Close-Up Thailand

“¾‹ÍËÅǧ¢Í§á¼‹¹´Ô¹” Áô¡¨Ò¡¾‹Í ÊÙ‹ªÒÇä·Â-ÊÙ‹ªÒÇâÅ¡

นิ ต ย ส า ร เ พ� อ ส ร า ง แ ร ง บั น ด า ล ใ จ ค น รุ น ใ ห ม ใ ส ใ จ ค ว า ม ดี

ปที่ 9 ฉบับที่ 53 เดือนตุลาคม-ธันวาคม 2562 www.close-upthailand.com

www.close-upthailand.com

1

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้นายโคฟี อันนัน เลขาธิการ สหประชาชาติ พร้อมคณะ เข้าเฝ้าฯ เพื่อทูลเกล้าฯ ถวาย “รางวัลความส�ำเร็จสูงสุดด้านการพัฒนามนุษย์” ณ วังไกลกังวล หัวหิน เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 2549 เวลา 17.00 น.

Dr.Framcos Gurry ผู้อ�ำนวยการใหญ่องค์การทรัพย์สินทางปัญญาโลก (World Intellectual Property Organization - WIPO) ทูลเกล้าฯถวายรางวัล ผู้น�ำโลกด้านทรัพย์สินทางปัญญา เครื่องกังหันน�้ำชัยพัฒนา 2

www.close-upthailand.com

www.close-upthailand.com

3

4

www.close-upthailand.com

www.close-upthailand.com

5

EDITOR Talk

9 พระบิดา 13 รางวัลที่โลกยกย่อง “70 ปี” ทรงปกเกล้า ไม่ได้ปกครอง UN ยอมรับเป็น “กษัตริย์นักพัฒนา”

พ

ระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช มหาราช บรมนาถบพิตร ทรงได้รบั เฉลิมพระเกียรติให้ทรง เป็นพระบิดาแห่งศาสตร์ 9 ศาสตร์สำ� คัญ ประกอบด้วย พระบิดาแห่งการจัดการทรัพยากรน�ำ้ พระบิดาแห่งเทคโนโลยีของไทย พระบิดาแห่งฝนหลวง พระบิดาแห่งนวัตกรรมไทย พระบิดาแห่งการประดิษฐ์ไทย พระบิดาแห่งการอนุรักษ์มรดกไทย พระบิดาแห่งการวิจัยไทย พระบิดาแห่งมาตรฐานการช่างไทย พระบิดาแห่งการวิจัยและพัฒนาข้าวไทย มีเพียงพระองค์เดียวในโลกที่ทรงประปรีชาญาณหลากแขนง จนได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวาง โดยตลอดรัชสมัย 70 ปี เป็นทีป่ ระจักษ์ชดั ในพระมหากรุณาธิคณ ุ พระองค์ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ ที่เป็นทั้ง “นักปราชญ์-นักคิดนักพัฒนา” ผสานศาสตร์ และศิลป์อย่างลงตัว ในหลากหลาย แขนงดังปรากฏชัดแล้ว ทั้งในระดับประเทศ ตลอดจนระดับโลก ตลอด 7 ทศวรรษ ได้ตกผลึกสิง่ ทีเ่ ราคนไทยรูจ้ กั ในนาม “ปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง” พระองค์พระราชทานแด่ประชาชนไทยให้ดำ� รง ชีวิตอย่างรู้จักประมาณตน อย่างรอบคอบและระมัดระวัง ซึ่งถือ เป็นแนวทางที่จะท�ำให้บรรลุผลส�ำเร็จของการพัฒนาที่ยั่งยืน 2030 ของสหประชาชาติได้ “ปรั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพี ย ง” คื อ มรดกทางปั ญ ญาที่ ไ ด้ พระราชทานไว้ พสกนิกรชาวไทยได้น้อมน�ำมายึดมั่นเป็นแนวทาง ในการปฏิบัติตลอดมา CLOSE-UP THAILAND ที่ท่านก�ำลังติดตามขณะนี้ ทั้งผ่าน แบบรูปเล่ม และอีบุกออนไลน์ เป็นผลจากการรวบรวม เรียบเรียง “มรดกทางปัญญาทีล่ ำ�้ ค่า” ให้เยาวชนรุน่ ใหม่ และผูส้ นใจได้ศกึ ษา ค้นคว้า เป็นต้นแบบและสร้างแรงบันดาลใจในการใช้ด�ำเนินชีวิต และเพื่อน้อมร�ำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ “พ่อหลวงของแผ่นดิน” สนองแนวพระราชด�ำริ “สืบสาน รักษา ต่อยอด” ในหลวงให้บงั เกิด

“¾‹ÍËÅǧ¢Í§á¼‹¹´Ô¹” Áô¡¨Ò¡¾‹Í ÊÙ‹ªÒÇä·Â-ÊÙ‹ªÒÇâÅ¡

นิ ต ย ส า ร เ พ� อ ส ร า ง แ ร ง บั น ด า ล ใ จ ค น รุ น ใ ห ม ใ ส ใ จ ค ว า ม ดี

ปที่ 9 ฉบับที่ 53 เดือนตุลาคม-ธันวาคม 2562 www.close-upthailand.com

ผลเป็นรูปธรรมต่อไป และเพื่อเติมเต็มองค์ความรู้จากแนวโน้มการเปลี่ยนของโลก ผลกระทบการศึ ก ษาไทยกองบรรณาธิ ก าร ได้ เ รี ย บเรี ย งบท สัมภาษณ์ ศ.(พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย นักบริหาร และนัก วิชาการในระดับนานาชาติ ที่เข้าใจบริบทนี้อย่างลึกซึ้งมาแบ่งปัน เพื่อไม่ให้ใครตกขบวนรถไฟเที่ยวสุดท้าย CLOSE-UP THAILAND เล่มนี้จึงกลายเป็นของขวัญ ของ ฝากล�้ำค่า ส�ำหรับมอบในช่วงเทศกาลส�ำคัญ กองบรรณาธิการ ขอขอบพระคุณทุกท่านที่น�ำเรื่องราว และ ประสบการณ์ดๆี มาแบ่งปัน ผูร้ ว่ มน้อมร�ำลึกในพระมหากรุณาธิคณ ุ “พ่อหลวงของแผ่นดิน” สถาบันการศึกษาที่เปิดพื้นที่น�ำองค์ความรู้ และสิ่งดีๆ ให้เยาวชนรุ่นใหม่ได้ค้นคว้า ขอแสดงความนับถือ อนันต์ ยศพลวัฒน์ ประธานบรรณาธิการ

ประธานบรรณาธิการ : นายอนันต์ ยศพลวัฒน์ กองบรรณาธิการ : ยุทธศักดิ์ สุขโกษา, ชุตินัย บุศราคัม, โอวาส บัวขวา ฝ่ายภาพ : ว่าที่ รต.อรุณ สิทธิโชค ฝ่ายสร้างสรรค์ : พิเชษฐ์ นิยม, แพรวกราฟฟิก ฝ่ายอำ�นวยการและการตลาด : พิจิตรา ยศพลวัฒน์, วิไลพร สุขยิ่ง CLOSE-UP THAILAND PLATFORM ฝ่ายผลิต : Jamprinting ฝ่ายจำ�หน่ายและจัดส่ง : K-eleven เจ้าของ : บริษัท ไทม์มินนิท จำ�กัด ที่อยู่ : เลขที่ 442 ถ.รังสิต-นครนายก 44 ต.ประชาธิปัตย์ อ.ธัญบุรี จ.ปทุมธานี 12130 www.close-upthailand.com อีเมล์ : timeminutecorp@gmail.com เว็บไซต์ : www.close-upthailand.com เบอร์โทรติดต่อ : 065-3361659 084-9326525 6 www.close-upthailand.com

CONTENS

&HI-LIGHT

8

15 มรดกจากพ่อหลวง สู่ชาวไทย-สู่ชาวโลก 8 ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มิติต่างประเทศ มรดกทางปัญญา จากพ่อหลวง ค�ำบอกเล่าผ่าน “สุรเกียรติ์ เสถียรไทย” 15

30

ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในเลโซโท 22 THAILAND MEGATREND 2020 บริบทใหม่การศึกษาไทย การผลิตบัณฑิตพันธุ์ใหม่ยุค 4.0 25 ภาพควันหลงงานวันพ่อ 29

22

การเสด็จพระราชด�ำเนินเลียบพระนคร โดยขบวนพยุหยาตราทางชลมารค เนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช 2562 วันพฤหัสบดีที่ 12 ธันวาคม 2562 30

www.close-upthailand.com

7

COVER

8

www.close-upthailand.com

COVER

มรดกจากพ่อหลวง สู่ชาวไทย-สู่ชาวโลก เพราะเหตุใด เพราะเหตุใด เพราะเหตุใด

คนไทยจึงรักพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ชาวโลกจึงยกย่อง และชื่นชมในพระราชกรณียกิจของพระองค์ องค์การระหว่างประเทศ จึงประกาศเชิดชูแนวพระราชด�ำริ ยึดถือใช้เป็นต้นแบบการพัฒนา โลกสู่ความยั่งยืน ฯลฯ

เพื่ อ ค้ น หาค� ำ ตอบ เราลองย้ อ นไปเมื่ อ วันที่ 29 ตุลาคม 2559 สิ่งที่ผู้แทนถาวร ไทยประจ�ำสหประชาชาติ (UN) ประกาศ สดุดีต่อประชาคมโลก ณ ที่ประชุมสมัชชา ใหญ่ ส หประชาชาติ คณะที่ 36 ของสมั ย ประชุมที่ 71 ในนครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา ซึ่ ง ได้ จั ด ประชุ ม นั ด พิ เ ศษ เพื่ อ สดุ ดี และ เทิ ด พระเกี ย รติ พ ระบาทสมเด็ จ พระบรม ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ ต ร โดยมี ส มาชิ ก จากหลาย ประเทศเข้าร่วมประชุมในครั้งนั้น โดยถ้อยแถลงที่สั้น กระชับ แต่สามารถ ตอบ 3 ค�ำถามข้างต้นได้แจ่มชัดที่สุด! “พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภู มิ พ ลอดุ ล ยเดชมหาราช บรมนาถ บพิตร พระองค์ ทรงเป็นดั่งประทีปน�ำทาง ของไทย ที่ ท รงน� ำ พาประเทศผ่ า นพ้ น วิ ก ฤตการณ์ และความท้ า ทายมากมาย ตลอด 70 ปี พระองค์ ท รงเป็ น สั ญ ลั ก ษณ์ ข องความ เป็นหนึ่งเดียวของคนในชาติ และนับแต่ทรง ครองราชย์ พระองค์มีสายพระเนตรกว้าง ไกลในการพัฒนาประเทศ โดยมีประชาชน เป็ น ศู น ย์ ก ลาง และไม่ ทิ้ ง ใครไว้ ข ้ า งหลั ง ผ่ า นโครงการพั ฒ นาตามแนวพระราชด� ำ ริ มากกว่า 4,685 โครงการ พระองค์ทรงสร้างอ�ำนาจให้กบั คนยากจน และคนทีเ่ ปราะบางทีส่ ดุ ปรับปรุงคุณภาพชีวติ และให้ โ อกาสประชาชนได้ มี ค วามเจริ ญ รุ ่ ง เรื อ ง ยู เ อ็ น และหน่ ว ยงานในสั ง กั ด ต่ า ง ยอมรับว่า พระองค์ทรงเป็น “กษัตริย์นัก

พัฒนา” จากการที่พระองค์ทรงทุ่มเทพัฒนา คุ ณ ภาพชี วิ ต ของประชาชน พั ฒ นาชนบท สร้างความมั่นคงทางอาหาร ทั้งยังทรงอุทิศพระองค์ เพื่อท�ำให้เกิด การพัฒนาทีย่ งั่ ยืน ซึง่ ท�ำให้องค์การอาหารและ เกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ทูลเกล้า ถวายเหรียญสดุดีพระเกียรติคุณในด้านการ พัฒนาการเกษตร ในปีพ.ศ. 2538 รางวัล UN-Habitat Scroll of Honour Special Citation Award ในปี 2546 จากบทบาท ที่ ท รงพั ฒ นาคุ ณ ภาพชี วิ ต ของประชาชน ทั้งในเมือง และในชนบท รางวัลความส�ำเร็จสูงสุดด้านการพัฒนา ทรั พ ยากรมนุ ษ ย์ จากส� ำ นั ก งานโครงการ พั ฒ นาแห่ ง สหประชาชาติ (UNDP) ในปี 2549 และรางวัลผู้น�ำโลกด้านทรัพย์สินทาง ปัญญาจากองค์การทรัพย์สินทางปัญญาโลก ในปี 2552 นอกจากนี้ ในปี 2557 ที่ประชุมสมัชชา สหประชาชาติ ยังได้กำ� หนดให้วนั ที่ 5 ธันวาคม ของทุกปี ซึ่งเป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหา ภู มิ พ ลอดุ ล ยเดชมหาราช บรมนาถบพิ ต ร เป็น “วันดินโลก” จากพระราชกรณียกิจ ทั้งในด้านการค้นคว้า และพัฒนาดินตลอด เวลาที่ผ่านมา นอกจากนี้ “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” เป็นสิ่งที่พระองค์พระราชทาน แด่ประชาชน ไทย ให้ด�ำรงชีวิต “อย่างรู้จักประมาณตนอย่างรอบคอบ-และระมัดระวัง” ซึ่งถือเป็น แนวทางที่จะท�ำให้บรรลุผลส�ำเร็จของการ

พัฒนาที่ยั่งยืน 2030 ได้อย่างดี” สรุปความจากสิง่ ทีผ่ แู้ ทนถาวรไทยประจ�ำ สหประชาชาติ ประกาศสดุดใี นครัง้ นัน้ สะท้อน ภาพที่ปรากฏตลอด 7 ทศวรรษครองราชย์ อย่างอย่างแจ่มชัด พระองค์ไม่ได้พระราชทาน เพียง “โครงการ+แผนงาน” พัฒนาเพื่อ ยกระดับคุณภาพชีวิตพสกนิกรของพระองค์ อย่ า งเดี ย ว หากแต่ ท รงพระราชทานทั้ ง “แนวคิ ด +แนวทาง” เพื่ อ น� ำ ไปต่ อ ยอด เปรียบดัง่ “พ่อสอนลูก” ด้วยความทีพ่ ระองค์ ทรงด� ำ รงบทบาท “ทรงปกเกล้ า ไม่ ไ ด้ ปกครอง” พสกนิกรจึงเทิดทูนไว้เหนือเกล้า เหนื อ กระหม่ อ มตลอดระยะเวลา 70 ปี ที่ผ่านมา

• ตลอดครองราชย์ 70 ปี พระองค์ทรงปกเกล้า ไม่ได้ปกครอง

ดังนัน้ ตลอด 70 ปี หรือตลอด 25,550 วัน ครองราชย์ ผ่านนายกรัฐมนตรีมากว่า 26 คน คณะรัฐมนตรีมากกว่า 46 ชุด ที่สับเปลี่ยน หมุนเวียนเข้ามาท�ำหน้าที่ แล้วก็หมดวาระ ออกไป ส่วนในหลวงรัชกาลที่ 9 พระองค์ยัง ทรงงานอย่างต่อเนื่อง ไม่มีวาระ ไม่มีวันหยุด และไม่มีวันลา ดั ง นั้ น ตลอดทุ ก ช่ ว งวั ย (วั ย หนุ ่ ม -วั ย ท�ำงาน-วัยเกษียณ) แม้จะล่วงเลยวัยเกษียณ 60 ปีแล้ว ทว่าพระองค์ยังทรงงาน ไม่เคย หยุ ด คิ ด ที่ จ ะพั ฒ นาประเทศไทย ที่ เ ปรี ย บ ดังต้นไม้ใหญ่ให้เติบโตอย่างมั่นคง ทั้งราก ล�ำต้น และกิ่งก้านเพื่อผลิใบที่อุดมสมบูรณ์ โดยโครงการตามแนวพระราชด� ำ ริ ที่ มี www.close-upthailand.com

9

COVER มากกว่ า 4,685 โครงการ เป็ น โครงการ พัฒนาด้านแหล่งน�้ำ 3,204 โครงการด้าน การเกษตร 169 โครงการด้านสิ่งแวดล้อม 177 โครงการ ด้ า นส่ ง เสริ ม อาชี พ 341 โครงการ ด้ า นสาธารณสุ ข 57 โครงการ ด้ า นคมนาคม/สื่ อ สาร 86 โครงการด้ า น สวัสดิการสังคม/การศึกษา 393 โครงการ โครงการพั ฒ นาแบบบู ร ณาการ และอื่ น ๆ 258 โครงการ เฉลี่ยเดือนละ 5 โครงการ หรือ 66 โครงการใน 365 วัน และ 4,685 โครงการตลอด 25,550 วัน หรือ 70 ปี ซึ่งเป้าหมายสูงสุดของพระองค์ทรงอยาก ให้ราษฎร “อยูด่ ี มีสขุ ” ดุจเดียวกับเป้าหมาย ขององค์การสหประชาชาติ (ยูเอ็น) ที่มุ่งมั่น ในเรื่องการพัฒนาสู่ความยั่งยืน (SDG 2030) องค์กรระหว่างประเทศ จึงได้ประกายกย่อง ประชาชน เมื่ อ วั น ที่ 12 ธ.ค. 2543 พระองค์ ท รงเป็ น “กษั ต ริ ย ์ นั ก พั ฒ นา” คณะรั ฐ มนตรี จึ ง มี ม ติ เ ห็ น ชอบให้ เ ทิ ด ต้นแบบของโลก! พระเกี ย รติ ในฐานะ “พระบิ ด าแห่ ง เทคโนโลยีของไทย” และวันที่ 19 ตุลาคม • 70 ปีครองราชย์ ถือเป็น “วันเทคโนโลยีของไทย” เนื่องจาก “พ่อหลวง” เมื่อวันที่ 19 ต.ค. 2515 ทรงอ�ำนวยการ พระบิดาแห่งศาสตร์ทั้ง 9 สาธิตฝนเทียมสูตรใหม่ครั้งแรกของโลกด้วย 1. พระบิดาแห่งการจัดการทรัพยากรน�้ำ พระองค์เอง ณ เขื่อนแก่งกระจาน จังหวัด ‘น�้ำ คือ ชีวิต’ ทรงพระปรีชาสามารถให้ เพชรบุรี และฝนตกลงตามเป้าหมายอย่าง แนวพระราชด�ำริการแก้ปัญหาเรื่องน�้ำแบบ แม่นย�ำ ครบวงจร ทั้งน�้ำท่วม น�้ำแล้ง น�้ำเสีย ฯลฯ 3. พระบิ ด าแห่ ง ฝนหลวง วั น ที่ 14 เพราะเป็นที่ประจักษ์แก่อาณาประชาราษฎร์ พฤศจิ ก ายน ถื อ เป็ น “วั น พระบิ ด าแห่ ง ทั้งปวงว่า ‘น�้ำคือชีวิต’ ในมหามงคลสมัย ฝนหลวง” และด้ ว ยพระมหากรุ ณ าธิ คุ ณ ทรงสิริราชสมบัติครบ 50 ปี คณะรัฐมนตรี อั น ล้ น พ้ น อั น กอปรด้ ว ยพระอั จ ฉริ ย ภาพ ได้ เ ทิ ด พระเกี ย รติ คุ ณ ในฐานะที่ ท รงมี พ ระ พระวิสัยทัศน์อันกว้างไกล พระราชอุตสาหะ มหากรุณาธิคุณในการพัฒนาทรัพยากรน�้ำ วิริยะและการที่ทรงสละเวลาส่วนพระองค์ โดยถวายพระราชสมัญญา “พระบิดาแห่ง นั บ ตั้ ง แต่ ที่ เ สด็ จ พระราชด� ำ เนิ น ทรงเยื อ น การจั ด การทรั พ ยากรน�้ ำ ” เมื่ อ วั น ที่ 21 ราษฎรในภาคตะวั น ออกเฉี ย งเหนื อ ณ พฤศจิ ก ายน 2539 ณ ศาลาดุ สิ ต ดาลั ย จังหวัดกาฬสินธุ์ เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน พระต� ำ หนั ก จิ ต ลดารโหฐาน รู ป ธรรม พ.ศ.2498 ทรงพบว่าราษฎรเดือดร้อนพืชผล พระปรีชาสามารถแก้ปัญหา อาทิ น�้ำท่วม เสียหายจากทั้งฝนแล้ง และน�้ำท่วม ท�ำให้ ผ่านโครงการแก้มลิง, น�้ำแล้ง ผ่านโครงการ ทรงเกิ ด แนวคิ ด ในการแก้ ป ั ญ หาทุ ก ข์ ร ้ อ น ฝนหลวง เป็นต้น ของราษฎรอย่างฉับพลันในขณะนั้น จึงเป็น 2. พระบิดาแห่งเทคโนโลยีของไทย ด้วย ที่มาของโครงการฝนหลวง ตั้งแต่วันนั้น พระปรี ช าญาณ พระบาทสมเด็ จ พระบรม 4. พระบิดาแห่งนวัตกรรมไทย วันที่ 5 ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ตุลาคม ของทุกปี เป็น “วันนวัตกรรมแห่ง บรมนาถบพิ ต ร ทรงศึ ก ษาค้ น คว้ า วิ จั ย ชาติ ” เนื่ อ งจากในวั น จั น ทร์ ที่ 5 ตุ ล าคม และทรงน�ำเทคโนโลยีสมัยใหม่มาประยุกต์ใช้ 2535 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร ในการแก้ ไขปั ญ หาความเดื อ ดร้ อ นของ มหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร 10

