽ามกลางโฆษณาของคู฽แข฽ง เครื่องมือออนไลน์เพื่อสร้างสื่อในงานการเกษตร ในทุกวันนี้มีหลากหลายวิธีที่เกษตรกร นักส฽งเสริมการเกษตร สามารถใช฾เพื่อแสดงความคิดเห็นใน ข฾อมูลข฽าวสารของตน อาจมีบางครั้งที่กลุ฽มเปูาหมายยังไม฽สามารถเข฾าใจในรายละเอียดต฽างๆได฾อย฽างชัดเจน ปูายโฆษณาประชาสัมพันธแ จึงถือเป็นตัวเลือกหนึ่งที่ช฽วยให฾ รับข฾อมูลข฽าวสารที่ชัดเจน สะดวกรวดเร็วและง฽าย ขึ้น Design Community (2559) ได฾แนะนํา 9 เว็บไซตแที่ช฽วยในการออกแบบปูายประชาสัมพันธแได฾ด฾วย ตนเอง ดังนี้ 1. vizualize.me เป็นเครื่องมือออนไลนแที่ช฽วยสร฾างสรรคแผลงาน เพิ่มความน฽าเชื่อถือให฾กับหน฽วยงาน หรือเกษตรกร อีกทั้งยังช฽วยสร฾างประวัติส฽วนตัวที่น฽าประทับใจและน฽าสนใจ มีวิธีการใช฾ที่ง฽ายเพราะทางเว็บไซตแ ได฾ทําโครงสร฾างไว฾ให฾เราใส฽รายละเอียดข฾อมูลอยู฽แล฾ว

311

ภาพที่ 1 แสดงหน฾าจอเว็บ vizualize.me ที่มา : Design Community (2559) 2. Google Developers เป็นเครื่องมือที่เหมาะแก฽การสร฾างพวกแผนภูมิ มีรูปแบบต฽างๆให฾เลือกใช฾ สามารถทําสื่อได฾หลายรูปแบบ เช฽น แผนภูมิการเปรียบเทียบผลผลิตทางการเกษตร แผนภูมิภัยแล฾งอัตรา ปริมาณน้ําฝนที่กระทบต฽อการเกษตร เป็นต฾น

ภาพที่ 2 แสดงหน฾าจอเว็บ Google Developers ที่มา : Design Community (2559) 3. Easel.ly เป็นเครื่องมือออนไลนแที่สามารถทําสื่อประชาสัมพันธแที่ได฾หลากหลายรูปแบบ เช฽น สื่อ เพื่อให฾ความรู฾ เพราะเป็นเครื่องมือที่ง฽ายในการออกแบบ โดยจะมีรูปแบบกําหนดมาให฾เพียงแค฽เลือกใช฾และ ปูอนข฾อมูลให฾เหมาะกับงานที่จะใช฾

ภาพที่ 3 แสดงหน฾าจอเว็บ Easel.ly ที่มา : Design Community (2559)

312

4. Infogr.am เป็นเครื่องมือออนไลนแคล฾ายกับ Google Developers ตรงที่เน฾นการทํากราฟแผนภูมิ ต฽างๆต฽างกันเพียงอินโฟแกรมเป็นเครื่องมือออนไลนแที่มีหลากหลายกว฽า สามารถฝใงวิดีโอจากยูทูบได฾ แต฽เมื่อ บันทึกงานจะต฾องชําระค฽าบริการ

ภาพที่ 4 แสดงหน฾าจอเว็บ Infogr.am ที่มา : Design Community (2559) 5. visual.ly หนึ่งในเครื่องมือออนไลนแที่สามารถสร฾างสื่ อในการโฆษณาประชาสัมพันธแฟรี เป็น เครื่องมือที่ประยุกตแใช฾งานง฽ายในการทําสื่อขึ้นมาชิ้นหนึ่ง ทั้งยังสามารถช฽วยออกแบบโลโก฾หน฽วยงานไปจนถึง ผลิตภัณฑแทางการเกษตรได฾อีกด฾วย

ภาพที่ 5 แสดงหน฾าจอเว็บ visual.ly ที่มา : Design Community (2559) 6. Piktochart เครื่องมือออนไลนแที่สามารถปรับแต฽งได฾อย฽างยืดหยุ฽นทั้งการเพิ่ม ลบ คัดลอก ย฾ายขึ้น ลง ข฾อดีของเครื่องมือนี้คือระบบจะคอยบันทึกผลงานให฾อัตโนมัติอยู฽โดยตลอดหลังจากการแก฾ไข เหมาะกับการ ใช฾ทําสื่อโฆษณาประชาสัมพันธแเทศกาลงานต฽ างๆ หรือฟใงบรรยายในการให฾ความรู฾โดยวิทยากรที่ได฾รับเชิญ เป็นต฾น

313

ภาพที่ 6 แสดงหน฾าจอเว็บ Piktochart ที่มา : Design Community (2559) 7. INFOTO เป็นเครื่องมือออนไลนแที่แปลกใหม฽เพราะสามารถดาวนแโหลดเป็นแอพพลิเคชั่นลงบนมือ ถือ สามารถสร฾างสื่อโฆษณาประชาสัมพันธแได฾ เพียงแค฽เข฾าแอพพลิเคชั่นแล฾วอัพโหลดรูปจากในมือถือมาตกแต฽ง ให฾สวยงาม สามารถใช฾ได฾ในงานที่ต฾องการให฾หลายๆ รูปอยู฽ในกรอบด฾วยกันเพียงหน฾าเดียว

ภาพที่ 7 แสดงหน฾าจอเว็บ INFOTO ที่มา : Design Community (2559) 8. venngage มีความหลากหลายในการสร฾างแผนภูมิ แผนที่ และไอคอน ที่สามารถสร฾างสื่อโฆษณา ประชาสัมพันธแได฾อย฽างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะด฾านสื่อสิ่งพิมพแประเภทโปสเตอรแ เครื่องมือออนไลนแเว็บไซตแนี้ สามารถเก็บรวบรวมสถิติที่ซับซ฾อนให฾เข฾าใจง฽ายมากขึ้น

ภาพที่ 8 แสดงหน฾าจอเว็บ venngage ที่มา : Design Community (2559)

314

9. GETABOUT.ME เครื่องมือออนไลนแ Getabout.me เป็นเครื่องมือสร฾างสื่ออีกเครื่องมือหนึ่งที่ สามารถเชื่อมข฾อมูลกับเฟซบุ฿คได฾โดยตรง สามารถดูข฾อมูลย฾อนหลังได฾ตามที่ต฾องการ ทั้งยังสามารถสร฾างสื่อและ อัพโหลดเชื่อมกับเฟซบุ฿คได฾ เป็นการเผยแพร฽สู฽โลกออนไลนแที่สะดวกและรวดเร็ว

ภาพที่ 9 แสดงหน฾าจอเว็บ GETABOUT.ME ที่มา : Design Community (2559) ตารางแสดงผลสรุป เครื่องมือออนไลนแ vizualize.me Google Developers

Easel.ly Infogr.am

visual.ly

Piktochart INFOTO Venngage

การใช฾งาน

จุดเด฽น สามารถทํางานค฾างไว฾ได฾โดย ไม฽ต฾องเซฟ มีหลากหลายรูปแบบให฾ เลือกใช฾ไปจนถึงการ ออกแบบเว็บไซตแ เด฽นในเรื่องของแผนภูมิ มี รูปแบบให฾เราเลือกใช฾เยอะ สามารถเลือกกราฟได฾แบบ หลากหลาย

จุดด฾อย ฟอนตแมีให฾เลือกน฾อย ต฾องศึกษาการใช฾งานให฾ เข฾าใจก฽อน ฟอนตแภาษาไทยมีน฾อย จะเน฾นการทํากราฟิก แผนภูมิ กราฟเพียงอย฽าง เดียว เสียเงินในการโหลดสื่อ จากเว็บ

มีหลากหลายสื่อให฾เลือกใช฾ ทั้งวีดิโอ หนังสือ อิเล็กทรอนิกสแ เป็นต฾น มีสื่อให฾เลือกใช฾หลายแบบ ไอคอนมีน฾อย และรูปแบบฟรีเยอะ สามารถโหลดลงบนมือถือได฾ เครื่องมือการออกแบบมี ให฾เลือกใช฾น฾อย ใช฾งานง฽าย มีสื่อให฾เลือกใช฾ รูปแบบที่ใช฾ฟรีมีไม฽ค฽อย เยอะ เยอะ

315

GETABOUT.ME

กราฟิกมีให฾เลือกใช฾เยอะ

ส฽วนมากจะเสียเงินในการ โหลดลงคอมพิวเตอรแ

เครื่องมือออนไลนแที่กล฽าวมาข฾างต฾นล฾วนเป็นเครื่องมือที่สามารถทําสื่อในการประชาสัมพันธแในงาน การเกษตรได฾อย฽างหลากหลายรูปแบบ อย฽างเช฽น สื่อให฾ความรู฾ สื่ออธิบายผลสํารวจการวิจัย สื่อที่ช฽วยกระตุ฾น การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม เผยแพร฽สินค฾าและบริการ เป็นต฾น การใช฾งานเครื่องมือออนไลนแเหล฽านี้สามารถทํา ได฾ง฽ายแม฾ผู฾ออกแบบอาจมีพื้นฐานการออกแบบปูายประชาสัมพันธแ ไม฽มากนัก เนื่องจากหน฽ว ยงานส฽งเสริม การเกษตรหรือเกษตรกรที่มีความรู฾ด฾านการเกษตรเพียงอย฽ างเดียว ดังนั้นเว็บไซตแที่กล฽าวมาส฽วนใหญ฽มีรูปแบบ ที่สามารถเลือกใช฾ ปรับแก฾ได฾อย฽างง฽ายทําให฾หน฽วยงานหรือเกษตรกรสามารถนําเทคโนโลยีเหล฽านี้มาใช฾ให฾เกิด ประโยชนแสูงสุด สรุป การประชาสัมพันธแ สินค฾าเป็ นสิ่งหนึ่งที่มีการแข฽งขันกันในหลายหน฽วยงาน หลายผลิตภัณฑแ มีการ พัฒนารูปแบบในการสร฾างสื่อในการประชาสัมพันธแเป็นอย฽างมาก เพราะสื่อที่จะนําไปประชาสัมพันธแจะให฾ได฾ ตรงตามจุดประสงคแนั้นจะต฾องคํานึงถึงองคแประกอบ การออกแบบรวมไปถึงหลักการการสร฾างสรรคแผลงาน ขึ้นมาเพื่อให฾ผลงานประชาสัมพันธแที่ได฾เผยแพร฽ออกมาให฾มีประโยชนแต฽อกลุ฽ มเปูาหมายสูงสุด และเนื่องจากสื่อ เป็นตัวกลางในการนําข฽าวสาร สื่อก็จะมีหลากหลายสื่อด฾วยกัน ไม฽ว฽าจะเป็นสื่อวิทยุโทรทัศนแ สื่อสิ่งพิมพแ ถ฾า หากเรามองโลกที่เปลี่ยนไปในปใจจุบันไม฽ว฽าจะไปที่ ไหนก็มักจะปูายประชาสั มพันธแอยู฽บ฽อยครั้ง ทั้งทางโลก ออนไลนแ ตามที่ต฽างๆในสังคมเราเช฽น ตามตึก ตามถนนทางด฽วน เป็นต฾น ซึ่งการประชาสัมพันธแแต฽ละครั้งนั้น นับว฽ามีความสําคัญต฽อหน฽วยงานหรือเกษตรกรในการโฆษณาสินค฾ามาก ถ฾าหากเผยแพร฽สื่อออกไปแล฾วได฾การ ตอบรับที่ดีถือว฽าการประชาสัมพันธแสําเร็จลุล฽วงตามเปูาหมาย และโดยเฉพาะสื่อสิ่ง พิมพแที่อยู฽คู฽กับสังคมเรามา เป็นเวลาช฾านานก็ได฾มีการก฾าวหน฾าไปตามยุคสมัยของเทคโนโลยี ที่ในปใจจุบันได฾มีเว็บไซตแนับว฽าเป็นเครื่องมือ ออนไลนแสามารถออกแบบสื่อสิ่งพิมพแให฾มีความสวยงาม สะดุดตา เพียงแค฽ทําความเข฾าใจหลักการใช฾ แม฾ว฽า ผู฾ใช฾งานจะเป็นหน฽วยงานหรือตัวเกษตรกรก็สามารถใช฾งานได฾ง฽ายแม฾ไม฽มีพื้นฐานในการออกแบบมาก฽อน ถือ เป็นเครื่องมือออนไลนแที่สะดวก รวดเร็วทันสมัย ทั้งยังสามารถเผยแพร฽สู฽โลกออนไลนแได฾ในทันที จึงถือเป็น ทางเลือกหนึ่งของหน฽วยงานหรือตัวเกษตรกรที่สามารถสร฾างสื่อในการประชาสัมพันธแข฾อมูลข฽าวสาร หรือสิน ค฾า เพียงไม฽กี่ขั้นตอนบนเครื่องมือออนไลนแเหล฽านี้ให฾กับกลุ฽มเปูาหมายได฾อย฽างมีประสิทธิภาพ

316

เอกสารอ้างอิง ณัฐ จันทรโรทัย. 2558. การออกแบบเว็บไซตแ. กรุงเทพ : ศูนยแผลิตสิ่งพิมพแดิจิตอล. ณัฐ จันทรโรทัย. 2559. การสร฾างสรรคแสิ่งพิมพแโฆษณา. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://issuu.com/rjannat/docs/fulltext_final_2558 [26 กันยายน 2559]. ประภาศรี สวัสดิ์อําไพรักษแ. ม.ป.ป. การประชาสัมพันธแ . [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.stou.ac.th/stouonline/lom/data/sms/market/Unit8/MENUUNIT8.htm [28 กันยายน 2559].

BRAND BUFFET. 2558. 10รูปแบบโฆษณาที่ผู฾บริโภคเชื่อถือมากที่สุด 2015 . [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.brandbuffet.in.th/2015/10/nielsen-consumer-trust-in-ad-type [26 กันยายน 2559].

Design Community. 2559. เว็บไซตแตัวช฽วยให฾คุณสร฾าง Infographic ด฾วยตัวเองฟรี . [ออนไลนแ]. เข฾าถึง ได฾จาก : https://www.facebook.com/lifeofdesigners [15 กันยายน 2559].

317

สื่อออนไลน์เพื่อการส่งเสริมธุรกิจผลไม้อบกรอบ นางสาว พุฒิรักษแ สุวัณณะสังขแ 56040694 บทนา สื่อออนไลนแได฾เข฾ามามีบทบาทอย฽างมากในการดําเนินชีวิตของคนรุ฽นใหม฽ สงผลให฾ผู฾ประกอบการธุรกิจ ต฾องปรับเปลี่ยนกลยุทธแในการดําเนินการ โดยการทําการตลาดผ฽านสื่อออนไลนแเพิ่มมากขึ้น สื่อออนไลนแจึงเป็น เครื่องมืออย฽างหนึ่งที่เข฾ามาช฽วยส฽งเสริมให฾กิจการขยายขอบเขตในการทําธุรกิจได฾อย฽างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ธุรกิจผลไม฾อบกรอบ เป็นธุรกิจแปรรูปผลไม฾ประเภทหนึ่งที่ในปใจจุบันมีผู฾ประกอบการทั้งขนาดเล็ก ขนาดกลาง และขนาดใหญ฽ ส฽งผลให฾มีคู฽แข฽งทางการตลาดเป็นจํานวนมาก เกิดสภาวะการแข฽งขันค฽อนข฾างสูง จึงต฾องการสื่อ ทีเข฾ามาช฽วยในการส฽งเสริมธุรกิจให฾เป็นที่รู฾จัก แบรนดแของสินค฾าติดตลาด และธุรกิจเติบโตขยายตัวกว฾างขึ้น สื่อออนไลน์ในสังคมปัจจุบัน สื่อออนไลนแเป็นช฽องทางของการสื่อสารผ฽านอินเตอรแเน็ต (Internet) โดยผู฾รับสารใช฾อินเตอรแเน็ตเป็น ช฽องทางการเข฾าถึงข฾อมูลและข฽าวสาร และผู฾ส฽งสารใช฾อินเตอรแเน็ตเป็นช฽องทางของการเผยแพร฽ข฾อมูลและ ข฽าวสารเช฽นกัน (กฤษมันตแ วัฒนาณรงคแ, 2554) โลกของเรานั้นมีการเปลี่ยนแปลงอยู฽ตลอดเวลา การใช฾ชีวิต ของคนเรามีการเปลี่ยนแปลงไปตามกระแสเทคโนโลยี และสภาวะแวดล฾อม ซึ่งในปใจจุบันเราคงไม฽สามารถจะ หลีกเลี่ยงกระแสของสื่อออนไลนแได฾ ทําให฾อินเทอรแเน็ตจึงค฽อยๆ เข฾ามามีความสําคัญในการดํารงชีวิต จากความ สะดวกสบาย ง฽ายต฽อการส฽ง หรือรับข฾อมูลข฽าวสาร ที่ทุกคนไม฽ต฾องคอยเป็นผู฾รับสารแต฽ฝุายเดียวเท฽านั้น แต฽ สามารถเป็นผู฾สร฾าง หรือพัฒนาข฾อมูลให฾สมบูรณแยิ่งขึ้น ด฾วยเหตุนี้ทําให฾สื่อออนไลนแเกิดเป็นกระแสที่ใคร ๆ ก็ ต฾องพุ฽งประเด็นสนใจไปหา ไม฽ว฽าจะเป็นบุคคลธรรมดา เจ฾าของกิจการ หรือแม฾นักการตลาดเอง สื่อออนไลนแ เป็นสื่อสังคมที่เปิดโอกาสให฾ไม฽ว฽าใครก็สามารถนําเสนอข฽าวสารข฾อมูล เพื่อเผยแพร฽ให฾บุคคลอื่น ๆ ได฾รับความรู฾ ในหลากหลายรูปแบบ เช฽น เว็บบล็อก เว็บบอรแด YouTube, Facebook, วิทยุออนไลนแ ทีวีออนไลนแ โดย อาจจะมีการนําเอาเรื่องราวของตัวเอง หรือประสบการณแสิ่งที่ได฾พบ การสอนความรู฾ต฽าง ๆ หรือแม฾กระทั้งเกร็ด เล็กเกร็ดน฾อยที่ตัวเองมีความรู฾หรือมีความถนัด นํามาแลกเปลี่ยนประสบการณแร฽วมกัน หรือได฾ขยายวงเพื่อนฝูง ที่ชอบเหมือนๆ กันออกไป สื่อออนไลนแจึงได฾รับความนิยมอย฽างล฾นหลามตลอดหลายปีที่ผ฽านมา สื่อออนไลนแไม฽ เพียงแต฽จะใช฾ในการนําเสนอข฽าวสาร และข฾อมูลเพื่อเผยแพร฽ให฾บุคคลอื่น ๆ ได฾รับรู฾เท฽านั้น ปใจจุบันยังมี ความสําคัญอีกอย฽างหนึ่ง คือ ธุรกิจโฆษณา ที่ธุรกิจโฆษณาในปใจจุบันนิยมใช฾สื่อออนไลนแ เพราะว฽าใช฾งบน฾อย ไม฽สิ้นเปลือง และสามารถเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾ดี ซึ่งในตอนนี้ตลาดสื่อออนไลนแกําลังเติบโต สื่อออนไลนแจึง เป็นทางเลือกหนึ่งที่นักโฆษนาเลือกใช฾ (สิริกานตแ ระบือธรรม, 2553) สื่อออนไลน์เพื่อการส่งเสริมธุรกิจ ทุกวันนี้สื่อออนไลนแเข฾ามามีบทบาท และมีอิทธิพลต฽อผู฾คนในสังคมเพิ่มมากขึ้น ทําผู฾ประกอบการธุรกิจ เริ่มหันมาใช฾สื่อออนไลนแ เพื่อเป็นช฽องทางในการประชาสัมพันธแข฽าวสาร ให฾เกิดการรับรู฾ สร฾างภาพลักษณแที่ดี ให฾แก฽ธุรกิจ และใช฾โฆษณาสินค฾าและบริการเพื่อกระตุ฾นให฾ผู฾บริโภคอยากซื้อ สื่อออนไลนแมีจุดเด฽นในเรื่องความ

318

รวดเร็ว และแพร฽กระจายได฾ง฽าย มีต฾นทุนต่ํา สามารถเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾ทุกที่ทุกเวลา ไม฽จํากัดเนื้อที่ ที่จะ ถ฽ายทอดข฾อมูลข฽าวสาร นําเสนอเนื้อหาได฾หลากหลายรูปแบบทั้งภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว นับเป็นเครื่องมือที่ สามารถใช฾ได฾กับธุรกิจแทบทุกประเภท จึงทําให฾สื่อออนไลนแเป็นที่นิยมอย฽างมาก การใช฾สื่อออนไลนแให฾เกิดประโยชนแสูงสุดต฽อตัวธุรกิจ นอกจากจะต฾องรู฾ความต฾องการของลูกค฾าและ พฤติกรรมของผู฾บริโภค และเลือกใช฾สื่อออนไลนแที่ผู฾บริโภคกลุ฽มเปูาหมายของเรานิยมใช฾กันแล฾ว ยังต฾องมีการ วางแผนที่ดีอีกด฾วย โดยเฉพาะเรื่องเนื้อหา เท฽าที่เห็นคนส฽วนใหญ฽มักชอบเนื้อหาที่แปลกใหม฽ คําคม ข฾อคิด ข฽าวสารในแง฽มุมวิจารณแ ข฽าวด฽วนทันเหตุการณแ แนะนําสินค฾าและบริการใหม฽ โปรโมชั่น ฯลฯ เราสามารถดู เบื้องต฾นได฾ว฽า สื่อออนไลนแที่เราใช฾ เนื้อหาที่เราโพสตแ ได฾รับความสนใจมากน฾อยแค฽ไหน เช฽น ถ฾าเป็นเว็บไซตแ ดู ได฾จากจํานวนผู฾ที่มาเข฾าชม ซึง่ เป็นการแสดงถึงความน฽าสนใจของเนื้อหาสาระของเว็บนั้น ส฽วนเครือข฽ายสังคม ออนไลนแอย฽างเช฽น Facebook กรณีทเี่ ป็นบุคคลให฾ดูจากคนที่มาคลิกLike และการแชรแต฽อในแต฽ละข฾อความ ส฽วนกรณีที่เป็นแฟนเพจ ให฾ดูจากจํานวนคนที่มาคลิกเป็นแฟนเพจ (บัญญัติ คํานูณวัฒนแ, 2556) การดําเนินธุรกิจในยุคที่มีการแข฽งขันสูง สื่อออนไลนแได฾เข฾ามามีบทบาทเพื่อช฽วยในการส฽งเสริมธุรกิจ มากยิ่งขึ้น สื่อออนไลนแที่ใช฾เพื่อการส฽งเสริมธุรกิจที่มีอยู฽ในปใจจุบัน มีด฾วยกันหลายช฽องทาง คือ 1. เว็บไซตแ (Website) ถือว฽าเป็นเครื่องมือหนึ่งที่สําคัญในองคแกรธุรกิจ เนื่องจากระบบการสื่อสารที่ ได฾รับความนิยมทั่วโลกก็คือ อินเทอรแเน็ต (Internet) องคแกรธุรกิจต฽าง ๆ จึงต฾องมีเว็บไซตแของตนเอง และด฾วย เทคโนโลยีที่มีมากขึ้น อินเทอรแเน็ตที่มีความเร็วสูง ทําให฾ข฾อมูลทางสื่ออิเล็กทรอนิกสแนี้มีความสําคัญมาก รวมถึง ทุกวันนี้ด฾วยจํานวนประชากรผู฾ใช฾อินเทอรแเน็ตที่มีจํานวนเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ และผู฾ใช฾มีแนวโน฾มหาสินค฾าและ บริการที่ต฾องการผ฽านทางอินเทอรแเน็ตเพิ่มขึ้นเป็นจํานวนมาก ซึ่งประโยชนแของเว็บไซตแนั้นยังสามารถที่จะช฽วย เพิ่มยอดขายทางธุรกิจ สามารถเผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสารขององคแกรและข฾อมูลสินค฾า เผยแพร฽บริการขององคแกร สร฾างภาพลักษณแที่ดีและยังช฽วยลดค฽าใช฾จ฽ายทางด฾านโฆษณาและยังสามารถเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾เป็นอย฽างดี 2. บล็อก (Blog) บล็อกเชิงธุรกิจ บล็อกจะเขียนในเชิงของการนําเสนอองคแความรู฾หรือการนําเสนอ ข฽าวสารให฾กับลูกค฾า โดยจะแฝงความเป็นผู฾เชี่ยวชาญในด฾านนั้น blog สามารถเปลี่ยนแปลงรูปแบบได฾ง฽าย ข฾อมูลจะสามารถเก็บไว฾ได฾ตลอด สามารถเก็บไว฾ดูเองหรือจะเปิดให฾ผู฾อื่นเข฾ามาดูได฾ หรือใช฾ในรูปสมาชิกก็ได฾ ปใจจุบันนิยมใช฾ Blog เป็นเครื่องมือในการประชาสัมพันธแ แจ฾งข฽าวสารให฾กับลูกค฾า เช฽น ถ฾าเราทําร฾านค฾า ออนไลนแ จะพบว฽าการที่ใครจะเข฾ามาซื้อของเราไม฽ใช฽เรื่องง฽าย เนื่องจากการแข฽งขันสูง ความเชื่อมั่นในตัวสินค฾า ดังนั้นเราจําเป็นต฾องสร฾าง Blog ขึ้นมาเพื่อสร฾างความเชื่อมั่นให฾กับสินค฾า อธิบายรายละเอียด ให฾ความรู฾ เกี่ยวกับคําแนะนําสินค฾า 3. ทวิตเตอรแ (Twitter) เป็นที่กล฽าวขานอย฽างมากถึงอิทธิพลในการสื่อสารระหว฽างบุคคลถึงอีกบุคคล ผู฾คนสามารถติดต฽อสื่อสารถึงกันได฾ผ฽านช฽องทางนี้ Twitter จึงกลายเป็นเครื่องมืออันทรงคุณค฽าสําหรับผู฾ใช฾งาน นํามาใช฾เพื่อส฽งเสริมธุรกิจ ผู฾ประกอบการอาจนํา Twitter มาใช฾พูดคุยตอบคําถามและรับฟใงความคิดเห็นทั้ง จากคู฽ค฾าทางธุรกิจและผู฾บริโภค เพื่อนําข฾อมูลเหล฽านั้นมาพัฒนาผลิตภัณฑแต฽อไปในอนาคต นอกจากนี้ยังเป็น ช฽องทางที่ดีมากในการแจ฾งข฾อมูลข฽าวสาร แคมเปญ โปรโมชั่นสินค฾าที่ใหม฽ออกไปสู฽ผู฾ติดตามให฾รับทราบ อันเป็น วิธีการช฽วยสนับสนุนส฽งเสริมธุรกิจอีกวิธีจากตัวของผู฾ประกอบการโดยตรง

319

4. Facebook บริการบนอินเทอรแเน็ตบริการหนึ่ง ที่จะทําให฾ผู฾ใช฾สามารถติดต฽อสื่อสารและร฽วมทํา กิจกรรมใดกิจกรรม หนึ่งหรือหลายๆ กิจกรรมกับผู฾ใช฾ Facebook คนอื่น ๆ ได฾ ไม฽ว฽าจะเป็นการตั้งประเด็น ถามตอบในเรื่องที่สนใจ โพสตแรูปภาพ โพสตแคลิปวิดีโอ เขียนบทความหรือบล็อก และที่สําคัญ Facebook ยังเป็นช฽องทางนิยมใช฾เพื่อส฽งเสริมธุรกิจ สามารถส฽งเสริมธุรกิจโดยใช฾ Facebook ส฽งเสริมให฾คนมีปฏิสัมพันธแ กับธุรกิจ โดยส฽งเสริมให฾คนเช็คอินที่สถานประกอบการที่มีสัญลักษณแของร฾านแสดงอยู฽ หรือเสนอส฽วนลดให฾ผู฾ที่ เช็คอิน สร฾างกิจกรรมบนหน฾าเพจและเชิญให฾คนเข฾าร฽วมกิจกรรม สําหรับร฾านค฾าที่มีหน฾าร฾าน ร฾านค฾าออนไลนแ และร฾านค฾าแบบหลายช฽องทางได฾ตลอดทั้งวงจรการซื้อของลูกค฾า สามารถบรรลุเปูาหมายทางการตลาดพร฾อม กับการชูใจความหลักในการสื่อสารของแบรนดแได฾โดยการติดต฽อกับลูกค฾าอยู฽เสมอ 5. Youtube ในภาคธุรกิจ Youtube ก็เป็นตัวแปรสําคัญที่หลายคนนํามาใช฾ให฾ประโยชนแทางด฾าน การตลาดกันมากยิ่งขึ้นซึ่งเป็นช฽องทางที่ดีสําหรับผลิตภัณฑแต฽าง ๆ ในการเป็นกลยุทธแสื่อสารผลิตภัณฑแผ฽านสื่อ ดิจิทัลที่มีมูลค฽าตลาดสูงมากในปใจจุบัน ประโยชนแของ YouTube ที่เหมาะกับการทําธุรกิจคือ การเข฾าถึงลูกค฾า และการแสดงศักยภาพของแบรนดแ ธุรกิจผลไม้อบกรอบ ธุรกิจแปรรูปผลไม฾ เป็นธุรกิจที่อยู฽คู฽กับประเทศไทยมายาวนาน เนื่องจากประเทศไทยเป็นแหล฽งผลิต ผลไม฾เมืองร฾อนหมุนเวียนตลอดทั้งปี โดยเริ่มต฾นจากเกษตรกรนําผลไม฾มาแปรรูปเพื่อถนอมอาหารในช฽วงที่ ผลผลิตออกสู฽ตลาดมากจนล฾นตลาดและราคาผลผลิตตกต่ํา จําได฾นําเทคโนโลยีเข฾ามาใช฾ในกระบวนการผลิต ทํา ให฾สามารถพัฒนาผลิตภัณฑแใหม฽ๆออกสู฽ตลาด ทําให฾มีผู฾ประกอบการธุรกิจผลไม฾อบกรอบเป็นจํานวนมากอย฽าง ต฽อเนื่อง จึงทําให฾เกิดสภาวะการแข฽งขันสูง ในปใจจุบันมีแบรนดแของธุรกิจผลไม฾อบกรอบมากมาย ทั้งแบรนดแ สินค฾าที่ติดตลาด แบรนดแที่มีการโฆษณาผ฽านสื่อทําให฾ผู฾บริโภคสามารถเข฾าถึงและจดจําแบรนดแสินค฾าได฾ ตัวอย฽างแบรนดแธุรกิจผลไม฾อบกรอบที่มีการเผยแพร฽อยู฽ในสื่อออนไลนแ ธุรกิจผลไม฾อบกรอบทั้งหมด 6 แบรนดแที่ได฾ยกตัวอย฽างมา ส฽วนใหญ฽เป็นแบรนดแที่ติดตลาด และเป็นที่ รู฾จัก มีการเผยแพร฽ธุรกิจผ฽านสื่อออนไลนแ และมีวางขายจําหน฽ายทั่วไป เช฽น ห฾างสรรพสินค฾า ร฾านของฝาก ร฾าน สะดวกซื้อ ธุรกิจมีแนวโน฾มการเติบโตอย฽างต฽อเนื่อง

ภาพที่ 1 ผลไม฾อบกรอบตรา Wel B ที่มา : http://www.thailandtrustmark.com

ภาพที่ 2 ผลไม฾อบกรอบตรา Greenday ที่มา : http://www.orami.co.th

320

ภาพที่ 3 ผลไม฾อบกรอบตรา jfruit ที่มา : http://aimthaifruit.com

ภาพที่ 5 ผลไม฾อบกรอบตรา Fruit King ที่มา : http://www.chinatownyaowarach.com

ภาพที่ 4 ผลไม฾อบกรอบตรา dfreshfruit ที่มา : http://www.dfreshfruit.com

ภาพที่ 6 ผลไม฾อบกรอบตรา ครูยุ ที่มา : http://www.kruyu.com

จากตัวอย฽างของแบรนดแธุรกิจผลไม฾อบกรอบ ส฽วนใหญ฽จะเป็นแบรนดแติดตลาด และเป็นที่รู฾จัก มี ยอดขายสูงทั้งในประเทศและต฽างประเทศ มีการโฆษณาผ฽านสื่อ เป็นเพราะว฽ามีสื่อออนไลนแเข฾ามาช฽วยส฽งเสริม ธุรกิจ ส฽วนแบรนดแที่ไม฽ติดตลาด ผู฾คนส฽วนใหญ฽ไม฽ค฽อยรู฾จัก มียอดขายไม฽สูงมากนัก ยังไม฽มีการโฆษณาผ฽านสื่อ เท฽าที่ควร ธุรกิจผลไม฾อบกรอบจึงต฾องการสื่อเพื่อเข฾ามาช฽วยในการส฽งเสริมธุรกิจให฾เป็นที่รู฾จักเติบโตขยายตัว กว฾างขึ้น โดยใช฾สื่อออนไลนแเข฾ามาเป็นแนวทางในการส฽งเสริมธุรกิจ สื่อออนไลน์เพื่อการส่งเสริมธุรกิจผลไม้อบกรอบ สื่อออนไลนแถูกนํามาใช฾ในหลายด฾านรวมไปถึงด฾านธุรกิจด฾วย สื่อออนไลนแไม฽ใช฽เพียงช฽องทางในการ สื่อสาร แต฽ยังเป็นช฽องทางในการค฾นคว฾าหาข฾อมูลของธุรกิจ ช฽องทางในการโฆษณาและประชาสัมพันธแธุรกิจ ตัวอย฽าง สื่อออนไลนแเพื่อการส฽งเสริมธุรกิจผลไม฾อบรอบ

321

1. Facebook ช฽องทางในการโปรโมทธุรกิจผลไม฾อบกรอบ ผู฾ใช฾งานสามารถติดตามข฽าวสาร กิจกรรม สินค฾าผลิตภัณฑแใหม฽ๆ และสามารถเลือกซื้อผลิตภัณฑแได฾ผ฽านทาง Fanpage Facebook

ภาพที่ 7 แฟนเพจทาง Facebook ของธุรกิจผลไม฾อบกรอบ Greenday ที่มา : https://www.facebook.com/greendaybrand

2. Twitter ช฽องทางที่ผู฾ประกอบการธุรกิจสามารถใช฾พูดคุยตอบคําถามและรับฟใงความคิดเห็นทั้ง จากคู฽ค฾าทางธุรกิจและผู฾บริโภค แจ฾งข฾อมูลข฽าวสาร หรือกิจกรรม ด฾วยการส฽งข฾อความ (Tweet)

ภาพที่ 8 Twitter ใช฾เพื่อการสนับสนุนส฽งเสริมธุรกิจ ที่มา : https://twitter.com

322

3. Blog ช฽องทางนําเสนอให฾ความรู฾ โปรโมทสินค฾าของธุรกิจผลไม฾อบกรอบ สามารถแสดงความ คิดเห็นแลกเปลี่ยนกันได฾โดยผ฽านทางระบบCommentของบล็อก

ภาพที่ 9 บล็อกเพื่อการส฽งเสริมธุรกิจ ที่มา : http://communityserviceindustry.blogspot.com 4. เว็บไซตแ ช฽องทางแจ฾งข฽าวสาร ข฾อมูลสินค฾าของธุรกิจผลไม฾อบกรอบไปสู฽ผู฾บริโภค

ภาพที่ 10 เว็บไซตแธุรกิจผลไม฾อบกรอบ Wel B ที่มา : http://www.thailandtrustmark.com 5. Youtube ช฽องทางเผยแพร฽โฆษาแบรนดแธุรกิจผ฽านYoutube สามารถใช฾โปรโมทธุรกิจด฾วยวีดีโอ

323

ภาพที่ 11 Youtube เพื่อส฽งเสริมธุรกิจผลไม฾อบกรอบ ที่มา : https://www.youtube.com/watch?v=aq6nsQSwz4Y ตารางเปรียบเทียบการใช้สื่อออนไลน์ในแบรนด์ของธุรกิจผลไม้อบกรอบที่ได้ยกตัวอย่างมา ชื่อแบรนด์ของธุรกิจผลไม้อบกรอบ สื่อออนไลน์ที่ใช้ ผลไม฾อบกรอบตรา Wel B - Facebook - Youtube - Website - Blog ผลไม฾อบกรอบตรา Greenday - Facebook - Youtube - Website - Blog ผลไม฾อบกรอบตรา jfruit - Facebook - Website ผลไม฾อบกรอบตรา dfreshfruit - Facebook ผลไม฾อบกรอบตรา Fruit King - Facebook - Blog ผลไม฾อบกรอบตรา ครูยุ - Website จากตารางเปรียบเทียบการใช฾สื่อออนไลนแในแต฽ละแบรนดแที่ได฾ยกตัวอย฽างมา จะเห็นได฾ว฽าแบรนดแของ ธุรกิจผลไม฾อบกรอบที่ติดตลาดและเป็นที่รู฾จักเป็นเพราะว฽ามีการใช฾สื่อออนไลนแเพื่อช฽วยในการส฽งเสริมธุรกิจใน

324

หลายช฽องทาง เทียบกับแบรนดแธุรกิจผลไม฾อบกรอบที่ไม฽ค฽อยติดตลาดและไม฽เป็นที่รู฾จักเท฽าที่ควรเป็นเพราะว฽า ยังไม฽มีการใช฾สื่อออนไลนแที่จะสามารถเข฾าถึงผู฾บริโภคได฾ง฽าย สรุป จากที่กล฽าวมาข฾างต฾น การใช฾สื่อออนไลนแเพื่อการส฽งเสริมธุรกิจผลไม฾อบกรอบ ปใจจุบันสื่อออนไลนแที่ใช฾ เพื่อการส฽งเสริมธุรกิจมีด฾วยกันหลายช฽องทาง อย฽างที่ทราบกันว฽าสื่อออนไลนแเป็นสื่อที่เข฾ามามีบทบาทกับสังคม ในปใจจุบันมาก เนื่องจากผู฾ใช฾งานอินเทอรแเน็ตสามารถทําหน฾าที่ได฾ทั้งเป็นผู฾รับสาร โดยมีสื่อออนไลนแ อาทิ เช฽น เว็บไซตแ บล็อก Twitter Facebook และ Youtube สื่อเหล฽านี้เข฾ามามีบทบาทในชีวิตประจําวัน นอกจากจะ เป็นช฽องทางในการเผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสารแล฾ว สื่อออนไลนแยังเป็นสื่อที่นํามาใช฾เพื่อการส฽งเสริมธุรกิจได฾อีกด฾วย สําหรับธุรกิจในปใจจุบันที่มีผู฾ประกอบการธุรกิจมากขึ้น จึงเกิดสภาวะการแข฽งขันสูง สื่อออนไลนแจึงเป็นช฽องทาง เพื่อการส฽งเสริมธุรกิจ ทําให฾ธุรกิจเจริญเติบโต เป็นที่รู฾จัก สามารถเพิ่มยอดขายช฽วยขยายโอกาสสร฾างรายได฾ให฾ ธุรกิจเพิ่มขึ้นได฾

325

เอกสารอ้างอิง จันทนา ทองประยูร. (2548). คุณลักษณะเด่นของสื่อออนไลน์. วารสารเทคโนโลยีและสือ่ สารการศึกษา, 2(1), 48-62. ประจิต หาวัตร. (2544). การใช้อินเทอร์เน็ตในการส่งเสริมธุรกิจโรงแรมและที่พักตากอากาศในประเทศ ไทย. จุฬาลงกรณแมหาวิทยาลัย, กรุงเทพมหานคร. อินทิรา ตาระเกตุ. (2548). กรณีศึกษา การจัดการธุรกิจผักและผลไม้อบกรอบของกิจการ เอ. (ปริญญาโท), มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรแ, กรุงเทพมหานคร. กฤษมันตแ วัฒนาณรงคแ. (2554). การสร้างความเชื่อถือและการยอมรับสื่อออนไลน์. เข฾าถึงได฾จาก http://www.teenpath.net/content.asp?ID=14018 บัญญัติ คํานูณวัฒนแ. (2556). สื่อออนไลน์'เพิ่มโอกาสทางธุรกิจได้? เข฾าถึงได฾จาก http://www.komchadluek.net/news/economic/159537 สิริกานตแ ระบือธรรม. (2553). สื่อออนไลน์ในสังคมปัจจุบัน. เข฾าถึงได฾จาก http://sirikan2rabuetham.blogspot.com/2010/02/blog-post.html

326

สื่อวีดิทัศน์กับการเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับผักไฮโดรโปนิกส์ เพชรรัตนแ คุปตแสินชัยกุล 56040695 บทนา ในประเทศไทย เป็นประเทศที่ขึ้นชื่อเรื่องการเกษตรกรรม เป็นประเทศแห฽งการเพาะปลูก จึงกล฽าวได฾ ว฽า การเพาะปลูกได฾เกิดขึ้นมาช฾านาน อีกทั้งยังได฾ผลผลิตทางการเกษตรไว฾หล฽อเลี้ยงประชากรในชาติ โลกในปใจจุบัน ผู฾คนเริ่มหันมาใส฽ใจในสุขภาพของตนเองมากขึ้น หันมาเลือกบริโภคผักปลอดสารพิษที่มี คุณภาพและความปลอดภัย เป็นที่รู฾จักกันในตอนนี้ก็คือ “ผักไฮโดรโปนิกสแ” ซึ่งตอนนี้ผู฾คนได฾นําผักไฮโดรโป นิกสแไปประยุกตแใช฾กับการทําสลัดผัก สลัดม฾วนโรล เพื่อให฾ง฽ายต฽อการรับประทานมากขึ้น มีรสชาติของน้ําสลัด เข฾ามาช฽วยให฾รสชาติของผักกลมกล฽อม สะท฾อนออกมาให฾เกิดความน฽าสนใจโดยผ฽านสื่อวีดิทัศนแ เพราะเป็นสื่อที่ ผู฾รับสารสามารถเข฾าถึงได฾ง฽ายและรวดเร็ว บทบาทของสื่อวีดิทัศน์กับการเผยแพร่ความรู้ทางการเกษตร เป็นอีกหนึ่งสื่อที่เหมาะสมสําหรับใช฾เพื่อเผยแพร฽ความรู฾ทางการเกษตร เพราะวีดิทัศนแเป็นสื่อที่ สามารถทําให฾ผู฾รับสารได฾เห็นภาพ ซึ่งอาจเป็นภาพนิ่ง หรือภาพเคลื่อนไหวและทําให฾ผู฾รับสารได฾ยินเสียงที่ สอดคล฾องกับภาพนั้นๆด฾วย วีดิทัศนแช฽วยให฾เข฾าใจง฽ายในการสาธิตวิธีด฾านการเกษตร นอกจากนั้นการใช฾วีดิทัศนแ สามารถเลือกดูภาพช฾า หรือหยุดดูเฉพาะภาพได฾ การบันทึกภาพวีดิทัศนแสามารถกระทําได฾ทั้งในห฾องถ฽ายภาพ และห฾องปฏิบัติการซึ่งเราสามารถตัดต฽อส฽วนที่ต฾องการหรือเพิ่มเติมสวนใหม฽ลงไปได฾ ถือเป็นช฽องทางเผยแพร฽ ความรู฾ให฾ข฾อมูลข฽าวสารทางการเกษตรทั้งใน กรุงเทพ ปริมณฑล ต฽างจังหวัด ตลอดจนพื้นที่ห฽างไกล สามารถ เข฾าถึงได฾ง฽ายและชัดเจน และยังช฽วยลดช฽องว฽างของเวลาที่ไม฽ได฾ดูถ฽ายทอดสด วิดีทัศนแในปใจจุบัน เป็นสื่ออีก ชนิดหนึ่งซึ่งถูกนํา มาใช฾ในวงการศึกษา เนื่องจากวีดิทัศนแเป็นอุปกรณแที่สามารถบันทึกภาพและเสียงไว฾ได฾พร฾อม กัน สามารถแก฾ไขและบันทึกลงใหม฽ได฾ อีกทั้งสามารถนํากลับมาใช฾ใหม฽ได฾ทันที พร฾อมเข฾าถึงและตอบสนอง กลุ฽มเปูาหมายอย฽างเกษตรกรได฾ครอบคลุมอย฽างทั่วถึง เพราะปใจจุบันสื่อ วีดิทัศนแมีให฾เลือกรับชมได฾เยอะขึ้น มี หลายเรื่องราวที่ผู฾รับสารต฾องการจะรับรู฾เพื่อนําไปพัฒนาด฾านการเกษตรของสังคมโลกในปใจจุบันและอนาคตซึ่ง สามารถสรุปประโยชนแของสื่อวีดิทัศนแต฽อการเผยแพร฽ความรู฾ทางการเกษตร ดังนี้ 1. ผู฾ชมได฾ เห็นภาพและเสียงไปพร฾อมๆกันสะท฾อนให฾เห็นถึงความชัดเจนในวิธีการต฽างๆ 2. วีดิทัศนแสามารถย฽อขยายภาพทําให฾ภาพเคลื่อนที่ช฾า เร็ว หรือหยุดนิ่งได฾ เมื่อผู฾ชมไม฽เข฾าใจใน วิธีการทางเกษตรหากรับฟใงเห็นภาพไม฽ชัดก็สามารถนํากลับมารีรันเปิดชมใหม฽ได฾ 3. สามารถบันทึกรายการเกษตรที่ออกอากาศไปแล฾วมาเก็บไว฾ได฾ 4. เป็นสื่อที่ใช฾ได฾ทั้งเป็นรายบุคคล กลุ฽มย฽อย กลุ฽มใหญ฽ และใช฾ กับผู฾ชมทุกเพศ ทุกวัย และทุก ระดับชั้นที่สนใจด฾านการเกษตร 5. วีดิทัศนแด฾านการเผยแพร฽ทางการเกษตรที่ได฾รับการวางแผนการผลิตที่ดี และผลิตอย฽างมีคุณภาพ สามารถใช฾ แทนครูได฾ ซึง่ จะเป็นการลดปใญหาการขาดแคลนบุคลากรได฾ เป็นอย฽างดี

327

รูปแบบของสื่อวีดิทัศน์ที่เหมาะสมในการเผยแพร่ความรู้ทางการเกษตร 1. รูปแบบสนทนา (Dialogue Program format) เป็นรายการที่ผู฾ดําเนินรายการ1 คนและมี ผู฾เข฾าร฽วมรายการอาจเป็นเกษตรกรหรือผู฾ที่มีความรู฾ทางด฾านการเกษตรมาให฾ความรู฾ในรายการมี การสนทนากันและไขข฾อสงสัยต฽างๆ

ภาพที่1 เกษตรอินทรีย์ชี้ช่องรวย ที่มา : ยูทูป (2556) 2. รูปแบบสัมภาษณ์ (Interview Program format) เป็นรายการที่มีสัมภาษณแกันระหว฽างพิธีกร รายการเกษตรกับวิทยากรด฾านการเกษตร

ภาพที่2 เกษตรทาเงิน ที่มา : เนตรชนก (2559) 3. รูปแบบสารคดี (Documentary Program format) เป็นรายการเกษตรที่เสนอเนื้อหาด฾วย ภาพและเสียงบรรยายตลอดรายการโดยไม฽มีพิธีการ ซึ่งเป็นรูปแบบรายการที่ให฾ทั้งความรู฾ ความ เพลิดเพลิน เร฾าอารมณแ

328

ภาพที่3 สารคดีเกษตร ที่มา : ยูทูป (2558) 4. รูปแบบสารละคร (Docu – Drama Program format) เป็นรายการเกษตรที่ผสมผสาน รูปแบบสารคดีเข฾ากับรูปแบบละครเพื่อให฾การศึกษาความรู฾และแนวคิด

ภาพที่4 ละครเฉลิมพระเกียรติแผ่นดินนี้มีรัก ที่มา : สมเกียรติ วิทุรานิช (2557) 5. รูปแบบสาธิต (Demonstration Program format) เป็นรายการที่เสนอขั้นตอนวิธีการเกษตร ให฾ผู฾ชมนําไปปฏิบัติหรือทดลองทําด฾วยตนเอง

ภาพที่5 เรารักการเกษตร ที่มา : ยูทูป (2558) 6. รูปแบบข่าว (New Program format) เป็นรายการที่นําเสนอเหตุการณแที่สําคัญกําลังเป็นที่ สนใจของผู฾ชม เสนอออกมาในรูปแบบข฽าวสารทางการเกษตร

329

ภาพที6่ เพื่อนเกษตร ที่มา : ยูทูป (2559)

7. รายการปกิณกะบันเทิงหรือวาไรตี้ (Variety Program format) เป็นรายการเกษตรที่ รวบรวมความบันเทิงหลากหลายรูปแบบ ในรายการมีทั้งการแสดงดนตรี ร฾องเพลง ละครสั้น เกม สาธิต สนทนาและสัมภาษณแผู฾ร฽วมรายการ มีพิธีกรเป็นผู฾ดําเนินรายการและสร฾างสีสันให฾กับ รายการ

ภาพที7่ เกษตรซ฾าด ที่มา : ยูทูป (2559)

รูปแบบที่เหมาะสมที่สุดในการเผยแพร฽ความรู฾เกี่ยวกับผักไฮโดรโปนิกสแ ควรพิจารณาเลือกใช้รูปแบบ ทีส่ อดคล฾องกับเนื้อหาและกลุ฽มเปูาหมายให฾ชัดเจน แนวทางการเผยแพร฽ความรู฾เกี่ยวกับผักไฮโดรโปนิกสแโดยใช฾สื่อวีดิทัศนแ การเผยแพร฽ความรู฾เกี่ยวกับผักไฮโดรโปนิกสแเป็นการให฾ความรู฾เรื่องราวของผักปลอดสารพิษที่ได฾ขึ้นชื่อ ว฽า “ผักไฮโดรโปนิกสแ” ปใจจุบันมีกลุ฽มเปูาหมายที่สนใจในด฾านการเกษตรเกิดขึ้นทุกเพศทุกวัย เราจึงแบ฽ง ประเภทของกลุ฽มเปูาหมายออกเป็นใหญ฽ๆคือ กลุ฽มเกษตรกรและผู฾บริโภค โดยมีเปูาหมายเพื่อให฾เข฾าใจในการ ผลิตตลอดไปถึงการเก็บเกี่ยวผลผลิตผักไฮโดรโปนิกสแ การบํารุงรักษา การบริโภค การเลือกใช฾สื่อให฾เหมาะกับ กลุ฽มเปูาหมาย ในที่นี้ได฾เลือกสื่อวีดิทัศนแในการเผยแพร฽ โดยแบ฽งกลุ฽มเปูาหมายออกเป็น กลุ฽มเกษตรกร เป็นกลุ฽มบุคคลที่ต฾องการจะเข฾าถึงการผลิตผักไฮโดรโปนิกสแ วิธีการบํารุงรักษาผักการเพิ่ม ประสิทธิภาพให฾ผักดูน฽ารับประทาน เพื่อนําไปต฽อยอดในการสร฾างอาชีพ ควรเลือกเนื้อหาทางวิชาการแทรกเข฾า ไปเพื่อให฾ดูน฽าเชื่อถือและถูกต฾องที่สุด หรืออาจจะเป็นเนื้อหาที่เกี่ยวกับเกร็ดความรู฾ต฽างๆในการปลูกผักไฮโดร โปนิกสแ รูปแบบที่เหมาะในเปูาหมายกลุ฽มนี้ควรจะเป็น รูปแบบสารคดีเชิงวิชาการ เพราะรูปแบบสารคดีได฾

330

สะท฾อนมุมมองความรู฾ออกมาเป็นสื่อวีดิทัศนแที่มีภาพและเสียงเพื่อให฾เข฾าใจได฾ง฽าย มีการได฾ลงพื้นที่จริงให฾เห็นถึง ความชัดเจนในขั้นตอนการผลิตการลงมือทํา เนื้อหาเน฾นไปทางวิชาการแทรกเกร็ดความรู฾เข฾าไปในรายการเพื่อ ทําให฾รายการมีประสิทธิภาพมากขึ้น กลุ฽มผู฾บริโภค เป็นกลุ฽มเปูาหมายที่ต฾องการได฾รับข฽าวสารเกี่ยวกับผักไฮโดรโปนิกสแเพื่อทราบความเป็นมาของผัก คุณประโยชนแของผักที่ให฾คุณค฽าแก฽ร฽างกาย เพราะทุกวันนี้ผู฾คนได฾หันมาใส฽ใจรักสุขภาพมากขึ้น จึงได฾หันมา บริโภคผักที่ปลอดสารพิษ อีกทั้งยังแปรรูปไปได฾หลายอย฽าง เช฽น สลัด สลัดม฾วน อาหารคลีน รูปแบบในการ เผยแพร฽สื่อวิดีทัศนแควรใช฾สื่อที่เข฾าใจง฽ายและให฾ประโยชนแแก฽ผู฾รับสารควรจะเลือก รูปแบบวาไรตี้ เพราะเป็น รูปแบบที่มีความบันเทิงทําให฾เพลิดเพลินในการรับชมและยังดึงดูดผู฾ชมด฾วยเสียงเพลงและภาพที่น฽าสนใจ เป็น รูปแบบที่เข฾าถึงง฽ายเข฾าใจง฽ายและเป็นที่นิยมในปใจจุบัน

สรุป การเกษตรในสมัยก฽อน ได฾มีการปลูกผักโดยวิธีธรรมชาติและได฾ผลผลิตที่ปลอดภัยเนื่องจากยังไม฽มีการ ใช฾สารเคมีเข฾ามาช฽วยในเรื่องการเร฽งผลผลิต แต฽ในปใจจุบันเทคโนโลยีก฾าวไกล จึงมีการคิดค฾นขึ้นมาใหม฽ในเรื่อง ของการใช฾สารเคมีเข฾ามาช฽วยในเรื่องการเร฽งผลผลิต ทําให฾เกิดอันตรายต฽อสุขภาพ ผู฾คนเลยหันมาสนใจบริโภค ในวัตถุดิบที่ปลอดสารพิษเพิ่มมากขึ้น เราจึงใช฾สื่อวีดิทัศนแเข฾ามาช฽วยในการเผยแพร฽ความรู฾ต฽างๆด฾านการเกษตร โดยปใจจุบันสื่อวิดีทัศนแมีบทบาทกับชีวิตมนุษยแมากขึ้น ไม฽ว฽าจะในด฾านเผยแพร฽ความรู฾ข฽าวสารหรือด฾านบันเทิงมี หลายรูปแบบที่ได฾กล฽าวข฾างต฾น แต฽เราต฾องวิเคราะหแรูปแบบให฾เหมาะสมกับกลุ฽มเปูาหมายเพื่อให฾เกิด ประสิทธิภาพไปยังผู฾ชมมากขึ้น การเผยแพร฽ความรู฾เกี่ยวกับผักไฮโดรโปนิกสแจุดประสงคแก็คือเพื่อให฾ผู฾ชมได฾ เข฾าใจการเพาะปลูกผัก วิธีการดูแลรักษาและการบริโภค ควรเลือกใช฾สื่อช฽องทางไหนในการเผยแพร฽ อีกทั้งยัง สามารถศึกษาเนื้อหาในสื่อวีดิทัศนแเพื่อนําไปประกอบอาชีพในด฾านการผลิตและเลือกบริโภคผักปลอดสารที่มี คุณภาพได฾อีกด฾วย

331

อ้างอิง จริยา สุดโท. 2555. การใช้สื่อวีดิทัศน์เพื่อช่วยในการอ่านทาความเข้าใจของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2.วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาการสอนภาษาอังกฤษเป็นภาษาต่างประเทศ บัณฑิต วิทยาลัย มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. ปิยะดนัย วิเคียน. 2558. ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับวีดิทัศน์ [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://krupiyadanai.wordpress.com/ [29 กันยายน 2559]. วรินทร์ญาณ์ พรมวิเศษ. 2554. การศึกษาพฤติกรรมการบริโภคผักไฮโดรโปนิกส์ผ่านห้างสรรพสินค้า กรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาธุรกิจการเกษตร บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. ศิริกาญจนแ ยิ้มประยัติ. 2548. “ปใจจุบันคนไทยบริโภคสื่ออย฽างไร”. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์. 35(1-2) : 35-46. สัมพันธ์ พิพัฒน์วรการ. 2558. ฟาร์มผักไฮโดรโปนิกส์ [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.freshvillefarm.com/index.php?mo=10&art=42172900 [29 กันยายน 2559].

332

แนวทางการออกแบบฉลากผลิตภัณฑ์เกษตรอินทรีย์ นางสาวภัทราพร ตั้งประเสริฐผล 56040696 บทนา ฉลากที่แสดงบนผลิตภัณฑแเป็นสิ่งสําคัญอย฽างมากที่สินค฾าทุกชิ้นควรต฾องมีเพราะ ข฾อความต฽างๆที่อยู฽ บนฉลากนั้นล฾วนแล฾วแต฽เป็นข฾อมูลสําคัญของผลิตภัณฑแ อาทิเช฽น ชื่อผลิตภัณฑแ ส฽วนประกอบ วัตถุเจือปน ปริมาตรสุทธิ ชื่อที่ตั้งผู฾ผลิต วันเดือนปีที่หมดอายุ วิธีการเก็บรักษา และอีกสิ่งหนึ่งที่สําคัญขาดไม฽ได฾สําหรับ ผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ คือ เครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ(กระทรวงเกษตรและสหกรณแ, 2552) ที่บ฽งบอกว฽าสินค฾าของเรานั้นมาจากเกษตรอินทรียแจริงๆ ซึ่งโดยปกติหากสินค฾าเหล฽านั้นไม฽ได฾มาจากเกษตร อินทรียแจะไม฽มีเครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแ อีกทั้งความสวยงาม การออกแบบของฉลากผลิตภัณฑแถ฾าหากเรา ออกแบบได฾สวยงามน฽าเชื่อถือ มีความโดดเด฽น สะดุดตาก็จะสามารถดึงดูดผู฾บริโภคให฾มาซื้อผลิตภัณฑแของเรา ได฾ เกษตรอินทรีย์ (organic agriculture) กระทรวงเกษตรและสหกรณแ (2552) ได฾ นิ ย ามความหมาย เกษตรอิ น ทรี ยแ ว฽ า เป็ น ระบบจั ด การ การผลิตด฾านการเกษตรแบบองคแรวม ที่เกื้อหนุนต฽อระบบนิเวศ รวมถึงความหลากหลายทางชีวภาพ วงจร ชีวภาพ โดยเน฾นการใช฾วัสดุธรรมชาติหลีกเลี่ยงการใช฾วัตถุดิบจากการสังเคราะหแและไม฽ใช฽พืช โดยการทํา การเกษตรด฾วยหลักธรรมชาติบนพื้นที่การเกษตร ที่ไม฽มีสารพิษตกค฾างและหลีกเลี่ ยงจากการปนเปื้อนของ สารเคมี ทางดินทางน้ํา และทางอากาศ เพื่อส฽งเสริมความอุดมสมบูรณแของดินความหลากหลายทางชีวภาพไม฽ ใช฾ปุ฻ยเคมี และยาฆ฽าแมลง(สถาบันบริการตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานผลิตภัณฑแ, 2558)อีกทั้งยังนําหลัก เศรษฐกิจพอเพียงมาใช฾ในการทําเกษตรเพื่อลดต฾นทุนค฽าใช฾จ฽ายต฽างๆ ให฾เกษตรกรรู฾จักพึ่งพาตัวเอง มาตรฐานเกษตรอินทรีย์ มาตรฐาน Q มาตรฐานของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ที่เห็นการให้ใช้ เครื่องหมายรับรองให้เป็น แบบเดียวกัน ครอบคลุมไปที่ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ สินค้าพืช ปศุสัตว์ และประมง โดยมีการออกเครื่องหมาย รับรองสิน ค้าและเครื่องหมายรับ รองระบบ โดย เครื่องหมาย Q จะคลอบคลุมมาตรฐานต่าง ๆ เช่น GAP ,GMP ,HACCP.CoC ,เกษตรอินทรีย์ เป็นต้น(Adisak, 2559) มาตรฐาน GAP (Good Agriculture Prac-tices) การตรวจระบบ GAP จากกรมวิชาการเกษตรโดยมี การกําหนดหลักปฏิบัติ ดังนี้(Adisak, 2559) 1.แหล฽งน้ําต฾องมาจากแหล฽งสะอาด ไม฽มีสิ่งเจือปน 2. ไม฽มีสารปนเปื้อนในดินที่ก฽อให฾เกิดการปนเปื้อนในผลผลิต 3. ในวัตถุอันตรายในการผลิตตามข฾อบังคับของกรมวิชาการเกษตร 4. การเก็บรักษาและขนย฾ายต฾องมีโรงเรือนที่ได฾มาตรฐาน 5. การบันทึกข฾อมูลการใช฾วัตถุอันตรายและปูองกันศัตรูพืช 6. ปลอดศัตรูพืชหลังเก็บเกี่ยว 7. มีการคัดแยกคุณภาพของผลผลิตออกอย฽างชัดเจน

333

8. เครื่องมือในการเก็บเกี่ยวต฾องสะอาดและปลอดสารปนเปื้อน

ภาพที่ 1เครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแในประเทศไทย มาตรฐาน Q ที่มา:ศูนยแเครือข฽ายข฾อมูลอาหารครบวงจร (2554)

ภาพที่ 2เครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแในประเทศไทยมาตรฐาน GAP ที่มา: มูลนิธินวชีวัน (ม.ป.ป. )

ฉลากบรรจุภัณฑ์ ฉลากบรรจุ ภัณ ฑแ มีค วามสํ าคั ญ อย฽ า งมากทั้ ง ในแง฽ข องผู฾ ผ ลิ ต และผู฾ บ ริ โ ภค เพราะหากผู฾ ผ ลิ ตเห็ น ความสําคัญของฉลากที่ให฾รายละเอียดข฾อมูลที่เด฽นชัดและครบถ฾วน จะเป็นทางเลือกที่ดีให฾กับผู฾บริโภคได฾ทํา การเปรียบเทียบกับผลิตภัณฑแอื่นๆ ก฽อนตัดสินใจซื้อสินค฾าผู฾ผลิตจึงต฾องพัฒนาให฾ผลิตภัณฑแนั้นมีความโดดเด฽น ในการให฾ข฾อมูลกับผู฾บริโภค(นฤมล วงทะนงคแ, 2555) ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค฾าเกษตร พ.ศ. 2551ซึ่งบังคับให฾ผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแจะต฾องมี การให฾ข฾อมูลดังต฽อไปนี้บนฉลาก 1. ชื่อของผลิตภัณฑแ 2. ส฽วนประกอบ 3. วัตถุเจือปน (ถ฾ามี) 4. ปริมาตรสุทธิหรือน้ําหนักสุทธิ

334

5. ชื่อและที่ตั้งของผู฾ผลิต 6.ประเทศผู฾ผลิตสําหรับผลิตผลหรือผลิตภัณฑแที่ผลิตเพื่อส฽งออก 7. วัน เดือน ปีที่ผลิต และวัน เดือน ปีที่หมดอายุการบริโภค 8. วิธีการเก็บรักษา (ถ฾ามี) 9. เครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ ผลิตภัณฑแที่จะแสดงฉลากและเครื่องหมาย รับรองว฽าเป็น“อินทรียแ”ได฾ต฾องมีส฽วนประกอบจากเกษตรอินทรียแไม฽น฾อยกว฽า95%โดยน้ําหนักของส฽วนประกอบ ทั้งหมดในผลิตภัณฑแสุดท฾ายที่ไม฽รวมส฽วนประกอบของน้ําและเกลือ (กระทรวงเกษตรและสหกรณแ, 2552) นอกเหนือจากที่พระราชบัญญัติมาตรฐานสินค฾าเกษตร กําหนดแล฾วนั้นก็ยังมีการรายละเอียดอื่นๆ ถึง ผลิตภัณฑแนั้นๆ เพื่อเพิ่มความแน฽ใจ ความถูกใจให฾กับผู฾บริโภคที่จะตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแอีกด฾วย 1.เครื่องหมาย อย. หรือ มอก.

2.คําเตือน (ถ฾ามี) 3.ข฾อมูลโภชนาการ 4.ราคา 5.สโลแกน 6.รูปภาพประกอบ 7.บารแโค฾ด สรุปแล฾วนั้น ในฉลากผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแสิ่งที่ควรบอกรายละเอียดนั้นคือ 1. ชื่อของผลิตภัณฑแ 2. ส฽วนประกอบ 3. วัตถุเจือปน (ถ฾ามี) 4. ปริมาตรสุทธิหรือน้ําหนักสุทธิ 5. ชื่อและที่ตั้งของผู฾ผลิต 6. ประเทศผู฾ผลิตสําหรับผลิตผลหรือผลิตภัณฑแที่ผลิตเพื่อส฽งออก 7. วัน เดือน ปีที่ผลิต และวัน เดือน ปีที่หมดอายุการบริโภค 8. วิธีการเก็บรักษา (ถ฾ามี) 9. เครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ 10. เครื่องหมาย อย. หรือ มอก.

12. คําเตือน (ถ฾ามี) 13. ข฾อมูลโภชนาการ 14. ราคา 15. สโลแกน 16. รูปภาพประกอบ

335

17. บารแโค฾ด

ภาพที่ 3ตัวอย฽างฉลากผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ

เมื่อทราบว฽าผลิตภัณฑแควรมีรายละเอียดอะไรที่ควรใส฽ลงไปในฉลากแล฾วนั้น ยังต฾องคํานึงถึงตัวอักษร ให฾อ฽าน ง฽าย มีตัวหนังสือที่จัดเจน น฽าอ฽านสะดุดตา โดยกระทรวงสาธารณสุขได฾มีการกําหนดขนาดตัวอักษร ในการ แสดงรายละเอียดบนฉลากบรรจุภัณฑแได฾ดังนี้ ชื่อกําหนด

ขนาดพื้นที่ของฉลาก

ขนาดตัวอักษร

ตั้งแต฽ 35ตาราง เซนติเมตร

ไม฽น฾อยกว฽า 2 ตาราง เซนติเมตร

น฾อยกว฽า 35ตาราง เซนติเมตร

ไม฽น฾อยกว฽า 3 ตาราง เซนติเมตร

เลขสารบบอาหาร

ทุกขนาด

ไม฽น฾อยกว฽า 2 ตาราง เซนติเมตร

- ชื่อและที่ตั้งของผู฾ผลิต หรือผู฾แบ฽งบรรจุหรือผู฾ นําเข฾าหรือสํานักงาน ใหญ฽ - ปริมาณของอาหารเป็น ระบบเมตริก

ไม฽เกิน 100 ตาราง เซนติเมตร

ไม฽น฾อยกว฽า 1 ตาราง เซนติเมตร

มากกว฽า100 ตาราง เซนติเมตรไม฽เกิน 250 ตาราง เซนติเมตร

ไม฽น฾อยกว฽า 1.5 ตาราง เซนติเมตร

ชื่ออาหาร

หมายเหตุ แสดงที่ส฽วนสําคัญของฉลากเมื่อ วางจําหน฽าย และมีข฾อความ ต฽อเนื่องกันในแนวนอน

1.ฉลากอาหารที่มีพื้นที่ทั้งแผ฽นน฾อย กว฽า 35 ตารางเซนติเมตรการแสดง ส฽วนประกอบอาจแสดงบนหีบห฽อ อาหารแทนได฾ 2.ให฾แสดงข฾อมูลสําหรับ ผู฾แพ฾ อาหาร และข฾อความ “ควรบริโภค ก฽อน” และวันเดือนปีที่ความ

336

- ส฽วนประกอบที่สําคัญ บริโภคก฽อน รวมถึง “ผลิต”หรือ เป็นร฾อยละของน้ําหนัก “หมดอายุ”(ถ฾ามี) ไว฾ในตําแหน฽งที่ โดยประมาณเรียง สามารถมองเห็นได฾ชัดเจน ตามลําดับปริมาณจาก 3.กรณีแสดงวัน เดือน ปี หรือ มากไปน฾อย เดือน ปี ไว฾ที่ด฾านล฽างหรือส฽วนอื่น - ข฾อมูลสําหรับผู฾แพ฾ มากกว฽า 250 ตาราง ไม฽น฾อยกว฽า 2 ตาราง ต฾องมีข฾อความที่ฉลากสื่อได฾ชัดเจน อาหาร ว฽าจะดูข฾อมูลดังกล฽าวได฾จากที่ใด เซนติเมตร เซนติเมตร - การแสดงข฾อความ และแสดงข฾อความกํากับ วัน เดือน “ควรบริโภคก฽อน” และ และปี หรือ เดือน ปีที่ผลิตหรือ วันเดือนปีที่ควรบริโภค หมดอายุ ควรบริโภคก฽อน ไว฾ด฾วย ก฽อน รวมถึงวันผลิตและ อีกหรือไม฽ก็ได฾ วันหมดอายุ(ถ฾ามี) ตารางที่ 1ตารางสรุปการกําหนดขนาดตัวอักษรตามข฾อ๑๔ของประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที๓่ ๖๗) เรื่องการแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ ที่มา: สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา (2557) แต฽ข฾อมูลต฽างๆเหล฽านี้ที่มีบนฉลากยังคงมีไม฽เพียงพอที่จะดึงดูดให฾ผู฾บริโภคให฾ตัดสินใจซื้อผลิตภัณฑแ สีสัน ความสวยงามของฉลากบรรจุภัณฑแก็เป็นตัวดึงดูดให฾ผู฾บริโภคสะดุดตา และหยิบผลิตภัณฑแขึ้นเป็นอันดับ แรกเพราะ เมื่อสินค฾ามีความแตกต฽างไม฽ชัดเจน การตลาดส฽วนใหญ฽จึงมีแนวโน฾มที่จะดําเนินการได฾โดยเน฾นการ สร฾าง แบรนดแ ภาพลักษณแ ให฾เข฾ากับกลุ฽มเปูาหมาย(ชัยรัตนแ อัศวางกูล, 2548) การออกแบบฉลาก การออกแบบฉลากจะเป็นตัวช฽วยเสริมสร฾างแรงดึงดูด ความน฽าสนใจให฾กับสินค฾าเพี่อให฾ผู฾บริโภคเลือก ซื้อสินค฾าเหล฽านั้น โดยอาศัยการคิดสร฾างสรรคแ ที่มาผสมผสานกันอย฽างลงตัว โดยการออกแบบอาจจะเขียนเป็น สมการอย฽างง฽าย ๆ ได฾ดังนี้ การออกแบบ = คําบรรยาย + สัญลักษณแ + ภาพพจนแ เนื่องจากการออกแบบ ภาพพจนแเป็นศิลปะอย฽างหนึ่งซึ่งอาจแสดงออกได฾ด฾วย จุด เส฾น สี รูปวาด และรูปถ฽าย ผสมผสานกันออกมา เป็นพาณิชยแศิลป฼บนบรรจุภัณฑแ ด฾วยหลักการง฽าย ๆ 4 ประการ คือ SAFE ซึ่งมีความหมายว฽า (กรมส฽งเสริม สหกรณแ, ม.ป.ป.)

