Magazyn Przemysłu Rybnego 1/2020 by MPR Publishing House

CONFERENCE ae2020@aquaeas.eu TRADESHOW & SPONSORSHIP mario@marevent.com

Cork, Ireland, September 29 â&#x20AC;&#x201C; October 2 Gold Sponsor

#AE20CRK www.aquaeas.eu

Spis treści RYNEK KONSERW

INFORMACJE

Produkcja konserw rośnie jak na drożdżach . . . . 5

VII Kongres Rybny — o konsumentach,

Liderzy rynku konserw rybnych . . . . . . . . . . . . . . . 7

technologiach i pomysłach na przyszłość . . . . . . 3

RYNEK PRZETWORÓW

Targi w Brukseli przełożone . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Rynek przetworów rybnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Abramczyk sponsorem ŻKS Polonia Bydgoszcz . 20

Liderzy rynku przetworów rybnych . . . . . . . . . . . . 13

Rekompensaty za dorsza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

FELIETON

Rekordowy przemyt węgorzy . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Minister Finansów kontra ośmiorniczki . . . . . . . . . 19 RYNEK RYBNY

Huragan Sabina nie pokrzyżował planów – kolejna edycja bremeńskich targów za nami . . . 49

Ceny detaliczne wybranych produktów rybnych w specjalistycznych sklepach rybnych

. . . . . . . . 28

Rekordowa zupa rybna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 EKONOMIKA

Ceny detaliczne ryb: Hala Rybna w Gdyni . . . . . . 29

Eksport do USA: nowe zasady . . . . . . . . . . . . . . . 20

Ceny detaliczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Statystyczny Polak lokal gastronomiczny

Średnie ceny pierwszej sprzedaży

odwiedza cztery razy w miesiącu . . . . . . . . . . . . . 22

ryb bałtyckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Fish Friends: najważniejsi są ludzie i zaufanie

Sprzedaż bezpośrednia ryb słodowodnych . . . . . 30

(wywiad z Dariuszem Andrzejewskim,

Ceny łososia hodowlanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

prezesem zarządu Fish Friends Sp. z o.o.) . . . . . . 35

Analiza rynku ryb

AKWAKULTURA

(Krzysztof Hryszko) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 RYBOŁÓWSTWO MORSKIE

Minister powołał Zespół Doradczy ds. Gospodarki Karpiowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Falochron w Pucku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Z morskich pastwisk na stoły konsumentów . . . . 39

Porozumienie z armatorami . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Za nami konferencja hodowców karpia w Słoku . 46

Inwestycje na Mierzei Wiślanej . . . . . . . . . . . . . . . 20

Nasi Rybacy — zawsze świeże ryby . . . . . . . . . . 47

Pożegnanie Ryszarda Klimczaka . . . . . . . . . . . . . 21

Dlaczego pstrąg? Dlatego! . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Konferencja MSC i WWF na temat

Kształtując przyszłość akwakultury . . . . . . . . . . . . 52

zrównoważonego rybołówstwa

Kongres Zootechniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

w Europie Środkowej i Wschodniej . . . . . . . . . . . . 26

Turcja: Rybny kebab trafi do Europy . . . . . . . . . . . 54

Rewizja Standardu Zrównoważonego

Turcja: Wchodzą w pstrąga łososiowego . . . . . . . 54

Rybołówstwa MSC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Hiszpania: Gloria redukuje produkcję akwakultury 55

TECHNOLOGIA

USA: Pasza DHA dla łososi . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Salmon ShowHow 2020 — czas na roboty . . . . . . 24 Bioprotekcyjne kultury bakterii . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 ZESPÓŁ REDAKCYJNY Tomasz Kulikowski (mpr@mprfish.com), red. naczelny Tomasz Kowalczyk (tech@mprfish.com), red. techniczny Anna Dylewska (anna@mprfish.com), reklama Maja Kowalczyk (maja@mprfish.com), reklama

NOWE PRODUKTY RYBNE Srebrzyki w sosach — zdrowe produkty dla zabieganych . . . . . . . . . . 18 Skrei — sezon na króla wśród dorszy rozpoczęty 38 RYBNE PODRÓŻE KULINARNE Tajlandia: świeże znaczy żywe . . . . . . . . . . . . .44 Ryga: nie tylko szprotki . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56

Wioletta Gwiaździńska (wioletta@mprfish.com), reklama Iwona Gilewicz (iwona@mprfish.com), księgowość Gwarek, korekta i typografia

ISSN 1428-362X

PRENUMERATA Cena prenumeraty rocznej wynosi 96,00 zł brutto

MPR S.C. 81-061 Gdynia, Hutnicza 34, mpr@mprfish.com tel./fax 58 620 37 98; tel. 58 620 56 59

Sklep internetowy: www.mprfish.com www.facebook.pl/mprfish

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

PotÄ&#x2122;ga pakowania prÃ³Å¼niowego Â®

Darfresh

Â®

Darfresh on Tray

:LHP\ ÄªH ]UyZQRZDÄªRQ\ UR]ZyM L HNRORJLD WR WUXGQH WHPDW\ $ FR MHÄ&#x17E;OL SRZLHP\ ÄªH RJUDQLF]HQLH SODVWLNX L ]PQLHMV]HQLH PDUQRZDQLD Äª\ZQRÄ&#x17E;FL SU]\VSLHV]Ä&#x2026; Z]URVW 7ZRMHM Â¿UP\" VÄ&#x2026; 2SDNRZDQLD SUyÄªQLRZH W\SX VNLQ 'DUIUHVK PDUNL &5<29$& WDN ]DSURMHNWRZDQH DE\ &L Z W\P SRPyF $OH QLH PXVLV] ZLHU]\Ã¼ QDP QD VÃ¡RZR Â®

Â®

3U]HNRQDM VLÄ&#x160; VDP MDN E\FLH Ã&#x201E;HNRÂ´ SRGNUÄ&#x160;FD VSU]HGDÄª =DSUDV]DP\ QD VWURQÄ&#x160; www.sealedair.co.uk/darfresh-family

PATENT PENDING

Wydarzenia

VII Kongres Rybny — o konsumentach, technologiach i pomysłach na przyszłość W dniach 16-17 kwietnia 2020 r. w Gdyni, w Hotelu Marriott Courtyard Waterfront, odbędzie się 7. edycja Kongresu Rybnego. Tym razem jej charakter, ze względu na sytuację globalną, będzie bardziej krajowy, ale wierzymy, że program będzie bardzo atrakcyjny. Kongres otworzy zwyczajowo pierwsza sesja poświęcona rynkowi, ekonomice produkcji i najważniejszym wyzwaniom. Prof. Piotr. J. Bykowski (MIR) przedstawi swoją wizję przyszłości przetwórstwa rybnego w Unii Europejskiej, dr Joanna Krupska (MIR) oceni ekonomikę przetwórstwa rybnego na tle sektora spożywczego, a Krzysztof Hryszko (IERiGŻ) dokona całościowego podsumowania zmian na rynku rybnym w 2019 r. Gonzalo Campos (SealedAir) pokaże nam szersze spojrzenie na oczekiwania europejskich konsumentów, oferując także szereg ciekawych rozwiązań dla lepszej prezentacji produktów rybnych na sklepowej półce. Wreszcie przedstawiciel Marel pokaże czym jest koncepcja „przemysłu rybnego 4.0” i jak przetwarzanie danych może wpływać na maksymalizację wykorzystania surowca. Po południowej przerwie kawowo-kanapkowej dyskutować będziemy o surowcach oraz efektywnych sposobach ich przetwarzania. Po raz pierwszy mówić będziemy o rybactwie śródlądowym (nie tylko polskim), jako ważnym źródle surowców dla przetwórstwa rybnego (dr inż. Marcin Biernaczyk, ZUT). Gość z Hiszpanii – Laura Rodrigu-

Laura Rodriguez

Jacek Kotarbiński

Gonzalo Campos

Piotr J. Bykowski

Joanna Krupska

Krzysztof Hryszko

ez (MSC) powie o rynku tuńczyka i perspektywach rozwoju jego dostaw ze zrównoważonych źródeł. Przedstawiciele GEA Westfalia Separator opowiedzą o nowych technologiach w przetwórstwie oleju rybnego i mączki rybnej, a Łukasz Goły (Radex) skupi się na redukcji kosztów zużycia mediów w prze-

twórstwie ryb, w aspekcie technicznym i technologicznym. Sesję popołudniową pierwszego dnia Kongresu poprowadzi znany i ceniony specjalista od rynku i marketingu, autor poczytnych książek – Jacek Kotarbiński. Opowie on o potrzebach młodych konsumentów, tzw. millenialsów. Wyniki badań rynkowych przedstawią:

tradycja

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Wydarzenia To masz Ku li kow ski (kon su menc ka per cep cja ryb ho dow la nych) oraz An na Dę bic ka (tuń czyk w ba da niach kon su menc kich), na to miast przed sta wi cie le Sto wa rzy sze nia Pro du cen tów Ryb Ło so sio wa tych oraz Pol skie go Kar pia pod su mu ją ogól no pol skie kam pa nie pro mo cyj ne, prze pro wa dzo ne w ostat nich mie sią cach. Se sja za koń czy się dys ku sją pa ne lo wą do ty czą cą po trzeb ryn ko wych kon su men tów oraz pro ble mów z ko mer cja li za cją in no wa cyj nych pro duk tów – mo de ra to rem bę dzie Ja cek Ko tar biń ski. Nie mniej cie ka wie przed sta wia się dru gi dzień, gdy skon cen tru je my się na za gad nie niach zwią za nych z ochro ną śro do wi ska, zrów no wa żo nym wy ko rzy sta niem za so bów oraz in no wa cja mi w ry bac twie i prze twór stwie ryb. Dr hab. inż. Ra do sław Ko wal ski omó wi za gad nie nia śla du wę glo we go ryb i pro duk tów ryb nych, a Mar ta Ma ria now ska opo wie o uspraw nie niu go spo dar ki wod nej w prze twór stwie ryb nym. Dr hab. inż. Ka ta rzy na Ste pa now ska (ZUT) po dej mie dys ku sję do ty czą cą cer ty fi ka cji, przed sta wia jąc ar gu men ty za i prze ciw. Dr hab. inż. Sła wo mir Li siec ki (ZUT) przed sta wi tech no lo gicz ne moż li wo ści po zy ski wa nia war to ścio we go biał ka z ma ło cen nych ga tun ków ryb. Po tem sku pi my się na in ten syw nej akwa kul tu rze. Mi ro sław Pół gę sek (ZUT) opo -

Radosław Kowalski

Remigiusz Panicz

Katarzyna Stepanowska

Marcin Biernaczyk

Mirosław Półgęsek

Jacek Sadowski

wie o obiek tach wiel ko ska lo wych, Ja cek Sa dow ski (ZUT) o za sto so wa niu no wa tor skich tech nik w akwa kul tu rze z wy ko rzy sta niem użyt ków zie lo nych. Akwa kul tu ra nie roz wi nie się jed nak bez pasz i za bez pie cze nia ba zy su row co wej, o czym po wie dr hab. inż. Aga ta Ko wal ska (IRS). Ostat nią se sję po świę ci my in no wa cyj no ści i po my słom, z któ rych część już dziś znaj du je za sto so wa nie, a in ne znaj du ją się w fa zie fu tu ro lo gicz nej. Dr hab. inż. Re mi giusz Pa nicz (ZUT) opo wie o wy ko rzy sta niu me tod ge ne tycz nych w ry bac twie. Dr hab. inż. Ma riusz Szym czak (ZUT) przy po mni nie słusz nie za po mnia ną me to dę pH-shift i jej za sto so wa nie w prze twór stwie ryb nym. Agniesz ka L e s z c z u k - P i a m k o w s k a (Gra al) i Bo gu sław Paw li kow ski (MIR) p o w i e d z ą o waż nych in no wa cjach w ryb nym prze my śle kon ser wo wym. Mar cin Ra kow -

ski (MIR) po ka że, że cza sem po wrót do tra dy cji jest waż ną in no wa cją w w wy ko rzy sta niu do stęp nych za so bów na tu ral nych. To masz Sęk ze spół ki Pri me co opo wie o przy szło ścio wej in ten syw nej upra wie mi kro alg, zaś Mag da le na Ja ku bow ska i To masz Ku li kow ski przed sta wią po mysł na to, jak prze twór stwo ryb ne mo że speł nić ocze ki wa nia... we ge ta rian. Program zapowiada się więc atrakcyjnie i mamy nadzieję, że każdy znajdzie coś szczególnie interesującego dla siebie. Kongres to także miejsce wymiany pog lą dów, nawiązywania kontaktów, a wieczorem — dobrej zabawy, tym razem także wspólnego śpiewania szant przy akompaniamencie zespołu Johny Roger. Za pi sy na VII Kon gres Ryb ny na dal trwa ją, choć licz ba miejsc noc le go wych w ho te lu kon fe ren cyj nym jest już moc no ogra ni czo na. Zapisów można dokonywać online:

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

w w w. k o n g r e s r y b n y. p l Tomasz Kulikowski

Rynek konserw rybnych

Produkcja konserw rośnie jak na drożdżach Produkcja

W 2018 r. wg danych badania statystycznego RRW-20 zakłady przetwórstwa rybnego (PKD 10.20. Z) wyprodukowały 623 tys. ton wyrobów rybnych, tj. o 2% więcej niż rok wcześniej. Produkcja konserw rybnych osiągnęła 89,1 tys. ton i była o 11% wyższa niż w 2017 roku. Odnotowano także znaczny wzrost wartości sprzedanej konserw rybnych – z 970 mln zł w 2017 roku do 1114 mln zł w 2018 roku Średnia cena zbytu 1 kg wyprodukowanych konserw wzrosła z 12,08 do 12,84 zł (tj. średnio o 6,3%). W I półroczu 2019 r. produkcja konserw w dużych zakładach, ukształtowała się wg badań GUS na poziomie zbliżonym do I półro(w 2019 r. wartość tego importu cza 2018 r. (tj. 35 tys. ton). zbliżyła się do 45 mln euro). Szacunek ten może być jednak zaniżony, Handel zagraniczny Eksport konserw szprotowych jest a część produktów może być destabilny, w latach 2017-2019, klarowana w grupach towarowych na poziomie ok. 20,5-21,0 tys. ton trudnych do zidentyfikowania. rocznie. Jego wartość wynosiła w ostatnich trzech latach 83-85 Bilans zaopatrzenia mln euro. Z 2,3 tys. ton w 2017 r. rynku do 3,2 tys. ton w 2019 r. wzrósł Zakładając, że statystyki te są wiaeksport konserw z makreli. Przy- rygodne, a ryby w puszkach nie są chody z tego tytułu wzrosłu z 10,5 eksportowane także pod innymi do 16,6 mln euro. Eksport śledzi kodami celnymi, należałoby dokonserwowanych wynosił w la- mniemywać, że za wzrost produktach 2017-2018 ok. 14,5-15,0 tys. cji odpowiedzialna jest rosnąca ton, a jego wartość sięgała bli- konsumpcja na krajowym rynku, sko 40 mln euro. która musiałaby wynosić 1,5 kg Po słabym 2017 r. w imporcie konserw produkcji krajowej na osokonserw tuńczykowych, w la- bę. Problem w tym, że inne badatach 2018-2019 nastąpiło ożywie- nia rynku detalicznego nie potwiernie. Wolumen sprowadzanych wy- dzają wzrostów analogicznych robów sterylizowanych z tuńczyka- do wzrostu produkcji konserw, wymi wzrósł z 8,9 do 10,5 tys. ton nikajacej z badań statystycznych.

Ceny detaliczne

Jak podaje Krzysztof Hryszko w „Rynku Ryb” (nr 30), bazujac na badaniach GUS, „w 2018 r. zdecydowanie podrożały produkty konserwowe: filety śledziowe w sosie pomidorowym (o 3,8% do 8,24 zł/310 g), sardynki w oleju (o 3,0% do 4,85 zł/160 g) oraz tuńczyki w sosie własnym (o 2,5% do 5,74 zł/170 g). W okresie styczeń-wrzesień 2019 r. wzrost cen produktów w tej grupie wyrobów był umiarkowany i wyniósł 2,5%, a część produktów potaniała. Spadły ceny m.in. sardynek w oleju (o 1,0%), jednak wzrosła cena śledzi w sosie pomidorowym (o 7,7%)”. Tomasz Kulikowski

innowacja

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rynek konserw rybnych

Liderzy rynku konserw rybnych Pięciu liderów rynku: Graal, Thai Union, Łosoś, Evrafish i Contimax, wprowadziło w 2018 r. na rynek krajowy i w eksporcie konserwy rybne o wartości 940 mln zł. Każda z firm uzyskała wyniki sprzedaży konserw lepsze niż w 2017 r. Szóstą pozycję w dostawach na rynek krajowy uzyskał Bolton Polska, oferujący importowane z Włoch konserwy tuńczykowe. Poniżej prezentujemy informacje na podst. sprawozdań finansowych spółek. red.

Graal S.A. Wyniki finansowe GK Graal S.A.

Graal S.A. jest liderem w produkcji i sprzedaży na rynku krajowym konserw rybnych. W 2018 r. GK Graal uzyskała 1,1 mld zł przychodów, tyle co rok wcześniej. Zysk z działalności operacyjnej wyniósł 59,8 mln zł i był znacząco wyższy niż rok wcześniej (38,5 mln zł). Wg sprawozdania jednostkowego, spółka Graal S.A. wprowadziła na rynek konserwy rybne o wartości 458,3 mln zł. Jak podkreśla (w wywiadzie dla „Portalu Spożywczego”) prezes zarządu Bogusław Kowalski, „Zmiana w postrzeganiu konserw

rybnych już się rozpoczęła i chcemy, aby była kontynuowana. Pokazujemy puszkę rybną jako produkt dopasowany do życia każdego z nas, świetnie wpisujący się w całą różnorodność ludzkich typów, zachowań i potrzeb”. Jednym z promowanych produktów jest linia Salatino ProAge, która uzyskała

tytuł najbardziej innowacyjnego produktu z zakresu żywności funkcjonalnej na świecie. Graal S.A. znacząco zwiększył swoją działalność reklamową. Wg danych Kantar w cenach cennikowych (bez rabatów) Graal S.A. wykupił w mediach reklamy o wartości ponad 15,3 mln zł.

Thai Union Poland Sp. z o.o.

TU to jeden z liderów branży rybnej na świecie. W portfolio TU znajdują się globalne marki, takie jak: „John West”, „Chicken of the Sea”, „Partmentier” i „King Oscar”. Thai Union Poland, jest drugim co do wielkości producentem i największym eksporterem konserw rybnych (w 2018 r. rósł udział produkcji kontraktowej do podmiotów

powiązanych w ramach grupy kapitałowej TU). W 2018 r. spółka uzyskała 227,2 mln zł przychodów (z czego 110 mln od jednostek

powiązanych), generując 15,1 mln zł zysku operacyjnego. Przychody ze sprzedaży produktów własnych (konserwy) wyniosły 196 mln zł.

precyzja

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rynek konserw rybnych

Liderzy rynku konserw rybnych (c.d.) Przetwórstwo Rybne Łosoś Sp. z o.o.

Spół ka Prze twór stwo Ryb ne Ło soś uzy ska ła w 2018 r. 173,9 mln zł przy cho dów, z te go 165,0 mln zł ze sprze da ży wła snych pro duk tów (kon serw). Zysk ope ra cyj ny wy niósł 11,4 mln zł. Spół ka po dej mu je od 2018 r. szer sze dzia ła nia mar ke tin go we,

w 2019 r. wy dat ki na re kla mę (w ce nach bez ra ba tów) prze kro czy ły 3,8 mln zł.

Evrafish Sp. z o.o.

Evra fish Sp. z o.o. uzy ska ła w 2018 r. 71,3 mln zł przy cho dów. Zysk ope ra cyj ny osią gnął 2,3 mln zł. Przy cho dy z ty tu łu wpro wa dze nia kon serw wła snych na ry nek kra jo wy osią gnę ły 42 mln zł. (o 4 mln zł w sto sun ku do 2017 r. Sprze daż eks por to wa kon serw wzrósł eks port kon serw do kra jów przy nio sła spół ce 20,3 mln zł UE). W 2018 r. spół ka zre ali zo wa -

ła 5,5 mln zł in we sty cji w środ ki trwa łe, zwięk sza jąc zdol no ści pro duk cyj ne.

Bolton Polska Sp. z o.o.

Przychody Bolton Polska w 2018 r. z ty tu łu wpro wa dze nia na ry nek kon serw ryb nych Rio Ma re osią gnę ły 19,8 mln zł (18% wzrost w sto sun ku do 2017 r.). Spół ka na le ży do naj ak tyw niej szych mar ke tin go wo pod mio tów na ryn ku ryb nym.

