Medisch dossier 1708 oktober 2015

Jaargang 17 N o8 oktober 2015

Los nummer E 7,50

JAARGANG 14 NO 14 JANUARI 2012

Astma

Natuurlijke remedies

Schimmel

Bescherm uw huis (en uzelf) ertegen

Kanker

Weg met glucose

MOE? Wij hebben misschien een onderbelichte oorzaak gevonden van vermoeidheid en stress

|||inhoud|||

2

Medisch dossier | oktober 2015

4 4 15

18

|||colofon|||

12 Over Medisch dOssier Medisch Dossier is de Nederlandse vertaling en bewerking van het Britse maandblad What Doctors Don’t Tell You. Hiermee bieden we onafhankelijke informatie over zowel de risico’s en gevaren van medicijnen en behandelingen als over de beloften van mogelijke alternatieven.

Ons doel: patiënten stimuleren hun gezondheid meer in eigen hand te nemen. Medisch Dossier verzet zich niet tegen de reguliere geneeskunde, maar stimuleert de samenwerking tussen artsen en patiënten. Toonaangevende medische vaktijdschriften vormen de bron van onze artikelen, zodat alle informatie is gebaseerd op gevestigd wetenschappelijk onderzoek.

De redactie van Medisch Dossier bevindt zich in Engeland; Uitgeverij The Optimist BV verzorgt uitsluitend de Nederlandse vertaling en administratie. De redactie is in het Engels bereikbaar via www.wddty.com Hoofdredactie: Bryan Hubbard en Lynne McTaggart Coördinatie: Els Kwaks Vertaling: Taalpraktijk Mieke Prins en Titia Meesters Corrector: Diana Korpershoek Artdirector: Carl de Vaal Vormgeving: Saskia Geleedts Uitgever: Hanneke Hogerheijde Drukwerk: Ten Herkel BV, Loosdrecht Redactieraad internationaal: Dr. John Mansfield, Dr. Leo Galland, Dr. Alan Franklin, Dr. Patrick Kingsley, Dr. Jean Monro, Dr. J. Anthony Morris,

10 12 15 18

verMOeidheid en stress Veel mensen die denken dat ze een schildklierprobleem hebben, hebben in werkelijkheid overbelaste bijnieren. Een voormalige huisarts onthult wat de verborgen oorzaak van uw constante vermoeidheid kan zijn.

nieuws Afvallen en vitamine D verminderen kans op kanker; pepermunt en kaneel voor wondgenezing; Chinees medicijn helpt bij afvallen; kamillethee voor een langer leven; en meer.

schiMMel Bij vochtig weer zit het voordat u het weet overal: schimmel.

Lees waarom en hoe u schimmel in uw huis én uw lichaam kunt voorkomen en verjagen.

KAnKer Kankercellen voeden zich met glucose. Dus vasten of veel minder calorieën eten, zou de ziekte een halt toe kunnen roepen.

AstMA Medicijnen tegen astma blijken vaak slecht te werken. Hoe ga je om met astma op een natuurlijke manier?

Annemarie Colbin, Anne Gaskell (La Leche League), Janet Balaskas, Dr. J. Levenson, Dr. Ellen Grant, Dr. Melvyn Wehrbach, Dr. Michel Odent, Dr. Keith Mumby, Dr. J. Wright, Prof. Gordon Stewart, Dr. Vickie Rippere, Dr. Anthony Newburry, Sally Bunday

ABOnneeservice Postbus 105, 2400 AC Alphen aan den Rijn Tel. 0172 476085 medischdossier@spabonneeservice.nl www.medischdossier.org/abonneeservice

Redactieraad Nederland: Jan C. van Beek, arts en manueel geneeskundige, Robert K.T.H. Trossèl, arts.

Archief De eerste editie van Medisch Dossier verscheen in 1999. Via www.medischdossier.org kunt u oude nummers voor vijf euro exclusief verzendkosten per stuk nabestellen. Wanneer u abonnee bent, heeft u via uw abonneecode gratis toegang tot het digitale archief, dat al het gepubliceerde materiaal vanaf 2004 bevat.

ABOnneMenten Een jaarabonnement op Medisch Dossier (tien nummers) kost € 68,25 en geeft u onbeperkt toegang tot het digitale archief op www.medischdossier.org.

Abonnementen kunnen op elk moment ingaan.

Indien drie maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch verlengd. Adreswijzigingen en opzeggingen kunnen uitsluitend schriftelijk of per e-mail worden doorgegeven. Nieuwe abonnees ontvangen binnen vier weken na aanvraag hun eerste nummer.

Adreswijzigingen graag vier weken van tevoren doorgeven per post of e-mail.

Uitgeverij The Optimist BV behoudt zich het recht voor een keer per jaar een prijsindexatie toe te passen.

Wij nemen uw gegevens op in een gegevensbestand.

Deze gegevens worden gebruikt voor de met u gesloten overeenkomsten, zoals de abonnementenadministratie van de uitgeverij. Daarnaast kunnen wij uw gegevens gebruiken om u op de hoogte te houden van interessante informatie en/of het doen van aanbiedingen van Uitgeverij The Optimist BV of van door ons zorgvuldig geselecteerde bedrijven. Mocht u hiertegen bezwaar hebben, stelt u ons hiervan dan per post of via e-mail op de hoogte.

disclAiMer Hoewel aan de voorbereiding van deze uitgave alle zorg is besteed, kan de uitgever niet verantwoordelijk worden gehouden voor eventuele schade of leed, veroorzaakt door behandelingen, advies of informatie gepubliceerd in dit nummer. Alvorens een behandeling te ondergaan is het raadzaam om een specialist te raadplegen. © Uitgeverij The Optimist BV. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en openbaar worden gemaakt zonder toestemming van de uitgever.

Deze nieuwsbrief wordt uitgebracht onder licentie van WDDTY Publishing Ltd (UK). Alle rechten op het gelicentieerde materiaal behoren toe aan WDDTY Publishing Ltd. Het materiaal mag niet worden gereproduceerd, als geheel of in delen, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van WDDTY Publishing Ltd. De naam What Doctors Don’t tell You is eigendom van WDDTY Publishing Ltd.

Beter dan bloedonderzoek Een van de grootste blinde vlekken van de moderne geneeskunde heeft te maken met de werking van de klieren en hormonen die de hoeveelheid energie in ons lichaam reguleren.