www.close-upthailand.com

ได้เสด็จพระราชด�ำเนินทอดพระเนตรการ ด� ำ เนิ น โครงการของศู น ย์ ศึ ก ษาการพั ฒ นา พิ กุ ล ทอง อั น เนื่ อ งมาจากพระราชด� ำ ริ ณ จั ง หวั ด นราธิ ว าส ซึ่ ง มี ก ารปรั บ ปรุ ง ดิ น ที่ สภาพความเป็นกรดมาก โดยการใช้น�้ำจืด จากอ่างเก็บน�้ำชะล้างกรดออกจากดิน ท�ำให้ ดิ น มี คุ ณ ภาพดี ขึ้ น จนใช้ ปลู ก ข้า วได้ ท� ำให้ จังหวัดนราธิวาสสามารถปลูกข้าวได้เพียงพอ กั บ ก า ร บ ริ โ ภ ค แ ล ะ มี เ ห ลื อ จ� ำ ห น ่ า ย ซึ่ ง เทคโนโลยี นี้ ส ามารถน� ำ ไปขยายผลใน การปรับปรุงดินเปรี้ยวในพื้นที่เพาะปลูกอื่นๆ ได้ด้วย จึงเกิดเป็นโครงการแกล้งดินขึ้น โครงการแกล้งดิน เป็นโครงการที่มีความ เป็ น นวั ต กรรมโดยใช้ เ ทคโนโลยี เ พื่ อ แก้ ไข ปั ญ หาดิ น เปรี้ ย วอั น เกิ ด มาจากป่ า พรุ ใ น ประเทศเขตร้อนให้สามารถกลับฟื้นคืนสภาพ ที่สามารถท�ำการเพาะปลูกได้อีกครั้งหนึ่งซึ่ง ยั ง ไม่ มี ที่ ใ ดในโลกสามารถแก้ ไ ขปั ญ หา ดั ง กล่ า วได้ ส� ำ เร็ จ และน� ำ มาเป็ น ต� ำ รา เผยแพร่แสดงให้เห็นถึงพระปรีชาสามารถ ของพระบาทสมเด็ จ พระบรมชนกาธิ เ บศร มหาภู มิ พ ลอดุ ล ยเดชมหาราช บรมนาถ บพิตร ในการเป็น “นักนวัตกรรม” อย่าง แท้จริง 5. พระบิดาแห่งการวิจัยไทย โครงการ ต่างๆ ที่พระราชทานแก่ราษฎรโดยเฉพาะใน ชนบทผ่านการศึกษาวิเคราะห์วิจัย ทดลอง จนปรากฏผลเป็นที่ประจักษ์ อาทิ โครงการ ฝนหลวง เพื่ อ แก้ ไขปั ญ หาการขาดฝนใน

www.close-upthailand.com

11

COVER ภู มิ ภ าคที่ ป ระสบภั ย แล้ ง ซึ่ ง ได้ รั บ การจด ทะเบียนลิขสิทธิ์ในต่างประเทศ และมีหลาย ประเทศได้ขอศึกษาเพื่อนําไปใช้ประโยชน์ใน ประเทศของตน โครงการเครื่ อ งกลเติ ม อากาศที่ ผิ ว น�้ ำ หมุ น ช้ า แบบทุ ่ น ลอย หรื อ ‘กังหันน�้ำชัยพัฒนา’ เพื่อบําบัดน�้ำเสีย โครงการแกล้งดิน ปรับปรุงดินที่แล้งร้าง ไร้ประโยชน์ให้กลับมีคุณภาพ สามารถเพาะ ปลูกพืชพรรณไม้ได้ผล โครงการหญ้าแฝก พืชที่มีคุณสมบัติพิเศษ ช่วยป้องกันหน้าดิน อันมีอาหารโอชะมิให้พังทลายและช่วยรักษา ความชุ่มชื้นใต้ผิวดิน โครงการก่อสร้างฝาย อ่ า งเก็ บ น�้ ำ และเขื่ อ น เพื่ อ กั ก เก็ บ น�้ ำ ไว้ ใช้ ประโยชน์สงู สุด โครงการแก้มลิง เพือ่ ป้องกัน อุทกภัย โครงการผลิตพลังงานทดแทนไบโอ ดี เ ซล แก็ ส โซฮอล์ และเชื้ อ เพลิ ง เขี ย ว โครงการ ทดลองปลู ก ยางนาและข้ า วใน บริเวณสวนจิตรลดาเพื่อเพิ่มผลผลิต โครงการต่างๆ เหล่านี้ ล้วนเป็นโครงการ ที่ ท รงอุ ทิ ศ กํ า ลั ง พระวรกาย กํ า ลั ง พระ ปัญญาและกําลังพระราชทรัพย์ในการทรง ศึกษา วิเคราะห์ วิจัย และทดลองจนปรากฏ ผลเป็ น ที่ ป ระจั ก ษ์ แ ล้ ว จึ ง ทรงพระกรุ ณ า โปรดเกล้ า โปรดกระหม่ อ มให้ เ ผยแพร่ แ ก่ ประชาชนนั บ เป็ น พระมหากรุ ณ าธิ คุ ณ ล้ น เกล้ า ล้ น กระหม่ อ มหาที่ สุ ด มิ ไ ด้ และเป็ น ประจั ก ษ์ พ ยานถึ ง พระเกี ย รติ คุ ณ ในฐานะ “พระบิดาแห่งการวิจัยไทย” 6. พระบิดาแห่งการประดิษฐ์ไทย จาก เมื่ อ วั น ที่ 2 กุ ม ภาพั น ธ์ 2536 พระองค์ ทรงได้ รั บ การทู ล เกล้ า ฯ ถวายสิ ท ธิ บั ต ร การประดิ ษ ฐ์ กั ง หั น น�้ ำ ชั ย พั ฒ นา นั บ เป็ น สิ่งประดิษฐ์ประเภทเครื่องกลเติมอากาศที่ ได้รับสิทธิบัตรเครื่องที่ 9 ของโลก และในปี ต่อมา คณะรัฐมนตรีมีมติก�ำหนดให้วันที่ 2 กุมภาพันธ์ ของทุกปีเป็น “วันนักประดิษฐ์” จากปัญหาน�้ำเน่าเสียตามแหล่งน�้ำต่างๆ ท�ำให้พระองค์ ทรงคิดค้นประดิษฐ์กังหันน�้ำ ชัยพัฒนาขึ้นเมื่อปี 2531 เพื่อเป็นเครื่องมือ บ�ำบัดน�้ำเสีย บนหลักคิดว่าต้องผลิตได้เอง ในประเทศ และราคาไม่แพง พระองค์ทรง คิดค้นรูปแบบของกังหันน�้ำชัยพัฒนาโดยได้ รับแรงบันดาลพระราชหฤทัยจาก “หลุก” เครื่องวิดน�้ำเข้านาอันเป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน 12

www.close-upthailand.com

และทรงมอบให้กรมชลประทานน�ำไปศึกษา พัฒนา และจัดสร้างโดยได้รับงบประมาณ สนับสนุนจากมูลนิธิชัยพัฒนานั้นเอง กังหัน น�้ ำ ชั ย พั ฒ นา เป็ น เครื่ อ งกลเติ ม อากาศที่ ผิ ว น�้ ำ หมุ น ช้ า แบบทุ ่ น ลอย สามารถเพิ่ ม ออกซิ เ จนในน�้ ำ ได้ อ ย่ า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ ติ ด ตั้ ง ทดลองใช้ ค รั้ ง แรกที่ โ รงพยาบาล พระมงกุฎเกล้า และวัดบวรนิเวศวิหารในปี 2532 7. พระบิ ด าแห่ ง การวิ จั ย และพั ฒ นา ข้ า วไทย ด้ ว ยพระราชปณิ ธ านอย่ า งหนึ่ ง ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภู มิ พ ลอดุ ล ยเดชมหาราช บรมนาถ บพิตร คือการพัฒนาความเป็นอยูข่ องราษฎร ให้ดีขึ้น โดยเฉพาะชาวนา ซึ่งเปรียบเสมือน กระดูกสันหลังของชาติ ตลอดระยะเวลา 70 ปีแห่งการครองสิริราชสมบัติ พระองค์ทรง งานหนัก เสด็จพระราชด�ำเนินไปทุกท้องที่ ทัว่ ประเทศ เพือ่ ทรงปฏิบตั พิ ระราชกรณียกิจ บ�ำบัดทุกข์ บ�ำรุงสุข ให้กับชาวไทยอย่าง ทั่ ว หน้ า และพระปรี ช าญาณที่ ไ ด้ รั บ การ ยอมรั บ จากทั่ ว โลก โดยสถาบั น วิ จั ย ข้ า ว นานาชาติ (International Rice Research Institute–IRRI) ได้ทลู เกล้าฯ ถวาย ‘เหรียญ รางวัลสถาบันวิจยั ข้าวนานาชาติ’ เมือ่ วันที่ 5 มิถุนายน พ.ศ. 2539 8. พระบิดาแห่งการอนุรักษ์มรดกไทย ด้วยสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณที่พระบาท สมเด็ จ พระบรมชนกาธิ เ บศร มหาภู มิ พ ล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงสน

พระราชหฤทัยสร้างสรรค์ และอุปถัมภ์บํารุง งานศิลปะสาขาต่างๆ อีกทั้งทรงพระกรุณา พระราชทาน พระราชดําริและพระบรมราช วินิจฉัยในการอนุรักษ์ ฟื้นฟู และสืบทอด ศิลปวัฒนธรรมทุกแขนง ด้วยพระอุตสาห วิริยะและพระปรีชาสามารถอันล�้ำเลิศ คณะ กรรมการดําเนินงานวันอนุรักษ์มรดกไทย กรมศิ ล ปากร กระทรวงวั ฒ นธรรม เห็ น สมควร น้ อ มเกล้ า น้ อ มกระหม่ อ มถวาย พระราชสมั ญ ญา “พระบิ ด าแห่ ง การ อนุ รั ก ษ์ ม รดกไทย” เนื่ อ งในโอกาสมหา มงคล ทรงครองสิริราชสมบัติครบ ๖๐ ปี 9. พระบิดาแห่งมาตรฐานการช่างไทย “วันมาตรฐานฝีมือแรงงานแห่งชาติ” ถือ เป็ น อี ก หนึ่ ง วั น ที่ มีค วามพิ เ ศษต่อช่า งฝีมือ แรงงานไทยทั่วประเทศนับต่อแต่นี้ไป เนื่อง จากที่ประชุมคณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบ ตามที่ ก ระทรวงแรงงานเสนอ ให้ วั น ที่ 2 มีนาคมของทุกปี ถือเป็นวันมาตรฐานฝีมือ แรงงานแห่งชาติ รวมถึงมีการถวายพระราช สมัญญาแด่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกา ธิ เ บศร มหาภู มิ พ ลอดุ ล ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ว่า “พระบิดาแห่งมาตรฐาน การช่างไทย”

• 9 ค�ำสอนจาก “พ่อหลวง”

1. ความเพียร การสร้างสรรค์ตนเอง การสร้างบ้านเมือง ก็ตาม มิใช่ว่าสร้างในวันเดียว ต้องใช้เวลา ต้องใช้ความเพียร ต้องใช้ความอดทน เสียสละ

www.close-upthailand.com

13

COVER

แต่ ส�ำ คั ญ ที่ สุ ด คื อความอดทนคือไม่ย่อท้อ ไม่ย่อท้อในสิ่งที่ดีงาม สิ่งที่ดีงามนั้นท�ำมัน น่าเบื่อ บางทีเหมือนว่าไม่ได้ผล ไม่ดัง คือดู มันควรท�ำดีนี่ แต่ขอรับรองว่าการท�ำให้ดี ควรต้องมีความอดทน เวลาข้างหน้าจะเห็น ผลแน่นอนในความอดทนของตนเอง พระบรมราโชวาท พระราชทานแก่ นั ก เรี ย น นั ก ศึ ก ษา ครู และอาจารย์ ใ น โอกาสเข้าเฝ้าฯ วันที่ 27 ตุลาคม 2516 2. ความพอดี ในการสร้ า งตั ว สร้ า งฐานะนั้ น จะต้ อ ง ถือหลักค่อยเป็นค่อยไป ด้วยความรอบคอบ ระมัดระวังและความพอเหมาะพอดี ไม่ท�ำ เกินฐานะและก�ำลัง หรือท�ำด้วยความเร่งรีบ เมื่ อ มี พื้ น ฐานแน่ น หนารองรั บ พร้ อ มแล้ ว จึงค่อยสร้างค่อยเสริมความเจริญก้าวหน้า ในระดั บ สู ง ขึ้ น ตามต่ อ กั น ไปเป็ น ล� ำ ดั บ ผลที่ เ กิ ด ขึ้ น จึ ง จะแน่ น อน มี ห ลั ก เกณฑ์ เป็นประโยชน์แท้และยั่งยืน พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทาน ปริ ญ ญาบั ต รของมหาวิ ท ยาลั ย ขอนแก่ น วันที่ 18 ธันวาคม 2540 3. ความรู้ตน เด็กๆ ท�ำอะไรต้องหัดให้รู้ตัว การรู้ตัว อยู่เสมอจะท�ำให้เป็นคนมีระเบียบและคน ที่มีระเบียบดีแล้ว จะสามารถเล่าเรียนและ ท� ำ การงานต่ า งๆ ได้ โ ดยถู ก ต้ อ งรวดเร็ ว จะเป็นคนที่จะสร้างความส�ำเร็จและความ เจริญ ให้แก่ตนเองและส่วนรวมในอนาคตได้ อย่างแน่นอน 14

www.close-upthailand.com

เสริมความดี ความเจริญ ให้เกิดขึ้นทั้งแก่ บุคคลและส่วนรวม พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทาน ปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย วันที่ 10 กรกฎาคม 2540 7. หนังสือเป็นออมสิน หนังสือเป็นการสะสมความรู้และทุกสิ่ง ทุกอย่างที่มนุษย์ได้สร้างมา ท�ำมา คิดมา แต่ โ บราณกาลจนทุ ก วั น นี้ หนั ง สื อ จึ ง เป็ น สิ่ ง ส� ำ คั ญ เป็ น คล้ า ยๆ ธนาคารความรู ้ และเป็นออมสิน เป็นสิ่งที่จะท�ำให้ มนุษย์ ก้าวหน้าได้โดยแท้ พระบรมราโชวาท พระราชทานแก่ คณะสมาชิกห้องสมุดทั่วประเทศ ในโอกาส พระบรมราโชวาท พระราชทานลงพิมพ์ ที่ เข้ า เฝ้ า ทู ล ละอองธุ ลี พ ระบาท วั น ที่ 25 ในหนังสือ วันเด็ก ประจ�ำปี 2521 พฤศจิกายน 2514 4. คนเราจะต้องรับและจะต้องให้ 8. ความซื่อสัตย์ คนเราจะเอาแต่ได้ไม่ได้ คนเราจะต้อง ความซื่อสัตย์สุจริตเป็นพื้นฐานของความ รั บ และจะต้ อ งให้ หมายความว่ า ต่ อ ไป ดีทุกอย่าง เด็กๆ จึงต้องฝึกฝนอบรมให้เกิดมี และเดี๋ยวนี้ด้วยเมื่อรับสิ่งของใดมา ก็จะต้อง ขึ้นในตนเอง เพื่อจักได้เติบโตขึ้นเป็นคนดีมี พยายามให้ ในการให้นั้น ให้ได้โดยพยายาม ประโยชน์ และมีชีวิตที่สะอาด ที่เจริญมั่นคง ที่ จ ะสร้ า งความสามั ค คี ใ ห้ ห มู ่ ค ณะและ พระบรมราโชวาท พระราชทานเพื่อเชิญ ในชาติ ท� ำ ให้ ห มู ่ ค ณะและชาติ ป ระชาชน ลงพิ ม พ์ ใ นหนั ง สื อ วั น เด็ ก ปี พุ ท ธศั ก ราช ทั้งหลายมีความไว้ใจซึ่งกันและกันได้ ช่วย 2531 ที่ไหนได้ก็ช่วย ด้วยจิตใจที่เผื่อแผ่โดยแท้ 9. การเอาชนะใจตน พระบรมราโชวาท พระราชทานแก่ ในการด�ำเนินชีวิตของเรา เราต้องข่มใจ นักศึกษามหาวิทยาลัยขอนแก่น วันที่ 20 ไม่กระท�ำสิ่งใดๆ ที่เรารู้สึกด้วยใจจริงว่าชั่ว เมษายน 2521 ว่าเสื่อม เราต้องฝืนต้องต้านความคิดและ 5. อ่อนโยน แต่ไม่อ่อนแอ ความประพฤติทกุ อย่างทีร่ สู้ กึ ว่าขัดกับธรรมะ ในวงสั ง คมนั้ น เล่ า ท่ า นจะต้ อ งรั ก ษา เราต้องกล้าและบากบั่นที่จะกระท�ำสิ่งที่เรา มารยาทอั น ดี ง ามส� ำ หรั บ สุ ภ าพชน รู ้ จั ก ทราบว่าเป็นความดี เป็นความถูกต้อง และ สัมมาคารวะ ไม่แข็งกระด้าง มีความอ่อน เป็นธรรม ถ้าเราร่วมกันท�ำเช่นนี้ ให้ได้จริงๆ โยนแต่ไม่ออ่ นแอ พร้อมจะเสียสละประโยชน์ ให้ผลของความดีบังเกิดมากขึ้นๆ ก็จะช่วย ส่วนตัวเพื่อส่วนรวม ค�้ำจุนส่วนรวมไว้มิให้เสื่อมลงไป และจะช่วย พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทาน ให้ฟื้นคืนดีขึ้นได้เป็นล�ำดับ ปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พระราชด�ำรัส พระราชทานเพื่อเชิญไป วันที่ 25 มิถุนายน 2496 อ่าน ในพิธีเปิดการประชุมยุวพุทธิกสมาคม 6. พูดจริง ท�ำจริง ทั่วประเทศ ครั้งที่ 12 ที่จังหวัดพระนครศรี ผู้หนักแน่นในสัจจะพูดอย่างไร ท�ำอย่าง อยุธยา วันที่ 12 ธันวาคม 2513 นั้ น จึ ง ได้ รั บ ความส� ำ เร็ จ พร้ อ มทั้ ง ความ ศรั ท ธาเชื่ อ ถื อ และความยกย่ อ งสรรเสริ ญ จากคนทุกฝ่าย การพูดแล้วท�ำ คือ พูดจริง ท�ำจริง จึงเป็นปัจจัยส�ำคัญในการส่งเสริม เกียรติคุณของบุคคลให้เด่นชัด และสร้าง

