2.11.2 Stembanden Perspectief: theorie Boven in de luchtpijp zit het strottenhoofd. Leg eens drie vingers dwars op je keel en gaap: je voelt je strottenhoofd omlaag gaan. In het strottenhoofd liggen de stembanden. Ze kunnen de luchtpijp afsluiten, maar ook de lucht bij het uiten inademen ongehinderd laten passeren. Daartussenin liggen allerlei mogelijkheden: ademen, diep ademhalen, stem geven, uisteren. Als je je stem gebruikt, zijn je stembanden gesloten. Bij het uitademen wordt de lucht door de stemspleet heen geduwd. De stembanden komen daardoor in trilling en er ontstaat geluid. Eigenlijk lijkt het op wat er gebeurt als je een ballon opblaast en de lucht piepend laat ontsnappen door de opening van de ballon een beetje uit te trekken. De opening lijkt dan op een ventiel. Net als bij de ballon wordt de toonhoogte geregeld door een spiermechanisme dat de stembanden uitrekt. Wordt er aan de stembanden getrokken, dan gaat de toon omhoog. Als de spanning wordt losgelaten, gaat de toon omlaag.
Register De stembanden zelf bestaan uit diverse spieren die langs elkaar in de lengterichting van de stemband lopen. De stembanden kunnen alleen in trilling gebracht worden als ze gespannen en dus elastisch zijn (vergelijk het met een elastiekje). Door de spieren in de stembanden afzonderlijk te spannen, kun je een deel van de stemband laten trillen. Als alle spieren in de stemband ge-
70