Pro duk ty Rio Ma re są obec nie ofe ro wa ne w więk szo ści sie ci

hiper mar ke tów, su per mar ke tów, a tak że sie ci dys kon tów Lidl.

pewność

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rynek przetworów rybnych

Rynek przetworów rybnych Produkcja W 2018 r. polskie przetwórnie wyprodukowały 105,7 tys. ton marynat rybnych, 21,0 tys. ton ryb solonych oraz 4,7 tys. ton ryb opiekanych. Łączna wartość, w cenach zbytu, wymienionych asortymentów osiągnęła 1,6 mld zł. Podstawowym surowcem do produkcji tych asortymentów były śledzie, w dalszej kolejności: makrele, srebrzyki i ryby białe. Jedynie wolumen i wartość sprzedaży ryb solonych były mniejsze niż rok wcześniej. Bazując na danych GUS z jednostek zatrudniających pow. 50 pracowników, można prognozować, że wolumen produkcji chłodzonych przetworów rybnych był w 2019 r. zbliżony do wolumenu wyprodukowanego w 2018 r.

Eksport W 2019 r. wyeksportowano 67,0 tys. ton wyrobów ze śledzi (z czego szacuje się, że 15,0 tys. ton stanowiły konserwy, zaś 52,0 tys. ton – przetwory śledziowe chłodzone). Wolumen eksportu był nieznacznie niższy niż w 2018 r. (68,7 tys. ton), ale wyższy niż w roku 2017 (63,4 tys. ton). Przychody ze sprzedaży wyrobów śledziowych osiągnęły 150,0 mln euro, a odliczając przychody ze sprzedaży konserw śledziowych – 110 mln euro. Ceny transakcyjne w eksporcie wyrobów śledziowych były w 2019 zbliżone do średnich cen z 2018 r. i wynosiły 2,71 euro/kg. Główne rynki zbytu przetworów śledziowych to: Niemcy, Wlk. Brytania, Dania, Włochy, USA, Czechy oraz Rumunia.

Ceny Ceny detaliczne przetworów śledziowych rosły w 2018 znacznie wolniej, niż ceny produktów rybnych i żywności ogółem. Niektóre produkty (jak śledzie

w sosie śmietanowym) w 2018 r. nawet nieznacznie staniały (o 1%). W 2019 r. zaobserwowano wyższą dynamikę cen przetworów śledziowych. Potwierdzają to zarówno dane Europanel. Przykładowo cena detaliczna 400 g opakowania ze śledziami w śmietanie, wynosiła pod koniec 2019 r. średnio 8,95 zł/op., czyli o 6,8% więcej niż pod koniec 2018 r. Filety śledziowe a’la matjas na wagę kosztowały pod koniec 2019 roku 16,04 zł/kg i były o zaledwie 1% droższe niż rok wcześniej. Pasta rybna 145 g kosztowała pod koniec 2019 roku 7,71 zł/op. i była o 4% droższa niż rok wcześniej. opr. teka

Rośnie rynek dań gotowych W Polsce sukcesywnie rośnie sprzedaż dań gotowych – zarówno produktów co nve nien ce, jak i re ady -to -eat. Niestety sprawozdawczość nie nadąża za rozwojem rynku, a produkty te wymykając się prostym klasyfikacjom (typu marynaty / ryby smażone / ryby solone / ryby świeże itd.). Zazwyczaj produkty te deklarowane są w bliżej nieokreślonej kategorii „pozostałych produktów”. Tymczasem, wg badania sondażowego, przeprowadzonego na zlecenie „Magazynu Przemysłu Rybnego”, aż 25% konsumentów w wieku pow. 16 lat zadeklarowało zakup na obiad w ciągu ostatnich 6 miesięcy wy ro bu ryb ne go do pod grza nia, gar ma że ryj ne go (nie mro żo ne go). Produkty takie cieszyły się relatywnie większą popularnością wśród osób młodych (42% konsumentów w wieku 16-24 lata, którzy dokonują zakupów produktów rybnych) oraz mężczyzn (36% mężczyzn nabywających produkty rybne). Co ciekawe popularność tego rodzaju produktów wcale nie jest przypisana do dużych miast – z równą chęcią nabywają je także konsumenci w małych miastach i na wsi. Jedynie w grupie wiekowej 55 lat+ popularność produktów convenince, garmażeryjnych jest dużo niższa niż w całej populacji, jednak nawet tutaj co piąty konsument okazjonalnie sięga po taki produkt. Badanie przeprowadził PBS na ogólnopolskiej reprezentatywnej grupie respondentów. To masz Ku li kow ski

doświadczenie

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Kompleksowa oferta dla EUDQľ\ U\EQHM

Ryby solone

Ryby w zalewie

Ryby w innych sosach

6DĄDWNL U\EQH

Inne

2015

22000

2005

Plast-Box S.A., tel. +48 59 840 08 80, www.plast-box.com 67$5. 3DUWQHU 6S ] R R , tel. +48 22 734 32 91, www.stark.pl

Rynek przetworów rybnych

Liderzy rynku przetworów rybnych Lisner

Li sner Sp. z o. o., li der ryn ku chło dzo nych prze two rów ryb nych w Pol sce, uzy skał w 2017 roku 705,9 mln zł przy cho dów, z cze go 591,7 mln zł ze sprze da ży pro duk tów wła snych (wzrost o 2%). Zysk ope ra cyj ny wy niósł 44,7 mln zł. Wy ni ki za 2018 r. nie są do stęp ne. Li sner dys po nu je naj bar dziej roz po zna wal ną mar ką prze twó rów ryb nych, jest tak że od wie lu lat li de rem

wy dat ków na re kla mę w ka te go rii ry by i pro duk ty ryb ne.

Seko S.A.

Se ko S.A. jest dru gim co do wiel ko ści i war to ści do staw cą chło dzo nych prze two rów ryb nych na kra jo wy ry nek. W 2018 r. war tość sprze da nych pro duk tów wy nio sła 171,1 mln zł (co od po wia da ło 17,8 tys. ton ma ry nat, sa ła tek, past, ryb so lo nych i kon serw ryb nych). W trzech pierw szych kwar ta łach 2019 r. przy cho dy ze sprze da ży wy nio sły 130,4 mln zł i by ły o 8,5% wyż sze niż w ana lo gicz nym okre sie po przed nie go ro ku.

Fir ma sta le po sze rza swo je port fo lio, pod ko niec 2019 r. wpro wa dzi ła ma kre le opie ka ne w so sach wa rzyw nych.

perfekcja

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rynek przetworów rybnych

Liderzy rynku przetworów rybnych (c.d.) Contimax S.A.

Contimax S.A. od lipca 2018 r. do czerwca 2019 r. wprowadziła na rynek produkty o wartości 229 mln zł, z czego 51,5 mln zł uzyskując ze sprzedaży wyrobów śledziowych, 38,7 mln zł z produktów na bazie makreli, 44,3 mln zł – pro-

duktów na bazie łososi, 48,2 mln zł – konserw rybnych oraz 10,1 mln zł – produktów garmażeryjnych.

W sprawozdaniu zarządu zwrócono uwagę na 4,5% wzrost produkcji wyrobów garmażeryjnych.

Dega S.A.

Specjalizująca się m.in. w produkcji sałatek i paprykarzy, konsekwentnie rozszerza portfolio — ostatnie o ryby opiekane. Dega uzyskała w 2018 roku 85,4 mln zł przychodów (w tym 83,9 ze sprzedaży produktów), oznacza wzrost o 4%. Zysk operacyjny wyniósł 2,3 mln zł.

jakość

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Wydarzenia

Targi w Brukseli przełożone Rząd belgijski potwierdził ryzyko, jakie stwarza ognisko, wydając poradę, aby odwołać wydarzenia wewnętrzne z udziałem ponad 1000 osób, aby powstrzymać rozprzestrzenianie się nowego koronawirusa. Nowa data zostanie podana najpóźniej do 18 marca 2020 r. Przypomnijmy, że największe na świecie targi rybFirma Diversified Communications podjęła bardzo ne Seafood Expo Global po raz ostatni będą odbywać trudną decyzję, o przełożeniu nadchodzącej edycji się w Brukseli. Od 2021 nastąpi ich przeprowadzka targów Seafood Expo Global i Seafood Processing do Barcelony (Katalonia w Hiszpanii). inf.pras./teka Global, które miały się odbyć w dniach 21–23 kwietnia 2020 r.

Porozumienie z armatorami 16 stycznia zakończyło się spotkanie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej ze sztabem kryzysowym, reprezentującym właścicieli morskiego wędkarstwa rekreacyjnego. Minister Marek Gróbarczyk podpisał ze sztabem porozumienie, które kończy protest i zakłada wsparcie branży w związku z unijnym zakazem połowu dorsza na Bałtyku. – Ubolewamy nad tym, że Komisja Europejska wprowadzając zakaz połowu dorsza na wschodniej części Morza Bałtyckiego, nie uwzględniła tego problemu kompleksowo i nie zagwarantowała pomocy dla wszystkich branż poszkodowanych tym zakazem – skomentował rzecznik MGMiŻŚ Michał Kania. MGMiŻŚ zwróciło się także do Komisji Europejskiej o rozszerzenie programu operacyjnego, dzięki któremu możliwa będzie pomoc dla wędkarzy rekreacyjnych oraz zaproponowało przepisy w nowelizacji ustawy o recyklingu pojazdów wycofywanych z eksploatacji, które umożliwią wędkarzom uzyskanie rekompensat za zakończenie działalności i złomowanie jednostki rybackiej. W luty i na początku marca, odbyły się kolejne spotkania Ministerstwa z protestującymi. Andrzej Antosik, prezes Bałtyckiego Stowarzyszenia Wędkarstwa Morskiego z Darłowa podkreśla, że armatorzy wstrzymują się ze wszystkimi działaniami protestacyjnymi do końca marca i czekają na konkretne efekty inf.pras./teka zawartych porozumień.

Falochron w Pucku

W pierwszych dniach marca, rozpoczęła się przebudowa portu w Pucku. W I etapie wybubudowamu zostanie częściowo Falochron Północny dla osłony Basenu Rybackiego (widocznego na zdjęciu) przed nadmiernym falowaniem, stworzony zostanie także pomostu połączeniowy wraz z trzema pomostami pływającymi dla jachtów oraz przygotowaniem nasady zaplecza portu. Docelowy, stały pomost będzie mieć aż 180 m długości. Rozbudowa mariny przyciągnie armatorów, którzy chcą wypoczywać, czy też cumować swoje jachty w atrakcyjnym, komfortowym i bezpiecznym miejscu – mówi Mieczysław Struk, marszałek inżyniera/wł. województwa pomorskiego.

wsparcie

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Nowe produkty rybne

Srebrzyki w sosach — zdrowe produkty dla zabieganych Analizę sensoryczną wybranych produktów Dega przeprowadził zespół osób mających prawidłowe progi rozpoznawania smaków podstawowych oraz umiejętność właściwego rozpoznawania posmaków i zapachów, zgodnie z definicjami zawartymi w CODEX GUIDELINES FOR THE SENSORY EVALUATION OF FISH AND SHELLFISH IN LABO RATORIES (CAC-GL 31-1999). Analiza senso ryczna wykonana została metodą próby ślepej. Próby miały temperaturę ok. 18°C. Sre brzyk, to ry ba, któ ra po la tach za po mnie nia po wra ca z po wo dze niem na pol ski ry nek. Choć sys te ma tycz nie bliż sza jest styn ce, to jed nak jest uży wa na głów nie ja ko za mien nik ryb bia łych. Cha rak te ry zu je się wy so ką za war to ścią biał ka (ok. 18%). Pod czas pro ce sów ob rób ki ter micz nej jej mię so w ma łym stop niu tra ci wo dę i tłuszcz. Jest ry bą z du żym po ten cja łem, ze wzglę du ni skie wy ko rzy sta nie jej za so bów na tu ral nych oraz sze ro ką przy dat ność tech no lo gicz ną (bur ge ry, nu get sy, ga la re ty ryb ne*). T. Ku li kow ski * Un de ru ti li sed fish spe cies. Raw ma te rial pro per ties of mu sc le frac tion from Gre ater Ar gen ti ne, Nor thern Wolf fish and Po lar Cod. SEAFOODplus, czer wiec 2005.

Sma ko wi te, so czy ste i jędr ne ka wał ki mię sa ry by w pa nier ce, bez żad nych wy czu wal nych ości, umiesz czo ne zo sta ły w so sie wa rzyw nym (wa rzy wa cię te w słup ki „ju lien ne”) o bo ga tym, aro ma tycz nym sma ku, przy wo dzą cym sko ja rze nie za rów no z kla sycz nym pol skim „so sem grec kim”, jak i nu ta mi so sów orien tal nych (głów nie za spra wą luź nej kon sy sten cji i spo so bu cię cia wa rzyw). Smak na stęp czy słod ka wy. Pro dukt pa ste ry zo wa ny, bez sztucz nych do dat ków. Za war tość ry by trans pa rent nie i wy raź nie po da na na czo ło wej stro nie ety kie ty.

Sma ko wi te, so czy ste i jędr ne ka wał ki mię sa ry by w pa nier ce, bez żad nych wy czu wal nych ości, umiesz czo ne zo sta ły w so sie wa rzyw nym, o bo ga tym sma ku, w któ rym do mi nu ją nu ty: po mi do rów oraz słod kiej i ostrej pa pry ki. Od czu cie na stęp cze: pi kant ne. Pro dukt na le ży po chwa lić nie tyl ko za smak ry by, ale tak że od po wied nio zba lan so wa ny, wy ra zi sty smak, któ ry nie jest prze sad nie ostry. Pro dukt pa ste ry zo wa ny, bez sztucz nych do dat ków. Za war tość ry by trans pa rent nie i wy raź nie po da na na czo ło wej stro nie ety kie ty.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Ekonomika przemysłu rybnego

Minister Finansów kontra ośmiorniczki Wśród wielu powodów, które wyniosły PiS do władzy były także drobiazgi–symbole nieudolności wizerunkowej środowiska PO, na czele z nagraniami podsłuchowyi ze słynnej restauracji Sowa & Przyjaciele. To z nagrań tych dowiedzieliśmy się, że jednym z dań, w których gustował poprzedni establishment władzy były ośmiorniczki, których cena wynosiła 76 zł, popijane wódką w cenie 22 zł za kieliszek, co z pewnością nie przypadło do gustu gawiedzi. Biorąc pod uwagę następstwo wydarzeń, politycy PiS powinni być wdzięczni Roberowi Sowie, jak i jego starannie przyrządzanym ośmiorniczkom. Stało się jednak inaczej – wstrętne owoce morza, zapadły politykom (i urządnikom) w głowę, jako przykład plugawej, burżuazyjnej rozpusty. Nowa władza zdecydowanie postawiła na kotlety schabowe, skąd inąd ulubione danie Prezesa (jak i 65% Polaków, niezależnie od sympatii politycznych). Tak więc ośmiorniczki, kawiory, mule i insze homary skazane zostały na banicję i zapomnienie. Ale władzy to nie wystarczyło... Bo oto, wraz ze zmianą matrycy podatku VAT (ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw – Dz. U. poz. 1751), produkty żywnościowe zostały podzielone na takie, które służą do zaspokojenia podstawowych potrzeb człowieka oraz takie, które służą zaspokajaniu innych potrzeb. Te pierwsze objęto ujednoliconą stawką podatku VAT

w wysokości 5%. Stawką 6% objęto wszystkie rodzaje mięsa (CN 02), wszystkie produkty nabiałowe i miody (CN 04), warzywa (CN 07) oraz owoce (CN 08), ale także pieczywa i ciastka – CN19. A co z CN 03 – produktami rybołówstwa i akwakultury? Czyż to nie takie samo jedzenie jak CN 02 – mięso i podroby? O nie! Wszak w CN 03 można znaleść ośmiorniczki. A ośmiorniczki to nie może być artykuł pierwszej potrzeby. By nie dramatyzować i nie przedłużać wywodu: ryby od 1 kwietnia 2020 r. będą objęte stawką 5%, natomiast homary i ośmior ni ce oraz in ne sko ru pia ki, mię cza ki i bez krę gow ce wod ne (m. in. kra by, lan gu sty, kre wet ki, ostry gi, mał że, śli ma ki) oraz prze two ry z nich, ka wior oraz na miast ki ka wio ru, jak rów nież sprze da wa ne w róż ne go ro dza ju pla ców kach ga stro no micz nych po sił ki, któ rych skład ni kiem są ww. pro duk ty – bę dą za miast do tych cza so wych sta wek 5% i 8% ob ję te staw ką 23%. Konia z rzędem temu, kto mi wytłumaczy dlaczego polędwica z wołowiny limousine, ser Caciocavallo Podolico, czy tuńczyk błękitnopłetwy są dobrami podstawowej potrzeby, a omułki kosztujące 24 zł/kg oraz krewetki w cenie 55 zł/kg są dobrami luksusowymi, które należy obłożyć karnym podatkiem VAT? Ile konsumenci stracą na tym, że politycy lewicy i PO mieli swego czasu za długie języki i zbyt wysublimowane gusta kulinarne? Import mięczaków i skorupiaków do Polski

w 2019 r. przekroczył 20 tys. ton i miał wartość 83 mln euro. Odliczając od tego re-eksport (głównie skorupiaków) i doliczeniu marży przetwórców i handlowców uzyskujemy dostawy na rynek wewnętrzny o wartości detalicznej ponad 430 mln zł. Zmiana stawki podatku VAT średnio o 16,5 pkt.% oznacza podwyżki cen owoców morza na rynku detalicznym i gastronomicznych o ponad 70 mln zł. Oczywiście najważniejszymi produktami, których ceny wzrosną o kilkanaście procent będą krewetki i produkty zawierające krewetki w składzie. Innymi ważnymi „pokrzywdzonymi” będą: omułki i kalmary, bo przecież wolumeny sprzedaży ośmiorniczek, homarów i kawiorów, które tak kłują w oczy urzędników i polityków, którzy opracowali nową matrycę VAT są niewielkie. Wg jednego z ostatnich badań rynku wynika, że 13% polskich konsumentów jadło w ciągu ostatnich 6 miesięcy poza domem danie zawierające krewetki. Nie sądzę by odeszli oni od krewetek za sprawą kilkunastoprocentowej podwyżki, ale już w sieciach detalicznych podwyżka tej skali odbije się negatywnie na sprzedaży. No i pozostaje nieszczęsny zapis o posiłkach, których bezkręgowiec jest składnkiem, sushi z tuńczykiem będzie miało inną stawkę VAT niż sushi z krewetką? No to rzeczywiście uproszczono matrycę VAT... Tomasz Kulikowski

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Serwis informacyjny

Rekordowy przemyt węgorzy

Dziwny pomysł na recykling

W marcu ruszył kolejny nabór wniosków o dofinansowanie w ramach PO RYBY 2014-2020. Całkowita kwota naboru to 22,5 mln zł przeznaczona na działania prośrodowiskowe, z których mogą korzystać rybacy dotknięci zakazem połowu dorsza. Nabór będzie dotyczył jednostek do 12 m długości.

19 stycznia 2020 r. na polsko-ukraińskim przejściu granicznym Budomierz–Hruszew, podczas kontroli autokaru, funkcjonariusze KAS wykryli nietypowy ładunek. W przestrzeni bagażowej autokaru znajdowało się 50 plastikowych pojemników, zawierających 150 kg węgorza szklistego, który jest objęty ochroną mocy Konwencji Waszyngtońskiej (CITES).

Ponad 600 kg wnętrzności, kręgosłupów, łbów i płetw rybich wyrzycono do lasu w nadleśnictwie Przymuszewo. Policja dość szybko ustaliła sprawcę – 36-letni przedsiębiorca z powiatu człuchowskiego osobiście wywiózł ryby do lasu; przyznał się do winy, tłumacząc, iż sądził, że zjedzą je dzikie zwierzęta...

Abramczyk sponsorem ŻKS Polonia Bydgoszcz Abramczyk Sp. z o.o. została tytularnym sponsorem ŻKS Polonia Bydgoszcz SA i od sezonu 2020 oficjalna nazwa klubu brzmi Abramczyk Polonia Bydgoszcz. Klub i sponsor, liczą na zbudowanie mocnego zespołu oraz awans do Ekstraligi Żużlowych Mistrzostw Polski.