COVER

ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง มิติต่างประเทศ มรดกทางปัญญา จากพ่อหลวง ค�ำบอกเล่าผ่าน “สุรเกียรติ์ เสถียรไทย” : หมายเหตุ : ศาสตราจารย์(พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ เสถียรไทย อดีตรองนายกรัฐมนตรีและ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ระหว่างปี 2544-2549 ถือเป็นอีกบุคคล ผู้หนึ่งที่ได้ติดตาม ศึกษา และเข้าใจหลัก “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” ในหลากมิติ หลายแง่มุมจากหลายสถานการณ์ โดยเฉพาะจากประสบการณ์ตรงในบทบาทของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการ ต่างประเทศที่มีภารกิจนําแขกบ้านแขกเมืองเข้าเฝ้า พระบาทสมเด็จพระบรม ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เนื่องๆ จึงซึมซับความรู้ความเข้าใจแบบพลอยฟ้าพลอยฝน จากเหนือหัวผู้ทรงเป็น เจ้าของ “ปรัชญา” โดยตรง ที่ทรงถ่ายทอดให้แขกผู้มาเยือนได้รับฟังอยู่บ่อยครั้ง

• จุดเริ่มต้นกับหลัก “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง”

ผมได้เริม่ ศึกษาและทาํ ความเข้าใจกับหลัก “ปรั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพี ย ง” มากขึ้ น ใน ช่วงเกือบ 20 ปีผา่ นมา โดยผ่านทางภริยาผม (ท่านผู้หญิง ดร.สุธาวัลย์ เสถียรไทย) เพราะ เขาเป็ น ผู ้ ไ ด้ ร ่ ว มกั บ ที ม วิ จั ย ของสํา นั ก งาน คณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ได้ศึกษาวิจัย เกี่ยวกับหลัก “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2542 ในสายตาผม “ปรัชญา เศรษฐกิ จ พอเพี ย ง” นั้นเป็น “ปรัชญา” ความจริงแล้ว เป็นปรัชญาซึง่ ใช้กบั การดําเนิน ชีวิตได้ทุกอย่าง เป็นวินัยของการดํารงตน เพราะ 3 เสาหลักที่สําคัญ คือ 1. ความพอประมาณ 2. ความมี เ หตุ มีผลหรือสมเหตุสมผล และ 3. การสร้าง ภูมิคุ้มกันในเรื่องต่างๆ ที่เราดําเนินการอยู่ ผ่อนชําระได้คันละ 1 ล้านบาท แต่กลับไป ซื้อรถคันละ 20 ล้านบาท ต้องกู้หนี้ ยืมสิน • 3 เสาหลักเป็นสิ่งที่เราใช้กับ เขามาจนเกิ น กํ า ลั ง เกิ น รายได้ ที่ จ ะผ่ อ น การดําเนินชีวิตได้หมด!! ชําระได้ ตัวอย่างนี้ก็เห็นได้ชัดแล้วว่าไม่พอ โดยมีฐานที่สําคัญ คือ องค์ความรู้ และ ประมาณ เกินตัว ไม่พอดี คุณธรรม ประกอบ 3 เสาหลักนั้น คือ การ ถามว่า สมเหตุสมผลไหม ก็ตอบว่าไม่ พิ จ ารณาความพอประมาณ สมเหตุสมผล สมเหตุ ส มผล เพราะเงิ น ที่ มี จ ะซื้ อ รถได้ และการสร้ า งภู มิ คุ ้ ม กั น นั้ น ต้ อ งใช้ ค วามรู ้ 1 ล้าน แต่ไปซื้อรถ 20 ล้าน รายได้ที่ทําอยู่ก็ และมีคุณธรรมประกอบด้วย ผ่อนดอกเบี้ย ผ่อนต้นไม่ได้ ค่าใช้จ่ายอื่นก็ ฉะนัน้ เมือ่ บางคนไม่เข้าใจเลยไปสงสัยว่า ติดขัด จึงไม่สมเหตุสมผลเลย หลั ก ปรั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพี ย งแปลว่ า แล้วถามว่า มีภูมิคุ้มกันตัวเองหรือเปล่า ไม่ ใ ห้ ใช้ จ ่ า ยหรื อ เปล่ า ซึ่ ง เราก็ จ ะเห็ น ว่ า ต้ อ งบอกว่ า ไม่ มี ภู มิ คุ ้ ม กั น เลย เพราะถ้ า พระองค์ มี รั บ สั่ ง ไว้ ห ลายแห่ ง ว่ า เศรษฐกิ จ เผื่อมีใครในครอบครัวเจ็บไข้ มีเรื่องของค่า พอเพียง หรูหราได้ แต่ให้เป็นไปตามอัตภาพ เล่าเรียนลูกเข้ามา เรือ่ งของค่าน้าํ มันทีแ่ พงขึน้ หมายความว่า สมมติเราจะซื้อรถขับสักคัน ถ้าเป็นอย่างนี้เสร็จแน่ๆ เพราะเงินทั้งหมดที่ แต่ มี ร ายได้ มี ท รั พ ย์ สิ น ที่ พ อจะซื้ อ รถหรื อ มี ไ ด้ นํ า ไปผ่ อ นรถยนต์ ห มดแล้ ว จึ ง ไม่ มี

ภูมิคุ้มกันที่จะดําเนินชีวิตต่อไปได้ กลับกัน ถ้ า มี เ งิ น เพี ย งพอที่ จ ะซื้ อ ได้ พอประมาณ สมเหตุ ส มผลตามสภาพของคุ ณ ก็ เ ป็ น อี ก เรื่องหนึ่ง โดยสรุป “ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง” ผมเห็นว่าเป็นปรัชญาที่มีความลึกซึ้ง! เมื่อเทียบเคียงกับหลักเศรษฐศาสตร์ก็มี ความใกล้เคียงกัน เพราะการจะทําอะไรก็ตาม ให้พอดีก็จะต้องไม่มี Surplus คือ ไม่มากล้น จนเสียเปล่า ขณะเดียวกันก็ไม่ขาด ไม่บกพร่อง คือ ไม่ใช้จา่ ยหรือลงทุนเกินไป (over Spend, over invest) หรือมัธยัสถ์ เกินไป (under spend, under invest) นักเศรษฐศาสตร์ ตะวันตกหลายท่านจึงถือว่า ปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพี ย งสร้ า งเสถี ย รภาพทางเศรษฐกิ จ คื อ ปกติ ถ ้ า เศรษฐกิ จ ดี ค นจะใช้ จ ่ า ยมาก www.close-upthailand.com

15

COVER

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จเป็นองค์ประธานในการประชุมระดับรัฐมนตรี เรื่อง “เศรษฐกิจพอเพียง : ทางเลือกการพัฒนาที่ยังยืน” เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน 2547 ณ วิเทศสโมสร กระทรวงการต่างประเทศ โดยมี ฯพณฯ นายอําพล เสนาณรงค์ องคมนตรี (ขณะนั้น) ศาสตราจารย์(พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย รัฐมนตรีว่าการ กระทรวงการต่างประเทศ (ขณะนั้น) และท่านผู้หญิงดร.สุธาวัลย์ เสถียรไทย ภริยา เฝ้าฯ รับเสด็จ

ลงทุ น มาก ปรั ช ญานี้ จ ะเตื อ นว่ า อย่ า มาก เกิ น ตั ว พอเศรษฐกิจตกต�่ำคนจะไม่ใช้เงิน เลยไม่ ล งทุ น เลย ซึ่ ง จะเป็ น การซ�้ ำ เติ ม เศรษฐกิจที่ตกต�ำ่ ลงไปอีก ปรัชญานี้จะเตือนว่า ให้ใช้จ่ายและลงทุน อย่างพอดี พอเพียง ปรัชญานี้จึงต้านวงจร เศรษฐกิ จ ที่ ขึ้ น -ลงให้ มี ค วาม ผั น ผวนน้ อ ย ลงได้ (anti-economic Cycle) บางคนถาม ว่ า ปรั ช ญานี้ ไ ม่ ใ ห้ ทํ า กํ า ไรจริ ง หรื อ เปล่ า ผมก็บอกว่า ทํากําไรสูงสุดได้ แต่ต้องให้มัน ยั่งยืน (proft maximization which is Sustainable) ไม่ใช่ทํากําไรสูงสุดตามกิเลส แต่ไม่รอบคอบ ไม่มีเหตุผล ไม่มีภูมิคุ้มกัน อาจเจ้งได้ในระยะสั้นก็ถือว่าเป็นการทํากําไร ที่ไม่ยั่งยืน ไม่พอเพียง นีค้ อื หลักเศรษฐกิจพอเพียง พอประมาณ มีเหตุมีผล และมีภูมิคุ้มกัน!!

• เศรษฐกิจพอเพียง กับงานการต่างประเทศ

จาก 3 หลักข้างต้น เมื่อผมได้เข้ามาเป็น รั ฐ มนตรี ว ่ า การกระทรวงการต่ า งประเทศ เวลาที่ เ ดิ น ทางไปต่ า งประเทศ และแสดง สุ น ทรพจน์ ต ามเวที ต ่ า งๆ ก็ มี ห น้ า ที่ ต ้ อ ง อธิบายถึง “เศรษฐกิจของไทย” ความมัน่ คง ของไทย และแนวทางนโยบายต่างๆ ของ ประเทศ และทุกปีที่มีการจัดประชุมใหญ่องค์การ สหประชาชาติในช่วงเดือนกันยายน ผมใน ฐานะรัฐมนตรีวา่ การกระทรวงการต่างประเทศ

16

www.close-upthailand.com

ก็จะขึ้นกล่าวสุนทรพจน์ในฐานะ ตัวแทนของ ประเทศไทยซึ่งจะมีการอธิบายถึง “ปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง” อยู่ทุกครั้ง ไม่ ว ่ า จะเป็ น เวที ค วามร่ ว มมื อ เอเชี ย ก็ดี (Asia Cooperation Dialogue : ACD) เวทีก ารประชุ มเอเชี ย และยุ โรปก็ ดี (AsiaEurope Meeting : ASEM) เวทีความร่วม มือทาง เศรษฐกิจในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก หรือเอเปคก็ดี (Asia-Pacific Economic Cooperation : APEC) ผมก็จะสอดแทรก เรื่ อ งนี้ ทุ ก ครั้ ง นอกเหนื อ จากเรื่ อ งของ เศรษฐกิจมหภาคทั้งหลาย “เราได้น้อมนําเอาหลักปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพี ย งของพระบาทสมเด็ จ พระบรมชน กาธิ เ บศร มหาภู มิ พ ลอดุ ล ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ได้พระราชทานเอาไว้มา เป็ น แนวทางในการดําเนิ น นโยบายต่ า งๆ มีหลักของความพอประมาณ สมเหตุสมผล และความมีภูมิคุ้มกันของตัวเองเอาไว้..”

• สวมบทไกด์แนะนํา ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

พระราชกรณี ย กิ จ เรื่ อ งการพั ฒ นาของ พระบาทสมเด็ จ พระบรมชนกาธิ เ บศร มหาภู มิ พ ลอดุ ล ยเดชมหาราช บรมนาถ บพิ ต ร นั้ น เป็ น ที่ รั บ ทราบและยอมรั บ กั น ทัว่ โลกมานานแล้ว แต่ในช่วงเกือบ 6 ปีที่ผม อยู่ในคณะรัฐมนตรีได้เห็นว่าในส่วนที่เกี่ยว กับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงนั้นต่างชาติได้ ให้ความสนใจมากขึ้นเป็นลําดับ โดยสนใจว่า

เออ! ปรัชญานีน้ าํ ไปใช้อย่างไร มีตวั อย่าง เป็นอย่างไร จึงนาํ มาสูก่ ารขอดูงานทีก่ ระทรวง การต่างประเทศ ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะ ต่างประเทศเริม่ เห็นว่าปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ตอบคํ า ถาม “เป้ า หมายการพั ฒ นาแห่ ง สหัสวรรษ” ขององค์การสหประชาชาติได้ ผมได้จัดโครงการชื่อ “ความร่วมมือว่า ด้ ว ยการพั ฒ นา” ภาษาอั ง กฤษใช้ คํ า ว่ า South South Cooperation หรือ “ความ ร่วมมือใต้-ใต้” คําว่า ใต้ หมายถึงประเทศที่อยู่ใต้เส้น ศูนย์สูตรของโลกลงมา ซึ่งประเทศที่อยู่ใต้ เส้นดังกล่าวมักจะเป็นประเทศกําลังพัฒนา จึ ง กลายมาเป็ น ความร่ ว มมื อ ใต้ ใต้ หรื อ South South Cooperation ตามโครงการดังกล่าวทําให้เราได้มาเรียน รู ้ ป ระสบการณ์ ซึ่ ง กั น และกั น ของประเทศ กําลังพัฒนา หลักหนึ่งที่เขาสนใจก็คือ หลัก “ปรั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพี ย ง” ได้ ทํ า ให้ เกษตรกรมี กิ น มี ใ ช้ มี เ หลื อ ได้ อ ย่ า งไร? โครงการที่ประสบความสําเร็จหน้าตาเป็น อย่ า งไร? นํ า ไปใช้ กั บ ภาคธุ ร กิ จ เอกชนได้ อย่างไร? ผมจึงได้จัดทั้งระดับรัฐมนตรี ทั้งระดับ ผู้ชํานาญการ เจ้าหน้าที่ของรัฐจากประเทศ แอฟริกาจากประเทศในเอเชีย จากประเทศ ลาตินอเมริกามาที่เมืองไทย แล้วก็มาดูงานที่ ศู น ย์ ศึ ก ษาการพั ฒ นาต่ า งๆ ของพระบาท สมเด็ จ พระบรมชนกาธิ เ บศร มหาภู มิ พ ล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ไม่ว่าจะ

COVER เป็ น ศู น ย์ ศึ ก ษาการพั ฒ นาเขาหิ น ซ้ อ น จ.ฉะเชิงเทรา หรือที่ภูพาน ภาคตะวันออก เฉียงเหนือ หรือ ห้วยทราย ที่หัวหิน หรือ ห้วยฮ่องไคร้ ที่ภาคเหนือ

• “อังถัด” ประกาศรับรอง ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ทางเลือกหนึ่งของการพัฒนา

เมื่ อ ปี พ.ศ. 2545 ขณะนั้ น ผมเป็ น รั ฐ มนตรี ว ่ า การกระทรวงการต่ า งประเทศ มี ก ารประชุ ม ประเมิ น และติ ด ตามผลการ ประชุมอังถัดครั้งที่ 10 ภาษาอังกฤษเรียกว่า Midterm Review ซึ่งเป็นองค์กรที่เกี่ยวข้อง กับประเทศกําลังพัฒนา (United Nations Conference on Trade and Development : UNCTAD) ปกติ อั ง ถั ด จะประชุ ม 5 ปี 1 ครั้ ง แต่เวลาผ่านไปครึ่งเทอมก็จะมีการทบทวน แผนที่เกี่ยวข้องว่า ไปถูกทางหรือไม่ ยังใช้ได้ ไหม มีข้อบกพร่องอะไรบ้าง ฉะนั้ น ในปี ดั ง กล่ า วประเทศไทยเป็ น เจ้าภาพจัดการประชุมขึ้น ผมเป็นประธาน การประชุ ม ท่ า นเลขาธิ ก ารอั ง ถั ด คนก่ อ น ดร.ศุภชัย พานิชภักดิ์ เป็นชาวบราซิล ชื่อ รูเบนส์ ริคิวเพโร (Mr.Rubens Ricupero) เคยมาเมืองไทยหลายครั้ง และเคยเข้าเฝ้า พระบาทสมเด็ จ พระบรมชนกาธิ เ บศร มหาภู มิ พ ลอดุ ล ยเดชมหาราช บรมนาถ บพิตร มาก่อน ในการประชุมครั้งนั้น ไทยเสนอว่าให้มี การประชุ ม ระดั บ รั ฐ มนตรี ซ ้ อ นเข้ า มาด้ ว ย โดยปกติอังถัดเป็นการประชุมของประเทศ กํ า ลั ง พั ฒ นามี ส มาชิ ก 100 กว่ า ประเทศ ดังนั้น ประมาณ 50 ประเทศส่งรัฐมนตรีเข้า มาประชุม โดยมีผมเป็นประธาน และมีการ ไปดูงาน และมีการวิเคราะห์กันต่างๆ นานา ข้ อ สรุ ป การประชุ ม ของมิ ด เทอมรี วิ ว ครั้งนั้น ถือว่ามีความสําคัญอย่างมาก เพราะ ที่ประชุมสรุปตรงกันว่า “ปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียง” นั้น เป็นทางเลือกหนึ่งของการ พัฒนา เป็นสิ่งที่ประกาศให้ชาวโลกฟังเลย เมื่อปี ค.ศ. 2002 (พ.ศ. 2545) ในการประกาศครั้งนั้น ทําให้ผมตื่นเต้น อย่ า งมาก เพราะประเทศเหล่ า นั้ น แม้ เรา