De schildklier, een vlindervormige klier die zich aan de voorzijde onder in de hals bevindt, is de centrale regelaar van onze stofwisseling. Als hij vastloopt – wat heel goed mogelijk is met alle gifstoffen in onze omgeving – kan hij voor flink wat opschudding zorgen.

Honderdduizenden mensen, waaronder volgens onderzoek veel mensen boven de 55, lopen zonder het te weten rond met een traag werkende schildklier. Onopgemerkte schildklierproblemen konden wel is een van de belangrijkste oorzaken zijn die van alle hedendaagse raadselachtige ziekten, zoals myalgische encefalomyelitis (ME), chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) of fibromyalgie (een vorm van reuma). En het wordt nog ernstiger als u bedenkt dat een stuurloze schildklier zelfs tot de dood kan leiden.

Veel artsen zien een traag werkende schildklier over het hoofd.

Dat komt doordat ze vertrouwen op bloeduitslagen die niet alles vertellen over de toestand van de schildklier, maar alleen over de hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed. En het bloedonderzoek vertelt hun evenmin hoeveel schildklierhormonen het lichaam kan gebruiken of nodig heeft om iemands gezondheid te garanderen.

Barry Durrant-Peatfield, een voormalige Engelse huisarts, heeft de afgelopen veertig jaar met succes duizenden patiënten met schildklierproblemen behandeld. Hij keek niet naar de standaard bloedonderzoeken, maar ging nauwgezet de ziektegeschiedenis van een patiënt na en onderzocht zaken als voedingspatroon, voedingstoestand, allergieën en milieu-invloeden.

Om schildklierproblemen vast te stellen, vertrouwt hij op een test die dertig jaar geleden door de schildklierspecialist Broda Barnes is ontwikkeld. Barnes geloofde dat veel mensen kleine schildklierstoornissen hebben die niet met bloedtesten zijn op te sporen; hij bedacht een eenvoudige, accurate test voor zowel een te traag als een te snel werkende schildklier, die thuis kan worden uitgevoerd.

Barnes’ test bestaat onder andere uit het meten van de basale lichaamstemperatuur (BBT): de laagste lichaamstemperatuur van de dag, gemeten direct nadat u ontwaakt en voordat u ’s morgens uit bed komt. Natuurlijk zal een goede arts ook verder kijken en andere oorzaken van een lage of hoge lichaamstemperatuur uitsluiten, want een zorgvuldige anamnese is zeker zo belangrijk.

Durrant-Peatfield was ook in ander opzicht vernieuwend, namelijk door te bedenken dat de schildklier samenwerkt met de bijnieren. Daarom behandelde hij ze samen met een natuurlijk klierextract, in plaats van het synthetische thyroxine.

Helaas wilde de geneeskunde niet meegaan in de eenvoudige wijsheid van Durrant-Peatfields benadering. Aan het begin van deze eeuw volgde een heksenjacht op artsen die schildklierproblemen niet baseerden op bloedonderzoek. Veertien jaar geleden werd Durrant-Peatfield als arts geschorst, ondanks honderden steunbetuigingen van zijn patiënten. Inmiddels is hij met pensioen, maar hij besloot zijn kennis over vermoeidheid en wat je ertegen kunt doen, openbaar te maken en te bundelen in een boek. In deze editie besteden we aandacht aan zijn baanbrekende ideeën. U kunt lezen waarom bijnierproblemen de oorzaak zijn van veel vermoeidheidsgevallen en schildklierproblemen die niet kunnen worden opgelost.

Lynne McTaggart en Bryan Hubbard

3

|||van||de||hoofdredactie|||

Medisch dossier | oktober 2015

4

Medisch dossier | oktober 2015

|||dossier|vermoeidheid||| |||door:|barry|durrant-peatfield|||

De verborgen oorzaak van uw vermoeidheid veel mensen die denken dat ze een schildklierprobleem hebben, hebben in feite een te lage bijnierreserve, oftewel overbelaste bijnieren. de britse voormalige huisarts barry durrant-Peatfield heeft duizenden patiĂŤnten met dit probleem behandeld en onthult wat de verborgen oorzaak van uw constante vermoeidheid kan zijn.

Medisch dossier | oktober 2015

M

arie Waters was als tiener voortdurend moe. Ze was begin twintig toen de vermoeidheid na de geboorte van haar twee kinderen erger werd. Beide keren dacht haar arts dat ze een postnatale depressie had. Ze kreeg valium en antidepressiva voorgeschreven, die ze drie jaar lang slikte.

Maar haar gezondheid bleef achteruitgaan. Ze werd zwaarder en nog vermoeider, ze kreeg een droge huid en had ondraaglijke klachten voordat ze ongesteld werd. Al van jongs af aan had ze een bobbel in haar hals. Uiteindelijk werd vastgesteld dat dit een kropgezwel (vergrote schildklier) was, hoewel herhaalde tests telkens wezen op een normale schildklierfunctie.

Vier jaar geleden was ze vrijwel aan haar bed gekluisterd door verschrikkelijke vermoeidheid, slecht zien en geheugenverlies.

Tegen de tijd dat ze naar mijn kliniek kwam, wezen haar symptomen duidelijk op een slechte bijnierfunctie en een te traag werkende schildklier. Ik schreef bijnier- en schildklierondersteunende middelen voor, en die hielpen. Maar toen ze in het ziekenhuis werd opgenomen voor het verwijderen van haar baarmoeder, vonden de artsen deze behandeling van haar schildklier en bijnieren ‘gevaarlijk’, en lieten haar ermee stoppen. Daardoor werden alle verbeteringen weer tenietgedaan en verslechterde haar toestand. Ze had last van haaruitval en ze lag de meeste tijd in bed.

Het ziekenhuis vertelde haar uiteindelijk dat ze ME (ook wel CVS: chronisch vermoeidheidssyndroom) had en dat ze daar maar mee moest leren leven.

Toen ik haar een paar maanden later zag, ging het inderdaad heel slecht met haar. Ik liet haar weer starten met de bijnier- en schildklierondersteunende middelen. Inmiddels is ze voor een groot deel hersteld en bijna helemaal gezond. Ze kan alle huishoudelijke taken weer uitvoeren, voor haar kinderen zorgen en eten koken. Ze zegt dat het een wonder is dat ze weer gezond is en haar oude leven terug heeft.

De hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed en de reactie van het lichaam daarop zijn afhankelijk van een groot aantal factoren. Een tekort aan het hormoon kan variëren van enkele procenten tot

wel 100 procent. Hoe ziek je daarvan wordt, hangt niet alleen af van de mate van het tekort, maar ook van de periode dat het tekort al bestaat en de mate waarin de lichaamsstelsels en biologische mechanismen als geheel er schade van hebben ondervonden.

Schildklierhormoon hebben we namelijk nodig voor een goede werking van alle weefsels. De diagnose kan in een vroeg stadium heel gemakkelijk worden gemist, omdat niet altijd alle standaard symptomen en klachten aanwezig zijn, omdat schildkliertesten het probleem vaak niet opsporen, en ook omdat de oorzaak van het probleem in de bijnieren kan liggen.

Het is goed denkbaar dat het gebruik van thyroxine bij iemand die dit niet goed kan omzetten, een volledige bijniercrisis veroorzaakt het verBAnd Met de Bijnieren De bijnieren zijn piramidevormige klieren die als ‘hoedjes’ bovenop de nieren liggen. Zo klein als ze zijn, verzetten ze heel wat werk. Als ze daar om een of andere reden mee zouden stoppen, bent u waarschijnlijk binnen drie dagen dood. In het bijniermerg in het centrum van de klier worden adrenaline (epinefrine) en noradrenaline (norepinefrine) gemaakt, twee hormonen die belangrijk zijn bij acute stress.

Als u boos of angstig wordt, komen deze hormonen vrij in de bloedbaan, waar ze ervoor zorgen dat er extra bloedsuiker vrijkomt en dat uw bloeddruk en hartslag stijgen – dit staat bekend als de ‘vecht-ofvluchtreactie’.

De adrenalinepiek zorgt voor een directe toename van uw energie en spierkracht: u kunt sneller denken en bent in staat om de grote hoeveelheid energie te leveren die nodig is om met crisissituaties om te gaan.

In de buitenste laag van de klier, de bijnierschors, worden glucocorticoïden zoals cortisol en cortison gevormd. Deze hormonen zorgen ervoor dat u kunt

5

6

Medisch dossier | oktober 2015

|||dossier|vermoeidheid|||

Hoe weet u wanneer uw bijnieren onvoldoende werken?

Het kan nuttig zijn - hoewel het niet altijd mogelijk is - om uw bijnierwerking te checken door de cortisol in uw bloed te laten meten. De hoeveelheid cortisol in het bloed kan echter sterk variëren, afhankelijk van het tijdstip van de dag en de hoeveelheid stress op het moment van de bloedafname. Een laborant in een witte jas die een naald in uw arm steekt, kan in enkele ogenblikken de hoeveelheid cortisol in uw serum zomaar doen verdubbelen.

Het is zelfs nog ingewikkelder, want ook bij een lage bijnierreserve wordt soms toch een normale hoeveelheid cortisol gemeten.

Een test die vaak wordt gebruikt om de werking van de bijnieren te meten, is de Synacthen-test. Bij deze test krijgt u het hormoon ACTH ingespoten, waarna gedurende een uur de hoeveelheid cortisol wordt gemeten. Deze test geeft helaas vaak ten onrechte een negatieve uitslag; hij laat pas zien dat er een probleem is als de bijnieren al bijna volledig zijn uitgeput. In mijn ervaring zijn de volgende tests veel nuttiger: seruM-dheA-sulfAAt. De bijnieren produceren meer DHEA dan andere hormonen, dus een laag DHEA-gehalte geeft aan dat de bijnieren slecht werken. Bij patiënten die al lange tijd een lage bijnierreserve hebben, kan de biochemische omzetting van pregnenolon tot cortisol in de bijnieren geblokkeerd zijn. Dit kan weer tot gevolg hebben dat DHEA zich ophoopt, en cortisol de hele dag door ongewoon vlak reageert. speeKseltest (AdrenAle stressindex). Dit is een zeer waardevolle test, hoewel reguliere artsen er meestal weinig heil in zien. De twee belangrijkste bijnierschorshormonen, cortisol en DHEA, worden gedurende 24 uur regelmatig gemeten in het speeksel. De gemeten gehaltes geven waardevolle informatie over de hoeveelheid stress die de bijnieren ondervinden, en hun reactie daarop. de 24uurs urinetest. Deze test geeft informatie over de afbraakproducten van cortisol, en geeft een goed overzicht van de productie van cortisol en schildklierhormoon gedurende een etmaal.

bewegen en glucose uit vetten en eiwitten kunt halen.

Daarnaast onderhouden ze de spierspanning in de slagaderwanden, waarmee de bloeddruk wordt geregeld. Zo beschermen glucocorticoïden het lichaam tegen langdurige, matige en chronische stress.

Of wij dit hormoon in voldoende mate kunnen aanmaken, hangt af van ons vermogen om de effecten te bestrijden van alle bedreigingen uit onze omgeving, zoals letsel, ziekte, ontbering en werkgerelateerde of persoonlijke stress.

Cortisol is dé stressbestrijder van ons lichaam – het wordt voortdurend aangemaakt, met pieken en dalen. Het cortisolgehalte in ons bloed is ’s ochtends het hoogst, neemt in de loop van de dag af en wordt ’s nachts weer opgebouwd. Bij een normale gezondheid blijven we het gedurende ons hele leven aanmaken.

De hoeveelheid daalt met de leeftijd slechts minimaal.

Als de bijnieren ontsporen, ontstaan er echter problemen.

Als de Bijnieren het Opgeven Thomas Addison beschreef in 1855 een chronische ziekte waarbij de klachten van de patiënt bestonden uit lusteloosheid, verminderde eetlust, een lage bloeddruk die flauwvallen veroorzaakt, een lage bloedsuikerspiegel, een zwakke afweerreactie − zelfs bij milde ziekten − en de kans om plotseling in elkaar te zakken

Wat kunt u tegen bijnierstress beginnen?

U kunt bijnierstress tegengaan door al het mogelijke te doen om de oorzaken ervan weg te nemen. Dit zijn de belangrijkste manieren om uw herstelmechanismen aan het werk te zetten: 1 dieet • Eet onbewerkt, biologisch voedsel en ga na of u overgevoelig of allergisch bent voor bepaalde voedingsmiddelen.