S = Simple เข฾าใจง฽ายสบายตา A = Aesthetic มีความสวยงาม ชวนมอง F = Function ใช฾งานได฾ง฽าย สะดวก E = Economic ต฾นทุนหรือค฽าใช฾จ฽ายที่เหมาะสม ในการออกแบบเราอาจจะใช฾สีแทนความรู฾สึก มาดึงดูดผู฾บริโภคเพราะสีสามารถแทนความรู฾สึกของเรา ได฾ ทําให฾เรานําสีมาออกแบบฉลากให฾ตรงกับกลุ฽มเปูาหมายของผลิตภัณฑแนั้นๆ

337

โดยในกลุ฽มของนักออกแบบโฆษณาได฾ศึกษาและทดลองการเลือกใช฾กลุ฽มสีในการสร฾างความรู฾สึกแก฽ กลุ฽มเปูาหมายเพื่อให฾สอดคล฾องกับวัตถุประสงคแของการโฆษณา(กลุ฽มพัฒนาเทคโนโลยีการเผยแพร฽ สํานัก พัฒนาการถ฽ายทอดเทคโนโลยี กรมสงเสริมการเกษตร, 2549) ดังนี้ ผลิตภัณฑแสําหรับผู฾หญิงได฾แก฽สีชมพู ฟูา เหลืองอ฽อน เขียวอ฽อน ผลิตภัณฑแสําหรับผู฾ชายได฾แก฽สีดํา น้ํา เงิน เทา แดง ผลิตภัณฑแที่เน฾นความสดใหม฽ได฾แก฽สีเหลือง เขียว น้ําเงิน ผลิตภัณฑแที่เกี่ยวกับสุขภาพ ได฾แก฽สีเหลือง น้ําตาล เขียว นอกจากการที่เราใช฾สีออกแบบโดยเน฾นกลุ฽มเปูาหมายเป็นหลักแล฾ว เพื่อทําให฾เกิดผลในการจูงใจและ เร฾าความสนใจนั้น ผู฾ออกแบบสามารถพิจารณาจากจุดมุ฽งหมายของผู฾งานออกแบบว฽าต฾องการสร฾างความรู฾สึก อย฽างไรต฽อดูและการเลือกใช฾สีให฾เหมาะสม(กลุ฽มพัฒนาเทคโนโลยีการเผยแพร฽ สํานักพัฒนาการถ฽ายทอด เทคโนโลยี กรมสงเสริมการเกษตร, 2549) โดยสีแต฽ละสียังสามารถสื่ออารมณแต฽างๆไปในตัวของมันได฾เองโดย เป็นหลักของจิตวิทยาที่มีอิทธิต฽อความรู฾สึกนึกคิด ต฽อสีที่เรามองเห็นได฾อีกด฾วย โดยในทางจิตวิทยาได฾แบ฽งสี ออกเป็น 2 โทน(ลดาวัลยแ กิตติพัฒนแวงศแ, 2558)คือ สีโทนร฾อน ตื่นเต฾น เร฾าใจ อบอุ฽น ช฽วยกระตุ฾นให฾เกิดความรู฾สึกเจริญอาหาร ทําให฾เกิดความ หิว และกระตุ฾นให฾มีชีวิตชีวาอยู฽เสมอ สีแดงรับรู฾ถึง ความตื่นเต฾น ความอันตราย รุนแรง ความรัก สีส฾ม รับรู฾ถึง ความร฾อน สีเหลือง รับรู฾ถึงความสดใสร฽าเริง มีพลังอํานาจ สีโทนเย็น สงบ เยือกเย็น เย็นตา สดชื่น สีเขียวรับรู฾ถึงธรราชาติ ร฽มเย็น สดชื่น เจริญเติบโต สีน้ําเงิน รับรู฾ถึง ปลอดโปร฽ง อิสระ สะอาด สีม฽วง รับรู฾ถึงลึกลับ น฽าค฾นหา ถ฾าเราจะใช฾ให฾เกิดความสวยงามตรงตามความต฾องการของเรามีหลักในการใช฾กว฾างๆอยู฽ 2 ประการคือ การใช฾สีกลมกลืนกันและการใช฾สีตัดกัน(สุริยะ ฉายะเจริญ, ม.ป.ป. ) สีกลมกลืน การใช฾สีวิธีนี้จะมีความกลมกลืนเป็นสีใดสีหนึ่งอย฽างชัดเจนและมีประสิทธิภาพ ในการสร฾างอารมณแโดยรวมได฾ง฽ายด฾วยการใช฾สีเพียงสีเดียว แต฽ในทางกลับกันมันก็อาจจะทําให฾ดูไม฽มีชีวิตชีวา เพราะขาดความหลากหลาย ของสีซึ่งอาจทําให฾ไม฽มีความน฽าสนใจ จืดชืด ไม฽มีชีวิตชีวา(วัฒนาพร เขื่อนสุวรรณ, ม.ป.ป) สีตัดกันสีที่อยู฽ตรงข฾ามกันในวงจรสีการใช฾สีให฾ตัดกันมีความจําเป็นมากในงานออกแบบเพราะ ช฽วยให฾เกิดความน฽าสนใจในทันทีที่พบเห็นสีตัดกันอย฽างแท฾จริงมีอยู฽ด฾วยกัน 6คู฽สีคือ(สุริยะ ฉายะเจริญ, ม.ป.ป.)

1. สีเหลืองตรงข฾ามกับสีม฽วง 2. สีส฾มตรงข฾ามกับสีนํ้าเงิน 3. สีแดงตรงข฾ามกับสีเขียว

338

4. สีเหลืองส฾มตรงขามกับสีม฽วงนํ้าเงิน 5. สีส฾มแดงตรงข฾ามกับสีนํ้าเงินเขียว 6. สีม฽วงแดงตรงข฾ามกับสีเหลืองเขียว

ภาพที่4 วงจรจี ที่มา : jbp (ม.ป.ป.) ดังนั้น สีก็เป็นส฽วนสําคัญในการดึงดูด สร฾างความสะดุดตา ถูกใจ ให฾คนมาซื้อ เพราะสีสามารถสื่อถึง อารมณแการรับรู฾ทางจิตใจของมนุษยแได฾ อีกทั้งถ฾าเราแสดง เครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ ใน บริเวณที่มองเห็นง฽ายสะดุดตา ก็จะเพิ่มความน฽าสนใจให฾กับผู฾ซื้ออีกด฾วย โดยส฽วนใหญ฽มักจะนํามาวางไว฾ขวามือ ของด฾านหน฾าฉลากผลิตภัณฑแ

ภาพที่ 5 ตัวอย฽างตําแหน฽งการวางเครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ

ภาพที่ 6 เปรียบเทียบฉลากซอยพริกที่ทํามาจากเกษตรอินทรียแกับฉลากซอยพริกที่ไม฽ได฾ทํามาจากเกษตร อินทรียแ

339

เมื่อนําผลิตภัณฑแทั้ง 2 ตัวมาวางด฾วยกัน ผลิตภัณฑแที่มีเครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ ชวนให฾น฽าซื้อมากกว฽า เพราะเป็นผลิตภัณฑแที่ทํามาจากเกษตรอินทรียแ อีกทั้งยังมีการออกแบบที่สะอาดตา สวยงาม ชวนมอง และเข฾าใจง฽าย พร฾อมทั้งสีสันบ฽งบอกที่ความเผ็ดร฾อนตามตัวผลิตภัณฑแ โดยเน฾นสีโทนร฾อน เพื่อชวนให฾มีความอยากรับประทานมากขึ้นอีกด฾วย สรุป ผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแเป็นผลิตภัณฑแอีกตัวหนึ่งที่สังคมในปใจจุบันเริ่มหันมาสนใจเพราะผลิตภัณฑแ เหล฽านี้ปลอดสารเคมี และยังช฽วยลดการเกิดโรคหรือการสะสมสารพิษในร฽างกายของคนเรา ที่เกิดจากการใช฾ สารเคมี ใ นการทํา การเกษตร แต฽ เ กษตรอิ นทรี ยแ นั้น เป็น การเกษตรที่ ไ ม฽มี ส ารพิ ษ ไม฽ มี ส ารปนเปื้ อ น เป็ น การเกษตรที่เน฾นไปทางธรรมชาติเลี้ยงตัวมันเอง ลดต฾นทุนในด฾านการเกษตร อีกทั้งยังเป็นเศรษฐกิจพอเพียงอีก ด฾วย และเพื่อความสบายใจหรือเพิ่มการตัดสินใจในการซื้อให฾กับผู฾บริโภคผลิตภัณฑแนั้นๆควรมีเครื่องหมาย รับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ จะทําให฾ผู฾บริโภคนั้นตัดสินใจซื้อ และน฽าเชื่อถือมากขึ้น นอกจากรูปแบบฉลาก ที่สวยงาม มีสีสัน ชวนน฽าดึงดูด โดดเด฽น บอกรายละเอียดครบถ฾วนชัดเจน ก็เป็นการเพิ่มความมั่นใจให฾แก฽ ผู฾บริโภคในอีกทางหนึ่งด฾วย

340 อ฾างอิง

กรมส฽งเสริมสหกรณแ. ม.ป.ป. "การออกแบบกราฟฟิค" . (ออนไลนแ) . เข฾าถึงได฾จาก : http://it4.cpd.go.th/product/VISITOR/knowledge.aspx?sId=7. กระทรวงเกษตรและสหกรณแ. 2552. " กําหนดมาตรฐานสินค฾าเกษตร เกษตรอินทรียแ เล฽ม ๑ การผลิตแปรรูป แสดงฉลาก และจําหน฽ายผลิตผลและผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแ". (ออนไลนแ). เข฾าถึงได฾จาก : http://www.acfs.go.th/standard/download/GAP_organic_1.pdf. กลุ฽มพัฒนาเทคโนโลยีการเผยแพร฽ สํานักพัฒนาการถ฽ายทอดเทคโนโลยี กรมส฽งเสริมการเกษตร. 2549. "หลักการใช฾สีในการออกแบบสื่อ". (ออนไลนแ). เข฾าถึงได฾จาก : http://actech.agritech.doae.go.th/folder/sptf4924.pdf ลดาวัลยแ กิตติพัฒนแวงศแ. 2558. " สีสันสําคัญไฉน".วารสาร เพื่อการวิจัยและพัฒนา องค์การเภสัชกรรม. วัฒนาพร เขื่อนสุวรรณ. ม.ป.ป. "การใช฾สีในงานออกแบบทัศนศิลป฼". (ออนไลนแ). เข฾าถึงได฾จาก : http://dusithost.dusit.ac.th/~chawalin_nia/site1/comgraphic/43useofcol.pdf.

Jbp. ม.ป.ป.).(ออนไลนแ. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.jbp.co.th/DecorateTips/decorative031.html ชัยรัตนแ อัศวางกูล. (2548). "ออกแบบให฾โดนใจ" . นฤมล วงทะนงคแ. (2555). "อิทธิพลของรูปแบบฉลากโภชนาการในการรับรู฾ของผู฾บริโภค" . วารสาร เพื่อการ วิจัยและพัฒนา องค์การเภสัชกรรม. กรุงเทพ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรแ. มูลนิธินวชีวัน. (ม.ป.ป.). "เครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแในประเทศไทย มาตรฐาน GAP". (ออนไลนแ). เข฾าถึงได฾จาก : http://www.nawachione.org/articles/%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8 %A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A1% E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8 %AA%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B9%89%E0%B8%B2/. ศูนยแเครือข฽ายข฾อมูลอาหารครบวงจร, (2554). " เครื่องหมายรับรองผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแในประเทศไทย มาตรฐาน Q". เข฾าถึงได฾จาก : http://www.foodnetworksolution.com. สถาบันบริการตรวจสอบคุณภาพและมาตรฐานผลิตภัณฑแ , (2558.). "มาตรฐานเกษตรอินทรียแ". เข฾าถึงได฾จาก :http://www.kamlangjai.or.th/upload/ebook/file_attach/d8921e04beb6f494b73e3c8fe8928807a.pdf. สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา, (2557). "การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ."เข฾าถึงได฾จาก : http://food.fda.moph.go.th/law/data/announ_fda/367%20%E0%B8%84%E0%B8%B3 %E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B9%89%E0%B9%81%E0%B8%88%E0%B8%87.pdf. สุริยะ ฉายะเจริญ. ม.ป.ป. "สีในการออกแบบสื่อ".

Adisak. 2559. "มาตรฐานและการขอใบรับรองผักปลอดสาร" . (ออนไลนแ) . เข฾าถึงได฾จาก : http://www.organicfarmthailand.com/?p=1989.

341

การสื่อสารในการส่งเสริมการเกษตรผ่านศูนย์การเรียนรู้ : ชุมชนคอยรุตตั๊กวา นางสาวมนัสวี สุลง 56040697 บทนา การเรียนรู฾ทางด฾านการเกษตรและการสื่อสารทางการเกษตรมีความจําเป็นและมีประโยชนแอย฽างยิ่งใน ด฾านการผลิตซึ่งการเรียนรู฾นั้นสามารถทําได฾หลากหลายรูปแบบ ทั้งการเรียนรู฾ผ฽านสื่อสิ่งพิมพแต฽างๆ เช฽น หนังสือ นิตยสาร วารสาร การเรียนรู฾ผ฽านสื่ออิเล็คทรอนิคสแ หรือแม฾กระทั่งสื่อโซเชียลมีเดีย ที่กําลังได฾รับความนิยม อย฽างมากในปใจจุบัน แต฽นอกจากนี้ยังมีอีกหนึ่งช฽องทางการเรียนรู฾ที่ถูกนํามาใช฾ในการสื่อสารทางการเกษตร นั่น คือ การเรียนรู฾ผ฽านศูนยแการเรียนรู฾ เพราะนอกจากผู฾เรียนจะได฾เรียนรู฾ถึงทฤษฎีต฽างๆแล฾ว ผู฾เรียนยังสามารถลง มือปฏิบัติได฾จริงอีกด฾วย ดังนั้น การสื่อสารด฾วยวิธีการดังกล฽าวจึงถูกหยิบยกและนํามาใช฾ภายในชุมชนคอย รุตตั๊กวา เพื่อเป็นการถ฽ายทอดความรู฾และส฽งเสริมการเกษตรให฾กับคนในชุมชนและบุคคลภายนอกที่มีความ สนใจ ความหมายของการสื่อสาร คําว฽าการสื่อสาร (Communication) มีรากศัพทแมาจากภาษาลาตินว฽า Communis ซึ่งตรงกับ ภาษาอังกฤษว฽า Commonness มีความหมายว฽า ความเหมือนกันหรือความร฽วมกัน เพราะฉะนั้นทุกครั้งที่เรา ทําการสื่อสารย฽อมหมายความว฽าเรากําลังสร฾างความร฽วมมือหรือพยายามที่จะมีส฽วนร฽วมรู฾ข฽าวสารความคิดเห็น และท฽าทีอย฽างเดียวกันนั่นเอง ปรมะ สตะเวทิน (2537: 7) กล฽ าวว฽า การสื่อสาร คือ กระบวนการของการถ฽ายทอดสาร(Message) จากบุคคลฝุายหนึ่งซึ่งเรียกว฽า ผู฾ส฽งสาร (Source) ไปยังบุคคลอีกฝุายหนึ่งซึ่งเรียกว฽าผู฾รับสาร (Receiver) โดย ผ฽านสื่อ (Channel) ราตรี พั ฒ นรั ง สรรคแ (2542: 165) กล฽ า วว฽ า การติ ด ต฽ อ สื่ อ สาร คื อ กระบวนการถ฽ า ยทอดหรื อ แลกเปลี่ยนความคิด ข฾อมูล ข฾อเท็จจริง หรือความรู฾สึก ซึ่งอาจเป็นรูปของคํา ตัวอักษร สัญลักษณแ เรียกว฽า ข฽าวสาร บุคคลฝุายหนึ่งเรียกกว฽า ผู฾ส฽งสาร ส฽งไปยังบุคคลอีกฝุายหนึ่ง เรียกว฽า ผู฾รับสาร โดยผ฽านสื่อต฽างๆ เพื่อให฾ บุ คคลหรื อกลุ฽ มบุคคลอื่น ได฾เข฾าใจความหมายตามเจตนาที่ต฾องการและช฽ว ยปูองกันความเข฾าใจผิ ด ระหว฽างกันและกันอีกด฾วย วิรัช ลภิรัตนกุล (2546: 159) กล฽าวว฽า การสื่อสาร คือ กระบวนการในการส฽งผ฽านหรือสื่อความหมาย ระหว฽างบุคคล สังคมมนุษยแเป็นสังคมที่สมาชิกสามารถใช฾ความสามารถของตนสื่อความหมายให฾ผู฾อื่นเข฾า ใจได฾ โดยแสดงออกในรูปของความต฾องการ ความปรารถนา ความรู฾สึกนึกคิด ความรู฾ และประสบการณแต฽างๆ จาก บุคคลหนึ่งไปสู฽อีกบุคคลหนึ่ง สรุปได฾ว฽า การสื่อสาร หมายถึง การกระบวนการส฽งข฾อมูลข฽าวสาร จากผู฾ส฽งสารไปยังผู฾รับสาร เพื่อให฾ เกิดความเข฾าใจที่ตรงกันและหากผู฾รับสารเกิดการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมตามที่ผู฾ส฽งสารได฾ตั้งวัตถุประสงคแไว฾นั้น แสดงว฽า การสื่อสารดังกล฽าวมีประสิทธิภาพและประสบผลสําเร็จ

342

การสื่อสารในการส่งเสริมการเกษตร ในงานส฽งเสริมการเกษตร การสื่อสารส฽วนใหญ฽จะเป็นการสื่อสารในสังคมเกษตรกรรม ที่มีลักษณะเป็น สังคมดั้งเดิมอยู฽ในชนบท เป็นลักษณะครอบครัวใหญ฽ และมีความสัมพันธแใกล฾ชิดในลักษณะเครือญาติ ดังนั้น เกษตรกรจะมีความรัก ความสมถะ ดํารงตนแบบพอเพียง สังคมเกษตรกรรมที่อยู฽ในชนบทจึงเป็นเปูาหมาย หลั ก ของการพั ฒ นาและการส฽ ง เสริ ม อย฽ า งไรก็ ต าม จากภาวการณแ เ ปลี่ ย นแปลงทางสั ง คม วั ฒ นธรรม เทคโนโลยี ทําให฾สังคมชนบทเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงเป็นสังคมเมืองมากขึ้น ดังนั้น เพื่อให฾การส฽งเสริมการเกษตร บรรลุวัตถุประสงคแ การสื่อสารในงานส฽งเสริมการเกษตรจึงมีความสําคัญ และเพื่อให฾การสื่อสารในงานส฽งเสริม การเกษตรเป็นไปอย฽างมีประสิทธิภาพ นักส฽งเสริมจึงควรศึกษาถึงองคแประกอบของการสื่อสารในงานส฽งเสริม การเกษตรซึ่งมีองคแประกอบที่สําคัญดังนี้ 1. นักส่งเสริม หมายถึง ผู฾ที่ให฾บริการวิชาการถ฽ายทอดความรู฾ไปสู฽เกษตรกร เพื่อให฾เกษตรกรมีการ เปลี่ยนแปลงเชิงพฤติกรรมที่ดีขึ้น นักส฽งเสริมมีบทบาทหลายประการ เช฽น บทบาทผู฾ประสานงาน ผู฾ให฾ความรู฾ ผู฾ให฾คําปรึกษาและเป็นผู฾นําการเปลี่ยนแปลง ในกระบวนการสื่อสารในการส฽งเสริมการเกษตร นักส฽งเสริมถือ เป็นผู฾ส฽งสาร ที่เป็นผู฾นําสารหรือความรู฾ ข฾อมูลข฽าวสารไปสู฽เกษตรกร โดยนักส฽งเสริมที่ดีควรมีทักษะการสื่อ สาร ทัศนคติ ความรู฾ และความสามารถในการเรียนรู฾ด฾านสังคม วัฒนธรรมของชุมชนเกษตร 2. ความรู้หรือข่าวสาร หมายถึง สิ่งที่เกษตรกรควรรู฾ ควรปฏิบัติ เพื่อให฾เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้น ความรู฾ในที่นี้อาจหมายถึง ความรู฾ในด฾านการเกษตร เช฽น การผลิต การบํารุงดูแลรักษา การปูองกันโรค การ ปูองกันแมลง การเก็บเกี่ยว การแปรรูป รวมถึงการจําหน฽ายผลผลิต นอกจากนี้ยังเป็นความรู฾ที่ในสาขาอื่นๆ ที่ ทําให฾เกิดการพัฒนา เช฽น การทําบัญชีครัวเรือน การรวมกลุ฽ม สหกรณแ วิสาหกิจชุมชน การแปรรูป การตลาด การทําบรรจุภัณฑแ เป็นต฾น ความรู฾นี้ถือเป็นข฽าวสารในกระบวนการสื่อสารที่นักส฽งเสริมต฾องการถ฽ายทอดไปยัง เกษตรกร 3. สือ่ หมายถึง สิ่งที่บรรจุความรู฾ข฾อมูลข฽าวสาร เพื่อนําเสนอสู฽เกษตรกร สื่อที่ดีต฾องเป็นตัวกลางที่ดีที่ ทําให฾ผู฾รับสารเข฾าใจในตัวสารที่ผู฾ส฽งสารส฽งมาให฾และสื่อสารตรงกับตามวัตถุประสงคแ สื่อที่ใช฾ใน การส฽งเสริม การเกษตร เช฽น สิ่งพิมพแ แผ฽นพับ หนังสือ วิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศนแ อินเทอรแเน็ต บุคคล เป็นต฾น ในการ สร฾างสื่อนั้นนักส฽งเสริมควรพิจารณาถึงตัวเกษตรกรว฽ามีความสามารถในการรับสื่อชนิดใด มากน฾อยเพียงใด ดังนั้นการสร฾างสื่อที่ใช฾ในงานส฽งเสริมการเกษตรนี้ จึงเปรียบเหมือนการใส฽รหัส การเรียบเรียง คิด สร฾างสรรคแ เพื่อให฾ผู฾รับสารได฾เข฾าใจได฾ง฽าย และครบถ฾วนในสารที่ผู฾ที่ส฽งสารส฽งให฾ 4. ช่องทาง หมายถึง เส฾น ทางของการถ฽ายทอดความรู฾ไปสู฽ เกษตรกร เป็นช฽องทางที่สื่ อใช฾ในการ ติดต฽อสื่อสาร เช฽น การใช฾คลื่นวิทยุสํา หรับการทําสื่อวิทยุ การใช฾เครือข฽ายอินเทอรแเน็ตสําหรับสื่อออนไลนแ เว็บไซตแ หรือการใช฾ช฽องทางแบบโสตสัมผัส เช฽น การมองโดยใช฾ตา การรับฟใงโดยใช฾ประสาทหู การได฾กลิ่นโดย ใช฾จมูกดม การรับรสโดยการชิม หรือการใช฾การสัมผัส โดยช฽องทางในการถ฽ายทอดความรู฾ไปสู฽เกษตรกรนี้มี หลายช฽องทาง ขึ้นอยู฽กับการวิเคราะหแการใช฾ช฽องทางที่เหมาะสมต฽อเกษตรกรเปูาหมาย อย฽างไรก็ตามได฾มี

343

ผลการวิจัยว฽า การใช฾สื่อในหลายช฽องทางประกอบกันย฽อมให฾ผลการสื่อสารที่ดีและมีประสิทธิผลมากกว฽าการใช฾ เพียงช฽องทางใดช฽องทางหนึ่งเท฽านั้น 5. การรับรู้ หมายถึง ความสามารถในการถอดรหัสหรือความสามารถในการเข฾าใจในความรู฾ ข฾อมูล ข฽าวสารที่นักส฽งเสริมได฾ถ฽ายทอดให฾แก฽เกษตรกร ซึ่งการรับรู฾นี้ย฽อมขึ้นอยู฽กับประสิทธิภาพของสื่อที่นักส฽งเสริมได฾ คิดสร฾างสรรคแและช฽องทางที่ส฽งมานั้นมีความเหมาะสมแก฽ความสามารถในการรับรู฾ของเกษตรกรหรือไม฽ โดยสามารถจําแนกการรับรู฾ของเกษตรกรได฾เป็น 3 ลักษณะ คือ เกษตรกรรับทั้งหมด เกษตรกรรับเป็นเพียง บางส฽วน และเกษตรกรไม฽ยอมรับเลย 6. เกษตรกร หมายถึง ผู฾ที่มีการทําเกษตร เป็นเปูาหมายหลักของการส฽งเสริมการเกษตร เกษตรกร เป็นคนส฽วนใหญ฽ของประเทศ ซึ่งมีอาชีพหลักเป็นอาชีพเกษตรกรรม จากการเปลี่ยนแปลงของสังคม วัฒนธรรม และเทคโนโลยีทําให฾สังคมเกษตรกรรมได฾มีการเปลี่ยนแปลงเป็นสังคมเมืองมากขึ้น การทําการเกษตรจากพื้นที่ ขนาดใหญ฽ได฾ลดลงเป็นเกษตรกรรายย฽อย โดยการทําการเกษตรขนาดใหญ฽จะเป็นของบริษัทเอกชนรายใหญ฽ ที่ มี ร ะบบโครงสร฾ า งและเครื อ ข฽ า ย รวมทั้ ง การส฽ ง เสริ ม การผลิ ต ที่ เ ป็ น ระบบ อย฽ า งไรก็ ต ามในการส฽ ง เสริ ม การเกษตร เปูาหมายของนักส฽งเสริมคือ การให฾บริการความรู฾สู฽เกษตรกร ดังนั้นนักส฽งเสริมควรทําการวิเคราะหแ เกษตรกรเปูาหมายในวิธีการทําการเกษตรของเกษตรกรนั้น เพื่อที่จะได฾สื่อสารให฾ตรงกับความสามารถในการ รับรู฾ของเกษตรกรนั้นๆ 7. สิ่ งรบกวน หมายถึ ง สิ่ ง ที่ร บกวนทํา ให฾ การส฽ งข฾ อมูล ข฽ าวสารของนักส฽ ง เสริม และการรับ รู฾ของ เกษตรกรเกิด ความผิ ด พลาด เกิดความเข฾า ใจไม฽ตรงกัน มีค วามผิ ดพลาดเกิด ขึ้น สิ่ งรบกวนนี้แ บ฽งได฾เป็ น สิ่งรบกวนที่เกิดจากมนุษยแ เช฽น การไม฽สนใจ ไม฽ตั้งใจ และสิ่งรบกวนที่ไม฽ใช฽มนุษยแ เช฽น ความบกพร฽องทาง เทคโนโลยี ระบบการสื่อสาร เป็นต฾น 8. ประเมินผล หมายถึง การเปรียบเทียบผลที่เกิดขึ้นกับวัตถุประสงคแที่ตั้งไว฾ ในการสื่อสารในการ ส฽งเสริมการเกษตร การประเมินผลเป็นการเปรียบเทียบสิ่งที่เกษตรกรได฾รับรู฾จากการถ฽ายทอดของนักส฽งเสริม ว฽าตรงตามวัตถุประสงคแหรือ ไม฽อย฽างไร ผลจากการประเมิน นี้ย฽อมมีผลทํา ให฾ นักส฽งเสริมได฾ทําการปรับปรุง กระบวนการสื่อสารของตนในการถ฽ายทอดความรู฾ในครั้งต฽อไปให฾ดีขึ้น และตรงตามความต฾องการของเกษตรกร ต฽อไป 9. การจัดการความรู้และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ หมายถึง การจัดการเพื่อให฾ได฾ประโยชนแจากความรู฾ โดยเริ่มตั้งแต฽การค฾นหาความรู฾ การจัดหมวดหมู฽ความรู฾ การจัดเก็บความรู฾ การถ฽ายทอดความรู฾ การจัดกิจกรรม แลกเปลี่ยนเรียนรู฾ การยกระดับความรู฾ สร฾างสรรคแความรู฾ใหม฽ การใช฾ความรู฾ และการเรียนรู฾จากการใช฾ความรู฾ นั้น ซึ่งการสื่อสารในการส฽งเสริมการเกษตร นอกจากนักส฽งเสริมจะเป็นผู฾ถ฽ายทอดวิทยาการให฾แก฽เกษตรกรแล฾ว นักส฽งเสริมควรมีการเรียนรู฾ร฽วมกับเกษตรกรโดยผ฽านกระบวนการจัดการความรู฾และแลกเปลี่ยนเรียนรู฾ เพื่อ สร฾างองคแความรู฾ใหม฽ๆ ให฾เกิดขึ้นอย฽างต฽อเนื่องและสื่อสารไปสู฽เกษตรกรอื่นเพื่อให฾เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้น ต฽อไป(บุญธรรม จิตตแอนันตแ, 2540)

344

จะเห็นได฾ว฽าในงานส฽งเสริมการเกษตร นักส฽งเสริมจําเป็นที่จะต฾องมีการสื่อสารกับเกษตรกรในหลาย รูปแบบ เพื่อให฾บรรลุวัตถุประสงคแของงานส฽งเสริมการเกษตรหากนักส฽งเสริมมีทักษะในการสื่อสารที่ดีก็จะ ส฽งผลให฾ผู฾รับสารสามารถเข฾าใจในสิ่งที่นักส฽งเสริมการเกษตรต฾องการจะสื่อสาร และทําให฾การสื่อสารนั้นมี ประสิทธิภาพเพิ่มมากยิ่งขึ้นอีกด฾วย ความสาคัญของการสื่อสาร การสื่อสารเป็นพื้นฐานของการติดต฽อของมนุษยแ และเป็นเครื่องมือสําคัญของกระบวนการทางสังคม ยิ่งสังคมมีความสลับซับซ฾อนมากเพียงใดการสื่อสารก็ยิ่งมีความสําคัญมากขึ้นเท฽านั้นดังนั้น การสื่อสารจึงมี ความสําคัญในหลายๆด฾านดังต฽อไปนี้ 1. ความสําคัญต฽อความเป็นสังคม การอยู฽ร฽วมกันไม฽ว฽าจะเป็นสังคมขนาดเล็กหรือสังคมขนาดใหญ฽ แต฽ ละสังคมก็จะมีความสลับซับซ฾อนแตกต฽างกันไป การสื่อสารจึงต฾องมีวิธีการที่แตกต฽างกันออกไปด฾วยเช฽นกัน เพื่อสร฾างความเข฾าใจให฾เกิดการยอมรับ และปฏิบัติร฽วมกัน 2. ความสําคัญต฽อชีวิตประจําวัน มนุษยแต฾องมีการสื่อสารอยู฽ตลอดเวลา ไม฽ว฽าจะเป็นเพศหรือวัยใดก็ ตาม ซึ่งมนุษยแไม฽สามารถดํารงชีวิตโดยปราศจากการสื่อสารได฾ ถ฾าหากไม฽ใช฽ผู฾ส฽งสารก็ต฾องเป็นผู฾รับสารสลับกัน ไป 3. ความสําคัญต฽ออุตสาหกรรมและธุรกิจ การติดต฽อสื่อสารประชาสัมพันธแ โฆษณา เป็นเครื่องมือใน การจูงใจลูกค฾าให฾เกิดการเข฾าร฽วมและดําเนินธุรกิจหากมีการสื่อสารที่ดี ก็จะส฽งผลให฾ธุรกิจนั้นประสบผลสําเร็จ ได฾ง฽ายขึ้น 4. ความสําคัญต฽อการปกครอง การเผยแพร฽ข฽าวสารให฾ประชาชนรับทราบและเข฾าใจอย฽างต฽อเนื่อง ส฽งผลให฾เกิดความร฽วมมือและการปฏิบัติตามนโยบายและกฎเกณฑแของรัฐบาล ก฽อให฾เกิดความสงบสุขในสังคม 5. ความสําคัญต฽อการเมืองระหว฽างประเทศ การสื่อสารระหว฽างประเทศอย฽างรวดเร็วทําให฾ก฾าวทัน สถานการณแโลกและสามารถสร฾างความเข฾าใจอันดีระหว฽างคนในประเทศและประเทศอื่นๆ(เฉลิมศักดิ์ ตุ฾มหิรัญ, 2554) ประวัติชุมชนคอยรุตตั๊กวา “ชุมชนคอยรุตตั๊กวา” หรือมีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว฽า “ชุมชนลําไทร” ตั้งอยู฽ที่หมู฽ 5 แขวงโคกแฝด เขต หนองจอก จังหวัดกรุงเทพมหานคร ชุมชนนี้ได฾รับการบุกเบิกเมื่อประมาณ 130 ปีที่ผ฽านมา โดย นายอิบรอฮีม และนางซานี บีดิล สองสามีภรรยาที่อพยพย฾ายถิ่นจากจังหวัดปใตตานี และเข฾ามาตั้งถิ่นฐานอยู฽แถบคลองแสน แสบ แต฽เดิมพื้นที่ตรงชุมชนแห฽งนี้เป็นพื้นที่ปุา รกร฾าง และต฽อมาก็ได฾มีการปรับปรุงและพัฒนามาเป็นพื้นที่สวน ไร฽นา และทําการเกษตร จนกลายเป็นอาชีพหลักของคนในชุมชน มีทั้งการปลูกผัก เลี้ยงปลา เลี้ยงสัตวแ ภายใน ครัวเรือน อาศัยอยู฽ร฽ว มกันแบบพี่น฾ อง โดยยึดหลักการปกครองแบบระบบครอบครัว ในชุมชนมีบ฾านเรือน ทั้งหมดของหมู฽บ฾านจํานวน 133 ครัวเรือน คนในชุมชนส฽วนใหญ฽นับถือศาสนาอิสลาม โดยมี นายสมชาย สมาน ตระกูล ประธานกรรมการบริหารชุมชนเป็นผู฾นําชุมชน และแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงตามแนวพระราชดําริของ พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ มาประยุกตแใช฾

345

ภาพที่ 1 แผนที่ชุมชนคอยรุตตั๊กวา ที่มา : http://www.facebook.com/100477840370346/photos/a.100643787020418.

การสื่อสารผ่านศูนย์การเรียนรู้ ชุมชนคอยรุตตั๊กวามีศูนยแการเรียนรู฾ทั้งหมด 8 ศูนยแการเรียนรู฾ ดังนี้ ศูนย์การเรียนรู้ที่ 1 ศูนยแบริการและถ฽ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรที่บ฾าน อาจารยแส มชาย สมาน ตระกูล เป็นการนําเกษตรทฤษฎีใหม฽มาประยุกตแใช฾ ภายในศูนยแการเรียนรู฾นี้จะประกอบไปด฾วยสวนพืชผักผลไม฾ มีที่อยู฽อาศัย มีการอบรมสัมมนา และมีการสอนการผลิตเชื้อเพลิงใบโอดีเซล วิธีการสื่อสารคือ ใช฾สื่อบุคคล โดยมีอาจารยแสมชาย สมานตระกูล เป็นวิทยากรให฾ความรู฾เกี่ยวกับเกษตรทฤษฎี ใหม฽ประจําศูนยแการเรียนรู฾ และมีสื่อกิจกรรมคือ การอบรมสัมมนาและการเรียนการสอนการผลิตเชื้อเพลิงใบ โอดีเซล ศู น ย์ ก ารเรี ย นรู้ ที่ 2 ไร฽ น าสวนผสมที่ บ฾ า น อาจารยแ วิ วั ฒ นแ สมานตระกู ล ศู น ยแ ก ารเรี ย นรู฾ นี้ จ ะ ประกอบด฾วยนาข฾าวและสวนผักผลไม฾ตามฤดูกาล รวมทั้งการมีเลี้ยงปลาในบ฽อ การทําสมุนไพร การทําน้ําหมัก ชีวภาพ วิธีการสื่อสารคือ ใช฾สื่อบุคคล โดยมีอาจารยแวิวัฒนแ สมานตระกูล เป็นวิทยากรให฾ความรู฾เกี่ย วกับการทําไร฽นา สวนผสมและมีสื่อกิจกรรมคือ การทําสมุนไพรและการทําน้ําหมักชีวภาพ

ภาพที่ 2 ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 2 ไร฽นาสวนผสม

ที่มา : http://3.bp.blogspot.com/-741zjXao-_k/UdWTUiogecI/AAAAAAAA4wM/LkhYMB6WN6Q/s1600/040756019.jpg ศูนย์การเรียนรู้ที่ 3 ลําไทรฟารแม สัตวแเศรษฐกิจที่บ฾านคุณถาวร สมานตระกูล ศูนยแการเรียนรู฾นี้จะมี การเลี้ยงเป็ดเลี้ยงไก฽ และยังมีนกสวยงาม เช฽น หงสแดํา หงสแขาว หงสแขาวคอดํา ในการเลี้ยงปลานั้นพัฒนาถึง ขั้นปรับสภาพพื้นที่เพื่อส฽งขายต฽างประเทศได฾ด฾วย วิธีการสื่ อสารคือ ใช฾สื่ อบุ คคล โดยมีคุณถาวร สมานตระกูล เป็นวิทยากรให฾ความรู฾เกี่ยวกับการเลี้ยงสั ตวแ ประเภทต฽างๆ และใช฾สื่อโซเชียลในการประชาสัมพันธแศูนยแการเรียนรู฾ด฾วย

346

ภาพที่ 3 ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 3 ลําไทรฟารแม ที่มา : http://www.facebook.com/00477840370346/photos/pcb.100645910353539/100645153686948/?type=3&theate

ศูนย์การเรียนรู้ที่ 4 บ฾านกับต฾นไม฾ที่บ฾าน อาจารยแเกษม รื่นสุข จะมีรายละเอียดเกี่ยวกับการให฾คุณค฽า กับต฾นไม฾ในการดํารงชีวิตประจําวัน เน฾นไปที่การปลูกไม฾ผล ไม฾ดอก ไม฾ประดับ ไม฾ยืนต฾น ไม฾ให฾ร฽มเงา ไม฾ให฾ ความสดชื่นทั้งกลิ่น สีและดอก วิธีการสื่อสารคือ ใช฾สื่อบุคคล โดยมีอาจารยแเกษม รื่นสุข เป็นวิทยากรให฾ความรู฾เกี่ยวกับคุณค฽าของต฾นไม฾ในการ ดํารงชีวิตประจําวัน

ภาพที่ 4 ศูนยแการเรียนรูท฾ ี่ 4 บ฾านกับต฾นไม฾ ที่มา : http://www.facebook.com/18398118162537/photo/a.301414109882080.74703.183981181625374/301416989881792/?type=3&source

ศูนย์การเรียนรู้ที่ 5 ชีวภาพเพื่อชีวิตและสิ่งแวดล฾อม ที่บ฾านนางสมใจ มณี จะเป็นการให฾ความรู฾ว฽าสิ่ง รอบตัวเรามีประโยชนแทุกเรื่อง โดยสามารถจะหยิบจับอะไรก็ได฾ มาใช฾ได฾ทั้งหมด ยกตัวอย฽างไม฾ที่ตายแล฾วก็ สามารถนํามาเผาเป็นถ฽านเพื่อเป็นเชื้อเพลิงได฾ วิธีการสื่อสารคือ ใช฾สื่อบุคคล โดยมี นางสมใจ มณี เป็นวิทยากรให฾ความรู฾เกี่ยวกับการเลือกใช฾สิ่งของให฾ มี ประโยชนแสูงสุด และการนําสิ่งของที่เหลือใช฾กลับมาประยุกตแใช฾อีกครั้งหนึ่ง ศูนย์การเรียนรู้ที่ 6 พิพิธภัณฑแเครื่องมือเครื่องใช฾ที่บ฾าน อาจารยแเสน฽หแ บีดิลและ ในศูนยแการเรียนรู฾นี้ จะทําให฾เราได฾เห็นว฽า คนในสมัยอดีตเขาดํารงชีวิตด฾วยเครื่องมือเครื่องใช฾อย฽างไรบ฾าง ยกตัวอย฽างเช฽น คราด สี ฟใด หม฾อข฾าวหม฾อแกงสมัยก฽อน ตะเกียง เครื่องมือที่ใช฾ในการปลูกสร฾างต฽างๆ วิธีการสื่อสารคือ ใช฾สื่อบุคคล โดยมีอาจารยแเสน฽หแ บีดิลและ เป็นวิทยากรให฾ความรู฾เกี่ยวกับการใช฾อุปกรณแ หรือ เครื่องมือที่มีในอดีต ศูนย์การเรียนรู้ที่ 7 เศรษฐกิจพอเพียง ที่โรงเรียนเกษตรทฤษฎีใหม฽ โดยอาจารยแบุญเหลือ สมาน ตระกูล ซึ่งอาจารยแ บุญเหลือ ได฾นําที่ดินว฽างเปล฽ าจํานวน 14ไร฽เศษๆให฾เป็นโรงเรียนที่นําปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียงมาปรับใช฾ โดยใช฾ระบบเกษตรแบบผสมผสานที่หมุนเวียนตลอดปี วิธีการสื่อสารคือ ใช฾สื่อบุคคล โดยมีอาจารยแบุญเหลือ สมานตระกูล เป็นวิทยากรให฾ความรู฾เกี่ยวกับเศรษฐกิจ พอเพียง และมีสื่อกิจกรรม คือ การให฾ผู฾ที่เข฾ามาเรียนรู฾ภายในศูนยแการเรียนรู฾นี้ได฾ลงมือปลูกข฾าว ดํานา ในพื้นที่ ทีม่ ีการทํานาจริงๆ

347

ภาพที่ 5 ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 7 เศรษฐกิจพอเพียง ที่มา : http://2.bp.blogspot.com/-A7HvnQNTsCo/UETfZ62G5rI/AAAAAAAAACY/tqvWKiRQeoI/s1600/DSC_2834.JPG

ศูนย์การเรียนรู้ที่ 8 โฮมสเตยแ นอกจากจะเป็นแหล฽งศึกษาดูงานแล฾ว ที่หมู฽บ฾านลําไทรก็ยังเปิดเป็น โฮมสเตยแให฾ผู฾ที่สนใจเข฾าพักด฾วย โดยในส฽วนของโฮมสเตยแนี้มีทั้งหมด 10 หลังคาเรือน ส฽วนมากจะเป็นส฽วน เดียวกับบ฾านของเจ฾าของบ฾าน แต฽จะมีบางหลังที่สร฾างแยกออกมาให฾อยู฽กันเป็นสัดเป็นส฽วน และโฮมสเตยแทั้งสิบ หลังนี้ก็มีชื่อที่ไพเราะต฽างๆกันไป เช฽น บ฾านชมเดือน บ฾านเก็บตะวัน บ฾านพฤกษา บ฾านดาหลา บ฾านปลายนา บ฾านฟูาใส เป็นต฾น ราคาที่พัก 100 บาท/คน/คืน ค฽าอาหารหลัก 70 บาท/คน ค฽าอาหารว฽าง 25 บาท/คน ค฽าบริการทางมัคคุเทศกแ 500 บาท/คน/วัน ค฽าวิทยากร 1,500 บาท/ครั้ง หรือสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได฾ ที่อาจารยแสมชาย สมานตระกูล โทร.08-7145-0557 วิธีการสื่อสารคือ ใช฾สื่อโซเชียลในการประชาสัมพันธแและเป็นช฽องทางในการติดต฽อเข฾าพักในโฮมสเตยแ

ภาพที่ 6 ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 8 โฮมสเตยแ ที่มา : http://www.cbtdatabase.org/wp-content/uploads/2014/11/IMG_3096.jpg

โดยปกติ ผู฾ที่เข฾าชมหรือเข฾ามาเรียนรู฾การเกษตรของศูนยแการเรียนรู฾ในชุมชนคอยรุตตั๊กวานั้นมีทั้งที่ เป็นบุคคลในชุมชนเองและบุคคลภายนอกด฾วย ทั้งนักเรียน นักศึกษา หน฽วยงานหรือแม฾แต฽กระทั่งชุมชนอื่นๆที่ มีความสนใจต฽างก็เข฾ามาเรียนรู฾และการบริหารจัดการของชุมชนนี้ด฾วยเช฽นกัน ตารางแสดงการใช้สื่อของศูนย์การเรียนรู้ชุมชนคอยรุตตั๊กวา ศูนยแการเรียนรู฾/สื่อที่เลือกใช฾ สื่อบุคคล สื่อสิ่งพิมพแ สื่ออิเล็คทรอนิกสแ ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 1 ศูนยแบริการและ ถ฽ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร √ √ ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 2 ไร฽นาสวนผสม √ ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 3 ลําไทรฟารแม √ √ ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 4 บ฾านกับต฾นไม฾ √ ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 5 ชีวภาพเพื่อชีวิตและสิ่งแวดล฾อม √

สื่อกิจกรรม √ √

√

348

ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 6 พิพิธภัณฑแเครื่องมือเครื่องใช฾ ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 7 เศรษฐกิจพอเพียง ศูนยแการเรียนรู฾ที่ 8 โฮมสเตยแ

√ √

√ √

√ √

√ √

จากตารางแสดงการใช฾สื่อของศูนยแการเรียนรู฾ชุมชนคอยรุตต฿กวา พบว฽า ส฽วนใหญ฽ศูนยแการเรียนรู฾จะ เลือกใช฾สื่อบุคคลเป็นสื่อหลัก เพราะสื่อประเภทนี้จะสามารถถ฽ายทอดและสื่อสารความรู฾ทางด฾านการเกษตร ให฾กับคนในชุมชนหรือบุคคลที่เข฾ามาเรียนรู฾ภายในศูนยแการเรียนรู฾ได฾โดยตรงและยังสามารถสอบถามข฾อสงสัย และโต฾ ต อบกั บ ผู฾ รั บ สารได฾ ใ นทั น ที นอกจากนี้ ยั ง มี ก ารใช฾ สื่ อ เสริ ม ประเภทอื่ น ๆเข฾ า มาร฽ ว มด฾ ว ย ทั้ ง สื่ อ อิเล็คทรอนิกสแ ที่มีการประชาสัมพันธแกิจกรรมของศูนยแผ฽านโซเชียลมีเดีย ไม฽ว฽าจะเป็นเพจหรือเว็บไซคแของ ชุมชน สื่อสิ่งพิมพแ ที่ให฾ความรู฾เกี่ยวกับศูนยแการเรียนรู฾นั้นๆ สื่อกิจกรรม ที่มีการจัดกิจกรรมและสาธิตวิธีการทํา การเกษตรในรูปแบบต฽างๆ ประเภทของการสื่อสาร 1. การสื่อสารภายในบุคคล เป็นการสื่อสารแบบสองทางที่เป็นนามธรรม และพื้นฐานของการสื่อสาร ซึ่งจะต฾องเข฾าใจว฽า คุณคือใคร คิดอะไร โดยผ฽านการคิดและพูดคุยกับตัวเอง 2. การสื่อสารระหว่างบุคคล เป็นการถ฽ายถ฽ายทอดความรู฾ ความคิด ความรู฾สึก และความต฾องการ ของผู฾ส฽งสารไปยังผู฾รับสาร และเกิดปฏิกิริยาตอบสนอง โดยจะต฾องสื่อสารกันระหว฽าง 2-3 คน ในระยะใกล฾กัน 3. การสื่อสารแบบกลุ่ม เป็นการสื่อสารเฉพาะหน฾าระหว฽างกัน มีความสนใจหรือการแสดงออก ร฽วมกันในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง โดยแบ฽งเป็น การสื่อสารแบบกลุ฽มเล็กและการสื่อสารแบบกลุ฽มใหญ฽ 4. การสื่อสารแบบองค์กร องคแกร คือ การรวมตัวกันตั้งแต฽ 2 คนขึ้นไป มีการแบ฽งงานกันทําให฾กับ สมาชิกอย฽างชัดเจน เพื่อให฾บรรลุวัตถุประสงคแที่มีร฽วมกัน แบ฽งเป็น การสื่อสารภายในองคแกรและการสื่อสาร ภายนอกองคแกร 5. การสื่อสารแบบมวลชน เป็นการสื่อสารที่มุ฽งไปยังผู฾รับที่มีความแตกต฽างกันจํานวนมาก มีการ ถ฽ายทอดสารอย฽างเปิดเผย ส฽วนใหญ฽จะกําหนดเวลาให฾ถึงกลุ฽มผู฾รับสารพร฾อมๆกัน ภายในศูนยแการเรียนรู฾ชุมชนคอยรุตตั๊กวา มีการสื่อสารที่หลากหลายประเภท ซึ่งการสื่อสารแต฽ละ ประเภทจะถูกปรับเปลี่ ยนไปตามลักษณะของผู฾รับสาร ทั้งการสื่อสารระหว฽างบุคคล การสื่อสารแบบกลุ฽ ม สําหรับผู฾ที่เข฾ามาศึกษาดูงานเป็นหมู฽คณะ และการสื่อสารแบบมวลชน ที่สามารถช฽วยเผยแพร฽ ประชาสัมพันธแ ให฾บุคคลภายนอกรู฾จักและเข฾าใจการเกษตรมากยิ่งขึ้น บทสรุป การสื่อสารในการส฽งเสริมการเกษตรผ฽านศูนยแการเรียนรู฾ชุมชนคอยรุตตั๊กวา มีการใช฾สื่อที่หลากหลาย รูปแบบ ซึ่งช฽วยให฾การสื่อสารมีประสิทธิภาพเพิ่มมากยิ่งขึ้นแก฽ผู฾ใช฾บริการ เพราะนอกจากผู฾ที่มาเรียนรู฾จะได฾รับ ความรู฾จากศูนยแการเรียนรู฾แล฾ ว ยังสามารถเรียนรู฾การเกษตรผ฽านสื่อกิจกรรม ด฾วยการลงมือทําและปฏิบัติจริง

349

ได฾อีกด฾วย ซึ่งการสื่อสารในการส฽งเสริมการเกษตรผ฽านศูนยแการเรียนรู฾ชุมชนคอยรุตตั๊กวา ด฾วยวิธีการดังกล฽าว เป็นอีกหนึ่งช฽องทางที่จะช฽วยกระตุ฾นให฾ผู฾ที่สนใจเข฾ามาเรียนรู฾และเยี่ยมชมศูนยแการเรียนรู฾เพิ่มมากยิ่งขึ้น ดังนั้น หากมีการสื่อสารที่ดี การถ฽ายทอดความรู฾ไปสู฽ผู฾รับสารก็จะได฾รับผลที่ดีและมีประสิทธิภาพมากด฾วยเช฽นกัน

350

เอกสารอ้างอิง กรมส฽งเสริมการเกษตร. 2557. นโยบายและแนวทางการดาเนินงานส่งเสริมการเกษตร ปี 2557. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพแพัฒนาการถ฽ายทอดเทคโนโลยีการเกษตร เฉลิมศักดิ์ ตุ฾มหิรัญ. 2554. ความรู้เกี่ยวกับการสื่อสารและประชาสัมพันธ์ในงานส่งเสริมการเกษตร นนทบุรี : สาขาวิชาส฽งเสริมการเกษตรและสหกรณแ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. บุญธรรม จิตตแอนันตแ. 2540. ส่งเสริมการเกษตร. พิมพแครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพแ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรแ. ปรมะ สตะเวทิน. 2534. เอกสารการสอนชุดวิชาหลักและทฤษฎีการสื่อสาร. (พิมพแครั้งที่ 10). นนทบุรี : มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. ภัสวลีนิติ เกษตรสุนทร. 2550. ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการสื่อสารและพฤติกรรมการสื่อสาร ครั้งที่ 5. สาขาวิชานิเทศศาสตรแ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. ราตรี พัฒนรังสรรคแ. 2542. พฤติกรรมมนุษย์กับการพัฒนาตน. กรุงเทพฯ : ภาควิชาจิตวิทยาและการแนะ แนว คณะครุศาสตรแ สถาบันราชภัฎจันทรเกษม. วิรัช ลภิรัตนกุล. 2546. การประชาสัมพันธ์. (พิมพแครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณแมหาวิทยาลัย. มุสลิมไทยโพสตแดอทคอม. 2559. ศูนย์การเรียนรู้. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://muslimthai.muslimthaipost.com/main/index.php?page=sub&category=112&id= 8513.[25 กันยายน 2559].

351

การใช฾ Mobile Application เพื่อส฽งเสริมการเกษตร (กรณีศึกษา Protect plant) มัทชิมา บุญประสพ 56040698 บทนํา ในปใจจุบันมีการใช฾เทคโนโลยีเพื่อส฽งเสริมการเกษตรมากมายและหนึ่งในนั้นคือ แอพพลิเคชั่น ที่เป็น ซอฟตแแวรแที่ใช฾เพื่อช฽วยการทํางานของผู฾ใช฾ (User) โดย Application จะต฾องมีสิ่งที่เรียกว฽า ส฽วนติดต฽อกับผู฾ใช฾ (User Interface หรือ UI) เพื่อเป็นตัวกลางการใช฾งานต฽าง ๆ แอพพลิเคชั่นถือเป็นเครื่องมือที่ทําให฾เกษตรกร ประกอบอาชีพได฾อย฽ างสะดวกสบายมากยิ่ งขึ้น และในปใจจุบันนี้ปใญหาที่พบบ฽อยในการทําการเกษตรคือ ปใญหาด฾านศัตรูพืชซึ่งเกษตรกรบางรายสูญเสียรายได฾เป็นอย฽างมาก เนื่องจากผลผลิตถูกทําลายเสียหาย และ ด฾วยเหตุนี้ กรมส฽งเสริมการเกษตรจึงได฾คิดค฾น Mobile Application ที่ชื่อว฽า Protect Plant ซึ่งเป็น App สารพัดประโยชนแที่บอกข฽าวสารทางการเกษตรไปจนถึงพยากรณแอากาศ และนอกจากนี้ยังสามารถพยากรณแ โรคระบาดทางพืชได฾อีก ด฾วยและที่สําคัญเป็น App ราคาฟรีที่ไม฽ว฽าจะใครก็สามารถดาวนแโหลดมาใช฾เป็น ประโยชนแได฾อย฽างหลากหลาย แอพพลิเคชั่น Mobile Application ประกอบขึ้นด฾วยคําสองคํา คือ Mobile กับ Application จะหมายความได฾ว฽า Mobile คือ อุปกรณแสื่อสารที่ใช฾สําหรับติดต฽อสื่อสาร ไม฽เพียงแต฽ส ามารถใช฾งานได฾ตามพื้นฐานของโทรศัพทแ แล฾ว ยังทํางานได฾เหมือนกับเครื่องคอมพิวเตอรแ เนื่องจากเป็นอุปกรณแที่พกพาได฾จึงมีคุณสมบัติเด฽น คือ ขนาด เล็ ก น้ํ า หนั กเบาใช฾ พ ลั งงานค฽อ นข฾ างน฾ อ ย ทํ า หน฾ า ที่ ตอบสนองการใช฾ งานของผู฾ ใ ช฾ไ ด฾ ห ลากหลาย สํ า หรั บ Application คือ ซอฟตแแวรแที่ใช฾เพื่อช฽วยการทํางานของผู฾ใช฾ (User) โดย Application จะต฾องมีสิ่งที่เรียกว฽า ส฽วนติดต฽อกับผู฾ใช฾ (User Interface หรือ UI) เพื่อเป็นตัวกลางการใช฾งานต฽าง ๆ โดยผู฾ใช฾งานสามารถทําการ ดาวนแโหลดผ฽านช฽องทางการดาวนแโหลดแต฽ละระบบ ปฏิบัติการซึ่งมีทั้งแอพพลิเคชั่นดาวนแโหลดฟรีและดาวนแ โหลดแบบเสียค฽าใช฾จ฽าย การส่งเสริมการเกษตร การส฽งเสริมการเกษตรเป็นการนํากระบวนการความรู฾ วิธีการ และเทคนิคใหม฽ไปนําเสนอให฾เกษตรกร เพื่อให฾เกษตรกรมุ฽งพัฒนาความรู฾ ความคิด ทัศนะคติ และทักษะทางการเกษตรจนทําให฾ส ามารถนําไปใช฾ สําหรับการผลิตทางการเกษตรได฾ประสบผลสําเร็จ ในปใจจุบันและในอนาคตการส฽งเสริมและพัฒนาการเกษตรของไทยนับว฽ามีความสําคัญและจําเป็น อย฽ างมาก ทั้งนี้ เพราะว฽าพื้น ฐานทางเศรษฐกิจของไทย คือภาคเกษตรกรรมประชากรส฽ ว นใหญ฽ก็มีอาชี พ เกษตรกรและทรัพยากรต฽างๆซึ่งมีปใจจัยการผลิตและผลผลิตก็มีอยู฽อย฽างสมบูรณแและหลากหลาย (2546 : 56) ความสาคัญของการส่งเสริมการเกษตร การส฽งเสริมการเกษตรถือว฽าเป็นสิ่งสําคัญต฽อการพัฒนาอาชีพทางด฾านการเกษตร การพัฒนาส฽งเสริม การเกษตรจากยุคอดีตถึงสู฽ยุคปใจจุบันเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตการเกษตร และพัฒนาคุณภาพชีวิตของ ประชาชน พื้นฐานเศรษฐกิจสังคมและความมั่นคงของประเทศ การส฽งเสริมการเกษตรถือว฽าเป็นการสนับสนุน ช฽วยเหลือผู฾ประกอบอาชีพเกษตรกรรมที่เป็นชาวนาชาวไร฽เพื่อเป็นการเพิ่มรายได฾เพิ่มประสิทธิภาพในการ

352

ทํางาน นอกจากนั้นการส฽งเสริมการเกษตรเป็นการสร฾างเสริม กระตุ฾นเตือนให฾เกิดการเรีย นรู฾เพื่อพัฒนาอาชีพ ของตนเองพร฾อมปรับปรุงและเสริมสร฾างประสิทธิภาพในเกษตรกรได฾มีการพัฒนามากยิ่งขึ้นไป แอพพลิเคชั่นกับการเกษตร การส฽งเสริมการเกษตรในปใจจุบันเกิดการเปลี่ยนแปลงด฾านการผลิตสินค฾าเกษตร ที่ต฾องการเผชิญกับ การเปลี่ยนแปลงกับภัยธรรมชาติที่นับวันรุนแรงมากขึ้นการเปลี่ยนแปลงของระบบการค฾าเสรีที่เปิดกว฾างขึ้น และการเปลี่ยนแปลงของข฾อมูลข฽าวสารและเทคโนโลยี ปใจจัยสําคัญเหล฽านี้ส฽งผลให฾กรมส฽งเสริมการเกษตร มี เปูาหมายที่จะเปลี่ยนแปลงการบริหารจัดการข฾อมูล โดยต฾อง “จัดทําและใช฾” ข฾อมูลระบบสารสนเทศ องคแ ความรู฾ ภูมิปใญญา และการนําข฾อมูลมาใช฾ให฾เกิดประโยชนแมากที่สุด ปรับเปลี่ยนวิธีคิดของบุคลากร และการ ทํางานขององคแกร ทั้งการขับเคลื่อนการปฏิบัติงานในพื้นที่ การสนับสนุนด฾านวิชาการโดยคาดหวังให฾เจ฾าหน฾าที่ ส฽งเสริมการเกษตรมีบทบาทและอัตลักษณแ ในการเป็นนักส฽งเสริมการเกษตรมืออาชีพ เป็น Smart officer อํานวยความสะดวกในการนําข฾อมูล ระบบสารสนเทศ องคแความรู฾ ภูมิปใญญามาใช฾ให฾เกิดประโยชนแ สูงสุดและ รวดเร็วเพียงปลายนิ้วสัมผัสบน Smartphone และ Teblet ซึ่งผู฾ใช฾งานสามารถใช฾งานได฾อย฽างสะดวกสบาย Protect Plants ความเป็นมาของแอพพลิเคชั่น Protect plants นายไพรัช หวังดี รองอธิบดีกรมส฽งเสริมการเกษตร เปิดเผยว฽า ประเทศไทยอยู฽ในเขตร฾อนชื้น สามารถ ปลูกพืชได฾ตลอดทั้งปี จึงทําให฾โรคและแมลงศัตรูพืชมีอาหารรวมถึงที่อยู฽อาศัยได฾อย฽างต฽อเนื่อง โดยเฉพาะ ในช฽วงฤดูแล฾ง เป็นสภาพที่เหมาะสมกับการเจริญเติบโตของแมลงที่มักจะระบาดสร฾างความเสียหายกับผลผลิต ของเกษตรกร ซึ่งหลักการปูองกันและกําจัดศัตรูพืชที่สําคัญ คือ การทําให฾ต฾นพืชแข็งแรง และการควบคุมโรคแมลงศัตรูพืชไม฽ให฾เพิ่มจํานวนมากจนก฽อให฾เกิดความเสียหายกับพืชผลทางการเกษตร ด฾วยเหตุนี้กรมส฽งเสริม การเกษตรจึงได฾คิดค฾นและจัดทําแอพพลิ เคชั่น Protect plants ขึ้น เพื่อช฽วยสนับสนุนการปฏิบัติงานของ เจ฾าหน฾าที่ส฽งเสริมการเกษตร เกษตรกร หรือประชาชนทั่วไป ให฾สามารถเข฾าถึงข฾อมูล องคแความรู฾ด฾านอารักขา พืช วินิจฉัยศัตรูพืชเบื้องต฾น พยากรณแเตือนการระบาดศัตรูพืช หรือพยากรณแสภาพอากาศ ประโยชนแของแอพพลิเคชั่น Protect plants 1. ทําให฾เกษตรกรเข฾าถึงข฾อมูลข฽าวสารทางการเกษตรได฾ง฽ายขึ้น 2. ช฽วยให฾เกษตรกรแก฾ไขปใญหาทางด฾านการกําจัดศัตรูพืชและการรักษาโรคพืชได฾ตรงจุด 3. เป็นการช฽วยปูองกันปใญหาทางด฾านศัตรูพืช

ภาพที่ 1แสดงตัวอย฽างโลโก฾แอพพลิเคชั่น Protect plant ที่มา : แอพพลิเคชั่น Protect plant (2559)

353

ภาพที่ 2 แสดงการประชาสัมพันธแแอพพลิเคชั่น Protect plant ที่มา : แอพพลิเคชั่น Protect plant (2559)

ภาพที่ 3 แสดงตัวอย฽างหน฾าแอพพลิเคชั่น Protect ที่มา : แอพพลิเคชั่น Protect plant (2559)

Protect Plants มีเมนูหลักให฾ใช฾งานถึง 6 เมนู 1.ข฽าวสารการเกษตร เพื่อให฾เกษตรกรได฾รับข฽าวสารด฾านการเกษตรที่รวดเร็ว

354

ภาพที่ 4 แสดงตัวอย่างข่าวสารการเกษตร ที่มา : แอพพลิเคชั่น Protect plant (2559) 2.องคแความรู฾ด฾านอารักขาพืช - โรค-แมลงศัตรูพืช ไม฾ยืนต฾น และการปูองกันกําจัด -. โรค-แมลงศัตรูพืช ผัก และการปูองกันกําจัด - โรค-แมลงศัตรูพืช ไม฾ประดับ และการปูองกันกําจัด - โรค-แมลงศัตรูพืช พืชไร฽ และการปูองกันกําจัด - โรค-แมลงศัตรูพืช ข฾าว และการปูองกันกําจัด - ศัตรูธรรมชาติ และจุลินทรียแที่สําคัญ โดยมีรายละเอียดเกี่ยวกับ โรค-ศัตรูพืช เชื้อสาเหตุ ลักษณะอาการ และการปูองกันกําจัด สามารถแชรแผ฽าน Facebook และ E-mail

รูปที่ 5 แสดงตัวอย฽างองคแความรู฾ด฾านอารักขา พืทีช่มา : แอพพลิเคชั่น Protect plant (2559)

355

3.การวินิจฉัยโรคและแมลงศัตรูพืชเบื้องต฾นตามชนิดอาการ จะวินิจฉัยตามลักษณะอาการผิดปกติที่เกิดขึ้น (กรณีไม฽เจาะจงชนิดพืช)

รูปที่ 6 แสดงตัวอย฽างการวินิจฉัยศัตรูพืช ที่มเบืา้อ:งต฾แอพพลิ เคชั่น Protect plant (2559) น 4. การวินิจฉัยโรคและแมลงศัตรูพืชเบื้องต฾นตามชนิดพืช วินิจฉัยตามลักษณะอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นบนส฽วน ของพืชเข฾าใช฾งานได฾ ๔ กลุ฽มพืช รวม ๑๑ ชนิดพืช ได฾แก฽ กลุ฽มข฾าว - พืชไร฽ ได฾แก฽ ข฾าว ข฾าวโพด ถั่วลิสง กลุ฽มไม฾ดอก ไม฾ประดับ ได฾แก฽กล฾วยไม฾ กุหลาบ ดาวเรือง กลุ฽มไม฾ ผล ไม฾ยืนต฾น ได฾แก฽ กล฾วย มะละกอ เงาะ กลุ฽มพืชผัก - ได฾แก฽ พืชตระกูลกะหล่ําและผักกาด ถั่วผักยาว

รูปที่ 7 แสดงตัวอย฽างการวินิจฉัยศัตรูพืช ที่มตามชนิ า : แอพพลิ ดพืช เคชั่น Protect plant (2559)

356

5.การพยากรณแเ ตือ นการระบาดของโรคต฽า งๆ เตื อนการระบาดศัต รู พืช รายสั ปดาหแ จากการวิ เคราะหแ สถานการณแตามชนิดพืช ระยะการเจริญเติบโต และปใจจัยที่เกี่ยวข฾องอื่นๆ ที่เหมาะสมต฽อการเกิดการระบาด ของศัตรูพืชในช฽วงสัปดาหแ

รูปที่ 8 แสดงตัวอย฽างการพยากรณแเตือนการระบาด ที่มาต฽:างๆ แอพพลิเคชั่น Protect plant (2559) ของโรค 6. การพยากรณแสภาพอากาศ เตือนเกี่ยวกับสภาพอากาศประจําวัน

รูปที่ 9 แสดงตัวอย฽างการพยากรณแ ที่มาอากาศ : แอพพลิเคชั่น Protect plant (2559)

357

สรุป ในปใจจุบัน Mobile Application ถือเป็นอีกช฽องทางหนึ่งที่สามารถช฽วยเหลือและให฾ความรู฾รวมทั้ง เผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสารได฾อย฽างรวดเร็ว ทําให฾ผู฾คนต฽างให฾ความสนใจเป็นอย฽างมาก รวมถึง Protect plant แอพพลิเคชั่นทางการเกษตรที่มีประโยชนแและสามารถช฽วยแก฾ปใญหาของเกษตรกรในด฾านการปูองกันโรคพืช การระบาด และการพยากรณแอากาศ ด฾วยคุณสมบัติของแอพพลิเคชั่นนี้ ทําให฾เกษตรกรสามารถเตรียมตัวและ หาวิธีรับมือกับปใญหาผ฽าน Protect plant ได฾อย฽างรวดเร็วและทันเหตุการณแ รวมถึ งยังสามารถพัฒนาองคแ ความรู฾และพัฒนาเกษตรกรให฾มีการตื่นตัวและเตรียมพร฾อมอยู฽เสมอ ถือว฽า Protect plant เป็นอีกหนึ่ง เครื่องมือที่ช฽วยในการส฽งเสริมการเกษตรและเพิ่มประสิทธิภาพการทํางานของเกษตรกรได฾อีกด฾วย

358

อ้างอิง โกมล สนั่นก฾อง, (2543). กระบวนการในการดําเนินงานในการส฽งเสริมการเกษตรขององคแการบริหารส฽วน ตําบล สันทราย อําเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม฽. วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต(เกษตรศาสตรแ), มหาวิทยาลัยเชียงใหม฽ นุชจรินทรแ ศรีสุวรรณแ, (2553). พฤติกรรมการใช฾งานและปใจจัยที่มีผลในการเลือกใช฾แอพพลิเคชั่น บน โทรศัพทแเคลื่อนที่สมารแทโฟน กรณีศึกษา : นักศึกษามหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตยแ. วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต , มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตยแ. พักตรแสุดา พิลึก, (2549). ความพึงพอใจในการปฏิบัติงานของนักวิชาการส฽งเสริมการเกษตรในเขต กรุ ง เทพมหานคร. วิ ท ยาศาสตรมหาบั ณ ฑิ ต , สาขาสงเสริ ม การเกษตร คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรแ. วิทวัส ประดิษฐแ วท.บ.(เทคโนโลยีสารสนเทศ), ( 2557). ผลกระทบด฾านพลังงานของแอพพลิเคชั่นโมบาย อินเตอรแเน็ตที่เกิดใหม฽บนเครือข฽ายยูเอ็มทีเอสและแอลทีอี. วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต , สาขาวิศวกรรม อิเล็กทรอนิกสแและโทรคมนาคม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าธนบุรี. สิริสุดา รอดทอง, (2556). ความตั้งใจในการดาวนแโหลดโมบายแอพพลิเคชั่นของผู฾ใช฾โทรศัพทแเคลื่อนที่ในกลุ฽ม สมารแทโฟน. บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต , สาขาการตลาด คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ธัญบุรี.