Inwestycje na Mierzei Wiślanej 23 stycznia przedstawiciele LGR „Zalew Wiślany” i marszałek województwa Gustaw Marek Brzezin podpisali 22 umowy o dofinansowanie projektów ze środków Programu Operacyjnego „Rybactwo i Morze” na lata 2014-2020 o wartości ponad 2 milionów złotych. Wśród inwestycji, które zostaną zrealizowane są m.in. zakupy urządzeń do pozyskiwania, obrabiania oraz magazynowania surowca rybnego – podał Urząd Marszałkowski. Jeśli chodzi o wsparcie dla rybaków, chodzi o zakup pomp ssących, które ułatwią wyładunek złowionego śledzia z pokładu kutrów na keję. Ponadto dzięki temu poprawi się komfort i bezpieczeństwo pracy, a także złowiony śledź będzie lepszej jakości.

fot. Lasy Państwowe

Rekompensaty za dorsza

Wlk. Brytania broni rybołówstwa „Nie zamierzamy przehandlować naszego rybołówstwa w ramach umowy z UE lub jakimkolwiek innym partnerem negocjacyjnym w tej sprawie. Zawrzemy z UE umowę, która nie będzie wiązała się z wyprzedażą naszego rybołówstwa” – powiedziała Liz Truss, brytyjska minister ds. handlu międzynarodowego. Rybołówstwo może być najtrudniejszym obszarem negocjacyjnym pomiędzy Wlk. Brytania i UE. Opuszczenie wód brytyjskich przez statki rybackie UE jest szczególnie dotkliwe dla Francji

i Niderlandów. Prezydent Francji Emmanuel Macron zapowiedział, że jego kraj w przypadku wyrzucenia floty rybackiej z brytyjskich wód będzie domagał się odszkodowania. źródło: Gazeta Prawna

Eksport do USA: nowe zasady Wszystkie państwa, które eksportują ryby i produkty rybne do Stanów Zjednoczonych, będą musiały spełniać wytyczne uwzględnione w US Marine Mammal Protection Act (MMPA). Produkty rybołówstwa eksportowane do Stanów Zjednoczonych są klasyfikowane w oparciu o częstotliwość ryzyka przyłowów ssaków morskich. Jeśli stwierdza się takie ryzyko przyłowu, produkty rybołówstwa z danego państwa uzyskują kategorię Exempted (gdy stwierdza się możliwość wystąpienia przypływów ssaków morskich) lub kategorię Export (niewielkie prawdopodobieństwo przyłowu ssaków morskich). Po pięciu latach okresu imple-

mentacyjnego, który rozpoczął się 1 stycznia 2017 r., tylko producenci z krajów, które otrzymają odpowiednie zgody administracji amerykańskiej, będą mogli eksportować swoje produkty do USA. Sprawa została przekazana przez DG MARE do DG TRADE gdzie ma zostać przygotowana opinia w tej sprawie. Sprawa dotycząca Marine Mammal Protection Act jest omawiana już od 2016 r. Pierwsze informacje przekazała bezpośrednio administracja Stanów Zjednoczonych do państw członkowskich UE. Niektóre państwa UE odpowiedziały na listy bezpośrednio, inne wyłącznie za pośrednictwem KE.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Serwis informacyjny

Minister powołał Zespół Doradczy ds. Gospodarki Karpiowej Mi ni ster Ma rek Gró bar czyk po wo łał Ze spół Do rad czy ds. Go spo dar ki Kar pio wej. W skład Ze spo łu we szli: • Ry szard Woj da – przed sta wi ciel Szko ły Głów nej Go spo dar stwa Wiej skie go w War sza wie, • Zdzi sław Ba na szak – przed sta wi ciel Pol skie go To wa rzy stwa Ry bac kie go, • Mi ro sław Cie śla – przed sta wi ciel In sty tu tu Ry bac twa Śród lą do we go im. Sta ni sła wa Sa ko wi cza w Olsz ty nie, • Iza be la Han dwer ker – le karz we te ry na rii – spe cja li sta cho rób ryb, • Mi ro sław Ko larz – przed sta wi ciel Lo kal nej Gru py Ry bac kiej Świę to krzy ski Karp, • To masz Król – przed sta wi ciel Pol skie go To wa rzy stwa Ry bac kie go, • Mi ro sław Ku czyń ski – dr na uk rol ni czych – spe cja li sta w za kre sie akwa kul tu ry i ry bac twa, • To masz Ku li kow ski – przed sta wi ciel Mor skie go In sty tu tu Ry bac kie go – Pań stwo we go In sty tu tu Ba daw cze go, • An drzej Lir ski – przed sta wi ciel In sty tu tu Ry bac twa Śród lą do we go im. Sta ni sła wa Sa ko wi cza w Olsz ty nie, • An na Pyć – przed sta wi ciel Sto wa rzy sze nia Pro du cen tów Ryb Ło so sio wa tych w Lę bor ku, • Zbi gniew Szcze pań ski – przed sta wi ciel To wa rzy stwa Pro mo cji Ryb, • Je rzy Śli wiń ski – przed sta wi ciel Szko ły Głów nej Go spo dar stwa Wiej skie go w War sza wie, • Ma rek Trzcie liń ski – przed sta wi -

ciel Związ ku Pro du cen tów Ryb – Or ga ni za cja Pro du cen tów, • Pa weł Wiel gosz – przed sta wi ciel Pol ski Karp Sp. z o. o. Or ga ni za cja Pro du cen tów. Do za dań Ze spo łu na le ży ana li za sta nu go spo dar ki kar pio wej ze wska zy wa niem kie run ków jej roz wo ju, w szcze gól no ści w za kre sie: – po pra wy wa run ków eko no micz nych pro wa dze nia cho wu i ho dow li kar pi w Pol sce; – pro mo cji ho dow li i spo ży cia kar pi; – wzmoc nie nie pro śro do wi sko wych, pro spo łecz nych i kul tu ro twór czych funk cji go spo dar ki kar pio wej; – mo ni to ro wa nia po zy cji kar piar stwa w stra te gicz nych do ku men tach kra jo wych i Unii Eu ro pej skiej do ty czą cych akwa kul tu ry; – ak tu ali za cji Ko dek su Do brej Prak ty ki Ry bac kiej w Cho wie i Ho dow li Ryb wraz z wdro że niem go w go spo dar stwach ry bac kich.

Pożegnanie Ryszarda Klimczaka 15 stycz nia 2020 r. na Cmen ta rzu Ko mu nal nym w Ko ło brze gu, po że gna li śmy rybaka, dzia ła cza ry bac kie go, wi ce pre ze sa Ry bac kiej Lo kal nej Gru py Dzia ła nia „Mo rze i Par sę ta” Ry szar da Klim cza ka.

Nowa metoda identyfikacji jesiotrów dzikich

Na ukow cy z Sy be ryj skie go Uni wer sy te tu Fe de ral ne go (SFU) i In sty tu tu Bio fi zy ki RAN opra co wa li uni kal ną me to dę, któ ra po zwa la z wy so ką do kład no ścią od róż nić ka wior i fi le ty z je sio tra ho dow la ne go od ka wio ru i fi le tów dzi kich ryb. No wa me to da opie ra się na ana li zie spe cy ficz nych mar ke rów bio che micz nych – w szcze gól no ści ba da ny jest skład kwa sów tłusz czo wych, któ re do sta ją się do or ga ni zmu ry by z po kar mem. Obec ność i sto su nek róż nych kwa sów tłusz czo wych znacz nie róż nią się u dzi kich ryb i osob ni ków ho do wa nych w ło wi skach. Obec nie me to do lo gia prze cho dzi re je stra cję pa ten to wą i, jak pla nu ją na ukow cy, bę dzie w przy szło ści sto so wa na w rosyjskich pań stwo wych cen trach stan da ry za cji ja ko ści pro duk tów, a tak że w or ga nach nad zo ru pro ku ra tor skie go.

FOMACO A/S Stanisław Pieńkowski +48 666 399 028 s.pienkowski@fomaco.com

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Ekonomika Przemysłu Rybnego

Sta ty stycz ny Po lak lo kal ga stro no micz ny od wie dza czte ry ra zy w mie sią cu Mie sięcz nie na je dze nie i na po je w punk tach HoReCa wy da je śred nio 130 zł, czy li znacz nie wię cej niż przed la ty. Czę ściej niż kie dyś de cy du je się tak że na zmia nę miej sca kon sump cji i nie ogra ni cza się już wy łącz nie do ulu bio nych ty pów lo ka li. Ta kie da ne pły ną z ju bi le uszo wej 20. edy cji ra por tu „Ry nek Ga stro no micz ny w Pol sce” przy go to wa ne go przez GfK. do pa so wa nie jej do szyb ko zmie nia ją cych się tren dów. To spra wia, Restauracje odwiedzamy że bran ża dy na micz nie ro śnie i ma przed so bą bar dzo do bre per spek czę ściej i wy da je my ty wy na przy szłość – twier dzi Szy na nie wię cej mon Mor da sie wicz, dy rek tor ko Ostat nie la ta sta ły pod zna kiem dy - mer cyj ny Pa ne lu Go spo darstw Do na micz ne go roz wo ju pol skiej ga - mo wych GfK Po lo nia. stro no mii. Obec nie aż 59% Po la ków, któ rzy ukoń czy li 15 rok. ży cia Sprze daż ro śnie we de kla ru je, że w ostat nich 12 mie - wszyst kich ka te go riach sią cach przy naj mniej raz od wie dzi - ryn ku ło lo kal ga stro no micz ny. Dla po rów na nia, jesz cze dwa la ta te mu, Ko rzyst na sy tu acja go spo dar de kla ro wał to co dru gi re spon dent. cza i stop nio wo ro sną ce wy na gro Re kor do wa na prze strze ni ostat - dze nia spra wi ły, że na prze strze ni nich lat jest tak że śred nia licz ba wi - mi nio nych 20 lat licz ba lo ka li ga zyt w mie sią cu. Dwa dzie ścia la ta stro no micz nych w Pol sce zna czą te mu lo ka le ga stro no micz ne od - co wzro sła, a dziś w ca łym kra ju wie dza li śmy za le d wie dwa ra zy jest ich po nad 76,5 ty sią ca. Naj na mie siąc. De ka dę póź niej śred nia szyb ciej ro śnie seg ment lo ka li ty pu uro sła do trzech wi zyt, by w tym ro - fast fo od (7% rok do ro ku), któ ry ku osią gnąć naj lep szy wy nik w hi - od po wia da obec nie za 20% ryn ku. sto rii – czte ry wi zy ty na mie siąc. W cią gu mi nio ne go ro ku nad Wi słą Rów no le gle do licz by wi zyt ro - przy by ło tak że ba rów i lunch ba rów sną tak że wy dat ki na ga stro no mię. (5% rdr), ka wiar ni (4% rdr) i lo ka li Dziś w lo ka lach zo sta wia my śred - se zo no wych (4% rdr). Mniej sze nio 130 zł mie sięcz nie, czy li wzro sty od no to wa ły rów nież pu aż 24 zł wię cej niż przed ro kiem by, 15 naj więk szych sie ci oraz re i 32 zł wię cej niż dwa la ta te mu. stau ra cje ho te lo we. Mi ni mal ne Z da nych GfK wy ni ka rów nież, że spad ki do ty czy ły wy łącz nie re stau co raz chęt niej zmie nia my miej sca, ra cji i klu bów oraz dys ko tek. w któ rych za ma wia my i spo ży wa my W przy pad ku struk tu ry sprze da po sił ki. W la tach 2017-2019 śred nia żo wej po dział ryn ku wy glą da już zu licz ba róż nych ty pów lo ka li od wie - peł nie ina czej. Aż 26% war to ści dza nych przez kon su men tów wzro - sprze da ży ge ne ru ją re stau ra cje, sła z 2,9 do 3,5 w mie sią cu, co mo - któ re pod wzglę dem licz by lo ka li że świad czyć o tym, że je ste śmy co - zna czą co ustę pu ją fast fo odom, lo raz bar dziej otwar ci na po zna wa nie ka lom se zo no wym czy ba rom. 18% no wych sma ków i eks pe ry men ty ku - to z ko lei za słu ga naj więk szych sie li nar ne. ci, któ re w ze sta wie niu war to ści Zebrane przez nas dane wska- upla so wa ły się pod ko niec staw ki zu ją, że pol scy kon su men ci ma ją z za le d wie 5% udzia łem w ryn ku. co raz wię cej pie nię dzy, co raz więk O dy na mi ce ryn ku ga stro no sze wy ma ga nia i bar dziej róż no rod - micz ne go naj wię cej mó wi wzrost ne po trze by. Na szczę ście ry nek sprze da ży w re la cji rok do ro ku. ga stro no micz ny do sko na le je ro zu - W tym przy pad ku lep sze wy ni ki niż mie i po tra fi im spro stać, po przez przed ro kiem uzy ska ły wszyst kie ogrom ne zróż ni co wa nie ofer ty oraz ka te go rie lo ka li, a fast fo ody i ba ry 22

mo gą się po chwa lić wręcz sko ko wy mi wzro sta mi sprze da ży, któ re wy nio sły od po wied nio 23% i 14% rok do ro ku. To wszyst ko spra wia, że ca ła bran ża HoReCa ro śnie dziś dwa ra zy szyb ciej niż ry nek de ta licz ny i pod wzglę dem tem pa wzro stu zna czą co wy róż nia się na tle in nych sek to rów go spo dar ki – mó wi Do ro ta Żu kow ska, kie row nik pro jek tu Pa ne lu Go spo darstw Do mo wych GfK Po lo nia.

Do bre na stro je kon su men tów klu czo we dla przy szło ści bran ży Sa mi za in te re so wa ni, czy li re stau ra to rzy, do obec nej sy tu acji w bran ży pod cho dzą z umiar ko wa nym opty mi zmem. W te go rocz nym Ba ro me trze Na stro jów Re stau ra to rów GfK wskaź nik osią gnął +9 i był o 4 punk ty niż szy niż przed ro kiem (GfK przyj mu je war to ści od -100, ozna cza ją ce go skraj ny pe sy mizm, do +100 dla naj wyż sze go stop nia opty mi zmu). W swo jej oce nie re stau ra to rzy od no si li się do sy tu acji fi nan so wej lo ka lu w mi ja ją cym okre sie, przy szłej sy tu acji fi nan so wej, przy szłej war to ści sprze da ży lo ka lu oraz ogól nej oce ny kli ma tu in we sty cyj ne go. Bar dzo opty mi stycz ną in for ma cją dla ca łej bran ży są co raz lep sze na stro je kon su men tów ba da nych przez GfK. W tym przy pad ku, wy ni ki z 2019 ro ku są naj lep sze od wie lu lat. Te go rocz ny współ czyn nik oscy lu je wo kół wy ni ku +5 i sta le ro śnie, a dla po rów na nia w 2016 ro ku i wcze śniej kształ to wał się po ni żej ze ra. Ozna cza to, że kon su men ci są co raz bar dziej za do wo le ni ze swo ich fi nan sów, czu ją się bez piecz nie w kon tek ście za trud nie nia i przy szłych za rob ków, mo gą so bie po zwo lić na oszczęd no ści, a co waż niej sze z punk tu wi dze nia ryn ku – mo gą je prze zna czyć na kon sump cję. Dla re stau ra to rów to ja sny sy gnał, że ich po ten cjal ni klien ci ma ją środ ki, i któ re mo gą wy dać na ga stro no mię. Po zo sta je za tem przy go to wać ta ką ofer tę, aby tra fić w ocze ki wa nia kon su men tów – tłu ma czy Szy mon Mor da sie wicz

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

NASTRZYKIWARKI

KUTRY PRZELOTOWE

Zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska podczas targów

SEAFOOD PROCESSING GLOBAL

MASOWNICE PRÓŻNIOWE

Podlas, ul. Tomaszowska 90 96-200 Rawa Mazowiecka tel. 46 814 55 00 metalbud@metalbud.com

21 | 22 | 23 kwietnia 2020

Bruksela Belgia

www.metalbud.com

STOISKO

3-5751

Technologia przemysłu rybnego

Salmon ShowHow 2020 — czas na roboty

Strach przed koronawirusem nie przeszkodził w organizacji kolejnej, 19. już edycji Salmon ShowHow w Kopenhadze, organizowanej przez lidera innowacyjnych rozwiązań w zakresie obróki ryb — firmę Marel. Do centrum pokazowego ProgressPoint przybyło blisko 300 osób z całego świata, choć organizatorzy podkreślają, że bez szalejącej w Chinach epidemii, byłoby jeszcze kilkadziesiat osób więcej! Jaki był motyw przewodni tegorocznego spotkania? Z całą pewnością — robotyzacja. Ja uchwyciłem także drugi trend — rozszerzenie gamy prostych urządzeń dla małych przedsiębiorców. Ale po kolei. Niewątpliwą gwiazdą spotkania był opracowany w kooperacji z ABB robot do depaletyzacji. To zaawansowane urządzenie ma zmniejszyć zapotrzebowanie na pracowników i to na odcinku pracy, na

Robot do depaletyzacji w trakcie pracy — ramię chwyta dwa styroboksy.

którym występują operacje silnie obciążające kręgosłup pracownika. Robot pobiera z palety, otwiera i opróżnia jednocześnie dwa styroboksy ze świeżym, lodowanym łososiem. Łososie trafiają do „odlodzenia”, robot zajmuje się także pustymi styroboksami, które trafią np. do urządzenia kompaktującego (zgniatarki). Maszyna jest przystosowana do pracy w środowisku mokrym, co dla wielu robotów nadal jest wyzwaniem. Może zasilać równocześnie dwie kompleksowe linie, także po zaprogramowaniu rozpakowania zadanej liczby styroboksów (częściowa depaletyzacja) lub określonej masy. Robot odczytuje też informacje o identyfikowalności partii surowca z etykiety na styroboksie. Specjalność Marela to zintegrowane linie składająca się ze współpracujących ze sobą urządzeń do: odgławiania, filetowanie, trymowanie, odskórzania, trymowania, a także do dalszego przetwórstwa (porcjowanie, plastrowanie, pakowanie, etykietowanie). Podstawą filozofii Marel jest przy tym zbieranie informacji ze wszystkich etapów procesu i poddwanie ich analizie na oprogramowaniu Innova, w celu optymalizacji procesów przetwórczych, ale także np. oceny jakości surowca pochodzącego od danego dostawcy, z danej hodowli. Linią, która wzbudziła duże zainteresowanie odwiedzających tegoroczne Salmon ShowHow i zarazem kolejnym rozwiązaniem z użyciem robotyzacji był zestaw urządzeń: do porcjowania I-Cut 130 (porcjowanie wg stałej wagi lub stałej długości) wraz z pakowarką Robobatcher. Filet rybny jest skanowany, a następnie oprogramowanie decyduje o optymalnym cięciu. Układanie na tackach odbywa się przy użyciu superszybkich i precyzyjnych ramion robota. Przy stałowagowym pakowaniu żywotnym interesem przetwórcy jest takie zapakowanie produktu, by surowiec był w pełni wykorzystany, a przekroczenia zadanej wagi były jak najmniejsze. Zaprezentowane urządzenie układa na tackach ponad 100 porcji na minutę. Rozwiązaniem, na które warto zwrócić uwagę, jest też urządzenie do trymowania, rozszerzone o moduł Innova Quality Check. Pracując w oparciu o predefiniowane standardy trymowania, komputer nie tylko

Podstawą maksymalizacji uzysków i kontroli jakości są systemy wizyjne oraz zaawansowane oprogramowanie

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Technologia przemysłu rybnego

Wizyta na Salmon ShowHow pozwala na nie tylko na obejrzenie urządzeń, ale na zapoznanie się na żywo z ich pracą Robobatcher w akcji — robot rozkłada porcje na tackach

decyduje o odrzuceniu porcji źle trymowanych, ale też prowadzi statystyki i informuje operatora o rozbieżności pomiędzy założonymi celami a uzyskiwanymi wynikami. Z myślą o małych przetwórniach przygotowano niewielkie urządzenie MS 2610 do delikatnego usuwania ości (pin-bones). To opcja dla firm, które nie potrzebują zaawansowanych rozwiązań, ale liczą na dużą skuteczność i precyzję.

Inne, proste rozwiązanie dla MŚP to okrągły stół do odgławiania, który optymalizuje proces zasilania w odgłowione ryby linii do filetowania, np. MS 2730. Salmon ShowHow to z jednej strony inspiracja dla przetwórców w zakresie nowoczesnych rozwiązań i automatyzacji produkcji, a z drugiej strony niepowtarzalna szansa dla projektantów urządzeń, by wsłuchać się w potrzeby przetwórców ryb. Na tak konkurencyjnym rynku, jak rynek łososia, przewaga konkurencyjna może być obecnie budowana tylko przy zastosowaniu najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych. Tomasz Kulikowski

Ręczne odgławianie przy tym stole jest wygodne i pozwala na stałe zasilanie dalszej linii przetwórczej

Plastrowice Marel to nie tylko rozwiązanie do plastrowania wędzonych filetów, ale także do cięcia świeżej ryby na plastry sashimi o wadze ok. 10/12 g.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Certyfikacja

Rewizja Standardu Zrównoważonego Rybołówstwa MSC: Rada MSC przedstawia tematy do publicznych konsultacji Rada Nadzorcza MSC (ang. MSC Board of Trustees) uzgodniła obszary potencjalnej aktualizacji Standardu Zrównoważonego Rybołówstwa, która nastąpi w 2022 r. Standard MSC wyznacza kierunek dla zrównoważonych połowów na świecie. Obecnie już ponad 15% światowych połowów ryb i owoców morza jest objętych Programem MSC. Zgodnie z wytycznymi Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz najlepszymi praktykami w tworzeniu standardów, Standard Zrównoważonego Rybołówstwa MSC podlega rewizji co 5 lat. Tematy Rewizji Standardu Zrównoważonego Rybołówstwa MSC (ang. Fisheries Standard Review), dla której w latach 2020-21 prowadzone będą konsultacje, obejmują propozycje zmian zgłoszone przez interesariuszy reprezentujących organizacje ochrony przyrody, środowiska naukowe oraz przemysł rybny. Decyzja Rady Nadzorczej MSC została podjęta w oparciu o szczegółowe badania oraz analizy każdego potencjalnego obszaru udoskonalenia.

