Futurologen beweren dat de robotisering
Wetenschap en futurologie
Verleden, heden, toekomst
van de samenleving
Een belangrijke taak van de wetenschap is het voorspellen en beïnvloeden van de toekomst. Op allerlei wetenschapsgebieden worden statistische modellen ontwikkeld om in te schatten hoe het over een aantal jaren zal gaan met o.a. de economie, de demografie, de criminaliteit en het klimaat. Er is zelfs een speciale tak van wetenschap die zich alleen maar bezighoudt met de toekomst: de futurologie. Futurologen zijn het tegenovergestelde van geschiedkundigen. Ze maken zich met behulp van rekenmodellen een voorstelling van het leven over 5, 50 of 100 jaar. In tegenstelling tot sciencefiction, die op fantasie is gebaseerd, proberen futurologen op grond van empirisch onderzoek de toekomst te voorspellen. Of hun verwachtingen écht uitkomen blijft de vraag.
De onzekerheid over de toekomst toont aan dat we tot op zekere hoogte ‘gevangen’ zitten in onze eigen tijd. We kijken altijd met de ‘bril van nu’ naar de toekomst. Hoe de wereld er later écht uit zal zien, kun je niet bedenken. Dat ligt buiten je voorstellingsvermogen. Zo dachten politici en wetenschappers aan het eind van de 19de eeuw dat een paardenpoepoverschot hét grote probleem van de toekomst zou worden (Zie bron 6.) De uitvinding van de auto veranderde dit drastisch. De wereld kan enorm veranderen door bepaalde uitvindingen, zoals het internet of de smartphone. Toen in de jaren 70 de voorloper van het internet door het Amerikaanse ministerie van defensie werd uitgevonden, had niemand verwacht dat dit een wereldwijd netwerk zou worden. En niemand had kunnen voorspellen dat we er nu met draadloze telefoons de hele dag gebruik van maken. Wie weet hoe we over een aantal jaar internetten... Misschien dragen we straks wel allemaal een internetbril! Naast technische ontwikkelingen drukken maatschappelijke gebeurtenissen van nu, zoals revoluties en oorlogen, een stempel op de toekomst. Tegelijkertijd schrijven en herschrijven we voortdurend onze geschie-
realiteit gaat worden.
18 Is futurologie belangrijk voor mens en samenleving? 19 Waarom is de wetenschap zo bezig met de toekomst? 20 Hoe komt het dat de verwachtingen van futurologen onzeker zijn? 21 Is het onzekere van de toekomst wel te verenigen met de kern van wetenschap: het onderzoeken van processen die aantoonbaar en herhaalbaar zijn?
18