359

เกษตรกรรมยั่งยืนสู่การถ่ายทอดผ่านละครโทรทัศน์ช่อง 3 รัตนาวดี พิมทะโนทัย 56040699 บทนา รายการโทรทัศนแ ย อดนิ ย มคงหนี ไม฽พ฾นเรื่องของ “ละคร” ที่อยู฽คู฽คนไทยมานานหลายสิ บปี มี ห ลาย ประเภทและหลากหลายช฽อง ช฽องรายการโทรทัศนแก็เป็นปใจจัยหลักที่ผู฾รับชมจะเลือกรับชมละคร ปใจจุบัน จํานวนช฽องของทีวีดิจิทัลเพิ่มมากขึ้น ทําให฾เกิดการแข฽งขันดึงเรตติ้ง จากฐานผู฾ชมขึ้น ละครจึงถูกใช฾เป็นกลยุทธแ เพื่อดึงความสนใจของผู฾ช มเป็น วงกว฾าง ซึ่งในแต฽ละช฽องก็จะมีการนําเสนอรูปแบบของละครไม฽ เหมือนกัน ตัวอย฽างเช฽น ช฽อง3 นําเสนอละครแบบสลับซับซ฾อน สะท฾อนสังคมปใจจุบัน ช฽อง7 เน฾นละครแนวแอคชั่น เนื้อหา ไม฽ซับซ฾อน และช฽อง5 นิยมสร฾างละครแบบย฾อนยุค ละครเป็นตอนๆ ฯลฯ (ผศ.ชิตาภา สุขพลํา, 2556) ช฽อง รายการโทรทัศนแยอดนิยมจากฐานผู฾ชมจํานวนมาก ได฾แก฽ ช฽อง7 และช฽อง3 สําหรับช฽อง7 ถือเป็นช฽องที่ได฾รับ ความนิยมจากฐานผู฾ชมในต฽างจังหวัด ส฽วนช฽อง3 มักเจาะกลุ฽มสังคมของคนเมือง โดยสร฾างละครตามความนิยม สภาพแวดล฾อมและสถานการณแ ละครจากช฽องอื่นๆนั้นนิยมนําเสนอแต฽แบบเดิ มๆ แตกต฽างจากช฽อง3 ที่มักจะ สร฾างเนื้อหาละครที่แตกต฽าง จากจุดนี้ทําให฾ละครจากช฽อง3 สามารถช฽วงชิงเรตติ้งจากช฽อง7 และช฽องอื่นๆได฾ใน หลายปีที่ผ฽ านมา อีกทั้งกระแสในปใจจุ บันนี้ผู฾คนหันมาให฾ความสําคัญกับสุขภาพและสิ่งแวดล฾อม ละครที่มี เนื้อหาเกี่ยวกับการเกษตรก็เป็นที่ นิยมกันเพิ่มมากขึ้น มักจะนําเสนอในรูปแบบของเกษตรกรรมยั่งยืน เพราะ ต฾องการให฾ ผู฾ ช มตระหนั กถึงปใ ญหาและเห็ นความแตกต฽างของการทําการเกษตรกรรมแบบเก฽า จากการใช฾ สารเคมีและเห็นถึงข฾อดีของการทําเกษตรกรรมแบบยั่งยืน ความหมายและรูปแบบของเกษตรกรรมยั่งยืน จากการศึ ก ษาความหมายของเกษตรกรรมยั่ ง ยื น มี ผู฾ ใ ห฾ ค วามหมายจํ า นวนมากดั ง นี้ สํ า นั ก งาน คณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห฽งชาติ (บัณฑูร เศรษฐศิโรตมแ, 2546) ได฾กําหนดความหมาย ของ เกษตรกรรมยั่งยืนว฽า ระบบการทําการเกษตรที่ให฾ความสําคัญกับระบบนิเวศ โดยจะต฾องช฽วยฟื้นฟูและ อนุรักษแทรัพยากรในไร฽นาและสิ่งแวดล฾อม ลดการพึ่งพาปใจจัยการผลิตจากภายนอกให฾ได฾มากที่สุด มีความ เป็นไปได฾ในทางปฏิบัติและมีผลตอบแทนที่จะทําให฾เกษตรกรสามารถดํารงชีพและประกอบอาชีพการเกษตรได฾ อย฽างยั่งยืน ชนวน รัตนวราหะ (2537) กล฽าวว฽า เกษตรยั่งยืน คือ ระบบการเกษตรที่รักษาอัตราของการผลิตให฾อยู฽ใน ระดับที่ไม฽ก฽อให฾เกิดความเสียหายในระยะยาวติดต฽อกัน ภายใต฾สภาพแวดล฾อมที่เลวร฾ายหรือไม฽เหมาะสม โดย ความยั่งยืนนี้จะต฾องมีความสมดุลระหว฽างความหลากหลายของสรรพสิ่งมีชีวิตในระบบนิเวศเกษตร และมีความ ผสมกลมกลืนในการอาศัยพึ่งพาเกื้อกูลซึ่งกันและกัน University of California (1997) ได฾ให฾ความหมายของเกษตรกรรมยั่งยืน คือ การตั้งอยู฽บนรากฐานของ การมองไปข฾างหน฾าในอนาคต เพื่อรักษาทรัพยากรธรรมชาติที่จําเป็นต฽อการดํารงชีวิตของมนุษยแในระยะยาว

360

จนถึงชั่วลูกชั่วหลาน ฉะนั้นการรักษาสภาพแวดล฾อมและทรัพยากรของมนุษยแซึ่งรวมไปถึงความรับผิดชอบต฽อ สังคม เช฽น ความปลอดภัยของการทํางาน และสุขภาพของเกษตรกร และผู฾บริโภคทั้งในระยะสั้นและระยะยาว การอนุรักษแบํารุงดิน และสภาพแวดล฾อมตามธรรมชาติให฾อุดมสมบูรณแในระยะยาวอย฽างต฽อเนื่อง แปลและถอด ความจาก จากข฾างต฾นสามารถกล฽าวสรุปความหมายได฾ว฽า เกษตรกรรมยั่งยืน คือ ระบบเกษตรกรรมที่มีการผลิต หรือวิถีเกษตรกรรมที่สอดคล฾องกับธรรมชาติ ไม฽ใช฾ทรัพยากรอย฽างสิ้นเปลือง ไม฽ทําลายสิ่งแวดล฾อม ลด ละ เลิก การใช฾สารเคมี รู฾จักใช฾เทคโนโลยีทางการเกษตรให฾เหมาะสม สอดคล฾องกับวิ ธีชีวิตหรือวัฒนธรรมดั่งเดิมของ ท฾องถิ่น เพื่อให฾เกษตรกรสามารถพึ่งพาตนเองได฾ สร฾างอาชีพที่ยั่งยืน ส฽งเสริมคุณภาพชีวิตที่ดีของเกษตรกรและ ผลิตอาหารที่มีคุณภาพสู฽ผู฾บริโภค รูปแบบเกษตรกรรมยั่งยืนที่ถ่ายทอดผ่านละครโทรทัศน์ กรมส฽งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณแ (2559) ได฾จําแนกเกษตรกรรมยั่งยืนออกเป็น 5 รูปแบบ คือ 1) เกษตรผสมผสาน (Integrated farming) 2) เกษตรอินทรียแ (Organic farming) 3) เกษตร ธรรมชาติ (Natural farming) 4) เกษตรทฤษฎีใหม฽ (New theory agriculture) 5) วนเกษตร (Agro forestry) ซึ่งทั้ง 5 ประเภทดังกล฽าว จากการศึกษารวบรวมข฾อมูลโดยผู฾เขียนพบว฽า ส฽วนใหญ฽นิยมนําเกษตรกรรม ยั่งยืน 3 รูปแบบมาถ฽ายทอดผ฽านละครโทรทัศนแ ดังนี้ 1. เกษตรผสมผสาน (Integrated farming) หมายถึง ระบบการเกษตรที่มีการปลูกพืชและมีการเลี้ยงสัตวแหลายชนิดในพื้นที่เดียวกัน โดยที่กิจกรรม การผลิ ตแต฽ละชนิดเกื้อกูลประโยชนแ ต฽อกันได฾อย฽างมีประสิ ทธิภาพ (วิฑูรยแ เลี่ยนจํารูญ , 2530) มีการใช฾ ทรัพยากรที่มีอยู฽ในไร฽นาอย฽างเหมาะสม เกิดประโยชนแสูงสุด มีความสมดลต฽อสิ่งแวดล฾อมอย฽างต฽อเนื่องและเกิด การเพิ่มพูนความอุดมสมบูรณแของทรัพยากรธรรมชาติด฾วย (ชนวน รัตนวราหะและประเวศ แสงเพชร, 2532) และผลพลอยได฾จากเศษซากจากการปลูกพืชจะเป็นกิจกรรมการเลี้ยงสัตวแ และผลที่ได฾จากการเลี้ยงสัตวแก็จะ เป็นประโยชนแต฽อพืชด฾วยนับว฽าเป็นการประสานเกื้อกูลกันระหว฽างพืชและสัตวแ ละครที่มีเนื้อหาเกษตรด฾านนี้ เช฽น ธรณีนี้นี่ใครครอง รักประกาศิต ผู฾ใหญ฽ลีกับนางมา เป็นต฾น 2. เกษตรทฤษฎีใหม฽ (New theory agriculture) หมายถึง เป็นแนวพระราชดําริของพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวภูมิพลอดุลยเดช เกี่ยวกับการจัดพื้น ที่ดินเพื่อการอยู฽อาศัยและมีชีวิตอย฽างยั่งยืน โดยมีแบ฽งพื้นที่เป็นส฽วน ๆ ได฾แก฽ พื้นที่น้ํา พื้นที่ดินเพื่อเป็นที่นา ปลูกข฾าว พื้นที่ดินสําหรับปลูกพืชไร฽นานาพันธุแ และที่สําหรับอยู฽อาศัยและเลี้ยงสัตวแ ในอัตราส฽วน 3:3:3:1 เป็น หลักการในการบริหารการจัดการที่ดินและน้ํา เพื่อการเกษตรในที่ดินขนาดเล็กให฾เกิดประสิทธิภาพสูงสุด (วิกิพี เดีย สารานุกรมเสรี, 2559) ละครที่มีเนื้อหาเกษตรด฾านนี้ เช฽น ธรณีนี้นี้ใครครอง ผู฾ใหญ฽ลีกับนางมา ลูกหนี้ที่รัก เป็นต฾น 3. เกษตรอินทรียแ (Organic farming)

361

หมายถึง ระบบการผลิตที่ให฾ความสําคัญกับ ความยั่งยืนของสุขภาพดิน ระบบนิเวศ และผู฾คน เกษตร อิน ทรี ยแ พึ่ง พาอาศั ย กระบวนการทางนิ เวศวิ ท ยา ความหลากหลายทางชีว ภาพ และวงจรธรรมชาติ ที่ มี ลักษณะเฉพาะของแต฽ละพื้นที่ แทนที่จะใช฾ปใจจัยการผลิตที่มีผลกระทบทางลบ เกษตรอินทรียแผสมผสานองคแ ความรู฾พื้นบ฾าน นวัตกรรม และความรู฾ทางวิทยาศาสตรแในการอนุรักษแสิ่งแวดล฾อม และส฽งเสริมความสัมพันธแที่ เป็นธรรมและคุณภาพชีวิตที่ดีของทุกผู฾คนและสิ่งมีชีวิตต฽างๆ ที่เกี่ยวข฾อง (กรีนเนท, 2559) ละครที่มีเนื้อหา เกษตรด฾านนี้ เช฽น ธรณีนี้นี้ใครครอง ผู฾ใหญ฽ลีกับนางมา ดาวเรือง อันโกะ กลรักสตรอวแเบอรแรี่ เป็นต฾น ตัวอย่างละครโทรทัศน์ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับเกษตรกรรมยั่งยืน ตัวอย฽างละครโทรทัศนแที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการเกษตร ผู฾เขียนขอยกตัวอย฽างละครมา 4 เรื่องดังนี้

ภาพที่ 1 ละครธรณีนี่นี้ใครครอง, รักประกาศิต, ดาวเรือง, และ อันโกะ กลรักสตรอวแเบอรแรี่ ที่มา : pantip (2556) 1. ธรณีนี่นี้ใครครอง (2555) เป็นเรื่องราวของ อาทิจและดรุณี คือตัวแทนคนรุ฽นใหม฽ ที่รับสืบทอดภาระและหน฾าที่ที่มีต฽อแผ฽นดิน หรือ "ธรณี" มาจากคุณย฽า ผู฾หญิงตัวคนเดียวที่ใช฾ทั้งความแข็งแกร฽งและความอ฽อนโยน หว฽านพืชปลูกพันธุแจนเติบโต งอกงาม และสามารถโอบอุ฾มทุกชีวิตไว฾บนแผ฽นดิน แต฽กว฽าจะถึงวันนั้นได฾ อุปสรรคและปใญหาที่เกิดขึ้นระหว฽าง ทางมากมาย ดังชีวิตจริงของเราทุกคน ที่มีทั้งความสนุกสนาน หวามหวาน ทดท฾อ และบางครั้งก็มีน้ําตา แต฽ สุดท฾ายแล฾ว ความสุขกับความสําเร็จ ก็ย฽อมเป็นรางวัลที่ผู฾มีความเพียรพึงจะได฾รับ (วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี , 2559) ธรณีนี่นี้ใครครอง เป็นละครที่สะท฾อนให฾เห็นถึงวีชีวิต และการทําเกษตรกรรมเกือบทั้งเรื่อง เป็นเรื่องราว ของ อาทิจ ชายหนุ฽มที่เรียนด฾านการเกษตรมา เขามีความฝในและมีความตั้งใจในอุดมการณแของตัวเองอย฽าง แน฽วแน฽ที่จะทําการเกษตรให฾ประสบความสําเร็จ เขาได฾เริ่มทําการเกษตรตั้งแต฽ต฾น โดยมีคุณย฽าแดง คอยสั่งสอน และให฾คําแนะนําต฽างๆทั้งเรื่องของการใช฾ชีวิตและการทําเกษตรกรรม โดนคนอื่นดูถูกเกี่ยวกับอาชีพการเกษตร มากมายไม฽เว฾นแม฾แต฽พ฽อของเขาเองที่ไม฽เห็นด฾วยกับการประกอบอาชีพนี้เพราะเห็นว฽าเป็นอาชีพที่ลําบาก ไม฽มี เกียรติและศักดิ์ศรี เป็นเพียงชนชั้นรากหญ฾า ยิ่งโดนดูถูกเท฽าไรยิ่งเป็นแรงผลักดันมากเท฽านั้น แม฾จะต฾องผ฽าฝใน อุปสรรคแต฽างๆกว฽าจะประสบความสําเร็จได฾ จนในที่สุดเขาก็สามารถแสดงให฾คนอื่นๆเห็นได฾ว฽า การทําอาชีพ

362

เกษตรกรรมนี้ สามารถประสบความสําเร็จได฾ไม฽น฾อยหน฾าอาชีพอื่นๆเลย โดยระบบแบบเกษตรกรรมยั่งยืนที่ ถ฽ายทอดผ฽านละครโทรทัศนแจําแนกออกเป็นประเด็นต฽างๆดังนี้ 1) แนวคิดการเกษตรแบบผสมผสาน : ในละครมีการทําการเกษตรชนิดต฽างๆอย฽างมากมาย เช฽น ไร฽ ส฾ม ไร฽ข฾าวโพด ไร฽กล฾วย ไร฽สตรอวแเบอรแรี แปลงกะหล่ําปี นาข฾าว เป็นต฾น มีการผสมผสานการปลูกพืชและเลี้ยง สัตวแซึ่งเป็นลักษณะการเกื้อกูลกันคือ สามารถใช฾พืชเป็นอาหารของสัตวแ เช฽น ใช฾ต฾นอ฽อนของกล฾วยสับผสมฟาง และหญ฾าแห฾งให฾วัวและควายกินได฾ ส฽วนมูลสัตวแของวัวและควายที่ได฾นั้นนํามาทําเป็นปุ฻ยหมัก ปุ฻ยคอก ฯลฯ อีก ทั้งต฾นกล฾วยยังสามารถทําเป็นน้ําหมักชีวภาพ โดยนําหน฽อกล฾วยไปสับให฾ละเอียดผสมน้ําและน้ําตาลหมักทิ้งไว฾ 2 เดือน ใช฾บํารุงผลกล฾วยให฾โตขึ้นกว฽าเดิมได฾อีกด฾วย และมีการทํา นาข฾าวแบบขั้นบันไดเพื่อที่จะได฾เหลือพื้นที่ ราบสําหรับเพาะปลูกพืชชนิดอื่นๆได฾

ภาพที่ 2 แสดงการเกษตรที่ทําภายในไร฽ จากละครธรณีนี่นี้ใครครอง ที่มา : pantip (2555) 2) แนวคิดการเกษตรแบบทฤษฎีใหม฽ : ละครเรื่องนี้ได฾ถ฽ายทอดแนวคิดการทําการเกษตรและการ ดําเนินชีวิตตามแนวพระราชดําริของพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวเป็นส฽วนหลักของละคร ได฾มีการจัดสรรที่ดิน ตามหลักการเกษตรแบบทฤษฎีใหม฽ มีส฽วนที่ทําการเพาะปลูกพืชหลากหลายชนิด เช฽น ไร฽ส฾ม นาข฾าว แปลงผัก เป็นต฾น ส฽วนที่ไว฾เลี้ยงสัตวแเช฽น วัวหรือควาย และส฽วนที่เป็นที่อยู฽อาศัยคือ บ฾านคุณย฽า ที่พักคนงาน อีกทั้งตอนที่ อาทิจปลูกผักสลัดและทํานาแบบขั้นบันไดก็ได฾ใช฾พื้นที่เพียงจํานวนน฾อยเพื่อทดลองดูก฽อนว฽าจะเกิดผลสําเร็จ หรือไม฽ ถือเป็นการทําการเกษตรแบบประมาณตนที่พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวได฾ทรงตรัสไว฾ 3) แนวคิดการเกษตรแบบอินทรียแ : ในละครเรื่องนี้มีการกล฽าวถึงการเพาะปลูกพืชชนิดต฽างๆ โดย ไม฽ใช฾สารเคมีเข฾ามายุ฽งเกี่ยวหรือใช฾เท฽าที่จําเป็นเท฽านั้น เช฽น การปลูกผักสลัด ที่พระเอกได฾ใช฾น้ําหมักชีวภาพแทน การใช฾สารเคมีและได฾ใช฾ฟางหรือใบไม฾แห฾งมาคลุมไว฾ตลอดเวลา เพื่อที่จะให฾วัสดุที่คลุมดินย฽อยสลายกลายเป็น ธาตุอาหารในดิน ทําให฾ดินมีความชุ฽มชื้นและมีธาตุอาหารเพียงพอต฽อความต฾องการของพืชส฽งผลให฾พืชเติบโตได฾ อย฽างสมบูรณแ การใช฾หน฽อกล฾วยมาทําน้ําหมักชีวภาพเพื่อบํารุงให฾ผลกล฾วยโตขึ้นกว฽าปกติ และการใช฾มูลของวัว และควายมาทําปุ฻ยหมัก ปุ฻ยคอก แทนการใช฾ปุ฻ยเคมี เป็นต฾น

363

2. รักประกาศิต (2555) นริศราหรือนิด ต฾องเลิกเรียนที่อเมริกากลางคัน เพราะพ฽อที่เป็นทูตทหารประจําฝรั่งเศส เสียชีวิต และ เกิดขัดแย฾งกับพี่สะใภ฾จึงหนีพี่ชาย ‘ณรงคแ’ ที่เป็นผู฾ช฽วยทูตทหาร ไปสมัครงานที่ไร฽สุพัฒนา โดยมีเพื่อนแนะนํา ให฾กับ ‘วิทวัส’ ซึ้งมีพี่ชายใหญ฽คือ ‘ภูชิชยแ’ และน฾องสาว ‘สุพัฒนา’ หรือ เล็ก โดยทั้ง 3 ร฽วมเป็นเจ฾าของไร฽แห฽ง นี้ (ไทยรัฐออนไลนแ, 2555) รักประกาศิต เป็นละครที่นําเสนอเรื่องราวของ พ฽อเลี้ยงภูชิชยแ เจ฾าของไร฽สุพัฒนาที่มีกิจกรรมภายในไรที่ หลากหลาย เช฽น ไร฽กาแฟ ไร฽องุ฽น ฟารแมเลี้ยงวัว เป็นต฾น เป็นการทําธุรกิจทางการเกษตรเพื่อการค฾า ได฾นํา สินค฾าทางการเกษตรมาพัฒนาพร฾อมทั้งส฽งเสริมอาชีพให฾แก฽ชุมชน โดยมี นริศรา เป็นผู฾จัดการไร฽คอยช฽วยงาน ต฽างๆของพ฽อเลี้ยงและยังได฾ริเริ่มโครงการการปลูกกาแฟแบบอินทรียแแทนการใช฾สารเคมีในการดูแลอีกด฾วย โดยระบบแบบเกษตรกรรมยั่งยืนที่ถ฽ายทอดผ฽านละครโทรทัศนแจําแนกออกเป็นประเด็นต฽างๆดังนี้ 1) แนวคิดการเกษตรแบบผสมผสาน : จากละครมีการนํามูลของวัวและเมล็ดกาแฟที่เสียแล฾วไปทํา เป็นปุ฻ยหรือปุ฻ยหมักชีวภาพใช฾ในไร฽กาแฟและไร฽องุ฽น มีการปลูกต฾นมะม฽วงแซมในไร฽กาแฟเพื่อที่ความหวานของ มะม฽วงจะล฽อให฾มดแดงมาทํารังและกัดกินเชื้อราที่ขึ้นตามต฾นกาแฟ อีกทั้งต฾นมะม฽วงก็ยังเป็นร฽มเงาบังแดดให฾ต฾น กาแฟอีกด฾วย 2) แนวคิดการเกษตรแบบอินทรียแ : จากการทดลองปลูกกาแฟพันธุแอาราบิก฾าแบบอินทรียแและปลูก ต฾นมะม฽วงแซมนั้น ถือเป็นการใช฾สิ่งมีชีวิตจากธรรมชาติกําจัดโรคพืช โดยให฾มดแดงกัดกินเชื้อราตามต฾นกาแฟ แทนที่จะใช฾สารเคมีกําจัดเชื้อรา ถือว฽าเป็นการแก฾ปใญหาในระยะยาวและยังช฽วยลดการใช฾สารเคมี ลดต฾นทุนใน การผลิตได฾อีกด฾วย มีการปลูกพืชตระกูลถั่วแทนการใส฽ปุ฻ยเคมีเพื่อเพิ่มแร฽ธาตุและอินทรียวัตถุในดินก฽อนการ ปลูกพืชหลัก 3. ดาวเรือง (2556) เป็นเรื่องราวของ ‘ดาวเรื อง’ เด็กสาวแก฽นเซี้ยวที่ทํางานเพื่อเลี้ยงดู ‘บานชื่น’ ผู฾เป็นแม฽ และส฽ งเสี ย ‘พฤกษแ’พี่ชายคนเดียวเรียนหนังสือ โดยมีสหายคู฽ใจอย฽างไอ฾เพี้ยนคอยเป็นสมุนสร฾างปใ่นปุวนอีกแรงหนึ่ง จนมี กิตติศัพทแร่ําลือถึงความเจ฾าเล฽หแ ซุกซนไปทั่วหมู฽บ฾าน โดยเฉพาะการต฾มเหล฾าเถื่อนขาย แม฾ ‘จ฽าแม฽น’ จะคอยไล฽ จับก็แพ฾หัวไอ฾เรืองทุกครั้ง กระทั่งปลัดหนุ฽มไฟแรงจากกรุงเทพฯ ‘ปลัดจินตวัฒนแ’ มารับงานดูแลท฾องถิ่นนี้ ได฾ เริ่มพัฒนาหมู฽บ฾านเรื่อยมา และพยายามหาทางให฾ดาวเรืองหยุดต฾มเหล฾าเถื่อนขาย โดยบังคับให฾เป็นผู฾ช฽วยของ ตนเอง (สํานักข฽าวอิศรา, 2556) ดาวเรือง เป็นละครที่นําเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับเกษตรกรรมที่ชาวบ฾านนิยมทําการเกษตรโดยใช฾ปุ฻ยเคมีหรือ สารเคมีเป็นหลัก เพราะเชื่อว฽าได฾ผลผลิตดีกว฽าการทําการเกษตรแบบอินทรียแโดยมี ปลัดจินตวัฒนแ ซึ่งเป็นปลัด คนใหม฽ไฟแรง ต฾องการให฾ชาวบ฾านหันมาปลูกพืชแบบปลอดสารพิษโดยการทําปุ฻ยชีวภาพเพื่อสุขภาพของตัว ชาวบ฾านเองและผลผลิตที่ปลอดสารพิษสู฽มือผู฾บริโภค ดํารงชีวิตภายใต฾วิถีพอเพียง และสร฾างอาชีพและรายได฾ที่

364

มั่นคงให฾แก฽ชาวบ฾าน แม฾ในตอนแรกชาวบ฾านยังคงไม฽เชื่อและยังไม฽ให฾ความร฽วมมือ แต฽ปลัดจินตวัฒนแ ก็ได฾พิสูจนแ ให฾ชาวบ฾านได฾เห็นว฽าการทําเกษตรอินทรียแนั้นเกิดผลสําเร็จได฾ โดยรูปแบบเกษตรกรรมยั่งยืนที่ถ฽ายทอดผ฽าน ละครโทรทัศนแเรื่องนี้ มีเพียงประเด็นเดียวคือ แนวคิดการเกษตรแบบอินทรียแ : ละครนําเสนอการปลูกพืชและเลี้ยงสัตวแจากธรรมชาติโดยไม฽ใช฾ สารเคมี ให฾หันมาทําปุ฻ยหมักหรือน้ําหมักชีวภาพสําหรับเพาะปลูกและเลี้ยงสัตวแ โดยใช฾วัตถุดิบที่หาได฾ตาม ท฾องถิ่นและที่ไม฽ใช฾แล฾ว เช฽น การทําน้ําหมักหรือปุ฻ยหมักชีวภาพจาก มูลสัตวแ ขยะสด เศษผักผลไม฾ หยวกกล฾วย เป็นต฾น ส฽วนการทําอาหารสัตวแแบบธรรมชาติที่เห็นในละครเรื่องนี้ คือ การเลี้ยงเป็ดแบบอินทรียแ เลี้ยงโดยให฾ อาหารจากธรรมชาติและอาหารเสริ มบํารุงไข฽เป็ดที่หมักได฾เองจากการใช฽วัตถุดิบที่หาได฾ตามท฾องถิ่นและตาม ท฾องตลาด เช฽น ข฾าวสวยตากแห฾ง ผักต฽างๆ หยวกกล฾วย มันสําปะหลัง เป็นต฾น 4. อันโกะ กลรักสตรอวแเบอรแรี่ (2556) ‘แสน เผื่อนนาดี’ วิศวกรหนุ฽มด฾านตัดต฽อพันธุกรรมพืช ที่เพิ่งพัฒนาข฾าวพันธุแใหม฽จนทําให฾บริษัท ฟิวเจอรแ ออฟวิช ชั่น อยากได฾เขามาทํากําไรให฾ แต฽แสนไม฽ส นใจ ทํา งานในบริษัทชื่อ ‘เพียงพอดี ’ เพราะอยากช฽ว ย เกษตรกร ฟิวเจอรแออฟวิชชั่นเลยจ฾าง ‘ธกฤต’ เจ฾าของบริษัทจ็อบฮันทแไปล฽าหัวดร.แสน มาให฾ได฾ธกฤตฝาก ความหวังไว฾กับ ‘อันยา’ โดยเอาตําแหน฽งหัวหน฾าแผนกมาจูงใจ อันยาทุ฽มสุดตัวยอมปลอมตัวเป็นเลขาฯของ แสน เพื่อทําลายชีวิตจนทําให฾เขาต฾องออกจากบริษัทและย฾ายไปทํางานที่ฟิวเจอรแออฟวิชชั่น(ไทยรัฐ, 2556) อันโกะ กลรักสตรอวแเบอรแรี่ เป็นละครที่มีเนื้อหาการทําเกษตรแบบเกษตรอินทรียแ กล฽าวถึง ดร.แสน วิศวกรหนุ฽มด฾านตัดต฽อพันธุกรรมพืช ทํางานเป็นนักวิจัยให฾กับบริษัทเอกชน เป็นผู฾ที่มีใจรักในการเกษตรและ ต฾องการให฾เกษตรกรหันมาทําการเกษตรแบบปลอดสารพิษ ได฾คิดค฾นวิธีต฽างๆเพื่อช฽วยพัฒนาวงการเกษตรกรรม เช฽น คิดค฾นพันธุแข฾าวชนิดใหม฽ที่ทนต฽อน้ําท฽วมและแมลงศัตรูพืช เพื่อช฽วยเหลื อเกษตรกรจากปใญหาการทํา เกษตรกรรมโดยไม฽หวังกําไรหรือกอบโกยผลประโยชนแจากการทําการค฾าผ฽านโครงการชุมชนเกษตรอินทรียแที่ ยั่งยืน พร฾อมทั้งสนับสนุนชาวบ฾านที่ทําการเกษตรแบบไม฽ใช฾สารเคมีจากหลายๆตอนของละคร โดยรูปแบบ เกษตรกรรมยั่งยืนที่ถ฽ายทอดผ฽านละครโทรทัศนแเรื่องนี้ มีเพียงประเด็นเดียวคือ แนวคิดการเกษตรแบบอินทรียแ : ละครนําเสนอเกี่ยวกับการส฽งเสริมการเกษตรอินทรียแให฾แก฽ เกษตรกรและชาวนาเป็นหลัก เช฽น มีการคิดค฾นเมล็ดพันธุแข฾าวที่ทนต฽อน้ําท฽วมและแมลงศัตรูพืช เพื่อที่จะได฾ไม฽ ต฾องใช฾สารเคมีในการดูแล และได฾ข฾าวที่มีคุณภาพปลอดภัยต฽อผู฾บริโภค โดยวิธีการคิดค฾นข฾าวจะใช฾วิธีการของ ไบโอเทคหรือเทคโนโลยีชีวภาพ ซึ่งเป็นวิธีทางธรรมชาติแต฽ จะใช฾เวลามากกว฽าการใช฾วิธีตัดต฽อพันธุแกรรมหรือ จีเอ็มโอ มีการทําน้ําหมักชีวภาพจากขยะเปียกและขยะอินทรียแที่เหลือใช฾ทางการเกษตร มีโครงการแกล฾งดิน เพื่อแก฾ปใญหาดินเปรี้ยว โดยใช฾หินหรือยิปซัมบด มีการปลูกพืชแบบอินทรียแ เช฽น ใช฾ปุ฻ยชีวภาพยาฆ฽าแมลงจาก ธรรมชาติในการปลูกสตรอวแเบอรแรี่ เป็นต฾น

365

ตารางแสดงการเปรียบเทียบรูปแบบของเกษตรกรรมยั่งยืนที่ปรากฏในละคร รูปแบบเกษตรกรรมยั่งยืน ละคร

เกษตร อินทรีย์

ธรณีนี่นี้ใครครอง





รักประกาศิต





ดาวเรือง



เน฾นที่คนต฽างจังหวัด

อันโกะ กลรักสตรอว์เบอร์รี่



เน฾นที่คนกรุงเทพฯ

เกษตร เกษตร ผสมผสาน ทฤษฎีใหม่ 

กลุ่มเป้าหมาย เน฾นที่คนกรุงเทพฯ และ ต฽างจังหวัด เน฾นที่คนกรุงเทพฯ

จากตารางข฾างต฾น พบว฽าประเภทของเกษตรกรรมยั่งยืนที่นิยมนํามาสร฾างเป็นละครโดยหลักๆจะมีด฾วยกัน 3 ประเภท คือเกษตรผสมผสาน เกษตรอินทรียแและเกษตรทฤษฎีใหม฽ ส฽วนเกษตรธรรมชาติและวนเกษตร มักจะสร฾างเป็นสารคดีหรือละครสั้นมากกว฽าละคร ซึ่งเกษตรอินทรียแเป็นรูปแบบหลักที่ มักจะพบในละครทุก เรื่อง เนื่องจากในปใจจุบันประชาชนนิยมหันมาดูแลใส฽ใจสุขภาพตัวเองมากขึ้นเพราะพบสารปนเปื้อนในอาหาร จาการใช฾สารเคมีประเภทต฽างๆในการเพาะปลูก ทําให฾ประชาชนเริ่มตระหนักถึงปใญหาและหันมาเลือกซื้อ เลือกใช฾สินค฾าจากธรรมชาติปลอดสารพิษเพิ่มขึ้น จากเหตุผลนี้จึงทํา ให฾เนื้อหาเกี่ยวกับการเกษตรที่นําเสนอใน ละครมีรูปแบบที่ทันสมัยตามสถานการณแสังคมเพราะต฾องการให฾ผู฾ชมรับรู฾ตระหนักถึงข฾อดี ข฾อเสีย สร฾างความ เปลี่ยนแปลง สร฾างความรู฾ความเข฾าใจ และยังเป็นช฽องทางในการส฽งเสริมให฾เกษตรกรหันมาใส฽ใจการผลิตที่มี คุณภาพและปลอดสารพิษส฽งไปยังผู฾บริโภค ส฽วนกลุ฽มเปูาหมายของผู฾ชมละครที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการเกษตร ก็ จะเน฾นไปที่กลุ฽มผู฾ชมในกรุงเทพฯ คนเมืองเป็นกลุ฽มเปูาหมายหลัก เนื่องจากเป็นฐานผู฾ชมหลักของทางช฽องอยู฽ แล฾ว ละครที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับการเกษตรส฽วนมากมักจะเชื่อมโยงเกี่ยวกับ วิถีชีวิตการเป็นอยู฽ ความคิดเห็นด฾าน การเกษตรแบบคนเมืองสอดแทรกผสมอยู฽ในหลายๆเรื่อง เช฽นละครเรื่อง อันโกะ กลรักสตรอวแเบอรแรี่ ที่นางเอก ในเรื่องมีความเชื่อว฽าผักไฮโดรโปนิกสแเป็นเกษตรอินทรียแเพียงอย฽างเดียว ถือเป็นความเชื่อที่ผิดเพราะการปลูก ผักไฮโดรโปนิกสแเป็นระบบการใช฾ปุ฻ยเคมีที่ผลิตขึ้นด฾วยกรรมวิธีทางวิทยาศาสตรแ แตกต฽างจากเกษตรอินทรียแที่ ทําปุ฻ยจากการนําเอาเศษวัสดุต฽างๆ มูลสัตวแมาหมักทําเป็นปุ฻ยหมัก ปุ฻ยคอก ปุ฻ยพืชสด ฯลฯ

366

บทสรุป เกษตรกรรมยั่งยืนสู฽การถ฽ายทอดผ฽านละครช฽อง3 แสดงให฾เห็นว฽าละครนั้นสามารถสอดแทรกเนื้อหาที่มี ความรู฾และสร฾างประโยชนแให฾กับผู฾ชมได฾และเข฾าถึงผู฾ชมได฾ทุกเพศทุกวัย ละครช฽อง3 ที่ได฾ยกตัวอย฽างมาทั้งหมด นั้น สอดแทรกคําสอนเกี่ยวกับการใช฾ชีวิตแบบเกษตรสมัยใหม฽ ไม฽ว฽าจะเป็นเกษตรผสมผสาน เกษตรทฤษฎีใหม฽ และเกษตรอินทรียแ เพื่อเป็นตัวอย฽างให฾กับผู฾ชมได฾เห็นถึงประโยชนแและข฾อดี ดังนั้นจึงสรุปได฾ว฽าละครโทรทัศนแ ช฽องสามถือเป็นช฽องทางสื่อสารที่สามารถถ฽ายทอดแนวคิดการทําเกษตรกรรมยั่งยืนสู฽เกษตรกรและประชาชน ทั่วไปได฾รับรู฾และเข฾าใจ พร฾อมทั้งเปรียบเทียบการทําเกษตรกรรมแบบเก฽าและแบบใหม฽ให฾เห็นเป็นรูปธรรมที่ ชัดเจนยิ่งขึ้น เสมือนเป็นภาพสะท฾อนตัวอย฽างเกี่ยวกับการดําเนินชีวิตแบบฉบับเกษตรกรรมยั่งยืน

367

อ้างอิง กรมส฽งเสริมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณแ. 2559. ข้อมูลการขึ้นทะเบียนและปรับปรุงข้อมูล ทะเบียนเกษตรกร. (ออนไลนแ) เข฾าถึงได฾จาก http://122.154.24.205/Download/160606/farmer59-v2-590623.pdf [16 กันยายน 2559] กรีนเนท. 2559. เกษตรอินทรีย์. (ออนไลนแ). เข฾าถึงได฾จาก : http://www.greennet.or.th/article/1007 [16 กันยายน 2559] ชนวน รัตนวราหะ. 2537. การเกษตรยั่งยืนคืออะไร. กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณแ. วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. 2559. ทฤษฎีใหม่. เข฾าถึงได฾จาก : https://th.wikipedia.org/wiki/ ทฤษฎีใหม฽ [16 กันยายน 2559] วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. 2559. ธรณีนี่นใี้ ครครอง. เข฾าถึงได฾จาก : https://th.wikipedia.org/wiki/ธรณีนี่นี้ ใครครอง [16 กันยายน 2559] วิฑูรยแ เลี่ยนจํารูญ. 2530. เกษตรกรรมทางเลือก (พิมพแครั้งที่2). กรุงเทพฯ: พิมพแดี. สํานักข฽าวอิศรา. 2556. ดาวเรืองละครน้าดีช่อง 3 สะท้อนอะไรสังคมไทย. เข฾าถึงได฾จาก : http://mediamonitor.in.th/archives/3004 [16 กันยายน 2559] สํานักข฽าวอิศรา. 2556. ไขปริศนาช่อง 3 กวาดเรียบ ‘รางวัลนาฏราช’ ทิ้งช่อง 7 ไม่เห็นฝุ่น. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.isranews.org/about-us/331-investigative-08/21337 [13 พฤศจิกายน 2559] Modster. 2555. ธรณีนี่นใี้ ครครอง ขึ้นเขา ลงห้วย ย่าโคลน ตามไปดูฉากสวยๆ. (ออนไลนแ). เข฾าถึงได฾จาก : http://topicstock.pantip.com/chalermthai/topicstock/2012/07/ A12401720/A12401720.html [18 กันยายน 2559]. pantip. 2556. "ธรณีนี่นี้ใครครอง" ละครโทรทัศน์ที่ดูแล้วหลงรักเลย. (ออนไลนแ) เข฾าถึงได฾จาก : http://pantip.com/topic/31125250. [12 พฤศจิกายน 2559] pantip. 2556. บวงสรวงละคร "ดาวเรือง". เข฾าถึงได฾จาก : http://topicstock.pantip.com/chalermthai/topicstock/2012/06/A12251544/A12251544. html [12 พฤศจิกายน 2559] pantip. 2556. รวมมิตรประโยคเด็ดโดนใจในละคร "รักประกาศิต". (ออนไลนแ) เข฾าถึงได฾จาก : http://topicstock.pantip.com/chalermthai/topicstock/2012/03/A11879870/A11879870. html [12 พฤศจิกายน 2559] pantip. 2556. อันโกะ กลรักสตรอว์เบอร์รี่ เรื่องย่อ. เข฾าถึงได฾จาก : http://pantip.com/topic/32596818 [12 พฤศจิกายน 2559] University of California. 1997. ความหมายของการเกษตรแบบผสมผสาน การเกษตรยั่งยืน ๑. แปลและ เรียบเรียงโดย ชนวน รัตนวราหะ และสุพจนแ ชัยวิมล. กรุงเทพฯ: เจริญวิทยแการการพิมพแ.

368

การเผยแพร่ความรู้ด้านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบามสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวผ่าน E-book ฤทธิ์พร บุญขวัญ 56040701 บทนา ในปใ จ จุ บั น ถ฾ า พู ด ถึ ง หนั ง สื อ หลายคนจะเข฾ า ใจตรงกั น ว฽ า เป็ น กระดาษที่ มี ข฾ อ ความบั น ทึ ก มีการเข฾าเป็ นรูปเล฽ม แต฽ในปใจจุบัน เทคโนโลยีได฾มีการเติบโตตามกาลเวลา มีการเปลี่ยนแปลงในทุกๆด฾าน ทําให฾หนังสือที่เป็นเพียงแค฽กระดาษเป็นเล฽มๆเปลี่ยนแปลงกลายเป็นอิเล็กทรอนิกสแชนิดหนึ่ง เป็นวิธีใหม฽โดย นําเทคโนโลยีที่คุ฾น เคยอย฽างคอมพิว เตอรแเข฾ามาช฽วย โดยการนําหนังสื อดังกล฽าวที่เป็นรูปเล฽มนํามาคัดลอก หรือการ (Scan)ให฾จัดอยู฽ในไฟลแของแฟูมรูปและนําภาพผ฽านโปรแกรมคอมพิวเตอรแเ พื่อเปลี่ยนแปลงรูปภาพ ให฾ เ ป็ น อั ก ษรที่ ส ามามรถอ฽ า นได฾ ง฽ า ยและสามารถใช฾ กั บ ช฽ อ งทางที่ ร องรั บ อย฽ า งสะดวกต฽ อ การเผยแพร฽ และการจัดพิมพแเป็นเอกสารโดยช฾อมูลต฽างๆจะถูกออกแบบในรูปแบบของเว็บไซตแจะถูกจัดแสดงผ฽านโครงข฽าย อิน เทอรแ เ น็ ต (Browser) หนั ง สื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ กสแ ห รื อ E-book ถื อว฽ า เป็ น หนั ง สื อ ในอนาคตสํ า หรั บ ยุ ค ที่ เ ทคโนโลยี กํ า ลั ง เติ บ โตและเข฾ า ถึ ง ได฾ ใ นทุ ก วั ย หนั ง สื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก สแ ด฾ า นการเกษตรเฉลิ ม เกี ย รติ พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวถือเป็นอีกหนึ่งโครงการที่ได฾นําความรู฾ด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรตินํามา สู฽ ค วามทั น สมั ย ของเทคโนโลยี ปใ จ จุ บั น คื อหนัง สื ออิ เล็ กทรอนิ กสแ (E-book) เพราะหนัง สื ออิ เล็ ก ทรอนิ ก สแ จะเชื่อมโยงความรู฾ทางด฾านการเกษตรให฾เห็นเป็นรูปแบบที่เข฾าใจง฽ายขึ้นผ฽านการใช฾เทคนิคพิเศษของหนังสือ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก สแ คื อ การแทรกเสี ย ง ภาพเคลื่ อ นไหว และสามารถสร฾ า งจุ ด เชื่ อ มโยงเอกสารที่ เ กี่ ย วข฾ อ ง (Hypertext) ไปยังเว็บไซตแข฾อมูลอื่นๆที่เกี่ยวข฾องอีกด฾วย โดยเฉพาะการเข฾าห฾องสมุดในอนาคตจะเข฾าถึงได฾ง฽าย เพียงปลายนิ้วผ฽านเทคโนโลยี จึงเป็นอีกหนึ่งช฽องทางของนักเขียนและผู฾ที่อ฽านหนังสือในยุคของเทคโนโลยี อย฽างหนังสืออิเล็กทรอนิกสแหรือ E-book ความเป็นมา และลักษณะของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ E-Book (Electronic Book) หรือ"หนังสืออิเล็กทรอนิกสแ" หมายถึง ระบบคอมพิวเตอรแหรือหนังสือ ที่สามารอ฽านได฾จากหน฾าจอคอมพิวเตอรแเหมือนเปิดอ฽านจากหนังสือโดยตรงที่เป็นกระดาษ แต฽ไม฽มีการเข฾าเล฽ม หนังสืออิเล็กทรอนิกสแ มีความสามารถมากมายคือมีการเชื่อมโยง ผ฽านระบบเครือข฽ายอินเตอรแเน็ตทั่วไปเพียง แต฽ เ ป็ น ระบบหนั ง สื อ บนเครื อ ข฽ า ยเท฽ า นั้ น หนั ง สื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก สแ ส ามารถแสดงข฾ อ ความ รู ป ภาพ เสี ย ง และภาพเคลื่อนไหวได฾ เราสามารถอ฽านหนั งสือ ค฾นหาข฾อมูล และสอบถามข฾อมูลต฽างๆได฾จากอินเตอรแเน็ต จากคอมพิวเตอรแ เพีย งเครื่องเดียว หนั งสื ออิเล็กทรอนิกสแ เป็นแฟูมข฾อมูล ประเภทข฾อความ (Text File) ซึ่งต฾องเป็นไปตามหลักของภาษา HTML (Hyper Text Mask Language) ที่ใช฾เขียนโปรแกรมคอมพิวเตอรแ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก สแ ใ นปใ จ จุ บั น มี 2 ประเภทคื อ ซอฟตแ แ วรแ สํ า รั บ การเขี ย นข฾ อ มู ล ให฾ อ อกมาเป็ น E-Book และซอฟตแแวรแสําหรับการอ฽าน รู ป แบบสิ่ ง พิ ม พแ ด฾ า นอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก สแ แ ละมั ล ติ มี เ ดี ย โดยเฉพาะอย฽ า งยิ่ ง ผลิ ต ภั ณ ฑแ ที่ เ ป็ น แผ฽ น จานข฾อมูลเสียง เช฽น ซีดีรอม แผ฽นซีดีรอมสามารถจัดข฾อมูลได฾จํานวนมากในรูปแบบของตัวอักษรทั้งลักษณะ ภาพดิจิตอล ภาพอะนิเมชั่น วีดีโอ ภาพเคลื่อนไหวต฽อเนื่อง คําพูด เสียงดนตรี และเสียงอื่นๆ - รูปแบบหนังสือที่อยู฽ในรูปแบบดิจิทัล โดยแสดงให฾เห็นบนจอคอมพิวเตอรแไม฽บังคับการพิมพแและการเข฾าเล฽ม

369

- รูปแบบของหนังสือที่สามารถนําข฾อมูลต฽าง ๆ ลงไปจัดเก็บลงในเครื่อง palm ทําให฾เราสามารถที่จะพกพา หนั งสื อหรื อ เอกสารจํ านวนมากไปอ฽ าน ณ ที่ใ ดก็ได฾ เพีย งแต฽นํ าเครื่อง palm ติด ตัว ไปเพีย ง เครื่องเดียว (ไพฑูนรแ ศรีฟูา, 2552) โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว 1.หลักการ และเหตุผล หนังสื ออิเล็กทรอนิ กสแ เป็นสื่ อการเรียนรู฾ที่มีบทบาทสําคัญในปใจจุบันและมีแนวโน฾มที่จะได฾ รับความนิยมมากยิ่งขึ้นในอนาคต เนื่องจากการผลิตหนังสืออิเล็กทรอนิกสแมีต฾นทุนต่ํา ใช฾ เวลาในการผลิตสั้น และสามารถเผยแพร฽เพื่อการใช฾ประโยชนแได฾รวดเร็ว โดยใช฾เทคโนโลยีสารสนเทศและเครือข฽ายอินเตอรแเน็ต เป็นเครื่องมือ หนังสือด฾านการเกษตรเป็นหนังสือที่จัดหาและรวบรวมให฾ครบถ฾วนค฽อนข฾างยาก เนื่องจาก เป็นหนังสือที่ไม฽ค฽อยมีวางจําหน฽ายทั่วไป และส฽วนใหญ฽ถูกจัดพิมพแเพื่อเผยแพร฽โดยหน฽วยงาน หรือจัดพิมพแ เพื่อจําหน฽ายเป็นการเฉพาะกิจ เมื่อหนังสือหรือสิ่งพิมพแดังกล฽าวหมดลง มักจะไม฽มีการจัดพิมพแเพิ่มจึงทําให฾ยาก ต฽อการติดตาม องคแความรู฾ที่อยู฽ในหนั งสือจํานวนมากสูญหายไปพร฾อมกับการเสื่อมสภาพของสิ่ งพิมพแตาม กาลเวลาที่ผ฽านไป การสร฾างหนังสือให฾อยู฽ในรูปอิเล็กทรอนิกสแ จึงเป็นแนวทางหนึ่งในการอนุรักษแองคแความรู฾ และเผยแพร฽ความรู฾เพื่อให฾เกิดการใช฾ประโยชนแอย฽างยั่งยืน 2. หน่ ว ยงานด าเนิ น การจั ด ท าหนั ง สื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ ด้ า นการเกษตรเฉลิ ม พระเกี ย รติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หนั ง สื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก สแ ด฾ า นการเกษตรเฉลิ ม พระเกี ย รติ พ ระบาทสมเด็ จ พระเจ฾ า อยู฽ หั ว เป็นการรวบรวมหนังสือด฾านการเกษตรเพื่อการเผ฽ยแพร฽เป็นความรู฾ด฾านการเกษตเนื่องด฾วยจากพระราชดํารัส ของพระบาทสมเด็จ พระเจ฾าอยู฽หั วทรงเปูน ต฾นแบบการทําการเกษตรของปวงชนชาวไทยภายใต฾โ ครงการ หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว มีจํานวนหนังสือมากกว฽า 1,400 เล฽ม จะประกอบไปด฾วยเกษตรหลายรูปแบบครบครอบคลุมทุกด฾านของการเกษตร การจัดทําและรวบรวมหนังสือด฾านการเกษตรในทุกๆประเภทเพื่อนํามาสู฽หนังสืออิเล็กทรอนิกสแ ด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว เกิดจากการดําเนินงานจากสํานักหอสมุด โดยศู น ยแ ป ระสานงานสารนิ เทศสาขาเกษตรศาสตรแ ได฾ตระหนั กถึงคุ ณค฽าของหนังสื อ ด฾านการเกษตร จึงได฾จัดทําโครงการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว โดยเป็นการดําเนินงานร฽วมกับสํานักพิมพแมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรแและหน฽วยงานความร฽วมมือในเครือข฽าย สารสนเทศเกษตรไทย รวมทั้งหน฽วยงานและเจ฾าของผลงานที่ยินดีเผยแพร฽ผลงานเพื่อให฾เป็นคลังความรู฾ สนั บ สนุ น การเรีย น การสอนของโครงการพระดาบสและสาขาวิช าเกษตรของสถาบันการศึกษาต฽างๆ รวมทั้งเกษตรกรและผู฾สนใจทั่วไปนอกจากนี้การจัดทําหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรยังเป็นการอนุรักษแ องคแ ค วามรู฾ ที่ มี การสร฾ าง และสั่ ง สมมาอย฽ างต฽ อ เนื่อ งเป็ นเวลาอัน ยาวนานของการเกษตรไทยให฾ ค งอยู฽ เพื่อการใช฾ประโยชนแในการพัฒนาการเกษตรของประเทศ

370

ภาพที่ 1. หน฾าแรกของเว็บแสดงชั้นหนังสืออิเล็กทรอนิกสแ ที่มา: หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว (2553)

371

3.ประเภทของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รายการหนั ง สื อที่ ได฾รั บ การคั ดเลื อกจากคณะกรรมการผู฾ ท รงคุ ณวุฒิ และจัดทํ าเป็ นหนั งสื อ อิเล็กทรอนิกสแแบ฽งตามหมวดได฾ดังนี้ ตารางที่ 1. ตารางแสดงจํานวนหนังสืออิเล็กทรอนิกสแแบ฽งตามหมวดหนังสือ หมวดหมู฽หนังสือ

จํานวนเล฽ม (เล฽ม) พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว 54 เศรษฐกิจพอเพียง 77 เกษตรทฤษฎีใหม฽ 62 กระบวนการผลิต/การแปรรูปผลิตผลทางการเกษตร 91 การทําปุา 13 การบริหาร และการออกกฎหมาย 12 การประมงและการเพาะเลี้ยงพืชละเลี้ยงสัตวแน้ํา 77 การศึกษา การส฽งเสริม และการเผยแพร฽ 28 การอารักพืฃ 161 เกษตรทั่วไป 63 เครื่องจักรกลการเกษตร และวิศวกรรมศาสตรแ 14 ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล฾อม 84 พืชศาสตรแ และการผลิต 508 ภูมิศาตรแ และประวัติศาสตรแ 14 โภชนาการของมุนษยแ 2 มลภาวะ 4 ระเบียบวิธีวิจัย 1 วิทยาการหลังการเก็บเกี่ยว 18 เศรษฐศาสตรแ การพัฒนา และสังคมวิทยาชนบท 172 สัตวศาสตรแ การผลิต และการอารักขา 167 รวม 1,622 ที่มา: หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว(2553)

372

4.ลักษณะ และการใช้งานของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู่หัว 4.1 ลักษณะไฟลแของ Electronic Book หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว นั้นมีการจัดการ เผ฽ยแพร฽เป็นแบบ 2 สกุลไฟลแ ดังนี้ 1.HTML เป็นรูปแบบที่ได฾รับความนิยมสูงสุดงานประเภทนี้จะมีนามสกุลของไฟลแหลายๆแบบ เช฽น htm. หรือ .html เป็นต฾น สาเหตุหลักที่ได฾รับความนยมสูงสุดนั้นมาจากบราวเซอรแสําหรับเข฾าชมเว็บต฽างๆ เช฽น Internet Explorer หรือ Netscape Communication ที่ใช฾กันทั่วโลกสามารถอ฽านไฟลแ HTMLได฾ ตัว อย฽ างของหนังสื อที่ถูกเผยแพร฽ ผ฽านสกุลไฟลแ html. เฃ฽ น หนังสือข฾าวเพื่อฃีวิต หนังสือความพอเพียง หนังสือนวลจันทรแ หนังสือกล฾วยหอม

ภาพที่ 2.จากหนังสืออิเล็กทรอนิกสแเรื่อง ข฾าวเพื่อชีวิต เรื่อง ความพอเพียง ภาพที่ 4. จากหนังสืออิเล็กทรอนิกสแเรื่อง นวลจันทรแทะเล เรื่อง กล฾วยหอม

ภาพที่ 3.จากหนั งสื อ อิ เล็ ก ทรอนิ ก สแ ภาพที่ 5. จากหนั ง สื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก สแ

ที่มา: หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว (2553)

373

2. นอกการการเปิดไฟลแนามสกุล HTML แล฾วยังคงสามารถเปิดเป็นไฟลแของ PDF เพื่อจักดการ เอกสารให฾ อ ยู฽ ใ นรู ป แบบที่ เ หมื อ นเอกสารพร฾ อ มพิ ม พแ เพื่ อ เป็ น เอกสารเพื่ อ การเผ฽ ย แพร฽ และการศึ ก ษา การให฾ความรู฾ ตัวอย฽าง ไฟลแของหนังสืออิเล็กทรอนิกสแเผยแพร฽ผ฽านสกุลไฟลแ PDF เช฽น หนังสือข฾าวเพื่อชีวิต หนังสือกล฾วยหอม เป็นต฾น ภาพที่ 6. จากหนังสืออิเล็กทรอนิกสแเรื่อง ข฾าวเพื่อชีวิต

ภาพที่ 7. จากหนังสืออิเล็กทรอนิกสแเรื่อง กล฾วยหอม

ที่มา: หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว (2553)

374

4.2 รูปแบบการแสดงเนื้อหาข฾อมูล ของหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรตเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว และในการอ฽านที่สะดวกขึ้นภายในหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรตเฉลิม พระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว ได฾ทําแถบเครื่องมือเพื่อเพิ่มสะดวกในการอ฽านได฾ง฽ายขึ้นมีตัวอย฽าง แถบเครื่องมือ ดังนี้ 1.) ปุ​ุมสารบัญ เพื่อการเข฾าอ฽านได฾สะดวกปุ​ุมสารบัญนั้น เมื่อเราคลิกปุ​ุมก็จะแสดงสารบัญของ หนังสือเล฽มนั้นๆเพื่อเข฾าถึงข฾อมูลได฾สะดวกรวดเร็ว 2.) ปุ​ุมแสดงภาพย฽อ เป็นการแสดงภาพไฟลแของหนังสือออกมาในแบบรูปขนาดย฽อเพื่อเลือก เข฾าถึงต฽อการเลือกอ฽านหน฾านั้นๆ 3.) ปุ​ุมที่คั่นหนังสือ เป็นปุ​ุมการใช฾งานของผู฾ที่อ฽านหนังสือแล฾วอ฽านไม฽จบ หรือเป็นการคั่นไว฾เพื่อ ต฾องการกลับมาอ฽านหน฾านี้อีก 4.) ปุ​ุ มแบ฽ งปใ น เมื่อ คลิ กปุ​ุ ม นี้แล฾ ว จะเป็นการแชรแห นังสื อเพื่อเป็นการแบ฽งปใ่น เข฾าสู฽ โ ซเชีย ล เน็ตเวิรแก อาทิ เฟซบุ฿ค ทวิตเตอรแ อีเมลลแ และ โค฿ดสําหรับเว็บไซตแ เป็นต฾น 5.) ปุ​ุมแสดงเต็มหน฾าจอ เพิ่อเป็นการอ฽านได฾ง฽ายมากขึ้นเมื่อคลิกปุ​ุมนี้แล฾วหนังสือจะแสดงแบบ เต็มจอง฽าย และสะดวกต฽อการอ฽านอย฽างต฽อเนื่อง 6.) ปุ​ุมย฽อขยาย เมื่อคลิกปุ​ุมนี้เป็นการย฽อและขยาย รูปของหนังสืออิเล็กทรอนิกสแให฾ใหญ฽และ เล็กตามต฾องการ ตั ว อย฽ า ง ปุ​ุ ม ทั้ ง 6 ปุ​ุ ม ที่ อ ยู฽ บ นหนั ง สื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก สแ ด฾ า นการเกษตรตเฉลิ ม พระเกี ย รติ พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว 1.ปุ​ุมสารบัญ

2.ปุ​ุมแสดงภาพย฽อ 5.ปุ​ุมแสดงเต็ม 6.ปุ​ุมย฽อขยาย

3.ปุ​ุมที่คั่นหนังสือ ภาพที่ 8. แถบเครื่อ4.ปุ งมือุมแบ฽งปใน ที่มา:หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรตเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว (2553)

375

4.3 การเข฾ า ถึ ง และวิ ธี ใ ช฾ ง าน ของหนั ง สื อ อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก สแ ด฾ า นการเกษตรเฉลิ ม พระเกี ย รติ พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว จากการศึกษาข฾อมูลจากเว็บไซตแได฾อธิบายถึงการเข฾าถึงและการใฃ฾งานหนังสือ อิเล็กทรอนิกสแ ดังต฽อไปนี้ วิธีการใช฾งาน E-Book ลักษณะ E-Book คล฾ายการเปิดอ฽านหนังสือ คือการพลิกเปิดหน฾าหนังสือ ไปที่ละหน฾าสําหรับข฾อแนะนําเบื้องต฾น มีดังนี้ 1. เข฾าเว็บไซตแ : http://ag-ebook.lib.ku.ac.th 2. เลือกหมวดหมู฽หนังสือ หรือ หนังสือที่สนใจ 3. คลิกที่ปกหนังสือที่เราสนใจแล฾ว คลิกลิงคแชื่อของหนังสืออีกครั้ง 4.เปิดหน฾าถัดไป นําเมาสแไปวางบริเวณหน฾าหนังสือด฾านขวา แล฾วทําการคลิกเมาสแ (เมาสแซ฾าย) 1 ครั้ง จะเป็นการพลิกเปิดหนังสือไปหน฾าถัดไป 5.. การเปิดหน฾าที่ผ฽านมา นําเมาสแไปวางบริเวณหน฾าหนังสือด฾านซ฾าย แล฾วทําการคลิกเมาสแ (เมาสแซ฾าย) 1 ครั้ง จะเป็นการพลิกเปิดหนังสือไปหน฾าที่ผ฽านมา 6.การเปิดจากหน฾าเนื้อหา (สารบัญ) เปิด e-Book ไปหน฾าเนื้อหา (สารบัญ) จากนั้นทําการ คลิกเมาสแ(เมาสแซ฾าย) 1 ครั้ง ณ ตําแหน฽งหัวข฾อเนื้อหา ที่ผู฾ใช฾ต฾องการ e-Book จะทําการพลิกหน฾า ไป ยังเนื้อหานั้นๆโดยทันที 7.การเชื่อมโยงไปเว็ปไซดแอื่น เมื่อเลื่อนเม฾าสแไปที่ข฾อความลิงคแจะนูนขึ้นเป็นปุ​ุมขึ้นมาให฾คลิกปุ​ุม ที่มีการเชื่อมโยงได฾เลย 8. การปิดหนังสือ คลิกปุ​ุมลิ้งคแ close ด฾านล฽างขวาของหน฾าหนังสือทุกหน฾าหรือ นําเม฾าสแไป วางที่บนหน฾าหนังสือที่ว฽างๆ แล฾วคลิกขวา ในกล฽องข฾อความเลือก exit ก็จะออกจากโปรแกรมทันที 5. จานวนผู้อ่าน และการใช้ประโยชน์ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในส฽วนของหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว มีจํานวนหนังสือที่น฽าสนใจ และให฾ความรู฾เป็นจํานวนมาก จึงมีผู฾ที่เข฾าใช฾อ฽านจํานวนมากและตารางต฽อไปนี้ จะแสดงถึงข฾อมูลจํานวนครั้งของผู฾ที่เข฾าอ฽านหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติ จํานวนครั้งของการอ฽านหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จ พระเจ฾าอยู฽หัวของแต฽ละหมวดหมู฽ของหนังสือ ตามลําดับ

376

ตารางที่2. แสดงข฾อมูลจํานวนครั้งที่เข฾าอ฽านหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว จํานวน หมวดหมู฽หนังสือ (คน) พืชศาสตรแ และการผลิต 376,804 สัตวศาสตรแ การผลิตและอารักขา 118,314 การอารักพืช 87,334 กระบวนการผลิต/การแปรรูปผลิตผลทางการเกษตร 82,783 เศรษฐศาสตรแ การพัฒนา และสังคมวิทยาชนบท 82,374 เศรษฐกิจพอเพียง 51,888 เกษตรทฤษฎีใหม฽ 43,800 ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล฾อม 42,499 การประมงและการเพาะเลี้ยงพืชและสัตวแน้ํา 38,540 เกษตรทั่วไป 34,351 พระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว 29,864 วิทยาการหลังการเก็บเกี่ยว 10,806 การศึกษา การส฽งเสริม และการเผ฽ยแพร฽ 10,477 ภูมิศาสตรแ และประวัติศาสตรแ 8,809 เครื่องจักกลการเกษตร และวิศวกรรมศาสตรแ 7,240 การบริหาร และการออกกฎหมาย 6,059 การทําปุาไม฾ 4,089 มลภาวะ 2,148 โภชนาการของมนุษยแ 939 ระเบียบวิธีวิจัย 454 รวมผู฾เข฾าอ฽าน 1,039,572 ที่มา: หนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว(2553) จากตารางที่2 แสดงให฾เห็นว฽ามีผู฾สนใจเข฾ามาอ฽านหนังสือหนังสืออิเล็กทรอนิกสแ ด฾านการเกษตรเฉลิม พระเกีย รติ พระบาทสมเด็ จ พระเจ฾ า อยู฽ หั ว โดยส฽ ว นใหญ฽จํ านวนผู฾ เข฾ าอ฽า นในหมวดหมู฽ ห นั งสื อ พืช ศาสตรแ และการผลิ ต (376,804) รองลงมาหมวดหนั ง สื อ สั ต วศาสตรแ การผลิ ต และอารั ก ขา, การอารั ก พื ช , กระบวนการผลิต/การแปรรูปผลิตผลทางการเกษตร ตามลําดับ

377

สรุป ประชาคนไทยทั้งประเทศมีความจงรักภักดีต฽อพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัวเป็นอย฽างมาก และซึ้งใน พระมหากรุ ณ าธิคุณ อย฽ างล฾ น พ฾น หาที่สุ ดไม฽ไ ด฾ และการจั ดทําหนังสื อ อิเล็ ก ทรอนิ กสแ ด฾า นการเกษตรเฉลิ ม พระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว นั้นเพื่อพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรและเศรษฐกิจ พอเพี ย ง เผยแพร฽ ความรู฾ ผ฽ านเครื อข฽า ยอิน เตอรแเน็ ต สร฾า งฐานความรู฾ ส นับ สนุน การเรีย นการสอน ในสาขาการเกษตรและเศรษฐกิจพอเพียง และส฽งเสริมให฾เกิดความร฽ วมมือในการผลิตหนังอิเล็กทรอนิกสแ ด฾านการเกษตร เพื่อใช฾ประโยชนแเป็นสาธารณะในระดับประเทศและสามารถเข฾าถึงได฾ทุกมุมโลก

378

เอกสารอ้างอิง หอสมุดแห฽งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี. (2556). คลังวิชาการ หนังสืออิเล็กทรอนิกสแ. เข฾าถึงได฾จาก http://www.finearts.go.th/ กรรณิการแ จินดารัตนแ และคณะ. (2551). คู่มือสร้างหนังสือ E-BOOK. กรุงเทพมหานคร: โอเพ฽นเซิรแฟ. ศูนยแประสานงานสารนิเทศ สาขาเกษตรศาสตรแ สํานักหอสมุดมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรแ. (2553). หนังสือ อิเล็กทรอนิกสแด฾านการเกษตรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ฾าอยู฽หัว. เข฾าถึงได฾จาก http://ag-ebook.lib.ku.ac.th/ ไพฑูรยแ ศรีฟูา. (2552). เทคนิคการใช฾สื่อประสมสารสนเทศ (หนังสืออิเล็กทรอนิกสแ (E-BOOK)). เข฾าถึงได฾จาก http://www.oknation.net/ ถนอมศักดิ์ จิรายุสวัสดิ์. (2557). e-book ฝันของนักเขียนรุ่นใหม่. กรุงเทพมหานคร: ปราชญแ สํานักพิมพแ.

379

การถ่ายภาพเพื่องานทางการเกษตร ( Photography in Agriculture ) วนวัทนแ บุญเรือง 56040702 บทนา การถ฽ายภาพมีความสําคัญต฽อทุกวงการทุกอาชีพไม฽เว฾นแม฾แต฽การเกษตรก็เช฽นกัน เพราะในปใจจุบัน คนเราส฽วนใหญ฽มักจะเสพข฽าวสาร เสพการรับรู฾ทางภาพ มากกว฽าการรับรู฾ทางตัวอักษรที่ไร฾ซึ่งภาพประกอบ ดังนั้นถ฾าการเกษตรมีรูปภาพประกอบที่ดีและสวยงามไว฾ใช฾เพื่อส฽งเสริมงานทางการเกษตร ตลอดจนเพื่อใช฾ใน งานพิมพแเอกสารเผยแพร฽ผลิตภัณฑแผลิตผลของการเกษตรแล฾วนั้น ก็จะได฾รับความนิยมเป็นอย฽างมากและยัง ช฽วยดึงดูดผู฾คนให฾หันมาสนใจงานทางการเกษตรมากยิ่งขึ้นอีกด฾วย ความรู้พื้นฐานของการถ่ายภาพ ความรู฾พื้นฐานของการถ฽ายภาพมีรายละเอียดจํานวนมาก หากจะให฾อธิบายกันอย฽างละเอียดก็คงต฾อง ใช฾เวลานาน เอาเป็นว฽าจะพยายามเก็บใจความสําคัญและเนื้อหาที่จําเป็น เช฽น กล฾องถ฽ายภาพ เลนสแ ให฾ทุกคน เข฾าใจได฾ง฽ายมากที่สุด กล้องถ่ายภาพ กล฾องถ฽ายภาพ หรือ กล฾องถ฽ายรูป เป็นส฽วนสําคัญอย฽างมากในการถ฽ายภาพทางการเกษตร เพราะ กล฾องมีลักษณะเป็นเหมือนกล฽องทึบแสง ทําหน฾าที่คอยรับแสงสะท฾อนภาพจากสิ่งต฽างๆไปสู฽ฟิลแม มีชัตเตอรแหรือ ม฽านกั้นแสงและเปิดให฾แสงเข฾าไปถูกฟิลแมตามเวลาที่กําหนด มีที่บังคับขนาดรูรับแสงเพื่อให฾แสงผ฽านเลนสแเข฾าไป ในปริมาณที่ต฾องการ รวมทั้งมีช฽องเล็งภาพเพื่อให฾เล็งดูภาพที่จ ะถ฽ายว฽าเป็นอย฽างไร เพื่อใช฾ในการสร฾างภาพ ต฽างๆ อย฽างเช฽น ภาพคน สัตวแ สิ่งของ และวิวทิวทัศนแ เป็นต฾น กลไกและชิ้นส฽วนต฽างๆของกล฾องทํางานสัมพันธแ กันในการที่จะควบคุมปริมาณแสงไปยังหน฽วยรับภาพอย฽างถูกต฾องแม฽นยํา อีกทั้งยังควบคุมความคมชัดของภาพ อีกด฾วย (สุวัฒนแ จิตตแปราณีชัย,2542) เลนส์ เป็นวัตถุที่ทําจากแก฾วชนิดดีมีลักษณะกลม แบ฽งได฾ 2 ชนิด คือ เลนสแนูน และเลนสแเว฾า ใช฾ทําหน฾าที่ บังคับทิศทางของแสงให฾ไปยังเซ็นเซอรแเพื่อรับภาพให฾แม฽นยําที่สุด ดังนั้นจึงกล฽าวได฾ว฽าเลนสแเป็นส฽วนประกอบที่ สําคัญอย฽างมากของกล฾องถ฽ายภาพเลยก็ว฽าได฾ อีกทั้งเลนสแก็ยังเป็นส฽วนสําคัญไม฽น฾อยเช฽นกันในการถ฽ายภาพทาง การเกษตร เพราะการถ฽ายภาพทางการเกษตรนั้นมีหลากหลายรูปแบบมากมาย จึงต฾องใช฾เลนสแหลายชนิดและ แตกต฽างกันออกไปช฽วยในเรื่องของมุมกล฾อง ภาพถ฽ายระยะใกล฾ ภาพถ฽ายระยะไกล และการถ฽ายภาพสัตวแแต฽ละ ประเภท เป็นต฾น (สุวัฒนแ จิตตแปราณีชัย,2542) ประเภทของเลนส์ แบ่งออกเป็นกลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้ 1. เลนสแมุมกว฾างหรือเลนสแ Wide (14mm – 35mm) 2. เลนสแปกติหรือเลนสแ Normal (50mm , 55mm) 3. เลนสแระยะไกลหรือเลนสแ Telephoto (135mm , 200mm , 500mm....)