Obecnie planujemy konsultacje, pod czas któ rych in te re sa riu sze bę dą mo gli zgła szać swo je uwa gi do ty czą ce po ten cjal nych zmian w na szych wy mo gach. Opi nie in te re sa riu szy re pre zen tu ją cych wszyst kie za in te re so wa ne stro ny bę dą wspar ciem przy opra co wy wa niu no wych roz wią zań oraz te sto wa niu ich moż li wych od dzia ły wań. Wszyst kie oso by po sia da ją ce wie dzę do ty czą cą za gad nień re wi zji lub za in te re so wa ne tą te ma ty ką za chę ca my do za an ga żo wa nia, dzię ki cze mu bę dzie my mo gli uwzględ nić punkt wi dze nia i sta no wi ska róż nych stron – powiedział Rohan Currey, Chief Science and Standards Officer w MSC. Obszary, będące przedmiotem dalszych konsultacji w Rewizji Standardu Zrównoważonego Rybołówstwa obejmują osiem tematów, w tym: • ochronę gatunków zagrożonych i/lub podlegających ochronie, • regulacje oraz systemy zarządzania zapobiegające praktyce odcinania płetw rekinów, • wsparcie w zapobieganiu utraty narzędzi połowowych oraz zapo-

bieganiu połowom przez sieci widma. Proponowane zmiany w Standardzie Zrównoważonego Rybołówstwa MSC będą przedmiotem otwartych konsultacji do 2021 r. Osoby zainteresowane otrzymaniem powiadomień o rozpoczęciu konsultacji oraz aktualnych informacji na temat rewizji Standardu, zapraszamy do rejestracji do Newlettera (link dostępny na stronie www.msc.org/fsr). Obecna Rewizja Standardu Zrównoważonego Rybołówstwa MSC rozpoczęła się w 2018 r. i potrwa do 2022 r. Więcej informacji na temat rewizji można znaleźć na www.msc.org/fsr. Rada Nadzorcza MSC zaakceptowała także zaktualizowaną wersję Procesu Certyfikacji Rybołówstwa (ang. Fisheries Certification Process), który określa przebieg procesu oceny rybołówstw pod względem zgodności ze Standardem Zrównoważonego Rybołówstwa MSC. Wprowadzone zmiany zostaną opublikowane w marcu 2020 r.

Konferencja MSC i WWF na temat zrównoważonego rybołówstwa w Europie Centralnej i Wschodniej 12 marca br. w Sofii organizacje pozarządowe MSC Polska i WWF Bułgaria zorganizowały konferencję „Round table on seafood sustainability in Central and Eastern Europe.” Konferencja to okazja do spotkania i wymiany doświadczeń interesariuszy z branży rybnej z Europy Środkowo-Wschodniej. Do udziału w wydarzeniu zostali zaproszeni producenci ryb i owoców morza, przetwórcy, detaliści oraz przedstawiciele sektora HoReCa z Europy Środkowo-Wschodniej, a także eksperci branżowi i przedstawiciele administracji publicznej. Wśród tematów konferencji znalazły się: 26

• aktualne informacje na temat problemu przełowienia i wpływu zmian klimatu na różnorodność biologiczną mórz i oceanów; • możliwości biznesowe w Europie Środkowo-Wschodniej w zakresie odpowiedzialnego pozyskiwania ryb i owoców morza ze zrównoważonych źródeł; • przykłady możliwych działań niezbędnych do osiągnięcia zrównoważonych połowów ryb i owoców morza, w tym programy certyfikacji ASC i MSC; • otwarta dyskusja na temat praktycznych rozwiązań dla poprawy stabilności oferty ryb i owoców morza na rynku. Firmy i instytucje zainteresowa-

ne tematem zrównoważonego rybołówstwa i certyfikacji produktów rybnych w Europie Centralnej i Wschodniej zapraszamy do kontaktu z zespołem MSC w Polsce: Marta Potocka, Fisheries and Commercial Manager MSC Poland and CE, e-mail: marta.potocka@msc.org Dodatkowe informacje o konferencji w Sofii oraz materiały pokonferencyjne można znaleźć na stronie: www.msc.org/pl/konferencja-Sofia-2020. Kolejną okazją do wspólnej dyskusji Partnerów i interesariuszy MSC będzie coroczne spotkanie Seafood Futures Forum, które odbędzie się 22 kwietnia 2020 r. podczas targów Seafood Expo Global w Brukseli.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rynek Rybny

Ceny detaliczne wybranych produktów rybnych w specjalistycznych sklepach rybnych wg regionów (ankieta własna) — w lutym 2020 r. Dorsz — filet świeży z/sk*

41,90

39,08

(42,20)

(38,06)

41,47

Panga — filet mrożony b/sk

13,58 (14,30)

15,75 (14,98)

13,54

(39,07)

(12,96)

43,95 (39,86)

(14,98)

44,67 (41,00)

19,27

17,17 41,88

(16,28)

13,67 (12,25)

(41,05)

* ceny dotyczą dorsza altantyckiego rozmrażanego — dorsz bałtycki — zakaz połowów

Śledź solony a’la matjas

15,75 (17,70)

17,82 (17,46)

18,68 (18,37)

Makrela — wędzona tusza

20,60 (19,80)

(18,13)

20,20 18,46

(20,66)

(18,64)

19,70 (19,56)

19,07

= cena bez zmian

(19,60)

19,30

16,85 (17,08)

(17,80)

21,56

wzrost ceny

21,00 (19,68)

spadek ceny

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Dane z 34 sklepów

Rynek Rybny

Ceny detaliczne ryb: Hala Rybna w Gdyni (27-02-2020) Produkt: Dorsz świeży tusze Dorsz świeży filet z/s Dorsz świeży filet b/s Dorsz wędzony Flądra cała Flądra tuszka Flądra filet Halibut (rozmrażany) tusze, kawałki Halibut wędzony Łosoś bałtycki patroszony Łosoś bałtycki, filet z/s Łosoś hodowlany świeży Łosoś hodowlany świeży dzwonka Łosoś hodowlany świeży filet z/s Łosoś hodowlany wędzone steki Łosoś hodowlany wędzona polędwica Makrela wędzona

cena (zł/kg) 28,00 ↓ 37,00 ↓ 38,00 ↓ 32,00 ↔ —— 13,00 ↑ —— 40,00 ↔ 59,00 ↔ 65,00 — 85,00 — 48,00 ↑ 65,00 ↑ 70,00 ↑ 75,00 ↔ 90,00 ↑ 19,00 ↑

Płoć świeża patroszona Pstrąg świeży Pstrąg świeży patroszony Pstrąg filet z/s Pstrąg filet b/s Pstrąg wędzony Sandacz świeży Sandacz filet Szczupak cały patroszony Szprot wędzony Szprot świeży Śledź świeży Śledź tuszki Śledź wędzony pikling Turbot bałtycki Troć wędrowna Węgorz świeży patroszony Węgorz wędzony

—— 21,00 ↔ 25,00 ↔ 35,00 ↑ 40,00 ↑ 38,00 ↔ 40,00 ↔ 60,00 ↔ —— 15,00 ↔ 7,00 ↔ 10,00 ↔ 14,00 ↓ — — —— —— 80,00 ↔ 140,00 ↔

Średnie ceny detaliczne produktów rybnych w Polsce — w grudniu 2019 r. Produkt

Cena średnia (zł/kg) grudzień 2019

Zmiana ceny 12 m-cy

Ryby i owoce morza schłodzone: Karp cały świeży, 1 kg Pstrąg świeży, chłodzony 1 kg Łosoś dzwonka, filet, 1 kg Krewetki schłodzone (rozmrażane), 500 g

14,76 25,14 57,73 28,22

-1% +5% +2% -2%

Ryby i owoce morza głęboko mrożone: Dorsz, filet mrożony, 1 kg Morszczuk, filety mrożone, 1 kg Morszczuk, tusze mrożone, 1 kg Miruna, filety mrożone, 1 kg Paluszki rybne mrożone, 250 g Krewetki mrożone, 500 g

36,96 25,90 16,67 32,57 6,67 36,08

+12% +7% +1% +13% +10% +5%

Przetwory rybne: Filety śledziowe w sosie śmietanowym, 400g Filety śledziowe a'la matjes w oleju, 1 kg Pasta rybna, 145 g Ikra z gromadnika barwiona, 100 g

8,95 16,04 7,71 13,24

+7% +1% +4% +2%

Ryby wędzone: Makrela wędzona (tuszka), 1 kg Pstrąg wędzony, 1 kg Łosoś wędzony, plastrowany, 100 g

18,82 35,90 9,99

+10% +6% -1%

5,83 4,79

+1% 0%

Konserwy rybne: Tuńczyk w sosie własnym, 170 g Sardynki w oleju, 160 g

źródło: EUROPANEL dla EUMOFA

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rynek Rybny

Średnie ceny pierwszej sprzedaży ryb bałtyckich: XII.2019–I.2020 (zł/kg) Świnoujście: Szproty 0,70 Śledzie 1,17 Stornie 1,98

Darłowo: Stornie 2,40 Łosoś 37,68

Kołobrzeg: Szproty 0,87 Śledzie 1,45 Stornie 1,70 Gładzice 3,84 Dorsze 4,90

Ustka: Szproty Śledzie Stornie Łosoś

Łeba: Stornie Troć Łosoś

0,64 1,66 1,99 38,96

2,28 38,22 39,71

Władysławowo: Szproty 0,75 Śledzie 1,00 Stornie 2,50

Hel: Szproty 0,69 Śledzie 0,88

Jastarnia: Szproty 1,20

Chłopy: Stornie 2,52 Troć 26,29 Dziwnów: Stornie 2,18

źródło: EUMOFA

Sprzedaż bezpośrednia produktów z pstrąga (sprzedaż detaliczna w gosp. rybackich) — grudzień 2019 Region / cena w zł/kg

cały/żywy

patroszony

filety / płaty

wędzony

północno–wschodni północno–zachodni południowo–wschodni południowo–zachodni średnia minimalna

20,50 18,97 19,00 19,25 19,53 15,00

24,00 24,33 20,00 21,40 22,61 16,00

38,00 — — — 38,00 38,00

36,40 36,87 31,00 40,00 36,36 29,00

Sprzedaż bezpośrednia ryb słodowodnych (sprzedaż detaliczna w gosp. rybackich) — grudzień 2019 Ceny sprzedaży ryb w zł/kg

Region

Karp Sielawa Sieja Szczupak Sandacz

Okoń Węgorz Jesiotr Płoć Leszcz

płn.–wsch.

14,00

płn.–zach.

15,00 20,00

płd.–wsch,

12,60

płd.–zach.

13,49

—

Lin

Amur Tołpyga

—

17,50

33,00

14,80

90,00

31,00

5,00

6,22

19,00

14,75

21,50

11,93

78,33

31,00

5,63

6,88

14,00 15,00

—

10,00

24,50

—

21,67

—

30,00

—

8,00

12,83

7,50

27,50

—

28,03

—

14,00

98,00

33,25

—

19,50 13,23

8,67

25,68

—

Średnia

13,71 20,00

19,00

19,51

25,33

13,57

86,63

31,73

5,31

6,66

16,89 13,74

9,20

26,01

Minimalna

10,50 20,00

18,00

13,00

18,00

7,00

70,00

28,00

1,80

1,60

13,00 10,00

6,00

20,00

Ceny łososia hodowlanego (FPI Oslo, euro/kg) Ceny spot: tydzień 10 / 2020: 6,53 euro/kg zmiana — 12 miesięcy: –13% zmiana — 24 miesiące: –11% zmiana — 36 miesiący: +1%

Sum

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rynek Rybny

Krzysztof Hryszko

Analiza rynku ryb W 2019 r. połowy ryb na Morzu Bałtyckim wyniosły, wg wstępnych danych, 145,8 tys. ton i były o 5,5% mniejsze niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Spadek wyładunków dotyczył śledzi (o 20,7% do 40,7 tys. ton), pod wpływem zmniejszenia kwot połowowych dostępnych polskim armatorom oraz dorszy (o 36,0% do 4,3 tys. ton) w konsekwencji zamknięcia połowów tych ryb na części morza w końcu lipca. Połowy szprotów wyniosły 74,5 tys. ton i były większe niż przed rokiem o 0,5%, a storni 16,7 tys. ton (wzrost o 9,5%). Znacząco wyższe były także połowy pozostałych gatunków ryb (o 41,6% do 9,6 tys. ton). Zmienne tendencje obserwowano w połowach ryb liczonych w sztukach – troci i łososi. Odłowy troci wyniosły zaledwie 22,5 tys. szt. wobec 56,9 tys. szt. złowionych w 2018 r. Wyładunki łososi bałtyckich zmniejszyły się natomiast o 22,9% do 6,8 tys. szt.. Wykorzystanie kwot połowowych w 2019 r. wyniosło: szproty 96,8%, śledzie 84,9%, dorsze 41,9% i łososie 49,6%. Tendencje w produkcji zakładów przetwórstwa rybnego (zatrudnienie powyżej 49 osób) były w okresie styczeń-listopad 2019 r. różnokierunkowe. Ogólna podaż produktów rybnych wyniosła 465,1 tys. ton i była o 4,3% większa niż w roku poprzednim. Przez większość miesięcy obserwowany był silny trend wzrostowy produkcji całych ryb morskich mrożonych, która zwiększyła się łącznie o 44,6% do 40,6 tys. ton oraz solonych filetów (wzrost o 34,8% do 10,4 tys. ton). Wzrosła także produkcja świeżych i chłodzonych filetów z ryb morskich (o 5,3% do 72,5 tys. ton), natomiast spadek produkcji wystąpił w asortymencie ryb wędzonych (o 1,3% do 71,9 tys. ton) i mrożonych filetów (o 8,3% do 23,6 tys. ton). Podaż przetworów i konserw z ryb i owoców morza zwiększono w analizowanym okresie o 1,2% do 235,6 tys. ton. Mniejszą produkcję konserw i marynat zrekompensowano zwiększo-

nym przetwórstwem ryb na inne grupy produktów (garmażeryjne, pasty, sałatki czy dania gotowe). W największym stopniu wzrosła produkcja przetworów z łososi (o 12,0% do 17,0 tys. ton) oraz makreli (o 6,2% do 18,3 tys. ton). Podaż przetworów ze śledzi, które są najważniejszym gatunkiem wykorzystywanym w przetwórstwie pogłębionym, zmniejszyła się w analizowanym okresie o 3,2% i wyniosła 92,4 tys. ton. Sytuacja ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstw przemysłu prze-

twórstwa rybnego jest względnie stabilna i bezpieczna, ale charakteryzuje się w ostatnich latach znaczną zmiennością. W okresie trzech kwartałów 2019 r. obserwowano wyraźne jej pogorszenie. Przychody z całokształtu prowadzonej działalności w dużych zakładach przetwórstwa rybnego zatrudniających ponad 49 osób (50 jednostek, które złożyły sprawozdania) wyniosły 8,71 mld zł i były o 2,9% wyższe niż w tym samym okresie roku poprzedniego, przy czym liczba jednostek badanych była wyższa

Tab. 1. Połowy ryb bałtyckich (tony, sztuki)

dane nieostateczne, stan bazy na dzień 31.01.2020 r. źródło: Morski Instytut Rybacki-PIB na podstawie danych MGMiŻŚ.

Tab. 2. Produkcja ryb i produktów rybnych (tony)a

dane miesięczne o produkcji wytworzonej pochodzą od tzw. dużych jednostek przemysłowych i nieprzemysłowych, zatrudniających 50 osób i więcej, które złożyły sprawozdania. źródło: obliczenia IERiGŻ-PIB na podstawie danych GUS.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rynek Rybny Tab. 3. Handel zagraniczny rybami i produktami (tys. ton)

wskaźniki obliczone na danych o większej dokładności, b z eksportem burtowym, c dane wstępne, d bez eksportu burtowego źródło: Obliczenia IERiGŻ-PIB na podstawie danych MF (Ministerstwa Finansów).

Tab. 4. Ceny ryb w imporcie (zł/kg)

dane wstępne, b kod CN wg taryfy celnej źródło: Obliczenia IERiGŻ-PIB na podstawie MF.

Tab. 5. Ceny ryb w eksporcie (zł/kg)

dane wstępne, b kod CN wg taryfy celnej

i wynosiła 58. Przychody ze sprzedaży produktów zwiększyły się o 6,2% do 7,79 mld zł, w tym uzyskiwane z eksportu wzrosły aż o 8,0% do 5,27 mld zł, a realizowane w kraju o 2,7% do 2,52 mld zł. Zysk netto badanych firm zmniejszył się z 188,4 do zaledwie 29,1 mln zł, a dodatni wynik finansowy wykazało 30 firm (60%). Konsekwencją uzyskanych wyników było pogorszenie rentowności prowadzenia działalności o ok. 2 pkt. proc. do odpowiednio 0,46% na poziomie brutto i 0,33% na poziomie netto. Przyczyną pogorszenia sytuacji finansowej przedsiębiorstw było przede wszystkim zwiększenie kosztów działalności operacyjnej (m. in. wydatków na zakup surowców o 26% i energii o 33% – w przeliczeniu średnio na 1 zakład). W okresie styczeń-listopad 2019 r. eksport wyniósł 487,7 tys. ton (w masie produktów) o wartości 8,86 mld zł i był odpowiednio o 6,3 i 5,9% większy niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Wzrost wywozu dotyczył jednak w większości ryb świeżych sprzedawanych w postaci tzw. eksportu burtowego, czyli wyładunków polskich statków w portach zagranicznych (zarówno operujących na Bałtyku jak i dalekomorskich) oraz bardzo dużego przyrostu eksportu odpadów rybnych (o 35% do 84,3 tys. ton). Obie grupy produktów, mimo dużego udziału w wolumenie wywozu, stanowią niewielki odsetek jego wartości. Podstawowe znaczenie dla sektora ma sprzedaż eksportowa filetów rybnych, ryb wędzonych oraz przetworów i konserw z ryb (90% wartości). W okresie jedenastu miesięcy 2019 r., w największym stopniu zwiększono wywóz ryb wędzonych – odpowiednio o 4,8 i 10,6% (do 54,5 tys. ton i 3,19 mld zł), przy podobnym jak przed rokiem wolumenie wywozu przetworów i konserw z ryb o (136,3 tys. ton), ale utrzymaniu trendu wzrostowego wartości eksportu tej grupy towarowej (o 4,8% do 2,19 mld zł). Zmniejszył się natomiast eksport filetów rybnych, przy czym mniejsza była skala spadku jego wartości niż wielkości (spadek o 5,9% do 84,0 tys. ton i o 2,3% do 2,64 mld zł). W ujęciu gatunkowym największą

