Onderdeel Begrijpen
Dynamo´s en generatoren leveren wisselspanning. De plusTekst... en minpool wisselen razendsnel. De elektrische stroom verandert daardoor steeds van richting. Bij een batterij, een accu en een zonnecel wisselen de plus en de min niet. De stroom gaat daar dus steeds in dezelfde richting. Deze energiebronnen leveren gelijkspanning.
Elektriciteit als waterstroom Activiteit 8 op pagina 35. Een elektrische stroom kun je vergelijken met een waterstroom door een waterleiding. In de waterstroom bewegen waterdeeltjes; een elektrische stroom bestaat uit bewegende elektronen. Je kunt de stroomsterkte vergelijken met de hoeveelheid water die een bepaalde plaats per seconde passeert.
FIG 27
De kraan in figuur 27 levert een behoorlijke waterstroom. Als je de kraan langzaam dichtdraait, wordt de waterstroom steeds kleiner. Je kunt dit vergelijken met verschillende lampjes waarbij het draadje steeds dunner is. Je maakt de stroomsterkte steeds kleiner, waardoor de lamp steeds minder fel brandt. Elektrische spanning is een maat voor de kracht waarmee de stroom wordt voortgestuwd. Vergelijk dit met water waarbij de druk op de waterleiding wordt verhoogd. Het water gaat dan sneller stromen. Een hogere spanning vergelijk je dus met water dat met een grotere druk door een leiding geperst wordt. Een hogedrukspuit (figuur 28) gebruikt weinig water, maar de druk is erg groot. Door de hoge druk zit er toch veel energie in het water. Je kunt dit vergelijken met een spanningsbron die met een hoge spanning bij een kleine stroomsterkte toch een groot vermogen levert.
FIG 28 Een hogedrukspuit gebruikt weinig water. Door de hoge druk is de energie van het water toch groot.
Er is nog een overeenkomst tussen waterleidingen en elektriciteit. Als je een grote waterstroom nodig hebt, gebruik je een brede waterleiding. Voor een grote elektrische stroom heb je een dikke kabel nodig. Een te dunne kabel wordt warm. Maar er is ook ĂŠĂŠn groot verschil: het water hoeft niet terug naar de pomp; elektriciteit stroomt alleen als de kring gesloten is.
Elektrisch schema
Een elektrisch schema maakt duidelijk hoe een schakeling in elkaar zit. In het schema worden elektriciteitsdraden aangegeven door rechte lijnen. Elektrische onderdelen, zoals een spanningsbron, een lamp en een weerstand, worden aangegeven door symbolen. De belangrijkste symbolen zie je in figuur 29. lampje stroomdraad
+
-
spanningsmotor schakelaar (open) schakelaar (dicht) weerstand wisselspanningsbron
FIG 29
26