4. เลนสแระยะใกล฾หรือเลนสแ Macro (50mm , 60mm , 100mm , 105mm)

380

5. เลนสแซูม (14-24mm , 18-105mm , 70-200mm) (โชติกา พรมจักร,2554) (ดังภาพที่ 1)

ภาพที่ 1 ประเภทเลนสแ ที่มา : Zoom Camera (2555) เทคนิคการถ่ายภาพเพื่องานทางการเกษตร เรามีทริคเล็กๆ น฾อยๆ หรือที่เรียกว฽าเทคนิคสําหรับใช฾ในการถ฽ายภาพ เพื่อให฾รูปภาพของงานทาง การเกษตรนั้น ออกมา มีประสิทธิภ าพสวยงามดูดีและเป็นที่ดึงดูดความสนใจของผู฾คนได฾ง฽ายนั้น ควรจะมี หลักการและเทคนิคดังต฽อไปนี้ เทคนิค Composition ตะวัน พันธแแก฾ว (2558) กล฽าวว฽า การจัดองคแประกอบภาพถือเป็นพื้นฐานแรกๆ ที่ผู฾ใช฾งานควรทํา ความเข฾าใจก฽อนจะเริ่มการถ฽ายภาพ เพราะพื้นฐานเหล฽านี้จะทําให฾รูปถ฽ายของเรามีความน฽าสนใจ และมีจุดเด฽น ให฾ดึงดูดสายตา สร฾างความแตกต฽างอย฽างมากให฾กับภาพถ฽ายของเรา นอกจากนี้การจัดองคแประกอบภาพยัง เสริมสร฾างนิสัย ให฾เรามีความรอบคอบ ตรวจสอบสิ่งแปลกตาที่อาจจะเล็ดลอดเข฾ามาในเฟรมภาพก฽อนที่จะกด ซัตเตอรแ 1. จุดตัดเก฾าช฽อง หลายครั้งเราอาจจะพบเจอภาพธรรมดาๆ ภาพหนึ่งที่ดึงดูดสายตาชวนให฾มอง ทั้งๆที่จุดเด฽นของภาพ ไม฽ถูกวางเอาไว฾ตรงกลางภาพเหมือนภาพอื่นๆ แต฽กลับวางอยู฽บริเวณกลางภาพเยื้องไปทางขอบภาพด฾านใดด฾าน หนึ่ง ซึ่งป็นผลของการใช฾กฎจุดตัดเก฾าช฽องมาจัดองคแประกอบภาพ โดยที่หลักการของจุดตัดเก฾าช฽องมีอยู฽ว฽า ให฾ ลากเส฾นตรงแบ฽งออกเป็น 3 ส฽วนเท฽าๆกันทั้งแนวตั้งและแนวนอน จนเส฾นที่ลากขึ้นมานี้แบ฽งภาพออกเป็นช฽อง ขนาดเท฽าๆกันทั้งหมด 9 ช฽อง จากนั้นให฾ วางจุดสนใจในภาพลงไปที่จุดตัดของเส฾นแนวตั้งและแนวนอนที่ ขั้นตอนการถ฽ายภาพ ก็สามารถเปิด Grid ในจอ LCD Live View เพื่อให฾กล฾องแสดงจุดตัดเก฾าช฽องสมมติขึ้นที่ หน฾าจอได฾ (ดังภาพทื่ 2 และ 3)

381

ภาพที่ 2 จุดตัดเก฾าช฽อง ที่มา : Dek-d (2556)

ภาพที่ 3 ทุ฽งนายามเย็น ที่มา : Apichokeonilne (2557)

2. กฎสามส฽วน วิธีการจะคล฾ายๆกับจุดตัดเก฾าช฽อง แต฽วิธีการวางจุดสนใจในภาพจะไม฽เหมือนกัน โดยกฎสามส฽วนจะ แบ฽งภาพออกเป็น 3 ส฽วน ด฾วยการลากเส฾นแนวตั้งหรือแนวนอนเพื่อแบ฽งภาพออกเป็น 3 ส฽วนเท฽าๆกัน แล฾ววาง จุดสนใจในภาพไว฾ในพื้นที่ 1 ใน 3 ส฽วน หรือ 2 ใน 3 ส฽วนของพื้นที่ที่เราสร฾างเอาไว฾ ซึ่งนอกจากจะทําให฾ภาพดู น฽าสนใจมากขึ้นแล฾ว กฎสามส฽วนยังนํามาประยุกตแใช฾เพื่อหลีกเลี่ยงไม฽ให฾เส฾ นขอบฟูาพาดตัดกึ่งกลางรูปภาพ ออกจากกันได฾อีกด฾วย (ดังภาพที่ 4 และ 5)

ภาพที่ 4 กฎสามส฽วน ที่มา : Dek-d (2556)

ภาพที่ 5 ทุ฽งนา ที่มา : Pantip (2557)

3. เส฾นนําสายตา เส฾นนําสายตาถูกนํามาใช฾ในการถ฽ายรูป เพื่อดึงดูดความสนใจจากสายตาของผู฾มองภาพ ซึ่งโดยทั่วไป แล฾วสายตาของผู฾ชมภาพจะมองภาพออกไปรอบๆ หากไม฽มีจุดใดโดดเด฽นขึ้นมาในภาพเป็นพิเศษ แต฽การใช฾เส฾น นําสายตาจะเป็นชี้นํา

382

จุดเด฽น ที่ผู฾ ถ฽ายต฾องการนํ าเสนอได฾ เพราะโดยธรรมชาติของมนุษยแ ห ากมีเส฾ นสายชี้นําในภาพแล฾ ว สายตาจะมองทอดไปตามเส฾นสายในรูปไปเรื่อยๆ จนถึงจุดสิ้นสุดของเส฾นที่เราจะจัดวางสิ่งที่ต฾องการนําเสนอ ให฾เป็นจุดเด฽นของภาพวางเอาไว฾ ทําให฾สายตาของผู฾มองภาพจะพุ฽งตรงไปยังจุดที่นําเสนอ นอกจากนี้การใช฾เส฾น นําสายตายังเพิ่มมิติความลึกของภาพให฾อีกด฾วย ซึ่งเส฾นนําสายตาที่เรากําลังพูดถึงกันนี้อาจจะเป็น รั้ว ถนน ทางเดิน หรืออะไรก็ได฾ที่นําไปสู฽จุดเด฽นที่เราต฾องการเสนอ (ดังภาพที่ 6 และ 7)

ภาพที่ 6 เส฾นนําสายตา ที่มา : Oknation (2554)

ภาพที่ 7 วิถีชีวิตการเกษตร ที่มา : Pantip (2557)

4. ฉากหน฾า การสร฾างมิติให฾ภาพถ฽าย ก็มีส฽วนสําคัญที่จะช฽วยให฾ภาพถ฽ายของเราดูแตกต฽างและน฽ามองมากขึ้นเพราะ ภาพถ฽ายเป็นสื่อในรูปแบบ 2 มิติ ไม฽สามารถเห็นความตื้นลึก หนาบาง หรือบ฽งบอกระยะใกล฾ไกลได฾ชั ดเจน ซึ่ง เราสามารถสร฾างมิติให฾ภาพได฾ด฾วยการหาองคแประกอบอื่นๆ ในภาพที่อยู฽ใกล฾ตัว และมีระยะที่แตกต฽างหาก จุดเด฽นหลักมาเสริมเติมเข฾าไปเป็นฉากหน฾าในภาพ เพื่อให฾เห็นความลึกของภาพที่มาจากระยะที่แตกต฽างกันของ วัตถุในภาพ (ดังภาพที่ 8)

ภาพที่ 8 ชาวนา ที่มา : Tcijthai (2557)

383

5. ฉากหลัง ฉากหลังนอกจากจะสร฾างมิติของภาพแล฾ว ยังช฽วยทําให฾สิ่งที่เราต฾องการนําเสนอมีความโดดเด฽นออกมา จากภาพ ดังนั้นช฽างภาพควรให฾ความสําคัญกับการเลือกฉากหลังที่ดี ไม฽ใช฽ให฾ความสนใจแค฽เพียงจุดเด฽นในภาพ เพียงอย฽างเดียว เพราะฉากหลังสามารถส฽งเสริมให฾รูปภาพดูโดดเด฽นหรือฉุดให฾ภาพหมดความน฽าสนใจลงไป ซึ่ง ฉากหลังรกๆ คืออีกหนึ่งตัวอย฽างในการเลือกฉากหลังที่ไม฽ดี แล฾วส฽งผลกระทบต฽อภาพชัดเจน เช฽น สีสันที่โดด เด฽นกว฽าจุดที่เราต฾องการนําเสนอ ก็จะกลายเป็นว฽าฉากหลังดูโดดเด฽นมากกว฽าจุดเด฽นในภาพ (ดังภาพที่ 9)

ภาพที่ 9 เกษตรกรไทย ที่มา : Progressth (2558) เทคนิคการถ่ายภาพทิวทัศน์ เทคนิคในการถ฽ายภาพวิวทิวทัศนแนั้น สามารถสรุปสาระสําคัญได฾ดังนี้ 1. การถ฽ายภาพวิวระยะไกล ตามปกติจะโฟกัสภาพที่ระยะอินฟินิตี้ และต฾องการความชัดลึกสูงมาก ที่สุด ดังนั้นจึงควรเปิดรูรับแสงให฾แคบที่สุด เพื่อให฾เกิดความชัดตลอดทั้งภาพ (ดังภาพที่ 10)

ภาพที่ 10 ทุ฽งนาขั้นบันได ที่มา : Pantip (2556) 2. ควรถ฽ายภาพวิวให฾มีฉากหน฾า เพื่อเพิ่มความรู฾สึกของระยะทาง ความลึก เช฽น จัดฉากหน฾าเป็นก฾อน หิน ต฾นไม฾ รั้ว หมู฽ไม฾เตี้ย หรือบุคคลเป็นต฾น (ดังภาพที่ 11)

384

ภาพที่ 11 ทุ฽งนา ที่มา : Pantip (2557) 3. การถ฽ายภาพวิวระยะใกล฾ ต฾องฝึกตัวเองให฾สนใจต฽อสิ่งที่อยู฽ใกล฾ๆ เพื่อบันทึกสิ่งของที่อยู฽ใกล฾ๆ ซึ่งเรา มักจะหลงลืมไป เช฽น คาคบไม฾ ก฾อนหินใหญ฽ๆสัก 2 - 3 ก฾อนที่เรียงซ฾อนกันอยู฽ รากต฾นไม฾หรือชานเรือน ลอม ฟางในชนบท เป็นต฾น (ดังภาพที่ 12)

ภาพที่ 12 ลอมฟางชนบท ที่มา : News Sanook (2557) 4. ควรเลือกวิวทิวทัศนแที่มีส฽วนประกอบเป็นแม฽น้ํา ลําธาร ทะเลสาป ท฾องทะเล ชายหาด ใช฾ภาพที่สะท฾อนลง น้ําหรือแสงสะท฾อนระยิบระยับที่ผิวน้ําช฽วยเพิ่มชีวิตชีวาให฾เกิดขึ้นในภาพได฾อย฽างมาก นอกจากนี้อาจให฾ สิ่งมีชีวิต เช฽น คนหรือสัตวแปรากฏรวมอยู฽เป็นส฽วนประกอบหนึ่งในภาพด฾วย (ณรงคแ สมพงษแ,2539) (ดัง ภาพที่ 13)

385

ภาพที่ 13 เพื่อนยาก ที่มา : Pantip (2557) เทคนิคการถ่ายภาพสัตว์ เทคนิคในการถ฽ายภาพสัตวแนั้น สามารถสรุปสาระสําคัญได฾ดังนี้ 1. ควรศึกษานิสัยของสัตวแที่ต฾องการถ฽ายภาพเพื่อจะได฾เข฾าใจชีวิตความเป็นอยู฽ของมัน และสามารถ วางแผนการถ฽ายภาพได฾อย฽างรอบคอบ เช฽น สัตวแชนิดนี้ชอบเคลื่อนไหวอยู฽ตลอดเวลา จึงต฾องใช฾ความไวชัตเตอรแ สูง สัตวแชนิดนั้นชอบนอนนิ่งๆ แต฽จะกระตือรือร฾นเมื่อพบสิ่งที่สนใจ หรือสัตวแบางชนิดชอบอาศัยอยู฽ในที่มืดจึง จําเป็นจะต฾องเตรียมเลนสแที่มีช฽องรับแสงกว฾างๆ และขาตั้งกล฾องในกรณีที่ไม฽สามารถใช฾แฟลชได฾ 2. การถ฽ายภาพสัตวแโดยเฉพาะสัตวแเลี้ยงหรือสัตวแที่ดูน฽ารักก็คล฾ายๆถ฽ายภาพเด็ก ควรตั้งกล฾องในระดับ ที่มองเห็นสายตาของสัตวแ แสงในแววตาจะช฽วยดูน฽ารักเอ็นดู มีชีวิตชีวาและน฽าสนใจมากยิ่งขึ้น (ดังภาพที่ 14)

ภาพที่ 14 หมู ที่มา : Siamfood (2559) 3. การถ฽ายภาพนกและสัตวแปุา ควรใช฾เลนสแถ฽ายภาพระยะไกลและขาตั้งกล฾องเนื่องจากต฾องถ฽ายจาก ระยะที่ห฽างจากสัตวแมากๆ เพื่อไม฽ให฾สัตวแตกใจ หรือหากต฾องการถ฽ายภาพสัตวแในปุาลึก หรือหายากควรมีการ สร฾างที่ซ฽อนตัว โดยสร฾างทิ้งไว฾ 2-3 วัน เพื่อให฾สัตวแเกิดความเคยชิน และควรอยู฽ใต฾ทิศทางลมเพื่อไม฽ให฾สัตวแปุาได฾ กลิ่น (ดังภาพที่ 15)

386

ภาพที่ 15 นกแก฾ว ที่มา : Travel Sanook (2552) 4. การถ฽ายภาพปลาและสัตวแน้ํา สถานที่แสดงสัตวแน้ําส฽วนใหญ฽ห฾ามใช฾แฟลช เพราะจะทําให฾สัตวแตกใจ ซึ่งที่จริงก็ไม฽ควรจะใช฾แฟลชเนื่องจากการถ฽ายภาพผ฽านกระจกนั้น แฟลชจะทําให฾เกิดการสะท฾อนแสงเข฾ามาใน ภาพ แต฽หากจําเป็นต฾องใช฾จริงๆ ก็ควรเฉียงกับตู฾กระจกประมาณ 45 องศา เพื่อให฾แฟลชสะท฾อนออกไปอีกทาง ในกรณีที่ไม฽ใช฾แฟลชให฾ถ฽ายภาพโดยแนบเลนสแติดกับผิวกระจกให฾มากที่สุด เพราะยิ่งห฽างก็จะมีโอกาสเกิดเงา สะท฾อนจากระจกติดมาในภาพมากขึ้น และหากเป็นไปได฾ก็ควรใส฽เสื้อผ฾าสีดําเพื่อไม฽ให฾มีเงาสะท฾อนจากตัวเรา (ณัฐกร สงคราม,2557) (ดังภาพที่ 16)

ภาพที่ 16 ปลากัด ที่มา : Youtube (2558)

387

สรุป ในการถ฽ายภาพเพื่อสื่อความหมายในงานทางการเกษตรมีหลักการและรูปแบบหลากหลาย ควรยึด หลักการถ฽ายภาพทิวทัศนแ ถ฽ายภาพสัตวแ และที่สําคัญเทคนิค Composition ในการจัดองคแประกอบภาพ เพื่อให฾รูปภาพออกมามีประสิทธิภาพสวยงามและเป็นที่ดึงดูดความสนใจของผู฾คน ดังนั้นควรจะยึดหลักการที่ กล฽าวมา รู ป ภาพมี การใช฾ ภ าพเป็ น สื่ อในการเกษตรหลากหลายรู ปแบบทั้ง วารสาร นิตยสาร หนั งสื อพิม พแ โปสเตอรแเชิญชวน สื่อโฆษณา ประชาสัมพันธแ แม฾กระทั่งการพิมพแภาพถ฽ายลงในบรรจุภัณฑแต฽างๆ เป็นต฾น เนื่องจากรูปภาพเป็นที่สนใจเข฾าถึงทุกคนได฾โดยง฽ายและรวดเร็ว ฉะนั้นการถ฽ายภาพจึงมีความสําคัญและมี บทบาทไม฽น฾อย ในการส฽งเสริมงานทางการเกษตรให฾ประสบความสําเร็จตามวัตถุประสงคแ

388

เอกสารอ้างอิง โชติกา พรมจักร และทีมงาน 19 Studio (2554). เทคนิคควบคุมกล฾อง DSLR เคล็ด (ไม฽) ลับกับการถ฽ายภาพ. กรุงเทพฯ : ซีเอ็ดยูเคชั่น. ตะวัน พันธแแก฾ว (2558). คู฽มือถ฽ายภาพด฾วยกล฾อง DSLR ฉบับสมบูรณแ. กรุงเทพฯ : โปรวิชั่น. ณัฐกร สงคราม (2557). การถ฽ายภาพ : เทคนิคและการนําไปใช฾เพื่อการสื่อสาร. (พิมพแครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ : สํานักพิมพแแห฽งจุฬาลงกรณแมหาวิทยาลัย. ณรงคแ สมพงษแ (2539). หลักการถ฽ายรูป. (พิมพแครั้งที่ 7). กรุงเทพฯ : ศูนยแส฽งเสริมและฝึกอบรม การเกษตรแห฽งชาติ มหาลัยเกษตรศาสตรแ. สุวัฒนแ จิตตแปราณีชัย (2542). "เทคนิคการถ฽ายภาพ." 7(1): 7. สุวัฒนแ จิตตแปราณีชัย (2542). "เทคนิคการถ฽ายภาพ. ตอนที่ 2." 7(2): 7. http://www.zoomcamera.net/ข฽าวกล฾อง/Sony-Pentax-lens-price-increase.html. [2012, April 04]. https://www.dek-d.com/photo/33308/. [2013, November 06]. http://www.apichokeonline.com/index.php/topic,63473.350.html. [2014, October 16]. http://pantip.com/topic/32425202. [2014, August 07]. http://www.oknation.net/blog/mrapirak/2011/01/21/entry-3. [2011, January 21]. http://tcijthai.com/tcijthainews/view.php?ids=5135. [2014, November 28]. http://www.progressth.org/2015/04/thailand-farmers-market.html. [2015, April 07]. http://pantip.com/topic/31048314. [2013, September 30]. http://news.sanook.com/1711705/. [2014, December 08]. http://siamfood.net/?p=208. [2016, March 16]. http://travel.sanook.com/767373/. [2009, May 28]. https://www.youtube.com/watch?v=GwpJVxDNV8o. [2015, September 23].

389

สื่อกิจกรรมกับการเรียนรู้ทางการเกษตร : ไร่ปลูกรัก วาสินี สิริปรีดาจิต 56040704

บทนา ในปใจจุบันมีสถานที่ท฽องเที่ยวทางการเกษตรที่สอดแทรกความรู฾และทักษะทางด฾านการเกษตรผ฽านสื่อ กิจกรรมมากมาย เช฽น การเก็บไข฽เป็ด การปูอนอาหารสัตวแ การปลูกผัก การดํานา การเกี่ยวข฾าว เป็นต฾น สิ่ง ต฽างๆ เหล฽านี้ล฾วนเป็นกิจกรรมที่ส฽งเสริมให฾เด็กและเยาวชนรุ฽นใหม฽ที่ไม฽มี โอกาสได฾ใกล฾ชิดธรรมชาติมากนัก มา ทํากิจกรรมร฽วมกันผ฽านการสัมผัสวิถีการใช฾ชีวิตที่ใกล฾ชิดธรรมชาติโดยได฾ลงมือปฏิบัติด฾วยตัวเอง ประสบการณแ เหล฽านี้เป็นสิ่งที่ไม฽สามารถหาได฾จากในหนังสือ ซึ่งกิจกรรมนี้จะเป็นการเรียนรู฾เชิงเกษตรอินทรียแที่ไม฽ใช฾สารเคมี และยึดแนวเศรษฐกิจพอเพียงเป็นการสอนให฾เด็กและเยาวชนรุ฽นใหม฽เห็นคุณค฽าของการใช฾ชีวิตแบบพออยู฽พอ กิน มีความสุขกับธรรมชาติและสิ่งแวดล฾อมในพื้นที่สีเขียว สื่อกิจกรรม สื่อกิจกรรมเป็นสื่อที่มีความเป็นรูปธรรมสูง จากกรวยประสบการณแของ Edgar Dale (สมชาย รัตนทองคํา, 2550) ซึง่ ประสบการณแตรงจัดเป็นการเรียนรู฾ในขั้นที่เป็นรูปธรรมมากที่สุด เพราะผู฾เรียนได฾เรียนรู฾ ประสบการณแจากของจริง และสถานที่จริง ทําให฾ผู฾เรียนมีส฽วนร฽วมอยู฽ในเหตุการณแ เพราะได฾เรียนรู฾จากการ ได฾ ม อง ได฾ ยิ น และได฾ สั ม ผั ส ด฾ ว ยตั ว เอง เช฽ น การปลู ก ผั ก ในกระถาง การให฾ อ าหารสั ต วแ เป็ น ต฾ น พบว฽ า กระบวนการเรียนรู฾ แบบนี้ยังจัดเป็นกระบวนการเรียนรู฾ เชิงรุกที่ทําให฾ผู฾เรียนสามารถจําได฾มากและนานกว฽า กระบวนการเรียนรู฾เชิงรับอีกด฾วย ณรงคแ สมพงษแ (2535 อ฾างถึงใน พัชรา เอี่ยมกิจการ, 2557) ได฾กล฽าวถึงความหมายของสื่อกิจกรรม (Activities Media) ว฽า “สื่อ” หมายถึง กิจกรรม (Activities) หรือวิธีการ (Methods) ที่นํามาใช฾สนับสนุน หรือจัดการให฾กลุ฽มเปูาหมายได฾รับรู฾สิ่งต฽างๆ ด฾วยประสาทสัมผัสทั้ง 5 รวมทั้งได฾มีส฽วนร฽วมในการแสดงออกใน กิจกรรมนั้นๆ ซึ่งเป็นสื่อที่นับได฾ว฽ามีความสําคัญอย฽างยิ่งในงานส฽งเสริมและเผยแพร฽ เนื่องจากได฾เรียนรู฾จากสิ่ง เร฾าหลายๆ ทาง กลุ฽มเปูาหมายยัง ได฾นําเอาตัวเองไปสัมผัสถึงสิ่งเร฾าเหล฽านั้น ทําให฾เกิดประสบการณแที่ไม฽เคยมี มาก฽อน ดังนั้นสื่อกิจกรรมจึงเป็นการรวมเอาวัสดุอุปกรณแมาใช฾ร฽วมกันโดยใช฾กิจกรรมหรือวิธีการเป็นหลัก จากแนวคิดดังกล฽าวจะสามารถสรุปความหมายของสื่อกิจกรรมได฾ว฽า การเรียนรู฾ผ฽านสื่อกิจกรรมทําให฾ เกิดความน฽าสนใจและสร฾างการรับรู฾ที่เป็นรูปธรรมมากยิ่งขึ้น เพราะผู฾เรียนจะได฾มีโอกาสสัมผัสลงมือปฏิบัติด฾วย ตนเองผ฽านการมองเห็น การฟใงเสียง การรับรส การได฾กลิ่น การสัมผัส รวมถึงการได฾มีส฽วนร฽วมในการแสดง ความคิดเห็น ทําให฾ผู฾เรียนคิดเป็น ทําเป็น แก฾ปใญหาเป็น กล฾าแสดงออกและได฾รับประสบการณแแปลกใหม฽ด฾วย ความสนุกสนานมากกว฽าการเรียนรู฾ในห฾องเรียน การทํากิจกรรมสามารถใช฾ เครื่องมือและวัสดุอุปกรณแเข฾ามา ช฽วยในการดําเนิ นกิจ กรรมถ฽ายทอดความรู฾ เ พื่อให฾ผู฾ เรียนเกิดความรู฾ความเข฾าใจและเรียนรู฾เนื้อหาสาระใน กิจกรรมได฾ชัดเจนมากยิ่งขึ้น สื่อกิจกรรมเป็น สื่อที่ มีบทบาทสํ าคัญต฽อการพัฒ นาและส฽งเสริมการเกษตร เพราะทําให฾ เกิดความ น฽าสนใจจากการได฾เรียนรู฾จากสถานที่จริง ได฾ลงมือปฏิบัติจริง ผู฾เรียนได฾มีส฽วนร฽วม ทําให฾เกิดความรู฾ความเข฾าใจ ในการทําการเกษตรได฾ดียิ่งขึ้น นอกจากนั้นยังอาจจะสามารถเปลี่ยนแปลงทัศนคติได฾ จากที่คิดว฽าการทําเกษตร

390

นั้นเป็น เรื่องยากและลําบาก พอได฾มาลองทํากิจกรรมของไร฽ปลูกรักแล฾ วก็จะได฾เห็ นว฽าไม฽ได฾ยากอย฽างที่คิด กิจกรรมของไร฽ปลูกรักเป็นกิจกรรมไม฽มีความยุ฽งยากซับซ฾อนอะไร ไม฽ว฽าเด็กหรือผู฾ใหญ฽ก็สามารถทําได฾ เป็นสื่อ กิจกรรมประเภทการสาธิต ที่ได฾ให฾ทุกคนได฾ เรียนรู฾จากผู฾เชี่ยวชาญด฾านการเกษตรที่มีความรู฾ความสามารถ และยังสามารถซักถามแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันเองระหว฽างผู฾เรียนและผู฾สอนได฾ ไร่ปลูกรัก ไร฽ปลูกรักเริ่มต฾นมาจากคุณกานตแ ฤทธิ์ขจรและภรรยาที่ทํางานในเมืองมานานและมองว฽าคุณภาพชีวิต ไม฽ดี ทําให฾เขาอยากจะสร฾างครอบครั วที่มีคุณภาพชีวิตและสุขภาพที่ดี และจากทุนเดิมที่ภรรยาของเขาได฾เปิด ร฾านอาหารอยู฽ที่กรุงเทพอยากได฾วัตถุดิบเป็นออรแแกนิกมาทําอาหาร จึงทําให฾เขาและครอบครัว ตัดสินใจย฾าย ออกมาอยู฽ ต฽ า งจั ง หวั ด เขาเริ่ ม จากการหาที่ ดิ น สั ก แปลงในการปลู ก พื ช ไร฽ ป ลอดสารพิ ษ ไว฾ เ พื่ อ บริ โ ภค และจําหน฽าย เขาจึงเลือกที่ดินจํานวน 60 ไร฽ ในอําเภอบางแพ จังหวัดราชบุรี โดยเริ่มจากการปลูกข฾าวหอม มะลิ พืชผักสวนครัว เช฽น พริก หอม กระเทียม ทําบ฽อเลี้ยงปลา เลี้ยงวัว เลี้ยงเป็ด และอื่นๆ ซึ่งทุกอย฽างล฾วน เป็นระบบเกษตรอินทรียแทั้งหมด พืชผักที่ปลูกในไร฽จะไม฽ใช฾ยาฆ฽าแมลงและผลผลิตที่ได฾จากการเพาะปลูกจะถูก นําไปใช฾ในการบริโภคภายในครอบครัวและส฽งจําหน฽ายในห฾างสรรพสินค฾า ไร฽ปลูกรักเป็ นฟารแมเกษตรอินทรี ยแ (Organic farm) ที่มีผลิตภัณฑแเกษตรอินทรียแจําหน฽ายทั้งใน ประเทศและส฽งออกไปยังต฽างประเทศ โดยไร฽ปลูกรักได฾ รับรองมาตรฐานเกษตรอินทรียแจากสหพันธแเกษตร อินทรียแนานาชาติ (IFOAM - International Federation of Organic Agriculture Movements) คุณกานตแ จึงเริ่มสนใจที่จะเปิดไร฽ให฾ผู฾ที่สนใจการปลูกผักออรแแกนิกเข฾ามาศึกษาหรือเยี่ยมชมภายในฟารแมได฾ นอกจากนี้ ด฾านหน฾าของไร฽ปลูกรักก็ยังเปิดจําหน฽ายผักออรแแกนิกผลิตภัณฑแแปรรูปและร฾านอาหารเพื่อสุขภาพที่ทําจาก ผลผลิตของไร฽ปลูกรักโดยตรงไว฾ให฾ผู฾ที่เข฾ามาเยี่ยมชมสามารถซื้อกลับไปรับประทานได฾อีกด฾วย หลังจากที่คุณกานตแได฾เปิดให฾ผู฾ที่สนใจเข฾ามาศึกษาและเที่ยวชมการทําเกษตรอินทรียแในไร฽แล฾ว เขาก็ได฾ มีไอเดียว฽าควรจะเปิดเป็นแหล฽งเรียนรู฾ที่มีกิจกรรมต฽างๆ ให฾ทําภายในไร฽ปลูกรักเพราะเขาคิดว฽าคนส฽วนใหญ฽ยัง ไม฽เข฾าใจระบบฟารแมแบบเกษตรอินทรียแมากนัก ทําให฾ผู฾ที่มาไร฽ปลูกรัก สามารถนําเอาองคแความรู฾ต฽างๆ นี้ไป ประยุกตแใช฾กับชีวิตประจําวันได฾ อีกทั้งยังได฾รับความสนุกสนานกับกิจกรรมต฽างๆ อีกด฾วย ซึ่งในปใจจุบันไร฽ปลูกรักเป็นแหล฽งเรียนรู฾ที่ได฾รับความนิยมจากพ฽อแม฽ยุคใหม฽ที่พาเด็กๆ ไปทํากิจกรรม ในช฽วงวันหยุดเสารแ-อาทิตยแ ที่สามารถมาร฽วมเรียนรู฾ผ฽านกิจกรรมของไร฽ปลูกรักได฾ตลอดทั้งวันโดยไม฽ต฾องนัด ล฽วงหน฾าหรือจะนัดหมายล฽วงหน฾าเพื่อให฾ไร฽ปลูกรักจัดกิจกรรมเฉพาะสําหรับแต฽ละหมู฽คณะก็ได฾ นอกจากนั้นใน แต฽ล ะเดือ นทางไร฽ จ ะมีก ารจั ดโปรแกรมประจํา เดือ นสํ าหรับผู฾ ที่ส นใจได฾ มาเรียนรู฾ผ฽ า นกิจกรรมฐ านต฽างๆ เช฽น Organic Happy Day ได฾จัดเป็นฐานเรียนรู฾สําหรับเด็กในด฾านการเกษตร เช฽น การสอนทําอาหารจากผัก อินทรียแ การปลูกผักในกระถาง การเก็บไข฽เป็ดมาทําไข฽เค็ม การเรียนรู฾ทํานาแบบโบราณ และยังมีกิจกรรมอื่นๆ ให฾เด็กๆ ได฾เล฽นสนุกอีกมากมาย

391

สื่อกิจกรรมกับการเรียนรู้การเกษตรในไร่ปลูกรัก การเรี ย นรู฾ ท างการเกษตรในไร฽ ป ลู ก รั ก เป็ น การเรี ย นรู฾ ก ารเกษตรจากกิ จ กรรมที่ ท างไร฽ จั ด ไว฾ โดยกิจกรรมต฽างๆ เหล฽านั้นเป็นกิจกรรมการเรียนรู฾ที่ส฽งเสริมการเกษตร ทําให฾ผู฾ที่มาทํากิจกรรมภายในไร฽ปลูก รักได฾เรียนรู฾ถึงกระบวนการต฽างๆ ทางการเกษตร การผลิต การแปรรูป ไปจนถึงการบริโภค ดังรายละเอียด ต฽อไปนี้ กิจกรรมการปลูกผัก ทางไร฽ ปลูกรักจะให฾เด็กๆ ได฾ปลูกผักออรแแกนิกในกระถางเล็กๆ ทําให฾เด็กๆ หลายคนที่ไม฽กล฾าจะจับดินหรือเอามือคลุกดินได฾เริ่มต฾นที่จะลองมาสัมผัส ลองเรียนรู฾ ได฾คลุกคลีอยู฽กับธรรมชาติ เด็กๆ ก็กล฾าที่จะสัมผัสกับดินมากขึ้นและช฽วยกันปลูกผักอย฽างสนุกสนาน เมื่อปลูกผักเสร็จแล฾วก็สามารถนํา กลับไปดูแลต฽อที่บ฾านได฾ กิจกรรมนี้ยังทําให฾เด็กๆ ได฾เรียนรู฾ถึงกระบวนการผลิตอย฽างง฽ายจากการปลูกผักที่มี ขั้นตอนไม฽ยุ฽งยากด฾วยการใส฽ต฾นกล฾า ใส฽ดิน คอยรดน้ําและดูแลอย฽างสม่ําเสมอจนผักนั้นโตพอที่จะนํามาบริโภค นอกจากเด็กๆ จะได฾เรียนรู฾ถึงขั้นตอนการปลูกผักแล฾ว ยังได฾ฝึกการวางแผนในการทําอะไรก฽อน - หลังอีกด฾วย

ภาพที่ 1 กิจกรรมการปลูกผัก ที่มา : ไร฽ปลูกรัก (2559) กิจกรรมการทานาแบบโบราณ (ดํานา ลูบเทือก) เป็นกิจกรรมที่ให฾เด็กได฾ลองดํานาปลูกข฾าวด฾วย ตัวเอง โดยการให฾เด็กๆ ลงไปในนาและนําต฾นกล฾าข฾าวไปปใกดําในนาที่ทางไร฽ปลูกรักเตรียมไว฾ ส฽วนการลูบเทือก เป็นการใช฾รถไถเดินตามติดอุปกรณแลูบเทือกลูบให฾ผิวดินราบเรียบเสมอกัน ซึ่งก็เป็นกิจกรรมที่ทําให฾เด็กได฾รับ ประสบการณแใหม฽ๆ ได฾ลองสัมผัสกับดินโคลน ได฾ลองทําสิ่งที่ไม฽เคยทํา และยังได฾เรียนรู฾ถึงคุณค฽าของเมล็ดข฾าว ว฽ากว฽าจะได฾มาชาวนามีลําบากมากแค฽ไหน

ภาพที่ 2 กิจกรรมการทํานาแบบโบราณ ที่มา : ไร฽ปลูกรัก (2559)

392

กิจกรรมการเก็บไข่เป็ดมาทาไข่เค็ม กิจกรรมนี้เด็กๆ จะได฾เก็บไข฽เป็ดและเรียนรู฾วิธีการแปรรูปอาหาร จากไข฽เป็ดสดๆ มาเป็นไข฽เค็มโดยจะมีเจ฾าหน฾าที่คอยสอนวิธีการสังเกตไข฽ด฾วย เช฽น ถ฾าไข฽มีลักษณะกลมๆ แสดง ว฽าไข฽แดงใหญ฽ ไข฽ที่มีลักษณะรีๆ แสดงว฽าไข฽ขาวเยอะ หลังจากเก็บไข฽เป็ดเสร็จก็นํามาทําความสะอาด แล฾วมา ทําไข฽เค็มต฽อโดยนําแกลบเกลือมาหุ฾มไข฽ให฾เป็นกลมๆ เมื่อทําเสร็จแล฾วก็สามารถนํากลับบ฾านได฾ โดยเจ฾าหน฾าที่ได฾ ให฾คําแนะนําไว฾ว฽าถ฾าเก็บไว฾ 15 วัน จะสามารถทําไข฽ดาวกินได฾แต฽ถ฾าอยากจะต฾มต฾อง 30 วัน

ภาพที่ 3 กิจกรรมการเก็บไข฽เป็ดมาทําไข฽เค็ม ที่มา : ไร฽ปลูกรัก (2559) กิจกรรมการทาปุ๋ยจากมูลไส้เดือน เป็นการให฾เด็กๆ ได฾ลองทําปุ฻ยจากมูลไส฾เดือน ก฽อนการทําปุ฻ยนั้น จะมีเจ฾าหน฾าที่ไร฽ปลูกรักมาอธิบายขั้นตอนการทําปุ฻ยจากมูลไส฾เดือนว฽า ให฾นํา มูลวัวมาแช฽น้ําไว฾ 3 คืน โดยต฾อง ถ฽ายน้ําทุกคืนจากนั้นนํามาสะเด็ดน้ําออกให฾หมาดๆ แล฾วนําไส฾เดือนใส฽ลงไปและทิ้งไว฾ 5 วัน ไส฾เดือนจะกินมูล วัว ลงไปแล฾ ว ถ฽ ายออกมาเป็ น มูล ไส฾ เดื อน สุ ดท฾ ายก็นํ า มาร฽ อ นเอาไส฾ เ ดือ นออกจะเหลื อ เป็ นปุ฻ ยมู ล ไส฾ เ ดือ น กิจกรรมนี้เด็กๆ จะได฾สัมผัสกับไส฾เดือนและเรียนรู฾วิธีการร฽อนไส฾เดือนจากตะกร฾า

ภาพที่ 4 กิจกรรมการทําปุ฻ยจากมูลไส฾เดือน ที่มา : ไร฽ปลูกรัก (2559) กิจกรรมการให้อาหารสัตว์ เด็กๆ จะได฾ลองให฾อาหารสัตวแด฾วยตัวเองไม฽ว฽าจะเป็นวัว เป็ด ไก฽ หรือหมู ทําให฾ เด็ กๆ ได฾ มีโ อกาสใกล฾ ชิ ดกับ สั ตวแ เหล฽ านี้ ถึงแม฾ ว฽าสั ตวแ พวกนี้จ ะไม฽น฽ารั กเท฽าสุ นัข แมว หรือ กระต฽า ย แต฽ก็ไม฽ได฾น฽ากลัวอย฽างที่คิด และยังได฾เรียนรู฾วิธีการให฾อาหารสัตวแอย฽างถูกต฾อง ได฾ รู฾จักการเป็นผู฾ให฾ โดยเริ่มจาก สิ่งเล็กๆ ด฾วยการปูอนอาหารหรือให฾นมวัว

393

ภาพที่ 5 กิจกรรมการให฾อาหารสัตวแ ที่มา : ไร฽ปลูกรัก (2559) กิจกรรมการสอนทาอาหาร เด็กๆ จะได฾บริโภคจากการเรียนรู฾การทําอาหารจากผลผลิตต฽างๆ ที่มีใน ไร฽ปลูกรัก เมนูที่ทางไร฽สอนทํา เช฽น การทําน้ําสลัด ซุปข฾าวโพด น้ํามะเขือเทศ เป็นต฾น แต฽ที่เด็กๆ จะชอบมาก ที่สุดคือการทําข฾าวจี่ โดนการปใ้นข฾าวเหนียวเสียบไม฾และนําไปชุบไข฽ จากนั้นก็จะนําไปปิ้งกับไฟด฾วยตนเอง กิจกรรมการทําอาหารยังได฾เรียนรู฾ประสบการณแและการดําเนินชีวิต เช฽น การอยู฽ร฽วมกับผู฾อื่น ฝึกการวางแผน ฝึกความอดทนเพราะเด็กๆ จะต฾องทําอาหารร฽วมกับผู฾อื่นที่ไม฽รู฾จัก จะต฾องรู฾จักการแบ฽งปในและช฽วยเหลือซึ่งกัน และกัน

ภาพที่ 6 กิจกรรมการสอนทําอาหาร ที่มา : ไร฽ปลูกรัก (2559) กิจกรรมจับ ดู รู้ ปล่อยแมลง เด็กที่มาทํากิจกรรมจะได฾รับสวิงคนละหนึ่งอันเพื่อที่จะได฾จับแมลงใน แปลงผัก นาข฾าว หรือสวนดอกไม฾ โดยแต฽ละฤดูจะมีชนิดของแมลงที่แตกต฽างกัน เช฽น แมลงทับ ด฾วงกว฽าง แต฽ตลอดทั้งปีจะมีผีเสื้อ แมลงปอ และเต฽าทองให฾เด็กๆ ได฾ทดลองจับ หลังจากที่จับแมลงกันได฾แล฾วเจ฾าหน฾ าที่ จะพาไปรู฾จักกับแมลงโดยการเปิดหนังสือดูว฽าแมลงแต฽ละตัวที่เราจับได฾นั้นมีพันธุแอะไรบ฾าง เพราะเด็กๆ จะรู฾จัก ผีเสื้อแต฽ไม฽รู฾ว฽าผีเสื้อแต฽ละตัวนั้นคือพันธุแอะไร พอได฾เรียนรู฾และรู฾จักกับแมลงแล฾วก็จะนําแมลงเหล฽านั้นไปปล฽อย กลับคืนสู฽ธรรมชาติ กิจกรรมนี้ยังได฾บูรณาการกับวิชาต฽างๆ ที่เด็กๆ ได฾เรียนกันเป็นประจําอยู฽แล฾ว เช฽น วิชา วิทยาศาสตรแเพราะจะได฾เรียนรู฾ในเรื่องของแมลง หรือวิชาศิลปะที่เด็กๆ ได฾ลงมือวาดรูปแมลงที่ตนเองจับได฾

394

ภาพที่ 7 กิจกรรมจับดูรู฾ปล฽อยแมลง ที่มา : ไร฽ปลูกรัก (2559) และนอกเหนือจากนั้นยังมีกิจกรรมอื่นให฾เด็กๆ ได฾เล฽นสนุกอีกมากมาย เช฽น สไลดแเดอรแโคลน พายเรือ ริมนา การทําหุ฽นฟาง การทําคอปเตอรแไม฾ไผ฽ การทําผ฾ามัดย฾อมจากดอกดาวเรือง เล฽นว฽าว และระบายสีตุ฿กตา เป็นต฾น

ภาพที่ 8 กิจกรรมอื่นๆ ของทางไร฽ปลูกรัก ที่มา : ไร฽ปลูกรัก (2559) สรุป การเรียนรู฾การเกษตรโดยผ฽านสื่อกิจกรรมทําให฾เด็กๆ และผู฾ที่เข฾าร฽วมกิจกรรมเข฾าใจถึงขั้นตอน วิธีการ ทั้งวิธีการผลิต การแปรรูป และการได฾ทําอาหารเพื่อมาบริโภคกันจากกิจกรรมต฽างๆ และยังได฾เรียนรู฾สิ่งใหม฽ๆ จากการได฾ลองทํากิจกรรมแบบที่ไม฽เคยทํามาก฽อน เช฽น การเก็บไข฽เป็ด การปลูกผัก การดํานา เป็นต฾น กิจกรรม ทางการเกษตรจะสอนให฾เด็กให฾มีความกล฾าที่จะแสดงออก กล฾าที่จะแสดงความคิด กล฾าที่จะลองทําลองเรียนรู฾ สิ่งใหม฽ๆ และยังได฾ฝึกแก฾ปใญหาจากสิ่งที่เกิดขึ้น การทํากิจกรรมเหล฽านี้ยังทําให฾เข฾าใจง฽ายและรวดเร็วมากกว฽า การเรียนรู฾ในห฾องเรี ยน การที่ได฾ลงมือปฏิบัติจะทําให฾เด็กจดจ฽อกับสิ่งที่กระทําอยู฽ นอกจากการเรียนรู฾ด฾าน การเกษตรแล฾ว การทํากิจกรรมในไร฽ปลูกรักยังสามารถบูรณาการกับวิชาต฽างๆ ในหลักสูตรการเรียนของเด็กๆ อีกด฾ว ย ทั้งวิช าวิทยาศาสตรแ คณิตศาสตรแ ศิลปะ ได฾เรียนรู฾ประสบการณแและการดําเนินชีวิต เช฽น การอยู฽

395

ร฽วมกับผู฾อื่น ฝึกการวางแผน ฝึกความอดทนอีกทั้งการเรียนรู฾การเกษตรผ฽านสื่อกิจกรรมนี้ยังได฾ปลูกฝใงให฾เด็กรัก ในการเกษตรและภูมิใจในการทําเกษตร เอกสารอ้างอิง WorkpointOfficial. 2558. Fast Food ธุรกิจ 1 มี.ค. 58 (ไร่ปลูกรัก ผักเกษตรอินทรีย์) [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=dAMOqif7hk0 [20 กันยายน 2559]. โฆสิต ปใ้นเปี่ยมรัษฏแ. 2554. กานต์ ฤทธิ์ขจร "ไร่ปลูกรัก" อ.บางแพ จ.ราชบุรี ปัญหาใหญ่ คือ ผู้บริโภคไม่ เข้าใจเกษตรอินทรีย์ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.isranews.org/south-news/stathistory/61-2012-08-12-13-59-01/3185 [20 กันยายน 2559]. ไร฽ปลูกรัก. 2559. ไร่ปลูกรัก [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.facebook.com/thaiorganicfood/ [20 กันยายน 2559]. กานตแ ฤทธิ์ขจร. 2559. LOVE'S GARDEN กว่าจะมาเป็นไร่ปลูกรัก. (พิมพแครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ : บริษัท สํานักพิมพแทําทันที จํากัด. ทิพยแวัลยแ สุทิน. มปป. "การเรียนรู฾เชิงรุก จากขงจื๊อถึงเอ็ดการแ เดล (Edgar Dale)". จุลสาร PBL วลัยลักษณ์. พัชรา เอี่ยมกิจการ. 2557. แนวคิดเกี่ยวกับสื่อกิจกรรมเพื่อการพัฒนาการเกษตร. เอกสารประกอบการ สอนวิชาสื่อเบื้องต฾นทางการเกษตร. กรุงเทพฯ. สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหาร ลาดกระบัง. สมชาย รัตนทองคํา. 2550. หลักการจัดประสบการณ์เรียนรู้ในชั้นเรียน. เอกสารประกอบการสอน 475 759 การสอนทางกายภาพบําบัด. ขอนแก฽น. มหาวิทยาลัยขอนแก฽น. อัญชัญ อภิชนพงศกร. 2553. การพัฒนาสื่อกิจกรรมส่งเสริมการอ่านของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนชุมชนวัดประสาทสิทธิ์ (ศรีพรหมินทร์) อาเภอดาเนินสะดวก สานักงานเขตพื้นที่ การศึกษาราชบุรี เขต 2 จังหวัดราชบุรี. วิทยานิพนธแศึกษาศาสตรแมหาบัณฑิต, สาขาวิชาเทคโนโลยี การศึกษา บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยศิลปากร.

396

องค์กรกับความรับผิดชอบต่อสังคม กรณีศึกษา : โครงการเกษตรอินทรีย์ สนามบินสุโขทัย วิลาวัลยแ วงษาสันตแ 56040705 บทนา หากกล฽าวถึง “สนามบิน” หลายคนคงนึกถึงอาคารผู฾โดยสารที่ถูกออกแบบโครงสร฾างให฾มีความทันสมัย เรียบหรู มีบริเวณพื้นที่ภายในอาคารกว฾างขวาง เพื่อรองรับนักท฽องเที่ยวทั้งในและต฽างประเทศจํานวนมาก แต฽ สํ า หรั บ “สนามบิ น สุ โ ขทั ย ” นั้ น กลั บ สร฾ า งความแตกต฽ า งจากสนามบิ น ทั่ ว ไปได฾ อ ย฽ า งสิ้ น เชิ ง เพราะมีการนําความเป็นไทยในอดีตมาสร฾างเป็นเอกลักษณแที่น฽าจดจํา ทั้งบริเวณภายในและภายนอกของ สนามบิ น โดยสถาปใ ต ยกรรมของรู ป ทรงอาคารสนามบิน มี ก ารออกแบบให฾ คล฾ า ยกับ ทรงบ฾ า นเรื อนไทย ในสมัยก฽อน และมีการนําอาชีพหลักของประเทศไทย คือ อาชีพเกษตรกรรม มาประยุกตแใช฾ในการดําเนิน กิจกรรม CSR ภายใต฾ “โครงการเกษตรอินทรียแสนามบินสุโขทัย ” เพื่อให฾นักท฽องเที่ยวได฾เข฾าร฽วมกิจกรรมและ เรียนรู฾ทางด฾านการทําเกษตรอินทรียแอย฽างครบวงจร ซึ่งสนามบินสุโขทัยได฾รับการยอมรับให฾เป็นสนามบินแห฽ง เดียวในโลก ที่เป็นแหล฽งท฽องเที่ยวเชิงเกษตรที่มีชื่อเสียงระดับประเทศ ประวัติความเป็นมาของสนามบินสุโขทัย สนามบินสุโขทัยเปิดทําการบินเมื่อวันที่ 12 เมษายน พ.ศ. 2539 มีเนื้อที่ 2,000 ไร฽ ตั้งอยู฽ในเขต 3 ตําบล ได฾ แ ก฽ ต.ท฽ า ทอง ต.คลองกระจง และต.ย฽ า นยาว อํ า เภอสวรรคโลก จ.สุ โ ขทั ย เริ่ ม ดํ า เนิ น การก฽ อ สร฾ า ง เมื่ อ ปี ที่ 2535 และเปิ ด ให฾ บ ริ ก ารในปี พ.ศ. 2539 โดยใช฾ เ ครื่ อ งบิ น ATR 72-200 ขนาด 70 ที่ นั่ ง สํ า หรั บ ในด฾ า นการออกแบบอาคารผู฾ โ ดยสารเป็ น ลั ก ษณะทรงไทย เปิ ด โล฽ ง ตามศิ ล ปะสุ โ ขทั ย โบราณ เพื่อความกลมกลืนและสอดคล฾องกับวัฒนธรรมของจังหวัดสุโขทัย โดยตัวอาคารสามารถรองรับผู฾โดยสาร ทั้งขาเข฾าและขาออกอาคารละ 150 คน ปใจจุบันทางวิ่ง ยาว 2,300 เมตร กว฾าง 45 เมตร รองรับน้ําหนัก ได฾ 45 ตัน โดยบริ ษัท การบิ น กรุ งเทพ จํ ากัด มีค วามตั้งใจที่จะใช฾ส นามบินสุ โ ขทัย เป็นศูนยแกลางการบิ น ในภูมิภาคแถบนี้ (BangkokAirways, 2558) สนามบิ น สุ โ ขทัย แห฽ งนี้ ได฾รั บ รางวัล เกียรติยศมากมาย จากองคแ กรต฽างๆ ทั้งทางด฾านสถาปใตยกรรม การออกแบบโครงสร฾ างอาคาร ไปจนถึงด฾านการจัดการสภาพแวดล฾ อม อาทิ รางวัล สถาปใตยกรรมดีเด฽น ในปี พ .ศ. 2541 รางวั ล สถานประกอบการดี เ ด฽ น ตามโครงการโรงงานสี เ ขี ย วเฉลิ ม พระเกี ย รติ ส มเด็ จ พระนางเจ฾ าสิ ริ กิติพระบรมราชินี น าถ ในปี พ.ศ. 2547 รางวัล ดีเด฽นด฾านอนุรักษแพลั งงาน ประเภทอาคาร สร฾างสรรคแเพื่อการอนุรักษแพลังงาน (อาคารที่ออกแบบสําหรับภูมิอากาศร฾อนชื้ น) ในปี พ.ศ.2554 เป็นต฾น นอกจากนั้ น ยั ง ได฾รั บ รางวัล ดีเด฽ น ประเภทองคแ กรส฽ งเสริมและสนับสนุนการท฽อ งเที่ ยว จากการท฽องเที่ย ว แห฽งประเทศไทย ในปีพ.ศ.2551 อีกด฾วย

397

ภาพที่ 1 สนามบินสุโขทัย ที่มา : อินทราวุธ (2558) ความหมายและความสาคัญของ CSR CSR ย฽อจากภาษาอังกฤษว฽า Corporate Social Responsibility แปลเป็นไทยคือ ความรับผิดชอบ ต฽อสังคมขององคแกร เป็นการดําเนินกิจกรรมทั้งภายในและภายนอกองคแกร โดยให฾ความสําคัญและคํานึงถึง ผลกระทบต฽อสังคม ด฾ว ยการใช฾ทรั พยากรที่มีอยู฽ในองคแกร หรือนําทรัพยากรที่อยู฽นอกองคแกรมาใช฾ให฾เกิด ประโยชนแสูงสุด การดํ า เนิ น กิ จ กรรม CSR ไม฽ มี แ บบแผนตายตั ว องคแ ก รต฾ อ งกํ า หนดรู ป แบบหรื อ กิ จ กรรม รวมทั้งรายละเอียดและวิธีปฏิบั ติที่เหมาะสม หลักการสําคัญของ CSR ก็คือ ความรับผิ ดชอบทางสังคม โดยเฉพาะการทําธุรกิจกับสังคมจะต฾องอยู฽ร฽วมกันช฽วยเหลือเกื้อกูลเอื้อประโยชนแซึ่งกันและกัน ประโยชน์ของ CSR ต่อการดาเนินธุรกิจ จากงานการวิจัยของมหาวิทยาลัยฮารแวารแดพบว฽าบริษัทที่ใช฾หลัก CSR ในการทําธุรกิจโดยคํานึงถึง ความรับผิดชอบที่มีต฽อสังคมเป็นสําคัญ และมุ฽งตอบสนองความต฾องการของประชาชนเพื่อสร฾างสัมพันธแอันดี อย฽างเป็นระบบ จะสามารถช฽วยเพิ่มผลกําไรให฾กับธุรกิจได฾มากขึ้นถึง 4 เท฽าตัว และมีสัดส฽วนการขยายกิจการ ที่มาจากสถิติการจ฾างงานที่เพิ่มขึ้นกว฽า 8 เท฽า เมื่อนํามาเทียบกับบริษัทอื่นๆที่ใช฾การบริหารเพื่อมุ฽งตอบสนอง ต฽อความต฾อ งการของเจ฾ า ของกิ จ การและผู฾ ถือหุ฾ นแต฽ เพียงอย฽างเดีย ว CSR จึ ง มีประโยชนแอย฽ างยิ่ ง ในด฾านของการสร฾างความน฽าเชื่อถือที่สะท฾อนออกมาเป็นภาพลักษณแที่ดีในสายตาของสังคม การทําธุรกิจให฾มีความรับผิดชอบต฽อสังคมคือหนึ่งในหลักการบริหารงานบริษัทรูปแบบใหม฽ เหมาะกับ การนํ า ไปปฏิ บั ติ เพราะถึ ง แม฾ ใ นช฽ ว งระยะแรกจะมี ต฾ น ทุ น ที่ ค฽ อ นข฾ า งสู ง มากจากแผนงานดั ง กล฽ า ว แต฽ก็สร฾างผลตอบแทนที่สูงยิ่ งกว฽าให฾ผู฾ป ระกอบการเช฽นกัน นั่นก็คือ ภาพลั กษณแที่ดี และความเจริญเติบโต ที่ยั่งยืนในอนาคต โดยการใช฾หลัก CSR จะได฾ผลในการประกอบธุรกิจก็ต฽อเมื่อผู฾ประกอบการนําหลักการที่ว฽านี้ มาใช฾ด฾วยจิตสํานึกอย฽างแท฾จริงมิใช฽เป็นการฉาบฉวยเพื่อหวังประชาสัมพันธแแต฽เพียงอย฽างเดียว

CSR ในโครงการเกษตรอินทรีย์ สนามบินสุโขทัย สนามบิ น สุ โ ขทั ย ได฾ มี ก ารนํ า CSR มาใช฾ ใ นการดํ า เนิ น กิ จ กรรมภายใต฾ โ ครงการเกษตรอิ น ทรี ยแ เพื่อให฾เกิดภาพลักษณแที่ดีและน฽าจดจํา สร฾างความรับผิดชอบต฽อสังคมและสิ่งแวดล฾อม โดยการเปลี่ยนแปลง พื้น ที่ว฽างเปล฽ าให฾ เป็ นแปลงเกษตรอินทรี ยแ ที่มีเกษตรกรตัว จริงดูแลในทุกกระบวนการผลิต จนได฾ผลผลิ ต

398

ที่ มี คุ ณ ภาพออกมาจํ า หน฽ า ย เป็ น การกระจายรายได฾ สู฽ ท฾ อ งถิ่ น และเกษตรกร ช฽ ว ยลดภาวะโลกร฾ อ น ด฾วยการเพิ่มพื้นที่สีเขียว และเปิดให฾นักท฽องเที่ยวสามารถเข฾าชมโครงการ เพื่อศึกษาเรียนรู฾การทําการเกษตร ทั้ ง ทางด฾ า นทฤษฎี แ ละปฏิ บั ติ ซึ่ ง ความรู฾ ที่ ไ ด฾ ก็ ส ามารถนํ า ไปถ฽ า ยทอดสู฽ ผู฾ อื่ น หรื อ นํ า ไปใช฾ ป ระโยชนแ ในการประกอบอาชีพเกษตรกรรมได฾อีกด฾วย ปรัชญาแนวคิดของโครงการเกษตรอินทรียแ สนามบินสุโขทัย คือ “เราปลูกพืชทุกต฾นโดยพึ่งพาธรรมชาติ บํารุงดินอย฽างอ฽อนน฾อม คํานึงถึงคุณภาพของผลผลิตเช฽นเดียวกับอาหารที่เราบริโภคเอง และใส฽ใจพื้นที่สีเขียว ทั้ ง หมดอย฽ า งทั่ ว ถึ ง เราปล฽ อ ยให฾ โ ครงการฯเติ บ โตอย฽ า งช฾ า ๆ โดยไม฽ คิ ด จะปรั บ เปลี่ ย นไปสู฽ ร ะบบเกษตร เชิ ง อุ ต สาหกรรม เพราะการเพิ่ ม พื้ น ที่ เกษตรอิ น ทรี ยแ จ นกว฾ า งใหญ฽ เ กิ น กํ า ลั ง อาจทํ า ให฾ ไ ม฽ ส ามารถดู แ ล พื้ น ที่ สี เ ขี ย วได฾ ถ฾ ว นถี่ เ ช฽ น เดิ ม เราจึ ง เลื อ กเดิ น บนเส฾ น ทางเกษตรกรรมที่ ยั่ ง ยื น ในวิ ถี พ อเพี ย ง ด฾ ว ยรู฾ ดี ว฽า สิ่ ง ที่ ล งมื อทํ า สามารถสร฾ างรอยยิ้ มมหาศาลแก฽ ทุก ชีวิ ต ที่เ ข฾ ามามีส฽ ว นเกี่ ยวข฾อ ง ตั้ ง แต฽ ต฾ นทางการผลิ ต ไปจนสิ้นสุ ดปลายทางที่การบริ โภค นี่จึงเป็นมากกว฽าความศรัทธา และคงไม฽เกินเลยนักหากจะกล฽ าวว฽า... เกษตรอินทรียแคือชีวิตของเรา” (บริษัทการบินกรุงเทพ, 2552) สหพันธแเกษตรอินทรียแนานาชาติ (International Federation of Organic Agriculture Movements) (2552) ซึ่งเป็นองคแกรระหว฽างประเทศที่ผลักดันแนวคิดเรื่องเกษตรอินทรียแอย฽างจริงจังมานานกว฽า 30 ปี และมีเครือข฽ายสมาชิกกว฽า 100 ประเทศทั่วโลก กําหนดนิยามของเกษตรอินทรียแไว฾ว฽า “เป็นระบบการผลิต ที่ให฾ความสําคัญกับการรักษาความอุดมสมบูรณแของดิน ความสมดุ ลของระบบนิเวศ และสุขภาพที่ดีของผู฾คน โดยพึ่งพาอาศัย กระบวนการทางนิ เวศ ความหลากหลายทางชีว ภาพ และวั ฏ จัก รธรรมชาติ ที่ส อดคล฾ อ ง กับ ลั ก ษณะของท฾ องถิ่ น มากกว฽า จะพึ่ งพาปใจ จั ยการผลิ ตที่ เ ต็ม ไปด฾ ว ยผลกระทบด฾า นลบ เกษตรอิ นทรี ยแ จึ ง เป็ น การผสมผสานระหว฽ า งภู มิ ปใ ญ ญาดั้ ง เดิ ม นวั ต กรรม และความรู฾ วิ ท ยาศาสตรแ เพื่ อ รั บ ประโยชนแ จากสิ่ ง แวดล฾ อ ม รวมทั้ ง เพื่ อ ส฽ ง เสริ ม ลั ก ษณะความสั ม พั น ธแ ที่ เ ป็ น ธรรมและความเป็ น อยู฽ ที่ ดี ข องทุ ก ชี วิ ต ที่เกี่ยวข฾อง” นิย ามนี้สะท฾อนภาพของวิถีเกษตรกรรมที่ใส฽ใจทุกชีวิตในทุกกระบวนการผลิตอย฽างเท฽าเทียม โดยไม฽ละเลยการดูแลสมดุลทางนิเวศวิทยาและสิ่งแวดล฾อม เพราะทั้งหมดนี้ต฽างก็เกี่ยวเนื่องเชื่อมโยงถึงกัน และเป็นต฾นทุนสําคัญที่จะทําให฾ผลผลิตงอกงามอย฽างยั่งยืน จึงอาจกล฽าวได฾ว฽า หากโลกต฾องการความมั่นคง ทางอาหาร เกษตรอินทรียแก็น฽าจะเป็นคําตอบที่แท฾จริงที่สุดในขณะนี้ จุดเริ่ มต฾น โครงการเกษตรอินทรียแ ของสนามบินสุโขทัย มาจากภายหลังการก฽อสร฾างและเปิดใช฾งาน สนามบินสุโขทัยได฾สักระยะ พื้นที่รอบนอกบางส฽วนยังเป็นแค฽ทุ฽งโล฽ง ไม฽ได฾ถูกใช฾งานตามศักยภาพของผืนดิน อย฽างที่ควรจะเป็น เมื่อผนวกรวมกับความตั้ งใจที่อยากจะสร฾างประโยชนแให฾แก฽สังคม จึงพลิกฟื้นผืนดินขึ้นเป็น พื้นที่เกษตรกรรมซึ่งเป็นมิตรต฽อผู฾ผลิต ผู฾บริโภค และสภาพแวดล฾อม โดยเริ่มจากการลองปลูกข฾าวไม฽ใช฾สารเคมี ในพื้นที่ 3 ไร฽เมื่อปี 2542 แล฾วค฽อยๆ ขยายเป็นแปลงนามากกว฽า 200 ไร฽ในอีก 6 ปีถัดมา บทเรียนจากการลง มือปฏิบัติทําให฾เริ่มมั่นใจมากขึ้นเรื่อยๆ และเมื่อพร฾อมสําหรับเส฾นทางเกษตรกรรมที่ยั่งยืน จึงได฾ก฾าวเข฾าสู฽ระบบ เกษตรอิ น ทรี ยแ อ ย฽ า งเต็ ม รู ป แบบในปี 2549 ภายใต฾ ชื่ อ “โครงการเกษตรอิ น ทรี ยแ ส นามบิ น สุ โ ขทั ย ” มีการบรรจงแต฾มสีเขียวบนผืนดินควบคู฽กั บการทุ฽มเทศึกษาวิจัยและพัฒนาพันธุแข฾าว เพื่อให฾ได฾ผลผลิตข฾าวที่มี คุ ณ ค฽ า ทางโภชนาการสู ง และเป็ น สายพั น ธุแ ที่ เ หมาะสมกั บ สภาพตามธรรมชาติ ข องพื้ น ที่ โ ครงการฯ

399

จากที่เคยปลูกข฾าวเพียงอย฽างเดียวในผืนนาขนาดเล็ก วันนี้พื้นที่กว฽า 800 ไร฽หลากหลายไปด฾วยนาข฾าว แปลงผัก และสวนผลไม฾ จากที่เคยผลิ ตได฾เพีย งแค฽จํ าหน฽ายให฾ครัว สายการบินกรุงเทพและพนักงานบริษัทในเครือ วัน นี้ ผ ลผลิ ตอิ น ทรี ยแ ออกดอกผลงอกงาม กระทั่ง มีปริ มาณมากพอสํ าหรั บการจํา หน฽า ยแก฽ ผู฾ บริ โ ภคทั่ว ไป ความสําเร็จก฾าวแรกไม฽เพียงนํามาซึ่งความภูมิใจ แต฽ยังช฽วยยืนยันว฽า วิถีเกษตรอินทรียแที่ดําเนินควบคู฽ไปกับ หลักแห฽งความพอเพียงนั้นสามารถอยู฽รอดได฾ในระบบเศรษฐกิจของโลกปใจจุบัน โดยเฉพาะอย฽างยิ่งบนแผ฽นดิน อันอุดมสมบูรณแของประเทศไทย เนื่ อ งจากหลั ก การทํ า เกษตรอิ น ทรี ยแ นั้ น ให฾ ความใส฽ ใ จในเรื่อ งของสุ ข ภาพและสิ่ งแวดล฾ อ ม ปฏิ เ สธ การใช฾ส ารเคมีแปลกปลอมในทุกขั้นตอน เพื่อปูองกันอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับสุขภาพของเกษตรกรผู฾ผ ลิ ต ประชาชนผู฾ บ ริ โ ภค และสิ่ ง มี ชี วิ ต ทั้ ง ปวง ดั ง นั้ น การทํ า เกษตรอิ น ทรี ยแ จึ ง มี ข฾ อ ดี ห ลากหลายด฾ า น อาทิ ด฾ า นสุ ข ภาพ คื อ การผลิ ต อาหารโดยไม฽ ใ ช฾ ส ารเคมี ใ นขั้ น ตอนใดๆ ทํ า ให฾ เ กษตรกรหมดความเสี่ ย ง จากการสั ม ผั ส และรั บ สารพิ ษ เข฾ า สู฽ ร฽ า งกาย ผู฾ บ ริ โ ภคปลายทางมี โ อกาสรั บ ประทานอาหารที่ คุ ณ ภาพดี และปลอดภั ย ด฾ า นสิ่ ง แวดล฾ อ ม คื อ การปราศจากสารสั ง เคราะหแ ซึ่ ง แปลกปลอม และเป็ น อั น ตราย ทําให฾สวนไร฽นาอินทรียแกลายเป็นบ฾านหลังใหญ฽ที่ปลอดภัยของสารพันสิ่งมีชีวิต ประชากรสัตวแที่เข฾ามาอิงอาศัย จะร฽วมกันสร฾างกลไกตามธรรมชาติของเหยื่อกับผู฾ล฽า ซึ่งมีบทบาทสําคัญในการควบคุมศัตรูพืชและรักษาสมดุล ทางนิเวศของพื้นที่เพาะปลูก เป็นต฾น สื่อและแหล่งเรียนรู้ภายในโครงการเกษตรอินทรีย์ ของสนามบินสุโขทัย สื่อที่ใช฾ในการประชาสัมพันธแและเผยแพร฽ความรู฾ของโครงการ มีดังนี้ 1. สื่ออินเทอรแเน็ต ได฾แก฽ 1.1 เว็บไซตแ และ Facebook ใช฾ชื่อว฽า โครงการเกษตรอินทรียแ สนามบินสุโขทัย - Organic Agriculture Project โดยเนื้อหาภายใน เว็บไซตแจะมีข฾อมูลและรายละเอียดต฽างๆเกี่ยวกับโครงการฯ เช฽น ประวัติความเป็นมา เรื่องราวของเกษตร อินทรียแ รายชื่อของทีมงานเกษตรกรอินทรียแ ผลิตภัณฑแอินทรียแหรือผลผลิ ตที่ได฾จากการทําเกษตรอินทรียแ และการเดินทาง ซึ่งข฾อมูลเหล฽านี้เป็นประโยชนแอย฽างมากสําหรับผู฾ที่สนใจจะเดินทางไปท฽องเที่ยวที่สนามบิน สุโขทัย ส฽วนในเพจของ Facebook มีการลงรูปกิจกรรมในแต฽ละวันของโครงการ แนะนํากิจกรรมต฽างๆ ของโครงการ และโพสโปรโมทเพื่อขายผลิตภัณฑแที่ได฾จากการทําเกษตรอินทรียแในโครงการฯ

ภาพที่ 2 หน฾าเว็บไซตแของโครงการฯ ที่มา : บริษัทการบินกรุงเทพ (2552)

ภาพที่ 3 หน฾าเพจ Facebook ของโครงการฯ ที่มา : บริษัทการบินกรุงเทพ (2552)

400

1.2 คลิปวีดีโอ Youtube คลิ ป วี ดีโ อเป็ น สื่ อที่ ดึ งดู ดความสนใจผู฾ ช มได฾ ดี มี ทั้ง ภาพเคลื่ อ นไหว และเสี ยง ซึ่ง เนื้ อหาส฽ ว นใหญ฽ คือแนะนําการท฽องเที่ยว และบอกรายละเอียดเกี่ยวกับกิจกรรมต฽างๆภายในโครงการเกษตรอินทรียแ ที่สนามบิน สุโขทัย ถ฽ายทําโดยช฽องรายการต฽างๆ ซึ่งถูกนําไปอัพโหลดใน Youtube เพื่อให฾ผู฾ชมได฾รับชมรายการย฾อนหลัง เช฽น รายการเทยเที่ยวไทย ของช฽องรายการBang Channel ,รายการกดLikeใช฽เลย ของช฽อง One ,รายการ รัชกับดุ฿กออนทัวรแ ของช฽องสถานีวิทยุโทรทัศนแกองทัพบก(ททบ5) เป็นต฾น

ภาพที่ 4 คลิปวีดีโอรายการเทยเที่ยวไทย ภาพที่ 5 คลิปวีดีโอรายการรัชกับดุ฿กออนทัวรแ ที่มา : Bang Channel (2555) ที่มา : Jakkrit Chamnanrith (2556) 2. สื่อกิจกรรม ได฾แก฽ 2.1 กิจกรรมห฾องเรียนกลางแจ฾ง สําหรับผู฾ที่ต฾องการสัมผัสวิถีเกษตรอินทรียแอย฽างใกล฾ชิด สามารถเข฾าร฽วมกิจกรรม “ห฾องเรียนกลางแจ฾ง” เพื่ อ เรี ย นรู฾ แ ละลงมื อ ปฏิ บั ติ ง านส฽ ว นต฽ า งๆ ภายในโครงการฯ โดยมี เ กษตรกรอิ น ทรี ยแ ตั ว จริ ง เป็ น พี่ เ ลี้ ย ง คอยให฾คําแนะนํา โปรแกรมห฾องเรียนกลางแจ฾งมี 3 รูปแบบ ให฾เลือกตามระดับความสนใจ ได฾แก฽ 1) กิจกรรมห฾องเรียนกลางแจ฾ง ชาวนาสมัครเล฽น 1.5 ชั่วโมง เช฽น การเดินเยี่ยมชมฐานเรียนรู฾ โรงนิทรรศการ การแปรรูปกล฾วยตาก แปรรูปไข฽เค็ม เป็นต฾น 2) กิจกรรมห฾องเรียนกลางแจ฾งแบบครึ่งวัน เช฽น เปลี่ยนเสื้อผ฾าชุดม฽อฮ฽อมเป็นชาวนาอย฽างเต็มตัว นั่งรถอีแตเนทัวรแโครงการ เก็บไข฽เป็ดที่เล฾า ชมฝูงควาย กว฽า 200 ตัว เที่ยวแปลงผักอินทรียแ เป็นต฾น 3) กิจกรรมห฾องเรียนกลางแจ฾งแบบเต็มวัน เช฽น ถอนกล฾า ดํานา เรียนรู฾การทําอาหารแบบเกษตร อินทรียแ สนุกกับการเรียนรู฾งานใบตองและแปรรูปผลิตภัณฑแ เป็นต฾น

ภาพที่ 6 กิจกรรมห฾องเรียนกลางแจ฾ง ที่มา : อริศรา จักษแตรีมงคล (2556)

401

2.2 สื่อนิทรรศการ “นิทรรศการบ฾านเรา” เป็นนิทรรศการถาวร (Permanent Exhibition) ที่รวบรวมและจัดแสดง เกี่ยวกับ ข฾าวพันธุแต฽างๆภายในประเทศไทย ซึ่งจะจัดแสดงตลอดเวลา โดยด฾านในจะมีการสาธิตการสี ข฾าว การตีเอาเมล็ดข฾าว และผู฾ที่สนใจสามารถทดลองกระบวนการผลิตข฾าวได฾

ภาพที่ 7 นิทรรศการบ฾านเรา ที่มา : อินทราวุธ (2558) แหล฽งเรียนรู฾ทางด฾านเกษตรและสิ่งแวดล฾อม รวมทั้งจุดพักผ฽อนภายในโครงการ มีดังนี้ 1. สวนสัตวแขนาดเล็ก อยู฽ขนาบสองฝใ่งทางเดินเข฾าไปในโครงการเกษตรอินทรียแ มีสัตวแหลากหลายชนิดให฾นักท฽องเที่ยวได฾เข฾าชม และศึกษาธรรมชาติของสัตวแ เช฽น ยีราฟ ม฾าลาย เป็ด เป็นต฾น

ภาพที่ 8 สวนสัตวแขนาดเล็ก ที่มา : อินทราวุธ (2558) 2. ร฾านจําหน฽ายผลิตภัณฑแ เป็ น ร฾ า นจํ า หน฽ า ยสิ น ค฾ า เกษตรที่ ไ ด฾ จ ากการทํ า เกษตรอิ น ทรี ยแ ข องโครงการฯ สิ น ค฾ า แนะนํ า คื อ “ข฾าวหอมสุ โข” ข฾าวอินทรี ยแระดับพรี เมี่ยม คัดคุณภาพอย฽างพิถีพิถันให฾ได฾เฉพาะเมล็ดสวยและสมบูรณแ มีให฾เลือกทั้งข฾าวกล฾องหอมดํา ข฾าวกล฾องหอมแดง ข฾าวกล฾องหอมผสม และข฾าวซ฾อมมือสีชมพู

ภาพที่ 9 ข฾าวที่มีจําหน฽ายในโครงการ ที่มา : บริษัทการบินกรุงเทพ (2552)

402

3. ร฾านอาหาร “ข฾าวหอมสุโข” จํ า หน฽ า ยอาหารออรแ แ กนิ ก ที่ มี ผ ลผลิ ต จากการทํ า เกษตรอิ น ทรี ยแ ข องโครงการฯมาเป็ น วั ต ถุ ดิ บ มีหลากหลายเมนูให฾เลื อกรั บประทาน เช฽น สลัดผักออรแแกนิก ขาหมูห มั่นโถว ไข฽น้ําผักโขม ผักหวานบ฾าน ผัดน้ํามันหอย แกงส฾มผักรวม น้ําพริกมะขามสด เป็นต฾น

ภาพที่ 10 น้ําใบข฾าว ที่มา : อริศรา จักษแตรีมงคล (2556) 4. โฮมสเตยแ สํ า หรั บ นั ก ท฽ องเที่ ย วที่ ต฾ องการสั ม ผั ส ชี วิต เกษตรกรอิ น ทรี ยแ อย฽ างใกล฾ ชิ ด สามารถพัก ที่โ ฮมสเตยแ ไ ด฾ ซึ่ง ตั้ ง อยู฽ ใ นละแวกเดี ย วกับ กลุ฽ ม บ฾ า นของที ม งานในโครงการฯ บรรยากาศโดยรอบร฽ ม รื่ น ด฾ว ยต฾ นไม฾ ใ หญ฽ นานาชนิด มีจํานวน 4 ห฾อง แต฽ละห฾องมีห฾องน้ําส฽วนตัว และครบครันด฾วยอุปกรณแอํานวยความสะดวก อาทิ โทรทัศนแ เครื่องปรับอากาศ เครื่องทําน้ําอุ฽นพลังแสงอาทิตยแ เป็นต฾น

ภาพที่ 11 โฮมสเตยแที่โครงการเกษตรอินทรียแ สนามบินสุโขทัย ที่มา : อินทราวุธ (2558)

ประโยชน์ของ CSR ในโครงการเกษตรอินทรีย์ ของสนามบินสุโขทัย การดําเนินกิจกรรม CSR ในโครงการเกษตรอินทรียแ ของสนามบินสุโขทัย ถือว฽ามีการบริหารจัดการที่ดี โดยส฽งเสริมโครงการให฾กลายเป็นแหล฽งท฽องเที่ยวเชิงเกษตรที่มีเอกลักษณแน฽าสนใจ มีประโยชนแหลากหลายด฾าน อาทิ ด฾ า นรายได฾ คื อ เมื่ อ เที ย บกั บ ตลาดสิ น ค฾ า แบบดั้ ง เดิ ม การท฽ อ งเที่ ย วเชิ ง เกษตรนํ า เสนอวิ ธี ก ารใหม฽ ของการตลาด การแปรรูปผลิตภัณฑแ และบริการช฽วยให฾เกษตรกรสามารถเพิ่มมูลค฽าของสินค฾าการเกษตรได฾ เกษตรกรมีรายได฾หลายช฽องทางมากยิ่งขึ้น ไม฽ว฽าจะเป็นรายได฾จากการขายผลผลิต การแปรรูปสินค฾าเกษตร การเก็บ ค฽าเข฾าชม หรื อ จากการจํ าหน฽ ายสิ นค฾าที่ระลึก ด฾านการทําธุรกิจที่เชื่อมโยงกับการปลู กจิตสํ านึก คือเป็นวิธีการหนึ่งในการดึงดูดให฾คนหนุ฽มสาวเดินทางกลับมาประกอบอาชีพในท฾องถิ่น เพราะเล็งเห็นว฽า

403

การทํ า ธุ ร กิ จ ท฽ อ งเที่ ย วเชิ ง เกษตร เป็ น อี ก หนึ่ ง กิ จ การที่ น อกจากจะสร฾ า งรายได฾ ใ ห฾ กั บ ครอ บครั ว แล฾ ว ยังเป็นหนึ่งในวิธีการอนุรักษแทรัพยากรธรรมชาติ ช฽วยลดปใญหาการขายที่ดิน ปใญหาสิ่งแวดล฾อมจากโรงงาน อุตสาหกรรม ที่จ ะเข฾ ามาในท฾องถิ่น และรั กษาสมดุล ของระบบนิ เวศได฾อี กด฾ ว ย ด฾านการเรี ยนรู฾ คือเป็นแหล฽งเรียนรู฾สําหรับทุกคนที่สนใจเรื่องการเพาะปลูก หรือด฾านการเกษตร คือนักศึกษา และบุคคลทั่วไป สามารถนํ า ความรู฾ ที่ ไ ด฾ ไ ปประยุ ก ตแ ใ ช฾ ใ นการประกอบอาชี พ เกษตรกรรมได฾ ใ นอนาคต เป็ น ต฾ น หากหน฽ ว ยงานอื่ น ๆมี ก ารนํ า CSR มาประยุ ก ตแ ใ ช฾ ก ารดํ า เนิ น งานขององคแ ก ร โดยเน฾ น การใส฽ ใ จ ในเรื่ อ งสิ่ ง แวดล฾ อ ม มี ค วามตั้ ง ใจที่ จ ะคื น กํ า ไรให฾ กั บ สั ง คม และจั ด ทํ า โครงการที่ ดี อ ย฽ า งเช฽ น โครงการนี้ อาจจะ ทําให฾สิ่งแวดล฾อม ทรัพยากรธรรมชาติ และอาชีพเกษตรกรรมเกิดความยั่งยืน และก฾าวหน฾าต฽อไปได฾ ในอนาคต บทสรุป หลายคนอาจจะมองว฽าการนําหลักการ CSR มาใช฾ประกอบธุรกิจเป็นแนวทางขัดแย฾งกันและไม฽สามารถ ที่จะไปด฾วยกันได฾ เพราะคิดว฽าธุรกิจก็คือการสร฾างผลกําไรแต฽เพียงอย฽างเดียว บางครั้งก็มีการทําลายธรรมชาติ เพื่อนํามาเป็นวัตถุดิบของผลิตภัณฑแ แต฽แท฾จริงแล฾ว CSR เป็นการทําสิ่งที่ตรงกันข฾าม คือพยายามหาวิธีการ ทีจ่ ะช฽วยปกปูองธรรมชาติให฾ได฾มากที่สุด ซึง่ ธุรกิจนั้นสามารถเดินไปข฾างหน฾าพร฾อมกับการรักษาสภาพแวดล฾อม ได฾ ถึงแม฾แรกเริ่มจะต฾องใช฾เงินเป็นจํานวนมากจากภาระต฾นทุนก็ตาม แต฽ในระยะยาวสามารถพิสูจนแได฾ว฽าต฾นทุน จะค฽อยๆลดลงและต่ํากว฽าการทําธุรกิจตามหลักทั่วไป อีกทั้งยังมีประสิทธิภาพการดําเนินงานที่ดีกว฽าอีกด฾วย โดย CSR ในโครงการเกษตรอินทรียแของสนามบินสุโขทัย เป็นตัวอย฽างหนึ่งในการทํา CSR ที่ดีมาก เพราะมุ฽งมั่นใส฽ใจในสิ่งแวดล฾อมและรับผิดชอบต฽อสังคมอย฽างแท฾จริง ไม฽ได฾เป็นเพียงแค฽โครงการที่สร฾างขึ้นมา เพื่อจําลอง หรือดึงดูดใจให฾นักท฽องเที่ยวเข฾าชมเพียงเท฽านั้น มีเกษตรกรตัวจริงที่ดูแลและทําการเกษตรอยู฽ใน พื้นที่ คอยให฾ความรู฾ ทั้งด฾านทฤษฏีและปฏิบัติ ให฾กับผู฾ที่สนใจ เปิดโอกาสให฾นักท฽องเที่ยวได฾มีส฽วนร฽วมในการ ช฽วยฟื้นฟูอาชีพเกษตรกรรม สะท฾อนให฾เห็นถึงวิถีชีวิตของเกษตรกร อีกทั้งยังสร฾างผลผลิตที่มีคุณภาพมากมาย ที่ได฾จากการทําการเกษตรในโครงการฯออกมาจําหน฽ายแก฽ผู฾บริโภคอีกด฾วย

404

อ้างอิง ณัฏฐพงษแ ฉายแสงประทีป. 2557. รูปแบบและกระบวนการดาเนินธุรกิจการท่องเที่ยวเชิงเกษตร. กรุงเทพฯ : สาขาการจัดการการท฽องเที่ยว คณะศิลปศาสตรแ มหาวิทยาลัยศรีปทุม. บริษัทการบินกรุงเทพ. 2552. โครงการเกษตรอินทรียแสนามบินสุโขทัย [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.kaohomsukhothai.in.th [15 กันยายน 2559]. ศุภชัย หล฽อโลหการ. 2550. ธุรกิจเกษตรอินทรีย์. พิมพแครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : สํานักงานนวัตกรรมแห฽งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตรแและเทคโนโลยี. หม฽อนไม฾. 2556. การท่องเที่ยวเชิงเกษตร เรียนรู้วิถีชีวิตเกษตร [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://crfoodsafety.com/index.php?option=com_content&view=article&id=33&Itemid=3 2 [16 กันยายน 2559]. อริศรา จักษแตรีมงคล. 2556. สนุกกับวิถีชีวิตชาวนาชาวไร่ โครงการเกษตรอินทรีย์สนามบินสุโขทัย [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.iurban.in.th/greenery/kaohomsukhothai/ [17 กันยายน 2559].