źródło: Obliczenia IERiGŻ-PIB na podstawie MF.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rynek Rybny wartość w analizowanym okresie osiągnął eksport łososi (4,96 mld zł, wzrost o 4,5%), śledzi (543 mln zł, spadek o 5,3%), dorszy (507 mln zł, spadek o 10,6%), pstrągów (352 mln zł, wzrost o 13,2%) oraz mintajów (331 mln zł, wzrost o 29,2%). Spośród wymienionych gatunków największy wzrost wolumenu sprzedaży dotyczył mintajów (o 15%) i pstrągów (o 11%), przy znaczącym ograniczeniu eksportu dorszy (o 18%) i śledzi (o 11%). Import ryb i owoców morza wyniósł w okresie styczeń-listopad 2019 r. 551,9 tys. ton o wartości 9,15 mld zł i był odpowiednio o 0,4% i 8,1% większy niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. W strukturze ilościowej importu dominują produkty o niewielkim stopniu przetworzenia, które w zdecydowanej większości kierowane są do krajowych przetwórni (ryby świeże, chłodzone, mrożone oraz filety i mięso z ryb). Import ryb świeżych i chłodzonych wyniósł w analizowanym okresie 2019 r. 197,1 tys. ton i był o 10,5% większy niż w przed rokiem. Filetów i mięsa z ryb sprowadzono o 3,9% mniej (181,1 tys. ton), a ryb mrożonych o 5,2% mniej (95,1 tys. ton) niż w okresie styczeń-listopad 2018 r. Spośród głównych gatunków ryb importowanych do Polski większy był tylko przywóz łososi (o 11,3% do 180,3 tys. ton), przy niewielkich zmianach zapotrzebowania na makrele (46,4 tys. ton) i mintaje (42,1 tys. ton) i dużym spadku importu dorszy (o 21% do 39,6 tys. ton). Z gatunków o mniejszym udziale w krajowym rynku o ok. 21% zwiększono import czarniaków i morszczuków, o 15% pstrągów, miruny i krewetek, natomiast największy spadek wystąpił w przywozie pang (o 16%) i łupaczy (o 14%). Porównanie zmian cen importowo-eksportowych głównych produktów, wskazuje na znaczące pogorszenie opłacalności przetwórstwa w 2019 r. Jedynie w przetwórstwie łososi dynamika cen płaconych za surowce importowane była zdecydowanie niższa niż wzrost cen uzyskiwanych w eksporcie wyrobów gotowych. Największe niekorzystne dysproporcje wystąpiły w przetwórstwie mintajów. W 2019 r., w porównaniu z ro-

kiem poprzednim, ryby i owoce morza podrożały średnio o 3,9%, natomiast w relacji grudzień 2019 r. do grudnia 2018 r. tempo wzrostu było znacznie wyższe i wyniosło 4,7%. Żywność i napoje bezalkoholowe podrożały przeciętnie w 2019 r. o 4,9%, w tym mięso i przetwory o 5,6%. Nieznacznie wzrosły ceny nabiału i jaj (0,2%). Spośród produktów substytucyjnych ryby potaniały głównie względem mięsa wieprzowego, którego ceny wzrosły o 9,6%, natomiast pogorszyły się relacje cen ryb do mięsa drobiowego (wzrost cen o 2,1%) oraz wołowiny i cielęciny (wzrost o 1,0%). Wyższe od wzrostu cen detalicznych ryb i ich przetworów było także tempo wzrostu cen wędlin, które podrożały przeciętnie o 5,8%. Spośród produktów rybnych w 2019 r. najbardziej podrożały ryby mrożone (o 6,1%) oraz ryby i owoce morza suszone, solone i wędzone (o 4,1%). Ryby świeże i chłodzone były droższe niż przed rokiem o 3,0%, a produkty przetworzone (konserwy, marynaty, wyroby garmażeryjne, pasty i sałatki czy dania gotowe) o 3,1%. Tańsze niż przed rokiem były natomiast świeże i chłodzone owoce morza (o 0,7%). Spośród produktów rybnych, których ceny są monitorowane przez GUS, najbardziej podrożały mrożone filety z miruny (o 13,4%), wędzone makrele (o 10,7%), mrożone paluszki rybne (o 8,3%) i mrożone filety z dorszy (o 7,2%). Niższe ceny konsumenci

płacili natomiast za świeże lub chłodzone krewetki, sardynki w oleju oraz pasty rybne. W okresie trzech kwartałów 2019 r. przeciętne wydatki gospodarstw domowych na zakup ryb i owoców morza wyniosły 8,60 zł/osobę miesięcznie i były o 10,7% wyższe niż rok wcześniej. W największym stopniu zwiększyły się wydatki na świeże i mrożone owoce morza (o 50,0% do 0,24 zł/osobę). Na ryby świeże i chłodzone wydatkowano o 19,4% więcej niż przed rokiem (1,60 zł/osobę), na ryby i owoce morza suszone, wędzone i solone o 12,3% więcej (2,01 zł/osobę), a na produkty z grupy pozostałych przetworów i konserw z ryb o 9,3% więcej (3,17 zł/osobę). Na poziomie roku poprzedniego utrzymały się wydatki gospodarstw domowych na zakup ryb mrożonych (1,58 zł/osobę miesięcznie). W analizowanym okresie spożycie świeżych i mrożonych owoców morza zwiększyło się o 37,5%, ryb świeżych i chłodzonych o 8,5%, ryb i owoców morza suszonych, wędzonych i solonych o 1,9%, a ryb mrożonych obniżyło się o 7,4%. Badania GUS nie obejmują, z przyczyn metodologicznych, wielkości spożycia największej grupy produktów – „pozostałe przetwory z ryb i owoców morza”. Krzysztof Hryszko Krzysztof.Hryszko@ierigz.waw.pl Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB

Tab. 6. Ceny zbytu ryb i produktów rybnych (zł/kg z VAT) oraz udział ceny zbytu w cenie detalicznej

źródło: Opracowanie IERiGŻ-PIB na podstawie danych GUS.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Wywiad numeru

Fish Friends: najważniejsi są ludzie i zaufanie Wywiad z Dariuszem Andrzejewskim, prezesem zarządu Fish Friends Sp. z o.o. Tomasz Kulikowski, „Magazyn Przemysłu Rybnego”: Fish Friends — dlaczego taka nazwa? Jaka jest geneza powstania firmy? Dariusz Andrzejewski, Fish Friends: Na zwę „Fish Friends” można by prze tłu ma czyć ja ko przy ja cie le ryb i rze czy wi ście je ste śmy pa sjo na ta mi ryb, bran ży ryb nej, ale wła ściw sze jest ro zu mie nie te go, ja ko przy ja cie le ryb ni — bo je ste śmy ze spo łem przy ja ciół — w pra cy i po za nią, zna my się od daw na i od daw na pra cu je my w tej bran ży. Po wo li ro dził się po mysł, aby roz po cząć dzia łal ność na wła sny ra chu nek — i w ten spo sób na ro dzi ła się na sza spół ka. Wie rzy my, że naj waż niej si są lu dzi, za rów no w re la cjach we wnątrz fir my, jak i z klien ta mi. MPR: Czym Fish Friends wyróżnia się, jaka jest misja firmy? D. Andrzejewski: Dla nas w biz ne sie naj waż niej sze jest da ne sło wo, bo tyl ko tak moż na zbu do wać za ufa nie w re la cji z do staw ca mi i od bior ca mi. Nie in te re su ją nas szyb kie i jed no ra zo we in te re sy. Sta ra my się też współ pra co wać z przed się bior ca mi w Pol sce i za gra ni cą, któ rzy my ślą po dob nie. Prze pro wa dza my oso bi ście każ do ra zo we i do kład ne kon tro le ku po wa ne go to wa ru. Na sze kie run ko we wy kształ ce nie i dłu go let nia prak ty ka w bran ży po zwa la nam na do kład ną oce nę asor ty men tu. W ten spo sób klien ci otrzy mu ją to, co w tej bran ży jest nie zwy kle istot ne — pew ność i bez pie czeń stwo (tak że ce no we). Nie pra cu je my od siód mej do pięt na stej. Cza sem sy tu acja jest dy na micz na, ale nasz klient za wsze mo że li czyć na wspar cie. Sta ra my się też, aby na sze re la cje z klien ta mi wy bie ga ły po za czy ste ukła dy za ku po wo -sprze da żo we. Dla te go wie le uwa gi po świę ca my za po zna niu się z po trze ba mi klien ta, je go spoj rze niem na ry nek, a na wet je go cha rak te rem: ma my prze cież róż ne kul tu ry biz ne so we, róż ne tem pe ra men ty — zwłasz cza gdy han dlu je my z tak róż ny mi ob sza ra mi geo gra ficz ny mi, jak np. kra je skan dy naw skie i la ty no skie. Współ pra cu jąc z od bior ca mi, ofe ru je my więc nie tyl ko

Fish Friends (od lewej): Dariusz Andrzejewski (prezes zarządu), Elżbieta Olszewska (manager ds. operacyjnych), Artur Wierzbiło (manager ds. importu)

pro dukt, ale tak że ca ły nasz know -how, w tym wie dzę o tren dach na ryn ku, np. prze wi dy wa niach od no śnie kie run ku zmian cen. Bę dąc po śred ni kiem po mię dzy za gra nicz ny mi dostawcami nie czy ni my z tych re la cji ta jem ni cy, czę sto sta ra my się na wet, aby do pro wa dzić do bez po śred nich spo tkań za gra nicz nych pro du cen tów i pol skich od bior ców, aby te re la cje by ły jesz cze peł niej sze i peł ne zro zu mie nia. MPR: Rynek mrożonek rybnych wydaje się bardzo konserwatywny i mało tu zmian. Czy są jeszcze nieodkryte kierunku rozwoju? D. Andrzejewski: Bran ża ryb na jest dy na micz na m.in. dla te go, że ba zu je na dal głów nie na su row cu dzi kim. Ma my do czy nie nia z du żą zmien no ścią, nie zna my przy szłych wy ni ków po ło wów. Cza sem ce ny okre ślo nych pro duk tów ro sną tak moc no, że sta ją się nie do stęp ne dla na sze go ryn ku i trze ba szu kać za mien ni ków. Ry nek oczy wi ście ma pew ną bez wład ność, ale tak na praw dę cią gle trwa ją pró by wpro wa dza nia no wych pro duk tów. Wpro wa dze nie no we go pro duk tu wy ma ga wie lu dzia łań edu ka cyj nych w róż nych eta pach łań cu cha do staw, a wresz cie na mó wie nia koń co we go od bior cy do wy pró bo wa nia pro duk tu. W ub. ro ku od kry -

ciem był okoń ni lo wy — ga tu nek zna ny od lat, któ ry dzię ki spad ko wi cen stał się bar dzo atrak cyj ny i do łą czył do naj chęt niej ku po wa nych pro duk tów. Wie rzy my, że mło dzi kon su men ci są za in te re so wa ni zwięk sza niem kon sump cji ryb i owo ców mo rza, i że bę dą po szu ki wa li no wych ryb i no wych form prze two rze nia. MPR: Czy HoReCa jest dobrym kanałem do promowania nowości? D. Andrzejewski: Szyb ciej na zmia ny re agu je han del de ta licz ny. Wpro wa dza nie no we go pro duk tu do HoReCa po prze dza ne jest za zwy czaj wie lo ma pró ba mi, ak cja mi pro mo cyj ny mi. Ale kie dy się już to uda, ry nek ga stro no micz ny jest bar dziej lo jal ny. MPR: Dużo mówi się o tendencji do nabywania produktów wygodnych, convenience, czy nie jest to przeceniane? D. Andrzejewski: Rze czy wi ście ob ser wu je my ro sną ce za in te re so wa nie pro duk ta mi w wyż szych for mach prze two rze nia, ła twiej szy mi w uży ciu. Ale trze ba też pa mię tać, że kon su men ci są wraż li wi na wła ś ci wo ści pro zdro wot ne pro duk tów, co raz czę ściej do głęb nie czy ta ją ety kie tę. Tak więc — po dob nie jak na Za cho dzie bę dzie ro sło spo ży cie dań go to wych, pod wa run kiem,

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Wywiad numeru że bę dą one mia ły od po wied ni skład, bez do dat ków che micz nych. MPR: A co z produktami nadmiernie glazurowanymi? D. Andrzejewski: To nie jest nasz seg ment ryn ku. Han dlu je my pro duk ta mi, któ re ma ją tyl ko tech nicz ną, ochron ną gla zu rę, nie ma ją po li fos fo ra nów lub innych dodatków chemicznych. Zresz tą pro duk ty IQF nie są na szą spe cjal no ścią. Na to miast trze ba stwier dzić, że ca ły ry nek od czu wa skut ki nad mier ne go gla zu ro wa nia w nie da le kiej prze szło ści, efek tem te go jest np. osła bio na mar ka min ta ja. Ry ba, któ ra jest smacz na zy ska ła wi ze ru nek pro duk tu ta nie go, ma ło war to ścio we go. Do pie ro te raz od bu do wy wa ny jest ry nek ja ko ścio wych pro duk tów z min ta ja. MPR: Czy w relacji z odbiorcami nadal najważniejsza jest cena? D. Andrzejewski: W re la cjach B2B z pew no ścią tak nie jest. Oso by od po wie dzial ne za za opa trze nie w prze twór niach to fa chow cy, któ rzy do brze zna ją pro dukt i su ro wiec, i ma ją bar dzo spre cy zo wa ne ocze ki wa nia. Moż na więc po wie -

dzieć, że ce na jest bar dzo istot na, pod wa run kiem za pew nie nia od po wied niej ja ko ści. A ja kość to kwe stia wie lo wy mia ro wa, zwłasz cza w przy pad ku ryb pe la gicz nych, gdzie o przy dat no ści tech no lo gicz nej de cy du je wie le czyn ni ków — li czą się m.in. me to da po ło wu, se zon, a na wet kon kret ne ło wi sko, kon kret na fir ma ry bac ka. MPR: Pro dukt to jed na spra wa, a lo gi sty ka? Ja kie są wą skie gar dła, jak oce nia cie Pań stwo współ pra cę ze służ ba mi cel no -we te ry na ryj ny mi? D. Andrzejewski: Je śli cho dzi o współ pra cę z ad mi ni stra cją cel ną i służ ba mi we te ry na ryj ny mi na gra ni cy, to trze ba po wie dzieć, że jest du że zro zu mie nie i przy ja ze po dejście. To bar dzo się zmie ni ło na prze strze ni lat. Je śli im por ter zna pra wo, to za zwy czaj nie ma żad nych pro ble mów. Na to miast na tu ral nym jest, że służ by te mu szą być w pew nych kwe stiach re stryk cyj ne, chro niąc zdro wie kon su men ta. Je śli cho dzi o pro ble my w lo gi sty ce, to moż na pod kre ślić w szcze gól no ści dwa ob sza ry. Po pierw sze ro -

sną ce opła ty za trans port chłod ni czy, po dru gie nie ła twa sy tu acja na ryn ku ma ga zy no wym — przy kła do wo w ubie głym ro ku, w efek cie zwięk szo nych za ku pów na za pas, nie pew nej sy tu acji wo kół Bre xi tu oraz za mknię cia je den z chłod ni, od czu wa li śmy du że pro ble my z prze strze nią ma ga zy no wą, chłod ni czą. MPR: Jak na prze strze ni lat zmie ni ło się po strze ga nie Pol ski i pol skich klien tów w świe cie? D. Andrzejewski: Pro fe sjo na li ści w bran ży ryb nej ma ją świa do mość, że na le ży my do naj waż niej szych cen trów prze twór stwa ryb ne go. Ma my wi ze ru nek klien tów spraw dzo nych, wia ry god nych. Dzię ki ska li za ku pów, mo że my też być i co raz czę ściej je ste śmy kra jem tran zy to wym, np. dla kra jów bał kań skich i ogól nie Eu ro py środ ko wo-Wschod niej. To jesz cze raz po ka zu je, że w mię dzy na ro do wym han dlu ryb nym naj waż niej sze jest za ufa nie i dłu go ter mi no we re la cje mię dzy ludz kie. MPR: Dzię ku ję za mi łe spo tka nie i ży czę po wo dze nia!

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rybołówstwo morskie

Skrei — sezon na króla wśród dorszy rozpoczęty

Skrei to norweski dorsz arktyczny, który odławiany jest wyłącznie w sezonie zimowym na północnym wybrzeżu Norwegii. Przybywa tam, aby złożyć jaja, po czym ponownie wraca do lodowatego Morza Barentsa. Jego ograniczona dostępność oraz walory smakowe sprawiają, że uważany jest za najlepszego dorsza na świecie

Zimowy wędrowiec Skrei żyje w lodowatym Morzu Barentsa, ale każdego roku przemierza ok. 2 tys. kilometrów w kierunku cieplejszych wód u północnego wybrzeża Norwegii, aby złożyć ikrę. W styczniu do wód znajdujących się u podnóża Lofotów oraz wysp Vasteralen przybywa miliard norweskich dorszy arktycznych, które pozostawiają tam średnio od 2,5 do 5 milionów jajeczek w jednym sezonie. Wtedy również rozpoczynają się połowy tej ryby. Po tarle, które ma miejsce głównie w marcu oraz w kwietniu Skrei wyrusza w podróż powrotną i tym samym, 30 kwietnia sezon na króla

dorszy dobiega końca. Dlatego okres od stycznia do kwietnia to idealny czas, aby nabyć świeżego sezonowego Skrei.

Zrównoważone połowy Skrei Skrei pochodzi z największych i najstabilniejszych zasobów dorsza, a jego połowy należą do jednych z najbardziej zrównoważonych na świecie. Jest to efekt prowadzonej przez Norwegię polityki rybołówstwa. W latach 90. XX wieku powstała obowiązująca do dziś koncepcja zrównoważonego rozwoju. Zakłada ona m.in. stosowanie wyważonych kwot połowowych, które w tym roku wynoszą 993 000 ton przy czym na Norwegię przypada ok. 413 000 ton, w połączeniu z zakazem odrzutów. Dodatkowo jest to także zmniejszenie floty, surowe przepisy dotyczące metod połowu, jak również bieżące kontrole. Zrównoważone zarządzanie zasobami zostało uznane przez WWF i jest certyfikowane przez Radę Zarządzania Zasobami Morskimi (MSC). Od 2005 r. Skrei jest rybą chronioną.

tu są jasno określone i ściśle przestrzegane przez norweskich rybaków oraz przetwórców. Dzięki temu świeża ryba zachowuje swoje wartości odżywcze i walory smakowe nawet 12 dni od daty złapania. Ponadto nazwa handlowa Skrei® przyznawana jest wyłącznie przez norweskie zakłady produkcyjne dla arktycznych dorszy zimowych, które zostały złowione a następnie przerobione i opakowane zgodnie z ustalonymi, surowymi regułami urzędowej normy (NS 9406: 2013). Są to ryby pierwszej klasy pochodzące ze zrównoważonych połowów, co potwierdzone jest certyfikatem jakości.

Wartości odżywcze Skrei

Skrei jest rybą dziką, pochodzącą z morza, która pracuje przez cały sezon. Dzięki podróży przez surowe wody zyskuje jędrne chude białe mięso, które charakteryzuje się wysoką zawartością wielonienasyconych kwasów tłuszczowych Omega-3 – posiłek złożony ze Skrei pokrywa dzienne zapotrzebowanie człowieka na tę cenną substancję, które wynosi 1-1,5 g. Bogaty jest także w białko (16,9 g Certyfikacja i gwarancja na 100 g mięsa ryby) oraz posiada małe ilości tłuszczu (0,6 g na 100 g świeżości ryby). Co więcej, jest doskonałym Warunki połowu a także proces źródłem selenu, sodu, potasu przygotowywania Skrei do ekspor- i jodu. Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Akwakultura

Z morskich pastwisk na stoły konsumentów Czy zastanawialiście się kiedyś Państwo skąd się biorą omułki i ostrygi – owoce morza, które coraz chętniej jedzą także Polacy? Sądzimy, że połowa Czytelników, odpowie, że są poławiane, a druga połowa – że hodowane. Postanowiliśmy to zbadać u źródła, odwiedzając największego, niderlandzkiego dostawcę tych mięczaków na polski rynek: Roem van Yerseke. Za cznij my od ostryg. W nie wiel kim po miesz cze niu, w cią gle prze pły wa ją cej wo dzie mor skiej w kil ku zbior ni kach ży ją czte ry ro dzi ny do ro słych ostryg pa cy ficz nych, każ da składająca sie z zaledwie kil ku sztuk. To ma te riał ma cie rzy sty, któ ry po zwa la na roz mna ża nie tych mię cza ków w „sztucz nych wa run kach”. Go to wość do od by cia tar ła ste ro wa na jest głów nie przez zmia ny tem pe ra tu ry. Pro wa dzo na jest tu se lek cja, po zwa la ją ca na uzy ska nie ma te ria łu ob sa do we go o po żą da nych ce chach, a ty mi w przy pad ku ostryg są: wy so ka prze ży wal ność (od por ność na in fek cje), skłon ność do uzy ski wa nia re gu lar ne go kształ tu oraz mię sność (to pro dukt drogi i kon su men ci ocze ku je, że bę dzie miał od po wied nie walo ry sma ko we i wi zu al ne). Tarło – jak mó wi bio log Jo han de Bat – odbywa się niezbyt romantycznie, w wiaderku... Za to płodność ostryg jest imponująca: jedna samica uwalnia wiele milionów jaj. Materiał obsadowy wyhodowany z zaledwie kilku ostryg–matek starcza nie tyko na obsadzenie parceli należących do firmy, ale także na prowadzenie eksportu, m.in. do Francji. Nabywcy najchętniej kupują kilkumilimetrowe ostrygi, które charakteryzują się wysoką przeżywal-

nością. Cenią nasz materiał, bo pozwala wyhodować ostrygi „tłuste” i o regularnym kształcie. Z za ocz ko wa nej ikry wy lę ga ją się lar wy (to je dy ne sta dium roz wo jo we, któ re w na tu rze po szu ku je miej sca do przy twier dze nia się do pod ło ża), któ re po kil ku dniach za mie nia ją się w for mę osia dłą i za czy na ją się po kry wać sko rup ką. Przez ca łe ży cie ostry ga od ży wia się mi kro al ga mi. W wy lę gar ni to wła śnie upra wa od po wied niej mie szan ki mi kro alg jest naj bar dziej kosz tow nym i skom pli ko wa nym ele men tem ukła dan ki. Ma łe ostry gi tra fia ją do mo rza – tu na po let kach dzier ża wio nych przez fir mę ro sną przez ko lej ne trzy la ta. Nikt ich nie kar mi – ro sną iden tycz nie, jak ostry gi dzi kie. Ro em van Yer se ke, pod pa tru jąc roz wią za nia z No wej Ze lan dii, opra co wał wła sny sys tem utrzy my wa nia ostryg w spe cjal nych ko szach, za wie szo nych na na prę żo nych li nach, na ob sza rze wy stę po wa nia pły wów mor skich. W jed nym ko szu prze by wa 50-100 ostryg. Ko sze, dzię ki ob ciąż ni kom i pły wa kom, prze su wa ją się. Dzię ki te mu ostry gi zmie nia ją po zy cję, ma ją lep szy do stęp do po ży wie nia i ro sną bar dzo re gu lar nie. Ostry gi z ko szy zy sku ją naj wyż sze uzna nie na byw ców. Jest też dru ga me to da „ho dow li” – na mor skie po let ko wy sy py wa ne są ka mie nie i pu ste musz le z sor to wa nia omuł ków. Osia da ją na nich lar wy ostryg, któ re po trzech la tach są odła wia ne. Po ło wy to czy ho dow la? Chy ba naj bar dziej od po wied nie bę dzie okre śle nie mor ski chów pa stwi sko wy... Ta ką me to dą po zy ski wa ne są tak że omuł ki. Fir ma dys po -