• Vermijd lange perioden van vasten. Eet liever vier maal per dag.

• Kies voor voedingsmiddelen en kruiden die de bijnieren ondersteunen: waterkers, peterselie, rode iep, yucca, kokosolie/kokosmelk en koninginnegelei (royal jelly).

• Controleer of u de juiste verhouding van kalium en natrium binnenkrijgt. De ideale verhouding is 5:1. Goede bronnen hiervoor zijn bananen, aardappelen en verse groenten en fruit, waaronder avocado.

• Vermijd koffie, sigaretten en andere stimulerende middelen. Mensen met slecht werkende bijnieren kunnen soms zelfs kleine hoeveelheden alcohol al slecht verdragen.

• Eet zo min mogelijk geraffineerde, bewerkte koolhydraten zoals brood, cake, koek en snoep.

2 suppleMenten • Vitamine C: is essentieel voor enzymprocessen in de reeks reacties in de bijnieren. Daarom hebt u er tijdens stress veel meer van nodig.

• Vitamine B5 (pantotheenzuur): is een cofactor die nodig is bij vele omzettingen in de reeks reacties in de bijnieren. Een tekort eraan gaat gepaard met een verminderde werking en krimp van de bijnieren. Eet daarom veel volkorengranen, groenten, bloemkool, broccoli, zalm, lever, zoete aardappelen en tomaten.

• Zoethoutwortel: bevat stoffen die de werkingsduur van cortison verlengen, door het remmen van de enzymen die cortison afbreken.

• Koreaanse, Chinese of Siberische ginseng: deze zoge-

Medisch dossier | oktober 2015

of zelfs te overlijden in geval van ziekte, letsel of shock.

Hij stelde later vast dat het gestaag bergafwaarts ging met deze patiënten, totdat zij uiteindelijk overleden. Het viel Addison op dat er bij de autopsie niet veel te vinden was, behalve dat beide bijnieren vol zaten met tuberkelbacillen en niet meer werkten.

Tegenwoordig is de kans groot dat de bijnieren door iets anders dan tuberkelbacillen worden beschadigd. Meestal gaat het dan om auto-immuunziekten, maar het principe blijft gelijk. Een geleidelijk functieverlies leidt ertoe dat ziektesymptomen zich ophopen

en, als behandeling uitblijft, uiteindelijk tot de dood leiden. Hoewel het niet zo moeilijk is om vast te stellen dat de bijnieren helemaal niet meer werken, wordt één aandoening vaak door artsen over het hoofd gezien: een te lage bijnierreserve.

Een te lage bijnierreserve komt veel vaker voor dan de echte ziekte van Addison. Een lage bijnierreserve wordt beïnvloed door de mate van tekort aan schildklierhormoon, en kenmerkt zich door een geringe reactie op elke vorm van stress. Patiënten zeggen dat ze zich in alle stresssituaties ziek voelen. Als

noemde ‘adaptogenen’ helpen het lichaam om te gaan met stress door biologische processen, waaronder het ondersteunen van de immuunfunctie en het bestrijden van infecties.

• Essentiële vetzuren: ook deze stoffen zijn noodzakelijk, vooral omega 3-vetzuren (we hebben namelijk over het algemeen te veel omega 6 en omega 9-vetzuren). Goede bronnen zijn visolie en lijnzaadolie.

• Vitamine B6: goede bronnen zijn vis, runderlever en ander orgaanvlees, zetmeelrijke groenten en fruit (maar geen citrusvruchten).

• Co-enzym Q10: goede bronnen zijn rundvlees, sardientjes en orgaanvlees.

• Mangaan.

• Magnesium.

• Zink.

• Chroom.

• Koper.

• Vrije flavonoïden: ook bekend als ‘aglyconen’. Dit zijn de biologisch actieve, nietsuikergedeelten van glycosiden (zoals genisteïne en daïdzeïne) die door het lichaam worden opgenomen.

3 leefstijl • Vermijd emotioneel werk en financiële stress zoveel mogelijk.

• Ga vroeg naar bed (rond 10 uur ’s avonds). Cortisol wordt vooral ’s nachts gevormd, met name vlak voordat u wakker wordt. De hoeveelheid cortisol neemt in de loop van de dag langzaam af en wordt tijdens de slaap weer aangevuld.

• Breng minder tijd door voor tv- en computerschermen.

• Gebruik ontspanningstechnieken zoals yoga en meditatie, of biofeedback.

• Voldoende lichaamsbeweging, met name wandelen, brengt rust in uw hoofd.

4 Als extrA Ondersteuning nOdig is Als alle hierboven beschreven maatregelen niet helpen, kunt u samen met uw arts overwegen om een supplement van bijnierextract te slikken. Meestal is zo’n extract gemaakt van een concentraat van runderbijnieren. De extracten bevatten alle bijnierhormonen plus de enzymen die nodig zijn voor de vorming van deze hormonen. Samen met uw eigen bijnieren brengen ze uw bijnierfunctie weer op peil. Doe dit echter beslist alleen

samen met een bevoegde, ervaren arts. De extracten zijn via internet te bestellen.

Wanneer de werking van de bijnieren eenmaal tot een normaal niveau hersteld is (meestal na twee tot drie weken), kunt u beginnen met een supplement van schildklierhormoon. Meestal moet u nog een aantal maanden doorgaan met het ondersteunen van de bijnieren en dat pas daarna langzaam afbouwen.

Bij een ernstig verstoorde bijnierfunctie zijn natuurlijke bijnierextracten niet voldoende. Dan kunt u de reacties in de bijnieren ook direct ondersteunen met de hormonen pregnenolon, DHEA of 7ketoDHEA. Als bloedonderzoek uitwijst dat de vorming van cortisol geblokkeerd is ter hoogte van 17OHpregnenolon (een hormoon waaruit oestrogeen wordt gemaakt), kunt u biotine nemen om de vorming van het enzym 21hydroxylase op peil te houden. De supplementen zijn via internet verkrijgbaar.

7

8

Medisch dossier | oktober 2015

|||dossier|vermoeidheid|||

ze griep krijgen of verkouden worden, hebben ze daar veel meer en veel langer last van dan normaal, met veel ernstigere verschijnselen dan je zou verwachten.

Patiënten hebben voortdurend een te lage bloedsuiker.

Ze hebben perioden dat ze zich zwak en onwel voelen, en ze komen alleen van dat gevoel af door iets zoets te eten of te drinken.