Bang Channel. 2555. เทยเที่ยวไทย ตอน 30.1 - พาเที่ยว โครงการเกษตรอินทรีย์ สนามบินสุโขทัย [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=Y54Ik5HDAtw [20 กันยายน 2559].

BangkokAirways. 2558. สนามบินสุโขทัย [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.bangkokair.com/tha/pages/view/sukhothai-airport [18 กันยายน 2559].

Jakkrit Chamnanrith. 2556. รัชกับดุ๊กออนทัวร์ ตอนที่ 367 สุโขทัย9 [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.youtube.com/watch?v=LuWrTzmTd8A [20 กันยายน 2559].

2MadamesTV. 2558. สนามบินสุโขทัย สนามบินแห่งเดียวในโลกที่เปิดให้ท่องเที่ยวเชิงเกษตร (โครงการเกษตรอินทรีย์) [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.2madames.com/kaset-inseesukhothai-airport/ [15 กันยายน 2559].

405

บล็อกออนไลนแเพื่อการจัดการธุรกิจร฾านอาหารขนาดเล็ก สําหรับกลุ฽ม Generation Y วีระยุทธ บุญสมบัติ บทนา ปใจจุบันเว็บบล็อกได฾รับความนิยมเป็นอย฽างมาก การทําเว็บบล็อกเป็นวิธีที่ง฽ายเหมือนกับการสร฾าง เว็บไซตแส฽วนตัว นําเสนอข฽าวสาร ความรู฾ เรื่องราวของผู฾แต฽ง มาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นที่ต฾องการ ดังนั้นการ ทําธุรกิจร฾านอาหารขนาดเล็กสําหรับกลุ฽ม Generation Y หากมีความต฾องการลดต฾นทุนการซื้อวัตถุดิบจําพวก ผักสวนครัวการปลูกผักสวนครัวภายในพื้นที่ที่มีอยู฽เป็นอีกทางออกหนึ่งสามารถนําไปใช฾ได฾ดีแต฽การจะปลูกผัก ในพื้นที่ ที่จํากัด ให฾เพียงพอต฽อความต฾องการของร฾านอาหารนั้นเป็นเรื่องที่เป็นไปได฾ค฽อนข฾างยาก ดังนั้นบล็อก ออนไลนแจึงเป็นเครื่องมือที่ทําให฾เราสามารถแบ฽งปในประสบการณแของผู฾แต฽งให฾คนทั่วไปสนใจที่จะศึกษาการ ปลูกผักภายในพื้นที่ที่จํากัดและนําไปปรับใช฾ให฾เกิดประโยชนแสูงสุดได฾ โดยในบทความนี้ได฾กล฽าวถึงวิธีการเขียน บล฿อกจากหลักวิชาการนําไปสู฽การเขียนโดยอาศัยข฾อมูลการจัดการธุรกิจร฾านอาหารขนาดเล็ก เพื่อประโยชนแต฽อ กลุ฽ม Generation Y ต฽อไป เนื้อเรื่อง Weblogs หรือเรียกสั้นๆ ว฽า Blogs คือ สื่อส฽วนบุคคลบนอินเทอรแเน็ตที่ใช฾เผยแพร฽ข฾อมูล ข฽าวสาร ความรู฾ ข฾อคิดเห็น บันทึกส฽วนตัว โดยสามารถแบ฽งปในให฾บุคคลอื่นๆ โดยผู฾รับสารสามารถเข฾าไปอ฽าน หรือแสดง ความคิดเห็นเพิ่มเติมได฾ (วัฒณี ภูวทิศ, มปป.) เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2540 นาย Jorn Barger ชาวอเมริกัน เป็นผู฾บุกเบิกการใช฾งานบล็อก ซึ่งเป็นรูปแบบการให฾บริการพื้นที่ส฽วนตัวบนระบบเครือข฽ายอินเทอรแเน็ต ที่ เรียกว฽า “เว็บ ล็อก” (Web Log) (ศุภนิตยแ วงศแทางสวัสดิ, 2552) โดยประกอบมาจากคํา 2 คํา คือ Web หมายถึง เว็บไซตแ คําว฽า Log หมายถึง สมุดที่ใช฾บันทึกเรื่องราวที่เกิดขึ้นในแต฽ละวัน เมื่อนํามา รวมกันจึงได฾ Weblog เว็บบล็อกหมายถึง รูปแบบเว็บไซตแประเภทหนึ่ง ซึ่งถูกเขียนขึ้นในลําดับที่ เรียงตามเวลาในการเขียน ซึ่งจะแสดงข฾อมูลที่เขียนล฽าสุดไว฾อันแรกสุด เว็บบล็อกโดยปกติจะประกอบด฾วย ข฾อความ ภาพ ซึ่งบางครั้งจะ รวมสื่อต฽างๆ ไม฽ว฽า จะเป็นเพลง หรือวิดีโอในหลายรูปแบบได฾ จุดที่แตกต฽างของ เว็บบล็อกกับเว็บไซตแคือเว็บ บล็อกจะเปิดให฾ผู฾เข฾ามาอ฽านข฾อมู ล สามารถแสดงความคิดเห็นได฾ ซึ่งทําให฾ผู฾เขียนสามารถได฾ผลตอบกลับโดย ทันที อีกทั้งเว็บบล็อกเป็นเว็บไซตแส฽วนตัวที่ผู฾สร฾างหรือที่เรียกว฽า blogger จัดทําขึ้นเพื่อเป็นที่บอกเล฽าเรื่องราว สิ่งต฽างๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจําวัน บล็อกจึงเป็นบริการรูปแบบหนึ่งบนเครือข฽า ยอินเทอรแเน็ต ที่ทําให฾ทุกคน สามารถมีพื้นที่ส฽วนตัวได฾อย฽างง฽ายๆ สะดวกและรวดเร็วกว฽าอดีตที่เคยมีมาเพียงแค฽มีความรู฾เกี่ยวกับการใช฾งาน คอมพิวเตอรแและอินเทอรแเน็ตมาบ฾างเท฽านั้น ไม฽จําเป็นต฾องรู฾เรื่องการเขียนโปรแกรมหรือเว็บเพจใดๆ ก็สามารถ มีเว็บไซตแเป็นของตนเองได฾ โดยการสมัครใช฾บริการที่เว็บไซตแที่ให฾บริการพื้นที่โดยไม฽มีค฽าใช฾จ฽ายอีกด฾วย (ศุภ นิตยแ วงศแทางสวัสดิ, 2552)

406

บล็อกเป็นการใช฾ซอฟตแแวรแที่เอื้ออํานวยให฾ คนทั่วไปที่มีความรู฾ทางเทคนิคไม฽มากนัก หรือไม฽มีพื้น ฐานความรู฾ทางเทคนิคเลยสามารถเขียน จัดการ และแก฾ไข งานเขียนของตนเองผ฽านบล็อกได฾ ในส฽วนของการ ส฽งงานเขียนผ฽านลงไปบนบล็อก Donohoo, J. ได฾กล฽าวว฽า เว็บบล็อกมีประโยชนแมากในการ เรียนภาษา โดย คุณสมบัติของเว็บบล็อกนั้นจะช฽วยส฽งเสริมให฾นักเรียนรู฾จักประเมินข฾อมูลที่ได฾อ฽าน ให฾ ข฾อมูลย฾อนกลับในเรื่องที่ ได฾อ฽านด฾วยตนเอง ในขณะเดียวกันผู฾เขียนก็สามารถนําข฾อมูลย฾อนกลับหรือ ข฾อคิดเห็นเหล฽านี้มาปรับแก฾งานของ ตนเองให฾มีระสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น เทคนิคในการเขียนและนําเสนอเนื้อหาผ฽าน Blog (มหาวิทยาลัยฟารแอีส เทอรแน, 2552) มีดังนี้ 1. ดูว฽า Blog มีรูปแบบการนําเสนอเนื้อหาแนวใด ก็เขียนแนวนั้น 2. เขียนไม฽เป็นทางการมากเพราะ Blog ออกแบบมาให฾เขียนได฾ง฽ายๆ เน฾นเรื่องเล฽าจากประสบการณแ ของผู฾เขียน 3. เขียนสั้นๆพอประมาณไม฽มากเกินไป แต฽ควรให฾จบในตอน หากมีเนื้อหาเยอะแนะนําให฾แบ฽งเป็น ตอนสั้นๆ 4. ระวังการนําเนื้อหา ภาพ สื่อที่ละเมิดลิขสิทธิ์มาเผยแพร฽ ควรสร฾างสรรคแเอง 5. ใช฾เทคนิคการแบ฽งเนื้อหา โดยเนื้อหาส฽วนแรก ของ Blog ควรเป็นข฾อความนําที่ดึงดูดความสนใจให฾ ติดตามเนื้อหาหลัก 6. กําหนดประเภท และ Tag ให฾เหมาะสมตามเนื้อหาที่นําเสนอ 7. สร฾างมูลค฽าเพิ่มให฾เนื้อหา โดยการทําลิงคแไปยังเนื้อหาที่เกี่ยวข฾องได฾ 8. ใช฾ความสามารถของการฝใงสื่อมัลติมีเดียผสมผสานกับการเขียนเนื้อหา โดยนํา Video จาก Youtube มาแสดงร฽วมกับเนื้อหาข฾อความ 9. อย฽าเร฽งเขียนกระหน่ําผ฽าน Blog ในแต฽ละวันจนล฾นการแสดงผลจอภาพ เพราะผู฾อ฽านจะไม฽เข฾าไป คลิกอ฽านเรื่องในหน฾าถัดไป ควรจํากัดการเขียนในแต฽ละวันให฾เหมาะสม สําหรับ ขั้นตอนการสร฾างบล็อก มี 11 ขั้นตอน ดังนี้ (ชญานิศ เปลี่ยนศรีเมือง, 2556) 1. ให฾ทําการสมัครบัญชีของ G-mail ของ google แต฽ถ฾าใครมีบัญชี G-mail อยู฽แล฾วก็ทําการล็อกอิน เพื่อสร฾างบล็อกของ http://www.blogger.com/ได฾ กรอกชื่อบัญชี Gmail และรหัสผ฽านของตน ดังภาพที่ 1

ภาพที่ 1 สมัครบัญชี G-mail ที่มา : ชญานิศ เปลี่ยนศรีเมือง (2556)

407

2. เข฾าไปที่ www.blogger.com ที่ได฾ทําการล็อกอินบัญชีของ Gmail แล฾ว หน฾าแรกของ blogger จะ มีหน฾าตาดังภาพ คลิกไปที่เมนู “บล็อกใหม฽” เพื่อทําการสร฾างบล็อก

ภาพที่ 2 สร฾างบล็อกใหม฽ ที่มา : ชญานิศ เปลี่ยนศรีเมือง (2556) 3. เมื่อเราคลิกไปที่เมนูเพื่อสร฾างบล็อกใหม฽แล฾วให฾ทําการกรอกรายละเอียดดังนี้ คือ ตรงหัวข฾อ ให฾ พิมพแชื่อบล็อกให฾ตั้งชื่อ URL ซึ่งควรใช฾ชื่อเป็นภาษาอังกฤษและตัวเลข หากไม฽ซ้ําจะขึ้นว฽า “ที่อยู฽บล็อกนี้ สามารถใช฾ได฾” เสร็จแล฾ว ให฾ทําการเลือกรูปแบบ เมื่อเลือกแล฾วก็ คลิกเมนู“สร฾างบล็อก 4. เมื่อทําการสร฾างบล็อกแล฾ว เราจะกลับมาที่หน฾าจัดการบล็อกเพื่อทําการตกแต฽งบล็อกให฾ดูสวยงาม โดยการใส฽รูปภาพหรือ โค฿ดต฽างๆ ทําการคลิกลูกศรสีดํา เพื่อเลือกเมนู รูปแบบ 5. ให฾คลิกที่ เมนู เครื่องมือออกแบบ เทมเพลต เพื่อปรับแต฽งหน฾าเทมเพลตตามที่เราต฾องการ เมื่อคลิก แล฾วทําการเลือกรูปเทมเพลต เมือ่ เลือกแล฾วให฾คลิกที่ เมนู “ใช฾กับบล็อก” เพื่อบันทึกรูปแบบเทมเพลต

ภาพที่ 3 รูปแบบเทมเพลต ที่มา : ชญานิศ เปลี่ยนศรีเมือง (2556) 6. เมื่อทําการเลือกรูปแบบของเทมเพลต แล฾วให฾กลับมาที่ “รูปแบบ” อีกครั้ง เพื่อทําการใส฽หัวบล็อก และตกแต฽งบล็อก โดยคลิกเลือกเมนู แก฾ไข ตรงส฽วนของ ชื่อบล็อก

408

ภาพที่ 4 การใส฽หัวบล็อก ที่มา : ชญานิศ เปลี่ยนศรีเมือง (2556) 7. เมื่อทําการใส฽หัวบล็อกเสร็จแล฾ว ให฾คลิกที่เมนู “เพิ่ม Gadget” เพื่อใส฽โค฿ด ปฏิทิน นาฬิกา สถิติผู฾ เยี่ยมชม แล฾วแต฽ความต฾องการของเรา แล฾วคลิกเมนู “บันทึกการจัดเรียง”

ภาพที่ 5 เพิ่ม Gadget ที่มา : ชญานิศ เปลี่ยนศรีเมือง (2556) 8. เมื่อทําการใส฽โค฿ดตกแต฽งตามต฾องการแล฾ว ให฾เลือกเมนู “หน฾าเว็บ” เพื่อทําการสร฾างหน฾าเว็บเพจต฽างๆ ตามต฾องการ คลิกที่เมนู “แสดงหน฾าเว็บเป็น” เลือกลูกศรสีดํา แล฾วคลิกเลือกรูปแบบ “แท็บด฾านบนสุด” แล฾ว กด “บันทึกการจัดเรียง” 8.1 เมื่อทําการเลือกตําแหน฽งของแท฿บเมนูแล฾ว ให฾คลิกเมนูหน฾าเว็บใหม฽และเลือกลูกศรสีดําเลือกเมนู “หน฾าเว็บเปล฽า” เพื่อสร฾างหน฾าเพจต฽างๆ 8.2 เมื่อคลิกเมนูสร฾างหน฾าเว็บแล฾วให฾ตั้งชื่อเว็บเพจ ตรงช฽อง และพิมพแ รายละเอียดลงไป แล฾วคลิกที่เมนู “บันทึก”

409

ภาพที่ 6 ตั้งชื่อเว็บเพจ ที่มา : ชญานิศ เปลี่ยนศรีเมือง (2556) 9. เมื่อทําการสร฾างเมนูเว็บเพจ แล฾ว ท฽านสามารถที่จะทําลิงคแไปเว็บไซตแหรือบล็อกต฽างๆโดยคลิกที่ เมนู เพิ่ม “Gadget” แล฾วเลือก ฟใงกแชัน “รายชื่อลิงคแ” แล฾วคลิกเครื่องหมาย + เพื่อสร฾างลิงคแ เมื่อคลิกที่ ฟใงชันกแ รายชื่อลิงคแแล฾ว ให฾ทําการ พิมพแชื่อเมนู ว฽า “ Link Exchange” และ copy ลิงคแ ที่ต฾องการเชื่อมโยง ของเพื่อนมาใส฽ไว฾ในช฽อง URL ของไซตแใหม฽ และ ตรงชื่อเว็บไซตแให฾ พิมพแชื่อ ของเว็บบั้นๆ ที่ต฾องการทําลิงคแ เมื่อทําเสร็จ ให฾คลิกที่ เมนู “เพิ่มลิงคแ” เพื่อทําการเพิ่มลิงคแเว็บไซตแอื่นๆต฽อไปแล฾วคลิกที่เมนู “บันทึก” 10. ในการสร฾างบทความ ให฾คลิกไปที่เมนู “บทความใหม฽”

ภาพที่ 7 สร฾างบทความใหม฽ ที่มา : ชญานิศ เปลี่ยนศรีเมือง (2556) 11. เมื่อคลิกเมนูสร฾างบทความใหม฽แล฾วให฾ทําการแทรกภาพ โดยการคลิกที่ไอคอน แทรกรูปภาพ คลิก ที่เมนู เลือกไฟลแ และทําการเลือกรูปภาพ แล฾ว กด open ดังรูป

410

ภาพที่ 8 แทรกภาพ ที่มา : ชญานิศ เปลี่ยนศรีเมือง (2556) ภาพดังกล฽าวจะเข฾ามาอยู฽ในแบบร฽างบทความ เสร็จแล฾วพิมพแรายละเอียดลงไปแล฾วคลิก เมนู เพื่อทํา การ “บันทึก” บทความ และ เผยแพร฽ บทความเมื่อกดบันทึกแล฾ว จะเข฾ามาสู฽หน฾าจอ รายการที่แสดงถึง บทความที่เราสร฾างขึ้นเมื่อครู฽ ข้อจากัดในการใช้งานและประโยชน์ของการใช้งาน Blog (ญานิศา พรหมวิชัย),2010 บล็ อกเกอรแ มีอิ ส ระในการนํ าเสนอ โดยไม฽ ต฾อ งมีก ารตรวจสอบจากใครก฽อ น อาจโพสตแ เรื่ อ งที่ ไ ม฽ เหมาะสม เรื่องที่หมิ่นเหม฽ หรือ เข฾าข฽ายผิดกฎหมาย ผิดประเพณีและศีลธรรมอันดีได฾ จึงต฾องมีกติกาให฾ตัวเอง หรือใช฾จริยธรรมของแต฽บุคคล ข้อจากัด 1. ผู฾ให฾บริการบล็อก ไม฽สามารถกลั่นกรองเนื้อหาได฾ 100% เว฾นแต฽จะสร฾างระบบกรองคําหยาบ คํา ต฾องห฾ามไว฾เพื่อให฾มีการตรวจทานก฽อน 2. ในทางปฏิบัติ ผู฾ให฾บริการบล็อก ไม฽สามารถบังคับหรือกําหนดแนวทางให฾บล็อกเกอรแนําเสนอได฾ แต฽ ก็เป็นที่ยอมรับกันว฽า จะไม฽สามารถอยู฽ได฾หากไม฽มี บล็อกเกอรแที่ทําบล็อกในแนวอื่น ซึ่งเปรียบเสมือนมีคอลัมนแ หลากหลายในหนังสือพิมพแแต฽ละฉบับ จึงน฽าจะถือว฽า เป็นเรื่องของการสร฾างชุมชนที่ดีร฽วมกัน 3. เนื้อหาที่อยู฽ในบล็อก หากไม฽ใช฽ผลงานวิจัย หรือ วิทยานิพนธแ ที่ทําตามหลักวิชาการ หรือ ตัวบท กฎหมาย ก็อาจมีความน฽าเชื่อถือน฾อยถึงน฾อยมาก 4. ความน฽าเชื่อถือของข฾อมูลขึ้นกับความน฽า เชื่อถือของบล็อกเกอรแ มากกว฽าตัวข฾อมูลเอง หากเกิด ความผิดพลาดใดๆ ผู฾ที่นําข฾อมูลไปใช฾อ฾างอิง อาจประสบปใญหาได฾

411

5. การที่มีบล็อก และเรื่องใหม฽ๆมากมายในแต฽ละวัน การนําเสนอเรื่องเดิมซ้ําๆกันอาจเกิดขึ้ นได฾ เช฽น การนํา ข฾อความจากฟอรแเวิรแดเมลแ มาโพสตแ เป็นต฾น ประโยชน์ 1.เจ฾าของบล็อกมีอิสระที่จะนําเสนออะไรก็ได฾ ที่ไม฽ไปก฾าวล฽วงบุคคลอื่น ที่ไม฽ผิดกติกาของผู฾ให฾บริการ บล็อกที่เราทําอยู฽ รวมถึงไม฽ผิดกฎหมาย ศีลธรรม และประเพณีที่ดีงาม ซึ่งถ฾าเราใช฾จริยธรรมในใจกํากับ กฎเกณฑแต฽างๆก็ขึ้นอยู฽ที่เราจะกําหนดเอง 2.เปิดโอกาสให฾ Blogger ได฾รับฟใง แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันได฾โดยอิสระ ซึ่งตัว Blog เองจะรับไว฾ แต฽ตัว Blogger จะไม฽อ฽าน จะตอบ หรือ จะลบ ก็ขึ้นอยู฽กับวิจารณญาณของเจ฾าของบล็อก(หรือ Blogger) แต฽ก็ ไม฽ลดสิทธิ์ที่ผู฾ให฾บริการบล็อกจะเข฾ามาช฽วยดูแลในกรณีฉุกเฉิน หรือมีปใญหาที่ต฾องดําเนินการ 3.ในด฾านเทคนิคเจ฾าของบล็อกสามารถปรับแต฽งบล็อกให฾เป็นรูปแบบที่ตนต฾องการ อาศัยเพียงบทเรียน ง฽ายๆ จากการสังเกต การทดลอง และสามัญสํานึกช฽วยก็สามารถทําเองได฾ 4.สามารถสร฾ างเครื อข฽ายชุมชนสัมพันธแระหว฽าง Blogger ที่มีความคิดเห็น ความสนใจ หรือ มี ความรู฾สึกนึกคิดร฽วมกันได฾ 5.ช฽วยเป็นกระบอกเสียง ในการทําการประชาสัมพันธแในเรื่องต฽างๆ ให฾เป็นที่รู฾จักมากขึ้นได฾ 6.เปิดโอกาสให฾เจ฾าของบล็อกทําธุรกิจได฾ ไม฽ว฽าจะเป็นธุรกิจที่หารายได฾จ ากการจําหน฽ายสินค฾า บริการ หรือ หารายได฾จากการเป็นสมาชิก การลงโฆษณา ก็ตาม 7.ได฾พื้นที่ใช฾งานฟรี ไม฽มีค฽าใช฾จ฽าย แถมมีคนคอยบริการ ให฾ช฽วยเหลือเมื่อมีปใญหาทางด฾านเทคนิค หรือ ปใญหาทั่วๆไปที่เกี่ยวกับ บล็อก 8.ได฾เรียนรู฾สิ่งใหม฽ๆ หรือ สิ่งเก฽าๆ ที่ยังไม฽รู฾ ให฾รู฾มากขึ้น จากการนํามาแลกเปลี่ยนซึ่งกันและกัน 9.เปิดโอกาสให฾ประชาชนคนธรรมดา กลายเป็นผู฾สื่อข฽าวได฾ แค฽นําเรื่องใกล฾ตัวที่น฽าสนใจ มาเสนอ 10.เปิดโอกาสให฾บล็อกเกอรแได฾แสดงตัวตนที่เป็นตัวเอง หรืออาจจะเป็นด฾านที่ไม฽มีใครรู฾มาก฽อนได฾ แม฾ จะอยู฽ชื่อแฝง หรือจะอยู฽ในชื่อจริงก็ตาม 11.เป็นไดอารี่บันทึกประจําวัน เป็นที่เก็บข฾อมูลส฽วนตัว หรือแม฾กระทั่งใช฾เป็นจดหมายเหตุ 12.เป็นแหล฽งข฾อมูลความรู฾ ให฾บุคคลอื่นเข฾ามาค฾นคว฾าศึกษาได฾ทั้งในปใจจุบันและอนาคต

412

13.ใช฾เป็นเครื่องมือในการทํางาน เช฽นกรณีของการนําเสนอข฽าวอย฽างฉับไว เจาะลึก มี พร฾อมทั้งภาพ และเสียง ผ฽านสื่อต฽างๆหลายรูปแบบ ซึ่งในเครือ The Nation ใช฾อยู฽ในปใจจุบันนี้ 14.ใช฾เป็นศูนยแรวมการให฾ความรู฾ การศึกษาวิชาการ วิชาชีพ 15.ใช฾สร฾างการรวมกลุ฽มของชุมชนออนไลนแขนาดย฽อยๆ เพื่อการระดมความคิด พบปะพูดคุย ปรึกษา ธุระ หรือแสดงผลงานร฽วมกัน 16.ใช฾เป็นสถานีวิทยุออนไลนแ ให฾บริการข฽าว ฟใงเพลง ตลอด 24 ชั่วโมง ตัวอย่างบล็อกเกี่ยวกับการเกษตร จากการสืบค฾นข฾อมูลเกี่ยวกับการเขียนบล็อกทางการเกษตร ซึ่งมีจํานวนมาก โดยสามารถจัดแบ฽งเป็น 3 กลุ฽ม คือ บล็อกที่มีวัตถุประสงคแเพื่อแลกเปลี่ยนข฾อมูลทางการเกษตร ซึ่งมีทั้งบล฿อกของหน฽วยงาน บล็อก ส฽วนตัวของรายบุคคล และบล็อกที่เยแพร฽ข฾อมูลการผลิตและการจําหน฽าย เพื่อวัตถุประสงคแเชิงการค฾า ดังแสดง ตัวอย฽างในตารางที่ 1 ตารางที่ 1 ตัวอย฽างบล็อกทางการเกษตร 1.Blog การแลกเปลี่ยนข้อมูล: หน่วยงาน 1.1 สํานักงานกองทุนสนับสนุนการเสริมสร฾างสุขภาพ http://www.thaihealth.or.th/Blog.html เปิดโอกาสให฾ blogger หน฾าใหม฽ มีโอกาสแลกเปลี่ยน ข฾อมูลเกี่ยวกับสุขภาพ รวมทั้งข฾อมูลเกี่ยวกับการเกษตร ที่ปลอดภัยกับสุขภาพ 1.2 GREENPEACE http://www.greenpeace.org/seasia/th/news/blo g1/ เรื่ อ งราวทั่ ว ไปของกรี น พี ซ และข฽ า วสิ่ ง แวดล฾ อ ม ที่ เกี่ยวข฾องกับเรื่องพลังงานนิวเคลียรแ สารพิษ การเกษตร ยั่งยืน ปุาไม฾ และทุกสิ่งที่เกี่ยวข฾องกับการเปลี่ยนแปลง สภาพภูมิอากาศ

2. Blog การแลกเปลี่ยนข้อมูล: รายบุคคล

413

นานาสาระเกษตร http://nanasarakaset.blogspot.com/ เคล็ ด ลั บ เกษตร เศรษฐกิ จ พอเพี ย ง สาระผั ก พื้ น บ฾ า น สวนเกษตรในฝใน Smart Farm – เกษตรอัจฉริยะ ข฽าวคราว ความเคลื่อนไหวต฽างๆ ด฾านเทคโนโลยีเกษตร อัจฉริยะทั่วโลก ความรู฾และวิทยาการด฾าน Smart Farm และ เกษตรกรรมความแม฽นยําสูง 3.Blog เพื่อเผยแพร่ข้อมูลเพื่อการค้า 3.1 สวนเกษตรอินทรียแ http://baansunkoo-organic.over-blog.com/ ผลิตและจําหน฽ายผัก ผลไม฾อินทรียแ

3.2 เกษตรตราคนไท phttp://kasettakonthai.blogspot.com/2015/01/ blog-post_31.html แนะนําการปลูกพืชเศรษฐกิจ พร฾อมวิธีการปลูกให฾ชาว รากหญ฾า จากผู฾มีประสบการณแปราชญแชาวบ฾าน ข฾อมูล เพื่อจําหน฽าย

การเริ่มต้นการเขียนเพื่อการจัดการธุรกิจร้านอาหารขนาดเล็ก สาหรับกลุ่ม Generation Y เนื่องจากในปใจจุบัน เมื่อรูปแบบการดําเนินชีวิตของมนุษยแในปใจจุบันนี้ มีการเชื่อมโยงติดต฽อกับ เครือข฽ายสังคมออนไลนแจึงส฽งผลให฾บทบาทการสื่อสารของบล็อกเกอรแนั้นมีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น (ขนิษฐา สุข สบาย, 2550) โดยเฉพาะคน รุ฽นใหม฽ ดังนั้น จากแนวคิดและหลักการข฾างต฾น จึงนํามาสู฽การเริ่มต฾นการเขียน เพื่อการจัดการธุรกิจร฾านอาหารขนาดเล็ก สําหรับกลุ฽ม Generation Y โดยมีขั้นตอนดังนี้

414

ขั้นตอนที่1 สมัครตาม 11.ขั้นตอน ตามภาพที่ 1-8 ขั้นตอนที่2 พอสมัครเสร็จแล฾วก็จะมี หน฾าบล็อกเป็นของเรา

ขั้นตอนที่3 เริ่มเขียนเรื่องราวของเราผ฽านบล็อกออนไลนแ(ระวังข฾อจํากัดระหว฽างพิมพแเรื่องราว)

415

ขั้นตอนที่4 เผยแพร฽บล็อกออนไลนแของเราและทําการแชรแบล็อกของเราผ฽านสื่อต฽างๆ

บทสรุป การเขียนบล็อกถือเป็นการใช฾ประโยชนแจากสื่ออินเทอรแเน็ตและเทคโนโลยีสมัยใหม฽ ที่เปิดโอกาสให฾ ทุกคนสามารถเข฾าถึงข฾อมูลข฽าวสารและมีพื้นที่ในการแสดงออกได฾อย฽างอิสระ โดยทําหน฾าที่ของตัวเองในการหา ประเด็นต฽างๆ มานําเสนอผ฽านสื่อออนไลนแคือ บล็อกของตนเอง การเขียนบล็อกที่สามารถเขียนที่ไหนเมื่อไหร฽ เวลาไหนที่เราว฽างจากการทํางานอื่นๆ ได฾ ถ฾าทําให฾ผู฾คนสนใจ ก็เป็นช฽องทางหารายได฾อีกทางหนึ่ง ทําให฾ได฾รับ ความรู฾จากสิ่งที่เราสนใจจะเขียน ศึกษาข฾อมูลผ฽านบล็อกออนไลนแอื่นๆ รวมทั้งเป็นเปิดโอกาสในการโฆษณา สินค฾าของเราต฽างๆผ฽านบล็อกออนไลนแ และเป็นไดอารี่หรือบันทึกประจําวันของเรา สามารถเก็บไว฾ได฾นาน หลายปีได฾อีกด฾วย อย฽างไรก็ตาม การเขียนบล็อก ยังมีปใญหาและอุปสรรค หลายประการ ได฾แก฽ ขั้นตอนการ สมัครอาจซับซ฾อนต฾องศึกษารายละเอียดเป็นอย฽างดี เรื่องที่จะสื่อสารอาจมีคนมาว฽าหรือดูถูกความคิดเราอาจ ทําให฾เราเสียความรู฾สึก ระบบไม฽สามารถกรองคําหยาบได฾ ต฾องระวังคําต฽างๆทีเราใช฾ และกลุ฽มเปูาหมาย ต฾องมี อินเทอรแเน็ตเท฽านั้นจึงจะศึกษาได฾ ดังนั้น จึงมีข฾อเสนอแนะสําหรับการเขียนบล฿อกสําหรับบล฿อกเกอรแ คือ ก฽อน จะเขียนเรื่องราวใดๆผ฽านบล็อกออนไลนแต฾องรู฾ให฾มากที่สุดเพื่อสื่อสารออกไปได฾ถูกต฾อง หาเว็บก฽อนลงมือเขียน อย฽างละเอียดเพราะเว็บเป็นเหมือนหุ฾นส฽วนเรา และที่สําคัญการเขียนบล฿อกสามารถทําเป็นอาชีพใด฾เพราะใด฾ รายได฾อย฽างแท฾จริง

416

เอกสารอ้างอิง ชญานิศ เปลี่ยนสีเมือง. 2556. คู่มือการสร้างบล็อกออนไลน์. สหัสา อินทรฤทธิ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์. หนังสือ Rich with Blogger.com. มหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น. 2552. การใช้ Blog เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการเรียนการสอน: กรณีศึกษา รายวิชาการเขียนเชิงสร้างสรรค์เพื่องานนิเทศศาสตร์ คณะนิเทศศาสตร์. สุพิชฌาย์ ศรีประสิทธิ์. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์. Make Money with Article เขียนบทความออนไลน์ให้ทา เงิน. สานักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ, ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์. เทคนิคการเขียน +Blog. เข้ าถึงจาก.

www.nstda.or.th/nstda-knowledge/296-knowledges/21310-writing-post-blog ขนิษฐา สุขสบาย. 2550. รูปแบบการสื่อสารการตลาดของบิวตี้ บล็อกเกอร์บนสังคมออนไลน์. รูปแบบ การสื่อสารการตลาดของบิวตี้ บล็อกเกอร์บนสังคมออนไลน์.วิทยานิพนธ์การจัดการการสื่อสาร คณะบริหารธุรกิจเศรษฐศาสตร์และการสื่อสาร มหาวิทยาลัยนเรศวร. พิษณุโลก. วัฒณี ภูวทิศ. ไม่ปรากฏปีที่พิมพ์. การใช้ประโยชน์จากสื่อสังคมออนไลน์และผลกระทบเชิงจริยธรรมใน การนาเสนอข่าวสารของผู้สื่อข่าว. Executive Journal. หน้า 166-174. มหาวิทยาลัยกรุงเทพ. เข้าถึงจาก. http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/jan_mar_11/pdf/aw23.p df ศุภนิตย์ วงศ์ทางสวัสดิ . 2552. จาก บก. ถึง บล็อกเกอร์ : บทบาทผู้เฝ้าประตูข่าวสาร ที่อาจถูกปฏิรูป วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย. ปีที่ 29 ฉบับที่ 4 เดือนตุลาคม - ธันวาคม 2552. ญานิศา พรหมวิชัย. 2010. ข้อดี และข้อเสียในการใช้งาน blog.

417

การสื่อสารการรวมกลุ฽มโฮมสเตยแกับการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรบ฾านยายดา ต. ตะพง นางสาวศิรประภา ชัยเจริญ บทนา หนีจากเมืองหลวงที่มีความวุ฽นวายแฝงไปด฾วยมลพิษทิศทุกทิศทาง หอบผ฾าสะพานกระเป฻าออกเดินทาง หาชีวิตแห฽งความสงบ พร฾อมทั้งเรียนรู฾ความเป็นอยู฽ที่แสนจะเรียบง฽ายสบายกระเป฻า ดื่มด่ํากลิ่นอายความเป็น เกษตรหันซ฾ายแลขวาก็พบแต฽พืชพันธุแธัญญาหารอันอุดมสมบูรณแ พรั่งพรูไปด฾วยผลไม฾นานชนิดไม฽ว฽าจะเป็นเงาะ ลองกอง สละ มังคุด และทุเรียน คงจะเป็นที่ไหนไปไม฽ได฾เพราะที่นี่คือ “เมืองระยอง” จังหวัดระยองเป็นที่ขึ้น ชื่อลือนามไม฽แพ฾เมืองอื่นด฾วยผลไม฾ จึงทําให฾มีการรวมตัวกันของคนในชุมชนจัดเป็นธุรกิจเล็กๆ ที่บ฾านยายดา ตําบลตะพง จังหวัดระยอง โดยให฾นักท฽องเที่ยวได฾มาลิมลองรสชาดผลไม฾ชั้นเลิศในราคาที่ย฽อมเยาและไม฽จํากัด จากกระแสตอบรับอย฽างล฾นหลามของนักท฽องเที่ยวและมีนักท฽องเที่ยวต฾องการพักในชุมชนจึงเกิดการรวมกลุ฽ม โฮมสเตยแขึ้นด฾วย แต฽มีอีกหนึ่งเรื่องที่มหัศจรรยแไม฽ว฽าจะเป็นช฽วงฤดูกาลผลไม฾หรือไม฽ก็ตามจะมีนักท฽องเที่ยวเข฾า มาศึกษาดูงานและพักผ฽อนที่นี่อย฽างไม฽ขาดสาย การสื่อสารถูกให฾เข฾ามามีบทบาทอย฽างมากในการทํางานของ กลุ฽ มโฮมสเตยแ ทั้งจากการสื่อสารภายในกลุ฽ มสมาชิกผู฾ ทําโฮมสเตยแเอง หรือแม฾กระทั่งการสื่ อการกลั บคน ภายนอกชุมชนที่จะเข฾ามาศึกษาดูงานด฾านการเกษตรและแลกเปลี่ยนเรียนรู฾วัฒนธรรมท฾องถิ่นของชุมชน โดย ทางกลุ฽มโฮมสเตยแบ฾านยายดานั้น ให฾การสื่อสารแบบเครือข฽ายเน฾นการสื่อสารเครือข฽ายแบบเครือข฽ายแบบวงล฾อ เข฾ามาเป็นตัวช฽วยในการบริหารจัดการในการรับนักท฽องเที่ยวเข฾ากับทางกลุ฽ม จนทําให฾ได฾รับรางวัลอันเป็นที่เชิด หน฾าชูตาและเครื่องรับรองด฾านมาตรฐานเป็นเสริมความมั่นใจให฾กับนักท฽องเที่ยวอย฽างมากมาย รูปแบบการสื่อสาร คนทุกคนยอมต฾องมีการติดต฽อสื่อสารระหว฽างกัน หรือแม฾แต฽การสื่อสารในเอง การสื่อสารนั้นมีผู฾ได฾ให฾ แนวคิดกระบวนการสื่อไว฾อย฽างมากมาย ที่กล฽าวถึงผู฾ส฽งสาร (Sender) สาร (Message) ช฽องทางการสื่อสาร (Chanel) และผู฾รับสาร (Receiver) ซึ่งเป็นกระบวนการในสื่อสาร ในระหว฽างการสื่อสารนั้นจะแบ฽งออกเป็น การสื่อสารในตัวเอง การสื่อสารระหว฽างบุคคล (Intra-personal Communication) กล฽าวได฾ว฽าเป็นการ สื่ อ สารแบบพู ด คุ ย และทํ า ความเข฾ า ใจกั บ ตนเอง การสื่ อ สารแบบระหว฽ า งบุ ค คล(Inter-personal Communication)เป็นการสื่อสารที่มีการสนทนาปฏิสัมพันธแกันระหว฽างคนสองคน โดยผู฾ส฽งสารจะส฽งสารไปยัง ผู฾รับสารเพียงคนเดียว การสื่อสารกลุ฽มย฽อย ( Small-group Communication ) เป็นการสื่อสารของบุคคล ตั้งแต฽ 2 คนขึ้นไป แต฽ไปเกิน 25 คน เพื่อทํากิจกรรมร฽วมกันโดยมีปฏิสัมพันธแร฽วมกัน การสื่อสารกลุ฽มใหญ฽ (Large-group Communication) เป็นการสื่อสารกันระหว฽างคนเป็นจํานวนมาก ซึ่งอยู฽ในบริเวณสถานที่ เดียวกัน การสื่อสารในองคแกร (Organization Communication) เป็นการสื่อสารภายในองคแกรเพื่อให฾บรรลุ ตามวัตถุประสงคแ การสื่อสารมวลชน (Mass Communication) เป็นต฾องอยู฽ในสถานที่หรือบริเวณเดียวกัน การสื่อสารแบบมวนชนนี้จะเป็นการสื่อสารที่รวดเร็ว ฉับไว และสามารถกระจายไปยังผู฾รับสารได฾ครั้งละมากๆ อีกด฾วย

418

การสื่อสารแบบเครือข่าย การสื่อสารแบบเครือข฽ายเป็นการสื่อสารที่เพิ่มขีดความสามรถในการทํางานเป็นกลุ฽ม เพื่อสร฾างความ เข฾าใจที่ตรงตามวัตถุประสงคแที่ผู฾ส฽งสารต฾องการที่จะส฽งสารไปยังกลุ฽มเปูาหมาย หรือเพื่อสร฾างความเข฾าใจให฾ ตรงกัน นั่ น เอง เครื อ ข฽ายของการสื่ อ สารจะประกอบไปด฾ว ยปใจ เจกบุคคลที่เชื่อมโยงกันจนเป็นโครงสร฾ า ง “โครงสร฾างการสื่อสาร” (Communication Structure) ประเภทของการสื่อสารเครือข฽าย (กาญจนา แก฾วเทพ, 2557) การสื่อสารแบบโครงข฽ายถูกจัดให฾มีด฾วยกันอยู฽หลายประเภท มีการจัด ประเภทโดยใช฾เกณฑแที่แตกต฽างกันออกไป เช฽น การใช฾ความเป็นทางการ และลักษณะการกระจายตัว เครือข฽าย ส฽วนบุคคล เครือข฽ายของการสื่อสารนั้นแต฽ละประเภทจะมีข฾อเด฽นและข฾อจํากัดในตนเอง แต฽หากการสื่อสาร แบบโครงข฽ายนั้นเกิดอุปสรรคหรือปใญหาก็สามารถพัฒนาหรือปรับปรุงเพื่อให฾เข฾ากับสถานการณแ 1. การใช฾ความเป็นทางการณแเป็นเกณฑแ ความเป็นทางการจะถูกแบ฽งออกเป็นสองประเภท คือเป็น ทางการและไม฽เป็นทางการ 1.1) โครงข฽ายการสื่อสารแบบไม฽เป็นทางการ (Informal network) หรือเครือข฽ายที่เกิดขึ้นเอง ซึ่ง เป็นการสื่อสารระหว฽างบุคคลซึ่งไม฽มีผู฾ได฾รับมอบหมาย เพียงแต฽นําคุณลักษณะของการสื่อสารแบบเครือข฽าย แบบนี้ไปเชื่อมโยงกับแหล฽งกําเนิดของเครือข฽าย 1.2) ส฽วนการสื่อสารแบบทางการ (Formal network) หรือเครือข฽ายการส฽งสารที่ถูกกําหนดไว฾ (Emergent communication network) เป็นประเภทของการสื่อสารระหว฽างบุคคล ซึ่งมีการปฏิสัมพันธแกัน ในเครือข฽ายที่มีการวางแผนไว฾อยู฽แล฾ว 2. แบ฽งตามลักษณะการกระจายตัว จะถูกแบ฽งออกเป็นการสื่อสารแบบรวมศูนยแและการสื่อสารแบบ กระจายตัว 2.1) เครือข฽ายการสื่อสารแบบรวมศูนยแหรือเป็นศูนยแกลาง (Centralized communication network) เป็นการสื่อสารที่มีศูนยแกลางหรือทางผ฽าน โดยมีสมาชิกคนอื่นๆอีก และถูกแบ฽งออกเป็น 3 ลักษณะ 2.1.1) เครือข฽ายการสื่อสารแบบลูกโซ฽ (Chain network) การสื่อสารแบบนี้จะเป็นการ สื่อสารของสมาชิกแต฽ละคนที่ส฽งต฽อกันไปเรื่อยๆ แต฽การสื่อสารลักษณะนี้จะขาดความเป็นอิสระในการสื่อสาร ต฽อกัน รูปภาพที่ 1 การสื่อสารเครือข฽ายแบบลูกโซ฽ 2.1.2) การสื่อสารแบบตัววาย (Y network) เป็นการส฽งข฾อมูลจากผู฾ส฽งข฾อมูลสองคนไปยัง สมาชิกคนอื่นเพื่อทําการส฽งข฾อมูลนั้นต฽อไปเรื่อยๆกับสมาชิก เป็นลักษณะในรูปของตัววาย (Y)

419

รูปภาพที่ 2 การสื่อสารแบบตัววาย 2.1.3) เครือข฽ายแบบเครือข฽ายแบบวงล฾อ (Wheel network) คือบุคคลที่อยู฽ตรงกลางของ การสื่อสารมีอํานาจส฽งสารไปยังสมาชิกต฽างๆ และการสื่อสารแบบกระจายตัวที่ถูกจัดไว฾ในลักษณะการสื่อสาร แบบกระจายตัวด฾วยเช฽นกัน

รูปภาพที่ 3 เครือข฽ายแบบเครือข฽ายแบบวงล฾อ 2.2) การสื่อสารแบบกระจายตัว (Decentralized communication network) เป็นการสื่อสารที่ สมาชิกในกลุ฽มนั้นมีอิสระในการสื่อสารระหว฽างสมาชิก โดยใช฾การคิดและแก฾ปใญหาร฽วมกันซึ่งเป็นกระบวนการ สื่อสารที่สามารถตอบโจทยแได฾เป็นอย฽างดีกับกลุ฽มสมาชิกด฾วยกัน เพราะทุกคนสามารถมีปฏิสัมพันธแกันได฾ และ ถูกแบ฽งออกเป็น 2 ลักษณะคือ 2.2.1) เครื อ ข฽ า ยการสื่ อ สารแบบวงกลม (Circle network) เป็ น การที่ ส มาชิ ก มี ก าร ติดต฽อสื่อสารกันกับสมาชิกคนถัดไปจนเป็นลักษณะวงกลม การสื่อสารประเภทนี้จะมีความเท฽าเทียมกันโดยไม฽ มีผู฾ใดผู฾หนึ่งเป็นผู฾รับผิดชอบโดยตรง

รูปภาพที่ 4 เครือข฽ายการสื่อสารแบบวงกลม

420

2.2.2) เครือข฽ายการสื่อสารทุกช฽องทาง (All Channel network) เป็นการสื่อสารที่สมาชิกทุก คนได฾ปฏิสัมพันธแกันซึ่งถือว฽าเป็นการสื่อสารที่สมบูรณแที่สุด โดยที่สมาชิกนั้นไม฽มีข฾อจํากัดในการสื่อสาร

รูปภาพที่ 5 เครือข฽ายการสื่อสารทุกช฽องทาง 3. แบ฽งโดยใช฾เกณฑแการแบ฽งตามเครือข฽ายส฽วนบุคคล ซึ่งจะถูกบ฽งออกเป็น 2 ลักษณะ ดังนี้ 3.1) เครือข฽ายความสัมพันธแส฽วนบุคคลที่เป็นแบบกระจาย (Radial personal network) เป็นการ สื่อสารที่บุคคลหนึ่งมีการติดต฽อสัมพันธแกั บหลายๆบุคคล แต฽ความสัมพันธแระหว฽างกลุ฽มผู฾สื่อสารนั้นจะไม฽มี ความสัมพันธแซึ่งกันและกัน เป็นเพียงการติดต฽อแบบผิวเผินเท฽านั้น

รูปภาพที่ 6 เครือข฽ายความสัมพันธแส฽วนบุคคลที่เป็นแบบกระจาย 3.2) เครื อข฽ า ยความสั ม พั น ธแ ส฽ ว นบุ คคลแบบเกี่ ย วซ฾ อนติ ด ต฽ อกั น (Interlocking personal network) เป็นการสื่อสารที่บุคคลหนึ่งมีการติดต฽อสัมพันธแกับหลายๆบุคคล แต฽มีความสัมพันธแที่สนิทสนมกัน เป็นอย฽างมาก

421

รูปภาพที่ 7 เครือข฽ายความสัมพันธแส฽วนบุคคลแบบเกี่ยวซ฾อนติดต฽อกัน

การท฽องเที่ยวเชิงเกษตร กล฽าวได฾ว฽า การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรเป็นการดําเนินกิจกรรมการให฾ความรู฾ด฾านการเกษตร พร฾อมดําเนิน กิจกรรมเพื่อการเรียนรู฾วิถีชีวิต วัฒนธรรม และประเพณีของท฾องถิ่นนั้นโดยมีการเข฾าพักร฽วมกับชาวบ฾านหรือ สมาชิกในชุมชน นั บ วัน การท฽องเที่ย วเชิงเกษตรยิ่ง เป็นที่ได฾รับความนิยมอย฽า งล฾ นหลามจากบรรดาเหล฽ า นักท฽องเที่ยว ที่เบื่อกับสังคมหรือชีวิตแบบคนเมืองที่เต็มไปด฾วยความวุ฽นวายต฽างๆ นานา ชาวบ฾าน (อันนแวิดา ปใฐฐมานันทแ และคณะ, 2553) แหล฽งท฽องเที่ยวเชิงเกษตรแต฽ละแห฽งจะมีกิจกรรมที่จะให฾บริการนักท฽องเที่ยวหลาย ๆ กิจกรรม แล฾วแต฽ สภาพจุดท฽องเที่ยวเชิงเกษตรแต฽ละแห฽ง ได฾แก฽ 1. ประเภทนักท฽องเที่ยวร฽วมกิจกรรมระยะสั้น ได฾แก฽ การเข฾าชมสวนเกษตร โดยนักท฽องเที่ยวอาจเก็บ ผลผลิตในสวนหรือซื้อผลผลิตโดยเลือกเก็บได฾ และทํากิจกรรมพื้นบ฾านระยะสั้น 2. ประเภทให฾นักท฽องเที่ยวพักแรมในหมู฽บ฾าน การให฾นักท฽องเที่ยวพักแรมในหมู฽บ฾านเพื่อศึกษา และ สัมผัสกับชีวิตของชาวชนบทเกษตรโดยนักท฽องเที่ยวจะได฾รับบริการที่อบอุ฽น ปลอดภัย สะดวกและสะอาด 3. ประเภทอบรมให฾ความรู฾เกษตรแผนใหม฽และความรู฾ที่เป็นภูมิปใญญาชาวบ฾าน การทําการเกษตรแผน ใหม฽ เช฽น การปลูกและการดูแลรักษา การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร อาจมีการให฾ใบประกาศนียบัตรด฾วย การเรียนรู฾ภูมิปใญญาชาวบ฾าน เช฽น การศึกษาแมลงที่มีประโยชนแ เป็นต฾น 4. ประเภทจําหน฽ายสินค฾าและผลิตภัณฑแเกษตรสินค฾าหัตถกรรมพื้นบ฾านของเกษตรกร ของใช฾และของที่ ระลึกต฽างๆ ผลไม฾สด ดอกไม฾สด เมล็ดพันธุแพืชที่น฽าสนใจ 5. ประเภทให฾ลู฽ทางธุรกิจ ช฽วงที่ธุรกิจอื่น ๆ ประสบปใญหาจากธุรกิจตกต่ํา ให฾นักท฽องเที่ยวส฽วนหนึ่ง เดินทางมาท฽องเที่ยวเพื่อหาลู฽ทางในการทําธุรกิจเกี่ยวกับการเกษตร เพราะเป็นธุรกิจที่ให฾ผลตอบแทนเร็ว การ ท฽องเที่ยวในลักษณะนี้นอกจากจะช฽วยเอื้อประโยชนแให฾แก฽เกษตรกรแล฾วยังเป็นหนทางที่ช฽วยภาคเอกชนที่รับ ผลกระทบจากสภาวะเศรษฐกิจในปใจจุบันอีกด฾วย (กระทรวงการท฽องเที่ยวและกีฬา, 2554)

422

การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรถือเป็นอีกหนึ่งช฽องทางที่จําทําให฾กลุ฽มเกษตรกรมีรายได฾มากขึ้น และหลุดพ฾น จากการเอารัดเอาเปรียบจากพ฽อค฾าคนกลาง และในส฽วนของนักท฽องเที่ยวเองก็จะได฾เรียนรู฾วัฒนธรรม ความ เป็นอยู฽แบบวิถีชีวิตชาวเกษตร ถือเป็นการได฾เปรียบทั้งสองฝุายอย฽างลงตัว นักท฽องเที่ยวมีความสุขเกษตรกรอิ่ม เอมใจ

รูปภาพที่ 8 การท฽องเที่ยวเชิงเกษตร ที่มาภาพ: https://web.facebook.com/Suanyaida (2559) โฮมสเตย์ โฮมสเตยแของแต฽คนย฽อมมีนิยามที่มีลักษณะที่แตกต฽างกันออกไปตามที่ใจคิด แต฽โฮสเตยแที่กรมท฽องเที่ยว กระทรวงการท฽องเที่ยวและกีฬา ให฾คําอธิบายไว฾ว฽า หมายถึง ที่พักสัมผัสวัฒนธรรมชนบท คือบ฾านพักที่อยู฽ใน ชุมชนชนบทที่ประชาชนเป็นเจ฾าของบ฾านและประชาชนหรือสมาชิกในครัวเรือนอาศัยอยู฽ประจํา และบ฾านนั้น เป็นสมาชิกของกลุ฽มหรือชมรม หรือสหกรณแที่ร฽วมกันจัดเป็นโฮมสเตยแในชุมชน โดยนักท฽องเที่ยวเข฾าร฽วมพักกับ เจ฾าของบ฾านได฾และสมาชิกในบ฾านมีความยินดีและเจ฾าของบ฾านยินดีและเต็มใจต฾อนรับนักท฽องเที่ยว พร฾อมทั้ง ถ฽ายทอดประเพณีและวัฒนธรรมอันดีงาม พร฾อมทั้งพานักท฽องเที่ยวร฽วมทํากิจกรรมของชุมชนอีกด฾วย การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรเป็น ก ารดาเนินกิจกรรมให฾ความรู฾ทางด฾านการเกษตร ผนวกกับกิจกรรมการ เรียนรู฾วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณีและวิถีชีวิตของคนในท฾องที่นั้นๆ เมื่อนําโฮมสเตยแมารวมเข฾ากับการ หรือสมาชิกในชุมชนจึงร฽วมกลุ฽มกันจัดตั้งโฮมสเตยแเพื่อรองรับนักท฽องเที่ยวที่จะเข฾ามาเรียนรู฾และซึมซับรับเอา บรรยากาศแบบท฾องถิ่นดั่งเดิม

รูปภาพที่ 9 โฮมสเตยแ

423

ที่มาภาพ : http://www.manager.co.th/Travel/ViewNews.aspx?NewsID=9470000062067(มปป) โฮมสเตยแในไทยเริ่มจากแผนพัฒนาฉบับที่ 8 ที่เน฾นบทบาทการพัฒนาชุมชน และการที่รัฐบาลออก กฎหมายการกระจายอํานาจสู฽ท฾องถิ่นเป็นแรงผลักดันให฾องคแกรท฾องถิ่น และหน฽วยงานต฽างๆให฾ความสําคัญกับ การสร฾างรายได฾ให฾กับชุมชนโดยใช฾การท฽องเที่ยวเป็นจุดขาย จึงทําให฾เกิดกิจกกรมการท฽องเที่ยวหลายรูปแบบใน ชุมชน ซึ่งการจัดกิจ กรรมโฮมสเตยแเป็ นรูปแบบการท฽องเที่ยวที่ได฾รับความสนใจทั้งมากจากองคแกรท฾องถิ่น องคแกรเอกชน และหน฽วยงานภาครัฐ โฮมสเตยแของประเทศไทยเกิดขึ้นมาโดยยุคเริ่มต฾นเริ่มปี พ.ศ.2503-2525 เริ่มจากสิตนักศึกษาได฾ไปทํากิจกรรมออกค฽ายอาสา และพักอาศัยอยู฽กับชาวบ฾านเริ่มเรียนรู฾ปใญหาและซึมซับวิถี ชีวิตของชาวบ฾าน ยุคกลางปี พ.ศ. 2526-2536 จากกิจกรรมที่นักท฽องเที่ยวชาวต฽างชาติเข฾ามาทํากิจกรรมทัวรแ ปุา โดยเข฾าพักกับกลุ฽มชาวเขา กิจกกรมนี้เริ่มส฽งผลกระทบทั้งปใญหาสังคม เช฽น ยาเสพติด การค฾าประเวณี การ ปล฾น และการค฾าชิงทรัพยแ จึงทําให฾หน฽วยงานของรัฐเค฾ามาควบคุมอย฽างจริงจัง และตั้งแต฽ปี พ.ศ.2537-ปใจจุบัน ยุคนี้เน฾นการพัฒนาสิ่งแวดล฾อม และการท฽องเที่ยวเชิงอนุรักษแ การเข฾าพักของนักท฽องเที่ยวจะเป็นเพียงรายได฾ เสริมมิใช฽รายได฾ห ลักของชุมชนเท฽านั้ น การจัดการจึงเป็นสิ่ งที่จําเป็นเพราะเป็นสิ่ งอํานวยความสะดวกแก฽ นักท฽องเที่ยวนิยมมาในชุมชนนั้นเป็นตลาดทางเลือกในท฾องถิ่นที่ไม฽ใช฽เชิงพาณิชยแ จึงไม฽ถือเป็นการประกอบการ ในเชิงธุรกิจ (กระทรวงการท฽องเที่ยวและกีฬา, มปป)

การสื่อสารแบบเครือข่ายภายในกลุ่มโฮมสเตย์บ้านยายดา ตาบลตะพง จังหวัดระยอง สวนยายดาตั้งอยู฽ที่ตําบลตะพง อําเภอเมืองระยอง จังหวัดระยอง เจ฾าของสวนคือ คุณบุญชื่น โพธิ์แก฾ว หรือที่รู฾จักกันว฽า “ปูาชื่น” แต฽ตั้งชื่อสวนว฽า “สวนยายดา”เหตุที่ตั้งชื่อนี้เพราะ ในปี พ.ศ.2545 ปูาชื่นได฾ริเริ่มทํา สวนท฽องเที่ยวเชิงเกษตรที่สวนหลังบ฾านขึ้น สวนยายดาจึงได฾เข฾าร฽วมโครงการกับการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร ตําบล ตะพง โดยได฾รับความช฽วยเหลือจากสํานักงานการท฽องเที่ยวภาคกลางเขต 4 จังหวัดระยองและส฽งเสริมจัดให฾มี รายการเข฾ามาถ฽ายทํา จนสวนเป็นที่รู฾จักอย฽างกว฾างขวาง บรรยากาศภายในสวนเป็นพื้นที่กว฾างขวางเต็ มไปด฾วย ต฾นไม฾นานาชนิด จัดเป็นซุ฾มเป็นศาลาที่นั่งพักผ฽อนหย฽อนใจ ทางสวนยายดาจัดเป็นการท฽องเที่ยวเชิงเกษตร ประเภทนักท฽องเที่ยวร฽วมกิจกรรมระยะสั้น โดยมีการให฾นักท฽องเที่ยวได฾ร฽วมทํากิจกรรมเก็บผลไม฾ในสวนได฾ รับประทาน ประเภทให฾นักท฽องเที่ยวค฾างแรมในหมู฽บ฾านโดยการรวมกลุ฽มโฮมสเตยแขึ้น ประเภทอบรมให฾ความรู฾ เกษตรแผนใหม฽และความรู฾ที่เป็นภูมิปใญญาชาวบ฾าน มีการจัดอบรมให฾ความรู฾ตามแนวทางเกษตรทฤษฎีใหม฽ ตามแนวพระราชดําริ ในองคแพระบาทสมเด็จพระปรมินมหาภูมิพลอดุยเดชฯ และประเภทจําหน฽ายสินค฾าและ ผลิตภัณฑแเกษตรสินค฾าหัตถกรรมพื้นบ฾านของเกษตรกร จัดพื้นที่ให฾คนในชุมชนได฾จําน฽ายผลิตภัณฑแที่ผลิตขึ้น ส฽วนการรวมกลุ฽มจัดตั้งโฮมสเตยแนั้นเกิดจากกระแสการเรียกร฾องจากนักท฽องเที่ยวอยากให฾มีการจัดรวมกลุ฽มทํา โฮมสเตยแขึ้น โดยโฮมสเตยแสวนยายดาเกิดจากการรวมกลุ฽มของบรรดาสมาชิกบ฾านใกล฾เรือนเคียง ที่มีแนวคิด ต฾องสร฾างรายได฾ให฾ชุมชน และให฾นักท฽องเที่ยวได฾ลองเข฾ามาสัมผัสเรียนรู฾ชีวิตของชาวบ฾าน จึงได฾ก฽อตั้งโฮมสเตยแ สวนยายดานี้ขึ้นมาโดยมีสมาชิกทั้งหมด 5หลังในครั้งเริ่มต฾น ณ ปใจจุบันปูาบุญชื่นในนามของสวนยายดาโฮมส เตยแมีบ฾านเครือข฽ายทั้งหมด 10 หลัง โดยขึ้นทะเบียนมาตรฐานโฮมสเตยแไว฾กับกรมการท฽องเที่ยวเพียง 7บ้าน

424

ยายดา บ้านรุ่งวารี บ้านวิภาพอเพียง บ้านวัชรี บ้านประทุม บ้านครู และบ้านวิลักษณ์ หลังได฾แก฽ ส฽วนอีก 3 หลังจะไว฾สํารองในช฽วงที่มีนักท฽องเที่ยวมากเกินการรองรับของทางกลุ฽ม และในไม฽นานมานี้ปูาบุญชื่นได฾รับ รางวัลเกษตรกรดีเด฽นที่นําการเกษตรมาต฽อยอดเป็นการท฽องเที่ยวทางการเกษตรแล฾วประสบความสําเร็จและ นํามาต฽อยอดเป็นกลุ฽มโฮมสเตยแอีกด฾วย (บุญชื่น โพธิ์แก฾ว, 2559)

รูปภาพที่ 10 สวนยายดาท฽องเที่ยวเชิงเกษตรและโฮมสเตยแ ที่มาภาพ : www.sounyaida.com (มปป) การสื่อสารของกลุ฽มจะมีปูาชื่นเป็นศูนยแกลางในการติดต฽อประสานกับกลุ฽มนักท฽องเที่ยวและกระจายต฽อ สมาชิกในกลุ฽ม ใช฾วิธีการสื่อสารแบบเครือข฽ายแบบวงล฾อที่มีลักษณะปูาเป็นศูนยแรวมของการสื่อสาร และมี สมาชิกเป็นส฽วนรับข฾อมูลอาทิ มีการเข฾ามาติดต฽อการอบรมการทําเกษตรกรรมตามแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง ปูาชื่นจะทําหน฾าที่เป็นคนรับข฾อมูลจากนักท฽องเที่ยวว฽าจะมากันจํานวนเท฽าไร ต฾องใช฾บ฾านพักกี่หลัง จากนั้นปูา ชื่นต฾องทําหน฾ามี่สอบถามบ฾านสมาชิกในกลุ฽มว฽ามีบ฾านสมาชิกไหนบ฾างที่ว฽างและพร฾อมให฾บริการนักท฽องเที่ยว หรือวันนี้บ฾านหลังนั้นรับนักท฽องเที่ยวได฾กี่คน จะมีการจัดกิจกรรมอะไรบ฾างซึ่งในชุมชนบ฾านยายดานี้นอกจาก บ฾านปูาชื่นแล฾ว ยังมีบ฾าสมาชิกหลายหลังที่เปิดอบรมด฾านการเกษตรที่ตนกําลังทําอยู฽ด฾วย เช฽นการปลูกและ ขยายพันธุแสละ กาแปลรูปสละ การปลูกเห็ด อบรมการทําแก฿สชีวภาพเป็นต฾น ปูาจึงเข฾ามามีบทบาทสําคัญ เป็น อย฽างมากในการสื่อสารในกระบวนการนี้ (วารี เจริญแสง, 2559)

ภาพที่ 11 แสดงการสื่อสารเครือข฽ายแบบวงล฾อ ของกลุ฽มบ฾านยายดาโฮมสเตยแ ในการสื่อสารภายในกลุ฽มแบบวงล฾อแล฾วภายในกระบวนการสื่อสารของคุณปูาบุญชื่นระหว฽างสมาชิกซึ่ง ถือเป็นการสื่อสารระหว฽างบุคคล โดยปูาจะใช฾การสื่อสารแบบการสื่อสารระหว฽างบุคคล (interpersonal communication) โดยใช฾ คือเข฾าไปการสนทนาตัวต฽อตัวและการสื่อสารแบบไม฽เผชิญหน฾า (interposed

425

communication) ผ฽านทางช฽องทางการสื่อสารต฽างๆเช฽น โทรศัพทแ ไลนแ เพื่อส฽งต฽อข฾อมูล และการสื่อสาร นี้ การสื่อสารสองทาง (two-way communication)คือต฾องรอผลตอบรับจากสมาชิกแต฽ละหลัง

รูปภาพที่ 12 การสื่อสารระหว฽างประธานกลุ฽มโฮมสเตยแและสมาชิก และนอกจากนั้นกลุ฽มสมาชิกเองยังมีการสื่อสารระหว฽างกันเพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็น อีกทั้งหาแนวทางใน การปรับปรุงหรือแก฾ไขผลตอบรับของนักท฽องเที่ยวหลังจากกลับไปทุกครั้ง และเสนอแนวคิดกับปูาชื่นต฽อไป

ภาพที่ 12 แสดงการสื่อสารเครือข฽ายแบบการสื่อสารทุกช฽องทาง ระหว฽างคนภายในกลุ฽ม บทสรุป การสื่อสารนั้นถือเป็นสิ่งที่สําคัญอีกหนึ่งสิ่งในการสร฾างความเหนียวแน฽นระหว฽างบุคคลและกลุ฽ม ตั้งแต฽ ระดับธุรกิจใหญ฽โต จนกระทั้งธุรกิจในชุมชนการรวมกลุ฽ม หรือแม฾แต฽การสนทนาธรรมดาๆที่หากสื่อสารไปแล฾ว ไปเป็นไปตามวัตถุประสงคแแล฾วนั้นก็กล฽าวได฾ว฽าการสื่อสารล฾มเหลว เช฽นเดียวกับการวิเคราะหแการสื่อสารของ การรวมกลุ฽มโฮมสเตยแบ฾านยายดา ตําบลตะพง จังหวัดระยอง ที่หากขาดการสื่อสารที่ดีระหว฽างกลุ฽ม ไม฽เกิดการ เข฾าใจในวัตถุประสงคแของการสื่อสาร ไร฾ซึ้งความแน฽นแคว฾นสามัคคีกัน คงไม฽สามารถทําให฾กลุ฽มโฮมสเตยแเป็นที่ รู฾จักและยอมรับจากบรรดานักท฽องเที่ยวทั้งชาวไทยและต฽างประเทศ ฉะนั้นไม฽ว฽าจะสื่อสารออกไปในรูปแบบได฾ ก็ตามต฾องเลือกใช฾ให฾เหมาะสม เพื่อสร฾างสายสัมพันธแอันดีต฽อกัน

426

บรรณานุกรม กระทรวงการท฽องเที่ยวและกีฬา. 2554. ประกาศกรมท่องเที่ยว กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. [ออน ไลน]. เข฾าถึงได฾จาก : www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2555/E/026/59.PDF [11 สิงหาคม 2559] กระทรวงการท฽องเที่ยวและกีฬา. มปป. โฮมสเตย์ไทย. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : www.homestaythai.net/Homepage/ReadPage/2 [11 สิงหาคม 2559] กาญจนา แก฾วเทพ. 2557. การสื่อสารเพื่อการส่งเสริมและพัฒนาการเกษตร การสร้างเครือข่ายการ สื่อสารในงานส่งเสริมการเกษตร. บุญชื่น โพธิ์แก฾ว. 2559. การจัดการโฮมสเตย์/ผู฾สัมภาษณแ: ศิรประภา ชัยเจริญ. วารี เจริญแสง. 2559. การรวมกลุ่มโฮมสเตย์/ผู฾สัมภาษณแ: ศิรประภา ชัยเจริญ. อันนแวิดา ปใฐฐมานันทแ และคณะ. 2553. การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาฐานข้อมูล เครือข่ายการท่องเที่ยวเชิงเกษตร จังหวัดระยอง. สกว.