Aparaty wylęgarnicze, tu zaczyna się życie małych ostryg

Tej wielkości ostrygi są idealne do przeniesienia do morskiej hodowli

Johan de Bat tłumaczy, że hodowla w takich koszach nie tylko zapewnia najlepszą jakość ostryg, ale także jest dużo mniej pracochłonna od klasycznego systemu francuskiego, gdzie ostrygi rosną w workach umieszczonych na specjalnych „stołach”

Efektem jest ostryga o regularnym kształcie i duże zawartości pysznego mięsa, o kremowej konsystencji i posmaku świeżej wody morskiej

nu je spe cjal ną jed nost ką Mussel Seed Capture Installations, któ ra po zwa la na zrów no wa żo ne po zy ski wa nie sta diów po śred nich omuł ków, a na stęp nie ich „wy sie wa nie” na dział ce

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Akwakultura

Dokowanie jednostki, która odłowiła omułki

„Jacuzzi” — czyli wstępne oczyszczanie małż

Mule są kilkakrotnie myte, kontrolowane i sortowane

Naważarka przygotowuje porcje żywych omułków i warzyw do dania gotowego

mor skiej, dzier ża wio nej przez fir mę. Gdy omuł ki osią gną od po wied nią wiel kość są odła wia ne i trans por to wa ne do za kła du sor to wa nia i ob rób ki. Choć omuł ki ro sną na po let kach dzier ża wio nych przez kon kret ne spół ki, sta no wiąc ich „wła sność”, a więc są for mal nie obiek tem akwa kul tu ry, to tak na praw dę są dzi ko ży ją cy mi or ga ni zma mi; nic więc dziw ne go, że ich po ło wy ob ję te są cer ty fi ka cją MSC. Co dzie je się da lej ze zło wio ny mi omuł ka mi i ostry ga 40

mi? Trze ba pa mię tać, że w prze ci wień stwie do zło wio nych ryb, mię cza ki na dal ży ją. Ostry gi nie gdyś tra fia ły do ba se nów, w któ rych cze ka ły na sprze daż. Dziś naj czę ściej ocze ku ją na sprze daż w skrzy niach zra sza nych wer ty kal nie du żą ilo ścią wo dy mor skiej. Mo gą tak spę dzić na wet kil ka mie się cy, choć za zwy czaj nie ma ta kiej po trze by i na bie żą co są sor to wa ne, pa ko wa ne i wy sy ła ne do klien tów na ca łym świe cie. Fir ma Ro em van Yer se ke sprze da je rocz nie po nad 5 mln sztuk ostryg, naj wyż szej ja ko ści. O cenie ostrygi decyduje wielkość, kształt i jej mięsistość – tłu ma czy Mar tin van Hek ke, ma na ger działu świe żych ostryg oraz omuł ków. Najwięksi odbiorcy ostryg to Belgowie i Luksemburczycy. Duże wolumeny trafią też do Francji i na macierzysty rynek niderlandzki. A poza nim – na cały świat, nawet do Chin, gdzie szczególnie cenione są największe okazy ostryg. Ostrygi są płukane, sortowane, a następnie ręcznie kontrolowane i pakowane do pudełek z cienkiego drewna (tradycyjnie układa się je na ręcznie zbieranych wodorostach). Tradycyjne opakowanie zawiera 12 sztuk, ale w czasach rosnącej liczby gospodarstw jednoosobowych coraz częściej przygotowuje się małe opakowania dla singli, z 6 ostrygami. Jak tłu ma czy Mar tin ostryga to wbrew pozorom produkt bar-

dzo bezpieczny dla zdrowia konsumenta. Póki jest żywa, pozostaje zamknięta a kiedy postukamy jedną ostrygą o drugą, usłyszymy odpowiedni dźwięk. Na nasze ostrygi dajemy około tygodniowy termin przydatności do spożycia, choć dobrze przechowywane mogą spędzić w handlu nawet powyżej 10 dni. Ważne jest by zawsze były przechowywane w warunkach chłodniczych, płaską częścią skorupki do góry. Pod żadnym pozorem nie powinny być układane na lodzie – to żywe mięczaki, dobrze przystosowane do okresów wysychania, ale gorzej znoszące hibernację! W przy pad ku omuł ków, któ ry mi ob rót jest wie lo krot nie więk szy niż ostry ga mi, w Ro em van Yer se ke od lat sta wia się na au to ma ty za cję. Mał że se pa ro wa ne są od in nych ciał sta łych (np. wy ło wio nych ka mie ni, wo do ro stów), a tak że bi sio rów w płucz ce z wi ro wym ru chem wo dy. Na stęp nie spe cjal ne sys te my la se ro we umoż li wia ją od dzie le nie nie peł no war to ścio wych mał ży (mar twych, z uszko dzo ny mi musz la mi) i pu stych sko ru pek. To co umknie oczom ma szy ny, jest jesz cze przy naj mniej dwu krot nie kon tro lo wa ne przez pra cow ni ków przy li nii sor to wa nia i pa ko wa nia. W efek cie do opa ko wań hur to wych i de ta licz nych tra fia ją wy łącz nie ży we mał że, o od po wied niej wiel ko ści. Pod sta wo wym opa ko wa -

Żywe małże są pakowane zarówno w tradycyjne worki, jak i popularne dziś opakowania próżniowe

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Akwakultura

niem sta ła się dziś tac ka z two rzy wa sztucz ne go (na któ rej mał że pa ko wa ne są próż nio wo), jed nak na ga stro no micz ny ry nek bel gij ski na dal przy go to wy wa ne są wor ki z 10 kg omuł ków. Coraz większą część oferty firmy stanowią produkty przetworzone – mó wi Jo ska Lam per, ma na ger ja ko ści w dzia le pro duk tów prze two rzo nych. To nasza odpowiedź na zapotrzebowanie konsumentów, a jednocześnie kontynuacja strategii firmy, by wprowadzać do obrotu tylko produkty naturalne. Podstawowe produkty przetworzone, to pasteryzowane słoiczki z mięsem małży (w zalewie octowej lub w sosie pomidorowym), które cieszą się wielkim zainteresowaniem głównie na rynku niemieckim i w krajach Beneluxu, pakowane mięso krewetek zimnowodnych oraz tacki z daniami wygodnymi a’la minute. Dania wygodne, a’la minute, przygotowujemy w największej w Europie... mikrofalówce – mó wi Go sia Ke plin, od po wie dzial na za mar ke ting, w tym tak że pol ski ry nek – świeże małże wraz z dodatkami (warzywa, wino) trafiają do tacki, która jest zamykana, a następnie kilkanaście minut spędza w mikrofalówce. Na koniec opakowanie jest punktowo rozszczelniane i napełniane modyfikowaną atmosferą. W ten sposób powstaje naturalny,

wygodny i bezpieczny produkt, który świetnie sprawdza się zarówno na tradycyjnych rynkach małży, jak i rynkach, które dopiero otwierają się na smak muli. Takim rynkiem z całą pewnością jest rynek polski, który fantastycznie rozwija się. Polscy konsumenci są niezwykle otwarci na nowe smaki, a gotowe dania są tym, czym najłatwiej przekonać nowych konsumentów. Dlatego już niebawem nasza gama produktów będzie poszerzona o nowe dania, które mamy nadzieję, zostaną bardzo dobrze przyjęte przez polskich konsumentów. Nasze produkty a’la minute to świetna oferta dla sieci handlowych, w tym dyskontów, bo okres przydatności do spożycia wynosi aż 21 dni. Tak jak trud no roz strzy gnąć, czy ostry gi są pro duk tem dzi kim czy z akwa kul tu ry, tak cięż ko stwier dzić, czy Ro em van Yer se ke to fir ma osa dzo na w tra dy cji czy też in no wa cyj na. Z całą pewnością Roem van Yerseke jest jednym z liderów rynku omułków i ostryg, a zarazem jedyną firmą zintegrowaną, która kontroluje cały proces – od wylęgarni, poprzez hodowlę i połowy, aż po kreowanie produktów o wysokiej wartości dodanej i dystrybucję – mó wi Jo han La cor wła ści ciel i dy rek tor Ro em van Yer se ke. Jednocześnie Roem van Yerseke, którego historia sięga 1942 r., kiedy rozpoczęto

Roem van Yerseke produkuje pasteryzowane mięso małży w słoiczkach od blisko 80 lat

W portfolio firmy ważną rolę odgrywają też delikatesowe zimnowodne garnele (Crangon crangon). Jak mówi Gosia Keplin, manager ds. marketingu, jest szansa, że niebawem pojawią się one także w Polsce

Produkty tradycyjne nadal będą ważne, ale przewidujemy, że rozwój rynku będzie następował w oparciu o produktu wygodne w użyciu, łatwe do przygotowania — zwłaszcza w krajach, gdzie nie ma długich tradycji jedzenia małży. Co ciekawe, takimi produktami interesuje się też coraz częściej sektor gastronomiczny, który boryka się z brakiem wykwalifikowanych kucharzy — mówi Johan Lacor, dyrektor Roem van Yerseke

produkcję pasteryzowanego mięsa małży w słoiczkach, pozostaje po dziś dzień firmą rodzinną. Py ta ny, czy nie oba wia się kon ku ren cji i ko pio wa nia po my słów np. na da nia go to we, od po wia da wprost: nie obawiamy się, że ktoś podchwyci nasze pomysły, bo na tle innych przetwórców, naszym atutem jest to, że dysponujemy własną bazą surowca o najwyższej jakości. Ostrygi i omułki hodowane są w rejonach morskich o pierwszej klasie czystości wody i w miejscach zasobnych w składniki odżywcze, co gwarantuje odpowiednią wielkość i smak naszych mięczaków. Nasze wieloletnie doświadczenie, własna flota połowowa oraz nowoczesne linie przetwórcze pozwalają nam zapewnić niepowtarzalną jakość gotowego produktu.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

T. Kowalczyk & T. Kulikowski

Rybne podróże kulinarne

Tajlandia: świeże znaczy żywe Taj lan dia do star cza na świa to wy ry nek 880 tys. ton ryb z akwa kul tu ry i 1,33 mln ton ryb z po ło wów. Akwa kul tu rę w Taj lan dii mo że my po dzie lić na dwie gru py: • akwa kul tu rę słod ko wod ną, gdzie głów ny mi ho do wa ny mi ry ba mi są ti la pie ni lo we (Oreochromis niloticus) – 29% pro duk cji oraz su my – 30% pro duk cji, • akwa kul tu rę sło no wod ną, gdzie ho du je się (głów nie na eks port) kre wet ki ty gry sie (Pe ne aus mo no don) – po nad 40% ca łej pro duk cji, a tak że kre wet ki bia łe (Pe na eus va na mei), omuł ki zie lo ne (Per na vi ri dis), ką ko le (Ana da ra spp.) oraz ostry gi (Cras so strea Ti la pie cią gle ży we prze cho wy wa ne w ba se ni kach z pro stym sys te mem na tle nia ją com mer cia lis). cym wy kła da ne do sprze da ży na bie żą co Ry bo łów stwo mor skie do star -

Krewetki oczywiście żywe — cena jak widać uzależniona od rozmiaru

Stoisko wyspecjalizowane wyłącznie w chłodzonych mięczakach – w atrakcyjnych cenach (100 bahtów to ok. 13 złotych)

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rybne podróże kulinarne

Można też zakupić i spożyć żywe skamieliny – skrzypłocze, które nie zmieniły się od 425 milionów lat

cza na ry nek głow nie sar de le, ma kre le i tuń czy ki bo ni to, na to miast je śli cho dzi o owo ce mo rza są to głów nie kra by (zwłasz cza szcze gól nie cen ne błę kit ne kra by Por tu nus ar ma tus), kal ma ry oraz mał że z ro dzi ny Ve ne ri dae. Śred nie rocz ne spo ży cie ryb jest wy so kie i wy no si po nad 32 kg na miesz kań ca, choć w kuch ni taj skiej i tak ma się wra że nie, że do mi nu je drób (kur cza ki). W ja ki spo sób w kra ju, w któ rym w naj chłod niej szym mie sią cu tem pe ra tu ra nie spa da po ni żej 30°C za cho wać świe żość pro duk tów tak wraż li wych jak ry by i owo ce mo rza? Cóż, na to py ta nie, od po wie dzie li śmy już na wstę pie, czy li w ty tu le. Więk szość ryb i owo ców mo rza ofe ro wa nych na tar gu ryb nym jest prze cho wy wa na w po sta ci ży wej, a uśmier ca na na bie żą co (kosz mar obroń ców zwie rząt?) na miej scu, tuż przed sprze da żą. Ma ja i To masz Ko wal czyk

Kra bo we fan ta zje – do wy bo ru do ko lo ru, jed nak tu taj już mu si my bar dziej hoj nie się gnąć do port fe la – ce ny od 120 bah tów (ok. 16 zło tych) do 1200 bah tów (ok. 160 zło tych), w za leż no ści od roz mia ru i ga tun ku. Kra by oczy wi ście cią gle ży we

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Akwakultura

Za nami konferencja hodowców karpia w Słoku Wysoka frekwencja towarzyszyła dorocznej Konferencji Hodowców Karpia w Słoku k/Bełchatowa. Podczas konferencji przedstawiono wiele ciekawych referatów. W poniższej notatce skupimy się jedynie na aspektach ekonomicznych hodowli karpi, scharakteryzowanych podczas konferencji. Dr Andrzej Lirski, przedstawiciel Instytutu Rybactwa Śródlądowego, nowo wybrany prezes Polskiego Towarzystwa Rybackiego (organizatora konferencji), powiedział, że rok 2019 w produkcji karpi przebiegał pod wpływem nadwyżki z 2018 r., która wyniosła aż 4,3 tys. ton ryb. Wg wstępnych danych, z ograniczonej, aczkolwiek reprezentatywnej liczby wypełnionych ankiet RRW, wynika, że sprzedaż w 2019 r. była o około 15% wyższa niż rok wcześniej, a wolumen niesprzedanych ryb była znacząco mniejszy. Niestety zanotowano najniższe od wielu lat ceny karpi w sprzedaży hurtowej. Ponadto branża musiała niezwykle szybko odpowiedzieć (poprzez zwiększone przetwórstwo i zmienioną dystrybucję) na wycofanie się ze sprzedaży karpi żywych przez większość sieci handlowych. Był to więc ciężki rok, ale jednocześnie dający nadzieję – w postaci rosnącej sprzedaży na rynku krajowym. Tomasz Kulikowski z Morskiego Instytutu Rybackiego przedstawił wyniki badań konsumenckich, wskazując na dużą polaryzację postaw konsumentów karpi: co czwarty polski konsument chce zakupić na Wigilię karpia żywego, co trzeci Polak chciałby zakazu sprzedaży żywych karpi. Pomimo, że oczekiwania konsumentów wobec produktów z karpi są bardzo zróżnicowane, to jednak pewne ogólne tendencje (chęć zakupu produktu bezpiecznego i zdrowego, produktu wygodnego, produktu wyprodukowanego z poszanowaniem środowiska naturalnego) dominują na rynku i wyznaczają kierunki rozwoju oferty produktowej karpi. Zdaniem prelegenta producenci muszą wykonać jeszcze długą drogę, aby sposoby przetworzenia i zapakowania karpi były na tym samum poziomie co np. łososi. Krzysztof Hryszko omówił niuanse sprawozdawczości leżącej u podstaw statystyk handlu zagranicz-

Nowy zarząd Polskiego Towarzystwa Rybackiego Andrzej Lirski – Prezes Agnieszka Andruszewska – Wiceprezes Jerzy Śliwiński – Wiceprezes Mirosław Cieśla – Sekretarz Wojciech Andrzejewski – Skarbnik członkowie Zarządu: Zdzisław Banaszak Michał Szostak Monika Kowalska-Góralska Tomasz Król Hubert Kulesza Tadeusz Michaś Janusz Skołysz Wojciech Skorupa Grzegorz Stasiszyn Adam Szarek 46

Uczestnicy XXV Krajowej Konferencji Hodowców Karpia, przemawia dr Andrzej Lirski

nego. Dzięki temu uczestnicy spotkania mogli zrozumieć, że inne wolumeny karpi deklarowane przez Czechów w eksporcie do Polski, a inne deklarowane przez Polskę w imporcie z Czech, to nie koniecznie szwindel czy fałszerstwo tylko m.in. efekt różnych systemów raportowania w różnych krajach UE. Przy okazji rok 2019 unaocznił, że przy spadku cen karpi na polskim rynku, karp czeski przestaje być produktem konkurencyjnym, w efekcie wolumen importu znacząco spada. Dość niepokojące wnioski nt. ekonomiki gospodarstw karpiowych przedstawili: Olga Szulecka i Marcin Rakowski z Morskiego Instytutu Rybackiego. Bazując na badaniach agri benchmark typowych gospodarstw karpiowych w Polsce i w Niemczech, stwierdzili że o ile gospodarstwa te są w stanie pokrywać swoje koszty gotówkowe, a więc są opłacalne w skali krótkoterminowej, o tyle jednak małe gospodarstwa w skali średniookresowej (uwzględniając fikcyjną amortyzację) są nierentowne. Żadne z gospodarstw nie jest też rentowne w dłuższej perspektywie, czyli uwzględniając koszt alternatywny. Nie do końca optymistycznie wybrzmiała też prelekcja Moniki Kowalskiej-Góralskiej. Bo choć wiele trendów globalnych premiuje zdrowe i bezpieczne mięso karpi, a ocieplenie klimatu teoretycznie zwiększa możliwości produkcyjne tej ryby i umożliwia skrócenie cyklu produkcyjnego, o tyle te same zmiany klimatyczne prowadzić będą do zmiany stosunków wodnych, co może mieć bardzo negatywne skutki dla gospodarki karpiowej, co więcej narastać może problem nowych chorób ryb. Konferencji towarzyszyło wiele dyskusji, nie tylko na sali plenarnej. Z pewnością warto tu być, także za rok.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

teka

Akwakultura

Na si Ry ba cy — za wsze świe że ry by

Obec na sy tu acja na ryn ku sprze da ży kar pia zmu sza ho dow ców do wy pra co wa nia al ter na tyw nych ka na łów dys try bu cji. Sprze daż bez po śred nia pro wa dzo na przez go spo dar stwa ry bac kie zo sta ła w ostat nich la tach nie co za nie dba na, co nie wpły nę ło po zy tyw nie na ich kon dy cję. Na szczę ście ry ba cy przy po mnie li so bie, że dzia ła jąc lo kal nie, bli sko klien ta, sta ją się am ba sa do ra mi swo je go pro duk tu, ma jąc moż li wość prze ka za nia i za re kla mo wa nia kon su men to wi te go, co naj lep sze. Bran ża kar pio wa wi dzi bar dzo du ży po ten cjał w skró co nym łań cu chu do staw. Pa tro nem sprze da ży bez po śred niej ryb jest po wsta ła w 2013 r. z ini cja ty wy Pol skie go To wa rzy stwa Ry bac kie go mar ka „Na si Ry ba cy – za wsze świe że ry by”, któ rej ce lem jest wzmoc nie nie, pro wa dzo nej głów nie przez kar pio we go spo dar stwa ry bac kie, sprze da ży oraz przy po mnie nie Po la kom o je dze niu ryb słod ko wod nych nie tyl ko od świę ta. W ra mach wspól nej pro mo cji sieć sprze da ży „Na si Ry ba cy” do star cza ele men ty wi zu ali za cji do re ko men do wa nych punk tów part ner skich: go spo darstw, skle pów oraz pod mio tów sek to ra HoReCa, dzię ki cze mu co raz więk sza licz ba kon su men tów ma moż li wość iden ty fi ka cji miejsc, w któ rych moż na ku pić lub zjeść za wsze świe żą ry bę. W ra mach pro jek tu „Na si Ry ba cy – za wsze świe że ry by” po wsta ły ma te ria ły fil mo we pre zen tu ją ce mar kę i sieć sprze da ży, pro mu ją ce wa lo ry kar pia oraz tra dy cyj ne me to dy ho dow li. Wy pro du ko wa no film za wie ra ją cy prak tycz ny in struk taż spra wia nia i fi le to wa nia kar pia oraz fil my ku li nar ne z udzia łem ce nio ne go sze fa kuch ni Ja ku ba Ku ro nia – za wo do we go ku cha rza, au to ra ksią żek ku li -

nar nych, od wie lu lat pro wa dzą ce go szko le nia, warsz ta ty i po ka zy ku li nar ne, a obec nie za an ga żo wa ne go w pro mo cję mar ki. Chcąc wybrać naprawdę świeżą rybę polecam sięgnąć do „źródła”, czyli ominąć pośredników i zaopatrywać się bezpośrednio u hodowców ryb. Mamy wtedy pewność, że ryba jest naprawdę świeża, dopiero co złowiona, a cena korzystna. Dodatkową zaletą jest więź, która wywiązuje się między sprzedawcą a kupującym. Może ona przynieść wiele korzyści: wiedzę z zakresu hodowli, informacje na temat tego jak sprawić rybę i jaki gatunek wybrać, aby sprostał naszym oczekiwaniom, nie wspominając o dobrych relacjach interpersonalnych – pod kre śla Ja kub Ku roń. Po szcze gól ne go spo dar stwa ofe ru ją sze ro ka ga mę pro duk tów, od ży wej ry by po przez su ro wą (tu sze, dzwon ka, fi le ty) do wy so ko prze two rzo nej.