De meeste patiënten zijn gevoelig voor kou én voor warmte; als het warm is, voelen ze zich uiterst beroerd en is hun huid koud en klam. Deze patiënten nemen de voedingsstoffen uit hun eten slecht op. Dat komt vooral door een tekort aan maagzuur of spijsverteringsenzymen. Daardoor zijn patiënten soms vrij mager.

Ze zien ook bleek, met een bijna doorschijnende huid, en hebben vaak donkere wallen onder de ogen en pigmentophopingen, vooral in huidplooien.

Haaruitval komt ook vaak voor, over het hele lichaam, maar vooral in de schaamstreek en op de onderarmen.

Mannen verliezen vaak het haar op hun onderbenen.

De lichaamstemperatuur is laag, de huid is koud en de achillespeesreflex is doorgaans traag. Patiënten hebben vaak darmklachten zoals winderigheid, diarree en buikkramp. Vaak krijgen ze daarom de diagnose prikkelbaredarmsyndroom (PDS).

Ze zijn voortdurend vermoeid en uitgeput. Het lijkt erop dat hun batterij snel opraakt; ze kunnen zelfs zonder echt duidelijke oorzaak flauwvallen of in elkaar zakken. Veel van de verschijnselen zijn dezelfde als bij een onvoldoende werkende schildklier. Dat is niet verrassend, aangezien de schildklier en de bijnieren samenwerken bij het regelen van de stofwisseling. het verBAnd tussen schildKlier en Bijnieren Als de aanmaak van schildklierhormoon verstoord is, werkt er niets meer zoals het hoort – ook de bijnieren

Wanneer moet u uw bijnieren ondersteunen?

• Als ongewoon lage gehaltes DHEA en ongewoon hoge gehaltes cortisol aangeven dat er sprake is van een te hoge belasting van de bijnieren, of wanneer ongewoon lage gehaltes cortisol en DHEA in het bloed wijzen op een zwakke bijnierfunctie.

• Als veel symptomen en klachten, met name bloeddrukdaling bij opstaan, wijzen op een zwakke bijnierreactie.

• Als een tekort aan schildklierhormoon lang aanhoudt en verergert.

• Als uw conditie na een eerdere behandeling met schildklierhormoon niet beter of zelfs slechter is geworden.

• Na een operatie aan de schildklier of een behandeling met radioactief jodium.

• Als bloedonderzoek geen afwijking aan de schildklier laat zien, maar u toch symptomen van een slechte schildklierwerking hebt.

• Na een zware operatie of trauma/shock door een ongeluk of ingrijpende gebeurtenis.

De artsen vonden deze behandeling van haar schildklier en bijnieren ‘gevaarlijk’ en lieten haar ermee stoppen niet. Een tekort aan schildklierhormoon leidt bovendien weer tot verhoogde stress, waardoor de situatie nog erger wordt. Om een tekort aan schildklierhormoon te compenseren, zullen de bijnieren meer cortisol gaan produceren. Als het tekort aan schildklierhormoon niet al te groot is, kan dat een tijdlang goed gaan. Maar als de bijnieren steeds meer moeten gaan compenseren door de toenemende stress, lukt dit op een gegeven moment niet meer. Uiteindelijk gaan de bijnieren minder goed werken en raken ze door de voortdurende belasting uitgeput.

Uw algemene gezondheid, voeding, leefstijl en andere stress in het leven spelen allemaal een rol, net als de vraag hoe lang het schildklierprobleem al bestaat en hoe ernstig het inmiddels is. In mijn ervaring vormt een behandeling met radioactief jodium of een operatie van de schildklier een groot probleem voor de bijnieren.

Een ander mogelijk probleem is een onjuiste behandeling. Schildklierhormoon dat u als supplement krijgt, kan stress veroorzaken doordat het lichaam er niet mee overweg kan. Als u een onjuiste dosis slikt zonder ondersteuning van de bijnieren, kunt u zelfs een schildklier- of bijniercrisis krijgen of in elkaar zakken. Dit kan gebeuren als niet eerst wordt onderzocht of de bijnieren de extra belasting wel aankunnen. Het is goed denkbaar dat het gebruik van thyroxine (schildklierhormoon) bij iemand die dit niet goed kan omzetten, een volledige bijniercrisis veroorzaakt, die fataal kan aflopen.

Medisch dossier | oktober 2015

Het lichaam moet schildklierhormonen eerst omzetten. Het belangrijkste, thyroxine (T4), wordt door specifieke enzymen omgezet in de actieve vorm T3. Bij een lage bijnierreserve werkt deze omzetting niet goed, waardoor het lichaam vergiftigd kan worden met ongebruikte of onbruikbare T4.

En dat is nog niet alles. Om de cellen van het lichaam binnen te gaan, moet T3 zich eerst binden aan receptoren in de celwand. Als de bijnieren niet goed werken, ontstaat er ook een tekort aan goed werkende receptoren, waardoor T3 de cel niet of moeilijker binnenkomt.

Als er niet voldoende receptoren zijn, kan de aanwezige T3 dus niet goed worden gebruikt en zelfs giftig worden, doordat het zich ophoopt. Dit laat zien hoe belangrijk de bijnieren zijn. En ook: hoe belangrijk het is om bij een te lage bijnierreserve, de bijnieren te ondersteunen.

Wanneer het niet lukt om een normale gezondheid terug te krijgen met een supplement van schildklierhormoon, kan het heel goed zijn dat een bijnierprobleem daar de oorzaak van is. Artsen houden hier echter meestal geen rekening mee. Zij realiseren zich vaak niet dat er sprake is van een lage bijnierreserve en herkennen de ziekte van Addison soms zelfs niet.

Aan het begin van een behandeling met schildklierhormoon moet een arts altijd nagaan of de bijnieren goed werken. Als een patiënt niet reageert op een supplement van schildklierhormoon of zich daar slechter door gaat voelen, is de kans groot dat dit komt door een lage bijnierreserve. Gelukkig is het niet zo moeilijk om uw bijnieren in optimale conditie te houden en bij schade te ondersteunen (zie kaderteksten). een lAAtste wAArschuwing Als u schildklierhormoon gebruikt om uw stofwisseling weer op peil te krijgen, kan dit leiden tot extra belasting van uw bijnieren, die daardoor mogelijk tijdelijk minder goed zullen werken. Dit heeft invloed op de omzetting en opname van schildklierhormoon; het ongebruikte schildklierhormoon kan zich ophopen, wat kan leiden tot een T4-vergiftiging. Symptomen daarvan zijn: je niet lekker voelen, een snelle hartslag en zelfs pijn op de borst.