ศาสตราจารย์(พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย รมว.ต่างประเทศ น�ำรัฐมนตรีต่างประเทศและรัฐมนตรีการพัฒนาศึกษาดูงาน ณ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชด�ำริ จ.ฉะเชิงเทรา

จะเป็ น ประธานในที่ ป ระชุ ม ก็ ไ ม่ ส ามารถ ไปบั ง คั บ เขาได้ โดยเฉพาะปกติ ก ารเป็ น ประธานที่ ป ระชุ ม ก็ ยิ่ ง พู ด มากไม่ ค ่ อ ยได้ โดยจะเป็นฝ่ายฟังมากกว่าด้วยซ�ำ้ แต่ปรากฏ ว่า บรรดารัฐมนตรีเหล่านั้นปรึกษากันเอง สรุปกันเอง และออกมาตรงกัน เลขาธิ ก ารอั ง ถั ด ขณะนั้ น ซึ่ ง ถื อ เป็ น องค์กรหนึ่งของสหประชาชาติที่ดูแลในเรื่อง การพั ฒ นาได้ ส นั บ สนุ น แนวคิ ด “ปรั ช ญา เศรษฐกิจพอเพียง” อย่างมาก สอดรับกับ รัฐมนตรี ต่างประเทศทั้งหลายก็เห็นด้วยจึง ประกาศออกมา โดยเป็นผลของการประชุม ครั้งนั้น

• ต่างประเทศ ศึกษางานแบบเข้มข้น

จากวันนั้นเป็นต้นมาได้มีประเทศต่างๆ ให้ความสนใจขอมาดูงานกันจํานวนมากขึ้น จนแทบจะเรียกได้ว่า “หัวบันไดไม่แห้ง” และสําหรับผมเอง ก็มีโอกาสเรียนรู้มาก ขึ้ น เรื่ อ ยๆ เกี่ ย วกั บ “ปรั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพียง” เพราะจากการทีน่ าํ บรรดารัฐมนตรี ต่างประเทศก็ดี หรือรัฐมนตรีกระทรวงว่า ด้ ว ยการพั ฒ นาของประเทศต่ า งๆ ก็ ดี เข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร บุคคลเหล่านั้น ก็จะกราบบังคมทูลถาม พระองค์ท่านเกี่ยวกับเรื่องการบริหารจัดการ

น�้ำประเทศเขาประสบกับภาวะน�้ำแล้งจะทํา อย่างไร เมื่อไปดู “ทฤษฎีใหม่” จะนําไป ใช้ได้อย่างไร จะเอาไปใช้กบั ภาคเกษตรกรรม อย่างไร ได้ พ าไปดู ง านที่ ศู น ย์ ศึ ก ษาการพั ฒ นา ห้วยฮ่องไคร้ ที่จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเดิมพื้นที่ แห่งนั้นแทบจะเป็นทะเลทราย พระองค์ท่าน ทรงทําอย่างไรให้ป่ากลับมาหมดได้ ล�ำธาร กลับมาหมด ฝายแม้ว คืออะไร พระองค์ท่านก็จะทรง อธิบายให้บรรดารัฐมนตรีเหล่านั้นได้ฟัง!! มี ค รั้ ง หนึ่ ง รั ฐ มนตรี ต ่ า งประเทศของ ภูฎานสนใจเรื่องแนวพระราชดําริด้านการ พัฒนามากและเข้าเฝ้า พระองค์ท่านก็ทรง เมตตาพระราชทานให้เข้าเฝ้าประมาณ 1 ชั่วโมง 40 นาที ก็เป็นโอกาสและเป็นวาสนา ของผมที่ได้รับฟังในครั้งนั้นด้วย ดังนัน้ เมือ่ พระองค์ทรงอธิบาย “ปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง” ให้ชาวต่างประเทศที่ เข้าเฝ้าได้ฟัง เราก็ได้ “พลอยฟ้าพลอยฝน” ได้ ค วามรู ้ ไ ปด้ ว ย เหมื อ นกั บ ได้ เข้ า ไปฟั ง อาจารย์ ที่ เ ป็ น เจ้ า ของปรั ช ญาโดยตรงเล่ า ให้ฟัง “แต่พระองค์ไม่ได้เล่าให้ผมฟัง แต่ทรง เล่าให้แขกบ้านแขกเมืองฟัง แต่บังเอิญผมได้ มีโอกาสฟัง จึงได้เข้าใจมากขึ้นเรื่อยๆ ว่า โอ! ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมีความลึก www.close-upthailand.com

17

COVER

ฯพณฯ นายอําพล เสนาณรงค์ องคมนตรี (ในขณะนั้น) และศาสตราจารย์ (พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย รมว.ต่างประเทศ (ในขณะนั้น) น�ำรัฐมนตรีตา่ งประเทศ และรัฐมนตรีการพัฒนา ศึกษาดูงาน ณ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากพระราชด�ำริ จ.เชียงใหม่

ซึ้ ง ขนาดไหน และชาวต่ า งประเทศเขา สนใจขนาดไหน ซึ่งได้ยินกับหูเวลาที่พวกเขา ถาม...” พระองค์ ท ่ า นทรงมี ค วามลึ ก ซึ้ ง และ ประสบการณ์ โดยทรงรอบรู ้ ไ ปหมดว่ า ประเทศที่เข้ามาเฝ้านั้น สภาพภูมิประเทศ สภาพภูมิอากาศเป็นอย่างไร ทําเอาผมที่เป็น รั ฐ มนตรี ต ่ า งประเทศรู ้ สึ ก อาย เพราะ พระองค์ท่านทรงรอบรู้มากกว่า มากมาย มหาศาล ไม่ ว ่ า จะเป็ น เอธิ โ อเปี ย , บู กิ น า ฟาโซ และอีกหลายประเทศ ฯลฯ ผมเชื่อว่า หลายคนยังไม่รู้ด้วยซ�้ำว่าประเทศเหล่านั้น อยู่ตรงไหน แต่พระองค์ทรงทราบว่าสภาพ ภูมิประเทศเหล่านั้นเป็นแบบไหน ความสูง เป็นอย่างไร ทั้ ง หมดเป็ น ประสบการณ์ ที่ ผ มได้ สั ม ผั ส มาด้ ว ยตั ว เอง ทํ า ให้ เวลาที่ พ บกั บ ชาวต่างประเทศได้อธิบายถูกทางมากขึ้น!!!

• พาแขกต่างประเทศ ลุยดูงานตามศูนย์ต่างๆ

ต่อมาสิ่งที่ผมคิดว่าสร้างความภาคภูมิใจ กับชาวไทยทุกคนก็คือว่า ในปี พ.ศ. 2547 ผมได้ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต จัดการประชุมระดับรัฐมนตรีวา่ ด้วยเศรษฐกิจ พอเพี ย ง : ทางเลื อ กในการพั ฒ นาขึ้ น มา ซึ่งพระองค์ทรงมีพระบรมราชานุญาต ผมได้เชิญรัฐมนตรีต่างประเทศ รัฐมนตรี ว่ า ด้ ว ยการพั ฒ นา และผู ้ เชี่ ย วชาญของ ประเทศนั้นๆ รวมแล้วเกือบ 20 ประเทศ ทัง้ จากแอฟริกา เอเชีย ตัง้ แต่ภฏู าน บังกลาเทศ

18

www.close-upthailand.com

ไปจนถึ ง จอร์ แ ดน ถึ ง โคลั ม เบี ย ในลาติ น อเมริกา ทุกคนก็ทราบกิตติศพั ท์ของโครงการ พัฒนาในพระราชดําริอยู่แล้วก็ได้เข้ามาร่วม โดยก่อนจะถึงการประชุมผมก็ต้องทําตัวเป็น นั ก เรี ย นที่ ดี ได้ รั บ ความเมตตาจาก ท่ า น องคมนตรี อํา พล เสนาณรงค์ ที่ เชี่ ย วชาญ เรื่องนี้ เพื่อขอไปดูงานในโครงการต่างๆ ของ พระองค์ท่านให้มากแห่งที่สุดอีกครั้งหนึ่ง ผมและภริ ย า (ท่ า นผู ้ ห ญิ ง สุ ธ าวั ล ย์ ) ซึ่งก็เชี่ยวชาญเรื่องนี้ ก็ไปกับท่านองคมนตรี จุดแรกที่ไปดู คือ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขา หินซ้อน จ.ฉะเชิงเทรา ศูนย์ศึกษาการพัฒนา ภูพานที่ภาคอีสาน ห้วยฮ่องไคร้ที่เชียงใหม่ ที่ห้วยทราย และอีกหลายแห่ง แต่ไม่ได้ไป พิกุลทองที่นราธิวาส เพราะเหตุการณ์ในช่วง นั้นไม่ค่อยดีนัก เมือ่ ไปศึกษาจากผูเ้ ชีย่ วชาญ ท่านปานเทพ กล้าณรงค์ราญ ขณะนั้นท่านเป็น เลขาธิการ กปร. (สํ า นั ก งานคณะกรรมการพิ เ ศษ เพื่ อ ประสานงานโครงการอั น เนื่ อ งมาจาก พระราชดําริหรือ กปร.) อยู่ พร้อมทีมงาน ของท่านได้กรุณาอธิบายให้ฟังอย่างละเอียด และอย่างใกล้ชิด จนทําให้เข้าใจอย่างดี จากนั้นผมมาดีไซน์การประชุมในระดับ รัฐมนตรีที่กําลังจะเกิดขึ้นอีกไม่นาน ซึ่งปกติ การประชุมในระดับนี้จะประชุมในห้องแอร์ เป็นหลัก มีการจัดประดับดอกไม้โก้หรูหรา เอาการ แต่การประชุมครั้งนี้เป็นการประชุม ที่แปลกมาก เพราะประชุมในห้องแอร์เฉพาะ ตอนเปิดประชุมเพียง 1 ชัว่ โมงเท่านัน้ โดยมี สมเด็ จ พระกนิ ษ ฐาธิ ร าชเจ้ า กรมสมเด็ จ

พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็ จ พระราชดํ า เนิ น มาเป็ น องค์ ป ระธาน เพราะพระองค์ทรงเข้าพระทัยในเรือ่ งปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงเป็นอย่างดีมาก จากนั้นท่านองคมนตรีอําพล เสนาณรงค์ เป็นผู้บรรยายสรุป และเมื่อเสร็จ ทุกคนออก จากห้องประชุมสวมเสื้อแจ็กเก็ตที่เราเตรียม ไว้ให้ ขึ้นรถลุยพื้นที่ยังที่ต่างๆ โดยต่อเครื่อง บินไปเหนือ ไปอีสาน ถึงพื้นที่โครงการเดิน ดูการสาธิตต่างๆ ฟังการอธิบาย หลายคน รู้สึกทึ่ง! เช่ น กรณี ข องหญ้ า แฝกเพราะบางที่ ประเทศเขามีปัญหาเรื่องดินสไลท์จากภูเขา พระองค์ ท ่ า นทรงนํ า หญ้ า แฝก ซึ่ ง มี ร ากที่ หยั่งลึกยาวมาปลูกเพื่อตรึงดิน ตรึงน�้ำเอาไว้ ไม่ ใ ห้ ไ หล ไม่ ใ ห้ พั ง ทลายลงมาได้ อ ย่ า งไร จึงสร้างความตื่นเต้นแก่บรรดาผู้ที่ดูงานอย่าง ยิ่ง กรณีไปภาคเหนือ ผมค่อนข้างตื่นเต้น และอธิบายให้เขาฟังหลายรอบที่ศูนย์ศึกษา การพั ฒ นาห้ ว ยฮ่ อ งไคร้ ในอดี ต สภาพป่ า ไม่เหลือเลย เป็นเหมือนทะเลทราย พระองค์ ท่านทรงใช้เวลา 10 ปี 20 ปี ในการทําจน ทํ า ให้ ต ้ น ไม้ และความชื้ น กลั บ มาหมด โดยลําธารที่เคยแห้ง พระองค์ท่านก็ทรงใช้ “ฝายแม้ว” ที่เรียกว่า “Water Running Dam” ซึ่งเป็น ฝายที่มีราคาถูกเพียง 5,000 บาท ก็ทําได้แล้ว เพื่อใช้ชะลอน�้ำเป็นระยะๆ ถามว่าเมื่อชะลอน�้ำได้แล้วเกิดอะไรขึ้น? เมื่อชะลอน�้ำก็ทําให้ลําธารมีน�้ำตลอดปี พอมี น�้ ำ ตลอดปี ก็ ทํ า ให้ ค วามชื้ น ของน�้ ำ ไป

COVER

ศาสตราจารย์(พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ กราบบังคมทูลถวายรายงานในโอกาส น�ำบรรดารัฐมนตรีและรัฐมนตรีการพัฒนาจากต่างประเทศที่เดินทางมาเข้าร่วมประชุมระดับรัฐมนตรีว่าด้วยเศรษฐกิจพอเพียง ทางเลือกในการพัฒนาเข้าเฝ้าฯ ณ ศาลาเริง วังไกลกังวล อ.หัวหิน

ที่ฝั่ง พอความชื้นมาที่ฝั่ง ใบไม้ที่ร่วงลงมา ทั้งหลายก็จะทับถมกันเป็นซาก และพัฒนา เป็นดิน กี่ปีขึ้นมากี่มิล มีสถิติวัดผลไว้หมดว่า ใช้เวลาอันยาวนานเท่าไหร่ แต่ในที่สุดเมื่อมีน�้ำตลอดปี สองฝั่งเริ่ม ชุ่มชื้นขึ้น ก็ทําให้มีต้นไม้กลับมาสู่ป่าด้วย วิ ธี ง ่ า ยๆ พอประมาณ สมเหตุ ส มผล มีภูมิคุ้มกัน โดยไม่ต้องใช้งบประมาณอะไร เลย แต่ใช้ ธรรมชาติจุนเจือธรรมชาติ ยิ่งไปกว่านั้นเป็นการกันไฟป่าได้ด้วยไป ในตัว ตอนแรกผมไม่เข้าใจกับคําศัพท์ที่ว่า Wet Fire Brake แปลว่าอะไร เพราะหากไป ทางภาคเหนือ ในป่าใหญ่ๆ จะมีช่องทาง ใหญ่ๆ ที่เรียกว่า Fire Brake โดยถางป่าเอา ไว้คาดภูเขาไว้เลย เพื่อที่สมมติไฟมาอีกด้าน หนึ่งจะได้ไม่ข้ามไปอีกด้านหนึ่ง เขาเรียกว่า Fire Brake สําหรับไว้หยุดไฟ!! ทว่าของพระองค์ท่านทรงเรียกว่า Wet Fire Brake เพื่อหยุดไฟ โดยสร้างฝายแม้ว ขึ้นมา จนทําให้สองฝั่งเกิดความชุ่มชื้นขึ้นไป เรื่อยๆ และขยายไปไกลกว่า 100-200 เมตร เมื่อพื้นดินเปียกชื้นก็ทําให้หยุดไฟไปในตัว “ถือเป็นไฟเบรกที่ธรรมชาติที่สุด โดยที่ ไม่ต้องไปถางป่าระยะทางเป็น 100 เมตร แต่ นี้ คื อ วิ ธี ห ยุ ด ไฟด้ ว ยความเปี ย กชื้ น เพราะปกติไฟป่าเกิดขึ้นมาจากที่แล้งมากๆ พอผม อธิบาย wet Fire Brake ให้แขก ต่างประเทศฟัง พวกเขารู้สึกทึ่งอย่างมาก”

นอกจากนี้ ในลําธารฝายแม้วพระองค์ ท่านยังให้เลี้ยงกบ เลี้ยงปลาในกระชัง เรียก ว่าหลายจุดประสงค์อยู่ในนั้นทั้งหมด เพราะ พอข้างบนเป็นป่า ข้างล่างก็ปลูก สมุนไพร นําไปทําเป็นแชมพู เป็นยาบํารุง ยาชูกําลัง ฯลฯ จากจุดตรงนี้ ผมอยากเรียกว่า เป็นวิธี การยิงปืนนัดเดียวได้นกถึง 15 ตัว ป่าก็ได้ ดินก็ได้ หยุดไฟป่าก็ได้ อาชีพก็ได้ สมุนไพร ก็ได้ ปลูกพืชก็ได้ ก็ทําให้คนกับป่าอยู่ด้วยกัน ได้ นี้คือ ตัวอย่างความสําเร็จของศูนย์ศึกษา การพัฒนาฯ แต่พระองค์ก็ให้ไปดู และนําไป ปรั บ ไปประยุ ก ต์ เ พราะบางประเทศเขา อาจจะใช้ไม่ได้ ซึ่งได้ทําให้ผู้แทนจาก 20 ประเทศประทับใจเป็นอย่างมาก”

• สวมบทพระอาจารย์ ตอบปัญหาแขกต่างชาติ

และในครั้งนั้น พระบาทสมเด็จพระบรม ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณ อย่ า งมาก โดยที่ ผ มไม่ เ คยเห็ น มาก่ อ น โดยธรรมดาการเข้าเฝ้าก็อาจจะยืนเฝ้า แต่ วั น นั้ น พระองค์ ท ่ า นถื อ ว่ า คนเหล่ า นี้ ม า ศึกษาทรงพระราชทานให้จัดเป็นโต๊ะประชุม ที่ “ศาลาเริง วังไกลกังวล” บนโต๊ะจัดให้ตั้ง ไมค์ทั้งหมด และพระองค์ท่านทรงประทับที่

หัวโต๊ะ และรัฐมนตรีต่างๆ ก็นั่งเรียงราย ซึ่งหลังจากดูงานมาทุกศูนย์แล้ว ทุกคน ต่ า งก็ มี คํ า ถามมากมาย “ผมบอกเขาว่ า อย่ า ได้ ถ ามผมเลย โปรดได้ ถ ามเจ้ า ของ ปรั ช ญาเลย พระองค์ ท ่ า นก็ ท รงเมตตา ใครถามภาษาอังกฤษก็ทรงตอบเป็นภาษา อังกฤษ ใครถามภาษาฝรั่งเศส พระองค์ก็ ทรงตอบภาษาฝรั่งเศส เรียกว่าตอบให้หมด เกี่ยวกับการประยุกต์ใช้ปรัชญา เศรษฐกิจ พอเพียงกับประเทศนั้นๆ อย่างประเทศบูกินาฟาโซก็ดี บางคนก็ ไม่ รู ้ ว ่ า อยู ่ ที่ ไ หน หรื อ อย่ า งโคลั ม เบี ย ก็ ดี ภูฏานก็ดี โมริเซียสก็ดี จอร์แดนก็ดี ก็มีการ ตั้งคําถามกันพอสมควร ทุกคนก็รู้สึกตื่นเต้น มาก ที่พระองค์ทรงรู้จักประเทศพวกเขาเป็น อย่างดี” หลังจากนั้นทุกคนก็มาบอกว่า พวกเขา ได้ประโยชน์ และทัง่ ในพระราชประสบการณ์ พระปรี ช าสามารถของพระองค์ ที่ พ วกเขา เห็นด้วยตาตัวเอง ตรงนี้แสดงให้เห็นว่าปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียงประยุกต์ท้ังด้านการเกษตร ทั้งด้าน อุ ต สาหกรรม ด้ า นเกษตรอุ ต สาหกรรม และนําไปใช้กับการส่งออกได้ด้วย ปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงไม่ได้หา้ มในเรือ่ งการส่งออก ถือเป็น “ปรัชญา” ในการสร้างวินัยให้ กับชีวิต ไม่ใช่เพียงแต่เรื่องเศรษฐกิจ!

