บทที่ 6 ผลการสังเคราะห์องค์ความรู้เกี่ยวกับโขน ในการศึกษาของวิทยานิพนธ์เกีย่ วกับโขน แบ่งประเด็นที่ได้จากวิเคราะห์ขอ้ มูลของประชากรในการวิจยั ได้ ดังนี้ ศึกษาจารีต วิธกี ารแสดงและราหน้าพาทย์ของตัวพระ ศึกษาจารีต กระบวนการแสดงของตัวยักษ์ ศึกษากระบวนการตรวจพลและการรบของตัวลิง ศึกษาประวัตคิ วามเป็ นมา รูปแบบและองค์ประกอบการราในการแสดงโขน ศึกษาประวัตคิ วามเป็ นมา และองค์ประกอบการแสดงของโขนพืน้ บ้าน โดยมีองค์ความรูโ้ ดยสรุป ดังนี้ 6.1
จารีต วิ ธีการแสดงและราหน้ าพาทย์ของตัวพระ
วิทยานิพนธ์ท่ศี กึ ษา เกี่ยวกับการแสดงของตัวพระมี 2 เรื่อง คือ จารีตการฝึ กหัดและการแสดงโขนของตัว พระราม ของไพฑูรย์ เข้มแข็ง และการราเพลงหน้าพาทย์กลมในการแสดงโขน ของ ธีรเดช กลิน่ จันทร์ มีรายละเอียด ต่างๆดังนี้ จารีตการฝึ กหัดตัวพระราม เกณฑ์คดั เลือกโขนพระ มาจากผูม้ คี ุณสมบัตแิ บบรูปร่างสูงโปร่ง ใบหน้ารับกับชฏา การคานับครู อันถือเป็ นจารีตทีป่ ฏิบตั กิ นั มาแต่อดีต ในด้านของการเรียนการสอนภายในวิทยาลัยนาฏศิลป ซึง่ หมายถึงการยอมตนเป็ นศิษย์ ครูผู้ทาหน้าที่เป็ นประธานจะกล่าวโองการการคานับครู นาหมู่นักเรียนใหม่ แล้วให้ นักเรียนใหม่กล่าวคาบูชาว่าตาม หลังจากกล่าวโองการเสร็จเรียบร้อย ครูอาวุโสในแต่ละสาขา จะทาพิธจี บั มือแก่บรรดา นักเรียนใหม่เพื่อเป็ นสิรมิ งคล การฝึกหัดพืน้ ฐาน ทีเ่ รียกว่าการฝึกหัดเบือ้ งต้น ซึง่ ประกอบด้วย การตบเข่า การถองสะเอว การเต้นเสา ถีบ เหลี่ยม ตลอดจนการดัดนิ้ว มือและการดัด ข้อมือ รวมไปถึงการฝึ กหัด การกระดกเท้า ยกเท้าและนาฏยศัพท์อ่นื ๆ จากนัน้ เป็ นการฝึกแม่ท่าเบือ้ งต้น จากเพลงช้าและเพลงเร็ว ลักษณะของผูแ้ สดงเป็ น พระรามต้องมีสผี วิ คล้า เนื่องจากภูมหิ ลังของตัวละครตามบทประพันธ์ พระรามเกิด เวลามัชฌิมยาม คือ ยามสอง เวลาประมาณ 22.00-02.00 น. ตลอดจนการบรรยายรัศมีของพระรามในเวลาเกิดว่ามีสี เขียว คล้ายกับนิลมณี จารีตการแสดงเป็ นตัวพระราม 1. สามารถราเพลงช้าปี่ ซึง่ เป็ นการราเพื่อเปิ ดตัวละครสาคัญ เป็ นการแนะนาสถานภาพของตัวละคร ซึง่ เป็ น ลักษณะของโขนทีไ่ ด้รบั อิทธิพลของละครใน หรือเรียกอีกอย่างว่า โขนโรงใน 2. เพลงหน้าพาทย์ 1)บาทสกุณี ซึ่งเป็ นเพลงที่พระรามมักใช้อยู่เสมอ สาหรับการเดินทางไปมาในระยะใกล้ เดิมชื่อเสมอ ตีนนก ต่อมาสมัยรัชกาลที่ 6 ทรงเปลีย่ นเป็ น บาทสกุณี