In dat geval moet u stoppen met schildklierhormoon en moeten uw bijnieren worden ondersteund.

Pas na een tijdje mag u weer schildklierhormoon gaan gebruiken. Dit maakt meteen duidelijk waarom u altijd met een bevoegd arts in zee moet gaan die ervaring heeft met natuurlijke ondersteuning van de bijnieren.

Symptomen van een lage bijnierreserve Gewichtsverlies

Geringe reactie op schildklierhormoon Prikkelbaredarmsyndrooom Verlangen naar zout of zoet eten Darmklachten/diarree Gevoeligheid voor kou/warmte Lage bloedsuikerspiegel Flauwvallen Klam zweet Geringe reactie op infecties Herhaalde infecties Astma Spierzwakte in het hele lichaam Algemene depressie/angst Vermoeidheid Geheugenverlies/verwardheid Pijn in de rug/lendenen Auto-immuunziekte Veel moeite met inspanning Sissend geluid in de oren Hartkloppingen Inwendig rillen Spier- en gewrichtspijn ’s Nachts wakker worden met een gevoel van angst of naderend onheil

Redenen om lage bijnierreserve te vermoeden Langere/tragere achillespeesreflex Koude handen/voeten Bloeddrukdaling bij opstaan Ongewone pigmentatie van de huid (in plooien, tandvlees en tepelhof) Donkere wallen onder de ogen Uitval van lichaamshaar Droge, dunne huid

Naar het boek van Durrant-Peatfield: Your thyroid and how to keep it healthy, 2e dr. (Londen: Hammersmith Press, 2006).

Niet-stabiele pupilreflex Ademnood Haaruitval op de onderbenen (bij mannen)

9

10

Medisch dossier | oktober 2015

|||nieuws|||

Afvallen en vitamine D verminderen kans op kanker Afvallen is een goede manier om ontstekingen in uw lichaam tegen te gaan, een van de belangrijkste oorzaken van een heleboel ziekten: van gewrichtsontsteking en hart- en vaatziekten tot sommige soorten kanker. Dit lukt nog beter als u daarnaast ook nog vitamine D-supplementen slikt.

Beide manieren helpen elk op zich al om chronische ontstekingen tegen te gaan, maar een combinatie van de twee is nog effectiever.

Onderzoekers van het Amerikaanse kankeronderzoeksinstituut Fred Hutchinson onderzochten beide methoden en een combinatie van beide methoden bij een groep van 218 vrouwen met overgewicht en een tekort aan vitamine D. Alle vrouwen deden een jaar lang vijf dagen per week aan lichaamsbeweging.

De helft van de vrouwen kreeg 2000 IE (50 microgram) vitamine D per dag, terwijl de andere helft een placebo of suikerpil kreeg.

Aan het eind van het jaar waren bij alle vrouwen de biomarkers voor ontstekingen gedaald, namelijk de hoeveelheid interleukine-6 (IL-6). Bij degenen die ook vitamine D hadden gekregen, bedroeg deze daling maar liefst 37 procent.

Degenen die alleen aan lichaamsbeweging hadden gedaan en daarnaast een placebo hadden ingenomen, zagen hun ontstekingsmarkers met slechts 17 procent dalen.

De veranderingen deden zich alleen voor bij vrouwen die minimaal vijf procent van hun lichaamsgewicht kwijt waren. De onderzoekers concluderen daarom dat de combinatie van afvallen en vitamine D-supplementen kan zorgen voor een opvallende verlaging van interleukine-6.

Een grote hoeveelheid IL-6 wordt in verband gebracht met bepaalde soorten kanker, diabetes, hart- en vaataandoeningen, en zelfs depressie.

Kamillethee voor een langer leven Het wordt van oudsher gebruikt als drankje voor het slapengaan, maar nu hebben onderzoekers ontdekt dat het meer doet dan dat: kamillethee kan uw leven verlengen.

Vrouwen van boven de 65 die geregeld kamillethee drinken, blijken 29 procent minder kans op een vroegtijdige dood te hebben dan vrouwen die deze thee niet drinken.

Onderzoekers ontdekten de beschermende eigenschappen van de thee toen ze de levens en gewoonten van 1677 Mexicaans-Amerikaanse mannen en vrouwen in de VS analyseerden. Nadat ze de uitkomsten hadden aangepast aan gezondheidsproblemen, demografische gegevens en leefstijl, was de consumptie van kamillethee de enige overgebleven factor die effect bleek te hebben op de levensduur. In totaal dronk 14 procent van de deelnemers geregeld kamillethee.

Vreemd genoeg werden dezelfde voordelen niet bij mannen gevonden, maar dit kan verband houden met het feit dat zij minder kamillethee dronken. Ook kan het zijn dat de vrouwen meer vertrouwen hadden in traditionele volksmiddelen, aldus de onderzoekers van de Universiteit van Texas.

De onderzoekers weten niet precies hoe het komt dat de thee bijdraagt aan een langer leven. Uit andere onderzoeken weten we dat kamillethee het cholesterol verlaagt, en een natuurlijke antioxidant is met antimicrobiële en ontstekingsremmende eigenschappen.

Bron: Cancer Prevention Research, 2015; doi: 10.1158/1940-6207.CAPR-14-0449

Bron: The Gerontologist, 2015; doi: 10.1093/geront/gnv051

Parkinson begint in de darmen Parkinson is een degeneratieve ziekte die zich afspeelt in de hersenen, maar baanbrekend onderzoek laat zien dat het in de darmen begint.

Mensen die jarenlang met darmproblemen, zoals obstipatie, te kampen hebben, kunnen de eerste tekenen van de ziekte al bij zich dragen.

De ziekte begint in het maag-darmkanaal en breidt zich via de nervus vagus (de zwerfzenuw of tiende hersenzenuw, die veel organen in de borst- en buikholte aanstuurt) uit naar de hersenen. De remedie is effectief maar drastisch: het doorsnijden van de gehele zenuw.