427

การประยุกต์ใช้สื่อเพื่อส่งเสริมการปลูกข้าวอินทรีย์ สายธาร หมื่นหาญ 56040708 ข฾าวเป็นอาหารหลักของคนไทย และประชากรมากกว฽าครึ่งของประชากรทั้งโลกบริโภคข฾าวเป็นอาหาร หลัก โดยข฾าวยังคงเป็นสินค฾าภายในประเทศและสินค฾าส฽งออกสําคัญที่นําเงินตราจากต฽างประเทศเข฾าสู฽ประเทศ ไทยเป็นจํานวนมาก การผลิตข฾าวอินทรียแ เป็นระบบการผลิตข฾าวที่ไม฽ใช฾สารเคมีทางการเกษตรทุกชนิดไม฽ว฽าจะ เป็นปุ฻ยเคมี สารควบคุมการเจริญเติบโต สารควบคุมและกําจัดวัชพืช สารปูองกันจํากัดโรค แมลงและสัตวแศัตรู ข฾าว ตลอดจนสารเคมีที่ใช฾รมเพื่อปูองกันกําจัดแมลงศัตรูข฾าวในโรงเก็บ การผลิตข฾าวอินทรียแนอกจากจะทําให฾ ได฾ผลผลิตข฾าวที่มีคุณภาพสูงและปลอดภัยจากสารพิษแล฾ว ยังเป็นการช฽วยดู แลรักษาทรัพยากรธรรมชาติและ เป็นการพัฒนาการเกษตรแบบยั่งยืนอีกด฾วย ซึ่งปใจจุบันคนไทยหันมาดูแลสุขภาพกันมากขึ้นและข฾าวอินทรียแก็ เป็นทางเลือกที่ดีสําหรับสุขภาพเพราะเป็นข฾าวที่เติบโตโดยธรรมชาติ แต฽ในการปลูกข฾าวในปใจจุบันเป็นการปลูก ข฾าวที่ใช฾สารเคมีเป็นส฽วนใหญ฽ ดั งนั้นจะมีวิธีการส฽งเสริมอย฽างไรบ฾างที่จะทําให฾เกษตรกรที่เคยปลูกข฾าวแบบใช฾ สารเคมีหันมาปลูกข฾าวอินทรียแ ความหมายของเกษตรอินทรีย์และข้าวอินทรีย์ เกษตรอินทรียแ คือระบบการจัดการผลผลิตด฾านการเกษตรแบบองคแรวมที่เกื้อหนุนต฽อระบบนิเวศ รวมถึงความหลากหลายทางชีวภาพ วงจรชีวภาพโดยไม฽ใช฾สารเคมีสังเคราะหแปูองกัน กําจัดโรคและศัตรูพืช ไม฽ ใช฾ปุ฻ยเคมีสังเคราะหแ ไม฽ใช฾ฮอรแโมนสังเคราะหแ รวมถึงการเกษตรที่อนุรักษแทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล฾อม และ รักษาความสมดุลของระบบนิเวศ ประชาชนในสหภาพยุโรปได฾นิยมบริโภคอาหารจากธรรมชาติกันมากขึ้น รวมทั้งสินค฾าอาหารที่ปลอดภัยจากสารพิษหรือจากการผลิตจากเกษตรอินทรียแ ซึ่งได฾มีการตั้งมาตรฐานไว฾สูง มาก ทั้งสินค฾าที่ผลิตในสหภาพยุโรปเองและที่นําเข฾าจากต฽างประเทศ ด฾วยราคาของสินค฾าที่ผลิตแบบเกษตร อินทรียแสูงกว฽าราคาสินค฾าที่ผลิตแบบธรรมดา จึงเป็นแรงจูงใจให฾มีการผลิตสินค฾าเกษตรอินทรียแมากขึ้น ข฾าวอินทรียแ(Organic Rice) คือข฾าวที่ได฾จากการผลิตแบบเกษตรอินทรียแ( Organic Farming หรือ Organic Agriculture) เป็นวิธีการผลิตข฾าวที่หลีกเลี่ยงการใช฾สารเคมีหรือสารสั งเคราะหแต฽างๆ แต฽เน฾นการใช฾ ปุ฻ ย พืช สด ปุ฻ ย คอก ปุ฻ ย หมัก ในการปรั บ ปรุ งความอุดมสมบูรณแและความแข็งแรงตามธรรมชาติ สามารถ ต฾านทานโรคแมลงศัตรูพืชได฾ดี หากมีความจําเป็นแนะนําให฾ใช฾วัสดุธรรมชาติหรือสารสกัดจากพืชตามที่อนุญาต ให฾ใช฾ได฾ ทั้งนี้ต฾องไม฽มีสารพิษตกค฾างปนเปื้อนในผลผลิต ในดิน ในน้ํา เป็นการรักษาสภาพแวดล฾อมและได฾ผล ผลิตทีม่ ีคุณภาพ ทําให฾ชาวนาและผู฾บริโภคมีสุขภาพอนามัยคุณภาพชีวิตที่ดีและยั่งยืน สําหรับประเทศไทยการผลิตข฾าวอินทรียแ ได฾เริ่มมีการเริ่มต฾นเมื่อปี พ.ศ.2534 โดยความร฽วมมือของภาครัฐ เอกชนและเกษตรกร เพราะการทํานาเป็นอาชีพหลักของเกษตรกรถึงร฾อยละ70 มีพื้นที่นารวมประมาณ60ล฾ าน ไร฽ คิดเป็นร฾อยละ18.7 ของพื้นที่ของประเทศไทย ด฾วยสภาพพื้นที่ที่เหมาะสม สภาพภูมิอากาศ ที่เอื้ออํานวย ต฽อการปลูกข฾าวมีพันธุแข฾าวจํานวนหลากหลายเหมาะกับแต฽ละระบบนิเวศ เกษตรกรได฾สร฾างสมความรู฾ความ

428

ชํานาญและประสบการณแการทํานาอย฽างต฽อเนื่องมาเป็นเวลาอันยาวนาน มีการใช฾ ปุ฻ยเคมีและสารสังเคราะหแ ต฽างๆในการผลิตข฾าวค฽อนข฾างน฾อย โดยเฉพาะในพื้นที่นาน้ําฝนเขตภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของ ประเทศซึ่งทํานาเพียงปีละครั้งในฤดูฝน ทําให฾ สามารถรักษาสภาพแวดล฾อมได฾ดีในระดับหนึ่ง จัดเป็นพื้นที่ที่มี ศักยภาพในการผลิตข฾าวอินทรียแมากที่สุด หากมีการปรับเปลี่ยนวิธีการทํานาเล็กน฾อยก็สามารถเข฾าสู฽ระบบการ ทํานาแบบอินทรียแได฾ ข฾าวอินทรียแที่ผลิตในประเทศไทยได฾รับการตรวจสอบและรับรองคุณภาพโดยองคแกรตรวจ คุณภาพจากประเทศอิต าลี ซึ่งเป็ น สมาชิก สมาพันธแ การเกษตรอิน ทรียแ ระหว฽างประเทศ ( International Federation of Organic Agriculture Movement : IFOAM) ซึ่งเป็นที่ยอมรับของสมาชิกในสมาคมยุโรป (European Community : EC) (วิเชียร เพชรพิสิฐ, 2545) การผลิตข฾าวอิน ทรียแ เพื่อการส฽ งออกของประเทศไทยน฽าจะมีลู฽ทางที่สามารถเจริญเติบโตต฽อไปได฾ ปใจจุบันมีภาคเอกชนเช฽น บริษัทนครหลวงค฾าข฾าว จํากัด และสหกรณแสินค฾าธรรมชาติ รวมทั้งองกรคแและกลุ฽ม ต฽างๆได฾ผลิตข฾าวหอมมะลิเป็นสินค฾าอินทรียแส฽งไปจําหน฽ายในประเทศยุโรป นอกจากจะแปรสภาพเป็นข฾าวสาร และข฾าวกล฾องแล฾ว ยังแปรรูปเป็นผลิตภัณฑแข฾าวอีกด฾วย เช฽น การแปรรูปปลายข฾าวอินทรียแเป็นอาหารเด็กอ฽อน ซึ่งตลาดมีความต฾องการสูงเป็นต฾น (กรมวิชาการเกษตร, 2548) ดังนั้นเพื่อให฾เกษตรกรหันมาปลูกข฾าวอินทรียแจึงต฾องอาศัยหลักการสื่อสารเพื่อส฽งเสริมเป็นส฽วนสําคัญ ความหมายของการส่งเสริมการเกษตร เอนก บุญยืน (2549) ให฾ความหมายการส฽งเสริมการเกษตร หรือเรียกย฽อว฽า “การส฽งเสริม” ว฽าเป็น การให฾การศึกษานอกระบบโรงเรียน (Non – formal Education) ซึ่งบุคคลเปูาหมายเรียนรู฾จากเจ฾าหน฾าที่ ส฽งเสริมโดยตรงหรือทางอื่นโดยการทดลองและปฏิบัติจริง งานส฽งเสริมเป็นการให฾การศึกษา เนื่องจากว฽า โดยทั่วไปแล฾วงานส฽งเสริมมุ฽งที่จะเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของบุคคลเปูาหมายไปในแนวทางที่ปรารถนาหรือดี ขึ้นกว฽าเดิม คือ ให฾เขามีความรู฾มากขึ้นในวิทยาการต฽างๆทางการเกษตรหรือที่เกี่ยวข฾อง ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลง และวิวัฒนาการตลอดเวลา ให฾เขามีทัศนคติที่ดีต฽ออาชีพการเกษตรที่ทําอยู฽ มีความเต็มใจที่จะเรียนรู฾สิ่งใหม฽ๆ และมีทักษะหรือความสามารถในการประกอบอาชีพ โดยเฉพาะอย฽างยิ่งการเพิ่มขีดความสามารถในการทํา การเกษตร ซึ่งรวมถึงการผลิต การพั ฒนาทรัพยากรการผลิต การจัดการผลิตผล การจัดการระบบผลิตกรรม และที่อยู฽อาศัย การพัฒนาครอบครัวให฾เกิดผลทางเศรษฐกิจและสังคม และการพัฒนาความเป็นผู฾นําในสังคม เกษตร ชัยชาญ วงศแสามัญ (2538) การส฽งเสริมการเกษตร คือ กระบวนการทางการศึกษาที่มุ฽งพัฒนาความรู฾ ทัศนคติ และทักษะเกี่ย วกับ การเกษตร และเคหะกิจของเกษตรกร แม฽บ฾านเกษตรกรและเยาวชนเกษตร เพื่อให฾สามารถเพิ่มผลผลิต อนุรักษแทรัพยากรธรรมชาติ และยกระดับความเป็นอยู฽ของตนเอง ครอบครัวและ ชุมชนให฾ดีขึ้น

429

บุญสม วราเอกศิริ (2535) ให฾ ความหมายว฽า กระบวนการให฾ การศึกษานอกโรงเรียน แก฽บุคคล เปูาหมาย เกษตรกร และครอบครัวเกษตรกร โดยเน฾นการปฏิบัติจริง และเน฾นถึงการช฽วยเหลื อให฾เกษตรกร ช฽วยเหลือตนเอง เพื่อปรับปรุงสภาพความเป็นอยู฽ให฾ดีขึ้นทั้งทางด฾านสภาพเศรษฐกิจและสังคม สรุปได฾ว฽า การส฽งเสริมการเกษตรเป็นการมุ฽งเน฾นถึงประสิทธิภาพในการผลิตทางการเกษตร โดยนํา หลักการ ความรู฾ วิธีการ และเทคนิคต฽างๆนํามาช฽วยเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตให฾มีคุณภาพมากยิ่งขึ้น รวมถึงการมีชีวิตที่ดีขี้นของเกษตรกร โดยมีหลักการส฽งเสริมการเกษตรดังนี้ เจริญ สุขนันตพงศแ (2551) ได฾กล฽าวถึงหลักการของการส฽งเสริมเกษตร 1.ควรชี้นําให฾บุคคลเปูาหมายช฽วยตัวเองในการสอน อย฽ารอให฾คนอื่นมาช฽วย ให฾มี อิสระในการตัดสินใจ และภูมิใจในผลงานของตัวเอง 2.เกษตรกรต฾องมารับการถ฽ายทอดความรู฾ด฾วยความสมัครใจ เพื่อให฾กลุ฽มเกษตรกรจะได฾ช฽วยเหลือกัน ด฾วยความเต็มใจ 3.ให฾เกษตรกรผู฾ที่เราส฽งเสริม ทดลองปฏิบัติด฾วยตนเอง เพื่อความมั่นใจในวิธีการส฽งเสริม และนําไป ปฏิบัติด฾วยตนเองได฾อย฽างถูกต฾อง 4.ความรู฾ที่นํามาสอนจะต฾องสอดคล฾องกับความต฾องการของชุมชน 5.ใช฾ทรัพยากรท฾องถิ่นที่หาได฾ง฽าย มาใช฾เป็นตัวอย฽างในการสาธิต 6.มีการติดตามผลการถ฽ายทอดความรู฾ เพื่อกระตุ฾นให฾พฤติกรรมยังคงอยู฽ ให฾เกษตรกรยังคงปฏิบัติสืบ ต฽อไปให฾นานที่สุด จนกลายเป็นความเคยชิน 7.ให฾เกิดการรวมกลุ฽ม เพื่อความเข฾มแข็ง 8.กิจกรรมที่นํามาถ฽ายทอดนั้น จะต฾องมีความผสมผสาน 9.คํานึงถึงศรัทธา ความเชื่อ ประเพณี ของชาวบ฾าน เนื่องจากเป็นสิ่งที่เปลี่ยนแปลงได฾ยาก ถ฾าความรู฾ นั้นขัดกับหลักประเพณีดั้งเดิมของชุมชน เกษตรกรจะไม฽ยอมรับ รูปแบบของวิธีการส่งเสริมการเกษตร ชัยชาญ วงศแสามัญ (2542) กล฽าวว฽าการส฽งเสริมการเกษตรแบ฽งออกเป็น 3 รูปแบบใหญ฽ๆ ได฾แก฽ แบบ รายบุคคล (individual methods) แบบกลุ฽ม (group methods) และแบบมวลชน (mass methods) ซึ่ง รายละเอียดของแต฽ละรูปแบบ มีดังนี้ 1.วิธีการส฽งเสริมแบบรายบุคคล (individual methods) เป็นการส฽งเสริมแบบตัวต฽ อตัว (face-toface) ระหว฽างนักส฽งเสริมกับเกษตรกร เป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพ เพราะเกษตรกรและนักส฽งเสริมปฏิสัมพันธแ กันได฾อย฽างเต็มที่ ตัวอย฽างของวิธีการส฽งเสริมแบบนี้ ได฾แก฽ การเยี่ยมไร฽นา (farm visit) การมาเยี่ยมสํานักงาน ของเกษตรกร การติดต฽อจดหมายและการติดต฽อทางโทรศัพทแ แต฽วิธีการที่เป็นที่นิยมมากที่สุด ได฾แก฽ การเยี่ยม ไร฽นา อย฽างไรก็ตาม วิธีการส฽งเสริมแบบรายบุคคลมีข฾อเสียอยู฽บางประการ ได฾แก฽ ผู฾ได฾รับผลประโยชนแมีจํานวน น฾อยราย เสียเวลาและงบประมาณมาก นักส฽งเสริมอาจให฾คําแนะนําที่ผิดพลาดโดยไม฽มีการตรวจสอบจาก บุคคลภายนอก และการถ฽ายทอดความรู฾จะได฾ผลก็ต฽อเมื่อเกษตรกรมีความเชื่อในตัวนักส฽งเสริม

430

2.วิธีการส฽งเสริมแบบกลุ฽ม (group methods) เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพและใช฾กันอย฽างแพร฽หลายใน การถ฽ายทอดเทคโนโลยี เพราะเป็ น วิธีการที่มีผู฾ ได฾รับผลประโยชนแจํานวนมากพอสมควร เกษตรกรผู฾ ร฽ว ม กิจกรรมได฾มีโอกาสพบปะและแลกเปลี่ยนความคิด แลกเปลี่ยนความรู฾ประสบการณแซึ่งกันและกัน นักส฽งเสริมผู฾ ที่ทําหน฾าที่ถ฽ายทอดความรู฾ สามารถจัดกระบวนการเรียนรู฾ให฾เหมาะสมกับความต฾องการของกลุ฽ม ลักษณะของ ความรู฾และเทคโนโลยีที่ต฾องการถ฽ายทอด และสภาพสิ่งแวดล฾อมต฽า งๆได฾ นอกจากนั้น วิธีการส฽งเสริมแบบกลุ฽ม ยังเปิดโอกาสให฾มีการตรวจสอบความถูกต฾องของข฾อมูลและความเหมาะสมของเทคโนโลยีระหว฽าง ผู฾ถ฽ายทอด และผู฾รับได฾เป็นอย฽างดี ที่สําคัญคือเป็นวิธีที่สามารถส฽งเสริมให฾เกษตรกร นําความรู฾และเทคโนโลยีใหม฽ๆ ไป ทดลองปฏิบัติให฾ดีกว฽าการส฽งเสริมแบบรายบุคคล เช฽น การฝึกอบรม(Training) การบรรยาย(Lecture) การ สัมมนา(Seminar) การอภิปรายคณะ(Panel Discussion) การระดมสมอง(Brain-Storming) การสาธิต (Demonstration) ทัศนศึกษา(Study Tour) 3.วิธีการส฽งเสริมแบบมวลชน (Mass Methods) เป็นวิธีการส฽งเสริมที่สามารถส฽งข฽าวสารข฾อมูลถึง บุคคลกลุ฽มเปูาหมายได฾เป็นจํานวนมาก เช฽น การใช฾วิทยุ โทรทัศนแ ภาพยนตรแ หนังสือพิมพแ วารสาร การจัด นิทรรศการ และสื่อสิ่งพิมพแต฽างๆ ซ฽างวิธีการส฽งเสริมแบบนี้เหมาะสําหรับทําให฾คนที่ได฾รับข฽าวสารทราบถึง ความรู฾และเทคโนโลยีใหม฽ๆ เพื่อให฾ตระหนักและเกิดความสนใจที่จะศึกษาหาความรู฾และประสบการณแเพิ่มเติม หากข฽าวสารที่ได฾รับมีความสําคัญต฽อวิชาชีพและชีวิตความเป็นอยู฽ของตนเอง ดังนั้น การส฽งเสริมเกษตรเป็นเรื่องสําคัญอย฽างยิ่งในการผลักดันให฾เกษตรกรหันมาสนใจและผลิตข฾าว อินทรียแซึ่งดีและปลอดภัยกว฽าการปลูกข฾าวโดยใช฾สารเคมีแบบเดิม สื่อในงานส฽งเสริมการเกษตร เป็นเครื่องมือสํา คัญในการพัฒนาความรู฾ ปรับ ทัศนคติและช฽วยเพิ่มพูน ทักษะการทํางานแก฽เกษตรกร สื่อที่ใช฾ในงานส฽งเสริมการเกษตรมีความเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย ซึ่งเป็นเหตุ มาจากความก฾าวหน฾ าทางเทคโนโลยีและแนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนาที่เปลี่ยนไป สื่อที่ใช฾ในงานส฽งเสริม การเกษตรจะถูกแบ฽งออกเป็น 3 ประเภท ได฾แก฽ สื่อสิ่งพิมพแ สื่ออิ เล็กทรอนิกสแ และสื่อกิจกรรม ทั้ง 3 สื่อมี ความสําคัญและถูกเลือกใช฾งานแตกต฽างกันไปตามคุณลักษณะของสื่อนั้นๆ 1. สื่อสิ่งพิมพแ เป็นสื่อที่มีความสําคัญและถูกใช฾กันมาโดยตลอดตั้ งแต฽เริ่มมีงานด฾านการส฽งเสริม สื่อ สิ่งพิมพแในงานส฽งเสริม จึงเป็นสื่อสิ่งพิมพแที่ใช฾เพื่อการประชาสัมพันธแเรื่องราวต฽างๆที่เกี่ยวข฾องกับการเกษตร ทั้ง เรื่องข฾อมูลความรู฾ในเชิงการปฏิบัติการ และข฽าวสารการเกษตรต฽างๆที่ เกิดขึ้น รวมไปถึงการเชิญชวนจูงใจให฾ เกษตรกรและผู฾ที่เกี่ยวข฾องเกิดการเปลี่ยนแปลงทัศนคติในการทํา งานให฾เกิดความก฾าวหน฾าและยั่งยืนในงาน การเกษตรของตนเองได฾ สื่อสิ่งพิมพแ ถูกใช฾ในหลายรูปแบบ เช฽น จดหมายเวียน แผ฽นพับ หนังสือเล฽ม ฯลฯ การ ผลิตสื่อสิ่งพิมพแ ต฾องคํานึงถึงผู฾อ฽านว฽ามีความรู฾ความสามารถในระดับใด มีพื้ นฐานทักษะด฾านใด เพื่อจะผลิตสื่อ สิ่งพิมพแที่สามารถสื่อสารกับผู฾อ฽านได฾เกิดประสิทธิภาพสูงสุด 2. สื่ออิเล็กทรอนิกสแ เป็นสื่อที่ต฾องพึ่ งพาอุปกรณแที่ใช฾ไฟฟูาในการทํา งาน สื่ออิ เล็กทรอนิกสแจะใช฾ ประสาทสัมผัสทัง้ ทางตาและทางหูในการรับรู฾ ทําให฾ช฽วยเร฾าความสนใจได฾มาก สื่ออิเล็กทรอนิกสแในงานส฽งเสริม การเกษตรจะแบ฽งออกเป็นสื่อที่ใช฾เครื่องถ฽ายทอดสัญญาณภาพและเสียง กั บสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศ สื่ อ อิเล็กทรอนิกสแทั้ง 2 ประเภท มีคุณลักษณะสําคัญคือ ความรวดเร็วในการถ฽ายทอดข฽าวสาร และไม฽จํา เป็นต฾อง

431

พึ่งพาทักษะการอ฽าน สื่ออิเล็ กทรอนิกสแมีต฾นทุนการทางานสูงกว฽าสื่อชนิดอื่นๆจากการที่ต฾องลงทุนเกี่ยวกับ อุปกรณแเพื่อการผลิตและถ฽ายทอดในราคาสูง แต฽ก็มีความสามารถในการถ฽ายทอดเนื้อหาได฾อย฽างรวดเร็วและไม฽ จากัดพื้นที่ ขอเพียงแค฽มีเครื่องรับส฽งสัญญาณเท฽านั้น จึงเป็นสื่อที่เข฾าถึงผู฾คนในพืน้ ที่ห฽างไกลได฾และมีอิทธิพลสูง 3. สื่อกิจกรรม หมายถึงสื่อที่ใช฾ประสาทสัมผัสทั้ ง 5 ในการรับรู฾ และผู฾รับสารต฾องเข฾าไปมีส฽วนร฽วมใน สื่อนัน้ สื่อกิจกรรมในงานส฽งเสริมการเกษตรจึงเป็นสื่อที่ส฽งเสริมการมีส฽วนร฽วมในการเรียนรู฾ของเกษตรกรและ เป็นสื่อที่ทําให฾เกษตรกรเรียนรู฾จากการปฏิบัติและสัมผัสจากของจริง จึงเป็นสื่อที่มีประสิทธิภาพการ ถ฽ายทอดในระดับสูง สื่อกิจกรรมมีหลายรูปแบบเช฽น การจัดนิทรรศการ การจัดขบวนมหรสพ การสาธิต ฯลฯ ซึ่งเป็นสื่อที่ผู฾ส฽งสารและผู฾รับสารมีความใกล฾ชิดกันมากพอควร ดังนั้ น การผลิตสื่อและการใช฾สื่อชนิดนี้ จึงต฾องมี การวางแผนการทางานที่ พิ จ ารณาจากบริ บ ทขององคแ ก รเป็ น สํ า คั ญ จึ ง จะสามารถใช฾ สื่ อ ชนิ ด นี้ อ ย฽ า งมี ประสิทธิภาพได฾ การประยุกต์ใช้สื่อเพื่อส่งเสริมทางการเกษตร สื่อทั้ง 3 ชนิดคือสื่อสิ่งพิมพแ สื่ออิเล็กทรอนิกสแและสื่อกิจกรรมดังที่กล฽าวมานั้น จะมีลักษณะเฉพาะ มี ความโดดเด฽น และมีจุดด฾อยของตัวสื่อเองอยู฽ การเลือกใช฾สื่อให฾เหมาะสมกับงานที่ทําจึงมีผลต฽อความสําเร็จของ งานเป็นอย฽างยิ่ง การใช฾จึงต฾องพิจารณาทั้ง 3 ด฾าน คือ พิจารณาตัวผู฾ส฽งสาร พิจารณาสาร และพิจารณาผู฾รับ ให฾ มีความเหมาะสมกัน 1. สื่อสิ่งพิมพแ 1.1 หนังสือ โดยใช฾การเขียนบทเรื่องการปลูกข฾าวต฾นทุนต่ําซึ่งมีเนื้อหาเชิญชวนให฾เกษตรกร สนใจและหันมาปลูกข฾าวอินทรียแ และบทความในนิตยสารหรือวารสาร เรื่องคนกินข฾าวชวนคนปลูก ข฾าว ซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับช฽องทางการจําหน฽ายข฾าวอินทรียแจากมือของเกษตรกรสู฽มือของผู฾บริโภค

ภาพที่1 บทความคนกินข฾าวช฽วยคนปลูกข฾าว ที่มา : http://happynetwork.org/upload/pics/1467345719946.jpg

432

ภาพที่2 บทความการปลูกข฾าวต฾นทุนต่ํา ที่มา : https://encryptedtbn3.gstatic.com/ images?q=tbn%3AANd9GcT5DzA4FwkzUz8ZXYKOCA2MlpyURcCbeiS8V7NOpydLkhqJ7JB5 1.2 แผ฽นพับ มีการนําเสนอวิธีการปลูกข฾าวอินทรียแเบื้องต฾นเพื่อให฾เกษตรกรเข฾าใจ โดย หน฽วยงานส฽งเสริมเกษตร

ภาพที่3 แผ฽นพับการปลูกข฾าวหอมมะลิอินทรียแ ที่มา : http://image.slidesharecdn.com/random-130808214444-phpapp02/95/-2638.jpg?cb=1375998307 2. สื่ออิเล็กทรอนิกสแ 2.1 วิทยุกระเสียง เป็นสื่อดั้งเดิมที่สามารถเข฾าถึงกลุ฽มเกษตรกรผู฾ปลูกข฾าวได฾ง฽าย มีการเขียน บทรายการวิทยุเรื่องวิธีการปลูกข฾าวอินทรียแ โดยอาจมีการเชิญเกษตรกรผู฾ที่ประสบความสําเร็จในการ ปลูกข฾าวอินทรียแมารวมในการสนทนาเพื่อให฾เกิดความน฽าสนใจและน฽าเชิญถือมากยิ่งขึ้น

433

ภาพที่4 รายการเฮฮากับสภาเกษตร ที่มา : http://www.nfc-pnb.org/wp-content/uploads/2016/09/20160825_9666.jpg นอกจากนี้ยังสามารถใช฾สื่อSocial Mediaในการส฽งเสริมการปลูกข฾าวอินทรียแได฾เช฽นกัน

ภาพที่5 แฟนเพจเฟสบุ฿คเกี่ยวกับเกษตร ที่มา : https://i.ytimg.com/vi/iQOnWW-RyV0/maxresdefault.jpg 3. สื่อกิจกรรม 3.1 นิทรรศการ เป็นการบูรณาการสื่อสิ่งพิมพแกับสื่ออิเล็กทรอนิกสแโดยภายในงานจะมีปูาย ไวนิลและวีดิทัศนแแสดงความรู฾เกี่ยวกับข฾าวอินทรียแ

434

ภาพที่6 นิทรรศการส฽งเสริมเกษตร ที่มา : https://www.facebook.com /khonkinkhao?__mref=message_bubble 3.2 การจัดอบรม โดยมีวิทยากรบรรยายให฾ความรู฾และสาธิตวิธีการปลูกข฾าวอินทรียแให฾แก฽ เกษตรกร

ภาพที่7 วิทยากรบรรยายให฾ความรู฾ ที่มา : http://happynetwork.org/upload/pics/1467345719946.jpg 4. สื่อบุคคล ปราชญแชาวบ฾านเป็นสื่อบุคคลที่เกษตรกรมักยึดเป็นหลักในการสร฾างความเชื่อมั่นก฽อนการ ตัดสินใจรับความรู฾หรือนวัตกรรมใดๆ สื่อบุคคลเป็นสื่อที่สามารถสื่อสารไปยังผู฾รับสารได฾โดยตรง ทําให฾ สามารถทราบความรู฾สึกนึกคิด(feedback) ของผู฾รับสารได฾ทันที อีกทั้งยังสามารถปรับเนื้อหาสาระให฾ เหมาะกับกลุ฽มเปูาหมาย โดยจะใช฾สื่อบุคคลทั้งภายนอกและภายในชุมชน ในการถ฽ายทอดความรู฾ ความเข฾าใจ ชักจูงใจ เกษตรกรให฾มาสนใจในการปลูกข฾าวอินทรียแ 4.1 แบบที่เป็นทางการ (Formal oral communication) เช฽นการอภิปราย การบรรยาย การประชุม การประกาศข฽าว การให฾สัมภาษณแ การสัมมนา

435

ภาพที่8 การสัมมนาส฽งเสริมเกษตร ที่มา : http://www2.77jowo.com/userfiles/image/unnamed%20(8)(3).jpg

4.2 แบบไม฽เป็นทางการ (Informal oral communication) เช฽นการพูดจา สนทนาปราศรัย ต฽างๆ

ภาพที่9 นักส฽งเสริมการเกษตรสนทนากับเกษตรกร ที่มา : http://www.thaismartfarmer.net//images_officer_subject/SO0000001102/picofficerP6.jpg

เกษตรอินทรียแ คือการผลิตทางการเกษตรโดยวิธีธรรมชาติปราศจากสารเคมี การนําข฾าวมาปลูกแบบ เกษตรอินทรียแจะส฽งผลดีในหลายด฾านเพราะข฾าวเป็นอาหารหลักของคนไทยโดยเป็นสินค฾าที่มีการจําหน฽ายทั้งใน

436

และส฽งออกที่ทํารายได฾ให฾กับประเทศไทยเป็นจํานวนมาก ซึ่งในปใจจุบันยังคงมีการใช฾วิธีการปลูกข฾าว แบบ ดั้งเดิมคือการใช฾สารเคมีอยู฽ แต฽ถ฾าเกษตรกรหั นมาปลู กข฾าวแบบอินทรียแจะเป็นการเพิ่มมูล ค฽าของข฾าวให฾ มี คุณภาพปลอดภัยต฽อเกษตรกรและผู฾บริโภค ดังนั้นการส฽งเสริมให฾เกษตรกรเล็งเห็นถึงความสําคัญของการปลูก ข฾าวอินทรียแ โดยนําหลักการสื่อสารมาประยุกตแใช฾กับสื่อสิ่งพิมพแ สื่ออิเล็กทรอนิกสแ สื่อกิจกรรม และสื่อบุคคล เพื่อสร฾างความเข฾าใจและชักจูงใจให฾แก฽กลุ฽มเกษตรกรผู฾ปลูกข฾าวมีความสนในการปลูกข฾าวแบบอินทรียแมากขึ้น ไม฽ใช฽เป็นเพียงแค฽การเพิ่มมูลค฽าของผลผลิตเท฽านั้น แต฽ยังเป็นการอนุรักษแทรัพยากรธรรมชาติและช฽วยพัฒนา คุณภาพชีวิตของเกษตรกรไทยให฾มีความเป็นอยู฽ที่ดีและยั่งยืน และยิ่งในปใจจุบันผู฾คนนั้นได฾หันมาให฾ความสําคัญ กับการดูแลสุขภาพกัน มากขึ้น โดยเฉพาะเรื่องการบริโภค ข฾าวซึ่งเป็นอาหารหลักของคนไทยจึงควรมีการ พัฒนาให฾มีคุณภาพและได฾มาตรฐานที่สูงขึ้น เพื่อตอบรับกับความต฾องการของผู฾คนในสังคมปใจจุบัน

437

เอกสารอ้างอิง กรมวิชาการเกษตร (2548). หลักการผลิตข้าวอินทรีย์. กรุงเทพฯ : สํานักพิมพแดี. เจริญ สุขนันตพงศแ (2551). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการตัดสินใจผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรกร ตาบล บางใหญ่ อาเภอบางปลาม้า จังหวัดสุพรรณบุรี. ปใญหาพิเศษปริญญาวิทยาศาสตรบัณฑิต, ภาควิชา เทคนิคเกษตร คณะเทคโนโลยีการเกษตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง. ชัยชาญ วงศแสามัญ (2542). หลักการส่งเสริมการเกษตร. กรุงเทพฯ : โรงพิมพแเอฟไอการพิมพแ. นิพนธแ ดิษฐวุฒิ (2553). การศึกษาการได้รับการส่งเสริมการปลูกข้าวอินทรีย์ของเกษตรกรตาบลมะขามล้ม อาเภอบางปลาม้า. ปใญหาพิเศษปริญญาวิทยาศาสตรบัณฑิต, สาขาบริหารธุรกิจและพัฒนาการ เกษตร คณะเทคโนโลยีการเกษตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล฾าเจ฾าคุณทหารลาดกระบัง. วิเชียร เพชรพิสิฐ (2545). มาตรฐานเกษตรอินทรีย์. วิทยานิพนธแปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยขอนแก฽น, จังหวัดขอนแก฽น. ณ รั ฐ รั ต น เ จ ริ ญ . 2 5 5 5 . สื่ อ ใ น ง า น ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร เ ก ษ ต ร . [อ อ น ไ ล นแ ] . เ ข฾ า ถึ ง ไ ด฾ จ า ก : http://www.ag2.kku.ac.th>kaj>PDF. [18 กันยายน 2559]. บุ ญ สม วราเอกศิ ริ . วิ ธี ก ารส่ ง เสริ ม การเกษตร . [ออนไลนแ ] . เข฾ า ถึ ง ได฾ จ าก : http://www.oknation.net>blog>entry-10. [12 กันยายน 2559].

438

บทความ การใช้สื่อเฟสบุ๊คและสื่อเว็บไซต์ส่งเสริมการส่งออกทุเรียนไทย สิริมา แก฾ววารี 5640709

บทนา ประเทศไทยในสายตาประชาคมโลกนั้น นอกจากจะเป็นประเทศที่มีประเพณีและวัฒนธรรมที่สวยงาม เป็นเอกลักษณแ สิ่งที่ขึ้นชื่อที่สุดที่นักท฽องเที่ยวปรารถนานั่นก็คือ อาหารการกินที่มีความหลากหลายไม฽ว฽าจะ เป็น อาหารคาวหวานและสิ่งที่ขาดไม฽ได฾เลยนั่นก็คือผลไม฾ เนื่องจากประเทศไทยเป็นประเทศเมืองร฾อนที่อุดมไป ด฾วยผลไม฾นานาชนิด ที่คนส฽วนใหญ฽รู฾จักกันดี อีกทั้งยังยกให฾เป็นราชาแห฽งผลไม฾ นั่นก็คือทุเรียน ทุเรียนเป็น ผลไม฾ที่มีชื่อเสียงไม฽เพียงแต฽ภายในประเทศเท฽านั้น ความต฾องการในตลาดโลกนั้นยังมีในอัตราที่สูง โดยเฉพาะ ประเทศจีนที่นิยมทุเรียนเป็นอย฽างมาก หากส฽งออกทุเรียนไปยังประเทศที่นิยมจะเป็นการเพิ่มมูลค฽าทุเรียนได฾ อีกหลายเท฽าตัว การส฽งออกทุเรียนจากในประเทศออกสู฽ตลาดเศรษฐกิจนอกประเทศนั้น มีหลายวิธีแต฽วิธีที่ ได฾รับความนิยมในขณะนี้คือผ฽านทางสื่อ โดยสื่อที่นิยมนํามาใช฾อย฽างแพร฽หลายคือสื่ออินเตอรแเน็ตเป็นอย฽างมาก เนื่องจากสามารถตอบสนองการดําเนินชีวิต หรือ lifestyle ของคนในปใจจุบันได฾เป็นอย฽างดี ดังนั้นจึงทําให฾มี การใช฾สื่อในการโปรโมท เพื่อทําให฾ทุเรียนเป็นที่รู฾จัก นําเสนอทุเรียนในมุมมองต฽างๆ และสร฾างความพึงพอใจ ให฾เกิดกับผู฾ซื้ออีกทั้งยังเพิ่มความน฽าเชื่อถือให฾กับทุเรียนไทยได฾ดีขึ้น

เนื้อเรื่อง ทุเรียนมีถิ่นกําเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต฾ เป็นผลไม฾ที่มีกลิ่นจําเพาะและเนื้อในของทุเรียนจะมี องคแประกอบของสารอาหารได฾แก฽คารแโบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน และมีธาตุอาหารหลายชนิด เช฽น โพแทสเซียม ฟอสฟอรัส และแคลเซียม มีแหล฽งผลิตที่สําคัญอยู฽ในประเทศไทย อินโดนิเซีย และฟิลิปปินสแ ทุเรียนเป็นผลไม฾ที่ มีการขยายตัวของพื้นที่เพาะปลูกและผลผลิตเพิ่มขึ้นอย฽างต฽อเนื่องในช฽วงเกือบสิบปีที่ผ฽านมา ในอดีตการผลิต ทุเรียนนั้นเพียงเพื่อสนองตอบต฽อตลาดผู฾บริโภคภายในประเทศ ในช฽วงกว฽าสิบปีที่ผ฽ านมาการแพร฽กระจายของ ผลผลิตทุเรียนไทยเป็นที่รู฾จักของผู฾บริโภคในต฽างประเทศเพิ่มมากขึ้น การที่ทุเรียนไทยมีชื่อเสียงเป็นที่รู฾จักใน ตลาดต฽ า งประเทศเป็ น เพราะทุ เ รี ย นไทยมี คุ ณ ภาพและความอร฽ อ ยของแต฽ ล ะพั น ธุแ เ ป็ น เอกลั ก ษณแ แ ละมี ความจําเพาะเหนื อกว฽าทุเรีย นที่ผลิตในในอินโดนีเซีย หรือในประเทศฟิลิปปินสแ ทั้งนี้เพราะพันธุแทุเรียนที่ เพาะปลูกในประเทศไทยมีการพัฒนาการมาอย฽างยาวนาน เป็นผลมาจากการเก็บภาษีที่สวนในอดีตทั้งในสมัย กรุงศรีอยุธยาและในสมัยกรุงรัตนโกสินทรแตอนต฾น โดยเป็นการเก็บภาษีต฽อต฾นของผลไม฾ ทําให฾เกษตรกรที่ทํา สวนผลไม฾มีการเก็บและคัดเลือกพันธุแที่ดีในการเพาะปลูก เนื่องจากพันธุแที่มีคุณภาพดีก็จะขายได฾ในระดับราคา ที่เ หนื อ กว฽ า พั น ธุแ ที่ ด฾ อ ยคุ ณ ภาพ การใช฾ พั น ธุแ ที่ มี คุ ณ ภาพดี ไ ด฾ แ พร฽ ก ระจายไปวงกว฾ า งส฽ ว นหนึ่ ง เป็ น เพราะ ประชาชนได฾ยอมรับและมีความคิดก฾าวหน฾า พันธุแทุเรียนที่มีอยู฽ในแต฽ละประเทศจะมีแตกต฽างกันไปรวมแล฾วมี อยู฽หลายร฾อยพันธุแ สําหรับในประเทศไทยพันธุแทุเรียนที่เป็นที่นิยม ได฾แก฽ หมอนทอง ชะนี ก฾านยาว

439

ภาพที่ 1 ชะนี

ภาพที่ 2 หมอนทอง

ภาพที่ 3 ก้านยาว

ที่มา : อาจารย์นอ้ ย (2558) ข฾อมูลจากกรมศุลกากรว฽าการส฽งออกทุเรียนของไทยในปี 2557 มีประมาณ 387.13 พันตัน ในจํานวน นี้ได฾ส฽งออกไปในตลาดอาเซียนเพียงร฾อยละ 4.53 หรือ 17.54 พบว฽าทุเรียนสดจากไทยส฽งออกไปยังประเทศจีน มากที่สุดปใจจุบันมีการส฽งออกไปขายยั ง ระหว฽างเดือนเมษายน-พฤษภาคมของทุกปี ทุเรียนจากเขตพื้นที่ ภาค ตะวันออกจะออกสู฽ตลาด คนไทยนิยมบริโภคทุเรียนกัน อีกทั้งประเทศไทยเป็นผู฾ผลิตทุเรียนสดรายเดียวที่ ประเทศจีนอนุญาตให฾นําเข฾านอกจากนี้ยังมีการส฽งออกในรูปของทุเรียนแช฽แข็ง กวนและอบแห฾ง การส฽งออก ทุเรียนสดถึงร฾อยละ 90 ที่เหลือเป็นการส฽งออกทุเรียนแช฽แข็งและทุเรียนแปรรูป การส฽งออกทุเรียนให฾กับคู฽ค฾า ต฽างประเทศส฽วนใหญ฽จะส฽งออกทุเรียนผลสุก ทุเรียนพันธุแหมอนทองเป็นพันธุแการค฾าที่ไทยส฽งออกประมาณมาก เพราะเนื้อมาก รสชาติหวานมัน เนื้อแน฽น กลิ่นไม฽แรง สุกประมาณ 75-90% ซึ่งเกษตรกรจะเก็บเกี่ยวผลผลิต ทุเรียนหมอนทองเมื่อมีเนื้อสีเหลืองนวล โดยผลผลิตที่เก็บเกี่ยวแล฾วจะถูกขนส฽งมายังโรงคัดบรรจุเพื่อแยก คุณภาพ ทั้งทรงผล น้ําหนัก และความสุกแก฽ตามความต฾องการของแต฽ละตลาด แล฾วล฾างทําความสะอาดด฾วย น้ําสะอาดหรือใช฾ลมเปุา เพื่อไม฽ให฾มีเศษดิ นหรือศัตรูพืชติดไปกับสิ้นค฾า จากนั้นจึงจุ฽มสารชนิดเดียวกันที่ใช฾ใน การบ฽มกล฾วยหอมหรือผลไม฾อื่นๆ ซึ่งจะกระตุ฾นให฾ผลทุเรียนสร฾างเอทธิลีนเพื่อกระตุ฾นกระบวนการสุก ทําให฾ผล ทุเรียนสุกเสมอกันและพร฾อมบริโภคเมื่อถึงปลายทาง เมื่อผลทุเรียนแห฾งจึงบรรจุลงกล฽องแล฾วลําเลียงขึ้นตู฾สินค฾า อุณหภูมิต่ํา รอการส฽งออกไปยังประเทศปลายทาง ทุเรียนจึงเป็นผลไม฾ดาวเด฽นของไทยในตลาดส฽งออก และ เนื่องจากมีความต฾องการจากตลาดต฽างประเทศขยายตัวเพิ่มขึ้นมาก ในประเทศไทย จังหวัดจันทบุรีมีผลผลิตทุเรียนครึ่งหนึ่งของผลผลิตรวมในประเทศไทย พันธุแทุเรียน จันทบุรีมีกว฽า 600 ตัวอย฽างพันธุแ นอกจากนี้ยังมีการรวบรวมพันธุแไว฾ที่สุราษฎรแธานี ชุมพร ยะลา อีกกว฽า 800 ตัวอย฽างพันธุแ เมื่อเข฾าสู฽ประชามอาเซียน วุฒิพงษแ รัตนมนตแ นายกสมาคมชาวสวนผลไม฾ จ.ตราด และประธาน สหกรณแการเกษตรเพื่อการแปรรูปและส฽งออกจังหวัดตราด เปิดเผยว฽า หลังจากมีการเปิดการค฾าเสรี พ฽อค฾าชาว จีนได฾เข฾ามาซื้อผลไม฾ไทยในจันทบุรีและตราดอย฽างเปิดเผยและเป็นทางการ ทุเรียนไทยจะต฾องรักษาสัดส฽วน ตลาดไว฾ให฾ได฾ ซึ่งกรมวิชาการเกษตรเป็นหน฽วยงานที่ดําเนินงานด฾านการวิจัยและมีบทบาทในการพัฒนาพันธุแ เทคโนโลยี ผลิตภัณฑแ รวมทั้งช฽องทางการค฾าที่เป็นปใจจุบันมากขึ้น การใช฾สื่ออินเตอรแเน็ต ปใจจุบันอินเตอรแเน็ตเข฾ามามีบทบาทต฽อชีวิตประจําวันของคนเราเป็นอย฽างมาก รวมทั้งการประชาสัมพันธแก็นําอินเตอรแเน็ตมาใช฾เพื่อการติดต฽อสื่อสาร การค฾าด฾านธุรกิจและพาณิชยแ ซึ่งจะช฽วย

440

ให฾ ส ามารถตัดสิ น ใจซื้อขายสิ น ค฾าและบริ การได฾อย฽างรวดเร็ ว และสะดวก ขยายตลาดได฾ก ว฾างขวางและมี ประสิทธิภาพในการติดต฽อซื้อสินค฾าและบริการมากขึ้น ซึ่งสามารถตอบสนองการดําเนินชีวิตของคนในปใจจุบัน ที่นิยมความสะดวกสบายและรวดเร็วทันใจ ไม฽ว฽าจะอยู฽ที่ใดบนโลกก็สามารถเปิดเว็บไซตแเพื่อเลือกสินค฾าหรื อหา ข฾อมูลลิตภัณฑแ หรือแม฾กระทั่งการปรึกษาได฾ฉับไว โดยสื่อส฽วนใหญ฽ผ฽านทาง E-mail ติดต฽อสื่อสารและ Website ให฾เข฾าไปดูรายละเอียดสินค฾า การติดตามข฽าวสารและการประชาสัมพันธแทาง การชม หรือซื้อสินค฾า ทุเรียนแบบออนไลนแ รวมถึง การแชทผ฽านทางสื่อเฟซบุ฿ก การแสดงความคิด เห็นในเว็บบอรแด การประชุม ทางไกลผ฽านอินเทอรแเน็ต (video conference) และ โทรศัพทแผ฽านอินเทอรแเน็ต (VoIP)

ภาพที่ 4 A4 fruit trading ที่มา : A4 Fruit Trading (2559)

ภาพที่ 5 SIAM DURIAN ที่มา : ทศพล (2559)

ปใจจุบันยังมีสื่อสังคมออนไลนแ เช฽น facebook ที่หลายแห฽งเริ่มนํามาใช฾ในการสื่อสารกับกลุ฽มเปูาหมาย และค฽อนข฾างเป็นสื่อที่ทรงพลัง ดังแสดงตัวอย฽างในภาพที่ 6 และภาพที่ 7

ภาพที่ 6 Facebook A4 Fruit Trading ที่มา : A4 Fruit trading

441

ภาพที่ 7 Facebook Siam Durian ที่มา : ทศพล (2559) ทั้งนี้ หากเกษตรกรชาวสวนทุเรียน ที่ไม฽มีความสามารถ ในการผลิตสื่อเพื่อการส฽งเสริมการส฽งออก ทุเรียน กระทรวงพาณิชยแได฾เริ่มจัดตั้ง ศูนยแเครือข฽ายธุรกิจ ตั้งแต฽ปี 2554 จนถึงปใจจุบัน มีวัตถุประสงคแเพื่อเป็น ศูนยแกลางพบปะ แลกเปลี่ยนความคิดเห็น แก฾ไขปใญหา และส฽งเสริ มพัฒนาธุรกิจและขับเคลื่อนเศรษฐกิจ การค฾าในพื้นที่ภายในประเทศ และเป็นตัวกลางรวบรวมผลผลิตจากเกษตรกร โดยมีกิจกรรม ดังนี้ (Biz Clup.2554) 1. การประชุมเครือข฽ายธุรกิจเป็นการรวมกลุ฽มผู฾ประกอบธุรกิจและสร฾างพันธมิตรในการทํางานกับ หน฽วยงานในพื้นที่ แลกเปลี่ยนระดมความเห็นแนวทางและความต฾องการพัฒนาธุรกิจ 2. การจัดอบรมเพื่อพัฒนาเครือข฽ายธุรกิจ โดยเป็นการให฾ความรู฾ เพิ่มทักษะ การปรึกษาแนะนําการ ประกอบธุรกิจ การบริหารจัดการ การตลาด การสร฾างตราสินค฾า การพัฒนาผลิตภัณฑแ ฯลฯ ตลอดจนการ บริหารกลุ฽มเครือข฽ายและการจับคู฽ธุรกิจ 3. การเชื่อมโยงเครือข฽าย และส฽งเสริมธุรกิจ (แสดงสินค฾า/ออกบูธ)โดยเป็นการเข฾าร฽วมงานแสดงสินค฾า ที่จัดในพื้นที่ และนอกพื้นที่ 1. เพิ่มความสะดวกสบายในการสื่ อสาร การบริการและการผลิ ต ชีวิตคนในสั งคมได฾รับความ สะดวกสบาย ติดต฽อสื่อสารด฾วยระบบเครือข฽ายอินเตอรแเน็ต 2. เป็นสังคมแห฽งการสื่อสารเกิดสังคมโลกขึ้น โดยสามารถเอาชนะเรื่องระยะทาง เวลา และสถานที่ได฾ ด฾วยความเร็วในการติดต฽อสื่อสารที่เป็นเครือข฽ายความเร็วสูง และที่เป็นเครือข฽ายแบบไร฾สาย 3. เทคโนโลยีสารสนเทศสร฾างโอกาสให฾คนพิการ หรือผู฾ด฾อยโอกาสจากการพิการทางร฽างกาย เกิดการ สร฾างผลิตภัณฑแช฽วยเหลือคนพิการให฾สามารถพัฒนาทักษะและความรู฾ได฾ 4. พัฒนาคุณภาพการศึกษา โดยเกิดการศึกษาในรูปแบบใหม฽ กระตุ฾นความสนใจแก฽ผู฾เรียน โดยใช฾ คอมพิวเตอรแเป็นสื่อในการสอน (Computer-Assisted Instruction: CAI) และการเรียนรู฾โดยใช฾คอมพิวเตอรแ (Computer-Assisted Learning: CAL) ทําให฾ผู฾เรียนมีความรู฾ความเข฾าใจในบทเรียนมากยิ่งขึ้น ไม฽ซ้ําซากจําเจ ผู฾เรียนสามารถเรียนรู฾สิ่งต฽างๆ ได฾ด฾วย ระบบที่เป็นมัลติมีเดีย นอกจากนั้นยังมีบทบาทต฽อการนํามาใช฾ในการ สอนทางไกล (Distance Learning) เพื่อผู฾ด฾อยโอกาสทางการศึกษาในชนบทที่ห฽างไกล

442

5. การทํางานเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น กล฽าวคือช฽วยลดเวลาในการทํางานให฾น฾อยลง แต฽ได฾ผลผลิต มากขึ้น เช฽น การใช฾โปรแกรมประมวลผลคํา (Word Processing) เพื่อช฽วยในการพิมพแเอกสาร การใช฾ คอมพิวเตอรแช฽วยในการออกแบบงานลักษณะต฽างๆ 6. ผู฾บริโภคได฾รับประโยชนแจากการบริโภคสิ้นค฾าที่หลากหลายและมีคุณภาพดีขึ้นความก฾าวหน฾าทาง เทคโนโลยี ทํ าให฾ รู ป แบบของผลิ ตภัณฑแมีความแปลกใหม฽แ ละหลากหลายมากยิ่งขึ้นผู฾ ผ ลิ ตผลิ ตสิ้ นค฾าที่ มี คุณภาพ ผู฾บริโภคสามารถเลือกซื้อได฾ตามต฾องการ และช฽องทางทางการค฾าก็มีให฾เลือกมากขึ้น เช฽น การเลือกซื้อ สินค฾าทางอินเตอรแเน็ตและการพาณิชยแอิเล็กทรอนิกสแ ประโยชนแ และโทษของการใช฾สื่อเพื่อการส฽ งออกทุเรียน อินเทอรแเน็ตเป็นเทคโนโลยีก ารสื่อสารที่ เอื้ออํานวยความสะดวกให฾แก฽ผู฾ใช฾บริการในลักษณะของการสื่อสารที่ผ฽านทางคอมพิวเตอรแ และช฽องทางการ สื่อสารชนิดต฽างๆ ไม฽ได฾เป็นการสื่อสารจากบุคคลหนึ่งโดยตรง จึงทําให฾เกิดได฾ทั้งประโยชนแและโทษในการ สื่อสารบนอินเทอรแเน็ต ประโยชนแของสื่ออินเทอรแเน็ต สามารถติดต฽อสื่อสารกับกลุ฽มผู฾ค฾ารายใหญ฽และรายย฽อย จากภายในและนอกประเทศ สามารถเข฾าไปสนทนาหรือคุยผ฽ านเว็บแคม เห็นหน฾า ได฾ยินเสียงสร฾างความ น฽าเชื่อถือและสามารถติดตามความเคลื่อนไหวเป็นการเปิดกว฾างและวิสัยทัศนแในเรื่องผลิตภัณฑแที่สนใจจาก ทุเรีย นที่สําคัญ สามารถเปิ ดการค฾ าได฾ด฾ว ยตนเองโดยไม฽ต฾องหาสถานที่จัดตั้งร฾านและพนักงานบริการ แต฽ สามารถทําการค฾าได฾ด฾วยตนเองคนเดียว และเปิดการขายได฾ตลอด 24 ชั่วโมง สามารถซื้อสินค฾า โดยไม฽ต฾อง เดินทางไปยังร฾ายค฾า สั่งซื้อผ฽านทางเว็บไซตแที่ให฾บริการการชําระเงินก็สะดวก เช฽น ชําระผ฽านทางบัตรเครติต การหั กเงิน ผ฽านบั ญชีธนาคาร การบริการทางธุรกิจ อินเทอรแเน็ตเป็นลู฽ ทางใหม฽ทางการค฾า เพราะผู฾ขาย สามารถประกอบธุรกิจทางการค฾าผ฽านหน฾าจอคอมพิวเตอรแที่เชื่อมต฽อกับอินเทอรแเน็ต ลูกค฾าสามารถชมภาพ และรายละเอียดของสินค฾าเพื่อใช฾ในการตัดสินใจได฾ในทันที ณ เครื่องของลูกค฾าเอง ผู฾ขายเพียงแค฽จัดเตรียม ข฾อมู ล ลงในคอมพิว เตอรแ ข องตน ประหยั ดเวลา สามารถบริ การขายลู ก ค฾า ได฾ทั่ ว โลกพร฾อ มๆ กัน โดยไม฽ สิ้นเปลืองงบประมาณในการประชาสัมพันธแมากเท฽าวิธีอื่น สามารถรับส฽ง E-mail เป็นการส฽งจดหมายที่ไม฽ต฾อง เสียค฽าบริการและรับส฽งจดหมายได฾ทั่งภายในประเทศและต฽างประเทศ นอกจากจดหมายที่เป็นข฾อความแล฾ว ยัง ส฽งบัตรอวยพรในเทศกาลต฽างๆจะช฽วยในการสร฾างสัมพันธแระหว฽างการค฾าได฾อีกด฾วย โดยไม฽ต฾องเสียค฽าซื้อบัตร อวยพร สามารถติดประกาศข฾อความต฽างๆที่ต฾องการประกาศให฾ผู฾ค฾าทราบได฾ เช฽น ประกาศมีผลผลิตทุเรียนใหม฽ มาเสนสอขาย ประกาศขายรับซื้อทุเรียนสดจากในประเทศและต฽างประเทศ โทษของสื่ออินเทอรแเน็ตที่ใช฾ในการส฽งออกทุเรียน คือสื่ออินเทอรแเน็ตเป็นเครือข฽ายขนาดใหญ฽ที่มีผู฾คน มากมายเข฾าไปใช฾บ ริ การ เป็ น เวทีที่เปิ ด กว฾างและให฾ อิส ระกับทุ กคนติดประกาศต฽ างๆ โดยปราศจากการ กลั่นกรองที่ดี ทําให฾ข฾อมูลสินค฾าที่ได฾รับไม฽สามารถตรวจสอบได฾ว฽าเป็นข฾อมูลสินค฾าที่เป็นความจริงหรือไม฽ หากเกษตรกรต฾องการที่จะทําเว็บไซตแ ไม฽มีความรู฾เกี่ยวกับคอมพิวเตอรแ การจะเปิดเว็บไซตแแต฽ละครั้ง ควรมีการศึกษาและเตรียมตัว สิ่งที่ต฾องใช฾ประกอบการทําเว็บไซตแ ดังนี้ 1.มีวัตถุประสงคแที่ชัดเจน คือ เป็น เว็บไซตแขายของ ควรจะมีความชัดเจนเรื่องตัวสินค฾า ไม฽ควรนําสินค฾าที่ไม฽ เกี่ยวข฾องมาปะปนกัน

443

2.รู฾จักกลุ฽มเปูาหมายที่ต฾องการให฾เข฾าชมเว็บ เป็นตัวกําหนดทิศทางในการโฆษณาประชาสัมพันธแว฽าควรลง โฆษณาในหมวดหมู฽ใด หากเป็นการขายทุเรียน ก็ควรลงโฆษณาในเว็บไซตแหมวดหมู฽ประกาศขายทุเรียน 3. มีความรู฾เกี่ยวกับเรื่องคอมพิวเตอรแ และอินเตอรแเน็ตอยู฽บ฾าง คือการอัพโหลดรูปภาพ, การรับส฽งอีเมล, การ โพสตแกระทู฾, การทําลิงคแ 4. ศึกษารายละเอียดของการเปิดเว็บไซตแ เกษตรกรส฽วนใหญ฽ไม฽มีความรู฾ และประสบการณแในการทําเว็บไซตแ มาก฽อน จําเป็นจะต฾องพึ่งพาอาศัยโปรแกรมเมอรแและเว็บดีไซเนอรแเป็นอย฽างมาก ซึ่งส฽วนใหญ฽แล฾วก็จะมี ค฽า ใช฾ จ฽ า ยที่ สู ง มากในการแก฾ ไ ขข฾ อ มู ล แต฽ ล ะครั้ ง สามารถแก฾ ไ ขได฾ ด฾ ว ยการใช฾ ร ะบบเว็บ ไซตแ สํ า เร็ จ รู ป ReadyPlanet ซึ่งราคาประหยัด สามารถอัพเดทข฾อมูลและรูปภาพได฾เองตลอดเวลา 5. ศึกษากฏหมายเกี่ยวกับลิขสิทธิ์ต฽างๆบนเว็บไซตแ 6. เตรียมข฾อมูลให฾พร฾อม สรุป การส฽งออกทุเรียนที่นําสื่อโซเยลมีเดีย (Social media) เข฾ามาเป็นช฽องทางติดต฽อการค฾า ได฾แก฽ การค฾า แบบออนไลนแ เว็บไซตแ facebook รวมทั้ง E-mail เพื่อขยายโอกาสในการเข฾าถึงทุเรียนไทยได฾มากขึ้น ปใจจุบันผู฾ค฾านิยมใช฾เนื่องจากสะดวกสบาย ทั้งยังสามารถเลือกสินค฾าได฾ตามต฾องการ ซึ่งหากเกษตรกรสามารถ ทําตลาดออนไลนแได฾เองก็จะเป็นโอกาสที่ดีในการขยายการตลาดและสร฾างรายได฾ ทั้งนี้หากเกษตรกรต฾องการใช฾ สื่อเพื่อการส฽งเสริมการส฽งออกทุ เรียน ต฾องเริ่มจากการหาตลาดผลไม฾ในตลาดต฽างประเทศ โดยขอคําแนะนํา หรือศึกษาดูงานสวนที่ทําส฽งออกทุเรียนอยู฽แล฾ว หรือจากหน฽วยงานภาครัฐ เนื่องจากการส฽งออกผลไม฾ต฾องมีการ ควบคุณภาพเรื่องการบรรจุ โรคและแมลง นอกจากนี้ การรวมกลุ฽มของเกษตรกรหรือมีคนกลางรวบรวมสินค฾า เพื่อให฾ผู฾รวบรวมนําสินค฾าจากเกษตรกร แล฾วนําเสนอผ฽านทางเว็บไซตแ เพจเฟซบุ฿ก เพื่อเป็นช฽องทางการตลาด ที่ สามารถตอบโจทยแการดําเนินชีวิตของคนในปใจจุบันที่พึ่งพาสื่อโซเซียลออนไลนแในการจับจ฽ายซื้อสินค฾ามากขึ้น ก็จะทําให฾การค฾าทุเรียนไทยมีโอกาสขยายช฽องทางการตลาดได฾มากขึ้น

444

อ้างอิง จันทนา ทองประยูร. (2548). การสื่อสารกับการพัฒนา. วารสารเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา, ปีท2ี่ ,หน฾า 48-62. http://202.28.199.11/tdc//browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=238904&quer y=%CA%D7%E8%CD%CD%CD%B9%E4%C5%B9%EC&s_mode=any&d_field=&d_start=000000-00&d_end=2559-1001&limit_lang=&limited_lang_code=&order=&order_by=&order_type=&result_id=5&maxid=50 ทศพล. 2559. SIAM DURIAN. [Online]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.siamdurian.com/ ภานุวัฒนแ สุกรี. การพยากรณแการส฽งออกทุเรียนสดของประเทศไทย. วิทยานิพนธแเศรษฐศาสตรแมหาบัณฑิต เศรษฐศาสตรแธุรกิจ มหาวิทยาลัยรามคําแหง, 2546. รณไชย อยู฽แสง. การจัดการเกี่ยวกับทุเรียนในจังหวัดจันทบุรี. วิทยานิพนธแการศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชา การบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยบูรพา, 2543. รุ฽งอรุณ ธิมาชัย. การส฽งออกทุเรียนสดแช฽เย็นไปสาธารณรัฐประชาชนจีน. วิทยานิพนธแเศรษฐศาสตรแ มหาบัณฑิต เศรษฐศาสตรแธุรกิจ มหาวิทยาลัยรามคําแหง, 2553.

445

การออกแบบภาพนิ่งบนสื่อสังคมออนไลน์เพื่อประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวเชิงเกษตร นางสาวสุกัญญา มงคลสวัสดิ์ 56040710 บทนา มนุษยแมีการติดต฽อสื่อสารกันมาเป็นเวลานาน ทั้งการเผชิญหน฾าโดยตรง ผ฽านการพูดคุย รวมถึงการ สื่อสารผ฽านสื่อ ในสมัยโบราณมนุษยแสื่อสารข฾อมูลด฾วยวิธีการที่ไม฽ซับซ฾อนนัก เช฽น ปากเปล฽า ม฾าเร็ว ต฽อมาได฾มี การปรับเปลี่ยนการสื่อสารข฾อมูลเป็นจดหมาย โทรเลข โทรศัพทแ วิทยุ จนกระทั่งในปใจจุบันสังคมมีความเป็น ระบบมากขึ้น รวมทั้งผู฾คนใช฾ชีวิตอย฽างเร฽งรีบการสื่อสารข฾อมูลด฾วยรูปแบบเก฽าๆ อาจไม฽สามารถรองรับความ ต฾องการการสื่อสารข฾อมูลของมนุษยแได฾ (ปารดา ยังสบาย, 2558) เมื่อเข฾าสู฽ยุคที่มีเครือข฽ายคอมพิวเตอรแและ อินเทอรแเน็ตเข฾ามาเกี่ยวข฾อง การสื่อสารข฾อมูลมีการปรับเปลี่ยนเป็นสื่อที่เกี่ยวข฾องกับอิเล็กทรอนิกสแมากขึ้น จวบจนถึงปใจจุบันมนุษยแเริ่มมีการสื่อสารข฾อมูลในชีวิตประจําวันถึงกันและกัน ด฾วยการใช฾สื่อสังคมออนไลนแ (พิชิต วิจิตรบุญยรักษแ, 2554) เป็นการสื่อสารข฾อมูลมีรูปแบบการสื่อสารที่หลากหลาย สื่อสังคมออนไลนแแบ฽ง ออกเป็นประเภทต฽างๆ แต฽เครือข฽ายสังคมที่ได฾รับความนิยมใช฾มากในปใจจุบันคือเฟสบุ฿ค (Facebook) (หทัย พร ภั ท รเศรษฐการ, 2557) สื่ อ สั ง คมออนไลนแ ยั ง เป็ น เครื่ อ งมื อ สื่ อ สารที่ ไ ด฾ รั บ ความนิ ย มในด฾ า นการ ประชาสัมพันธแและมีความก฾าวหน฾าอย฽างต฽อเนื่อง (อภิชัจ พุกสวัสดิ์, 2556) โดยการประชาสัมพันธแออนไลนแ เป็นการประชาสัมพันธแแนวใหม฽มีการติดต฽อแบบสองทาง การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรได฾นําสื่อสังคมออนไลนแมาใช฾ ในการประชาสั ม พั น ธแ อ งคแ ก ร สิ น ค฾ า และการบริ ก าร เพื่ อ ช฽ ว ยเสริ ม สื่ อ ประชาสั ม พั น ธแ แ บบดั่ ง เดิ ม ให฾ มี ประสิทธิภาพเพิ่ มขึ้น สามารถนําเสนอข฽าวสารได฾ทั้ ง ข฾อความหรือตัวอักษร เสียง ภาพวีดีโอ กราฟิก และ ภาพนิ่ง ภาพนิ่งเป็นการนําเสนอข฽าวสารที่มีบทบาทมาก เนื่องจากภาพนิ่งสามารถถ฽ายทอดความหมายได฾ลึกซึ่ง ใช฾เวลาระยะสั้นในการสร฾างความเข฾าใจ โดยยึดหลักการออกแบบ ลักษณะสื่อภาพนิ่งที่เหมาะสมและมีระบบ เพื่อให฾เกิดประสิทธิภาพในการสื่อสาร การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรจึงได฾นําสื่อสังคมออนไลนแมาเป็นเครื่องมือในการประชาสัมพันธแ เพื่อให฾เข฾าถึง กลุ฽มเปูาหมายได฾เพิ่มมากขึ้น ซึ่งการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรนั้นเป็นการท฽องเที่ยวอีกรูปแบบหนึ่งที่ได฾ทั้งความ เพลิดเพลินและความรู฾นํากลับไปประยุกตแใช฾ห รือประกอบอาชีพได฾ เป็นการท฽องเที่ยวที่ทําให฾เกิดการเรียนรู฾ เข฾ า ใจ ภาคภู มิ ใ จกั บ อาชี พ เกษตรกรรม ในปใ จ จุ บั น การท฽ อ งเที่ ย วเชิ ง เกษตรเป็ น ที่ นิ ย มมากขึ้ น ของกลุ฽ ม นักท฽องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต฽างชาติ อีกทั้งยังเป็นที่นิยมในกลุ฽มของคนรุ฽นใหม฽ ที่ต฾องการเรียนรู฾วิถีชุมชน เกษตรกรรม ประเพณีและวัฒนธรรมทางการเกษตร การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรจึงได฾รับความนิยมอย฽างรวดเร็ว (การท่องเที่ยวแห่ งประเทศไทย. 2542) โดยใช฾เครื่องมือสื่อสารในการประชาสัมพันธแที่หลากหลาย ทั้ง สื่อ บุคคล สื่อสิ่งพิมพแ สื่อโสตทัศนแ สื่อมวลชน สื่อสังคมออนไลนแ ซึ่งในยุคปใจจุบันสื่อที่ได฾รับความนิยมในด฾านการ ประชาสัมพันธแนั่นคือ สื่อสังคมออนไลนแ เนื่องจากกลุ฽มเปูาหมายสามารถเข฾าถึงได฾ง฽าย ตอบสนองความต฾องการ และสร฾างความรู฾ ความพึ่งพอใจให฾กับนักท฽องเที่ยวได฾ดี

446

สื่อสังคมออนไลน์ เป็นเครื่องมือที่ทํางานบนเครือข฽ายอินเทอรแเน็ตและเครือข฽ายโทรศัพทแเคลื่อนที่ ที่อนุญาตให฾แต฽ละ บุคคลเข฾าถึงแลกเปลี่ยน สร฾างเนื้อหา สื่อสารกับบุคคลอื่น ๆ และการเข฾าร฽วมเครือข฽ายออนไลนแต฽างๆ ปใจจุบัน ผู฾คนเริ่มหันมาใช฾สื่อสังคมออนไลนแแทนสื่อแบบเดิมๆ ในการสื่อสารข฾อมูลถึงกัน โดยมีการใช฾กันหลากหลาย รูปแบบ ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู฽กับความสนใจของแต฽ละบุคคลที่จะทําอะไรกับสังคมนั้นๆ ไม฽ว฽าจะเป็นการแชรแ บทความ ภาพนิ่ง ความคิด และอีกมากมาย ที่ถูกสร฾างขึ้นมาเพื่อสนองสิ่งที่ผู฾สร฾างต฾องการ ช฽วงเริ่มแรกการใช฾สื่อสังคม ออนไลนแในการสื่อสารกันระหว฽างตนเองกับคนรู฾จักใกล฾ตัว จากนั้นได฾มีการขยายนําไปประยุกตแใช฾สู฽การทําธุรกิจ ซึ่งได฾รับการตอบรับจากผู฾คนอย฽างกว฾างขวาง และสามารถใช฾งานได฾อย฽างอิสระ จึงทําให฾การใช฾สื่อออนไลนแมี อัตราการใช฾งานเพิ่ม ขึ้นอย฽างรวดเร็ว โดยสื่ อสังคมออนไลนแ ที่ได฾รับความนิยมในปใจจุบัน เช฽น Facebook Youtube Twitter Blogger Instagram เป็นต฾น ในปใจจุบันมีประชากรจํา นวนมากที่ใช฾สื่อสังคมออนไลนแในการติดต฽อสื่อสาร แลกเปลี่ยนข฾อมูล แชรแ ความคิดเห็น และแสดงความคิดเห็น (ปารดา ยังสบาย, 2558) จึงเป็นอีกหนึ่งช฽องทางในการประชาสัมพันธแ การท฽องเที่ยวเชิงเกษตรได฾เป็นอย฽างดี มีความเหมาะสมทั้งด฾านต฾นทุนและด฾านกลยุทธแในการติดต฽อสื่อสาร นอกจากจะให฾ข฾อมูลข฽าวสาร แล฾วยังตอบสนองจุดมุ฽งหมายสูงสุด คือ เพื่อให฾กลุ฽มเปูาหมายเกิดความรู฾ ความ เข฾าใจ เพื่อเป็นการสร฾างภาพลักษณแและความสัมพั นธแอันดี และมีความเฉพาะเจาะจงตามไลฟ฼สไตลแ แต฽การใช฾ สื่อสังคมออนไลนแในการประชาสัมพันธแการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรนั้น ต฾องรู฾จักเลือกประเด็นในการสื่อสารและ เครื่องมือสื่อสารที่ถูกต฾อง เหมาะสมและสามารถเข฾าถึงกลุ฽มเปูาหมายได฾อย฽างมีประสิทธิภาพ ปใจจุบันในประเทศไทยมีผู฾ใช฾อินเตอรแเน็ต 23.8 ล฾านคน จากประชากรประมาณ 67.4 ล฾านคน คิดเป็น ร฾ อ ยละ 35 ของประชากรทั้ ง หมด นอกจากนี้ ร฾อ ยละ 25 ของประชากรทั้ ง หมดใช฾ เครื อข฽ า ยสั งคม หาก พิจารณาตามประเภทของเครือข฽ายสังคมออนไลนแ พบว฽า มีผู฾ใช฾เฟสบุ฿ค (Facebook) มากที่สุด จํานวน 24 ล฾านชื่อ แบ฽งเป็นผู฾ใช฾ในจังหวัดกรุงเทพมหานคร จํานวนประมาณ 14 ล฾านชื่อ และผู฾ใช฾ในจังหวัดอื่นๆประมาณ 10 ล฾านชื่อ และมีเฟสบุ฿คแฟนเพจ (Fanpage) 3 แสนเพจ รองลงมาได฾แก฽ ทวิตเตอรแ (Twitter) ที่มีจํานวนผู฾ใช฾ ประมาณ 1.73 ล฾ า นชื่ อ ที่ ท วี ต ภาษาไทย 1.7 พั น ล฾ า นข฾ อ ความ และอั น ดั บ สุ ด ท฾ า ยได฾ แ ก฽ อิ น สตาแกรม (Instagram) ที่มีจํานวนผู฾ใช฾ประมาณ 1.5 ล฾าน (องคแการมหาชน, 2557)

447

ภาพที่ 1 กราฟแสดงจํานวนผู฾ใช฾ Facebook ในไทยปี 2013 ถึง 2014 ที่มา :.108blog (2559)

ภาพที่ 2 จํานวนผู฾ใช฾ Facebook ในไทยปี 2013 และ 2014 ที่มา : 108blog (2559) ประเภทของสื่อสังคมออนไลน์ พิ ชิ ต วิ จิ ต รบุ ญ ยรั ก ษแ (2554) ได฾ ใ ห฾ ค วามหมายของ “สื่ อ สั ง คมออนไลนแ ” ไว฾ ว฽ า สื่ อ ที่ ผู฾ ส฽ ง สาร แบ฽งปในสาร ซึ่งอยู฽ในรูปแบบต฽างๆ ไปยังผู฾รับสารผ฽านเครือข฽ายออนไลนแ โดยสามารถโต฾ตอบกันระหว฽างผู฾ส฽งสาร และผู฾รับสาร หรือผู฾รับสารด฾วยกันเอง ซึ่งสามารถแบ฽งสื่อสังคมออนไลนแออกเป็นประเภทต฽างๆ ที่ใช฾กันบ฽อยๆ คือ

448

1. บล็อก (Blogging) บล็อกมาจาก Web + Log แล฾วย฽อเหลือ Blog คือ ประเภท ของระบบการจัดการเนื้อหา ที่อํานวย ความสะดวกให฾ผู฾เขียน บล็อกเผยแพร฽และแบ฽งปในบทความของตนเอง โดยบทความที่ โพสตแลงบล็อก เป็นการ แสดงความคิดเห็นส฽วนตัวของผู฾เขียน ซึ่งจุดเด฽นของบล็อก คือ การสื่อสารถึงกันอย฽างเป็นกันเองระหว฽างผู฾เขียน และผู฾อ฽านบล็อกผ฽านการแสดงความคิดเห็น (Comment) ซึ่ง Blogger (http://www.blogger.com) และ Word Press (http://wordpress.com) เป็นสองเว็บไซตแที่ผู฾คนนิยม เข฾าไปสร฾างบล็อกของตนเอง 2. ทวิตเตอรแและไมโครบล็อก (Twitter and Microblogging) ไมโครบล็อก คือ รูปแบบหนึ่งของบล็อกที่มีการจํากัดขนาดของการโพสตแในแต฽ละครั้ง ซึ่งทวิตเตอรแ เป็นไมโครบล็อกที่จํากัดการโพสตแแต฽ละครั้งพิมพแได฾ไม฽เกิน 140 ตัวอักษร ในปใจจุบันทวิตเตอรแเป็นที่นิยมใช฾งาน ของผู฾คน เพราะใช฾งานง฽ายและใช฾เวลาไม฽มากนัก รวมทั้งเป็นที่นิยมขององคแกรต฽างๆ ที่ใช฾ทวิตเตอรแในการแจ฾ง กิจกรรมต฽างๆ และความเคลื่อนไหวของธุรกิจ เพื่อไม฽ให฾ขาดการติดต฽อกับสังคม 3. เครือข฽ายสังคมออนไลนแ (Social Networking) เครือข฽ายสังคมออนไลนแ คือ เว็บไซตแที่ผู฾คนสามารถติดต฽อ สื่อสารกับเพื่อนทั้งที่รู฾จักมาก฽อนหรือรู฾จัก ภายหลังทางออนไลนแ ซึ่งเว็บไซตแเครือข฽ายสังคมออนไลนแแต฽ละแห฽งมีคุณลักษณะแตกต฽างกันออกไป แต฽ ส฽วนประกอบหลักที่มีเหมือนกัน คือ โปรไฟลแ (Profiles - เพื่อแสดงข฾อมูลส฽วนตัวของเจ฾าของบัญชี ) การ เชื่อมต฽อ (Connecting - เพื่อสร฾างเพื่อนกับคนที่รู฾จักและไม฽รู฾จักทางออนไลนแ ) และการส฽งข฾อความ (Messaging – อาจเป็ น ข฾อ ความส฽ ว นตัว หรือ ข฾อความสาธารณะ) เป็ นต฾น โดยมี Facebook (http://www.facebook.com) เป็นเว็บไซตแเครือข฽ายสังคม ออนไลนแที่ได฾รับความนิยมสูงสุดในปใจจุบัน 4. การแบ฽งปในสื่อทางออนไลนแ (Media Sharing) เว็บไซตแที่เกี่ยวกับการแบ฽งเป็ นสื่อทางออนไลนแ เป็น เว็บไซตแที่ให฾ผู฾ใช฾สามารถทําการอัพโหลด (Upload) ไฟลแสื่อผสม (Multimedia) ขึ้นสู฽เว็บไซตแ เพื่อแบ฽งปในข฾อมูลแก฽ผู฾ใช฾ทั่วไป ซึ่งในปใจจุบันได฾รับความ นิยมมาก เพราะด฾วยความที่เป็นสื่อผสมเองไม฽ว฽าจะเป็น รูป สไลดแ หรือวิดีโอ รวมทั้งการใช฾งานง฽ายขึ้นของ กล฾อง ดิจิตอล และกล฾องวิดีโอ ซึ่งเป็นเครื่องมือที่นํามาสู฽การได฾ไฟลแสื่อผสมแบบต฽างๆออกมา เว็บไซตแประเภท นี้ที่ได฾รับความนิยม คือ YouTube (http://www.youtube.com - สําหรับแบ฽งปในไฟลแ วีดีโอ) flickr (http://www.flickr.com - สําหรับแบ฽งปในไฟลแรูป) และ slideshare ( http://www.slideshare.net สําหรับแบ฽งปใน ไฟลแพรีเซนเตชั่น) ลักษณะภาพนิ่งบนสื่อสังคมออนไลน์ การประชาสัมพันธแภายใต฾กระแสสังคมออนไลนแ ควรให฾ความสําคัญกับกระบวนการประชาสัมพันธแ ซึ่งในกระบวนการประชาสัมพันธแนั้น ต฾องคํานึงถึงการเลือกรูปแบบสื่อมาใช฾ในการประชาสัมพันธแเพื่อให฾เกิด ประโยชนแสูงสุด โดยรูปแบบที่นํามาใช฾ ก็จะมีข฾อกําหนด หลักการออกแบบขอแต฽ละสื่อ อาทิ การออกแบบงาน กราฟิกภาพนิ่งเพื่อนําเสนอผ฽าน Facbook หรือ Social Media ควรกําหนดขนาดให฾เหมาะสม เพื่อให฾ได฾