• สหประชาชาติ ทูลเกล้าถวายรางวัลนักพัฒนา หนึ่งเดียวในโลก

หลั ง จากนั้ น เมื่ อ ปี พ.ศ.2549 ซึ่ ง ผม ภาคภู มิ ใ จอย่ า งมากที่ ท ่ า นเลขาธิ ก าร สหประชาชาติขณะนั้น (นายโคฟี อานัน) ได้แจ้งมาว่า “สหประชาชาติ จ ะถวายรางวั ล แด่ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหา ภู มิ พ ลอดุ ล ยเดชมหาราช บรมนาถบพิ ต ร ชื่อรางวัลความสําเร็จสูงสุดด้านการพัฒนา มนุษย์ (Human Development Lifetime Achievement Award).” เป็นรางวัลที่เกี่ยวกับทางด้านการพัฒนา ถือเป็นรางวัลแรกที่ไม่เคยให้กับบุคคลใดๆ มาก่อนเลยในโลก ช่วงนั้นประมาณปลาย www.close-upthailand.com

19

COVER

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้ นายโคฟี อันนัน เลขาธิการสหประชาชาติ พร้อมคณะ เข้าเฝ้าฯ เพื่อทูลเกล้าฯ ถวาย “รางวัลความส�ำเร็จสูงสุดด้านการพัฒนา มนุษย์” ณ วังไกลกังวล หัวหิน เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 2549 เวลา 17.00 น.

เดือนพฤษภาคม 2549 ผมได้จัดการประชุม ขึน้ ในช่วงเช้าของวันทีจ่ ะเข้าเฝ้าฯ ทีก่ ระทรวง การต่างประเทศ เป็นการประชุมอภิปราย ในหั ว ข้ อ เรื่ อ ง พระบาทสมเด็ จ พระบรม ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิ ต ร กั บ การพั ฒ นามนุ ษ ย์ มี ก ารเชิ ญ ผู ้ ท รงคุ ณ วุ ฒิ ร ะดั บ สู ง และได้ เชิญท่านประธานองคมนตรี พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ (เวลานั้น) มาเป็นประธาน เมื่ อ ปี พ.ศ. 2540 ส่ ง ผลกระทบต่ อ เอเชียเป็นอย่างมาก รวมถึงประเทศไทยด้วย และนั่นคือ เวลาที่หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอ เพียงทวีความสําคัญยิ่งขึ้น เพราะเป็นหลัก ปรัชญาทาง เศรษฐกิจที่ช่วยให้เรารู้จักรับมือ กับความทุกข์เข็นในปัจจุบัน และต้านทาน กับความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจในอนาคต” และในเวลา 17.00 น. ของวั น ที่ 26 พฤษภาคม 2549 ซึ่งเป็นวันเดียวกันกับที่ จั ด การประชุ ม ที่ ก รุ ง เทพฯ เลขาธิ ก ารสห ประชาติก็ได้เข้าเฝ้าฯ ณ วังไกลกังวล หัวหิน เพื่อทูลเกล้าฯ ถวาย “รางวัลความสําเร็จ สูงสุดด้านการพัฒนามนุษย์” แด่พระบาท สมเด็ จ พระบรมชนกาธิ เ บศร มหาภู มิ พ ล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เพื่อสดุดี พระเกี ย รติ คุ ณ ที่ ไ ด้ ท รงบํ า เพ็ ญ พระราช กรณียกิจด้วยความ วิริยะอุตสาหะในการ พัฒนาและยกระดับความเป็นอยู่ของคนไทย มายาวนานถึง 60 ปี ตลอดระยะเวลาที่ทรง 20

www.close-upthailand.com

ครองราชย์ นายโคฟี อั น นั้ น ได้ ก ล่ า วประกาศ ราชสดุดีในพิธีทูลเกล้าฯ ถวายรางวัล โดยได้ กล่ า วถึ ง โครงการในพระราชดํ า ริ ต ่ า งๆ เพื่ อ การพั ฒ นาชนบทว่ า ได้ ส ่ ง ผลต่ อ การ สร้ า งสรรค์ อ งค์ ความรู ้ แ ละนวั ต กรรมที่ เอื้อต่อความก้าวหน้าในการพัฒนา และเป็น คุณูปการต่อการ พัฒนาที่ยั่งยืน ทําให้นานา ประเทศตื่นตัวในการปรับรูปแบบการพัฒนา อย่างยั่งยืน และอ้างถึงปรัชญา “เศรษฐกิจ พอเพี ย ง” ว่ า ชี้ ใ ห้ เ ห็ น ถึ ง แนวทางการ พัฒนาที่เน้นความ สมดุล ความพอประมาณ ความมีเหตุผล สํานึกในคุณธรรม และการมี ภูมิคุ้มกันในตัว ที่ดีพอที่จะต้านทานและลด ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงจากกระแส โลกาภิวัตน์ ทําให้องค์การสหประชาชาติมี ปณิธานที่จะนําปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมา จุดประกาย สู่นานาประเทศต่อไป ฉะนั้ น จากจุ ด นี้ จึ ง ไม่ ใช่ เรื่ อ งของ 20 ประเทศอี ก แล้ ว ที่ เ ล่ า มาตั้ ง แต่ ต ้ น เดิ มที เดียว เริ่มจากอังถัดและตามมาด้วยมีคนมา ดู ง านมากขึ้ น เรื่ อ ยๆ มี ก ารประชุ ม ระดั บ รัฐมนตรี แล้วก็มาถึงสหประชาชาติให้การ ยกย่อง ที่สําคัญในเอกสารที่องค์การสหประชา ชาติ จั ด ทํ า ขึ้ น เองและแจกก็ เ ขี ย นด้ ว ย ถ้อยคําที่ดีมาก รางวัลนี้ผมต้องขอย�้ำว่า ไม่ใช่ของหน่วย

งานใดหน่วยงานหนึ่งของสหประชาชาติที่ มีอยู่ หลายสิบองค์กรย่อยไม่ว่าจะเป็นอังถัด ฮาบิ แ ทต ฯลฯ ถวาย เพราะรางวั ล จาก หน่วยงานย่อยของสหประชาชาติ พระองค์ ท่านทรงได้รับการถวายมาเป็นจํานวนมาก แล้ว แต่นคี่ อื รางวัลขององค์การสหประชาชาติ องค์กรใหญ่ของโลก โดยเลขาธิการใหญ่นํา มาถวายเอง เนื่องในโอกาส 60 ปีครองราชย์ และเป็นพระองค์แรก (บุคคลแรก) ที่ได้รับ รางวั ล นี้ พระองค์ ท ่ า นทรงเป็ น พระมหา กษัตริย์ที่ทรงครองราชย์ยาวนานที่สุดของ โลก หลังพระองค์ทรงเหน็ดเหนื่อยมา 60 ปี ถึงในปี 2549 นั้น เขาจึงทําการยกย่อง!! “ทั้งหมดเป็นความเกี่ยวข้องที่ผมอยากชี้ ให้เห็นว่า ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เป็น สิ่ง ที่ มี ค วามหมายและนําไปใช้ ไ ด้ ใ นระดั บ ระหว่างประเทศได้อย่างดีครับ”

• UNDP ออกรายงาน เศรษฐกิจพอเพียง ตัวอย่างการพัฒนาที่ยั่งยืน

หลังจากที่เลขาธิการสหประชาชาติได้ เดินทางมาทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลเกียรติยศ “รางวั ล แห่ ง ความสํ า เร็ จ สู ง สุ ด ด้ า นการ พั ฒ นามนุ ษ ย์ ” เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 2549 และได้ เ ผยแพร่ ป รั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพียงให้เป็นที่รู้จักในระดับนานาประเทศ แล้ว สํ า นั ก ง า น โ ค ร ง ก า ร พั ฒ น า แ ห ่ ง สหประชาชาติ หรือที่รู้จักในนาม “UNDP” ซึ่ ง เป็ น โครงการพั ฒ นาและให้ ค วามช่ ว ย เหลื อ ทางด้ า นเทคนิ ค ต่ า งๆ ขององค์ ก าร สหประชาชาติที่ใหญ่ที่สุดในโลก และได้ให้ ความช่ ว ยเหลื อ เพื่ อ การพั ฒ นามาแล้ ว หลายพั น โครงการทั่ ว โลก ไม่ ว ่ า จะเป็ น ด้ า นการพั ฒ นาทรั พ ยากรธรรมชาติ การ เพิ่ ม ศั ก ยภาพทางการค้ า และการส่ ง ออก การพัฒนาคน การถ่ายทอดเทคโนโลยีให้แก่ ประเทศกําลังพัฒนา และการวางแผนการ พัฒนาเศรษฐกิจและสังคมก็ได้ออกรายงาน ของ UNDP ในปี พ.ศ.2550 รายงานดังกล่าวของ UNDP ได้เผยแพร่ แนวคิ ด และการปฏิ บั ติ ต ามหลั ก ปรั ช ญา

COVER

พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้รัฐมนตรีตา่ งประเทศ และรัฐมนตรีการพัฒนา ที่เดินทางเข้าร่วมการประชุม ระดับรัฐมนตรีว่าด้วยเศรษฐกิจพอเพียง ทางเลือกในการพัฒนาเข้าเฝ้าฯ และทรงบรรยายถึงการน�ำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง และโครงการพัฒนาตามแนวพระราชด�ำริ ไปประยุกต์ใช้ รวมทั้งทรง มีพระราชด�ำรัสตอบข้อซักถามของรัฐมนตรีต่างประเทศ และรัฐมนตรีการพัฒนา ที่เข้าเฝ้า ณ ศาลาเริง วังไกลกังวล อ.หัวหิน

เศรษฐกิ จพอเพี ย ง เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน แก่ประเทศอื่นๆ รวมทั้งการบรรลุเป้าหมาย การพั ฒ นาแห่ ง สหั ส วรรษขององค์ ก าร สหประชาชาติ “UNDP ที่ ไ ด้ อ อกรายงานเรื่ อ งการ พัฒนาคนในประเทศไทย โดยหยิบเรื่องนี้มา ศึกษาเป็นการเฉพาะ แล้วยืนยันว่าเศรษฐกิจ พอเพียงเป็นตัวอย่างของการพัฒนาที่ยั่งยืน เพราะวันนี้โลกกําลังมองหาว่า การพัฒนา แบบไหนที่ ไ ม่ ทําลายทรั พ ยากรธรรมชาติ ไม่ทําให้ทั้งผู้พัฒนาและผู้ถูกพัฒนาได้รับผลก ระทบในเชิ ง ลบ แต่ ทําให้ ผู ้ ค นมี ค วามสุ ข จึงเป็นที่มาของการศึกษาปรัชญาเศรษฐกิจ พอเพียงอย่างจริงจัง และออกสรุปรายงาน ฉบั บ ดั ง กล่ า วเมื่ อ ปี 2550 ว่ า เศรษฐกิ จ พอเพียงเป็นตัวอย่างของการพัฒนาทีย่ งั่ ยืน”

• นักวิชาการอาวุโส “ฮาร์วาร์ด” แนะประยุกต์ใช้กับ “การศึกษา”

เมื่ อ ช่ ว งปี 2550-2551 ผมได้ รั บ การ แต่งตัง้ เป็นนักวิชาการอาวุโสทีค่ ณะนิตศิ าสตร์ มหาวิ ท ยาลั ย ฮาร์ ว าร์ ด สหรั ฐ อเมริ ก า และคณะที่ เรี ย กว่ า เคนเนดี้ สคู ล ออฟ กั ฟ เวอร์ เ มนต์ (Kennedy School of Government) เป็ น โรงเรี ย นที่ ศึ ก ษา เกี่ ย วกั บ ทางด้ า นการเมื อ ง การปกครอง ของมหาวิ ท ยาลั ย ฮาร์ ว าร์ ด เช่ น กั น และ เป็น อาจารย์พิ เศษ (Visiting Frofessor) มหาวิ ท ยาลั ย บราวน์ ในช่ ว งเดี ย วกั น เรี ย กว่ า เป็ น นั ก วิ ช าการอาวุ โ สของทั้ ง 2

คณะประจํามหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด!! ช่วงที่ผมอยู่มีศาสตราจารย์ที่สอนอยู่ใน คณะทางด้ า นการพั ฒ นาหลายคนแสดง ความสนใจพูดคุยกับผมเกี่ยวกับ “ปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง” ไม่วา่ จะเป็นศาสตราจารย์ แดนนี้ รอดดิ ก ก็ ดี ศาสตราจารย์ โ จเซฟ สติกกลิซก็ดี ได้ให้ความสนใจ “..ครั้งหนึ่งมีนักเรียน นักศึกษาปริญญา โท ปริ ญ ญาเอก ของฮาร์ ว าร์ ด เอ็ ม ไอที จัดประชุมขึ้นประมาณ 40 คน เชิญผมไปพูด เรื่ อ งประสบการณ์ เ กี่ ย วกั บ ต่ า งประเทศ เรื่องเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง ผมก็ไปเล่า ให้ฟัง...” ในที่ แ ห่ ง นั้ น ผมใช้ เวลาคุ ย กั บ พวกเขา อยู่ 3 ชั่วโมง เพราะความจริง “ปรัชญาของ ความพอเพียง” ใช้ได้แม้กระทั่งกับเรื่องการ ศึกษา สมมติ เราแนะนํ า ให้ ล งไม่ เ กิ น 4 วิ ช า แต่คุณจะลงวิชาเรียนเทอมนี้ รู้กันอยู่ว่าเป็น วิชาที่ยาก และอาจารย์นั้นเรียกว่า หินมาก คุ ณ ไปลง 4 วิ ช า ถ้ า คุ ณ ไปลงวิ ช าที่ ย าก และหิน หมดเลยทั้ง 4 วิชา แสดงว่าไม่พอ เพียง เพราะ 1. ไม่พอประมาณ คุณลงวิชา ที่ยากหมดเลย 4 วิชา ในเทอมแรกคุณอาจ จะตกได้ 2. ถามว่าสมเหตุสมผลไหม ตอบว่า ไม่สมเหตุสมผล ถ้าลงวิชายากเสีย 2 วิชา และวิชาที่ตัวเองถนัดอีก 2 วิชา โดยนําวิชาที่ ยากอีก 2 วิชาไปลงเทอมหน้า ก็เป็นการ กระจาย ความเสี ย ง กระจายความยาก กระจายความเครี ย ด จะได้ ส มเหตุ ส มผล

3. ถามว่ามีภูมิคุ้มกันตัวเองไหม ตอบว่าไม่ มีเลย คุณลงวิชายาก อาจารย์หิน คุณไม่มี ภู มิ คุ ้ ม กั น มี ห วั ง สอบตกแน่ ๆ เพราะไม่ มี ภูมิคุ้มกัน ดั ง นั้ น แม้ ก ระทั่ ง เรื่ อ งการศึ ก ษายั ง สามารถนําปรัชญาของความพอเพียงมาใช้ได้ เมื่อมีการถามว่า หลักปรัชญานี้จะขัดกับ หลั ก นั้ น ไหม หลั ก นี้ ไ หม ก็ มี ก ารอธิ บ าย คุ ย กั น จนเรี ย กว่ า ทุ ก คนก็ เ กิ ด การเข้ า ใจ หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไม่ใช่ห้ามเรื่อง ของการใช้จ่าย ไม่ใช่แปลว่าห้ามมีการ ลงทุน ไม่ได้แปลว่าไม่ส่งออก แต่ตรงกันข้ามกับที่ เข้าใจหมดเลย ภาษาวัยรุ่นก็คงใช้คําว่า “อย่าเว่อร์...” ลงทุ น ก็ ต ้ อ งลงให้ พ อเพี ย ง ลงตาม พละกําลังของเราที่มีอยู่ ถ้าใช้หลักปรัชญา เศรษฐกิ จ พอเพี ย ง ลงทุ น พอประมาณ สมเหตุ ส มผล มี ภู มิ คุ ้ ม กั น คุ ณ ก็ ค งไม่ ไ ป ลงทุน ในการทําลายสิ่งแวดล้อม คุณก็คงไม่ ไปลงทุ น แล้ ว ปล่ อ ยให้ น ้ํ า เสี ย ออกมาสร้ า ง ความเดือดร้อนแก่ชาวบ้าน คุณก็คงไม่ลงทุน จนคุ ณ หมดตั ว คุ ณ ลงทุ น แล้ ว ก็ ส ่ ง ออกได้ ก็เป็นผลที่นํารายได้เข้ามา ปรั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพี ย ง จึ ง เป็ น สิ่ ง ที่ ต ่ า งประเทศให้ ก ารยอมรั บ นั บ ถื อ อย่ า งดี และบางครั้ ง ชาวต่ า งประเทศที่ เข้ามาดูงาน จะเข้าใจมากกว่าพวกเราบาง คนด้วยซ�้ำไป...!!! www.close-upthailand.com

21

COVER

ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในเลโซโท • อดิสัย ธรรมคุปต์ • อดีตอัครราชทูตฝ่ายการพาณิชย์ประจ�ำอาฟริกาใต้

เดื อ นธั น วาคม เป็ น อี ก เดื อ นที่ เ หล่ า พสกนิกร ต่างร�ำลึกในพระมหากรุณาธิคุณ พระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร มหา ภูมิพล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในวาระดังกล่าวนี้ท�ำให้ ผู้เขียนน้อมส�ำนึกใน พระมหากรุ ณ าธิ คุ ณ ของพระองค์ ผู ้ ท รงมี สายพระเนตรยาวไกลและพระราชทานแนว ความคิดวิชาการตามแนวทางพระราชด�ำริ เศรษฐกิจพอเพียงและการเกษตรทฤษฎีใหม่ ให้ เ ป็ น ประโยชน์ แ ก่ ห มู ่ ช นทุ ก หมู ่ เ หล่ า ไม่ เพียงแต่เฉพาะต่อปวงชนชาวไทย แต่พระ มหากรุณาธิคุณนั้นไร้พรมแดน ยังทรงเผื่อแผ่ ไปสู่ประเทศที่ห่างไกลถึงราชอาณาจักรเลโซ โท ในทวีปแอฟริกา เมื่ อ เอ่ ย ถึ ง แอฟริ ก า ทวี ป ที่ มี ข นาด ใหญ่ เ ป็ น อั น ดั บ ที่ ส องรองจากทวี ป เอเซี ย มีประชากรมากประมาณถึง 1 ใน 6 ของโลก หรือประมาณ 1,150 ล้านคน เราจะนึกถึง ความไม่ เ จริ ญ และเป็ น ดิ น แดนป่ า เถื่ อ น ที่ รู ้ จั ก กั น ในนาม “กาฬทวี ป ” (Dark Continent) ภาพที่ปรากฏในความคิดของ ทุกคน คือ ความด้อยพัฒนา ความล้าหลัง ทางด้ า นเศรษฐกิ จ สั ง คม การเกษตร 22

www.close-upthailand.com

สงคราม กลางเมืองและความขัดแย้งฆ่าฟัน กันระหว่าชนต่างเผ่าพันธุ์ ความอดอยาก หิวโหย ปัญหาโรคระบาดร้ายแรง เช่น ไวรัส โรค HIV/AIDS ไวรั ส Ebola เป็ น เหตุ ให้ ผู ้ ป ่ ว ยล้ ม ตายเป็ น จ� ำ นวนมาก ปั ญ หา อาชญากรรม การจี้ปล้น โจรสลัดโซมาเลีย ในแทบแอฟริกาตะวันออก (Piracy of the Horn of Africa) หรืออาจจะนึกถึงภาพฉาก