Dit komt overeen met eerdere studies die een verband vonden tussen parkinson en de zenuwen. Mensen die hun nervus vagus hadden laten doorsnijden – een zogenoemde ‘vagotomie’: een ingreep die in het verleden heel gangbaar was voor het behandelen van een maagzweer – hadden de helft minder kans op parkinson.

Maar degenen bij wie de zenuw slechts gedeeltelijk was doorgesneden, waren niet tegen de ziekte beschermd, zeggen de onderzoekers van de Universiteit van Aarhus in Denemarken.

De onderzoekers keken naar 15.000 patiënten die een vagotomie hadden ondergaan.

Bron: Annals of Neurology, 2015; doi: 10.1002/ana.24448

Medisch dossier | oktober 2015

Meer dan de helft van kinderen uitgedroogd Meer dan de helft van alle kinderen en pubers drinkt niet genoeg water, zo blijkt uit nieuw onderzoek.

En dan te bedenken dat zelfs lichte uitdroging al kan leiden tot hoofdpijn, prikkelbaarheid, slechte lichamelijke prestaties en verminderd cognitief functioneren.

Bij jongens is het het ergst: van hen is 76 procent uitgedroogd, aldus onderzoekers van de Harvard T.H. Chan School of Public Health. Ze onderzochten de dossiers van meer dan vierduizend Amerikaanse kinderen tussen de zes en negentien jaar oud. Bijna een kwart van de kinderen gaf toe dat ze überhaupt geen gewoon water dronken.

Uitdroging is een probleem dat heel vaak over het hoofd wordt gezien, maar dat kan leiden tot een slechte gezondheid en slechte schoolprestaties, zeggen de onderzoekers. ‘Hoewel de gezondheid van de meesten van deze kinderen niet direct heel erg in gevaar komt, is het een probleem dat wel degelijk de kwaliteit van leven en het welzijn van vele, vele kinderen vermindert’, zegt hoofdonderzoekster Erica Kenney.

Gelukkig is het probleem eenvoudig op te lossen, voegt ze eraan toe.

Bron: American Journal of Public Health, 2015; e1, doi: 10.2105/AJPH.2015.302572

Pepermunt en kaneel voor wondgenezing

Chinees medicijn helpt bij afvallen Een middel uit de traditionele Chinese geneeskunde kan mensen met matig of sterk overgewicht helpen om de kilo’s kwijt te raken. En niet zo’n beetje ook: een extract van de plant tripterygium wilfordii hielp muizen in een experiment om 45 procent van hun lichaamsgewicht kwijt te raken.

Het extract van deze halfklimmende plant, celastrol, werkt doordat het de werking van het eetlustremmende hormoon leptine bevordert.

Maar het doet ook nog iets anders. Wetenschappers denken dat zwaarlijvigheid misschien wel het gevolg is van ongevoeligheid voor leptine. Met andere woorden: mensen met overgewicht blijven maar eten omdat hun hersenen geen signaal krijgen dat hun lichaam genoeg gegeten heeft. Celastrol lijkt de hersenen weer gevoelig voor de signalen van leptine te maken, als ze dat eerder niet waren.

Op dit moment is deze eigenschap van celastrol alleen nog maar getest op menselijke cellijnen en laboratoriummuizen, aldus de onderzoekers van de medische faculteit van Harvard. Maar de resultaten bij de muizen waren wel indrukwekkend: nadat muizen met overgewicht een week lang celastrol hadden gekregen, aten ze al 80 procent minder. Na drie weken waren ze 45 procent van hun lichaamsgewicht kwijt.

De onderzoekers geven wel een waarschuwing. Celastrol wordt uit de wortels van de tripterygium wilfordii gehaald, maar zowel de wortels als de bloemen bevatten andere stoffen, die giftig kunnen zijn.

Bron: Cell, 2015; 161 (5): 999

Pepermuntolie en kaneel kunnen helpen bij een slechte wondgenezing. Het zijn natuurlijke antibiotica die een wond schoon kunnen houden en eventuele bacteriën kunnen doden – zelfs een zogenoemde ‘superbacterie’, een bacterie die resistent is tegen alle soorten antibiotica – blijkt uit nieuw onderzoek.

Het is een goed alternatief voor de gangbare manieren om wonden te behandelen, waarbij antibiotica worden ingezet en geïnfecteerd weefsel soms operatief wordt verwijderd. Maar antibiotica worden veel te vaak gebruikt en een chirurgische ingreep is kostbaar, aldus onderzoekers van de Universiteit van Massachusetts.

De onderzoekers hebben een manier gevonden om de stoffen uit pepermunt en kaneel in piepkleine capsules te verpakken, die direct op de huid rond de wond kunnen worden aangebracht.

In laboratoriumtesten ontdekten ze dat deze twee planten werkzaam zijn tegen vier typen bacteriën, waaronder één superbacterie, die bestand is tegen alle huidige antibiotica. De werkzame stoffen bleken ook de groei van fibroblasten te bevorderen: bindweefselcellen, die belangrijk zijn voor de wondgenezing.

Bron: ACS Nano, 2015; 150706010055006; doi: 10.1021/acsnano.5b01696

11

12

Medisch dossier | oktober 2015

|||omgeving|&|gezondheid||| |||door:|joanna|evans|||

Hou Het droog Bescherm uw huis tegen schimmel

Bij vochtig weer zit het voordat u het weet overal: schimmel. Lees hier waarom en hoe u schimmel in uw huis én uw lichaam kunt voorkomen en verjagen.

Dit jaargetijde brengt nat weer met zich mee. En nat weer zorgt voor vocht en schimmel. Schimmels zijn draderige fungi, die alomtegenwoordig zijn in ons regenachtige, noordelijke klimaat.

Ze gedijen op vochtige, natte plaatsen zoals kelders, badkamers, airco’s, raamkozijnen en wandholtes, en zelfs op textiel – in de vorm van meeldauw. Ze leiden tot een enorme handel in luchtontvochtigers, condensbeschermers en schimmelverwijderende sprays.