Kilka słów o kar piu, czy li naj więk szej si le „Na szych Ry ba ków” Karp dzię ki swo je mu po cho dze niu, tra dy cyj nym me to dom wy twa rza nia i ho dow li trwa ją cej trzy la ta ide al nie wpi su je się w trend slow food i mo że być z po wo dze niem okre śla ny być ja ko pro dukt eko lo gicz ny. Karp jest bar dzo uni wer sal ną ry bą. Utar ło się, że naj lep szy jest sma żo ny, ale ide al nie na da je się tak że do pie cze nia, wę dze nia, prze two rów sło icz ko wych, pasz te tów, czy np. su shi lub ce vi che. Karp jest bo ga tym źró dłem war to ścio we go biał ka, cha rak te ry zu ją ce go się wy so ką za war to ścią ami no kwa sów eg zo gen nych, a je go tłuszcz to cen ne źró dło kwa sów tłusz czo wych n -3 i n -6, wy stę pu ją cych w bar dzo ko rzyst nym sto sun ku. Spo ży wa jąc kar pia do star -

cza my or ga ni zmo wi cen nych mi kroi ma kro ele men tów oraz wi ta min. Szcze gól ne zna cze nie ma se len, któ ry w mię sie kar pi wy stę pu je w wyż szych ilo ściach, niż w in nych ro dza jach mięs. Mi mo, iż więk szość z nas de kla ru je, że spo ży wa ry by mniej wię cej raz w ty go dniu, na dal (zwa żyw szy na zdro we na wy ki ży wie nio we) spo ży wa my ich sta now czo za ma ło. Na rzę dziem pro mo cji spo ży cia kar pia jest stro na www.na si ry ba cy.pl, na któ rej zna leźć moż na cie ka we prze pi sy z kar piem w ro li głów nej, fil my pro mo cyj ne, prak tycz ne po ra dy ja ki mi war to kie ro wać się przy wy bo rze ry by oraz wszyst ko to, co każ dy kon su ment po wi nien wie dzieć o kar piu i je go pro eko lo gicz nej ho dow li. W ra mach kon ty nu acji pro jek tu za pla no wa no prze pro wa dze nie kam pa nii pro mo cyj nej mar ki „Na si Ry ba cy – za wsze świe że ry by”, któ ra po zwo li na do tar cie do jesz cze szer sze go gro na klien tów, zwłasz cza do dzie ci oraz do ro słych za in te re so wa nych pro -zdro wot ną żyw no ścią, w tym osób opi nio twór czych ma ją cych wpływ na kre owa nie na wy ków ży wie nio wych zwłasz cza wśród przed sta wi cie li mło de go po ko le nia. Pla no wa ne są rów nież warsz ta ty, im pre zy re gio nal ne oraz ak cje re kla mo we mar ki. Ze wzglę du na eko lo gicz ny cha rak ter ho dow li pro mo wa nej przez „Na szych Ry ba ków” współ pra cu je my z or ga ni za cja mi pro mu ją cy mi zdro wy styl ży cia oraz eko lo gicz ną żyw ność „slow fo od”. Za chę ca my do przy łą cze nia się do na szej wspól nej ini cja ty wy i po mo cy w utrwa la niu po zy tyw ne go wi ze run ku ryb słod ko wod nych. Do „Na szych Ry ba ków” mo gą do łą czyć za rów no go spo dar stwa ry bac kie jak i skle py, re stau ra cje lub ba ry, któ re sta ją się punk ta mi part ner ski mi za zna czo ny mi w wy szu ki war ce punk tów sprze da ży ryb. Pa mię taj my, że za re ko men do wa ni przez go spo dar stwa part ne rzy han dlo wi da ją kon su men to wi gwa ran cję do staw i sprze da ży za wsze świe żych, naj wyż szej ja ko ści ryb słod ko wod nych. Za pra sza my do od wie dze nia stro ny www.na si ry ba cy.pl oraz po lu bie nia na sze go pro fi lu: www.fa ce bo ok.com/na si ry ba cy/ A. Andruszewska

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

EDYCJA WIOSENNA 4%7>% (0% 4786ʺ+% - /%64-% >[MˍOW^SRE TVSHYOGNE G^IV[SR]GL OV[MRIO W^]FW^E VIKIRIVEGNE WOʬV] M KSNIRMI VER SHTSVRS̅ʽ RE WXVIW >HVS[I M FI^TMIG^RI VS^TSG^ˍGMI WI^SRY

WWW.ALLER-AQUA.PL

0)8ƅ7 +63; 83+)8,)6

Temperature Adapted FeedsTM

Wydarzenia

Pomimo sztormowej pogody, odwołania wielu lotów, a także zawieszenia części połączeń kolejowych, frekwencja na bremeńskich targach tylko nieznacznie ucierpiała. Organizatorzy targów podali, iż imprezę tą odwiedziło 10302 gości (w 2018 roku było to 12 tys.). Dodatkowym utrudnieniem była obawa przed rozprzestrzeniającym się koronawirusem. Z tego powodu trzech wystawców z Chin odwołało w ostatniej chwili przyjazd na targi, czwarty wysłał ekipę ze swojej filii w Ameryce – na wszelki wypadek umieszczając na stoisku informację „Zachowaj spokój – jesteśmy Kanadyjczykami:-)”. Jak zawsze targi odwiedziła silna polska ekipa: Abramczyk, Seko, Stanpol, Arpack, Gospodarstwo Gosławice (Antonius Caviar), Masfisch, SDK, do tego dodać należy całą rzeszę odwiedzających, którzy Silne wiatry, burze, odwołane loty, zawieszone połączenie kolejowe, obawa przed koronawirusem tylko w minimalnym stopniu wpłyneły na frekwencję pochodzili z naszego kraju. Na targach można było zapoznać się z nowościami oferowanymi przez przetwórców ryb z całego świata. Miano najdziwniejszego rybnego produktu przyznajemy holenderskiej firmie Sterk B. V., która zaprezentowania w e g a ń s k i e produktów sashimi, naśladujące łososia i tuńczyka, a stworzone z komponentów pochodzących m.in. z tapioki i alg morskich. Zapowiedziano już następną edycję targów, które odbędą się w dniach 13-15 lutego 2022 r. Polscy przetwórcy jak zwykle w silnej ekipie – na zdjęciach stoisko i uśmiechnięta

Huragan Sabina nie pokrzyżował planów – kolejna edycja bremeńskich targów za nami

Turecka firma przetwórcza Kiliç zaprezentowała japońskie flądry, rodzaj ryb dotychczas nieznanych w Niemczech.

załoga ze Stanpola

Wegańskie sashimi – produkt bezrybny, kto wie może taka czeka nas przyszłość?

Na targach można zwiększyć swoją wiedzę techniczną, a także zmodernizować swoje przedsiębiorstwo

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Akwakultura

Dla cze go pstrąg? Dla te go! W dniu 14 stycznia 2020 roku w Warszawie odbyła się konferencja prasowa informująca o prowadzonej obecnie przez SPRŁ we współpracy z siecią Biedronka kampanii promocyjnej. Kampania prowadzona pod hasłem „Dla zdrowia, dla rodziny, dlatego pstrąg!” realizowana jest w ramach zadań SPRŁ jako Uznanej Organizacji Producentów – zgodnie z założeniami skierowanych przede wszystkim na promocję pstrągów. Po inauguracji projektu w październiku 2018 roku wydawało się nam, że po przetarciu ścieżki w kolejnych latach będzie nieco łatwiej i szybciej... W efekcie działania zaplanowane na 2019 roku udało się zwieńczyć kampanią realizowaną na początku roku 2020 – co jest dla nas nowym doświadczeniem. Obawialiśmy się, że to nie jest dobry okres na reklamowanie ryb w Polsce – z wielu powodów, jak na razie jednak mamy dość intensywną kampanię i puste półki w sklepach... Celem całego projektu zaplanowanego na 4-5 lat, jest zbudowanie spójnego i szerokiego przekazu dla konsumentów, który szeroko i rzetelnie informował będzie o pstrągu – w kontekście jego hodowli, sposobu żywienia, smaku, zawartości cennych składników odżywczych czy też obalaniu mitów. W ramach długoletniego planu zaangażowaliśmy do współpracy ekspertów wy50

wodzących się praktycznie ze wszystkich instytucji naukowych i uczelni zajmujących się tematyką rybactwa. Stworzyliśmy w ten sposób cztery zespoły eksperckie, które w 2019 roku ewoluowały do pięciu, każdy z zespołów ma ściśle określone zadania, które po części wiążą się z przekazem marketingowym, po części służą branży. Zespół ds. certyfikacji podstawowej – opracował założenia i zasady podstawowej certyfikacji producentów ryb łososiowatych „Nasz Pstrąg” – który już w 2019 roku rozpoczął swoje „życie”. Mamy ok 30 certyfikowanych gospodarstw, które mają prawo posługiwać się znakiem Nasz Pstrąg. W trakcie tegorocznej kampanii znak nadal promowany będzie w materiałach promocyjnych, nie będzie go na samym produkcie – co spowodowane było kwestiami technicznymi i terminami projektu. W kolejnej odsłonie kampanii planujemy już oznakowanie ryb pochodzących od naszych członków – zwłaszcza w trakcie prowadzenia działań promocyjnych. Zespół ds. certyfikacji dodatkowej – zmierzył się z tematyką potencjalnej dodatkowej certyfikacji, która mogłaby podnieść poziom świadomości o naszych produktach. Tematem numer jeden z jakim przyszło mierzyć się naszym ekspertom były kwestie dobrostanu ryb i weryfikacja możliwości

opracowania zaleceń dla hodowli, które wychodziłyby naprzeciw, a nawet wyprzedzały postulaty i zastrzeżenia do wszystkich branż hodowlanych, zgłaszane przez organizacje typu pro–life. Podczas tegorocznej konferencji prasowej dr hab. inż. Konrad Ocalewicz prof. Uniwersytetu Gdańskiego przedstawił założenia „zielonej księgi” dla takiej certyfikacji – dla której Zespół zaproponował nazwę „Szczęśliwy Pstrąg”. Materiał trafi do członków SPRŁ w ramach szerokich konsultacji. Finału konsultacji spodziewamy się podczas tegorocznej konferencji pstrągowej. Zespół ds. pasz – opracował program certyfikacji pasz dla pstrąga, który zakładał zebranie norm i wymogów wobec producentów pasz dla ryb łososiowatych. Zgodnie z przewidywaniami przeprowadzona w 2019 roku certyfikacja potwierdziła fakt bardzo wysokiej jakości pasz dla pstrągów – praktycznie wszystkich oferowanych na rynku. Obecnie zespół zajmuje się przeglądem światowych zdobyczy naukowych w zakresie żywienia ryb, a także sposobami zrównoważenia źródeł pochodzenia mączki rybnej. Zespół ds. środowiska – opracował wstępną analizę zbilansowanego wpływu na środowisko obiektów hodowlanych – na podstawie danych monitoringowych prowadzonych przez hodowców – zgod-

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Akwakultura nie z obecnymi wymogami prawnymi. Opracowany został także program monitoringu szczegółowego, który zostanie przeprowadzony na wybranych obiektach, spełniających kryteria modelowego obiektu dla danego typu hodowli. Celem pracy tego zespołu jest wyposażenie członków w twarde dane środowiskowe obrazujące faktyczny wpływ obiektów na środowisko. Dane te będą także źródłem przekazu marketingowego, który będzie utrwalał wizerunek pstrąga jako ryby nie tylko cennej kulinarnie, ale i bardzo przyjaznej środowisku. Zespół ds. rynku – opracował pierwszy z cyklu raport rynkowy, który będzie ukazywał się co dwa lata. Założeniem było zebranie w jednej publikacji danych statystycznych pochodzących z oficjalnych źródeł (RRW-22, Serwis SPRŁ, Eurostat, GUS), ze szczególnym uwzględnieniem ryb łososiowatych. W trakcie prac przygotowawczych zespół uległ poszerzeniu, dane zostały wzbogacone o badania rynkowe, jakie przeprowadzamy podczas realizacji kampanii, a także analizy, opinie i prognozy autorów. W efekcie powstało rynkowe kompendium wiedzy o rynku ryb łososiowatych, nieocenione przy podejmowaniu decyzji biznesowych – zwłaszcza inwestycyjnych. Pierwsze wydanie zostało już rozesłane m.in. do członków SPRŁ. Kampania. Tegoroczna kampania odbyła się tylko dzięki ogromnemu wysiłkowi zespołu przygotowującego cały projekt, natężonej pracy pracowników pomorskiego oddziału ARiMR, którym należą się szczególne wyrazy uznania za determinację w dążeniu do pomyślnego zakończenia sprawy, a także przychylności Departamentu Rybołówstwa MGMiŻŚ. Mocnym filarem projektu okazał się jak zwykle partner handlowy akcji – sieć Biedronka, która natychmiast po formalnym zatwierdzeniu projektu, zaangażowała wszystkie siły, aby projekt mógł wystartować w dość ekstremalnych terminach. Obecna odsłona kampanii obejmuje szereg działań marketingowych prowadzonych w styczniu i lutym 2020 roku. Prowadzona będzie w telewizji, radiu, Internecie oraz w sklepach sieci Biedronka.

Bohaterką spotu reklamowego oraz całej linii kreatywnej, jest przesympatyczna, rezolutna dziewczynka, która towarzyszy rodzicom w zakupach spożywczych oraz przygotowywaniu obiadu. Wyborem jest pstrąg. Tylko DLACZEGO? Tym pytaniem dziewczynka „nęka” rodziców, dzięki czemu możemy w prosty i jasny sposób udzielić jej odpowiedzi – przecież odpowiedzi są oczywiste. Kampania będzie miała wysoką intensywność, co wynika z okresu roku i atrakcyjnej oferty dostawcy mediów. Efekt już jest widoczny – mimo odpowiednich estymacji zakładających zwiększenie dostaw pstrąga do sieci partnera, mamy sygnały o pustych ladach w sklepach sieci Biedronka. Efekt końcowy poznamy po kilku miesiącach – kiedy znane będą wyniki badań rynkowych i opracowań statystycznych – przypominam jednak, że NASZ PSTRĄG jest projektem wieloletnim, a efektem działań polegającym ma być wzmocnienie rynku pstrąga w Polsce i przygotowanie go do zwiększenia krajowej produkcji. Konferencja prasowa. Odbyła się w Warszawie w dniu 14 stycznia 2020 roku w restauracji Villa Foksal. Celem konferencji było zainteresowanie tematyką i celami akcji dziennikarzy i przedstawicieli mediów. Jest to zwyczajowy element kampanii marketingowych typu 360°. Podczas konferencji przedstawione zostały założenia kampanii, a także krótkie prezentacje naszych ekspertów – odnoszące się do ich dziedzin w kontekście przekazu marketingowego dla konsumentów.

noważonego korzystania z zasobów. Przybliżył też ideę i stan realizacji certyfikacji NASZ PSTRĄG. Dr hab. inż. Agata Kowalska z IRŚ Olsztyn przedstawiła najnowsze dane dotyczące prozdrowotnych właściwości diety opartej na rybach i pstrągach – tłumacząc zawiłości związane z rodzajami i jakością nienasyconych kwasów tłuszczowych. Wreszcie dr hab. inż. Konrad Ocalewicz prof. Uniwersytetu Gdańskiego, przedstawił zebranym tematykę dobrostanu i pomysłu na optymalizację hodowli w taki sposób, aby nie budził kontrowersji i oporu natury moralnej wśród konsumentów. Dużą część prezentacji stanowiło także wystąpienie Pana Łukasza

Żmudzińskiego – menagera kontroli jakości sieci Biedronka, który zaprezentował strategię sieci w zakresie sprzedaży ryb. Omówił także reżimy jakościowe w systemie dystrybucji świeżych pstrągów i audyty zakładów przetwórczych. Potwierdza to zasadność współpracy SPRŁ z Biedronką – jako partnerem handlowym akcji, ponieważ oprócz oczywistych celów jakie mają oba podmioty istnieje szereg celów wspólnych – w tym promocja zdrowej i lokalnej żywności. Liczymy na dalszą owocną współpracę. w imieniu Zespołu ds. promocji Ziemowit Pirtań, SPRŁ

Wystąpili kolejno – dr hab. inż. Radosław Kowalski z IRZiBŻ PAN Olsztyn, który przedstawił globalne znaczenie produkcji z akwakultury dla przyszłości planety w kontekście konieczności pogodzenia wzrostu populacji i bardziej zrówMagazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Akwakultura

Kształtując przyszłość akwakultury Celem tego artykułu jest zapoznanie się z GLOBALG.A.P. Integrated Farm Assurance Module. Misją GLOBALG. A. P jest połączenie wysiłków gospodarstw rybackich, przetwórców i handlowców w zakresie produkcji i marketingu bezpiecznej i odpowiedzialnej żywności. W 1997 roku GLOBALG.A.P. położył fundamenty dla ochrony ograniczonych zasobów i zrównoważonego rozwoju rolnictwa i akwakultury dla dobra przyszłych pokoleń i naszej planety.

GLOBALG.A.P. i akwakultura W 2004 r. GLOBALG.A.P. opracował swój pierwszy standard akwakultury w oparciu o wymagania i potrzeby sektora dzięki współpracy producentów, detalistów, organizacji pozarządowych i społeczności naukowej. W kolejnych latach GLOBALG.A.P. opracowało i wydało normy dotyczące łososi, tilapii, pang i krewetek. W celu opracowania kryteriów społecznych i środowiskowych GLOBALG.A.P. ściśle współpracował z OXFAM i IUCN. Biorąc pod uwagę, że wtedy hodowano ponad 600 różnych gatunków akwakultury, zdaliśmy sobie sprawę, że opracowanie standardów specyficznych dla poszczególnych gatunków i zarządzanie nimi nie jest wykonalne w perspektywie długoterminowej. Dlatego w 2011 r. GLOBALG.A.P. połączył wszystkie normy w jedną normę niespecyficzną dla konkretnego gatunku. To otworzyło rynek dla innych gatunków, takich jak turbot, jesiotr, karp i mięczaki, które również uzyskały certyfikat. Obecnie 37 gatunków ryb, skorupiaków i mięczaków może być oferowane jako z certyfikatem GLOBALG.A.P.