ที่ ส วยงามของท้ อ งทุ ่ ง หญ้ า ที่ บ รรดาสิ ง โต ควายป่า ยีราฟ ม้าลาย ช้าง เดินท่องเที่ยวใน ทุ่งหญ้าซาฟารี ดังเช่นในภาพยนต์ ซึ่งภาพ เหล่านี้ล้วนเป็นสัญญลักษณ์ของแอฟริกา จากความล้ า หลั ง ทางด้ า นการเกษตร ภาวะการขาดแคลนอาหารและความ อดอยากของประชากร เนื่ อ งมาจาก ภูมิประเทศของทวีปแอฟริกา ประมาณ 2 ใน 3 เป็นที่ราบสูง นอกจากนั้นก็เป็นทะเล ทรายและป่ า ส่ ว นพื้ น ที่ ที่ เ ป็ น ที่ ร าบอย่ า ง แท้จริงมีน้อย มักจะเป็นที่ราบแคบๆ บริเวณ ขอบทวีปและภูมอิ ากาศส่วนใหญ่ของแอฟริกา เป็นแบบทุ่งหญ้าแห้งแล้ง ทะเลทรายและ ร้ อ นชื้ น ซึ่ ง ไม่ เ อื้ อ ต่ อ การท� ำ เกษตรกรรม มากนัก นอกจากนั้น ปัจจุบันสภาวะอากาศ ที่ แ ปรปรวนของโลก การเปลี่ ย นแปลง ภาวะอากาศเหนื อ มหาสมุ ท รแปซิ ฟ ิ ก รวมทั้งปรากฏการลานีญา (La Niña ปรากฏ การที่ ท� ำ ให้ เ กิ ด ช่ ว งแห้ ง แล้ ง ในพื้ น ที่ อี ก ด้านหนึ่งของมหาสมุทรแปซิฟิกตรงข้ามกับ ปรากฏการณ์ เ อลนี โ ญ) ที่ มี ค วามรุ น แรง ผิ ด ปกติ ท� ำ ให้ ฝ นไม่ ต กต้ อ งตามฤดู ก าล บางครั้งฝนทิ้งช่วงไปถึงสองฤดูกาลติดต่อกัน

COVER ในหลายภูมิภาค จึงส่งผลให้เกิดภาวะความ แห้งแล้งอย่างหนัก การขาดน�้ำฝนเป็นผลให้ ผลผลิตทางการเกษตรได้รับความเสียหาย และปศุสัตว์ตายเป็นอันมาก บางปีเกิดภัย แล้ ง อย่ า งแสนสาหั ส ในบางภู มิ ภ าค เช่ น ภู มิ ภ าคแอฟริ ก าตะวัน ออกในเขตประเทศ โซมาเลีย เอธิโอเปีย เคนย่า ดจิบูติ ซูดาน และ ยูกันดา เป็นต้น ส่งผลต่อพืชเกษตรและ เกิดวิกฤตอาหารอย่างรุนแรงก่อให้เกิดภาวะ ทุพภิกภัย ความอดอยากในหลายท้องที่ของ แอฟริกา เป็นผลให้ผู้คนในแอฟริกาหลาย ล้านคนผจญกับความอดอยากหิวโหย ทุกข์ เวทนาในการด�ำรงชีพ ทุโภชนาอย่างรุนรง และเป็ น เหตุ ใ ห้ มี ก ารเสี ย ชี วิ ต จ� ำ นวนมาก ดังที่เราเคยเห็นเป็นภาพน่าสังเวชที่คุ้นตาใน ช่วงข่าวต่างประเทศตามโทรทัศน์อยู่บ่อยๆ ประเทศเลโซโท หรือ ชื่อเป็นทางการ คือ ราชอาณาจักรเลโซโท (Kingdom of Lesotho) เป็ น ประเทศเล็ ก อยู ่ ท างตอนใต้ ข องทวี ป แอฟริกา มี่ที่ตั้งเหมือนเป็นจังหวัดเล็กๆ อยู่ ในประเทศสาธารณรัฐแอฟริกาใต้ (Republic of South Africa) เลโซโทเป็นหนึ่งในสาม ประเทศในแอฟริกาทีม่ กี ารปกครองในระบอบ ราชาธิ ป ไตยที่ มี ก ษั ต ริยเป็น ประมุขภายใต้ รัฐธรรมนูญ (อีกสองประเทศ คือ สวาซิแลนด์ และมอร็อคโค) เลโซโทเป็นประเทศอยู่ใน เขตอาณาของสถานเอกอัครรราชทูต ณ กรุง พริทอเรีย สาธารณรัฐแอฟริกาใต้ ผู้ขียนได้

สมเด็ จ พระราชาธิ บ ดี เ ลตซี ที่ 3 แห่ ง เลโซโท เสด็จฯ สักการะพระบรมศพ ร่วมน้อมร�ำลึกพระมหา กรุ ณ าธิ คุณ น้ อ มน� ำ ปรั ช ญาเศรษฐกิ จ พอเพี ย งไป ปรับใช้ จนเกษตรกรเลโซโทสามารถผลิตอาหารได้ พอเพียง

เดิ น ทางไปปฎิ บั ติ ง านที่ ป ระเทศเลโซโท ซึ่งเป็นประเทศในเขตดูแลนี้หลายครั้ง เลโซโทเป็ น ประเทศเล็ ก มี ป ระเทศ แอฟริกาใต้ล้อมรอบทั้งหมด ไม่มีทางออก สู่ทะเล มีพื้นที่ประเทศเพียง 30,355 ตาราง กิโลเมตร หรื อ ประมาณเพี ย งสองเท่ า ของ จังหวัดอุบลราชธานีเท่านั้น พื้นที่ของเลโซโท อยู ่ เ หนื อ ระดั บ น�้ ำ ทะเลประมาณ 1400-

ยอดเขา Maloti Mountains ในเลโซโท, สวิตเซอร์แลน์ ของแอฟริกา

1800 เมตร บางพื้นที่บนที่ ราบสูงและบน ยอดเขาจะมีหิมะปกคลุม ซึ่งเป็นเพียงไม่กี่ ประเทศในแอฟริกาที่มีหิมะ เนื่องจากเลโซ โทเป็นประเทศที่มีภูมิประเทศเป็นทุ่งหญ้า เขี ย วและมี ที่ ตั้ ง เป็ น ที่ ร าบสู ง อยู ่ ใ นหุ บ เขา บางครั้งเลโซโทจึงได้ชื่อว่า “สวิตเซอร์แลนด์ ของแอฟริกา” (Switzerland of Africa) เนื่องจากพื้นที่ประเทศที่สวยงามดังกล่าว ส่วนใหญ่ไม่เอือ้ อ�ำนวยต่อการท�ำเกษตรกรรม รวมทั้งภาวะภูมิอากาศที่แปรปรวนจากภาวะ โรคร้อน ความแห้งแล้ง และพื้นที่เพื่อการ เกษตร และเพาะปลูกมีจ�ำนวนน้อย (พื้นที่ ส�ำหรับการกสิกรรมเฉลีย่ 3-6 ไร่ตอ่ ครัวเรือน) พื้ น ที่ ดิ น เป็ น ดิ น ปนทราย พื้ น ที่ ถู ก ทอดทิ้ ง เพราะดินไม่สมบูรณ์ ภูมิประเทศค่อนข้าง แห้งแล้ง การเกษตร พึ่งพาเพียงแต่น�้ำฝน เท่ า นั้ น และแต่ เ ดิ ม นั้ น เกษตรกรเลโซโท แต่ละรายปลูกพืชเพียงอย่างเดียว เศรษฐกิจ ของประเทศจึงพึงพาการท�ำเหมือแร่ต่างๆ การท�ำเกษตรรกรรมพืชเชิงเดี่ยว เช่น การ ปลูกข้าวโพด ข้าวฟ่าง ข้าวสาลี ข้าวบารเลย์ และการเลี้ ย งสั ต ว์ แต่ ป ั ญ หาส� ำ คั ญ ของ ประเทศคือการที่ผลิตอาหารไม่เพียงพอต่อ ต่อความต้องการบริโภคภายในประเทศ ต้อง มีการน�ำเข้าจากต่างประเทศ ท�ำให้ประเทศ ขาดดุลการค้ามากอย่างต่อเนื่อง ประกอบ กับช่วงที่ผ่านมาประเทศเริ่มมีการลงทุนจาก ต่างชาติ มีการพัฒนาอุตสาหกรรม รวมทั้ง ประเทศแอฟริกาใต้ซึ่งได้มีการเปลี่ยนแปลง การปกครองจากระบอบเหยียดผิวโดยรัฐบาล ชนผิวขาว (Apartheid) มาเป็นรัฐบาลชน ผิวสี ประเทศเป็นประชาธิปไตย ตลาดมีการ เปิดกว้างเสรีขึ้น ส่งผลให้แรงงานจากเลโซโท ที่อยู่ในชนบทอพยพเข้าไปท�ำงานในเขตเมือง หลวงและข้ า มพรมแดนไปขายแรงงานใน ประเทศแอฟริกาใต้มากขึ้น ท�ำให้ประเทศ ขาดแคลนแรงงานในภาคเกษตรกรรม ปัจจุบนั เลโซโทมีประชากรเพียง 2.23 ล้านคน เป็น ประเทศก�ำลังพัฒนาและเป็นประเทศยากจน รวมทั้ ง ประสบปั ญ หาความมั่ น คงทางด้ า น อาหารด้วย ในปี พ.ศ. 2549 หลั ง จากที่ ส มเด็ จ พระราชาธิปดีเลตซี่ที่ 3 (King Letsie III) และสมเด็จพระราชินินี แห่งราชอาณาจักร www.close-upthailand.com

23

COVER

เลโซโท ได้เสด็จฯ เยือนประเทศไทยในฐานะ พระราชอาคันตุกะ ในโอกาสฉลองสิริราช สมบั ติ ค รบ 60 ปี ของพระบาทสมเด็ จ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช มหาราช บรมนาถบพิตร สมเด็จพระราชา ธิปดีฯ ได้เสด็จฯ เป็นการส่วนประองค์ไป เยี่ ย มชมโครงการศู น ย์ ศึ ก ษาและพั ฒ นา ห้วยฮ่องไคร้ อันเนื่องมาจากประราชด�ำริ ที่จังหวัดเชียงใหม่ ด้วยความสนพระทัยใน โครงการฯ จากนั้ น จึ ง ได้ น� ำ แนวคิ ด ของ โครงการเศรษฐกิจพอเพียงกลับไปเพื่อช่วย เหลือเกษตรกรผู้ยากไร้ของประเทศเลโซโท ด้วยความช่วยเหลือสนับสนุนของประเทศ ไทยผ่ า นทางส� ำ นั ก งานความร่ ว มมื อ เพื่ อ พัฒนาระหว่างประเทศ (สพร.) กระทรวง การต่างประเทศ หลังจากนัน้ คณะผูเ้ ชีย่ วชาญ ของไทยได้ ใ ห้ ค วามช่ ว ยเหลื อ สร้ า งศู น ย์ เศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่แก่ เลโซโท สมเด็จพระราชาธิบดี ได้พระราชทาน ที่ ดิ น ส่ ว นพระองค์ ใ ห้ ท� ำ เป็ น แปลงสาธิ ต ซึ่งประสบความส�ำเร็จในระดับหนึ่ง นอกจาก นั้นยังสามารถให้เจ้าหน้าที่เกษตรของเลโซโท ได้มีโอกาสเข้าไปศึกษาเรียนรู้เรื่องเศรฐกิจ พอเพียงของไทย เพื่อน�ำไปเป็นแนวทางช่วย แก้ปัญหาให้กับเกษตรกรและปัญหาผลผลิต อาหารไม่ เ พี ย งพอให้ ค นในประเทศได้ ใช้ บริโภคอีกส่วนหนึ่งด้วย ประเทศไทยได้เพิ่มโครงการความร่วมมือ ด้ า นการเกษตรอย่ า งใกล้ ชิ ด กั บ เลโซโท โดยเฉพาะความร่ ว มมื อ ทางวิ ช าการตาม แนวทางพระราชด� ำ ริ เ ศรษฐกิ จ พอเพี ย ง และการเกษตรทฤษฏีใหม่ โดยมีโครงการ หลั ก ได้ แ ก่ “โครงการความร่ ว มมื อ ทาง 24

www.close-upthailand.com

วิ ช าการเพื่ อ พั ฒ นาการเกษตรที่ ยั ง ยื น ” ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างส�ำนักงานความ ร่วมมือเพือ่ การพัฒนาระหว่างประเทศ (สพร.) กับส�ำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพือ่ ประสาน โครงการอันเนื่องมาจากพระราชด�ำริ (กปร.) ส่งผูเ้ ชีย่ วชาญ ด้านดิน ด้านพืช และด้านป่าไม้ ของไทยไปปฏิ บั ติ ง านที่ ป ระเทศเลโซโท จ�ำนวน 3 คน โดยมีการด�ำนินงานในลักษณะ เดียวกับศูนย์พัฒนาอันเนื่องมาจากพระราช ด�ำริในประเทศไทย แนวความคิดและโครงการจากประเทศ ไทยนี้สามารถน�ำไปช่วยหลือเกษตรกรและ แก้ปัญหาให้กับชาวเลโซโทได้ เพราะเป็น แนวทางการน� ำ ทรั พ ยากรที่ มี อ ยู ่ ม าใช้ ประโยชน์อย่างคุ้มค่าเต็มที่ ช่วยให้ชาวบ้าน สามารถช่วยตัวเองและยืนอยู่ได้บนล�ำแข้ง ของตนเอง ไม่ ต ้ อ งซื้ อ ทุ ก อย่ า งมากิ น

หลักการเศรษฐกิจพอพียงที่ผู้เชี่ยวชาญไทย ได้น�ำสอนให้เกษตรกรพยายามพึ่งพาตนเอง ปลู ก พื ช ที่ ส ามารถใช้ เ ป็ น อาหารส� ำ หรั บ ครอบครั ว ให้ เ พี ย งพอก่ อ น เดิ ม เกษตรกร จะปลูกพืชชนิดเดียว แต่เมื่อน�ำการเกษตร ทฤษฎีใหม่ในพระราชด�ำริไปใช้ท�ำให้ชาวเล โซโทปลู ก พื ช หลายชนิ ด ในที่ ดิ น แปลง เดียวกัน โดยเน้นปลูกพืชที่สามารถใช้เป็น อาหารได้ ไม่ ไ ด้ ป ลู ก แต่ พื ช ที่ มุ ่ ง เน้ น การ จ�ำหน่ายเพียงอย่างเดียว เกษตรกรเริ่มปลูก พืชตระกูลถั่ว เพื่อมีสารไนโตรเจนเป็นปุ๋ย อิ น ทรี ย ์ ล งดิ น สามารถน� ำ เมล็ ด มาบริ โ ภค และเก็บไว้ท�ำพันธุ์ในฤดูกาลต่อไป ปัจจุบันนี้ เกษตรกรปลูกพืชผัก เช่น ผักกาด ผักโขม ถั่ว แครอท ฯลฯ เพื่อใช้บริโภค เมื่อเหลือก็ สามารถน�ำผลผลิตไปขาย แม้จะไม่ได้เงิน เหมือนเมื่อก่อน แต่ช่วยให้เกษตรกรมีอาหาร บริ โ ภคและมี เ หลื อ เก็ บ เหลื อ ขายมี ก� ำ ไร อดออมได้ อี ก ปั จ จุ บั น เลโซโทสามารถลด การน�ำเข้าอาหารจากต่างประเทศได้บางส่วน ประชากรสามารถเลี้ ย งตนเองได้ ด ้ ว ย การเกษตรกรรมในระดับหนึ่ง ปัจจุบันชาวเล โซโทผลิ ต อาหารเพื่ อ บริ โ ภคเองได้ นั บ ว่ า เป็นการตามรอยเบื้องพระยุคลบาทที่ประสบ ความส�ำเร็จเป็นอย่างมาก เมื่อปี พ.ศ. 2554 สมเด็จพระกนิษฐา ธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ก็ได้เสด็จเยือนประเทศ เลโซโทเพื่ อ ไปติ ด ตามความก้ า วหน้ า ของ โครงการที่ เ ลโซโทน� ำ ไปปฎิ บั ติ ซึ่ ง ช่ ว งนั้ น โครงการได้เสร็จสมบูรณ์ แล้ว พระองค์ท่าน จึงได้สง่ มอบโครงการนีใ้ ห้แก่รฐั บาลของเลโซโท เพื่อดูแลต่อไป แนวทางเศรษฐกิจพอเพียงของพระมหา กตริย์ไทยสามารถช่วยชาวเลโซโทได้ กรณีนี้ ท�ำให้คิดถึงประเทศไทยของเราที่ต้องกลับมา ย้อนส�ำนึกในพระมหากรุณาธิคณ ุ ของพระบาท สมเด็ จ พระบรมชนกาธิ เ บศร มหาภู มิ พ ล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ผู้ทรงมี สายพระเนตรยาวไกล และทรงพระราชทาน ประโยชน์สุขแก่มวลหมู่ชนทุกเหล่าไม่เพียง เฉพาะแก่ปวงชนชาวไทย แต่ทรงเผื่อแผ่ไปสู่ ประเทศที่ห่างไกลถึงแอฟริกาด้วย

SPECIAL REPORT

THAILAND MEGATREND 2020 บริบทใหม่การศึกษาไทย การผลิตบัณฑิตพันธุ์ใหม่ยุค 4.0 • โดย ศ.(พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย •

