348
Oog: bouw
Voorste deel van het oog Cornea (A, B)
Het hoornvlies (A1, B) zit als een soort horlogeglas op de bulbus. Door zijn sterke kromming werkt het als een groothoeklens. De voorzijde wordt gevormd door een meerlagig, niet-verhoornd plaveisel epitheel (B2), met daaronder een basale membraan (lamina limitans anterior, membraan van Bowman) (B3). Daaronder volgt de substantia propria (B4), met gestrekte collagene vezels, die evenwijdig met het hoornvliesoppervlak gelegen lamellen vormen. Aan de achterzijde ligt een basale membraan, lamina limitans posterior (membraan van Descemet) (B5), en een eenlagig endotheel (B6). De cornea bevat mergloze zenuwvezels, maar geen bloedvaten. De doorzichtigheid komt tot stand door een bepaald vloeistofgehalte en een bepaalde zwelling van de bestanddelen. Bij een verandering in de toestand van de zwelling treedt troebeling van het hoornvlies op. Voorste oogkamer (A7)
Deze (A7) bevat het door de irisvaten gevormde kamervocht. De wand van de kamerhoek (A8) bestaat uit losse bind weefselbalkjes (lig. pectinatum) (A9). Via dit ligamentum kan het kamervocht naar de sinus venosus sclerae (kanaal van Schlemm) (A10) lopen, en daardoor afvloeien.
Oog
Iris (A, C)
Het regenboogvlies (A11) vormt vóór de lens een soort diafragma. Het zit vast aan het corpus ciliare (iriswortel) (A12) en loopt tot aan de rand van de pupil, margo pupillaris (A13). De iris is opgebouwd uit twee lagen: het mesodermale stroma (AC14) en de ectodermale pars iridica retinae (AC15), de achterzijde van de iris. Het uit bindweefselbalkjes bestaande stroma bevat pigment. Door een hoog pigmentgehalte is het oog bruin, door een lager gehalte groen tot blauw. De talrijke vaten lopen vanuit de circulus arteriosus iridis major (AC16) in radiale richting. Uit het ectodermale, van de oogbeker (zie pag. 346 A6) afkomstige
Anatomie 2012 169-eind def.indd 348
deel hebben zich bovendien twee gladde spieren gedifferentieerd, de m. sphincter pupillae (AC17) en de dunne laag van de m. dilatator pupillae (AC18). Corpus ciliare (A, D)
Aan het cirkelvormige corpus ciliare (A19, D) is het apparaat voor de opening van de lens bevestigd. De spieren van het corpus bepalen de mate van kromming van de lens (zie pag. 362 B) en daardoor de gezichtsscherpte bij dichtbij en veraf zien. Het corpus ciliare bestaat uit een vlak van radiaire plooien, orbiculus ciliares (D20), met ca. 80 uitstekende verdikkingen, processus ciliares, die samen de corona ciliaris (D21) vormen. De ciliaire spier ligt in het voorste deel van de orbiculus. Zijn spiervezels, de fibrae meridionales (A22), zijn uitgespannen tussen ora serrata en lig. pectinatum en de membraan van Descemet. Van hier gaan radiaire spiervezels naar binnen. Ze buigen om tot een ringvormig verloop (fibrae circulares (A23). De achterzijde van het corpus ciliare is bedekt door de pars ciliaris retinae (A24). Van het corpus ciliare lopen zeer fijne vezels, fibrae zonulares (AD25), naar de lens en vormen de zonula ciliaris (D26). Veel vezels splitsen zich ter hoogte van de ora serrata af en lopen naar de voorzijde van de lens. Ze kruisen de korte, van de processus ciliares afgaande vezels, die bij de achterkant van de lens eindigen. Lens cristallina (A, D, E)
De biconvexe lens is (AD27) is opgebouwd uit langgerekte epitheelcellen, de lensvezels, die als lamellen op elkaar liggen. De vezeluiteinden raken elkaar aan voor- en achterzijde en vormen bij pasgeborenen met hun grens een driepuntige ster (E). Gedurende het hele leven worden nieuwe lensvezels gevormd. Klinische opmerking. Bij de ooglidreflex leidt plaatselijke prikkeling van het oog tot het sluiten van de oogleden en tot sterkere afscheiding van traanvocht. De afferente, sensibele innervatie vindt via de n. trigeminus plaats. De efferente, motorische vezels zijn afkomstig van de n. facialis.
25-01-12 10:39