449

ผลงานที่สวยงาม ถูกต฾อง อันจะช฽วยเพิ่มมูลค฽าการเข฾าถึงได฾ ตามวัตถุประสงคแที่ใช฾งาน (Shea Bennett, 2013) มีรูปแบบดังนี้ 1. ขนาดรูป Profile หรือ Avatar ที่ใช฾แสดงตัวของคุณ ซึ่งอาจเปลี่ยนไปใช฾เป็นโลโก฾ของร฾านตัวเองก็ ได฾ มีขนาด 180 x 180 px แต฽มันจะมีขอบขาว 4 ด฾าน ด฾านละ 10 px เพราะฉะนั้นขนาดจริงๆ จะแสดงผลได฾ แค฽ 160 x 160 px เท฽านั้น 2. ขนาดภาพ Facebook Cover Photo หรือรูปใหญ฽ๆ ที่อยู฽ด฾านบนสุด ขนาด 851 x 315 px 3. Timeline Photo หมายถึงภาพที่เราโพสตแขึ้นตรงกล฽อง status โดยตรง ที่ภายหลังจะปรากฏเป็น ภาพเดี่ยวๆ อยู฽บน Timeline มีลักษณะเป็นภาพจตุรัส ขนาด 403 x 403 px อย฽างไรก็ตาม หากมีผู฾อื่น Share ภาพนี้ไปยังเพจส฽วนตัว ภาพที่แสดงจะมีขนาด 534 x 347 px เท฽านั้น เพราะฉะนั้นต฾องเลือกว฽าจะโดน Crop หรือทําให฾พอดี แต฽ถ฾าทําภาพขนาด 534 x 347 px ใน Fan Page จะแสดงภาพได฾ไม฽เต็ม 100% อยู฽ดี ภาพจะโดน Crop ซ฾าย และขวา เพราะสัดส฽วนไม฽ถูกต฾อง

ภาพที่ 3 ขนาดของการออกแบบกราฟิกบนสื่อเครือข฽ายสังคมออนไลนแ (Facebook) ที่มา : Shea Bennett (2556)

450

ภาพที่ 4 ขนาดของการออกแบบกราฟิกบนสื่อเครือข฽ายสังคมออนไลนแ (Facebook : New feed) ที่มา : Shea Bennett (2556) หลักการออกแบบกราฟิกภาพนิ่ง ชลธิชา สาลิกานนทแ (2556) การออกแบบต฾องประกอบด฾วยองคแประกอบส฽วนย฽อย แล฾วนํามาจัดวาง เข฾าด฾วยกันด฾วยการใช฾หลักการออกแบบ โดยมีองคแประกอบที่ใช฾ ดังนี้ 1. ตัวอักษร ใช฾ตัวอักษรเป็นส฽วนดึงดูดสายตา คือมีลักษณะตัวอักษรแบบ Display Face เพื่อการตกแต฽ง หรือเน฾น ข฾อความข฽าวสาร ให฾สามารถดึงดูดความสนใจของผู฾ดู ผู฾อ฽าน หรือใช฾ตัวอักษรเป็นส฽วนบรรยายหรืออธิบาย เนื้อหา คือการใช฾ตัวอักษรเป็น Book Face หรือเป็นตัวอักษร Text ที่มีขนาดเล็กในลักษณะของการเรียงพิมพแ ข฾อความเพื่อการบรรยายหรืออธิบายส฽วนประกอบปลีกย฽อ 2. ภาพประกอบ ภาพประกอบในการออกแบบกราฟิกนับว฽ามีความสําคัญไม฽น฾อยไปกว฽าตัวอักษร บางครั้งภาพอาจจะ ให฾ความรู฾ ความหมายได฾ดี 2.1 ภาพประกอบแบบภาพจริงหรือเหมือนจริง (Realistic) เป็นภาพที่แสดงรายละเอียดตาม ความเป็นจริงเหมือนของจริงมากที่สุด ภาพลักษณะนี้อาจแสดงด฾วยวิธีการวาดการเขียน หรือการถ฽าย 2.2 ภาพการแตูน (Cartoon) เป็นภาพประกอบที่ออกแบบขึ้นเพื่อแสดงสาระของภาพในลักษณะ ของภาพประดิษฐแ เพื่อเน฾นให฾รูปแบบภาพน฽าสนใจมากขึ้น ภาพการแตูนอาจมีหลายลักษณะ เช฽น คล฾าย ของจริง ตลกขบขัน ล฾อเลียน และการแตูนประดิษฐแ เป็นต฾น 2.3 ภาพนามธรรม (Abstract) ภาพลั กษณะนี้ ค฽อ นข฾ างแสดงสาระในตั ว ภาพในการสื่ อ ความหมายได฾ย าก แต฽อาจเหมาะสาหรั บ การนํามาตกแต฽ง การออกแบบกราฟิกในส฽ ว นของการช฽ว ยเน฾ น ข฾อความให฾เด฽นชัด บางครั้งก็สามารถนํามาใช฾แก฾ปใญหาเรื่องพื้นที่ว฽างได฾ หรือช฽วยสร฾างดุลยภาพในการจัดหน฾า

451

3. สี เป็ น องคแ ป ระกอบที่ ไม฽ ส ามารถนํ า มาใช฾ไ ด฾เ ดี่ย วๆ แต฽ ต฾อ งใช฾ร฽ ว มกั บองคแ ประกอบอื่ นๆ เช฽น ภาพ ตัวอักษร สีมีส฽วนสําคัญในการสื่อสารข฾อมูลมาก การนํา สีมาใช฾ในการออกแบบจะต฾องคํานึงถึงตัวแปรต฽าง ๆ เพราะอาจจะสื่อสารข฾อมูลให฾ผู฾ดูรับรู฾ได฾แตกต฽างกันหากอยู฽ในสถานการณแที่มีตัวแปรไม฽เหมือนกัน กลยุทธ์การประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อสังคมออนไลน์ วิภัคฉณัฏฐแ นิมิตพันธแและศิริจันทรา พลกนิษฐ (2559:21) ได฾กล฽าวถึง “กลยุทธแประชาสัมพันธแผ฽านสื่อ สั งคมออนไลนแ ” เป็ น กลยุ ทธแ ที่ นํ ามาช฽ว ยเสริมสื่ อประชาสั ม พั นธแแบบออฟไลนแให฾ มี ประสิ ทธิ ภ าพ โดย ประชาสัมพันธแการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรในรูปแบบการประชาสัมพันธแผ฽านสื่อสังคมออนไลนแ สามารถกระตุ฾นเชิง พฤติ ก รรมการท฽ อ งเที่ ย ว และการมี ส฽ ว นร฽ ว มต฽ อ การแสดงความคิ ด เห็ น ในประเด็ น เรื่ อ งราวต฽ า ง ๆ ของ นักท฽องเที่ยวได฾ ส฽งผลให฾ แหล฽งท฽องเที่ยวเชิงเกษตรสามารถรับรู฾ ถึงการพัฒนาแนวทางการสื่อสารให฾ เข฾าถึง กลุ฽มเปูาหมายได฾ตรงจุดและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น อันนํามาซึ่งชื่อเสียงภาพลักษณแ มีหลักในการดําเนินการ ประกอบด฾วย 1. การสร฾างภาพลักษณแที่ดี แหล฽งท฽องเที่ยวต฾องมีความชัดเจนในเรื่องของเอกลักษณแ ภาพลักษณแ สิ่งที่กระตุ฾นให฾เกิดความน฽าจดจํา ของนักท฽องเที่ยว 2. การให฾ข฾อมูลข฽าวสาร รูปแบบสื่อที่จะมาถ฽ายทอดเนื้อหาข฾อมูลข฽าวสารเกี่ยวกับ แหล฽งท฽องเที่ยวไปยังกลุ฽มเปูาหมาย ต฾องมี ข฾อมูลที่มีความน฽าเชื่อถือ ความจริงใจ ความกระชับ เข฾าใจง฽าย ส฽งเสริมภาพลักษณแโน฾มนาวใจนักท฽องเที่ยวให฾ สนใจสินค฾าและบริการ จนนําไปสู฽กระบวนการตัดสินใจใช฾บริการในที่สุด และไม฽เป็นการโฆษณา ควรเป็นการ สื่อสารแบบ 2 ทางเพื่อจะได฾รับฟใงความคิดเห็นของนักท฽องเที่ยวที่สะท฾อนถึงแหล฽งท฽องเที่ยวเชิงเกษตรนั้นๆ 3. สร฾างแรงจูงใจในการทํากิจกรรม เผยแพร฽ข฾อมูลข฽าวสาร กิจกรรมต฽างที่ใช฾ความร฽วมมือในการทํา จนนําไปสู฽กระบวนการตั ดสินใจใช฾ บริการในที่สุด และนําไปสู฽การแพร฽กระจายออกไปอย฽างกว฾างขวางและต฽อเนื่อง วิเคราะห์ตัวอย่างจากหลักการ

452

ภาพที่ 5 ตัวอย฽างภาพนิ่งเพื่อการประชาสัมพันธแผ฽านสื่อสังคมออนไลนแ ที่มา : facebook (2559) จากตัวอย฽างที่นํามานําเสนอจะเห็นได฾ว฽า ได฾นําหลักการตามการออกแบบภาพนิ่งมาใช฾ และนําไปสู฽การ ใช฾เพื่อให฾เป็นไปตามกลยุทธแการประชาสัมพันธแผ฽านสื่อสังคมออนไลนแ โดยแบ฽งออกเป็นการใช฾องคแประกอบดังนี้ 1.ตัวอักษร เป็นส฽วนทีด่ ึงดูดสายตา มีการใช฾ตัวอักษรที่อ฽านง฽าย ทันสมัย แสดงถึงภาพลักษณแ ไลฟ฼สไตลแของแหล฽ง ท฽องเที่ยว ใช฾ตัวอักษรในการให฾ข฾อมูลเกี่ยวกับแหล฽งท฽องเที่ยว 2.ภาพประกอบ ภาพประกอบแสดงให฾เห็นการบริการ กิจกรรม ภาพลักษณแ ของแหล฽งท฽องเที่ยว ให฾เกิดความน฽าจดจํา แก฽นักท฽องเที่ยว ภาพเป็นการสร฾างภาพลักษณแที่ดี แรงจูงใจในการทํากิจกรรม สร฾างความคิด ความน฽าเชื่อถือ ต฽อแหล฽งท฽องเที่ยว และให฾ข฾อมูลเส฾นทางในการเดินทาง 3.สี สีช฽วยเสริมในการดึงดูดสายตาผู฾ชม ตัวอย฽างมีการใช฾สีทั้งโทนร฾อนและโทนเย็นผสมกัน โดยใช฾สีในการ เน฾นชื่อแหล฽งท฽องเที่ยว และใช฾สีที่ต฽างกันในการให฾ข฾อมูลเพื่อนให฾เห็นถึงประเด็นหลักและรอง บทสรุป ในปใจจุบันบทบาทของสื่อสังคมออนไลนแ เข฾าไปมีส฽วนร฽วมในชีวิตประจําวันของประชาชนเพิ่มขึ้น สื่อ สังคมออนไลนแถูกใช฾ในการติดต฽อสื่อสาร แลกเปลี่ยนข฾อมูล แชรแความคิดเห็น และแสดงความคิดเห็น จึงเป็นอีก หนึ่งช฽องทางในการประชาสัมพันธแการท฽องเที่ยวเชิงเกษตรได฾เป็นอย฽างดี สามารถถ฽ายทอดข฾อมูลข฽าวสารผ฽าน รูปแบบสื่อ ภาพนิ่ง ที่สามารถสื่อความหมายให฾เกิดความรู฾ความเข฾าใจในแหล฽งท฽องเที่ยวได฾ดี และยังมีความ รวดเร็ว เข฾าใจง฽าย และสามารถเข฾าถึงกลุ฽มบุคคลได฾ดี โดยยึดหลักการออกแบบ ลักษณะสื่อภาพนิ่งที่เหมาะสม เพื่อให฾ภาพนิ่งออกมามีประสิทธิภาพและตอบสนองต฽อความต฾องการของกลุ฽มบุคคล โน฾มน฾าวจิตใจให฾อยาก ออกเดินทางท฽องเที่ยว แต฽ไม฽ใช฽เป็นการโฆษณาชวนเชื่อ

453

เอกสารอ้างอิง กรมส่ งเสริ มการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. 2558. “ท่องเที่ยวเชิงเกษตร”. [Online]. เข้าถึงได้จาก : http://agrotourism.doae.go.th สื บค้น 15 กันยายน 2559. ชลธิชา สาลิกานนท์. 2556. ปัจจัยของการออกแบบแผนที่เชิงกราฟิกที่ตอบสนองความต้องการ นักท่องเที่ยว : กรณีศึกษา นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ กรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์ครุ ศาสตร อุตสาหกรรมมหาบัณฑิต, สาขาวิชาเทคโนโลยีผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม สถาบันเทคโนโลยีพระจอม เกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง. ปารดา ยังสบาย. 2558. อิทธิพลของสื่อออนไลน์ (Online Media) ที่มีผลต่อความตั้งใจทาศัลยกรรม ของผู้หญิงในเขตกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธแศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (นิเทศศาสตรแและ นวัตกรรม),สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตรแ พิชิต วิจิตรบุญยรักษแ. 2554. สื่อสังคมออนไลนแ: สื่อแห฽งอนาคต. วารสารนักบริหาร, 31(4) : 99-103. ปารดา ยังสบาย. 2558. อิทธิพลของสื่อออนไลน์ (Online Media) ที่มีผลต่อความตั้งใจทาศัลยกรรม ของผู้หญิงในเขตกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธแศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (นิเทศศาสตรแและ นวัตกรรม),สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตรแ. วิภัคฉณัฏฐแ นิมิตพันธแ และ ศิริจันทรา พลกนิษฐ. 2559. “กลยุทธแการประชาสัมพันธแภายใต฾สื่อสังคม ออนไลนแ.” วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชียฉบับสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.

6(1):23. สํานักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกสแ (องคแการมหาชน). 2557. รายงานผลการสารวจพฤติกรรมผู้ใช้ อินเทอร์เน็ตในประเทศไทย ปี 2557 [Online]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.msociety.go.th/ article_attach/ [20 กันยายน 2558]. หทัยพร ภัทรเศรษฐการ. 2557. อิทธิพลของเฟสบุ๊คที่มีต่อการสร้างภาพลักษณ์ตราสินค้า : กรณีศึกษา Louis Vuitton. การค฾นคว฾าอิสระปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาสื่อศิลปะและการ ออกแบบสื่อ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม฽ อภิชัจ พุกสวัสดิ์. 2556. “การประชาสัมพันธแภายใต฾กระแสสื่อสังคมออนไลนแ.” วารสารการประชาสัมพันธ์ และการโฆษณา. 6(2):25.

CORO FIELD. 2559. CORO FIELD. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.facebook.com/corofieldTH/ photos/ [27 กันยายน 2559] Shea Bennett. 2013. Facebook, Twitter, Instagram, Pinterest – Complete Social Media Image Size Guide INFOGRAPHIC. [Online]. Available : http://www.adweek.com/ socialtimes/social-media-image-dimensions/486441?red=at. l19 กันยายน 2559] Zocial Rank. 2557. จานวนผู้ใช้ Facebook ในไทยปี 2013 มากถึง 26 ล้านคน กรุงเทพฯ เยอะที่สุด. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.108blog.net/growth-of-thailand-facebook-user-2013/ [25 กันยายน 2559]

454

Instagram สื่อทางเลือกสาหรับสินค้าทางการเกษตร สุรัตนแ สมุทถา 56040711 บทนา ในปใจจุบันกระแสธุรกิจการค฾าผ฽านสื่อออนไลนแกําลังเป็นที่นิยมและมีจํานวนผู฾เข฾าใช฾งานเป็นจํานวน มาก ซึ่งสื่ อออนไลนแ นั้ น มีรู ป แบบการสื่ อสารข฾อมูล ที่เข฾าถึงผู฾ คนทุกระดับชั้น ปใจจุบันผู฾ คนเริ่มหั นมาใช฾สื่ อ ออนไลนแ ในการสื่ อสารแทนสื่ อแบบเดิมๆกันมากขึ้น สื่อออนไลนแจึงเป็ นเครื่องมือชนิดหนึ่งในการซื้อ -ขาย สําหรับธุรกิจการค฾าผ฽านช฽องทางแอพพลิเคชั่น จึงเป็นสื่อที่น฽าใจสําหรับธุรกิจทุกประเภทและเป็นสื่อที่น฽าสนใจ สําหรับผู฾ที่ต฾องการซื้อสินค฾าที่ไม฽สามารถเดินทางไปยังสถานที่ตั้งร฾านได฾ (ปุลณัช เดชมานนทแ, 2556) อินสตาแกรม (Instagram) เป็นแอพพลิเคชั่นหนึ่งที่ผู฾คนนิยมเข฾าไปใช฾งานในการซื้อ -ขาย ซึ่งสินค฾าที่มี ขายในอินสตาแกรมนั้นมีอยู฽หลากหลายประเภท เช฽น เสื้อผ฾า อุปกรณแอิเล็กทรอนิคสแ เครื่องสําอางคแ และสินค฾า อีกประเภทหนึ่งที่มีการซื้อขายผ฽านทางอินสตาแกรม คือ สินค฾าทางการเกษตร เนื่องจากสิ นค฾าทางการเกษตร นั้นส฽วนใหญ฽ผู฾ที่ต฾องการสินค฾าทางการเกษตรจะไม฽ทราบแหล฽งการซื้อขายสินค฾าที่ผู฾ซื้อต฾องการอย฽างแท฾จริง ผู฾ ซื้อต฾องเดินทางไปยังแหล฽งการซื้อขายสินค฾าทางการเกษตรและเดินหาสินค฾าที่ต฾องการจึงมีความไม฽สะดวกแก฽ผู฾ ซื้อ สื่อออนไลนแจึงเป็นช฽องทางเลือกอี กช฽องทางหนึ่งที่ผู฾ซื้อจะมีความสะดวกรวดเร็วและประหยัดเวลา จึง เล็งเห็นว฽าสื่อออนไลนแแบบแอพพลิเคชั่นอินสตาแกรมนั้นมีประโยชนแสําหรับนักธุรกิจที่จะนําเป็นกลยุทธแและ ประยุกตแใช฾สําหรับธุรกิจขายสินค฾าทางการเกษตร เพื่อเพิ่มยอดขายและเพื่อขยายธุรกิจ Instagram และสถิตกิ ารใช้งาน

ภาพที่ 1 Logo แอพพลิเคชั่น Instagram ที่มา : ม.ป.ก.

อินสตาแกรม (Instagram) เป็นแอพพลิเคชั่นถ฽ายภาพและแต฽งภาพบนสมารแทโฟน ที่สามารถแชรแรูปภาพไป ยังสื่อออนไลนแอื่นๆ เช฽น Twitter, Facebook เป็นต฾น และในตัวอินสตาแกรมนั้นก็สามารถแบ฽งปในภาพถ฽ายได฾ เพราะอินสตาแกรมมีระบบ Following และ Follower ให฾ผู฾ที่ใช฾งานสามารถเลือกติดตามชมรูปภาพและ ความเคลื่อนไหวการใช฾งานของผู฾ที่ใช฾งานแอพพลิเคชั่นนี้ ซึ่งเราสามารถที่ จะ Comment และกด Like ได฾ (กระปุกดอทคอม, 2556) เนื่องจากอินสตาแกรมเป็นแอพพลิเคชั่นที่ส ามารถถ฽ายภาพได฾และแต฽งภาพได฾ไปในตัว จึงทําให฾ใน ปใจจุบันผู฾คนนิยมที่จะหันมาใช฾งานแอพพลิเคชั่นนี้เพิ่มมากขึ้นในทุกๆปี เพราะเทคโนโลยีนั้นได฾พัฒนาทําให฾ สมาทรแโฟนมีออฟชั่นเสริมเป็นกล฾องถ฽ายรูปในตัว อิทธิพลของเทคโนโลยีที่ได฾พั ฒนาขึ้นมาทําให฾ผู฾คนในปใจจุบัน นั้นนิยมถ฽ายรูป จึงทําให฾มีภาพถ฽ายไว฾เป็นจํานวนมากและเลือกที่จะแชรแภาพสวยๆ สถานที่ดีๆ ให฾กับคนอื่นได฾ เห็น จํานวนผู฾เข฾าใช฾งานอินสตาแกรมนั้นจึงมีเพิ่มมากขึ้นในทุกๆปี

455

   

 

  

ข้อดี ถ฽ายภาพและแต฽งภาพด฾วยด฾วย Filters (ฟิลเตอรแ) หลาก สีสัน 20 แบบ ถ฽ายภาพพร฾อมเลือกฟิลเตอรแแบบเรียลไทมแ (สามารถ เลือกฟิลเตอรแได฾ขณะกําลังถ฽ายภาพ) เครื่องมือแต฽งภาพ เช฽น หมุนภาพ, ใส฽กรอบภาพ, เพิ่ม แสงให฾กับภาพและเบลอภาพเฉพาะส฽วนที่ต฾องการได฾ สามารถแชรแรูปภาพไปยังเว็บสังคมออนไลนแได฾ เช฽น Facebook, Twitter, Tumblr, Flickr และ Foursqure อัพโหลดรูปภาพได฾ไม฽จํากัด มีระบบ Followers และ Following เลือกติดตาม บุคคลที่ต฾องการได฾ สามารถ Comment และกด Like รูปภาพที่ชื่นชอบ ได฾ ระบุตําแหน฽งที่ถ฽ายภาพและแสดงบนแผนที่ (Photo Maps) Instagram เป็นแอพพลิเคชั่นฟรี 100% (กระปุกดอทคอม, 2556)

สถิติการใช฾งาน Instagram ในปี 2016

ภาพที2่ ภาพอันดับการใช฾งานของ Instagram ที่มา : ม.ป.ก. (2559)

456

ในปี 2016 Instagram มีผู฾ใช฾งานประจํา 300 ล฾านคนทุกเดือน Instagram มีดีกรีเป็นโมบายแอพพลิเคชันยอดนิยมอันดับ 8 ของสหรัฐอเมริกา คาดว฽าจะมีผู฾ใช฾งาน Instagram ในสหรัฐฯมากกว฽า 45.8 ล฾านคนในปี 2015 และเพิ่มเป็น 50.6 ล฾านคนในปี 2016 รูปภาพจํานวนมากกว฽า 3 หมื่นล฾านรูป ถูกแชรแบน Instagram นับตั้งแต฽เริ่มให฾บริการในปี 2010 ทุกวันผู฾ใช฾งาน Instagram จะแชรแรูปภาพเฉลี่ย 70 ล฾านภาพต฽อวัน ตัวเลข Engagement บนInstagram สูงกว฽า Facebook ราว 15 เท฽า ผู฾ใช฾อินเทอรแเน็ตชาวอเมริกันที่มีอายุระหว฽าง 18 ถึง 29 ปี ใช฾งาน Instagram 53% ตัวเลขนี้เพิ่มขึ้นจาก 37% ในปี 2013 วัยรุ฽นอเมริกันใช฾งาน Instagram 76% พร฾อมกับยกตําแหน฽ง “เครือข฽ายสังคมในดวงใจ” ให฾ไปครอง 49% ของผู฾ใช฾ Instagram ทุกคนเปิดแอพส฽องภาพทุกวัน 94% ของผู฾ใช฾ Instagram ใช฾งานบริการบริษัทแม฽อย฽าง Facebook ด฾วย 58% ของผู฾ใช฾ Twitter ใช฾งาน Instagram ด฾วย 52% ของผู฾ใช฾ Instagram ใช฾งาน Twitter ด฾วย ช฽วงเวลาการเข฾าใช฾งาน Instagram  เวลา 20.00-21.00 น. เป็นช฽วงเวลาที่คนนิยมโพสตแ Instagram  เวลา 00.00-09.00 น. เป็นช฽วงเวลาที่คนไม฽ค฽อยโพสตแ Instagram  เวลา 17.00-22.00 น. เป็นช฽วงเวลาที่ Instagram มี Engage มากที่สุด  วันศุกรแ เวลา 18.00-22.00 น. เป็นวันที่ Instagram มีค฽า Engage สูง (ช฽วงเวลาปารแตี้ กินข฾าว) (it24hrs, 2559) จากผลการวิจัยของสํานักวิจัย Pew รายงานว฽า สถิติประจําปี 2014 ผู฾ใหญ฽อเมริกันที่ใช฾งานอินเทอรแเน็ตนั้นชื่น ชอบ Instagram เป็นจํานวน 26% ตัวเลขนี้เพิ่มขึ้นจาก 17% ในปี 2013 และ 13% จากปี 2012 ตัวเลข 26% นี้ ยังเฉือนชนะ Twitter ที่ทําสถิติ 23% ในปี 2014 ทําให฾ Instagram กลายเป็นดินแดนสําหรับเหล฽าแบรนดแสินค฾า ต฽างๆ ใช฾เป็นช฽องทางในการสื่อสารกับลูกค฾าหรือกลุ฽มเปูาหมายที่มีโอกาสเป็นลูกค฾าได฾อย฽างทั่วถึง (Thumbsupteam, 2559) การใช฾อินสตาแกรม (Instagram) เป็นสื่อสําหรับสินค฾า

457 เนื่องจากอินสตาแกรมสามารถโพสตแรูปภาพ วิดีโอและสามารถกรอกรายละเอียดของรูปภาพได฾หรือทีเ่ รียกว฽า Caption ทําให฾อินสตาแกรมเป็นสื่อที่สมบูรณแอย฽างหนึ่งที่เหมาะสําหรับการประชาสัมพันธแสินค฾าและซื้อ-ขายสินค฾า ผู฾ซื้อสามารถ เห็นภาพสินค฾าและทราบรายละเอียดของสินค฾าได฾อย฽างชัดเจน รวมทั้งข฾อมูลการติดต฽อสอบถามข฾อมูล

ภาพที่ 3 ภาพสินค฾าจาก Account nitrosoil ในแอพพลิเคชั่น Instagram ที่มา : Instagram (2559)

ภาพที่ 4 ภาพข฾อมูลสินค฾าจาก Account nitrosoil ในแอพพลิเคชั่น Instagram ที่มา Instagram(2559)

458

และมีอัตราผู฾ใช฾งานแอพพลิเคชั่นอินสตาแกรมเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากอินสตาแกรมนั้นมีระบบของ Following และ Follower ทําให฾ผู฾ใช฾งานสามารถที่จะติดตามผลงานของผู฾ใช฾งานคนอื่น และผู฾ที่ใช฾เพื่อเป็น พืน้ ที่แสดงสินค฾าหรือผลงานของตน จึงเป็นเหตุผลที่ผู฾ประกอบการต฽างๆ ได฾นําเอาแอพพลิเคชั่น instagram มาใช฾เป็นสื่อในการสื่อสารกับกลุ฽มเปูาหมาย เพราะอินสตาแกรมเป็นแอพพลิเคชั่นที่ง฽ายต฽อการเข฾าถึงสินค฾า เพียงพิมพแชื่อสินค฾าที่ช฽องค฾นหาก็สามารถเจอสินค฾าที่ต฾องการหรือสินค฾าที่เกี่ยวข฾องกับคําที่ค฾นหา (ณัฏฐา อุ฽ย มานะชัย และ ธิดา ตันพงศธร, 2555)

ภาพที่ 5 ตัวอย฽างการแสดงจํานวน Following และ Follower ที่มา : Instagram (2559)

ภาพที่ 6 ตัวอย฽างการพิมพแค฾นหา ที่มา : Instagram (2559)

กลุ฽มเปูาหมายที่พบเห็นสินค฾าบนอินสตาแกรมสามารถที่จะแชรแรูปภาพสินค฾านั้นไปยังสื่อออนไลนแอื่นๆได฾ เช฽น Facebook, Tweetter เป็นต฾น ทําให฾การประชาสัมพันธแสินค฾านั้นกว฾างขึ้นและทําให฾กลุ฽มหมายได฾เห็นสินค฾า มากขึ้น แนวทางการนําเสนอสินค฾าใน Instagram การจําหน฽ายสินค฾าผ฽านทางสื่อออนไลนแจําเป็นที่จะต฾องระบุรายละเอียดของสินค฾าให฾ชัดเจนเพื่อความ สะดวกต฽อผู฾ที่สนใจสินค฾าควรระบุรายละเอียดที่เป็นจริง เพื่อทําให฾ร฾านของเรานั้นดูมีความน฽าเชื่อถือและทําให฾ ช฽วยเพิ่มลูกค฾าที่เข฾ามาซื้อ-ขายสินค฾าจากร฾านของเรามากขึ้น ส฽วนประกอบในอินสตาแกรมที่เป็น Userส฽วนตัวหรือหน฾าร฾านบนอินสตาแกรมที่ควรระบุรายละเอียด มีด฾วยกัน2ส฽วน คือ โปรไฟลแ และใต฾ภาพสินค฾า โปรไฟลแ เป็นส฽วนแรกที่ลูกค฾าหรือผู฾ที่สนใจร฾านจะเห็นเมื่อกดเข฾ามาชมหน฾าร฾านจึงควรระบุรายละเอียด ของร฾านที่จําเป็นและชัดเจน ดังนี้ - ชื่อร฾าน - IG ร฾านนี้เกี่ยวกับอะไร เช฽น จําหน฽ายต฾นกระบองเพชร - ส฽งสินค฾าในรูปแบบไหน เช฽น ส฽งทั้งกระถาง

459

- ข฾อมูลการจัดส฽งสินค฾า เช฽น ลงทะเบียน 30 EMS 50 - ระบุธนาคารที่รับชําระเงิน เช฽น TMB, KTB - ราคาสินค฾า เช฽น เริ่มต฾น 30 บาท - ช฽องทางการติดต฽อ เช฽น ทาง Line - ระยะเวลาการจัดส฽ง เช฽น จัดส฽งทุกจันทรแ ใต฾ภาพสินค฾า เป็นส฽วนที่ 2 เมื่อลูกค฾าสนใจสินค฾าในร฾านสามารถคลิกเพื่อดูรายละเอียดของสินค฾าที่ นํามาจําหน฽ายในร฾าน ในส฽วนใต฾ภาพสินค฾ามีความสําคัญเช฽นเดียวกับโปรไฟลแ ควรระบุรายเอียดสินค฾าแต฽ละ อย฽างให฾ชัดเจน ดังนี้ - ชื่อสินค฾า - ราคาสินค฾า - ระบุว฽าภาพที่นํามาเป็นภาพที่ถ฽ายจากสินค฾าตัวจริงหรือเป็นภาพแบบอย฽างจากเว็บอื่น - บอกรายละเอียดสินค฾าให฾ครบถ฾วน เช฽น ขนาด สี - ระบุช฽องทางการจัดส฽งอีกครั้ง - ระบุช฽องทางการติดต฽ออีกครั้ง ตัวอย฽างสินค฾าทางเกษตรบน Instagram

ภาพที่ 8

ภาพที่ 9

460

สรุป จากที่กล฽าวมาข฾างต฾น อินสตาแกรมเป็นสื่อออนไลนแที่ครอบคลุมทุกการสื่อสาร สะดวก และง฽ายต฽อ การสั่งซื้อสินค฾า และสินค฾าทางการเกษตรในปใจจุบันนั้นมีช฽องทางในการประชาสัมพันธแและการเข฾าถึง กลุ฽มเปูาหมายน฾อย ซึ่งอินสตาแกรมนั้นเป็นสื่อออนไลนแที่มีความนิยมมากขึ้นผู฾คนเข฾าใช฾งานแอพพลิเคชั่นนี้มาก ขึ้นทําให฾อินสตาแกรมเหมาะที่จะเป็นช฽องทางเลือกในการขายสินค฾าทางการเกษตรเพื่อขยายกลุ฽มเปูาหมาย และขยายช฽องทางการนําเสนอสินค฾า

461

อ้างอิง ปุลณัช เดชมานนทแ. (2556). การตัดสินใจซื้อสินค้าผ่านสื่อเครือข่ายสังคมออนไลน์นช่วงเวลาจากัด. (ปริญญามหาบัณฑิต การค฾นคว฾าอิสระ), มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี. Retrieved from http://www.repository.rmutt.ac.th/bitstream/handle/123456789/2029/139296.pdf?seq uence=1 ณัฏฐา อุ฽ยมานะชัย และ ธิดา ตันพงศธร. (2555). อินสตาแกรมในการตลาดแบบบอกต่อ. Executive Journal, 32, 5-8. กระปุกดอทคอม. (2556, 21 มีนาคม2556). Instagram (อินสตาแกรม) คืออะไร. เข฾าถึงได฾จาก http://instagram.kapook.com/view58987.html Thumbsupteam. (2559, 1 มกราคม 2016). 14 สถิติรู้จัก Instagram ให้ดีกว่าเดิม. เข฾าถึงได฾จาก http://thumbsup.in.th/2016/01/14-stat-instagram/ nitrosoil. (2559). เข฾าถึงได฾จาก https://www.instagram.com/p/BJ7wt_qBPin/?taken-by=nitrosoil it24hrs. (2559, 19 พฤษภาคม 2016 ). สรุปสถิติผู้ใช้ Social Media ในไทยจากงาน Thailand Zocial Awards 2016. เข฾าถึงได฾จาก https://www.it24hrs.com/2016/stat-social-media-thaipopulations/ Instagram. (2559). เข฾าถึงได฾จาก https://www.instagram.com/ Instagram. (2559). เข฾าถึงได฾จาก https://www.glance.se/instagram/ cactus_mania.th. (2559). เข฾าถึงได฾จาก https://www.instagram.com/p/BKF0Tkqh4u3/?takenby=cactus_mania.th cactus_mania.th. (2559). เข฾าถึงได฾จาก https://www.instagram.com/cactus_mania.th/ babycactus16. (2559). เข฾าถึงได฾จาก https://www.instagram.com/p/BHXBlhIB_mf/?takenby=babycactus16 ม.ป.ก. (2559). เข฾าถึงได฾จาก http://www.smartinsights.com/social-media-marketing/social-mediastrategy/new-global-social-media-research/ janujeab. (2559). เข฾าถึงได฾จาก https://www.instagram.com/p/BHqHd8EA9YA/?takenby=janujeab

462

วิทยุสื่อสารย่านความถี่ประชาชนกับการใช้งานภาคการเกษตร อดิราช ท฾วมละมูล 56040712

บทนา คงไม฽สามารถปฏิเสธได฾ว฽าการสื่อสาร เข฾ามามีบทบาทสําคัญกับชีวิตเกษตรกร ผู฾ใช฾งาน และประชาชนมากเพียงใด โดยเฉพาะในโลกยุคปใจจุบัน เทคโนโลยีต฽างๆสามารถเข฾าถึงได฾ง฽ายขึ้น ทุกคนมีโทรศัพทแมือถือแบบสมารแทโฟน ( Smart Phone) และเช฽นกัน เกือบแทบทุกที่ที่มีมนุษยแอาศัยอยู฽ ล฾วนแต฽สามารถใช฾งานโทรศัพทแและอินเตอรแเน็ตได฾ ผ฽านทั้งแบบระบบสายตาม โครงข฽ายโทรศัพทแ ผ฽านระบบเสาสัญญาณโทรศัพทแเคลื่อนที่แบบรวงผึ้ง (Cellular) และดาวเทียมสื่อสารต฽างๆ ที่โคจรอยู฽รอบโลก ทั้งหมดนี้มีต฾นทุนที่สูงมากในแง฽ของเทคโนโลยี โดยมีพื้นฐานมาจากระบบสื่อสารของคลื่นความถี่วิทยุแทบทั้งสิ้น เป็นสิ่งที่เรา มองไม฽เห็น สัมผัสไม฽ได฾ แต฽สามารถส฽งออกไป และรับสัญญาณเข฾ามาได฾ สําหรับหลายๆคน เมื่อพูดถึงวิทยุสื่อสาร สิ่งแรกเลยที่จะนึกถึงก็คือวิทยุที่ทหาร ตํารวจใช฾งานกัน ดูเก฽า โบราณ ไม฽ ทันสมัยเอาเสียเลย แต฽ วิทยุสื่อสารนี่เองถือเป็นอุปกรณแสื่อสารที่มีประสิทธิภาพมากชนิดหนึ่ง วิทยุสื่อสารเหล฽านั้นเป็นวิทยุ สื่อสารในย฽านความถี่ VHF (Very High Frequency) ซึ่งมีมากมายหลายช฽วงความถี่ ที่ กสทช. ได฾จัดสรรมาสําหรับภาคประชาชนใช฾ งาน (CB Citizen Band) นั้นจะมีเครื่องสีแดง ย฽านความถี่ 245 MHz เป็นความถี่ที่ได฾รับความนิยมอย฽างมากสําหรับผู฾ใช฾งานทั่วไป เครื่องสีเหลือง ย฽านความถี่ 78 MHz ความถี่นี้มีผู฾ใช฾งานไม฽มากเพราะต฾นทุนในการนําเข฾ายังสูง อีกทั้งความยาวของสายอากาศ ที่ยาวกว฽าย฽าน 245 MHz และความถี่ 27 MHz หรือที่เรียกกันว฽าวิทยุมดดํา ในประเทศไทยสําหรับใช฾งานในเรือประมงเท฽านั้น วิทยุ CB ทั้งสามประเภทนี้ประชาชนสามารถใช฾งานได฾โดยไม฽ต฾องมีขั้นตอนมากมาย สามารถใช฾สื่อสารด฾วยการใช฾เสียงผ฽าน คําพูด ในการประสานงานในพื้นที่ที่กว฾าง อาศัยแค฽เพียงสายอากาศ ตัวเครื่องสําหรับออกอากาศ และแหล฽งพลังงานเท฽านั้น วิทยุสื่อสารและวิธีการติดต่อสื่อสาร อุปกรณแสื่ อสารที่ เรียกว฽า วิทยุสื่อ สาร หรื อตามกฎหมายเรียกว฽า วิทยุคมนาคม คื ออุปกรณแ ที่ใช฾ในการสื่อสาร ผ฽า น สัญญาณวิทยุในอากาศ วิทยุสื่อสารในมุมมองของเจ฾าหน฾าที่รัฐช฽วงแรกๆ ถือว฽าเป็นภัยต฽อความมั่นคง เพราะสามารถใช฾ดักฟใง และก฽อกวนข฽ายของราชการได฾ จึงใช฾ฐานความผิดเดียวกับกฎหมายความมั่นคง มีเจ฾าหน฾าที่ของรัฐใช฾งานได฾เท฽านั้น ในเวลา ต฽อมาจึงเปิดโอกาสให฾ประชาชนได฾มีโอกาสฝึกฝนใช฾งาน ในรูปแบบของงานอดิเรกที่มีการควบคุมดูแลอย฽างเข฾มงวด มีกฎหมาย บังคับโดยเฉพาะ และการใช฾งานจะต฾องมีการขออนุญาตจากหน฽วยงานของรัฐอย฽างถูกต฾อง หากต฾องการใช฾งาน (ธิดา เด฽น พฤกษแธรรม, 2544: 25) ในทางกฎหมายนั้นมีอุปกรณแอยู฽ 6 ประเภทที่ถือว฽าเป็นวิทยุสื่อสาร อยู฽ในความควบคุมของกฎหมาย (สํานักงาน กสทช., 2555: 49) คือ 1. เครื่องวิทยุสื่อสาร ชนิดมือถือ ชนิดเคลื่อนที่ และชนิดประจําที่ ได฾แก฽ 1.1 เครื่องในย฽าน 2 Meters ในกิจการวิทยุสมัครเล฽น 1.2 เครื่องแบบสังเคราะหแความถี่ (Synthesizer) สําหรับใช฾ในราชการ 1.3 เครื่อง CB (Citizen Band) ย฽านความถี่สําหรับประชาชนทั่วไปใช฾ และกิจการเรือประมง 1.4 โทรศัพทแเคลื่อนที่ระบบรวงผึ้ง (Cellular) 1.5 วิทยุติดตามตัว (Radio Paging) 1.6 อุปกรณแรับสัญญาณโทรทัศนแบอกรับเป็นสมาชิก 2. จาน และอุปกรณแรบั สัญญาณดาวเทียม 3. สิ่งประดิษฐแจําลองซึ่งใช฾วิทยุบังคับ

463 4. รีโมทคอนโทรล (Remote Control) 5. โทรศัพทแไร฾สาย (Wireless Telephone) 6. ไมโครโฟนไร฾สาย (Wireless Microphone) เครื่องวิทยุสื่อสารทีส่ ามารถใช฾งานได฾ โดยไม฽ต฾องได฾รับใบอนุญาต คือเครื่องวิทยุที่มีลักษณะสื่อสารระยะสั้น ( Short-Range Radiocommunication Devices) กําลังส฽งไม฽เกินกฎหมายยกเว฾น หรือที่ใช฾ในกิจการตามกฎหมายกําหนดไว฾ ได฾รับยกเว฾นไม฽ต฾องได฾รับ ใบอนุญาต ทํา มี ใช฾ นําเข฾า นําออก ค฾าซึ่งเครื่องวิทยุคมนาคม และตั้งสถานีวิทยุคมนาคม การสื่อสารทางวิทยุสามารถจําแนกออกได฾เป็น 2 รูปแบบด฾วยกัน (สํานักงาน กสทช., 2555: 58) 1. การติดต฽อสื่อสารทางเดียว (One-Way Radio Communications) ซึ่งสถานีต฾นทางเป็นสถานีส฽งฝุายเดียว ส฽วนสถานีปลายทาง มีมากกว฽า 1 สถานี เป็นฝุายรับ ได฾แก฽ สถานีวิทยุกระจายเสียงระบบ FM กับ AM และสถานีวิทยุโทรทัศนแ เป็นต฾น 2. การติดต฽อสื่อสารสองทาง (Two-Way Radio Communications) จะมีสถานีเป็นโครงข฽าย (Network) ตั้งแต฽สองสถานีขึ้นไป แต฽ละคู฽สถานีสามารถติดต฽อโต฾ตอบกันได฾ด฾วยวิธีดังนี้ - ซิมเพล็กซแ (Simplex) แต฽ละสถานีจะต฾องผลัดกันพูด ผลัดกันฟใง เมื่อสถานีหนึ่งส฽ง อีกสถานีจะต฾องรับฟใง จะ โต฾ตอบสวนกันไม฽ได฾ในการติดต฽อทางวิทยุโทรศัพทแ เมื่อสถานีหนึ่งหมดข฾อความจะส฽ง จะต฾องใช฾คําว฽า “เปลี่ยน” เพื่อให฾คู฽สถานี ทราบและพูดโต฾ตอบมาได฾ ความถี่วิทยุที่ใช฾ในการติดต฽อด฾วยวิธีนี้จะใช฾ความถี่เดียว ( Single Frequency Simplex) หรือสองความถี่ (Two Frequencies Simplex) ก็ได฾ - ดูเพล็กซแ (Duplex) คู฽สถานีสามารถพูดโต฾ตอบกันได฾ทันทีเช฽นเดียวกับการสนทนาทางโทรศัพทแ ไม฽ต฾องรอให฾อีก สถานีหยุดพูดหยุดส฽ง วิธีนี้จะแยกภาคเครื่องรับออกจากเครื่องส฽ง ใช฾ความถี่ในการรับและส฽งไม฽เหมือนกัน มีความถี่วิทยุห฽างกัน เพียงพอที่จะไม฽รบกวนซึ่งกันและกัน เครื่องวิทยุสื่อสารจะเปิดไว฾ให฾รับและส฽งอยู฽ตลอดเวลาทั้งสองสถานีก็ได฾ หรือจะเปิดให฾ เครื่องรับเพียงอย฽างเดียว และเปิดส฽งโดยการใช฾ระบบสัญญาณ (Signaling) จากคู฽สถานีไปบังคับก็ได฾ - เซมิดูเพล็กซแ (Semi-duplex) สถานีส฽งทํางานแบบดูเพล็กซแ ส฽วนคู฽สถานีทํางานแบบซิมเพล็กซแ โดยใช฾สองความถี่ การติดต฽อสื่อสารทางวิทยุซึ่งมีศูนยแวิทยุควบคุมข฽าย ( Network Control) ส฽วนใหญ฽เป็นแบบซิมเพล็กซแ ใช฾ความถี่เดียวหรือสอง ความถี่ วิทยุสื่อสารที่ใช฾สําหรับการติดต฽อสื่อสารแบบสองทางตามที่กล฽าวมาข฾างต฾นนั้นมีมากมายหลายชนิดด฾ว ยกัน แต฽วิทยุ สื่อสารประเภทที่จะนํามาใช฾งานในภาคการเกษตรนั้น คือวิทยุสื่อสารย฽านความถี่ประชาชน CB (Citizen Band) เนื่องจากเป็น เครื่องวิทยุสื่อสารประเภทที่ใช฾งานง฽ายที่สุดสําหรับประชาชนทั่วไป เมื่อเทียบกับวิทยุสื่อสารประเภทอื่นๆ อาทิ วิทยุสื่อสารใน ย฽านสมัครเล฽น ที่ผู฾ใช฾งานจะต฾องสอบใบอนุญาตจากสํานักงาน กสทช. เพื่อเป็นพนักงานวิทยุสมัครเล฽น ผู฾สอบจะต฾องมีความรู฾ ทั้งทางด฾านกฎหมาย และด฾านเทคนิคไฟฟูา แบบสังเคราะหแความถี่ที่เป็นของราชการ แบบรวงผึ้งหรือโทรศัพทแมือถือที่ใช฾งาน กัน ก็มีค฽าใช฾จ฽ายและเครือข฽ายที่ต฾องพึ่งพาผู฾ให฾บริการ เพจเจอรแที่ปใจจุบันหมดความนิยมในการใช฾งานแล฾ว และโทรทัศนแ บอกรับสมาชิก ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่ขั้นสูงและยุ฽งยากเกินกว฽าจะใช฾งาน นอกจากนี้ยังสามารถใช฾ความรู฾ความสามารถ จากทรัพยากรบุคคลที่มีความรู฾ความสามารถเกี่ยวกับระบบสื่อสารด฾วย วิทยุสื่อสาร คือนักวิทยุสมัครเล฽น ซึ่งมีอยู฽ทุกพื้นที่ทั่วประเทศ มาให฾ความรู฾ความเข฾าใจเกษตรกร และบุคคลากรที่เกี่ยวข฾องกับ การใช฾วิทยุสื่อสารความถี่ประชาชน เพราะนอกจากการใช฾วิทยุสื่อสารในการสื่อสารในการสื่อสารเพื่อการศึกษา ทดลอง และ พัฒนากิจการวิทยุสมัครเล฽นแล฾ว หน฾าที่ของนักวิท ยุสมัครเล฽น ตามแผนยุทธศาสตรแการพัฒนากิจการวิทยุสมัครเล฽น ของ สํานักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศนแ และกิจการโทรคมนาคมแห฽งชาติ (2553: 41) ในเรื่องของบทบาท ของนักวิทยุสมัครเล฽นคือ ด฾านสังคม และการศึกษา ก฽อให฾เกิดการพัฒนาตนเองของพนักงานวิทยุสมัครเล฽น โดยการแลกเปลีย่ น ความรู฾ ประสบการณแ และความคิ ดเห็น รวมทั้งข฾อมูลข฽าวสาร เป็นการใช฾เวลาว฽างให฾เกิดประโยชนแ ด฾านเทคโนโลยี นักวิทยุ สมัครเล฽นได฾ทดลองและเผยแพร฽โหมดการสื่อสารใหม฽ เช฽น การติดต฽อสื่อสารผ฽านดาวเทียม การสื่อสารข฾อมูลแบบ Package Radio และอื่นๆ

464 วิทยุสื่อสารความถี่ประชาชน CB (Citizen Band) กับการประยุกต์ใช้ในภาคการเกษตร วิทยุสื่อสารความถี่ประชาชน เป็นวิทยุสื่อสารแบบสองทาง (Two-Way Radio Communications) ที่อนุญาตให฾ประชาชน ทั่วไป สามารถใช฾งานได฾เลยโดยไม฽ต฾องมีความรู฾ในด฾านเทคนิคแบบวิทยุสื่อสารประเภทอื่น คือวิทยุสื่อสารที่เรียกกันว฽าวิทยุ สื่อสารความถี่ประชาชน หรือซีบี ประชาชนธรรมดาสามารถใช฾งานกันได฾อย฽างถูกกฎหมาย เสียเพียงค฽าซื้อวิทยุสื่อสารและ ค฽าธรรมเนียมสําหรับใบอนุญาตใช฾งาน 500 บาท ก็สามารถใช฾งานได฾ตลอดอายุการใช฾งานของเครื่องวิทยุนั้น (สํานักงาน กสทช. , 2555: 19) วิทยุสื่อสารความถี่ประชาชน จึงเป็นที่นิยมสําหรับการใช฾งานของภาคเอกชน มีการใช฾งานอย฽างหลากหลาย เช฽น ด฾าน อุตสาหกรรม ด฾านสาธารณะภัย ด฾านการรักษาความปลอดภัย ด฾านบริการโรงแรม โรงพยาบาล และการพูดคุยสนทนาในคลื่น ความถี่ (ดนัยสมณแ มุสิกุล, 2556: 58) โดยวิทยุสื่อสารนั้นหากจําแนกตามลักษณะตัวเครื่องและลักษณะการใช฾งาน สามารถแบ฽งได฾ทั้งหมด 3 รูปแบบด฾วยกัน (ธิดา เด฽นพฤกษแธรรม, 2544: 25-26) คือ 1. มือถือ นิยมเรียกกันว฽าวอลแกกี้ทอลแกกี้ ( Walky-Talky) หรือแฮนดี้ทอลแกกี้ (Handy-Talky) เป็นตัวเครื่องที่มีขนาดเล็ก พกพาได฾ง฽าย ใช฾สําหรับการออกพื้นที่ภาคสนาม ใช฾พลังงานจากแบตเตอรี่ที่ติดอยู฽กับตัวเครื่อง 2. โมบาย (Mobile) ใช฾สําหรับการสื่อสารในยานพาหนะชนิดต฽างๆ ขนาดใหญ฽กว฽าแบบมือถือ มีกําลังส฽งที่สูงกว฽าเครื่องชนิด แรก จึงต฾องการแหล฽งพลังงานที่มากกว฽า มาจากแบตเตอรี่รถยนตแ หรือหม฾อแปลงไฟฟูากระแสสลับเป็นกระแสตรง ในบางครั้ง ติดตั้งในสถานีประจําที่เพราะประหยัดเนื้อที่ในการติดตั้ง และความสามารถใกล฾เคียงกัน 3. เบสสเตชั่น (Base Station) เป็นตัวเครื่องแบบติดตั้งประจําที่ เหมาะสําหรับการเป็นสถานีแม฽ข฽ายในการออกอากาศ บางครั้งสามารถนําเครื่องชนิดโมบายมาใช฾ทนแทนกันได฾เช฽นกัน สามารถติดต฽อได฾ระยะไกลที่สุด โดยสามารถนําองคแความรู฾ทางด฾านการจัดการการสื่อสาร และการใช฾เทคโนโลยีต฽างๆ เกี่ยวกับระบบวิทยุ มาประยุกตแ ใช฾ได฾ในการพัฒนาแวดวงการเกษตร ซึ่งการส฽งเสริมให฾ใช฾วิทยุสื่อสารในการใช฾งานภาคการเกษตรมี 2 ลักษณะคือ - ด฾านการสื่อสาร ใช฾วิทยุสื่อสารในการสื่อสารทุกๆ รูปแบบ ที่สามารถใช฾งานได฾ในทุกภาคส฽วน ตั้งแต฽กระบวนการผลิตที่ ต฾นน้ํา คือการเริ่มต฾นกระบวนการผลิต ไปจนถึงกระบวนการปลายน้ํา คือนําผลผลิตส฽งไปสู฽ผู฾บริโภค การสื่อสารแบบตัวต฽อตัว ของเกษตรกรผ฽านวิทยุสื่อสาร การสื่อสารแบบกลุ฽มของกลุ฽มสหกรณแการเกษตร การขนส฽งผลผลิต เพื่อลดต฾นทุนในการสื่อสาร ระยะยาว และสามารถใช฾เป็นข฽ายสํารองในการประสานงานเหตุฉุกเฉินในพื้นที่นั้นๆ กรณีเกิดภัยพิบัติ - ด฾านเทคโนโลยีการผลิต คือการใช฾วิทยุสื่อสารในการใช฾งานในเชิงเทคนิค ไม฽เกี่ยวกับการสื่อสารระหว฽างตัวบุคคล เช฽น ควบคุมเครื่องจักรกลเกษตรผ฽านระบบสื่อสารไร฾สาย ผ฽านสมารแทโฟน หรืออุปกรณแต฽างๆ ที่แปลงสัญญาณรหัสมาเป็นสัญญาณ วิทยุละส฽งออกไปยังเครื่องจักรเพื่อรับคําสั่งและทํางานต฽อไป การติดต฽อสื่อสารด฾วยวิทยุสื่อสาร ส฽วนมากจะเป็นในรูปแบบของเครือข฽าย ซึ่งกาญจนา แก฾วเทพ (2538) ได฾ให฾คําจํากัด ความของเครือข฽ายไว฾ว฽า คําว฽า Network ในภาษาอังกฤษให฾ภาพพจนแที่ชัดเจน คือ “Net” (ตาข฽าย) ที่โยงใยถึงกัน และพร฾อมที่จะ “Work” เมื่อต฾องการใช฾งาน ดังนั้นความหมายของ “เครือข฽าย” จึงหมายถึง รูปแบบหนึ่งของการประสานงานของบุคคล กลุม ฽ หรือองคแกร ที่ต฽างก็มีทรัพยากรของตัวเอง บุคคล กลุ฽มหรือองคแกร เหล฽านีเ้ ข฾ามาประสานงานกันอย฽างมีระยะเวลานาน พอสมควร แม฾อาจจะไม฽ได฾มีกจิ กรรมร฽วมกันอย฽างสม่ําเสมอก็ตาม แต฽ก็จะมีการวางรากฐานเอาไว฾ (เปรียบเสมือนมี สายโทรศัพทแต฽อไว฾) เมื่อฝุายใดฝุายหนึ่งมีความต฾องการที่จะขอความช฽วยเหลือ หรือขอความร฽วมมือกันกลุ฽มอื่น ๆ เมื่อ แก฾ปใญหาก็สามารถติดต฽อไปได฾ จะเห็นได฾ว฽าเครือข฽ายมีความสําคัญเป็นอย฽างยิ่งในการสื่อสาร จึงแบ฽งให฾มีการสื่อสารผ฽านโครงข฽ายวิทยุสื่อสารความถี่ ประชาชน CB สําหรับภาคการเกษตรทั้งหมด 4 เครือข฽ายคือ เครือข฽ายภายในฟารแมเกษตร เครือข฽ายภายในสหกรณแการเกษตร เครือข฽ายสําหรับขนส฽งสินค฾า พืชพลทางการเกษตร และเครือข฽ายสําหรับสถานทีร่ ับสินค฾า การใช้งานวิทยุสื่อสารในองค์กร

465 การใช฾งานจะใช฾ความถี่เฉพาะของแต฽ละพื้นที่ตามแต฽จะตกลงกันไว฾ และเข฾ารหัส DCS (Digital Code Squelch) เพื่อปูองกัน การรบกวนกันกับผู฾ใช฾ความถีร่ ฽วม หรือความถี่ข฾างเคียง ใช฾สําหรับสือ่ สารภายองคแกรทางการเกษตร อาทิ ในฟารแมเกษตร โดย จะประกอบไปด฾วยแรงงานจํานวนหนึ่ง ซึ่งเป็นแรงงานในครัวเรือน หรืออาจจะเป็นแรงงานที่ได฾รับการว฽าจ฾างเข฾ามา การใช฾วิทยุ สื่อสารจะช฽วยให฾การทํางานง฽ายขึน้ หากระหว฽างปฏิบัติงานขาดการติดต฽อและประสานงานกันที่ดีพอ จะทําให฾เสียเวลา มูลค฽า และโอกาสที่จะจัดการกับผลผลิตและนําส฽งไปยังผู฾บริโภค หลักการวางเครือข฽ายก็คือ ใช฾เครื่องวิทยุรบั ส฽งแบบแฮนดี้ 1 เครื่อง สําหรับควบคุมสั่งการ และเครื่องวิทยุแบบแฮนดี้ อีกจํานวนหนึ่ง สําหรับแรงงานเอาไว฾สําหรับเป็นเครื่องลูกข฽าย หรือวิทยุแบบ โมบาย 1 เครื่องหากพื้นที่ฟารแมมีเนื้อที่กว฾างเกินกว฽าระยะเครื่องแฮนดี้จะส฽งถึงกัน สายอากาศแบบติดตั้งประจําที่ 1 ชุด สําหรับรับส฽งสัญญาณวิทยุจากระยะไกลขึ้น สามารถใช฾รถยนตแเป็นสถานีก็ได฾เพื่อความคล฽องตัว เป็นการสื่อสารแบบซิมเพล็กซแ (Simplex) คือผลัดกันรับ – ส฽งข฾อความถึงกัน ไม฽สามารถพูดโต฾ตอบพร฾อมกันได฾ เกษตรกรสามารถใช฾ในการแจ฾งปใญหาในการทํางาน เช฽น ยาสําหรับฉีดพ฽นไม฽เพียงพอ พบปใญหาเกี่ยวกับระบบไฟฟูาทํา ให฾เครื่องจักรกลบางอย฽างไม฽ทํางาน ทําให฾การประสานงานในการแก฾ปใญหารวดเร็วยิ่งขึ้น จากเดิมที่จะต฾องเดินไปแจ฾งเอง หรือ ใช฾โทรศัพทแมือถือทําให฾เสียค฽าใช฾จา฽ ยในการโทรโดยใช฽เหตุ การเก็บเกี่ยวผลผลิต เช฽น การขึ้นกุ฾งจากบ฽อกุ฾ง สามารถส฽งทีมส฽วนหน฾าไปประเมินอุปกรณแที่ต฾องใช฾ เพื่อแจ฾งไปยังทีม หลักและเตรียมอุปกรณแและรถสําหรับขนส฽งผลผลิตได฾อย฽างเหมาะสม อีกทั้งยังแจ฾งไปยังศูนยแควบคุมเครือข฽ายสื่อสารของ สหกรณแทางการเกษตร เพื่อให฾เตรียมรับผลผลิตที่จับขึ้นมาได฾ และประสานงานกับคนขับรถส฽งผลผลิตต฽อไป การใช้งานวิทยุสื่อสารระหว่างองค์กรและหน่วยงานทางการเกษตร ในแต฽ละพื้นที่ หากเกษตรกรมีการรวมกลุม฽ กันอย฽างเข฾มแข็ง จะทําให฾เกิดการก฽อตั้งสหกรณแการเกษตรขึ้น เพื่อรับซื้อ ผลผลิตทางการเกษตรของสมาชิก ก฽อนจะส฽งต฽อไปยังผู฾บริโภค และต฽อรองในด฾านกลไกราคาต฽อพ฽อค฾าคนกลาง โดยการใช฾งาน จะใช฾ช฽องความถี่กลาง คือความถี่ที่ทุกคนที่อยู฽ในสหกรณแการเกษตรนั้น สามารถใช฾งานได฾ และเข฾ารหัส DCS (Digital Code Squelch) เพื่อปูองกันการรบกวนในการสื่อสารทางไกลจากการใช฾เครื่องส฽งที่กําลังสูง และสายอากาศที่อยู฽สูงทําให฾การรับ สัญญาณดีกว฽าเครือข฽ายแรก ให฾ตวั สหกรณแเองเป็นสถานีแม฽ข฽าย ใช฽เครื่องส฽งแบบโมบาย กําลังส฽ง 10 วัตตแ ติดตั้งสายอากาศที่มี ประสิทธิภาพสูง และให฾เกษตรกรทุกคนมีสถานะเป็นสถานีลูกข฽ายของสถานี แจกจ฽ายเครื่องวิทยุสื่อสารแบบแฮนดี้ให฾กับ เกษตรกรโดยตีทะเบียนใบอนุญาตเป็นของสหกรณแ ในรูปแบบของการให฾ยืมใช฾เพื่อเป็นการง฽ายในการใช฾งาน หรือเครื่องโมบาย แบบติดตั้งรถยนตแหากต฾องการติดเป็นสถานีรถยนตแ เพื่อใช฾งานภายในฟารแมตนเอง ใช฾เครื่องวิทยุนนั้ สื่อสารระหว฽างเกษตรกร กับตัวสหกรณแในการแจ฾งแม฽ข฽าย เมื่อจะนําผลผลิตเข฾าไปขายให฾ตัวสหกรณแ หรือต฾องการติดต฽อสอบถามข฽าวสารหรือ สถานการณแทางการเกษตร แบบเซมิดูเพล็กซแ (Semi-duplex) คือมีแม฽ข฽ายทําหน฾าที่ควบคุมการใช฾งานความถี่ (Network Control) นอกจากนี้ สถานีแม฽ข฽ายของสหกรณแการเกษตรสามารถแจ฾งข฽าวสารต฽างๆ ไปยังสมาชิกสหกรณแได฾โดยตรงผ฽านความถี่ นัดหมายเวลาใดเวลาหนึ่งของทุก ๆ วัน เพื่อทดสอบสัญญาณการสื่อสาร และแจ฾งข฽าวสารประจําวัน เช฽น สภาพอากาศประจํา วันนี้ ราคาของผลผลิตประจําวัน ข฽าวคราวการระบาดของโรคพืช โรคสัตวแต฽างๆ ข฽าวที่เกี่ยวข฾องกับตัวสมาชิกสหกรณแ และข฽าว ประกาศจากตัวสหกรณแการเกษตรเอง ในรูปแบบที่คล฾ายคลึงกับเสียงตามสาย แต฽วิธีนี้จะเป็นการสื่อสารแบบเฉพาะกลุ฽มกว฽า การทดสอบสัญญาณประจําวัน จะใช฾รูปแบบรหัส ว. แบบที่ตํารวจใช฾กัน คือ ว.16 โดยมีตัวเลข 1 – 5 แทนความชัดเจน ของสัญญาณเสียง เลข 1 ต่ําสุด เลข 5 ดีที่สุด อ฾างอิงมาจากระบบการเช็คความพร฾อมของวิทยุสมัครเล฽นที่ให฾ลูกข฽ายเรียกเข฾า มา ตัวอย฽างการสนทนาเพื่อเช็คสัญญาณ แม฽ข฽าย : ขณะนี้เวลา 17.00 น. สหกรณแการเกษตรท฽าช฽างมีข฽าวสารประจําวันจะมาแจ฾งดังนี้ .... สิ้นสุดข฽าว ประกาศ ขออนุญาตเช็คสัญญาณเพื่อเตรียมความพร฾อมในการสื่อสาร ให฾ลูกข฽ายสหกรณแท฽าช฾างเรียกเข฾ามาได฾” ท฽าช฽าง 012 : ท฽าช฽าง 012 เปลี่ยน แม฽ข฽าย : ท฽าช฽าง 012 เข฾ามาได฾

466 ท฽าช฽าง 012 : ท฽าช฽าง 012 อยู฽ที่บ฾านนาแดง ว.16-4 เปลี่ยน แม฽ข฽าย : ท฽าช฽าง 012 ว.1 บ฾านนาแดง ท฽าช฽าง 1 รับท฽านได฾ ว.16-5 17 55 สถานีตอ฽ ไปเรียกเข฾ามาได฾ การใช้งานวิทยุสื่อสารในการขนส่งผลผลิตทางการเกษตรและระบบ APRS ในกรณีของการขนส฽งผลผลิตการเกษตรในระยะทางไกลๆ และต฾องติดต฽อสื่อสารกับตลาดรับซื้อผลผลิต หรือศูนยแกระจาย สินค฾าต฽างๆ เกษตรกรจะใช฾คลื่นความถี่กลางสําหรับการสอบถามสภาพการจราจร อาจเป็นความถีร่ ฽วมกับกิจการอื่นๆ ทีต่ ฾องใช฾ ในการเดินทางแต฽ละจังหวัดในย฽าน 245 MHz ตามความเหมาะสม เพื่อที่จะสามารถขนส฽งผลผลิตไปยังปลายทางได฾ โดยจะ ติดตั้งวิทยุสื่อสารแบบโมบาย ในรถที่ใช฾ขนส฽งผลผลิตทางการเกษตร เพื่อสําหรับการสื่อสารกับตัวฟารแมเกษตรของตนเอง สหกรณแการเกษตร และศูนยแควบคุมเครือข฽ายประจําจังหวัด เพื่อสอบถามสภาพการจราจร และค฾นหาเส฾นทางที่สะดวกและ ใกล฾ทสี่ ุดสําหรับรับส฽งผลผลิตแบบเรียลทาม (Real time) ผ฽านผู฾ใช฾งานจริงบนท฾องถนนสายต฽างๆ อีกทั้งยังสามารถใช฾งานระบบติดตามรถและผลผลิตของเจ฾าของผลผลิตได฾ผ฽านทางระบบ APRS (Automatic Position Reporting System) คือระบบรายงานพิกัดอัตโนมัติ ที่พัฒนาโดยนักวิทยุสมัครเล฽นชาวอเมริกา หลักการทํางานคืออุปกรณแวิทยุที่ เชื่อมต฽อกับชุดอุปกรณแและ GPS จะรายงานตําแหน฽งและข฾อมูลของสถานีผ฽าน Packet Radio และใช฾ APRS Protocol ในการส฽ง ข฾อมูลผ฽านวิทยุสื่อสารไปยังสถานีรับ ที่ตั้งอยู฽ประจําที่ ผ฽านทางอีกช฽องความถี่ต฽างหาก นํามารวบรวมในเครื่องรับวิทยุในสถานี ประจําที่นั้น และแปลงค฽ารหัสที่รับมากระจ฽ายต฽อผ฽านเครือข฽ายอินเตอรแเน็ต สามารถทําให฾ติดตามว฽าผลผลิตของเกษตรกรไปถึง เปูาหมายตามเวลาที่กําหนดหรือไม฽ มีการออกนอกเส฾นทางหรือแวะพักที่จุดใดหรือเปล฽า (กมล นาคชุ฽ม, 2559) การใช้งานวิทยุสื่อสารในการรับข้อมูลและเตรียมพร้อมพื้นที่สาหรับรองรับผลผลิต จุดหมายปลายทางของแหล฽งที่รับผลผลิตของเกษตรกร จะมีความถี่อีกช฽องความถี่หนึ่งสําหรับติดต฽อสื่อสารเข฾าไป เป็น ความถี่สําหรับโรงงานอุตสาหกรรม หรือแหล฽งที่รับผลผลิตทางการเกษตรนั้นๆ ไปสําหรับการแปรรูป หลังจากแจ฾งสถานี ปลายทางเพื่อเตรียมพร฾อมสําหรับการรับผลผลิตและเตรียมพร฾อมในการลงสินค฾า เพื่อรายงานสถานะของสินค฾าอีกครั้งเพื่อ ยืนยันจากข฾อมูลเบื้องต฾นที่ได฾รับจากต฾นน้ํา คือสหกรณแการเกษตรหรือฟารแมของเกษตรกร ถือเป็นการลงทะเบียนล฽วงหน฾า เพื่อที่จะได฾ประหยัดเวลาในการนําสินค฾าเข฾าไปส฽ง และลดระยะเวลาในการจัดส฽งผลผลิตอันเนื่องมาจากความล฽าช฾าของมนุษยแ เอง โดยจะเป็นการติดต฽อสื่อสารเข฾าไปเมื่อเดินทางเข฾าไปในระยะของสัญญาณวิทยุ รูปแบบการสนทนา จะเป็นรูปแบบของการยืนยันสถานะผลผลิตทางการเกษตรที่เกษตรกรขนส฽งมา ว฽าอยู฽ในสภาพใด ตรงกับที่แจ฾งไว฾หรือไม฽ รถยนตแที่นาํ มาเป็นยี่ห฾อใด รุ฽นใด ทะเบียนใด เพื่อนําไปแจ฾งกับฝุายรักษาความปลอดภัยของโรงงานใน การอนุญาตและมอบบัตรผ฽านให฾กบั รถคันดังกล฽าว ลดเวลาในการต฽อแถวรอลงทะเบียนหน฾าโรงงาน เพื่อซักถามรายละเอียด ต฽างๆ และนําสินค฾าเข฾าสูส฽ ายการผลิตได฾อย฽างรวดเร็ว ตอบสนองความต฾องการของผู฾บริโภคได฾อย฽างรวดเร็ว การใช้งานวิทยุสื่อสารควบคุมการทางานเครื่องจักร จากผลการทดสอบของเครื่องควบคุมระบบการทํางานอุปกรณแต฽างๆด฾วยวิทยุสื่อสาร จากการทดสอบ พบว฽าการรับ / ส฽ง ข฾อมูลในการควบคุมระบบนั้น สามารถควบคุมได฾ในระยะทางสูงสุด 1 กิโลเมตรในที่โล฽งแจ฾ง เครื่องสามารถทํางานได฾อย฽างมี ประสิทธิภาพ โดยสามารถควบคุมระบบต฽างๆ อาทิ ระบบเปิด - ปิดประตู ระบบไฟแสงสว฽าง และระบบอัตโนมัติ แสดงให฾เห็น ว฽าการทํางานของอุปกรณแที่ควบคุมผ฽านระบบ DTMF นั้นมีประสิทธิภาพ (นิรุตมแ กุลสุวรรณแ และ สมศักดิ์ อรรคทิมากูล, 2551: 52) นอกจากวิทยุสื่อสารจะสามารถใช฾ในการติดต฽อสื่อสารกันในระยะไกลแล฾ว ยังสามารถใช฾ควบคุมการสั่งการอุปกรณแต฽างๆ ผ฽านทางระยะไกล และรายงานสถานะการทํางานของเครื่องจักรแต฽ละชิ้นได฾อีกด฾วย ผ฽านการทํางานของทั้งการทํางานแบบปฐม ภูมิ ผ฽านทางวิทยุสื่อสารโดยตรงทางย฽านความถี่ที่ใช฾งานในการสื่อสารอยู฽แล฾ว ด฾วยระบบ DTMF (Dial Tone Multi Frequency) และ แบบทุติยภูมิ คือการรับคําสั่งการทํางานผ฽านซอฟแวรแต฽างๆ แปลงชุดคําสั่งไปยังเครื่องส฽งสัญญาณวิทยุในย฽านความถี่เฉพาะ และส฽งคําสั่งไปยังเครื่องจักรกลทางการเกษตรนั้นๆ ทําการถอดรหัส แล฾วทํางานตามคําสั่ง ทําให฾เกษตรกรไม฽จําเป็นจะต฾องลง