: หมายเหตุ : ศ.(พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย นายก สภามหาวิ ท ยาลั ย เทคโนโลยี ร าชมงคลอี ส าน ได้ให้สัมภาษณ์พิเศษ CLOSE-UP THAILAND MAGAZINE ใน 3 เรื่องหลักๆ ได้แก่ แนวโน้มการ จั ด การศึ ก ษาสมั ย ใหม่ ส� ำ หรั บ เยาวชนยุ ค ใหม่ การเปลี่ยนแปลงของประชาคมโลก ผลต่อการ จัดการศึกษาไทย อัตตะลั กษณ์ “บั ณ ฑิ ต สาย พันธุ์ใหม่” ที่ตอบโจทย์ตลาดแรงงาน และการ พัฒนาประเทศเป็นอย่างไร? กองบรรณาธิ ก ารแลเห็ น ว่ า บทสั ม ภาษณ์ ชิ้นนี้ ก่อเกิดคุณค่าแก่แวดวงการศึกษาอย่างยิ่ง จึงน�ำเสนอแบบครบถ้วน กระบวนค�ำ โดยท่านที่ สนใจเพิ่มเติม สามารถสแกน QR CODE หรือ คลิกไอคอน ติดตามในรูปแบบวีดีทัศน์ 29 นาที เต็มได้ตามอัธยาศัย และลองไปติดตามพร้อมๆ กัน

• บริบทใหม่การศึกษาไทย

“การจัดการศึกษาในยุคปัจจุบัน มีความ ส�ำคัญเป็นอย่างยิ่งครับ ผมมองว่าการปฏิรูป การศึ ก ษาไทย หรื อ การยกเครื่ อ งเรื่ อ ง การศึกษาไทยส�ำคัญกว่า หรือส�ำคัญเท่าๆ กับนโยบายเศรษฐกิจที่จะท�ำให้ประเทศไทย รอดให้ได้ ที่พูดอย่างนี้เพราะอะไร ??? เพราะว่ า เศรษฐกิ จ ที่ เ ปลี่ ย นแปลงไป โลกที่เปลี่ยนแปลงไป เทคโนโลยีที่เปลี่ยน แปลงไป ประเทศไทยจะเดินไปข้างหน้าได้ อย่ า งมั่ น คงและก้ า วหน้ า ได้ เราต้ อ งมี บุคลากรที่จะรองรับการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ ได้ บุคลากรที่จะรองรับการเปลี่ยนแปลงได้ก็ ต้องเป็นบุคลากรที่ได้ผ่านกระบวนการศึกษา ที่เข้ากับยุคปัจจุบัน เพื่อเตรียมความพร้อม ติดอาวุธทางปัญญาให้กับเขา ให้สามารถ รองรับ แล้วก็น�ำการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ไป ให้ได้ การที่เราจะต้องมาดูเรื่องการศึกษาจึง เป็นเรื่องที่มีความส�ำคัญเป็นอย่างยิ่ง โดยสิ่งที่ต้องค�ำนึงถึงมี 2 ประการหลักๆ คือ ประการแรก โลกมี เ ปลี่ ย นแปลงเป็ น

อย่างมาก ศัพท์ทางวิชาการเรียกว่า ภูมสิ ถาปัตย์ ทางเศรษฐกิจ และการเมืองโลกที่เปลี่ยนไป การที่จีนเติบใหญ่ขึ้นมาก การที่อาเซียน 10 ประเทศรวมตัวกันได้มากขึ้น การที่เราก�ำลัง จะลงนามในเขตการค้าเสรี ซึง่ มีถงึ 16 ประเทศ เข้ามาร่วมกันทัง้ อาเซียน จีน เกาหลีใต้ ญีป่ นุ่ ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ หรืออินเดียที่อาจจะ ร่วมด้วยในอนาคต เรียกว่า อาเซป (ความ ตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค : Regional Comprehensive Economic Partnership: RCEP) จะเป็นการเปิดเสรี เป็นเขตการค้าที่ใหญ่ที่สุด กรณีที่ประเทศเดิมสนับสนุนโลกาภิวัตน์ การเปิ ด เสรี ก ารค้ า การลงทุ น ก็ เ ปลี่ ย น ที ท ่ า กลายเป็ น ปิ ด มากขึ้ น หรื อ กลายเป็ น การต่ อ ต้ า นโลกาภิ วั ต น์ ที่ เรี ย กว่ า Anti globalization เช่น สหรัฐอเมริกา น�ำไปสู่ สงครามการค้า สงครามการค้าไม่ได้มีแค่จีน กั บ สหรั ฐ เท่ า นั้ น แต่ เ ป็ น สงครามการค้ า สหรั ฐ กั บ สหภาพยุ โรปด้ ว ย ฉะนั้ น สิ่ ง ที่ องค์การการค้าโลก (WTO) พยายามเข้ามาดู กฎเกณฑ์ ไม่ให้มีการกระท�ำฝ่ายเดียว ไม่ให้ มีมาตรการฝ่ายเดียว เวลานี้สหรัฐอเมริกาก็

เริ่มไม่ฟัง อยากจะขึ้นภาษีน�ำเข้าจากจีนก็ขึ้น จีนก็ต้องตอบโต้สิ่งที่อเมริกาท�ำ อเมริกาขึ้น ภาษีสินค้าจากสหภาพยุโรป สหภาพยุโรปก็ ตอบโต้สินค้าที่มาจากอเมริกา ฉะนัน้ เวลานีโ้ ลกไม่ได้เป็นแค่ 2 ประเทศ 3 ประเทศ 4 ประเทศ ทุกอย่างกลายเป็น เชื่ อ มโยงกั น ด้ ว ยห่ ว งโซ่ อุปทาน เป็นเรื่อง supply chain ประเทศฟิลิปปินส์ผลิตอย่าง หนึ่งส่งมาที่ไทย ไทยผลิตอย่างหนึ่งส่งต่อไป ที่ จี น จี น อาจจะส่ ง ไปอเมริ ก า เมื่ อ จี น ไป อเมริกาไม่ได้ ก็กระทบสิ่งที่เราส่งไปที่จีน แล้วก็กระทบสิ่งที่ฟิลิปปินส์ส่งมาที่เรา เช่น เดียวกับที่ไปยุโรปเหมือนกัน ยุโรปอเมริกา เองก็เหมือนกัน บริษัทยุโรปลงทุนในอเมริกา ส่ ง สิ น ค้ า ไปยุ โรป บริ ษั ท อเมริ ก าลงทุ น ใน ยุโรป ส่งสินค้าไปอเมริกา ความเชื่อมโยงเหล่านี้มันตัดไม่ได้ การค้า การลงทุน และเทคโนโลยี ที่เรียกว่า ดีคับลิ่ง (Decoupling) ที่พยายามจะตัดออกจากกัน ดี คั บ ลิ่ ง นี้ ท� ำ ไม่ ไ ด้ เพราะห่ ว งโซ่ อุ ป ทาน ทางการค้า ห่วงโซ่อุปทานการผลิต ห่วงโซ่ อุปทานทางด้านเทคโนโลยีมันเชื่อมโยงกัน หมดทั้งโลกนะครับ.... www.close-upthailand.com

25

SPECIAL REPORT เวลานี้โลกไม่ได้เป็นแค่ 2 ประเทศ 3 ประเทศ 4 ประเทศ ทุกอย่างกลายเป็น เชื่อมโยงกันด้วยห่วงโซ่อุปทาน เป็นเรื่อง supply chain ประเทศฟิลิปปินส์ผลิตอย่างหนึ่งส่งมา ที่ไทย ไทยผลิตอย่างหนึ่งส่งต่อไปที่จีน จีนอาจจะ ส่งไปอเมริกา เมื่อจีนไปอเมริกาไม่ได้ก็กระทบ สิ่งที่เราส่งไปที่จีนแล้วก็กระทบสิ่งที่ฟิลิปปินส์ ส่งมาที่เรา เช่นเดียวกับที่ไปยุโรปเหมือนกัน ยุโรปอเมริกาเองก็เหมือนกัน บริษัทยุโรปลงทุน ในอเมริกา ส่งสินค้าไปยุโรป บริษัทอเมริกา ลงทุนในยุโรป ส่งสินค้าไปอเมริกาความเชื่อมโยง เหล่านี้มันตัดไม่ได้ • ศ.(พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย •

นี่คือ การเปลี่ยนแปลงในเชิงความร่วม มือเปิดเสรีที่มากขึ้น ทั้งในเชิงที่จะถอยลงมา โลกจึ ง มี ก ารเปลี่ ย นแปลงค่ อ นข้ า งมาก ซึ่งการศึกษาเราต้องรู้เท่าทัน การเรียนก็ต้อง เรียนที่มีลักษณะเป็นสหสาขาวิชามากยิ่งขึ้น เราจะเรียนเรื่องการค้าอย่างเดียว ไม่ว่าจะ เป็นกฎหมาย ไม่ว่าจะเป็นเศรษฐกิจ ไม่ว่าจะ เป็นการเงินก็ไม่ได้ เพราะเกี่ยวกับการลงทุน เราจะเรี ย นการค้ า การลงทุ น อย่ า งเดี ย ว สองอย่างก็ไม่ได้ เพราะเกี่ยวกับเทคโนโลยี และเทคโนโลยีกำ� ลังเป็นยุคปฏิวตั อิ ตุ สาหกรรม ครั้ง ที่ 4 เป็น เทคโนโลยีที่เรียกว่ายุค 4.0 แตกต่างจากเทคโนโลยีเมื่อ 10 กว่าปีที่แล้ว เป็นอย่างมาก ฉะนั้น ในการจัดการศึกษาจ�ำเป็นต้องดู องค์ ร วม อาจจะต้ อ งจั ด การศึ ก ษาที่ เ ป็ น เรื่องๆ มากกว่ารายวิชา อาจจะมี แต่ต้อง เป็นเรื่อง เช่นเรื่องของอาเซียนกับการเปิด การค้าเสรีอาเซฟ มีอะไรเกี่ยวข้องบ้าง ทั้ง เรื่ อ งทรั พ ย์ สิ น ทางปั ญ ญา เรื่ อ งการค้ า มาตรการการลงทุน เรื่องแหล่งก�ำเนิดสินค้า เรื่ อ งของเทคโนโลยี มี ห ลายเรื่ อ งรวมกั น เพื่อให้นักศึกษา นิสิตที่สำ� เร็จออกไปสามารถ ท�ำงานได้ ไม่ใช่รู้แค่กฎหมาย ไมใช่รู้เฉพาะ เขตเศรษฐกิ จ การค้ า เพราะมี ก ฎหมายที่ เกี่ยวข้องมากมาย นอกจากนี้ในเรื่องการเปิด เสรี เราต้องเข้าใจเศรษฐกิจการเมืองด้วยว่า อเมริกาท�ำแบบนั้นเพราะอะไร จีนตอบโต้ อย่ า งนั้ น เพราะอะไร ญี่ ปุ ่ น กั บ เกาหลี ใ ต้ มี 26

www.close-upthailand.com

ปัญหากันเพราะประวัตศิ าสตร์เขามีอะไรกันมา นี้คือประการแรกก็คือ หนึ่ง ต้องเข้าใจ การเปลี่ ย นแปลงบริ บ ทของโลก ทั้ ง ในเชิ ง บวกและเชิงลบ ไม่ใช่บวกอย่างเดียวแล้วก็ไม่ ใช้ลบอย่างเดียว แล้วก็ดูว่าที่มีทั้งบวกและลบ อาเซียน 10 ประเทศที่เราเป็น 1 ใน 10 ยืน อยู่ตรงไหน ยุทธศาสตร์คืออะไร ประเทศที่ ไทยที่อยู่ในอาเซียน ยุทธศาสตร์ คือ อะไร ? ฉะนั้นการจัดการศึกษา ต้องปรับให้เข้า กับสิ่งที่กำ� ลังเกิดขึ้น!!! ประการที่สอง ที่คิดว่า เป็นแนวโน้มเป็น หลักส�ำคัญในเรือ่ งของการปฏิวตั อิ ตุ สาหกรรม ครั้งที่ 4 ที่เรียกว่ายุค 4.0 ประเทศไทยน�ำมา ใช้เป็นวาทกรรมประเทศไทย 4.0 แต่ความ จริงนั้นก็หมายถึงอุตสาหกรรม 4.0 เราคงไม่ พู ด กั น แล้ ว ว่ า 4.0 คื อ อะไร ทุ ก คนทราบ หมดแล้ว อินเทอร์เน็ตทุกสรรพสิ่ง ปัญญา ประดิษฐ์ AI automation การที่หุ่นยนต์ เข้าไปท�ำงานอะไรต่างๆ บทบาทของสมาร์ท โฟนกับชีวิตประจ�ำวัน ฉะนั้น เทคโนโลยีนี้ เข้ า มาทางด้ า นของการผลิ ต เข้ า มากั บ ผู ้ อุ ป โภคบริ โ ภค เข้ า มาในชี วิ ต ประจ� ำ วั น เข้ า มากั บ การติ ด ต่ อ สื่ อ สารกั น ทางสั ง คม Social Media สื่อมวลชน วันนี้ ทุกองค์กรปรับตัว เอกชนปรับตัว สื่อปรับตัว ออนไลน์เข้ามามีบทบาท ข่าวจริง ข่าวเท็จ ความเร็วในการเข้าถึงข้อมูลการค้า ขายพาณิชย์อิเลกทรอนิกเข้ามา คนขายปลา ร้ายสามารถยกระดับคัวเองขึ้นมาค้าขายใน

ระดั บ อาเซี ย น เพราะพาณิ ช อิ เ ลคทอนิ ค บทบาทของ Alibaba, Lazada, shopee ขึ้นมาท�ำให้ SME ท�ำให้ธุรกิจหน่วยเล็กๆ สามารถขยายกลายเป็นธุรกิจกลุ่มประเทศ อาเซียน ก็ยังท�ำได้ การเปลี่ยนแปลงทั้งหมดเกิดขึ้นเร็วมาก นักศึกษานิสิตที่จบปริญญาตรีไปเมื่อ 5 ปีที่ แล้ว ถ้าไม่เรียนเพิ่มเติมไม่ปรับตัว ตอนนี้ตก ขบวนเทคโนโลยีไปแล้ว คนที่จบปวส ปวช มา 5 ปีที่แล้วเมื่อถึงวันนี้ตกขบวนไปแล้ว แล้วถ้าอุดมศึกษาของไทยยังสอนวิชาอย่างที่ เราท�ำอยู่ทุกวันนี้ มันจะไปได้อย่างไร???

• Short Course หลักสูตรเปลี่ยนโลก ยุค Life long Learning

การศึกษาที่พูดกันว่า เป็นการศึกษาที่ เหมาะสมในยุค 4.0 คือ การศึกษาตลอด ชี วิ ต ที่ เรี ย กว่ า Life long Learning คื อ ต้ อ งเรี ย นอยู ่ ต ลอดเวลา คนที่ เรี ย นอยู ่ ใ น มหาลัยเรียน ระดับต�่ำกว่าปริญญาตรี เรียน ในโรงเรียนก็ต้องปรับตัวตลอดเวลา เพราะใน ขณะที่ เราเรี ย นอยู ่ เทคโนโลยี ก็ เ ปลี่ ย นไป ตลอดเวลา คนที่ท�ำงานอยู่ในบริษัทร้านที่ ท�ำงานก็ต้องเป็นสถานศึกษาไปในตัว เพราะ ต้ อ งเรี ย นรู ้ สิ่ ง ใหม่ ๆ ที่ เ กิ ด ขึ้ น ส� ำ นั ก งาน กฎหมายก็ต้องปรับตัว ในอดีตเราจะให้ค้น ในเรื่องของสิทธิบัตรว่ามีใครจดสิทธิบัตรซ�้ำ เราอาจจะให้ นิ สิ ต นั ก ศึ ก ษาที่ จ บมาใหม่ ๆ

SPECIAL REPORT ลองค้นดู 2 เดือน 3 เดือน ทว่าเวลานี้มี Application ที่กดดูก็ตอบ มาให้ ห มดว่ า สิ่ ง ที่ ท� ำ แบบนี้ ทั้ ง โลกมี จ ดที่ ไหนบ้าง การที่จะเก็บไฟลิ่งสัญญาของลูกค้า ทั้งหลาย ก็มี Application ที่จะคอยเตือนได้ เลยว่า สัญญาของคนที่จะหมดอายุเท่านั้น เท่านี้ สัญญาของคนที่จะต้องต่ออายุเท่านี้ บริ ษั ท ก็ ต ้ อ งปรั บ ตั ว เป็ น สถานที่ ข องการ ศึกษา เพราะเป็นการศึกษาตลอดชีวิต หรือ Life long Learning เมื่อเป็น Life long Learning ค�ำตอบ การศึ ก ษาไทย ค� ำ ตอบบั ณ ฑิ ต พั น ธุ ์ ใ หม่ ก็ไม่ใช่เป้าหมายของปริญญาตรี ปริญญาโท ปริญญาเอก การจัดการศึกษาทีเ่ ป็นโครงสร้าง แบบนี้ จึงขัดกับค�ำว่า Life long Learning การศึกษาตลอดชีวิตชีวิตนั้น ต้องเกิดขึ้นกับ อะไรครับ หลักสูตรระยะสั้น (Short Course) 3 เดือน 6 เดือน 8 เดือน 1 ปี!!! เราขาดองค์ความรู้ ขาดทักษะในเรื่อง ของออโตเมชั่น ขาดองค์ความรู้ด้าน AI ใน บางเรื่อง เมื่ออยากจะไปท�ำงานที่ต้องใช้ AI อย่างนั้น เราไม่ได้อยากจะได้ปริญญาตรีด้าน AI แต่อยากจะรู้เรื่อง AI ถ้ามีหลักสูตร 6 เดือน 3 เดือนที่เข้าอบรมแล้ว สามารถไป ท� ำ งานใหม่ ที่ ต ้ อ งใช้ AI ได้ เราก็ จ ะเข้ า หลักสูตรนั้น ถึงแม้จบออกมาไม่มีปริญญา อะไรเลย ไม่เป็นไร แต่ภาคเอกชนรับ เพราะปริ ญ ญาที่ ส� ำ คั ญ คื อ ตลาด

แรงงานรั บ คุ ณ รั ฐ บาลจะรั บ รองหรื อ ไม่ รับรองไม่ส�ำคัญเท่ากับตลาดแรงงานรับ!!! เวลานี้บริษัทห้างร้านหลายแห่งเดินทาง มาที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน ที่ผมเป็นนายกสภามหาวิทยาลัย เขาบอกว่า อยากได้นักศึกษาที่จบมาแล้วท�ำ 1-2-3 ได้ แต่ไม่รู้ให้เรียนวิชาอะไร ช่วยจัดวิชาให้ด้วย โดยค่าเล่าเรียนจะรับผิดชอบให้ทั้งหมด นี้ก็ แสดงว่าเอกชนน�ำเอาการศึกษาไปอยู่ในมือ เขาเองแล้ว เอกชนเห็ น ว่ า การศึ ก ษาที่ เ ป็ น อยู ่ ใ น ปัจจุบันไม่สามารถตอบโจทย์ เขาต้องการ 1-2-3 เมื่อจบหลักสูตรนี้มา 3 เดือน 6 เดือน 8 เดือน และ 1 ปี รับเข้าก็ท�ำงานหมด ค� ำ ตอบ คื อ หลั ก สู ต รระยะสั้ น การที่ ภาษาอังกฤษเรียกว่า Upskill คือ เพิ่มทักษะ Reskill คือ ปรับทักษะ เพราะสิ่งที่เรียน 5 ปี แล้วตกขบวน ต้องมาปรับใหม่ สิ่งที่เรียน 10 ปีแล้วมาปรับใหม่

