Onderdeel Begrijpen
Het vermogen van een apparaat bepaalt hoe ‘sterk’ een Tekst... apparaat is. Een keukenmixer van 300 W is sterker dan een mixer van 100 W en een boormachine van 1 000 W is sterker dan een boormachine van 400 W. Bij veel apparaten is het vermogen niet altijd even groot. Een wasmachine heeft een groot vermogen bij het opwarmen maar een veel kleiner vermogen als hij alleen maar de was ronddraait. Een koelkast schakelt steeds in en uit om de temperatuur constant te houden. Het vermogen van een mp3-speler is groter als het geluid harder staat.
Opgaven bij begrijpen 1
2
Geef van elk van de volgende beweringen aan of deze waar of niet waar is. Als de bewering niet waar is, verbeter je deze zodat een bewering ontstaat die wel waar is. a Elektrische apparaten zetten warmte en beweging om in elektriciteit. b Bij elektrische apparaten gaat ook energie ‘verloren’ in de draad die naar het apparaat loopt. c Bij een gloeilamp gaat 5% van de elektrische energie verloren aan warmte. d Het vermogen van een apparaat geeft aan hoeveel energie het apparaat in een jaar gebruikt. e Het vermogen van een apparaat geeft aan hoeveel energie het apparaat in een seconde omzet. f Op het energielabel staat vermeld hoeveel elektrische energie een apparaat bij normaal gebruik per jaar verbruikt. Op een stofzuiger staat vermeld: 230 V – 1 200 W.
a Hoe groot is het vermogen van deze stofzuiger? b Hoeveel energie gebruikt de stofzuiger per seconde? c Is de nuttige energie die de stofzuiger levert, groter
FIG 9 Je kunt het vermogen van een apparaat meten met een energiemeter.
of kleiner dan de toegevoerde elektrische energie? Met een energiemeter kun je het vermogen van een apparaat meten. Een energiemeter geeft ook aan hoeveel energie een apparaat in een bepaalde tijd gebruikt heeft. Op het display staat het aantal kilowattuur (kWh). Dat is een eenheid voor energie die alleen bij elektrische energie wordt gebruikt. Een andere eenheid voor energie is joule. Deze kun je ook voor andere energiesoorten gebruiken.
Samenvatting
• E lektriciteit vervoert energie naar een apparaat. Het apparaat zet de elektrische energie om in andere energievormen zoals licht, warmte of geluid. • Het energielabel geeft aan hoe energiezuinig een apparaat is. • Het vermogen is de hoeveelheid energie die een apparaat per seconde omzet. • Het vermogen van een apparaat druk je uit in watt (W) of kilowatt (kW). • Het energiegebruik van een apparaat hangt af van het vermogen en het aantal uren dat het apparaat aanstaat. • De eenheid voor energie is joule; alleen bij elektrische energie wordt kilowattuur gebruikt.
12
3
Om een kapotte lamp te vervangen kun je kiezen uit drie lampen: een spaarlamp van 8 W, een spaarlamp van 15 W en een gloeilamp van 15 W. a Hoeveel energie gebruikt de gloeilamp per seconde? b Welke lamp geeft het meeste licht? c Welke lamp gebruikt de minste energie?
4
Neem tabel 3 over. Vul in welke gewenste en welke ongewenste energiesoort het apparaat levert. Apparaat gloeilamp keukenmixer haardroger soldeerbout radio TABEL 3
Gewenste energiesoort
Ongewenste energiesoort