467 ไปควบคุมเครื่องจักรกลนั้นด฾วยตนเอง เพียงแค฽สั่งการผ฽านทางไกลก็สามารถทํางานได฾แล฾ว ในเบื้องต฾นจะเป็นการอธิบายการสั่ง การทํางานเครื่องจักรผ฽าน DTMF (Dial Tone Multi Frequency) DTMF หรือ ไดอัลโทน มัลติฟรีเควนซี คือรูปแบบรหัสแบบ 2 ความถี่วิ่งคู฽กันและออกอากาศออกไป ความถี่ที่เกิดขึ้นนี้จะ เป็นค฽ามาตรฐานสากล ซึ่งจะคุ฾นเคยกันดีในการใช฾ทํารายการต฽างๆ ในโทรศัพทแมือถือ ที่แต฽ละหมายเลข จะมีคําสั่งการทํางานที่ ต฽างกันไป เมื่อกดหมายเลขหรือคําสั่งนั้นไปแล฾ว ระบบจะพาไปสู฽คําสั่งที่ผู฾ใช฾เลือกไว฾ตามหมายเลขที่กด โดยหลักการทํางาน ระบบ DTMF ในวิทยุสื่อสารนั้นก็ไม฽ต฽างกัน จากหลักการทํางานที่กล฽าวไว฾ข฾างต฾น เกษตรกรสามารถสั่งงานอุปกรณแต฽างๆ ที่ไม฽ได฾มีความซับซ฾อนมากมายนัก ผ฽านระบบ DTMF อย฽างง฽ายดาย ด฾วยการติดตั้งแผงวงจรสําหรับรับคําสั่งไปที่อุปกรณแหรือเครื่องจักรนั้นๆ เสร็จแล฾วปูอนคําสั่งการทํางานลง ไป และเชื่อมต฽ออุปกรณแนั้นเข฾ากับเครื่องรับวิทยุที่ตั้งความถี่ตรงกับความถี่สําหรับใช฾สนทนาปกติที่ใช฾กัน เมื่อจะใช฾งานก็ สามารถออกคําสั่งจากหน฾าเครื่องวิทยุสื่อสารของเกษตรกรได฾เลย ไม฽จําเป็นจะต฾องมีอุปกรณแเสริมแยกออกมา ตัวอย฽างการทํางาน ในเครือข฽ายทีเ่ ชื่อมต฽อไว฾ ประกอบด฾วย สถานะของอุปกรณแทุกชิ้น กด *90 กด *9x ตามด฾วยเลขเพื่อเช็คสถานะรายชิ้น 1. ควบคุมประตูรั้วเปิดปิดหน฾าฟารแม กด *11 เพื่อเปิด กด *12 เพื่อปิด 2. ควบคุมไฟฟูาส฽องสว฽างบริเวณฟารแม กด *21 เพื่อเปิด กด *22 เพื่อปิด 3. ควบคุมเครื่องจักรกลเติมอากาศ กด *31 เพื่อเปิด กด *32 เพื่อปิด หากต฾องการจะตรวจสอบว฽าประตูหน฾าเปิดอยู฽หรือไม฽ ให฾กดคียแออกอากาศค฾างไว฾ ตามด฾วยปุ​ุม *91 แล฾วปล฽อยคียแ ระบบ จะรายงานสถานะของประตูหน฾ามาว฽าเปิดอยู฽ หรือปิดอยู฽ หากปิดอยูแ฽ ล฾วต฾องการให฾เปิด ให฾กดคียแออกอากาศค฾างไว฾ ตามด฾วย *11 คําสั่งก็จะถูกเข฾ารหัสและส฽งออกอากาศออกไป เมื่ออุปกรณแ DTMF ที่ประตูรับคําสั่งและถอดรหัสออกมา ประตูก็จะเปิด ตามคําสั่งที่สั่งมา (West Michigan Amateur Radio Club, 2016) นอกจากการใช฾งานในฟารแมเกษตรแล฾ว ระบบ DTMF ยังสามารถนําไปประยุกตแใช฾กับสถานีควบคุมข฽ายขนาดใหญ฽ ในกรณี ที่มีการอนุญาตให฾ใช฾ย฽านความถี่สาํ หรับภาคการเกษตรโดยเฉพาะ จะทําให฾การทํางานและประสานงานระหว฽างแม฽ข฽าย คือ สหกรณแการเกษตร และลูกข฽ายคือสมาชิกสหกรณแทเี่ ป็นเกษตรกร สามารถทําได฾ดีขึ้นและได฾ประโยชนแจากการความถี่ที่เป็น ทรัพยากรของชาติได฾เต็มประสิทธิภาพมากขึ้น ความคุ้มค่าในการใช้งานวิทยุสื่อสารกับภาคการเกษตร การสื่อสารที่มีความรวดเร็วมากขึ้น ทําให฾ผู฾ใช฾งานเกิดการเปลี่ยนแปลงเรื่องความรู฾สึกต฽อกาลเวลา การพัฒนาทาง เทคโนโลยีเป็นไปอย฽างรวดเร็ว ทําให฾เวลากลายเป็นสิ่งที่มีความสําคัญมากในความรู฾สึกของคนจํานวนมาก (กาญจนา แก฾วเทพ, 2545) สอดคล฾องกับ ชัชชาติ สิทธิพันธุแ (2557) อดีตรัฐมนตรีว฽าการกระทรวงคมนาคม ที่ได฾พูดถึงมูลค฽าของเวลาไว฾ว฽า “ในปี 2536 เราอนุมัติโครงการรถไฟทางคู฽ เวลานั้นใช฾งบประมาณ 80,000 ล฾านบาท มาวันนี้เราต฾องใช฾เงิน 400,000 ล฾านบาท และถ฾าเรา ไม฽ทําวันนี้ นักเรียนที่มานั่งฟใงในสภาที่ต฾องทําในอนาคต อาจจะต฾องจ฽าย 2 ล฾านล฾านแล฾วทําได฾แค฽รถไฟทางคู฽ก็ได฾ เวลามีมูลค฽า" การใช฾งานวิทยุสื่อสารในการสื่อสารภายใน เพื่อควบคุมอุปกรณแและเครื่องจักรต฽างๆในฟารแม สามารถช฽วยลดต฾นทุนใน การทํางาน และช฽วยเพิ่มผลกําไรให฾ เนื่องจากไม฽มีค฽าใช฾จ฽ายรายเดือนในการใช฾งาน เปรียบเทียบกับโทรศัพทแมือถือ หรือ Tablet จึงไม฽ต฾องเสียเงินในส฽วนนี้ ข฾อมูลจากศูนยแข฾อมูลและวิจัยเศรษฐกิจโทรคมนาคมระบุว฽า รายรับเฉลี่ยต฽อเลขหมายของบริการ โทรศัพทแเคลื่อนที่ ณ สิ้นไตรมาสที่ 4 ปี 2558 ARPU แบบ Postpaid อยู฽ที่ 551 บาท (สํานักวิชาการและจัดการทรัพยากร โทรคมนาคม สายงานกิจการโทรคมนาคม กสทช, 2558) เครื่องโทรศัพทแเคลื่อนที่ระดับกลางอยู฽ที่ประมาณ 5, 000 บาท เปรียบเทียบกับวิทยุสื่อสาร วิทยุสื่อสารไม฽มีค฽าใช฾จ฽ายรายเดือน มีเพียงค฽าใช฾จ฽ายในการซื้อตัววิทยุสื่อสาร ราคาประมาณ 4,000 บาทต฽อเครื่อง ใบอนุญาต 500 บาท และค฽าอุปกรณแเสริมต฽างๆ สําหรับใช฾งาน อาทิ ชุดสายอากาศสําหรับสถานีประจําที่ ถือ เป็นการลงทุนเพื่อใช฾งานในระยะยาว เมื่อการทํางานในฟารแม และในพื้นที่สหกรณแการเกษตรมีประสิทธิภาพ ก็จะทําให฾ลด

468 เวลาในการเก็ บ เกี่ ย วผลผลิ ต และสามารถจั ด ส฽ ง ได฾ ร วดเร็ ว ขึ้ น ทํ า ให฾ ร อบในการจั ด ส฽ งผลผลิ ต มี ม ากขึ้ น ส฽ ง ผลให฾ มี ผ ล ประกอบการที่ดีขึ้นตามไปด฾วย ตารางที่ 1 เปรียบข฾อมูลระหว฽างวิทยุสื่อสารความถี่ประชาชนและสมารแทโฟน

ค่าใช้จ่าย ระยะเวลาในการ ใช้งาน ความคล่องตัวใน การสื่อสาร หน้าจอแสดงผล ความเป็นส่วนตัว

วิทยุสื่อสารความถี่ประชาชน ค฽าเครื่องวิทยุสื่อสาร และใบอนุญาต ไม฽ เสียค฽าใช฾งานเครือข฽ายรายเดือน ใช฾งานแค฽เพียงด฾วยเสียง (Voice) จึงทําให฾ กินพลังงานจากแบตเตอรี่ได฾น฾อยกว฽า ทํา ให฾ทํางานได฾ยาวนาน เป็ น การส฽ ง สั ญ ญาณโดยตรงจากเครื่ อ ง วิ ท ยุ ถึ ง เครื่ อ งวิ ท ยุ ใ นเครื อ ข฽ า ย ไม฽ ต฾ อ ง พึ่งพาระบบใดระหว฽างส฽งสัญญาณ มีขนาดเล็ ก แสดงเฉพาะข฾อมูล ที่ จําเป็ น เท฽านั้น ข฾ อ ควมสามารถฟใ ง ได฾ ใ นช฽ อ งความถี่ เดียวกัน ทําได฾เพียงเข฾ารหัสเพื่อคัดกรองผู฾ สนทนาด฾วยเท฽านั้น

สมาร์ทโฟน ตัวเครื่องสมารแทโฟน และค฽าใช฾จ฽ายในการ ใช฾งานเครือข฽าย ใช฾ ง านครบถ฾ ว นทุ ก ด฾ า น ทั้ ง ด฾ า นเสี ย ง (Voice) และข฾อมูล (Data) ทําให฾ต฾องใช฾ พลังงานที่มากกว฽าในการทํางาน จํา เป็ น ต฾อ งพึ่ ง พาเสาเครื อ ข฽ ายสั ญ ญาณ หากในพื้นที่มีโครงข฽ายไม฽ครอบคลุม อาจ ทําให฾การติดต฽อสื่อสารไม฽มีเสถียรภาพ หน฾าจอใหญ฽ ใช฾งานได฾หลากหลาย เลือก ปรับได฾ตามที่ต฾องการ ข฾อมูลมีการเข฾ารหัสโดยระบบปฏิบัติการ และแอปพลิเคชั่นก฽อนจะส฽งออกไป

เพื่อให฾การใช฾งานวิทยุสื่อสารกับภาคการเกษตรมีประโยชนแและคุ฾มค฽า จําเป็นต฾องคํานึงถึงกติกามารยาทในการใช฾ วิทยุสื่อสาร เนื่องจากวิทยุสื่อสารปใจจุบันส฽วนใหญ฽ ยังเป็นระบบอนาล็อก ทําให฾รูปแบบการสนทนานั้นยังเป็นแบบกลุ฽มอยู฽ เมื่อ พูดคุยสนทนาออกไปในช฽องความถี่ ทุกคนที่อยู฽ในช฽องความถี่นั้นก็จะสามารถรับสัญญาณเสียงนั้นได฾ แม฾จะแก฾ปใญหาเบื้องต฾น ด฾วยการเข฾ารหัส DCS (Digital Code Squelch) แล฾วก็ตาม แต฽ก็อาจจะเกิดปใญหาจากภายในช฽องรหัสย฽อยนี้เองได฾ จากการแย฽งช฽อง ความถี่ในการสนทนา จึงต฾องมีกติกามารยาทในการใช฾งานความถี่ เพื่อความสะดวกและเป็นระเบียบปฏิบัติ ปูองกันความ ขัดแย฾งภายในหมู฽เกษตรกรที่ใช฾วิทยุสื่อสาร ทั้งทางตรงคือคู฽ขัดแย฾ง และทางอ฾อมคือเกษตรกรรายอื่นๆ ที่สแตนบายอยู฽ในช฽อง ความถี่ ควรใช฾หลักถ฾อยที ถ฾อยอาศัย แบ฽งปในกันใช฾ความถี่ เพื่อความสะดวกในการใช฾งานสําหรับผู฾ที่ต฾องการใช฾งาน (ธิดา เด฽น พฤกษแธรรม, 2544: 67-69) และในการใช฾ความถี่สนทนาร฽วมกับการควบคุมเครื่องจักรกลต฽างๆ จะต฾องรับสัญญาณเข฾ามาใน รูปแบบของรหัสเสียงเฉพาะ ที่ต฾องใช฾ชุดคําสั่งเฉพาะในการแปลความหมายเช฽น DTMF จําเป็นต฾องใช฾ความต฽อเนื่องในการส฽ง สัญญาณ ผู฾ใช฾จึงไม฽ควรก฽อกวนด฾วยการกดคียแออกอากาศตัดสัญญาณนั้น ทําให฾คําสั่งที่ส฽งไปไม฽สมบูรณแจนทําให฾เกิดความ เสียหายต฽อการทํางานของเครื่องจักรนั้น บทสรุป บทบาทของเทคโนโลยีการสื่อสารไร฾สาย ยังคงมีความสําคัญมากขึ้นทุกวัน ท฽ามกลางความก฾าวหน฾าของเทคโนโลยีที่ก฾าว รุดหน฾าขึ้นไปทุกวันอีกทั้งการนํามาประยุกตแใช฾กับการส฽งสัญญาณวิทยุสื่อสารระบบอื่นๆนอกจากการสนทนาเช฽นระบบ DTMF ด฾วยแล฾วนั้น ทําให฾การใช฾งานสามารถสร฾างสรรคแได฾มากขึ้น จึงเหมาะสมแล฾วที่จะนํามาใช฾งานในภาคการเกษตร เพื่อลดต฾นทุน ให฾กับเกษตรกร และสร฾างเม็ดเงินที่มากขึ้นอันเนื่องมาจากการสูญเสียเวลาที่น฾อยลงในการจัดการผลผลิตและการคัดสรรคแก฽อน นําส฽งไปถึงมือผู฾บริโภคต฽อไป

469 ในไม฽ช฾าเราจะได฾เห็นเกษตรกรไทย ได฾ใช฾เทคโนโลยีที่มีความทันสมัยมากยิ่งขึ้น ก฾าวทันวิ ทยาการจากต฽างประเทศ สามารถสร฾างผลผลิตปูอนให฾สู฽ตลาดโลกได฾อย฽างต฽อเนื่อง กลับมาเป็นรายได฾หลักของประเทศ สมกับฉายาที่ว฽า “กระดูกสันหลัง ของชาติ” ได฾อีกครั้งและสามารถใช฾งานเครือข฽ายวิทยุสื่อสารได฾อย฽างเต็มประสิทธิภาพ ส฽งผลให฾เกิดการใช฾งานคลื่นความถี่ ซึ่ง ถือว฽าเป็นทรัพยากรของชาติได฾อย฽างมีประโยชนแสูงสุด

470

กมล นาคชุม่ . 2559. Thailand APRS Network.

เอกสารอ้างอิง [Online] เข้ าถึงได้ จาก :

http://pioneer.netserv.chula.ac.th/~ntinnawa/aprs.html [11 กันยายน 2559]

กาญจนา แก้ วเทพ. 2538. "การพัฒนาแนววัฒนธรรมชุมชนโดยถือมนุษย์เป็ นศูนย์กลาง." วารสารมหาวิทยาลัย ศิลปากร. กาญจนา แก้ วเทพ. 2545. เมื่อสื่อส่ องและสร้ างวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ : คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ชัชชาติ สิทธิพนั ธุ์. 2557. Facebook ชัชชาติ สิทธิพันธุ์. [Online] เข้ าถึงได้ จาก: https://www.facebook.com/chadchartofficial/photos/a.536355946425262.1073741826.532747 176786139/665118790215643 [5 กันยายน 2559] ดนัยสมณ์ มุสกิ ลุ . 2556. การศึกษาแนวทางการปรับปรุ งการบริหารคลื่นความถี่สาหรับประชาชน (245 MHz). วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต, การจัดการโทรคมนาคม มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์. ธิดา เด่นพฤกษ์ ธรรม. 2544. คู่มือนักวิทยุ. กรุงเทพฯ : สานักงานนิตยสาร 100 วัตต์. นิรุตม์ กุลสุวรรณ์ และ สมศักดิ์ อรรคทิมากูล. 2551. "การออกแบบระบบควบคุมและแจ้ งเตือนภัยผ่ านระบบวิทยุ สื่อสาร 245 เมกกะเฮิรตซ์ ." การประชุมทางวิชาการระดับชาติด้านครุศาสตร์ อตุ สาหกรรม ครัง้ ที่ 1. 1 : 4653. สานักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ. 2553. แผน ยุทธศาสตร์ การพัฒนากิจการวิทยุสมัครเล่ น. กรุงเทพฯ : คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการ โทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ. สานักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ. 2555. คู่มืออบรม พนักงานวิทยุสมัครเล่ นเพื่อรับประกาศนียบัตรพนักงานวิทยุสมัครเล่ นขัน้ ต้ น. กรุงเทพฯ : คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ. สานักวิชาการและจัดการทรัพยากรโทรคมนาคม สายงานกิจการโทรคมนาคม กสทช. 2558. รายงานสภาพตลาด โทรคมนาคมประจาไตรมาสที่ 4 ปี 2558. กรุงเทพฯ : คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ.

West Michigan Amateur Radio Club. 2016. W8LRC Repeater DTMF Commands. [Online] Available: http://w8lrc.org/about-us/club-documents/repeater-dtmf-commands/ [2016, September 16]

471

การปรับตัวของธุรกิจเกษตรในยุคเศรษฐกิจดิจิทัล ศุภพิชญแ แสงมณี 56040713 บทนา ปใจจุบันสังคมไทยกําลังอยู฽ในยุคสมัยที่เทคโนโลยีสารสนเทศและอินเตอรแเน็ตเข฾ามามีบทบาทในชีวิต เรามากขึ้น เทคโนโลยี เหล฽ า นี้ ทั้งอํานวยความสะดวก เปลี่ ยนแปลงความเป็นอยู฽ไ ปในทางที่ดีขึ้น มาเป็ น เครื่องมือช฽วยทําให฾ใช฾ชีวิตง฽ายขึ้น แต฽สภาวะทางเศรษฐกิจของประเทศไทยกลับไม฽ดีขึ้นตามสมัยของเทคโนโลยี ยังอยู฽ในสภาวะติดกับดักชนชั้นกลาง ภาครัฐและเอกชนเล็งเห็นว฽าเทคโนโลยีในปใจจุบันสามารถที่จะมาช฽วย ยกระดับความเป็นอยู฽ของประชาชนไทยได฾ จึงมีการผลักดันนโยบายเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจเพื่อให฾ส อดคล฾องกับ ยุคสมัยปใจจุบัน ชื่อว฽า นโยบายเศรษฐกิจดิจิทัล (Digital Economy) ขึ้นมาโดย ม.ร.ว.ปรีดิยาธร เทวกุล รอง นายกรัฐมนตรี ฝุายเศรษฐกิจ ผ฽านการนําเสนอนโยบายต฽อ พลเอก ประยุทธแ จันทรแโอชา นายกรัฐมนตรี เพื่อ นําไปแถลงต฽อสภานิติบัญญัติแห฽งชาติ (สนช.) โดยนโยบายมี การกล฽าวไว฾ว฽าต฾องมีการผลักดัน สนับสนุนให฾เกิด เศรษฐกิจดิจิทัลขึ้น เพื่อพัฒนาภาคการเกษตรอุตสาหกรรม บริการต฽าง ๆ แบบดั้งเดิมของไทยให฾ดีกว฽าเดิมให฾ สอดคล฾องกับเทคโนโลยียุคปใจจุบัน นโยบายเศรษฐกิจดิจิทัลนั้นได฾กล฽าวถึงยุทธศาสตรแที่ส฽งผลดีต฽อการพัฒนาภาคการเกษตรและธุรกิจ เกษตร อาทิ ยุทธศาสตรแที่ 1 การพัฒนาโครงสร฾างพื้นฐานดิจิทัลประสิทธิภาพสูงให฾ครอบคลุมทั่วประเทศ เพื่อ เป็นการลดต฾นทุนการประกอบการไม฽ว฽าการผลิต ด฾านการขาย ทั้งนี้ เนื่องจากในอดีตไม฽มีเทคโนโลยีสารสนเทศ และอินเตอรแเน็ตเพื่อการติดต฽อสื่อสาร อาทิ อีเมลแ โทรศัพทแมือถือ Conference Call ส฽งผลให฾ค฽าใช฾จ฽ายในการ ดําเนินการ (Transaction Cost) สูง (อานันทแ เกียรติสารพิภพ, 2558) ต฽อมาคือ ยุทธศาสตรแที่ 2 การ ขับเคลื่อนเศรษฐกิจด฾วยเทคโนโลยีดิจิทัล เนื่องจากปใจจุบันเทคโนโลยีต฽าง ๆ กําลังเติบโต สมารแทโฟน (Smart Phone) เป็นเรื่องใกล฾ตัวเรา การเข฾าถึงอินเตอรแเน็ตเป็นเรื่องง฽ายขึ้น พานิชยแอิเล็กทรอนิกสแหรืออีคอมเมิรแซ (ECommerce) จึงขยายตัวขึ้นอย฽างกว฾างขวาง ส฽งผลให฾ค฽าดําเนินการต่ําลง อาทิ การขายสินค฾าทางการเกษตร ผ฽านทางอินเตอรแเน็ตโดยไม฽ต฾องมีหน฾าร฾าน ทําให฾เกิดการค฾าขายอย฽างสะดวกสบายโดยไม฽ต฾องไปซื้อขายถึงหน฾า ร฾าน เกษตรกรมีโมบายแอพพลิเคชัน (Mobile Application) สําหรับการค฾าขายสินค฾าทางการเกษตร GPS บอกตําแหน฽งของตนว฽าควรจะปลูกพืชพันธุแอะไรในปีนั้น เป็นต฾น จาก 2 ใน 3 ยุทธศาสตรแของนโยบายเศรษฐกิจดิจิทัลข฾างต฾น ถ฾าหากสามารถนํามาประยุกตแในภาค การเกษตรและธุรกิจเกษตร ปรับตัวใช฾เทคโนโลยีดิจิทัลได฾อย฽างเหมาะสมให฾เข฾ากับนโยบายของเศรษฐกิจดิจิทัล ก็จะก฽อเกิดผลประโยชนแต฽อภาคการเกษตรอย฽างมาก ส฽งผลให฾ธุรกิจเกษตรเจริญเติบโตยิ่งขึ้นไปตามลําดับ ความหมายของธุรกิจเกษตร ทุกสาขา ทุกอาชีพต฾องมีการผลิตผลิตภัณฑแ ผลงานต฽าง ๆ ของตัวเอง ไม฽ว฽าจะนํามาใช฾งานในแขนง ต฽าง ๆ หรือนํามาใช฾เพื่อการอุปโภค บริโภคเพื่อดํารงชีวิต เป็นเครื่องมือช฽วยทําให฾ชีวิตนั้นง฽ายขึ้น ธราพงศแ ศรีสุ ชาติ (2529) ได฾ศึกษาว฽า ตั้งแต฽ในอดีตมนุษยแยุคก฽อนประวัติศาสตรแรู฾จักการคิดค฾นเครื่องมือต฽าง ๆ ในการดํารง ชีพเพื่อความอยู฽รอด เช฽น มนุษยแยุคหินรู฾จักการประดิษฐแเครื่องมือหินแบบหยาบ ๆ เพื่อการล฽าสัตวแ นําหนังสัตวแ

472

มาเป็น เครื่องนุ฽งห฽ม มนุษยแยุคโลหะรู฾จั ก การประดิษฐแเครื่องมือต฽าง ๆ จากโลหะ เช฽น ยุคทองแดงรู฾จักการ ประดิษฐแอาวุธจากทองแดงใช฾ทดแทนหินเพื่อการล฽าสัตวแ ต฽อมายุคสําริดเริ่มรู฾จักการหล฽ออาวุธ , เสื้อเกราะ, ภาชนะต฽าง ๆ และของใช฾ จนต฽อมาพัฒนาจนมาถึงยุคเหล็กมีอุตสาหกรรมเหล็กขึ้นมา การเกษตรในยุคนี้เฟื่อง ฟูขึ้นมาเป็นระบบเกษตรกรรม มีการเลี้ยงสัตวแ เพาะปลูกอย฽างเป็นรูปกรรม มนุษยแมีอารยะธรรมเป็นของตัวเอง มากขึ้น รู฾จักการติดต฽อค฾าขายกับมนุษยแต฽างดินแดน ข฾ามดินแดนเพื่ อการแลกเปลี่ยนผลิตภัณฑแที่ตัวเองได฾ผลิต ขึ้นมากับ มนุษยแอีกดินแดนหนึ่ง เกิดการแลกเปลี่ ยนกันไปมากว฾างขึ้นจนกลายเป็น “ธุรกิจ ” ตั้งแต฽ในอดีต จนกระทั่งยุคปใจจุบัน จะเห็นได฾ว฽ามนุษยแมีการแลกเปลี่ยนผลิตภัณฑแกันและกันเพื่อตอบสนองความต฾องการของตนเองมา ตั้งแต฽ในอดีตกาล จนกระทั่งยุคปใจจุบันมีแลกเปลี่ยนสินค฾าและบริการต฽าง ๆ ผ฽านตัวกลางที่เรียกว฽า “เงินตรา” ซึ่งสิ่งนี้เป็นที่ยอมรับในการแลกเปลี่ยน เป็นสิ่งที่ใช฾ซื้อขายสินค฾าและบริการต฽าง ๆ เพื่อตอบสนองความพึง พอใจ การซื้อขายแลกเปลี่ยนจนก฽อเกิดกลายเป็นธุรกิจไปแล฾ว เกษมสุ ข บุญญา (2545) ได฾กล฽ าวไว฾ว฽า “ความหมายของธุรกิจ (Business) หมายถึง การดําเนิน กิ จ กรรมในด฾ า นการผลิ ต (Production) การจั ด จํ า หน฽ า ย (Distributions) และการบริ ก าร (Business Services)” ศิณี ยแ สั ง ขแรั ศ มี (2529) ได฾ กล฽ า วไว฾ ว฽า “ธุ ร กิ จเกษตร (Agribusiness) หมายถึ ง การดํา เนิ น งาน ทั้งหลายในด฾านที่เกี่ยวกับการผลิต การจัดจําหน฽ายปใจจัยการผลิตสินค฾าเกษตร กิจกรรมระดับไร฽นา การเก็บ รักษา การแปรรูปและการจัดจําหน฽ายสินค฾าเกษตร ตลอดจนผลพลอยได฾จากสินค฾าเกษตร”

ภาพที่ 1 โปสเตอรแกิจกรรมเกษตรเจ฾าคุณทหารแฟรแ กิจกรรมจากธุรกิจเกษตร ที่มา: คณะเทคโนโลยีการเกษตร สจล. (2558) ธุรกิจเกษตรในปใจจุบันมีการดําเนินกันอย฽างมากมายหลายสาขา หลายแขนงตามแต฽กิจกรรมของ การเกษตรนั้น เช฽น อาชีพการทํานา ทําไร฽ ทําสวน ประมง ปศุสัตวแ ปุาไม฾และเลี้ยงสัตวแ ลักษณะอาชีพดังกล฽าว มีการผลิตสินค฾า ผลิตภัณฑแเพื่อการอุปโภค บริโภค เพื่อสนองความต฾องการพื้นฐานของมนุษยแ ต฽อมาคือการ แลกเปลี่ยน ซื้อ-ขายกันและกันจนกลายเป็นธุ รกิจในเครือการเกษตร แต฽ทว฽าการแลกเปลี่ยน ซื้อขายกันและ กันในกลุ฽มเกษตรกรชาวไทยในปใจจุบันยังมีความยากลําบากในการซื้อ -ขาย ต฾นทุนในการดําเนินการค฾าขายสูง ฐานลูกค฾าแคบ เกษตรกรยังคงใช฾วิทยาการเดิม ๆ ในการทําการเกษตร ทําให฾การเกษตรในปใจจุบันยังล฾าสมัย เมื่อเทียบกับเทคโนโลยีดิจิทัลในยุคปใจจุบัน ในจุดนี้ถ฾าหากสามารถนํานโยบายเศรษฐกิจดิจิทัลที่ภาครัฐและ

473

เอกชนได฾ร฽วมกันร฽างขึ้นมา นํายุทธศาสตรแของนโยบายมาปรับใช฾ในภาคการเกษตร ซึ่งจะสามารถพัฒนาธุรกิจ เกษตรไปสู฽อีกระดับหนึ่ง เศรษฐกิจดิจิทัลในประเทศไทย ประเทศไทยปใจจุบันเริ่มเข฾า สู฽ยุคระบบเศรษฐกิจและเทคโนโลยีดิจิทัล เทคโนโลยีสารสนเทศเข฾ามามี บทบาทในชีวิตเรา เทคโนโลยีส ารสนเทศไม฽ใช฽เพียงเครื่องมือ แต฽ห ลอมรวมเป็นส฽ว นหนึ่งของชีวิตเราแล฾ ว ปฏิเสธไม฽ได฾เลยว฽าชีวิตประจําวันของเรานั้นจะอยู฽โดยไม฽มีเทคโนโลยีเหล฽านี้ได฾อย฽างไร ในอดีตเวลาเช฾าเราจะรับ ข฽าวสารวันใหม฽โดยใช฾หนังสือพิมพแรับข฽าวสารบ฾านเมือง รับฟใงข฽าวสารทางวิทยุกระจายเสียง เปิดรับชมข฽าวสาร ผ฽านโทรทัศนแ แม฾ว฽าปใจจุบันช฽องทางการรับสารเหล฽านี้ยังอยู฽ แต฽การรับสารเหล฽านี้ยังมีความยากลําบากในการ รับข฽าวสาร หนังสือพิมพแจําเป็นต฾องหาซื้อตามร฾านขายหนังสือ มินิมารแท บางครั้งหาซื้อได฾ยาก มีจํานวนจํากัด ทําให฾การรับข฽าวสารยังไม฽ทั่วถึงมาก วิทยุกระจายเสียงจําเป็นต฾องมีเครื่องรับสัญญาณถึงจะสามารถรับฟใง ข฽าวสารได฾ โทรทัศนแจําเป็นต฾องมีสถานที่ เคหะสถานเพื่อการรับชมให฾ได฾ความต฽อเนื่องของการรับข฽าวสาร อาจจะขัดการใช฾ชีวิตประจํ าวันที่ต฾องเร฽งรีบของหลายคนไม฽มีเวลารับชมโทรทัศนแ และด฾วยเหตุนี้เองทําให฾ เทคโนโลยีดิจิทัลเข฾ามามีบทบาทในชีวิตเรา อาทิ สมารแทโฟนเป็นมากกว฽าโทรศัพทแเนื่องจากสมารแทโฟนเป็น เทคโนโลยีไร฾สายที่สามารถรองรับโครงข฽ายสัญญาณ 4G ได฾ โครงข฽ายสัญญาณนี้มีประโยชนแมากมายไม฽ว฽าจะ เป็นการดาวนแโหลด รับชมวีดีโอความคมชัดสูง การเรียนทางอิเล็กทรอนิกสแหรืออีเลิรแนนิง (E-Learning) เข฾าถึง โซเชียลมีเดียต฽าง ๆ ได฾อย฽างรวดเร็ว ช฽องทางการค฾าทางอินเตอรแเน็ต หรืออีคอมเมิรแซและมีแอพพลิเคชั่นต฽าง ๆ อํานวยความสะดวกแทนเครื่องมือจริงได฾ (มาโนช วงศแธนกุญชร, 2552)

ภาพที่ 2 สมารแทโฟนในยุคปใจจุบัน ที่มา: Orthoarizona (2559) ความหมายของเศรษฐกิจดิจิทัล อานันทแ เกียรติสารพิภพ (2558) ได฾ให฾ความหมายว฽า “เศรษฐกิจดิจิทัล คือ การใช฾เทคโนโลยีทั้งหลาย ในการดํา เนิ น กิจ กรรมต฽ า ง ๆ ตั้ ง แต฽ ภ าคผลิ ตจนถึ ง ภาคการขาย ซึ่ง เป็ น การใช฾ เ ทคโนโลยี ทั้ ง ระบบ โดย เทคโนโลยีที่กล฽าวมานั้นมีหลายรูปแบบตั้งแต฽ เทคโนโลยีการสื่อสาร เทคโนโลยีขนส฽ง เทคโนโลยีการผลิต เป็น ต฾น” ด฾วยเหตุนี้ประเทศไทยจึงต฾องเร฽งนําเทคโนโลยีดิจิทัลมาใช฾เป็นเครื่องมือสําคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนา ประเทศ โดยบริบทของประเทศไทยเทคโนโลยีดิจิทัลสามารถตอบโจทยแปใญหาที่ประเทศไทยกําลังเผชิญอยู฽ มา ช฽วยเพิ่มโอกาสในการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมได฾

474

ยุทธศาสตร์นโยบายเพื่อการพัฒนาภาคการเกษตร เนื่ องด฾ ว ยนโยบายเศรษฐกิจ ดิ จิ ทัล ได฾กําหนดยุท ธศาสตรแเพื่ อการพัฒ นาเศรษฐกิจและสั ง คมไทย ยุทธศาสตรแบางข฾อสามารถนํามาประยุกตแใช฾ในภาคการเกษตรเพื่อนําไปสู฽การเติบโตของภาคธุรกิจเกษตร โดย กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (2559) ได฾อธิบายนโยบายไว฾ดังนี้ ยุทธศาสตร์ที่ 1 พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลประสิทธิภาพสูงให้ครอบคลุมทั่วประเทศ 1. พัฒนาโครงสร฾างพื้นฐานอินเตอรแเน็ตความเร็วสูงให฾ครอบคลุมทั่วทั้งประเทศ มีความทั นสมัย มี เสถียรภาพ เพื่อตอบสนองความต฾องการของทุกภาคส฽วน ยุทธศาสตร์ที่ 2 ขับเคลื่อนเศรษฐกิจด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล 1. เร฽งสร฾างเทคโนโลยีดิจิทัล ให฾เป็นฟในเฟืองสําคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกจดิจิทัล 2. เพิ่มโอกาสทางอาชีพเกษตรและการค฾าขายสินค฾าของชุมชนผ฽านเทคโนโลยีดิจิทัล โดยดําเนินการ ร฽วมกันระหว฽างหน฽วยงานจากทั้งภาครัฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน ยุทธศาสตร์ที่ 3 สร้างสังคมคุณภาพที่ทั่วถึงเท่าเทียมด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล 1. พัฒนาศักยภาพของประชาชนในการใช฾เทคโนโลยีดิจิทัลให฾เกิดประโยชนแและสร฾างสรรคแรวมถึง ความสามารถในการคิดวิเคราะหแ และแยกแยะข฾อมูลข฽าวสารในสังคมดิจิทัลที่เปิดกว฾างและเสรี 2. สร฾างสื่อ คลังสื่อและแหล฽งเรียนรู฾ดิจิทัลเพื่อการเรียนรู฾ตลอดชีวิตที่ประชาชนเข฾าถึงได฾อย฽ างสะดวก ผ฽านทั้งระบบโทรคมนาคม ระบบแพร฽ภาพกระจายเสียง และสื่อหลอมรวม 3. เพิ่มโอกาสการได฾รับการศึกษาที่มีมาตรฐานของนักเรียนและประชาชน แบบทุกวัย ทุกที่ ทุกเวลา ด฾วยเทคโนโลยีดิจิทัล การปรับตัวของธุรกิจเกษตรในยุคดิจิทัล ดังยุ ทธศาสตรแ ข องนโยบายเศรษฐกิ จดิจิ ทัล ที่กล฽ าวมาข฾ างต฾ นสามารถนํ ามาประยุก ตแเข฾ ากับ ภาค การเกษตรและธุรกิจเกษตรได฾ ดังนี้ ยุทธศาสตร์ที่ 1 พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลประสิทธิภาพสูงให้ครอบคลุมทั่วประเทศ 1. พัฒนาโครงสร฾างพื้นฐานอินเตอรแเน็ตความเร็วสูงให฾ครอบคลุมทั่ วทั้งประเทศ มีความทันสมัย มี เสถียรภาพ เพื่อตอบสนองความต฾องการของทุกภาคส฽วน ในอดีตไม฽มีเทคโนโลยีสารสนเทศและอินเตอรแเน็ตเพื่อการติดต฽อสื่อสาร อาทิ อีเมลแ โทรศัพทแมือถือ Conference Call และ Video Conference ส฽งผลให฾ค฽าใช฾จ฽ายในการดําเนินการสูง ถ฾าหากว฽าภาคการเกษตร และธุรกิจเกษตรสามารถนําเทคโนโลยีดิจิทัลเหล฽านี้มาเป็นเครื่องมือในการติดต฽อสื่อสารได฾ จะสามารถลด ค฽ า ใช฾ จ฽ า ยในการติ ด ต฽ อ กั บ ลู ก ค฾ า ได฾ ข฾ อ มู ล ที่ ชั ด เจน เห็ น ภาพข฾ อ มู ล ชั ด เจน อาจจะได฾ ทั้ ง ภาพและเสี ย ง ประหยัดเวลาเนื่องจากสามารถโต฾ตอบได฾ในทันทีและไม฽ต฾องออกไปสถานที่จริง ๆ เพื่อทําการติดต฽อกับลูกค฾าซึ่ง อาจจะใช฾เวลาหลายวัน

475

ตัวอย฽างการใช฾อีเมลแเพื่อการติดต฽อสื่อสารระหว฽างบุคคลเพื่อพูดคุย หรือดําเนินธุรกิจต฽าง ๆ อาธิ GMail ซึ่งเป็นบริการของบริษัท Google ซึ่งเป็นบริการฟรีเพียงแค฽ต฾องมี Account ของ Google เป็นต฾น

ภาพที่ 3 G-Mail หนึ่งในบริการของบริษัท Google ที่มา: Gmail (2559) ตัวอย฽างการใช฾ Video Conference เพื่อการประชุมทางไกลโดยที่ไม฽ต฾องเดินทางเพื่อไปประชุมงาน อยู฽ในสถานที่อื่น ๆ ก็สามารถร฽วมประชุมงานได฾

ภาพที่ 4 การใช฾ Video Conference เพื่อการประชุมทางไกล ที่มา: Wikipedia (2551) ยุทธศาสตร์ที่ 2 ขับเคลื่อนเศรษฐกิจด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล 1. เร฽งสร฾างเทคโนโลยีดิจิทัล ให฾เป็นฟในเฟืองสําคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจดิจิทัล 2. เพิ่มโอกาสทางอาชีพเกษตรและการค฾าขายสินค฾าของชุมชนผ฽านเทคโนโลยีดิจิทัล โดยดําเนินการ ร฽วมกันระหว฽างหน฽วยงานจากทั้งภาครัฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน ปใจจุบันเทคโนโลยีดิจิทัลต฽าง ๆ กําลังเติบโต สมารแทโฟนเป็นเรื่องใกล฾ตัวเรา การเข฾าถึงอินเตอรแเน็ต เป็นเรื่องง฽ายขึ้น อีคอมเมิรแซจึงขยายตัวขึ้นอย฽างกว฾างขวาง ส฽งผลให฾ค฽าดําเนินการต่ําลง สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชยแ (2542) ได฾กล฽าวว฽า การค฾าขายแบบอีคอมเมิรแซ ยังสามารถแบ฽งได฾ 4 ประเภท ดังนี้ 1. ธุรกิจกับธุรกิจ (Business to Business: B2B) เป็นการทําธุรกรรมระหว฽างองคแกรธุรกิจกับองคแกรธุรกิจด฾วยกันเอง ซึ่งมักเป็นการวมกลุ฽มของ สมาชิกที่อยู฽ในอุตสาหกรรมเดียวกันเข฾าไว฾ด฾วยกัน 2. ธุรกิจกับผู฾บริโภค (Business to Consumer: B2C)

476

เป็ น การทํา ธุร กรรมระหว฽ างองคแก รธุ รกิ จกั บ ผู฾ บ ริโ ภคทั่ว ไป โดยอยู฽ ในรูป บบค฾า ปลี ก ( ERetailing) 3. ธุรกิจกับรัฐบาล (Business to Government: B2G) เป็นการทําธุรกรรมระหว฽างองคแกรธุรกิจกับหน฽วยงานรัฐบาล 4. ผู฾บริโภคกับผู฾บริโภค (Consumer to Consumer: C2C) เป็นการทําธุรกรรมระหว฽างผู฾บริโภคกับผู฾บริโภค เช฽น การขายสินค฾ามือสอง การแลกเปลี่ยน สินค฾าระหว฽างกัน ผ฽านเว็บไซตแต฽าง ๆ เช฽น E-Bay อาทิ การขายสินค฾าทางการเกษตรผ฽านทางอินเตอรแเน็ตโดยไม฽ต฾องมีหน฾าร฾าน ทําให฾เกิดการค฾าขาย อย฽างสะดวกสบายโดยไม฽ต฾องไปซื้อขายถึงหน฾าร฾าน เกษตรกรมี โมบายแอพพลิเคชัน สําหรับการค฾าขายสินค฾า ทางการเกษตร GPS บอกตําแหน฽งของตนว฽าควรจะปลูกพืชพันธุแอะไรในปีนั้น ตัวอย฽างโมบายแอพพลิเคชัน Thai Go Green คือ โมบายแอพพลิเคชันช฽องทางการซื้อ-ขายข฾าว ปลอดสารเคมีเพื่อคนรักสุขภาพ ของกลุ฽มชาวนาพุทธเศรษฐศาสตรแโดยไร฽เชิญตะวัน ซึ่ง โมบายแอพพลิเคชันตัว นี้คือการค฾าอีคอมเมิรแซในรูปแบบ B2C ในธุรกิจเกษตร ส฽งผลดีกลุ฽มชาวนาพุทธเศรษฐศาสตรแในแง฽ของการ ประหยัดต฾นทุนลงเนื่องจากไม฽จําเป็นต฾องมีหน฾าร฾าน และฐานลูกค฾ากว฾างขึ้นจากการขายออนไลนแด฾วย

ภาพที่ 5 โมบายแอพพลิเคชัน Thai Go Green ที่มา: Thai Go Green (2559) ตัวอย฽างโมบายแอพพลิเคชัน FARMER INFO คือ โมบายแอพพลิเคชันบอกความเคลื่อนไหวข฾อมูล ข฽าวสารด฾านการเกษตรแบบวันต฽อวัน อัพเดตราคาสินค฾าเกษตรจากแหล฽งรับซื้อที่น฽าเชื่อถือจากตลาดทั่ว ประเทศ มีระบบซื้อ-ขายออนไลนแ ระบบคํานวณต฾นทุน ทําให฾ผู฾ประกอบการรับทราบราคาต฾นทุน คํานวณกําไร ที่จะได฾รับจากการค฾า

477

ภาพที่ 6 โมบายแอพพลิเคชัน FARMER INFO ที่มา: Rakbankerd (2559) ตัวอย฽างโมบายแอพพลิเคชัน ProtectPlants คือ โมบายแอพพลิเคชันส฽งเสริมการเกษตร รวบรวม ข฾อมูล ข฽าวสารทุกอย฽างเกี่ยวกับภาคการเกษตร อาทิ ข฽าวสาร องคแความรู฾ด฾านอารักขาพืช วินิจฉัยศัตรูพืชเบื้อง ต฾นิ วินิจฉัยชนิดพืช พยากรณแเตือนสภาพอากาศและพยากรณแเตือนการระบาดศัตรูพืช เป็นต฾น ซึ่งหมวดหมู฽ เหล฽าเป็นประโยชนแอย฽างยิ่งสําหรับภาคธุรกิจเกษตร เพื่อวางแผน ตั้งเปูาหมาย คาดการณแ ทิศทางของตลาด เกษตร

ภาพที่ 7 โมบายแอพพลิเคชัน ProtectPlants ที่มา: กรมส฽งเสริมการเกษตร (2558) ตัวอย฽างการซื้อขายสินค฾าทางการเกษตรกรและเกษตรกรด฾วยกันเองผ฽านช฽องทาง Social Network โดยการตั้งกลุ฽มซื้อ-ขายสินค฾าเกษตรขึ้นมาเพื่อนําสินค฾าของเกษตรกรมาตั้งกระทู฾ขายเพื่อให฾ลูกค฾ารายอื่นเห็น ทําการติดต฽อและซื้อ-ขายกันได฾ทันที อาทิ Facebook ซึ่ง Facebook นั้นนับเป็นหนึ่งใน E-Marketplace หรื อ ตลาดออนไลนแ ที่ ส ามารถนํ า สิ น ค฾ า มาตั้ ง กระทู฾ ล งได฾ โ ดยไม฽ ต฾ อ งเสี ย ค฽ า ใช฾ จ฽ า ย สามารถนํ า รู ป ภาพ รายละเอียด และราคาสินค฾ามาลงเป็นข฾อมูลประกอบการตัดสินใจในกระทู฾ได฾ทันที

478

ภาพที่ 8 การซื้อ-ขายออนไลนแผ฽าน Facebook ยุทธศาสตร์ที่ 3 สร้างสังคมคุณภาพที่ทั่วถึงเท่าเทียมด้วยเทคโนโลยีดิจิทัล 1. พัฒนาศักยภาพของประชาชนในการใช฾เทคโนโลยีดิจิทัลให฾เกิดประโยชนแและสร฾างสรรคแรวมถึง ความสามารถในการคิดวิเคราะหแ และแยกแยะข฾อมูลข฽าวสารในสังคมดิจิทัลที่เปิดกว฾างและเสรี 2. สร฾างสื่อ คลังสื่อและแหล฽งเรียนรู฾ดิจิทัลเพื่อการเรียนรู฾ตลอดชีวิตที่ประชาชนเข฾าถึงได฾อย฽ างสะดวก ผ฽านทั้งระบบโทรคมนาคม ระบบแพร฽ภาพกระจายเสียง และสื่อหลอมรวม 3. เพิ่มโอกาสการได฾รับการศึกษาที่มีมาตรฐานของนักเรียนและประชาชน แบบทุกวัย ทุกที่ ทุกเวลา ด฾วยเทคโนโลยีดิจิทัล ความรู฾ วิธีการ พัฒนาการเกิดขึ้นใหม฽ ๆ เสมอทุกวัน ถ฾าหากเกษตรกรมีการค฾นคว฾า หาความรู฾ใหม฽อยู฽ อย฽างสม่ําเสมอ ความรู฾เหล฽านั้นจะเป็นผลดีต฽อตัวเกษตรกรซึ่งสามารถนําไปต฽อยอดการเกษตรเพื่อให฾ได฾ผลที่ ดีกว฽า ส฽งผลให฾ธุรกิจเกษตรเติบโตขึ้นไปได฾ และ อีเลิรแนนิงเป็นหนึ่งในแหล฽งเรียนรู฾ออนไลนแมีการปรับปรุงใหม฽ เสมอ เป็นแหล฽งการเรียนรู฾ที่สามารถเข฾าได฾จากทุกที่ที่มีเทคโนโลยีดิจิทัล ซึ่งเป็นการเรียนรู฾ที่ไม฽สิ้นสุด ตัวอย฽างอีเลิรแนนิงของกรมส฽งเสริมการเกษตรซึ่งเปิดรับผู฾ส นใจเรียนวิชาต฽าง ๆ ด฾านการเกษตร ที่ สามารถเข฾าเรียนรู฾ผ฽านอินเตอรแเน็ตได฾โดยไม฽จําเป็นต฾องไปเรียนที่โรงเรียน เมื่อเรียนครบจบหลักสูตร จะมีการ สอบวัดผลและออกวุฒิบัตรให฾แก฽ผู฾สําเร็จการศึกษา

479

ภาพที่ 9 อีเลิรแนนิง กรมส฽งเสริมการเกษตร ที่มา: กรมส฽งเสริมการเกษตร (2559) บทสรุป ปใจจุบันภาครัฐและเอกชนได฾เริ่มมีการผลักดันนโยบายเศรษฐกิจดิจิทัลเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจและ สังคมอย฽างเป็นรูปธรรมแล฾ว ถ฾าหากภาคธุรกิจเกษตรนําเทคโนโลยีดิจิทัลเหล฽านี้มาประยุกตแใช฾ในการเกษตรให฾ สอดคล฾องกับนโยบายเพื่อปรับปรุง พัฒนา และผลักดันได฾อย฽างเป็นรูปธรรมแล฾ว ภาคธุรกิจเกษตรจะสามารถ ก฾าวไกล ก฾าวทัน ก฾าวหน฾าได฾อย฽างสมบูรณแ

480

เอกสารอ้างอิง เกษมสุข บุญญา. (2545). ธุรกิจทั่วไปหลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) พุทธศักราช 2545 (ปรับปรุงพุทธศักราช 2546). กรุงเทพฯ: เจริญรุ฽งเรืองการพิมพแ. กรมส฽งเสริมการเกษตร. (2558). ProtectPlants [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://www.moac.go.th/ewt_news.php?nid=14725. [20 กันยายน 2559]. กรมส฽งเสริมการเกษตร. (2559). การเรียนรู้ผ่านอิเล็กทรอนิกส์ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: http://e-learning.doae.go.th.

[20 กันยายน 2559]. กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร. (2559). แผนพัฒนาดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม. กรุงเทพฯ: กระทรวง เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร. คณะเทคโนโลยีการเกษตร สจล. (2558). ขอเชิญร่วมงาน “เกษตรเจ้าคุณทหารแฟร์” [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: http://www.agri.kmitl.ac.th/AgriTH/index.php/2014-06-05-08-49-51/42-2015-02-02-14-19-42. [20 กันยายน 2559]. ธราพงศแ ศรีสุชาติ. (2529). เขาสามแก้ว: ชุมชนโบราณ สารานุกรมวัฒนธรรมไทยภาคใต้ พ.ศ. 2529 (เล฽ม. 1, หน฾า. 388396). กรุงเทพฯ: อมรินทรแการพิมพแ. มาโนช วงศแธนกุญชร. (2552). โทรศัพท์เคลื่อนที่ยุค 4G [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: http://www.oknation.net/blog/itm0132/2009/03/08/entry-3. [20 กันยายน 2559]. ศิณียแ สังขแรศั มี. (2529). หลักธุรกิจเกษตร. กรุงเทพฯ: ภาควิชาเศรษฐศาสตรเกษตรคณะเศรษฐศาสตรและบริหารธุรกิจ เกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรแ. สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชยแ. (2542). สถานภาพการพานิชย์อิเล็กทรอนิกส์ในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนา ประเทศไทย (ทีดีอาณแไอ). อานันทแ เกียรติสารพิภพ. (2558). เศรษฐกิจดิจิทัล (Digital Economy): นโยบายขับเคลื่อนเศรษฐกิจใหม่ [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: http://library2.parliament.go.th/ejournal/content_af/2558/mar2558-2.pdf. [20 กันยายน 2559].

Gmail. (2559). Gmail [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://www.gmail.com. [20 กันยายน 2559].

Orthoarizona. (2559). Are smartphones leading to hand and wrist pain? [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://orthoarizona.org/are-smartphones-leading-to-hand-and-wrist-pain. [20 กันยายน 2559].

Rakbankerd. (2559). FARMER INFO [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: http://www.rakbankerd.com/apps. [20 กันยายน 2559].

Thai Go Green. (2559). Thai Go Green [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://www.facebook.com/thaigogreen/?ref=nf. [20 กันยายน 2559].

Wikipedia. (2551). Videoconferencing [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก: https://en.wikipedia.org/wiki/Videoconferencing. [20 กันยายน 2559].

481

หลักการออกแบบอินโฟกราฟิกเพื่อส่งเสริมการปลูกผักสวนครัว นางสาวอรชร ทิพยแสุโข 56040714 บทนา ปใจจุบันมนุษยแหันมาดูแลสุขภาพมากขึ้นใส฽ใจทุกรายละเอียดแม฾กระทั่งการผลิตอาหารที่เน฾นไปยัง วัตถุดิบปลอดสารพิษ การปลูกผัก สวนครัวกินเองจึงเป็นที่นิยมไม฽น฾อย นอกจากได฾วัตถุดิบในการปรุงอาหาร อย฽างปลอดภัย ยังเป็นการใช฾เวลาว฽างให฾เกิดประโยชนแ การปลูกผักสวนครัวมีวิธีการปลูกที่หลากหลาย ซึ่ง สามารถศึ ก ษาข฾ อ มู ล ผ฽ า นทางสื่ อ อิ น เตอรแ เ น็ ต สื่ อ ความรู฾ ที่ กํ า ลั ง ได฾ รั บ ความสนใจในช฽ ว งเวลานี้ คื อ สื่ออินโฟกราฟิก เป็นสื่อที่มีการนําเสนอข฾อมูลและเข฾าใจได฾ง฽าย เนื่องจากการใช฾รูปภาพเป็นหลักซึ่งจะทําให฾ สมองจดจําได฾ง฽ายอินโฟกราฟิก จึงเป็นสื่อที่ค฽อนข฾างได฾รับความนิยมอย฽างแพร฽หลายในปใจจุบัน รวมทั้งในงาน ส฽งเสริมการเกษตร ความสาคัญของการปลูกผักสวนครัว พืชผักเป็นอาหารที่คนไทยนิยมนํามาใช฾รับประทานกันเป็นอย฽างมาก เนื่องจากมีคุณค฽าทางอาหารทั้ง แร฽ธาตุต฽าง ๆ ที่เป็นประโยชนแต฽อร฽างกายสูง ปลอดภัยจากสารเคมี เพราะต฾องลงมือปลูก ดูแล เก็บเกี่ยวเอง และยังสามารถลดรายจ฽ายภายในครัวเรือนได฾อีกด฾วย ความสาคัญในด้านคุณค่าทางอาหาร เป็นแหล฽งอาหารที่สําคัญของมนุษยแ ให฾สิ่งต฽างๆที่จําเป็นต฽อร฽างกายซึ่งอาหารชนิดอื่นๆมีไม฽เพียงพอ หรือไม฽มี ผักสวนครัวมีคุณสมบัติช฽วยให฾ระบบย฽อยอาหารของร฽างกายลดสภาพความเป็นกรดโดยสาเหตุจาก ย฽อยอาหารประเภทเนื้อสัตวแ เนย และอื่นๆ เยื่อใยของพืชผักสวนครัว ช฽ วยระบบขับถ฽ายเป็นไปอย฽างปกติ ลด การเป็นโรคลําไส฾ และมะเร็งในลําไส฾ ลดปริมาณคลอเรสตอรอล ลดความอ฾วน ผักสวนครัวอุดมไปด฾วยธาตุ แคลเซียมและธาตุเหล็ก ผักสีเขียวและเหลืองให฾ วิตามินเอ ซี สําหรับถั่วต฽างๆจะให฾โปรตีน ประเภทหัว เช฽น มันฝรั่ง มันเทศ ให฾คารแโบไฮเดรต ความหมายของอินโฟกราฟิก อินโฟกราฟิก การนําเสนอข฾อมูลที่เข฾าใจยากให฾ออกมาเป็นรูปภาพกราฟิก ทําให฾เข฾าถึงข฾อมูลต฽างๆได฾ ง฽ายและตรงประเด็น สามารถสื่อให฾ผู฾ชมเข฾าใจความหมายของข฾อมูลทั้งหมดได฾อย฽างชัดเจน จงรัก เทศนา (2554) ได฾นิยามความหมายไว฾ว฽า อินโฟกราฟิก คือ การนําข฾อมูลหรือความรู฾มาสรุป เป็นสารสนเทศในลักษณะของกราฟิกที่ออกแบบเป็นภาพนิ่งหรือภาพเคลื่อนไหว สามารถอธิบายข฾อมูล ที่ ซับซ฾อนให฾เข฾าใจง฽ายในเวลาที่รวดเร็วและชัดเจน สามารถสื่อสารข฾อมูลทั้งหมดให฾เข฾าใจได฾โดยไม฽จําเป็นต฾องมี ผู฾นําเสนอมาช฽วยขยายความเข฾าใจอีก

482

Wang Kai (2013 : 7) ได฾กล฽าวว฽า อินโฟกราฟิกถือว฽าเป็นสหวิทยาการที่สําคัญในแนวทางศิลปะที่ ครอบคลุมในหลากหลายสาขาโดยปกติแล฾วนักออกแบบที่ทํางานด฾านนี้มักจะมีภูมิหลังการศึกษาที่แตกต฽างกัน มาก ซึ่งคุณลักษณะของแต฽ละบุคคลตลอดจนความสนใจในวิชาชีพจะนําไปสู฽การทํางานต฽าง ๆ ที่แสดงผลได฾ อย฽างเป็นเอกลักษณแ ในแง฽ของกระบวนการในการผลิตภาพที่ใช฾ในการสื่อสารควรเข฾าใจง฽าย ไม฽เร฾าอารมณแให฾ ผู฾รับสารเกิดอารมณแเครียด เสนอข฾อมูลที่เป็นข฾อเท็จจริงโดยไม฽มีทัศนคติของผู฾ผลิตไปชี้นําผู฾รับสารนําเสนอ ข฾อมูลรอบด฾านเพื่อให฾คนรับสารตัดสินใจเอง รูปแบบอินโฟกราฟิก อินโฟกราฟิกมีการนําเสนอข฾อมูลได฾หลากหลายรูปแบบ แต฽รูปแบบที่มักพบเห็นบ฽อยที่สุดของอินโฟ กราฟิกมีอยู฽ 2 รูปแบบ 1. ภาพนิ่ง คือ นําเสนอรูปภาพกราฟิกที่มีข฾อมูลมีการเรียงลําดับเรื่องราวให฾กับผู฾ที่สนใจ สามารถอ฽านจบ ได฾ในแผ฽นเดียว การทําอินโฟกราฟิกในรูปแบบของภาพนิ่งเหมาะสําหรับข฾อมูลที่มีส฽วนย฽อยๆ 2. ภาพเคลื่อนไหว คือ การนําเสนอเป็นภาพเคลื่อนไหว ดูแล฾วสามารถเข฾าใจได฾ง฽ายในเวลาอันรวดเร็ว และชัดเจน การทําอินโฟกราฟิกในรูปแบบของภาพเคลื่อนไหวเหมาะสําหรับข฾อมูลที่มีเนื้อหาเยอะ และซับซ฾อน โดยภาพเคลื่อนไหวแบ฽งเป็น 2 ลักษณะ คือ 2.1 Motion graphic คือ ภาพวีดีโอที่เคลื่อนไหวได฾หลากหลายมิติ เป็นการสร฾างการ เคลื่อนไหวให฾กับกราฟิก ใช฾การพากยแเสียงบรรยายประกอบ นิยมใช฾กับเรื่องราวที่มีข฾อมูลเยอะ เข฾าใจ ยาก ให฾ออกมาเป็นรูปแบบที่เข฾าใจง฽ายและทําให฾สนุกมากขึ้น

ภาพที่ 1 : ตัวอย฽าง Motion Graphic ที่มา : Infographic Thailand youtube (2556) 2.2 Gifographic คือ ภาพเคลื่อนไหวที่ใช฾สื่อแทนอารมณแ หรือคําพูด หรือสําหรับเนื้อหาที่ อยากให฾ดูโดดเด฽น ทํางานบนหลักการของ Motion Graphic ใช฾การเคลื่อนไหวเพื่อให฾คนดูนั้นเห็น ชัดเจนจากจุดหนึ่งไปอีกจุดหนึ่ง การเคลื่อนไหวจะช฽วยดึงความสนใจจากคน ซึ่งจะช฽วยให฾เข฾าใจถึง ข฾อมูลได฾อย฽างแม฽นยํา และรวดเร็วมากขึ้น

483

ภาพที่ 2 : ตัวอย฽าง Gifographic ที่มา : mocomi (2016) ในบทความนี้มุ฽งเน฾นการนําเสนอหลักการออกแบบอินโฟกราฟิกในรูปแบบภาพนิ่ง เพราะเป็นรูปแบบ ที่ผลิตได฾ง฽าย เหมาะกับการนําเสนอเนื้อหาที่ไม฽ซับซ฾อนมาก และสามารถเผยแพร฽ได฾ง฽ายในวงกว฾าง หลักการออกแบบ Hyperakt’s Josh Smith ผู฾เชี่ยวชาญด฾านการออกแบบ ได฾ค฾นพบกระบวนการที่ดีในการออกแบบ อินโฟกราฟิก (Infographics) 10 ขั้นตอน 1. การรวบรวมข฾อมูล (Gathering data) คัดเลือกข฾อมูลดิบที่รวบรวมมาแต฽ที่ยังไม฽เป็นระเบียบ ข฾อมูล ที่เกี่ยวกับผักสวนครัว ประโยชนแ วิธีปลูก การดูแลรักษาและการเก็บเกี่ยว การแยกหัวข฾อเป็นส฽วนๆจะช฽วยเก็บ รวบรวมข฾อมูลได฾อย฽างง฽าย ไม฽ควรแยกภาพหรือแผนภาพกับข฾อมูลออกจากกัน 2. การอ฽านข฾อมูลทั้งหมด (Reading everything) ข฾อมูลต฽างๆที่เกี่ยวข฾องจะช฽วยให฾เห็นประเด็นที่ สําคัญ 3. การค฾นหาวิธีการเล฽าเรื่อง (Finding the narrative) การออกแบบเลยแเอ฾าทแก็เป็นส฽วนที่สําคัญใน การดําเนินเรื่อง ในการออกแบบอินโฟกราฟิกเพื่อส฽งเสริมการปลูกผักสวนครัวเหมาะกับการเล฽าเรื่องที่มีหัวข฾อ หลักเพียงหัวข฾อเดียวแต฽มีหลายหัวข฾อย฽อย หรือการดําเนินเรื่องแบบเป็นไทมแไลนแก็ทําให฾ดูน฽าสนใจ 4. การระบุปใญหาและความต฾องการ (Identifying problems) เมื่อได฾ข฾อมูลมาแล฾วนํามาตรวจสอบ ความถูกต฾อง การนําเสนอข฾อมูลอย฽างถูกต฾องและมีคุณค฽า ซึ่งไม฽ใช฽เรื่องง฽ายในการออกแบบให฾ชนะใจผู฾ชม นัก ออกแบบที่ดีต฾องมีมุมมองและเห็นคุณค฽าในรายละเอียดของข฾อมูลที่ชัดเจน

484

5. การจัดลําดับโครงสร฾างข฾อมูล (Creating a hierarchy) การจัดรูปแบบข฾อมูลตามลําดับจะส฽งเสริ ม ให฾ผู฾ชมเข฾าถึงข฾อมูลเป็นช฽วงระยะของการเล฽าเรื่อง ซึ่งกลายเป็นวิธีการที่แพร฽หลายในการออกแบบอินโฟกราฟิก 6. การออกแบบโครงสร฾างข฾อมูล (Building a wireframe) การออกแบบที่ผ฽านการโต฾เถียงจากบุคคล ในหลายมุมมองที่ให฾ข฾อเสนอแนะแตกต฽างกันออกไป จะเป็นข฾อสรุปของการจัดทําโครงสร฾างอินโฟกราฟิก 7. การเลือกรูปแบบอินโฟกราฟิก (Choosing a format) เมื่อสิ้นสุดการกําหนดภาพหรือกราฟิกที่เป็น ตัวแทนของข฾อมูลแล฾ว วิธีจัดกระทําข฾อมูลที่ดีที่สุด คือ การนําเสนอข฾อมูลด฾วยแผนผัง กราฟต฽างๆ เช฽น กราฟ แท฽ง กราฟเส฾น กราฟวงกลม หรืออาจจะใช฾ไดอะแกรม หรือผังงานเพื่ออธิบายกระบวนการทํางาน อาจนําแผน ที่มาประกอบในการเล฽าเรื่อง หรือบางทีการใช฾ตัวเลขนํา เสนอข฾อมูลง฽ายๆ อาจเป็นวิธีที่ดีที่สุด 8. การกําหนดภาพให฾ตรงกับหัวข฾อ (Determining a visual approach) การเลือกใช฾ภาพในการทํา ให฾ อิน โฟกราฟิกให฾ดูดีมีสองแนวคิด คือ การเลือกใช฾ภ าพกราฟิกที่สามารถเข฾าใจได฾ง฽าย อินโฟกราฟิกเพื่อ ส฽งเสริมการปลูกผักสวนครัวควรใช฾สี เขียว น้ําตาล ฟูา เป็นหลัก เพราะสีสามารถสื่อถึงความหมายของข฾อมูลได฾ ไม฽ควรติดยึดกับวิธีการใดวิธีการหนึ่ง ควรผสมผสานวิธีการใช฾กราฟ แผนภาพ และแผนผัง ตกแต฽งองคแประกอบ ด฾ ว ยการวาดลายเส฾ น หรื อนํ าภาพที่เป็ น ตัว แทนของข฾อมู ล มาจั ดวางซ฾อนกัน อาจเสริมด฾ ว ยข฾อ มูล สื่ อ ตรา สัญลักษณแ และเนื้อหาในการออกแบบให฾ตรงกับหัวข฾อ 9. การตรวจสอบข฾อมูลและทดลองใช฾ (Refinement and testing) เมื่อออกแบบอินโฟกราฟิกเสร็จ แล฾วเริ่มตรวจสอบข฾อมูลอย฽างละเอียด ผู฾ ชมจะดูทั้งข฾อมูลและภาพที่เล฽าเรื่องราว เพื่อให฾แน฽ใจว฽าผลงานที่เสร็จ แล฾วมีคุณภาพตรงกับหัวข฾อและเปูาหมาย ประเมินทั้งการออกแบบและจุดเน฾นจนกระทั่งผลงานชัดเจนและ เข฾าใจง฽าย ทดลองให฾กลุ฽มตัวอย฽างชมผลงานและให฾ข฾อคิดเห็นว฽าสามารถเข฾าใจได฾ง฽ายหรือไม฽ โดยเฉพาะผู฾ที่ ไม฽ เคยเห็นข฾อมูลมาก฽อน ประเมินกลับไปกลับมาระหว฽างผู฾ชมและกลุ฽มตัวอย฽างจนกระทั่งลงตัวได฾ข฾อยุติ จึงนํา เสนอเผยแพร฽สู฽สาธารณะ 10. การแบ฽งปในความรู฾ในอินเทอรแเน็ต (Releasing it into the world) อินโฟกราฟิกส฽วนใหญ฽ เผยแพร฽แบ฽งปในในอินเทอรแเน็ต มีแพร฽หลายเป็นที่นิยม เป็นการทดสอบผลงาน ข฾อมูลที่มีลักษณะที่น฽าสนใจจะ ถูกอ฽านโดยบุคคลทั่วไป ข฾อมูลที่ถูกตรวจสอบและพิจารณาจากผู฾เชี่ยวชาญแล฾วไม฽ได฾หมายความว฽าเราจะเป็นผู฾ ค฾นพบวิธีการเล฽าเรื่องราวนั้น ถึงแม฾ว฽าผลงานจะเคยถูกเผยแพร฽มาแล฾ว การวิพากษแวิจารณแจากอิ นเทอรแเน็ตจะ ช฽วยขยายข฾อโต฾แย฾งและค฾นพบวิธีการนํา เสนอข฾อมูลวิธีใหม฽ได฾ ข฾อคิดเห็นต฽างๆ จะได฾รับการปรับปรุงแก฾ไข ผลงานที่ถูกวิจารณแจากผู฾เชี่ยวชาญมาสู฽ตัวเราเหมือนเป็นรางวัลในการทํา งาน การออกแบบที่ถูกกลั่นกรอง อย฽างเข฾มข฾นเป็นส฽วนหนึ่งที่จะสะกดผู฾ชม ตัวอย่างงานอินโฟกราฟิกกับการปลูกผักสวนครัว ตัวอย฽างที่ 1 การออกแบบอินโฟกราฟิกในภาพนี้เป็นการจัดรูปแบบของข฾อมูลตามลําดับทําให฾ผู฾ชม สามารถเข฾าถึงข฾อลําดับข฾อมูลได฾ง฽าย เน฾นภาพการแตูนเป็นหลักในการบอกเล฽าเรื่องราว ใช฾โทนสีที่สบายตาต฽อ การอ฽าน ตัวหนังสือสามารถอ฽านได฾ง฽ายและการเน฾นตัวหนังสือสีแดงทําให฾รู฾ว฽านี่คือส฽วนข฾อมูลที่สําคัญในการ จดจํา

485

ภาพที่ 3 : ปลูกผักให฾อะไรมากกว฽าที่คิด ที่มา : tapana kamta (2556) ตัวอย฽างที่ 2 การออกแบบอินโฟกราฟิกในภาพนี้เน฾นในเรื่องเดียวเป็นหลักและมีหัวข฾อย฽อยๆ แตกออกมา การนําเสนอเรื่องราวแบบนี้ควรมีเนื้อหาที่ไม฽ยาวนัก การใช฾โทนสีในภาพนี้เป็นสีโทนเย็นทําให฾ดู สบายตา ดูเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน การใช฾สัญลักษณแสื่อทําให฾ดูง฽าย การเน฾นที่ตัวเลขในการนําเสนอนั้นทําให฾ ผู฾ชมได฾ทราบถึงข฾อมูลที่สําคัญ

ภาพที่ 4 : สวนผักคนเมือง ปลูกเองปลอดภัยกว฽า ที่มา : InfographicMOVE (2558)

486

ตัวอย฽างที่ 3 การออกแบบอินโฟกราฟิกในภาพนี้เน฾นที่ข฾อมูลเป็นหลัก หากมีเนื้อหาที่มีข฾อมูลที่เยอะ ควรใช฾ภาพกราฟิกมาเป็นตัวช฽วยในการดึงดูดความสนใจ มีการจัดวางองคแประกอบของเนื้อหาแต฽ละหัวข฾อให฾ดู อ฽านง฽าย น฽าสนใจ

ภาพที่ 5 : การปลูกผักสําหรับคนเมือง ที่มา : GREENPEACE (2559) บทสรุป จากการวิเคราะหแอินโฟกราฟิกที่กล฽าวมานั้น การจัดทําอินโฟกราฟิกเพื่อส฽งเสริมการปลูกผักสวนครัว ควรจะเป็นการเลือกใช฾สีที่เหมาะกับพืชผักสวนครัว เช฽นสีเขียว สื่อถึงพืชผัก สีน้ําตาลสื่อถึงดิน สีฟูาสื่อถึงน้ํา การใช฾โทนสีไปในทิศทางเดียวกันจะทําให฾ดูสบายตา ไม฽ควรใช฾โทนสีที่ตัดกัน อาจทําให฾ดูไม฽สบายตา การเน฾นที่ ภาพกราฟิกต฾องเป็นภาพที่สามารถสื่อได฾ง฽ายและควรสื่อถึงเรื่องนั้นๆด฾วย หากเป็นอินโฟที่เน฾นแต฽เนื้อหาควรจะ ย฽อเนื้อหาเหลือแต฽ส฽วนที่สําคัญ ไม฽ควรใส฽เนื้อหาที่อัดแน฽นจนเกินไป ควรวางเนื้อหาเป็นสัดส฽วนจะทําให฾ดูอ฽าน ง฽าย องคแประกอบของอินโฟกราฟิกต฾องมีภาพเป็นจุดศูนยแกลางที่โดดเด฽นสามารถเป็นจุดนําสายตาได฾ จะทําให฾ น฽ามองและน฽าติดตามมากยิ่งขึ้น

487

เอกสารอ้างอิง พิเชฐ สุวรรณพันธแ. 2557. การพัฒนานิตยสารอิเล็กทรอนิกส์ที่นาเสนอด้วยรูปแบบอินโฟกราฟิกด้านกีฬา ฟุตบอล สาหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น. ปทุมธานี : มหาวิทยาลัยราชมงคลธัญบุรี ภานุพงศแ จันทนแพลิน. 2557. การพัฒนาสื่อสิ่งพิมพ์รูปแบบอินโฟกราฟิก สาหรับนักเรียนฝึกอาชีพ โรงเรียนพระดาบส. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา GREENPEACE. 2559. การปลูกผักสาหรับคนเมือง. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.green peace.org/seasia/th/press/reports/urban-farming/ [1 ตุลาคม 2559].

InfographicMOVE. 2558. สวนผักคนเมือง ปลูกเองปลอดภัยกว่า. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : https://www.facebook.com/InfographicMOVE/photos [1 ตุลาคม 2559].

Infographic Thailand. 2557. เบื้องหลังการทาmotion graphic 1ชิ้น. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://infographic.in.th/infographic/เบื้องหลังการทํา-motion-graphic-1-ชิ้น [30 กันยายน 2559].

Learningstudio. 2556. การออกแบบอินโฟกราฟิกส์ (Infographics Design). [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.learningstudio.info/infographics-design/ [1 ตุลาคม 2559]. tapana kamta. 2556. ปลูกผักให้อะไรมากกว่าที่คิด. [ออนไลนแ]. เข฾าถึงได฾จาก : http://www.thaihealth.or.th/Content/20136-ปลูกผัก%20ให฾อะไรมากกว฽าที่คิด%20.html [1 ตุลาคม 2559].

488

ต่อ เล่ม 2

489