• วิถีชีวิตของคนยุค 4.0 เปลี่ยนไป เรียนตามอัธยาศัยผ่าน MOOC

บางคนบอกว่า อยากเรียนหลักสูตร 6 เดือน 8 เดือน เพื่อเพิ่มทักษะ ปรับทักษะ แต่อยากเรียนที่บ้านเวลา 4 ทุ่ม เพราะเวลา กลางวันต้องท�ำงาน หรือเรียนหนังสือ หรือ ไม่ท�ำอะไร แต่วิถีชีวิตชอบเรียนรู้ตอน 4 ทุ่ม หรือ 7 โมงเช้า เมื่อวิถีเป็นแบบนี้จึงเกิดสิ่งที่ เรียกว่า MOOC (Massive online open

course) หรื อ หลั ก สู ต รออนไลน์ เ กิ ด ขึ้ น เวลานี้ เ กิ ด ขึ้ น นั บ หมื่ น ๆ หลั ก สู ต รทั่ ว โลก เราอยากจะเรียน 4 ทุ่ม เรียนตี 2 ได้หมด โปรแกรมพั ฒ นาแบบอิ น เตอร์ แ อคที ฟ มี ป ฎิ สั ม พั น ธ์ ไ ด้ สามารถจั ด หลั ก สู ต ร สอดคล้องตามความต้องการ คุ ณ อยากได้ เ ทรนนิ่ ง AI ไปท� ำ อะไร อยากได้ทักษะการเป็นผู้ใช้เครื่องท�ำอาหาร ก�ำกับเครื่องท�ำกระบวนการท�ำอาหาร ที่เรา เห็ น กั น ในเว็ บ ไซต์ ตั้ ง แต่ หุ ง ข้ า ว ทอดไข่ จนท�ำบรรจุผลิตภัณฑ์ส่งออก ไม่ต้องใช้คน เครื่ อ งท� ำ หมดเลย เดี ย วนี้ หุ ่ น ยนต์ ท อดไข่ เจียวได้แล้ว เราอาจไม่ได้สร้างเครื่องเหล่า นั้น แต่ต้องใช้ให้เป็น ผมอยากจะไปเข้าโครงการอะไรบางอย่าง อยากรู้เรื่องไบโอเมตทริกซ์ (Biometrics : เทคโนโลยีที่ส�ำหรับยืนยันตัวบุคคล) การที่ จะอ่าน facial recognition อ่านหน้าตาเขา ท� ำ อย่ า งไร ก็ จ ะต้ อ งเข้ า ไปฝึ ก อบรมใน โครงการเหล่านี้ เพื่อสามารถไปท�ำงานใน บริษัทที่เขาเน้นในเรื่อง facial recognition การอ่านหน้าจากใบโอแมตทริกซ์ เวลานี้ ใ นประเทศจี น เริ่ ม เห็ น กั น แล้ ว ข้ามสี่แยกไฟแดง ข้ามถนน รูปปรากฏที่ตึก เลยว่า นายคนนี้ ชื่อคนจีนหน้าตาอย่างนี้ เกิ ด ที่ น่ี เป็ น คนอ� ำ เภอ และมลทลอะไร ท�ำผิดกฎจราจร ดังนั้น อีกหน่อยคงใช้กับคน ต่ า งชาติ ที่ ข ้ า มถนนไม่ ถู ก ได้ จั บ ผู ้ ร ้ า ยได้ ภายในครึ่งชั่วโมง เพราะทุกที่มีกล้องหมด

ค�ำว่า Life long Learning การศึกษาตลอดชีวิตชีวิต นั้น ต้องเกิดขึ้นกับอะไรครับ หลักสูตรระยะสั้น (Short Course) 3 เดือน 6 เดือน 8 เดือน 1 ปี!!! เราขาดองค์ความรู้ ขาดทักษะในเรื่องของออโตเมชั่น ขาดองค์ความรู้ด้าน AI ในบางเรื่อง เมื่ออยากจะไปท�ำงาน ที่ต้องใช้ AI อย่างนั้น เราไม่ได้อยากจะได้ปริญญาตรี ด้าน AI แต่อยากจะรู้เรื่อง AI ถ้ามีหลักสูตร 6 เดือน 3 เดือนที่เข้าอบรมแล้ว สามารถไปท�ำงานใหม่ที่ต้องใช้ AI ได้ เราก็จะเข้าหลักสูตรนั้น ถึงแม้จบออกมาไม่มีปริญญา อะไรเลย ไม่เป็นไร แต่ภาคเอกชนรับ เพราะปริญญาที่ ส�ำคัญ คือ ตลาดแรงงานรับคุณ รัฐบาลจะรับรองหรือไม่ รับรองไม่สำ� คัญเท่ากับตลาดแรงงานรับ!!!

• ศ.(พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย • 27

www.close-upthailand.com

www.close-upthailand.com

27

SPECIAL REPORT และจับจากหน้าด้วย ฉะนั้น สมมติเราอยากจะเรียนสิ่งเหล่านี้ (ที่เมื่อ 10 ปีก่อนไม่มีให้เรียน ทั้งในระดับ ปวช หรื อ ปวส.) แต่ ไ ม่ ไ ด้ ไ ปเรี ย นระดั บ ปริญญาตรีใหม่ หรือ ปวช.ใหม่ แต่อยาก Upskill หรือ Reskill ตัวเองก็สามารถท�ำได้ ง่ายและสะดวก ดังนั้น มี 2 อย่าง หนึ่ง หลักสูตรระยะสั้น ที่ อ ยากเรี ย น และเป็ น อนาคตที่ เ ปิ ด เรี ย น สอง MOOC การเรียนออนไลน์ตามอัธยาศัย นี้คือการปฏิรูปการศึกษาที่จ�ำเป็น ปรั บ ห้ อ งเรี ย นเชื่ อ มกั บ การปฏิ บั ติ ใ น สถานที่จริง

• ปรับบทบาทอาจารย์สู่บทบาทโค็ช

นอกจากนี้ ห้ อ งเรี ย นก็ ต ้ อ งเปลี่ ย นไป ลักษณะห้องเรียนอาจารย์จะยืนบรรยายหน้า ห้อง บอกต�ำราอย่างเดียว จะใช้ไม่ได้แล้ว เพราะในขณะเราก�ำลังบอกต�ำรา นักศึกษา เขากด Google โดยอาจจะได้ข้อมูลมากกว่า เราอี ก ผมไปบรรยายแต่ เรื่ อ งหลั ก ๆ ราย ละเอียดทั้งหลายไม่ต้องพูดเลย เพราะผู้ฟัง บรรยาย นักศึกษาหรือผู้ใหญ่เขาสามารถกด Google ดูได้ แต่น�ำเอาประสบการณ์จริง ออกมาถ่ายทอด ฉะนั้น อาจารย์หรือครู ในทุกระดับทั้ง มัธยมศึกษา ต�่ำกว่าปริญญาตรี ปริญญาตรี ปริ ญ ญาโท ปริ ญ ญาเอกต้ อ งปรั บ บทบาท กลายเป็ น โค็ ช แทน ไม่ ใช่ ผู ้ บ รรยาย จาก อาจารย์ต้องกลายเป็นผู้แนะน�ำให้นักศึกษา เรียนรู้ด้วยตัวเอง และแนะน�ำว่าที่เสนอขึ้น มาไม่ถกู เพราะมีวธิ คี ดิ 1-2-3 วิธี คือ อะไรบ้าง? วิ ธี ก ารแก้ ป ั ญ หาในวิ ศ วะแบบนี้ ใน บริหารธุรกิจแบบนี้ เราคอยแนะน�ำ อาจารย์วันนี้ ต้องกลายเป็น Advisor เป็ น ผู ้ แ นะน� ำ เป็ น ผู ้ ก� ำ กั บ เป็ น ผู ้ ค อยฝึ ก อบรม เป็นโค้ชเหมือนโค็ชฟุตบอลมากกว่า เป็นคนมาสอนอยู่หน้าห้อง ไม่ใช่เป็นพ่อรู้ดี อีกต่อไป แต่เราเป็นคนคอยแนะน�ำบทบาท อันนี้จะเปลี่ยนไป การศึกษาสมัยใหม่ อย่างสิงคโปร์ หรือ ประเทศอื่ น ๆ ที่ เขาก้าวหน้ากว่าเรา ห้อง เรี ย นต้ อ งกลายเป็ น สถานที่ แ ลกเปลี่ ย น ประสบการณ์ เหมือนกับเราเป็นช่าง เวลา

28

www.close-upthailand.com

วิถีชีวิตของคนยุค 4.0 เปลี่ยนไปเรียน ตามอัธยาศัยผ่าน MOOC บางคนบอกว่า อยากเรียนหลักสูตร 6 เดือน 8 เดือน เพื่อเพิ่ม ทักษะ ปรับทักษะ แต่อยากเรียนที่บ้านเวลา 4 ทุ่ม เพราะเวลากลางวันต้องท�ำงาน หรือเรียนหนังสือ หรือ ไม่ท�ำอะไร แต่วิถีชีวิตชอบเรียนรู้ตอน 4 ทุ่ม หรือ 7 โมงเช้า เมื่อวิถีเป็นแบบนี้ จึงเกิดสิ่งที่เรียก ว่า MOOC (Massive online open course) หรือ หลักสูตรออนไลน์เกิดขึ้น เวลานี้เกิดขึ้น นับหมื่นๆ หลักสูตรทั่วโลกเราอยากจะเรียน 4 ทุ่ม เรียนตี 2 ได้หมด โปรแกรมพัฒนาแบบอินเตอร์ แอคทีฟ มีปฎิสัมพันธ์ ได้ สามารถจัดหลักสูตร สอดคล้องตามความต้องการ • ศ.(พิเศษ) ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย •

เราไปเรียนเราก็ลงมือท�ำ แล้วก็ดูเพื่อนท�ำ อะไร เขาเก่งกว่าเราเพราะอะไร อาจารย์ก็ จะเดินมาบอกว่า เขาเก่งอย่างนี้ เราควรท�ำ อย่างนี้ ใช้เทคนิคนี้เพิ่มเติม ดังนั้น เป็นการ แลกเปลี่ยนประสบการณ์ หรือไปเล่นดนตรี ในวงก็แลกเปลี่ยนประสบการณ์กัน นั ก ศึ ก ษา นั ก เรี ย นอยากไปโรงเรี ย น อยากไปมหาวิทยาลัย เพราะมีห้องเรียนที่ได้ ไปแลกเปลีย่ นประสบการณ์ใหม่ๆ กับเพือ่ นๆ ไม่ใช่ไปฟังครูพูดอย่างเดียว ยกตัวอย่าง ที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยี ราชมงคลอีสาน ผมให้คณะวิศวกรรมศาสตร์ เขาท� ำ FabLab (Fabrication Lab : โรงประลองต้ น แบบทางวิ ศ วกรรม) คื อ การสร้างขึ้นมา เราจะมีเครื่องไม้ เครื่องมือ มาอยู ่ ใ นห้ อ ง ก็ ใ ห้ นั ก ศึ ก ษามาลองท� ำ หลังจากสอนทฤษฎีมา ห้องเรียนจึงกลาย เป็นสถานที่ฝึกเป็น workshop เป็นสถานที่ ลองท�ำ และเปลี่ยนไปพร้อมๆ กัน ขั้ น ต่ อ ไปของ Fablab คื อ สาขาวิ ช า จะเป็นสหสาขาวิชา เพราะวิศวะอย่างเดียว ไม่ได้ เราต้องเอาคณะสถาปัตย์มาร่วมด้วย คณะวิทยาศาสตร์มาร่วมด้วย แฟบแลป ก็จะ กลายเป็นสิ่งที่เด็กหลายๆ สาขาวิชามาทดล องท�ำทดลองแก้ปัญหา น�ำปัญหาที่เกิดขึ้นใน การก่อสร้าง ในการท�ำขึ้นรูป 3 มิติในการท�ำ สินค้าชิ้นนั้นชิ้นนี้เอามาลองท�ำ อาจารย์คอย ชี้ว่า ปัญหานี่คืออะไร การแก้ปัญหามีอะไร

เพิ่มเติมอะไรท�ำยังไงบ้าง และขั้ น ที่ 3 คื อ ให้ น� ำ เอกชนมาร่ ว ม น� ำ ปั ญ หาจริ ง จากภาคเอกชนที่ ป ระสบมา โยนใส่เข้าไปในเฟบแลป ห้องเรียนที่เป็นกึ่ง ห้องทดลอง บอกเลยว่าบริษัทมีปัญหาแบบนี้ ให้ช่วยกันแก้ อาจารย์เองก็ได้เรียนรู้จากภาค เอกชน ภาคเอกชนก็ เรี ย นรู ้ จ ากทฤษฎี ที่ อาจารย์จะแนะน�ำนักศึกษา นี่แหละครับ คือ กระบวนการการเรียน การสอนในยุค 4.0 ซึ่งเราต้องท�ำให้ได้ ซึ่งถ้า เราท�ำ แบบนี้ ไ ด้ แล้ ว นั ก ศึ ก ษาหรือบัณ ฑิต ที่จบออกไปก็จะเป็นบัณฑิตพันธุ์ใหม่ เป็น บัณฑิตที่ท�ำงานได้ ท�ำงานเป็น เป็นบัณฑิตที่ รู้จักสิ่งที่ภาคเอกชนต้องการ เป็นบัณฑิตที่ ทันต่อยุค 4.0 “เราพูดเสมอว่า เราจะไม่ทิ้งใครไว้ข้าง หลัง ไม่ทิ้งใครไว้ที่ชานชาลา แต่ปัญหาคือว่า ไม่ใช่เราทิ้งใคร แต่มันไม่มีตั๋วขึ้นรถไฟ เพราะ ตั๋วมันเป็นตั๋วเก่า ซึ่งเขาไม่ใช้แล้ว เราต้องไป Upskill และ Reskill ขึ้นมา เพื่อให้มีตั๋วใหม่ และได้บัณฑิตสายพันธ์ใหม่ยุค 4.0 ครับ"

สามารถสแกน​QR​CODE​ติดตามเรือ่ งราวแบบง่ายๆ www.close-upthailand.com

28

กิจกรรมจุฬาทำ�ดี

ภาพควันหลงงานวันพ่อ

“5 ธันวา - วันจุฬาฯบ�ำเพ็ญประโยชน์” สถานคุ้มครองคนพิการบ้านราชาวดี (หญิง) นนทบุรี 5 ธันวาคม 2562

พิธีมอบสิ่งของ (เครื่องใช้สุขอนามัยประจ�ำวัน และเวชภัณฑ์/เภสัชภัณฑ์) แก่บ้านราชาวดี (หญิง) ถวายราชสักก าระ พระบาทสมเด็จพระบรมชน กาธิเบศร มห าภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรม นาถบพิตร ร�ำ ลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพ่อ หลวงแผ่นดิน และร่วมถวายเป็นพระราชกุศล

เพื่อนๆ น้อ งใหม่ 2512 พร้อมกันที่ห้องประชุม น้ อ งๆ เด็ ก บกพร่ อ งทางปั ญ ญา มาจั ด แสดง บ้านราชาวดี หญิง รับฟังบรรยายสรุปจาก ผอ.อู่ ต้ อ นรั บ พี่ ๆ พี่ ผู ้ ใ หญ่ ใจดี ม อบเงิ น ขวั ญ ถุ ง เป็ น อมรศรี และชมวิดิทัศน์ ก�ำลังใจให้นักแสดง

อาจารย์ ศ รายุ ทธ์ ทรั พ ย์ สุ ข ผช.อธิ ก ารบดี จุ ฬ าลงกรณ์ ม ห าวิ ท ยาลั ย และรองคณบดี สถาปัตยกรรมศ าสตร์ ให้เกียรติมาร่วมงานและ เป็ น ตั ว แทน ม อบกอ งทุ น น้ อ งใหม่ CU 12 จ�ำนวน 20,000 บาท สมทบทุนมูลนิธิคนพิการ บ้านราชาวดี

พี่พี่ช่วยกันเสริฟก๋วยเตี๋ยว ต้มย�ำครัวถั่วแระเจ้าอร่อย ให้แก่น้องๆ

ไอติมแท่งโบราณ 400 แท่ง

Mr.Adrian BORG-CARDONA เพื่อนนักธุรกิจ ชาวมอลตา ฝรั่งหัวใจไทย มาร่วมกิจกรรมวันพ่อ กับเราด้วย www.close-upthailand.com

29

การเสด็จพระราชด�ำเนินเลียบพระนคร โ เนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภ วันพฤหัสบดีที่ 12 ธ

30

www.close-upthailand.com

ะนคร โดยขบวนพยุหยาตราทางชลมารค ราชาภิเษก พุทธศักราช 2562 12 ธันวาคม 2562

สามารถสแกน​ QR​CODE​ เพื่อชมพระราชพิธี

www.close-upthailand.com

31

“เราตระหนัก และห วงใยความปลอดภัย จ�งจัดซ อมแผนฉุกเฉินเพ�่อรับเหตุที่อาจคาดไม ถึง ซึ่งสามารถเกิดข�้นได ตลอดเวลา เพ�่อสร างความพร อมให กับบุคลากร และเจ าหน าที่ปฏิบัติงานทุกระดับ และเพ�่อสร างความมั่นใจให กับลูกค าที่ใช บร�การ ต อมาตรฐานความปลอดภัยด านงานบร�การขนส งน้ำมันเชื้อเพลิงทั่วประเทศ”

ºÃÔÉÑ· ¼Öé§ËÅǧ ·ÃҹʻÍà µ ¨Ó¡Ñ´ ºÃÔ¡ÒÃÃѺ¢¹Ê‹§¹éÓÁѹàª×éÍà¾ÅÔ§·ÑèÇä»

µÔ´µ‹Í㪌ºÃÔ¡ÒÃ

ºÃÔÉÑ· ¼Öé§ËÅǧ ·ÃҹʻÍà µ ¨Ó¡Ñ´ àÅ¢·Õè 289 «ÍÂÊØ¢ØÁÇÔ· 62 á¢Ç§ºÒ§¨Ò¡ ࢵ¾ÃÐ⢹§ ¡Ãا෾ÁËÒ¹¤Ã 10250 â·ÃÈѾ· 0-2311-5984-5 á¿¡« 0-2741-4039 ÍÕàÁÅ : peungluang@yahoo.com

àÇÅÒ·Ó¡Òèѹ·Ã -ÈØ¡Ã 32

www.close-upthailand.com

àÇÅÒ 09 : 00 - 17 : 00 ¹. àÊÒà àÇÅÒ 09 : 00 - 17 : 00 ¹.