Op de basisschool kan alleen al het trekken van een vragend gezicht met de verzuchting ‘wat zingen jullie nu eigenlijk’, de kinderen erop attenderen dat ze goed moeten articuleren. Articuleer overdreven mee, vraag twee kinderen om te luisteren naar de rest van de klas en te letten op de verstaanbaarheid. Geef vooral zelf het goede voorbeeld!
Spelletjes en oefeningen voor de articulatie Soort Spreken Liedmateriaal
Klanklettergrepen
Werkvormen Lied- en spreekteksten Tv-spel: je laat met je mond de woorden van het liedje zien, maar maakt geen geluid. Zingen: met expliciete aandacht voor de articulatie. Veel liederen hebben mogelijkheden. Soms kan echozingen of -spreken van fragmenten een aardig spel zijn. Liederen zingen op ‘lo’, ‘la’, ‘li’, ‘bo’, ‘wi’. Per regel wisselen van klank.
2.11.5 Stemgebruik Perspectief: theorie
The girl in 14G
74
Het stemgebruik is het resultaat van ademhaling, stembanden, articulatie en resonantie. Als je je stem wilt ontwikkelen, betekent dit dat je deze aspecten moet trainen. Maar waar streef je dan naar? Vijftig jaar geleden was hier geen twijfel over mogelijk. Het uitgangspunt was het klankideaal van de klassieke muziek: lage ademhaling, gemengd register, optimaal gebruik van de resonantieholten en een perfecte articulatie. Vanuit de klassieke traditie is dit heel logisch. Dit is de enige manier om het klassieke repertoire te zingen: zonder versterking over een groot orkest heen duidelijk hoorbaar zijn, muziekstukken van een grote omvang kunnen zingen (dus met een groot verschil tussen de hoogste en de laagste toon) en af en toe heel virtuoos. Door de opkomst van de techniek en ontwikkelingen in de lichte muziek en de wereldmuziek is dit echter niet meer het enige klankideaal. Volume en verstaanbaarheid worden geregeld door de techniek. Specifieke kenmerken, zoals een hese stem, zijn geen fouten meer, maar kunnen het klankideaal zijn. Zingen is niet meer per definitie verbonden met melodie, maar kan ook gericht zijn op alleen ritme, zoals in de rap. Een specifieke zangtechniek die veel in de moderne musical gebruikt wordt is het ‘belten’. Belten zou je kunnen omschrijven als het gebruiken van je roepstem voor het zingen, ook voor de hogere tonen. Een andere vorm afkomstig uit de lichte muziek is het ‘grunten’. Bij grunten wordt de zangstem gecombineerd met een soort grommen. Het wordt veel toegepast in ‘death-metall’. Een voorbeeld van bijzonder stemgebruik is het lied The girl in 14G van Kristin Chenoweth. Kristin laat in dit lied verschillende kleuren van