GLOBALG.A.P. Standard akwakultury Po wydaniu technicznych wytycznych FAO dotyczących certyfikacji akwakultury w 2011 r. GLOBALG.A.P. dostosował swoje kryteria do zaleceń FAO. Wytyczne opracowane przez GLOBALG.A.P. pomo52

gły bardziej kompletnego i niezawodnego standardu. W 2016 r. jako pierwszy międzynarodowy standard akwakultury GLOBALG.A.P. wprowadził szczegółowe kryteria dotyczące dobrostanu zwierząt. Uzasadnieniem tych wymagań było to, że lepszy dobrostan zwierząt poprawia wzrost, ogranicza stosowanie leków i zwiększa świadomość na temat konkretnych potrzeb zwierząt. Ale także dlatego, że dobre praktyki w zakresie dobrostanu zwierząt są moralnym obowiązkiem. W 2018 roku GSSI uznało GLOBALG.A.P. ze względu na kryteria środowiskowe. To uznanie stanowiło uzupełnienie naszego uznania bezpieczeństwa żywności przez GFSI od 2015 r. Dojrzewając przez lata, GLOBALG.A.P. oferuje kompletne rozwiązanie dla nabywców i dostawców, oparte na aktualnych wymaganiach rynku i obejmujące kluczowe aspekty zrównoważonego rozwoju, które musi osiągnąć produkcja zwierzęca przeznaczona do spożycia przez ludzi. Informacje zwrotne od certyfikowanych gospodarstw odzwierciedlają to, że certyfikacja zmieniła się w praktyczny przewodnik po ich działalności, odzwierciedlając cel GLOBALG.A.P., polegający na współpracy z producentami

w celu stworzenia narzędzia do właściwego zarządzania operacjami. Zakres certyfikacji GLOBALG.A.P. obejmuje cały łańcuch produkcyjny, od wylęgu po uzyskanie dojrzałości, w tym ubój, transport i pasze. Mieszanki paszowe odgrywają istotną rolę w procesie zapewniania bezpieczeństwa żywności w całym łańcuchu produkcyjnym, dlatego też standard produkcji mieszanek paszowych stanowi integralną część procesu certyfikacji. Więcej informacji można uzyskać na stronie: www.globalgap.org/cfm

Klu czo we fak ty o Stan dardzie Akwa kul tu ry GLOBALG.A.P. • Bez pie czeń stwo żyw no ści: jest JEDYNYM systemem certyfikacji uznanym przez Global Food Safety Initiative – GFSI dla hodowli ryb, • Śro do wi sko: uznane przez Global Seafood Sustainability Initiative – GSSI, • Zdro wie zwie rząt: kryteria Kodeksu zdrowia zwierząt wodnych OIE dla gospodarstw są objęte standardem • Do bro stan zwie rząt: oprócz zdrowia zwierząt kryteria dobrostanu zwierząt obowiązują na wszystkich etapach produkcji, • Bez pie czeń stwo i hi gie na pra cy pra cow ni ków: pracownicy są kluczem do wydajnych operacji, • Do bro byt pra cow ni ków: GLOBALG.A.P. Ocena ryzyka praktyk społecznych (dodatek GRASP) jest obowiązkowa.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Akwakultura

Rekordowa zupa rybna

Kongres Zootechniki

Blisko 1000 osób wzięło udział 9 lutego br. we wspólnej kąpieli w Zatoce Puckiej i biciu rekordu jedzenia zupy rybnej podczas morsowania. Pyszną zupę przygotowali wspólnie szefowie kuchni: Wojciech Rzepecki, Sebastian Cichy, Michał Soliwoda i Marek Wierzbowski. — Łącznie przygotowaliśmy 1000 porcji, czyli 300 litrów zupy — powiedział Sebastian Cichy. — W zupie były zarówno ryby słonowodne, jak też słodkowodne. Do tego pomidory, świeże zioła, chili, imbir i dużo serca. Zdaniem wielu uczestników morsowania... zupa była bardzo wyrazista! Czy pobito rekord Guinessa w kategorii „największa ilość morsów, jedzących zupę rybną w wodzie”, dowiemy się niebawem. tk

W dniach 11-12 maja w Warszawie, odbędzie sie II Kongres Zootechniki Polskiej pt. „Quo vadis Zootechniko”. Organizatorami wydarzenia są Polskie Towarzystwo Zootechniczne im. M. Oczapowskiego oraz Komitet Nauk Zootechnicznych i Akwakultury Polskiej Akademii Nauk. Tematem wiodącym tegorocznego Kongresu Zootechniki Polskiej są zmiany klimatyczne. Dyskutowane będą dotychczasowe i planowane wdrożenia nowoczesnych rozwiązań zootechnicznych spowalniających procesy degradujące środowisko. Ważna sesja poświęcona zostanie akwakulturze. W sesji plenarnej dr Mirosław Cieśla i dr Jerzy Śliwiński wygłoszą referat „Ekologiczne i pozaprodukcyjne walory stawów karpiowych”. Dr hab. inż. Jacek Sadowski zaprezentuje wykład „Akwaponika – realne rozwiązanie dla środowiska”. Prof. Przemysław Śmietana zaprezentuje zagadnienie: „Czy produkcja towarowa może być szansą na odbudowę pogłowia rodzimych gatunków raków w Polsce?”, a prof. Dorota Fopp-Bayat i prof. Teresa Własow mówić będą o „Gospodarce jesiotrowej – wybranych aspektach związanych z hodowlą i zdrowotnością”. Więcej informacji i pełen program znajdą Państwo na stronie internetowej kongresu: www.zootechkongres.pl Patronat medialny nad wydarzeniem objął „Magazyn Przemysłu Rybnego”.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Akwakultura

Wiadomości ze świata akwakultury Turcja: Wchodzą w pstrąga łososiowego Na targach Fish International w Bremie, Hasan Kuzuoglu szef największej tureckiej grupy produkującej pstrąga łososiowego – Kuzuoglu, zapowiedział, że firma znajduje się na granicy znaczącego kroku w stronę ekspansji tego sektora akwakultury. Jego firma produkuje głównie standardowego pstrąga o wielkości około 300 gramów już od lat 80. XX wieku, ale obecnie wybrała jako główną drogę rozwoju pstrąga łososiowego – znacznie większą rybę hodowaną zarówno w sadzach morskich, jak i w jeziorach podczas cieplejszego sezonu w 2011 roku. Obecnie, w całkowitej produkcji Turcji wynoszącej 30 000 ton dużych pstrągów, Kuzuoglu twierdzi, że odpowiada za połowę tej produkcji. Tak naprawdę zaczęliśmy zwracać na siebie uwagę Japonii, gdy Chile dotknęły poważne zakwity glonów, a produkcja łososia spadła, powiedział, prawdopodobnie odnosząc się do poważnego przypadku z 2016 r., w którym Chile straciło nawet 85 000 ton łososia. Teraz Rosja, podobnie jak Japonia, są naszymi głównymi rynkami. Rosja może wziąć wszystko, co wyhodowaliśmy, ale lubimy nieco rozłożyć ryzyko. Zapotrzebowanie jest takie, że Kuzuoglu pracuje nad zwiększeniem produkcji grupy. Nadzoruje kilka firm z branży akwakultury, w tym Lazona Deniz Urunleri, Selazur Seafood, Kuzuoglu Balik Cilik, Abu Aquaculture i Lazsom Seafood; założonymi – aby między nimi – hodować, zbierać, sprzedawać i eksportować pstrąga łososiowego. Ujawnił, że grupa planuje zwiększyć wolumen produkcji dużych

pstrągów w Turcji z 15 000 ton do 30 000 ton do 2022 roku. Dokumenty są gotowe, smolt jest gotowy, wystarczy zainstalować sadze, co jest dość łatwym procesem dla mojego zespołu i może on to zrobić w ciągu miesiąca. Kuzuoglu zapowiedzaił też, że istnieją plany, aby wyhodować dodatkowe 15 000 ton u wybrzeży pobliskiej Gruzji. Rząd Turcji rozmawiał z rządem Gruzji i polecił nas, powiedział Kuzuoglu. Gruzińskie władze wspierać nowy biznes i nowe miejsca pracy, więc powiedziałem im, że mogę zacząć od produkcji 15 000 ton pstrąga łososiowego. Mieszkam niedaleko granicy, mówimy językiem zrozumiałym dla obu stron, więc poszło dobrze. Rize, gdzie mieści się Kuzuoglu Group, znajduje się zaledwie dwie godziny jazdy od Batumi, najbliższego dużego gruzińskiego miasta, oba są zlokalizowane na wschodnim krańcu Morza Czarnego. Kupiłem już zakład przetwórczy w Gruzji. Obecnie wysyłam tam niektóre nasze ryby, a do ich przetworzenia zatrudnionych jest około 30 osób – powiedział. Ale nasz zakład w Turcji zatrudnia około 450 osób, i ostatecznie w Gruzji chcę osiągnąć ten sam poziom. Gdy zaczniemy w Gruzji, będziemy tam największym producentem akwakultury – zażartował Kuzuoglu – według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa w Gruzji od 2008 r. produkowano od 450 do 700 ton ryb akwakultury rocznie. Podczas, gdy Japonia i Rosja mogą być obecnie głównymi rynkami Kuzuoglu, jej właściciel jest podekscytowany możliwościami

sprzedaży do Europy i Chin. Nasz pstrąg łososiowy jest przez niektórych preferowany do sashimi i wędzenia dzięki zawartości tłuszczu i kolorowi – powiedział. W tej chwili jest znacznie tańszy niż łosoś norweski, może to być nawet 2 euro taniej za kilogram. Zanim jego firma zbliży się do produkcji 45 000 ton, Kuzuoglu przewiduje, że rynek nieco się zmieni. Mam dobre zdanie na temat Europy, a Chiny same w sobie są po prostu ogromne. W tej chwili importują coraz więcej łososia, myślę, że możemy tam odegrać ważną rolę. W styczniu 2020 r. firma odłowiła 950 ton pstrąga łososiowego, co oznacza wzrost rok do roku, i nastąpiło to poza sezonem. Chociaż Kuzuoglu twierdzi, że dobrze trzyma się w swoim sektorze, współpracuje również z inną turecką firmą Gumusdoga Seafood, powiedział. Są zaawansowani w marketingu, mają dobre kontakty w Europie. W tej chwili zaopatrujemy ich w ryby, które tam sprzedają. Na tych samych targach stoisko firmy Gumusdoga która zajmuje się głównie hodowlą labraksa i dorady – było w pełni skoncentrowane na pstrągu łososiowym. W tym roku będziemy produkować około 5000 ton pstrąga łososiowego, powiedział specjalista ds. Eksportu Oguz Kileci. Widzi on Rosję, Japonię i Amerykę Północną jako inne obiecujące rynki dla tych nowych dla firmy. Obecnie sprzedajemy naszego labraksa i doradę do Rosji, ale mamy nadzieję, że możemy podnieść go na nowy poziom dzięki pstrągowi łososiowemu. Gumusdoga po raz pierwszy zechce przełamać inne rynki dzięki nowej rybie.

Turcja: Rybny kebab trafi do Europy Po zakończeniu niezbędnych procedur turecka firma wprowadzi rybnego kebaba do Europy po uzyskaniu wymaganych zezwoleń na eksport nowego specjału do krajów UE. Firma, Tek Balık Döner, założona jako mała restauracja w Stambule, po czterech latach badań i rozwoju (R&D) znajduje się w końcowej fa54

zie masowej produkcji rybnego kebabu döner w Izmirze. Döner, znany również jako döner kebab, jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych na świecie potraw tureckich na świecie. Döner to rodzaj kebabu, zrobionego z mięsa pieczonego na pionowym rożnie. Przyprawione mięso ułożone w kształcie Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Akwakultura odwróconego stożka powoli obraca się na rożnie, obok pionowego urządzenia do przypiekania. Podczas tego procesu zewnętrzna warstwa jest krojona na cienkie wióry. Po zakupie fabryki w dystrykcie Torbali, w zachodniej prowincji İzmir, firma zaczęła produkować swoje główne specjały – debner kebab i burger rybny. Teraz czeka na wejście na rynki europejskie po zakończeniu niezbędnych procedur eksportowych. Szaszłyk Tek Balik Döner jest w większości wykonany z makreli

i łososia. Ryba przechowywana w temperaturze poniżej minus 18 stopni Celsjusza jest rozmrażana w temperaturze 4 stopni przez osiem godzin. Po wypłukaniu z ryb pęsetą usuwa się ości i doprawia specjalną mieszanką przypraw, która jest tajemnicą marki. Kierownik fabryki firmy, Merve Altinsoy, powiedział, że ich całkowicie naturalne połączenie eliminuje zapach i wydobywa wyjątkowe smaki. Marka sprzedaje teraz rybne döner we własnych sieciach handlo-

wych i prowadzi rozmowy z głównymi sieciami kebabów w Europie. Mówiąc, że ostatnio zaczęli rozważać wejście na nowe rynki, Altinsoy podkreślił, że ich głównym celem jest teraz eksport kebaba rybnego. Rozpocznie się to w krótkim czasie. Otrzymaliśmy oferty z Niemiec, Czech i Holandii. Altinsoy dodał, że oczekują większego udziału w rynku europejskim ze względu na większe spożycie ryb w porównaniu z Turcją. Naszym celem jest oferowanie rybnego kebabu na całym świecie.

Hiszpania: Gloria redukuje produkcję akwakultury Hiszpańskie firmy akwakultury straciły prawie połowę swojej produkcji z powodu potężnego huraganu „Gloria”, która według źródeł krajowych w zeszłym miesiącu zniszczyła większość wschodniego wybrzeża. Burza uderzyła we wschodnią i południową stronę Półwyspu Iberyjskiego, a całość trwała przez kilka dni. Spowodowało to poważny sztorm na hiszpańskim wybrzeżu Morza Śródziemnego, generując fale, których, jak podaje hiszpańskie stowarzyszenie akwakultury Apromar, nie widziano wcześniej w tym regionie. [Hiszpańscy hodowcy] stracili ponad 40% produkcji labraksa i dorady oraz około 60% corwiny – powiedział przedstawiciel hiszpańskiego przemysłu akwakultury. Sytuacja jest okropna – dodał. Zauważył on również, że hiszpańskie supermarkety są „pełne uszkodzonych ryb, które zbierają łodzie rybackie”.

Na pewno w nadchodzących latach na rynku hiszpańskim będzie ogromna luka, powiedział. To bardzo przerażające, co się stało. Nie wiem, czy będą mieli odwagę ponownie założyć farmy i zaopatrzyć. W międzyczasie Apromar nie przeprowadził jeszcze oceny szkód. Nie możemy potwierdzić tych danych – powiedział Javier Ojeda, dyrektor hiszpańskiego stowarzyszenia przemysłowego Apromar. Nie mógł również wypowiedzieć się na temat ilości spowodowanych sztormem strat i próbach uzyskania od państwa odszkodowania. Dodał: Mam nadzieję, że w najbliższej przyszłości będziemy w stanie udzielić bardziej konkretnych informacji. Nie możemy komentować konkretnych liczb dotyczących wpływu burzy na przemysł w Hiszpanii, ponieważ konkretne informacje ilościowe nie zostały potwierdzone, a przemysł wciąż jest w trakcie walidacji szkód,

dodaje rzecznik grupy Andromeda – której filia FrescAMar hoduje labraksa, doradę i corwinę na morzu w pobliżu Walencji. Mówi on tylko, że szkody są znaczne. Szkody spowodowane przez Glorię były najbardziej widoczne w regionie Murcji i mogły zniszczyć 80–90% produkcji akwakultury, donosi Mis Peces. Twierdzi również, że w Katalonii delta rzeki Ebro została całkowicie zalana, a producenci szacują straty na 50–65% produkcji ostryg i małży. Hiszpańska spółka zależna od Cooke Aquaculture, Culmarex, która jest jednym z najbardziej wpływowych hodowców labraksa i dorady w Hiszpanii jak na razie odmówiła komentarza. W tej chwili Culmarex i branża koncentrują się na ocenie wpływu burzy— – powiedział rzecznik Cooke 22 stycznia.

USA: Pasza DHA dla łososi Firmy Corbion i BioMar współpracują, aby stworzyć paszę dla nowej marki łososia sprzedawanej przez Wholefoods, Kvarøy Arctic. Kvarøy Fiskeoppdrett znany teraz jako Kvarøy Arctic sprzedaje ryby karmione AlgaPrime DHA bezpośrednio na rynki USA i Kanady. W komunikacie prasowym Corbion, któa jest producentem mikroalg, czytamy, że wraz z gigantem z branży paszowej – firmą BioMar współpracują nad dostarczeniem karmy AlgaPrime DHA rybom nowej marki – Kvarøy Arctic Salmon Ryba jest teraz dostępna w sprzedaży detalicznej w lokali-

zacjach WholeFoods w USA (regiony środkowo-zachodnie i wybrzeże atlantyckie) oraz w lokalizacjach WholeFoods Canada (Ontario i Kolumbia Brytyjska), z oznaczeniem „Fresh Foods Atlantic Farm Raised Salmon – Produkt z Norwegii” w stanie świeżym. Kolejni detaliści zostaną ogłoszeni później w 2020 r. Dzięki AlgaPrime DHA masz czyste źródło kwasów w karmie dla ryb. Będziesz miał czystszą rybę, a tym samym zdrowszą rybę, powiedział Alf-Gøran Knutsen, dyrektor generalny Arctic Kvarøy. Hodowla łososia została założona w 1976 roku przez Alf Olsena i jego syna Geira. Pokolenie

później własność przeszła na dzieci Geira – Gjermunda Olsena, Håvarda Olsena i Idę Knutsen. Cieszymy się, że możemy nadal uczestniczyć w dziele i spuściźnie rodziny Kvarøy Arctic w celu wykazania wiodącej roli zrównoważonych praktyk w hodowli łososia – powiedziała Jill Kauffman Johnson, szef działu globalnego rozwoju składników alg w Corbion. Kvarøy Arctic przoduje we wdrażaniu nowego modelu paszy opracowanego przez BioMar w celu wykorzystania szeregu innowacyjnych składników, w tym AlgaPrime DHA, dodała Kauffman.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020

Rybne podróże kulinarne

Ryga: nie tylko szprotki Tak niedaleko od Polski; liczne tradycje kulinarne, sięgające czasów I Rzeczypospolitej, a jednak produkty rybne na Łotwie różnią się tak bardzo od polskich. Nie za prze czal nym zna kiem fir mo wym Ło twy, a tak że jej sto li cy – Ry gi, są wę dzo ne szprot ki w pusz kach, zwa ne nie kie dy ry skim zło tem. Ide al nie uwę dzo ne, pięk nie uło żo ne, ku szą sma kiem i wy glą dem. Od kil ku lat pa ko wa ne są co raz czę ściej w pusz ki z pla sti ko wym prze zro czy stym wiecz kiem, co jesz cze pod kre śla es te ty kę wy ko na nia kon ser wy. Nie daw no do ob ro tu we szło ist ne ar cy dzie ło sztu ki kon ser wiar skiej – zło to i sre bro z Ry gi: na prze mian uło żo ne szprot ki pod su szo ne (srebr ne) i pod wę dzo ne (zło te). Ale Ry ga to nie tyl ko szprot ki. W re stau ra cjach (tych nie licz nych ser wu ją cych pro duk ty lo kal ne, bo nie ste ty ry nek zdo mi no wa ny jest przez kuch nię „mię dzy na ro do wą”) ser wo wa ne są tak że prze pysz ne śle dzie bał tyc kie: nie wiel kie, de li kat nie ma ry no wa ne tusz ki (w sty lu mo ska li ków), po da ne z atrak cyj ny mi do dat ka mi. Ucztą dla zmy słów jest wi zy ta w ry skich ha lach tar go wych. Za ska ku je bo gac two ryb wę dzo nych – od tra dy cyj nie wę dzo ne go kar pia (ry ba roz pła to wa na i roz war ta, wę dzo na „na pła sko”), po przez ma kre lę (ry ba pa tro szo na, ale i fi let oraz fi let w cie ście), aż po „wy na laz ki” w sty lu zę ba cza. Wszyst ko uwę dzo ne na zło to i sprze da wa ne lu zem. Wśród cie ka wo stek, któ rych na próż no szu kać w na szym kra ju: wę dzo na ikra tro ci. No wła -

śnie – ikra to pro dukt, któ re mu war to by po świę cić od dziel ny aka pit. Czer wo ną ikrę ryb ło so sio wa tych, w umiar ko wa nie przy stęp nej ce nie, moż na ku pić w pusz kach, sło icz kach, a tak że na wa gę. Choć mo ja ob ser wa cja mo że być po bież na, to jed nak wy da je się, że jest na by wa na głów nie przez lud ność ro syj sko ję zycz ną. Po dob nie, jak su szo ne ry by oraz sprze da wa ne lu zem sa łat ki z wo do ro stów (mor ska ka pu sta – la mi na ria). Wróć my jesz cze na chwi lę na sto isko z ry ba mi wę dzo ny mi. Dech za pie ra ją wę dzo ne wę go rze. Ich śred ni ca jest im po nu ją ca, przy naj mniej dwu krot nie (sic!) wyż sza niż do rod nych wę go rzy do stęp nych w na szym han dlu. Ce na jest jed nak dość za po ro wa – bli sko 45 eu ro/kg. Nie dro gie są za to ry by su szo ne, a jest ich bo gac two – od ma łych sty nek i gro mad ni ków, po przez pa ski fi le tów z ło so sia i kal ma ra, aż po du że oka zy su szo nych

w ca ło ści (lub po wy pa tro sze niu) lesz czy i szczu pa ków. Ta nia jest też wspo mnia na sa łat ka z alg mor skich, za le d wie 3-4 eu ro/kg (ale już bar wio na sztucz nie sa łat ka z glo nu Undaria kosz tu je 9 eu ro). Na ry skim tar gu spo tka łem jesz cze je den pro dukt, któ re go na dar mo szu kać w Pol sce – pre zer wę z mię sa kry la. Pysz ne, zbli żo ne do kre wet ki mię so, w za le wie wła snej. No i bę dąc w Ry dze, trud no by nie wspo mnieć o lo kal nym spe cjal ne, z rze ki Dźwi ny (Dau ga va) – mi no gach. Są obo wiąz ko wo na każ dym sto isku, usma żo ne, „w so sie wła snym” (czy li ga la re cie). Ucho dzą za na ro do wy spe cjał, choć ja jed na po zo sta nę przy mi ło ści do szpro tek. Tomasz Kulikowski P.S. Dobrej wędzonej ryby nie można jeść w pojedynkę. Na hali dostępny jest lokalny, legalny samogon, pyszne kiszone warzywa oraz cudowny, ciężki i ciemny łatgalski chleb żytni pełnoziarnisty.

Magazyn Przemysłu Rybnego nr 1 (133) / 2020