Maar schade aan uw huis is niet het enige probleem waarmee u te maken hebt. Schimmel binnenshuis kan uw gezondheid ernstig schaden. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat een vochtige en schimmelrijke omgeving tot allerlei soorten medische problemen kan leiden: van een piepende ademhaling en andere luchtwegproblemen tot zelfs depressie. Uit onderzoek blijkt dat schimmel en vocht in huizen, scholen, kantoren en overheidsgebouwen misschien wel verantwoordelijk zijn voor meer dan een vijfde van alle astmagevallen in de VS. Dat komt neer op ruim 4,5 miljoen van de 22 miljoen Amerikanen met astma.1 Schimmel zou ook wel eens verantwoordelijk kunnen zijn voor sommige psychische aandoeningen, zoals depressie.

steeds Meer schiMMel Hoewel we al eeuwenlang te maken hebben met schimmels in onze omgeving, hebben ze niet altijd tot gezondheidsproblemen geleid. Dat kan te maken hebben met de slechte kwaliteit van de hedendaagse huizen en het toegenomen aantal mensen met een zwak of gestrest immuunsysteem.

Mensen met chronische ziekten, ouderen en zelfs zwangeren worden aangemerkt als categorieën die beduidend kwetsbaarder zijn bij blootstelling aan beschimmelde ruimtes binnenshuis.

Maar de meest logische verklaring voor de stijging van gezondheidsproblemen door schimmel is waarschijnlijk de wereldwijde toename in het gebruik van airconditioning. Volgens

William Fisk, voorzitter van de Afdeling Binnenklimaat van het Lawrence Berkeley Nationale Laboratorium in Californië – dat onderdeel is van het Amerikaanse ministerie van Energie – hebben meer dan vijftien studies een duidelijk verband laten zien tussen airconditioning en allerlei luchtwegproblemen.

Micro-organismen die welig tieren in airconditioningsystemen, zoals schimmels en bacteriën, zijn waarschijnlijk de boosdoener.2 Zoals milieu-journalist Bob Weinhold al in 2007 schreef in zijn verslag ‘A spreading concern: inhalational health effects of mold’ (‘Een groeiende zorg: de gezondheidseffecten van het inademen van schimmel’), komen veel organisaties wereldwijd tot dezelfde conclusie: ‘Pas op met schimmel. Als je

wAArOM schiMMel zO slecht is Op het eerste gezicht lijkt schimmel zich vooral te hechten aan de oppervlaktes waarop het groeit. Maar als het aangroeit, geeft het piepkleine sporen aan de lucht af die wij inademen. Het inademen van sporen is op een aantal manieren slecht voor uw gezondheid:1 Het kan allergische reacties veroorzaken, zoals astma of een loopneus. Grote en herhaaldelijke blootstelling kan leiden tot allergische alveolitis, een ontsteking van de longblaasjes.

Sporen produceren verschillende vluchtige organische stoffen (VOC’s), zoals alcoholen en ketonen, die bekendstaan als irriterende stoffen en verantwoordelijk zijn voor die kenmerkende, bedorven geur die hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid en andere systemische effecten veroorzaakt.

Bepaalde soorten schimmel produceren mycotoxinen: giftige stofwisselingsproducten die giftig kunnen zijn voor mens en dier. Mycotoxinen zijn in verband gebracht met aantasting van het immuunsysteem, huidirritatie en misschien zelfs AIPHI bij kleine kinderen (zie hoofdtekst).

Ze kunnen infectieziekten veroorzaken bij mensen met een zwakke weerstand (bijvoorbeeld na een beenmergtransplantatie), die de huid, ogen, longen en andere organen treffen.

1 Can Fam Physician, 2002; 48: 298-302

Medisch dossier | oktober 2015

het kunt zien of ruiken, en vooral als er zich gezondheidsproblemen voordoen: reken af met schimmels of maak je uit de voeten.’2 schiMMel vOOrKOMen Zorg dat u deze winter behaaglijk en droog blijft. Hieronder volgen enkele adviezen om gezondheidsproblemen te voorkomen.

Schimmel is vooral gevaarlijk voor kinderen. Onderzoekers van de afdeling Milieu en Gezondheid van de Universiteit van Cincinnati gebruiken de Asthma Predictive Index (API) om de kans op astma te voorspellen. Ze ontdekten dat kinderen van drie die in hun babytijd in een omgeving met veel zichtbare schimmel verkeerden, zeven keer zoveel kans hadden op een positieve API dan kinderen in een schimmelvrije omgeving. Een positieve API duidt op een verhoogde kans op astma.3 Blootstelling aan schimmels in de kindertijd blijkt grote invloed te hebben op de gezondheid van de luchtwegen.

Uit een enquête onder meer dan vierduizend basisschoolkinderen bleek dat degenen die als baby aan vocht of schimmel waren blootgesteld, twee keer zo vaak astma hadden of aanhoudende luchtwegproblemen zoals hoesten, piepende ademhaling of slijm, dan kinderen die in een droge omgeving woonden.4 Schimmel heeft enorme invloed op de luchtwegen. In een zes jaar durend onderzoek onder tweeduizend Britse kinderen bleek een waarneembare schimmelgeur in huis een net zo bepalende factor te zijn voor het ontwikkelen van astma op latere leeftijd als het voorkomen van astma in de familie.5 Schimmel in huis en op het werk blijkt ook in verband te staan met het terugkeren van astma bij volwassenen.6 De reguliere geneeskunde schrijft astmapatiënten gevaarlijke medicijnen voor, zoals corticosteroïden en langwerkende bèta 2-agonisten. Maar onderzoek wijst erop dat gewoon schimmel en meeldauw in huis te lijf gaan, de problemen van astmapatiënten kan verlichten of zelfs genezen. Doe daarom het volgende: Houd jonge kinderen altijd uit de buurt van vochtige en beschimmelde

plekken, en repareer eventuele waterschade in huis direct. In 1994 en 1997 werd in onderzoeken door het Centers for Disease Control (CDC) − de Amerikaanse overheidsinstelling voor ziektepreventie en -bestrijding − een verband ontdekt tussen vocht en schimmel (met name de Stachybotrys chartarum of zwarte schimmel, een veelvoorkomende schimmel) en het uitbreken van acute idiopathische longbloeding bij kinderen (AIPHI) in bepaalde wijken in Cleveland. AIPHI is zeldzaam maar ernstig: kinderen kunnen eraan overlijden. Kinderen die eerst nog gezond waren, krijgen plotselinge bloedingen als gevolg van scheurtjes in de kleine bloedvaten van de longen. De onderzoekers denken dat de nog niet volgroeide longen van kleine kinderen vatbaarder zijn voor de giftige stoffen die de S. chartarum produceert.7 De voorlopige onderzoeksresultaten wezen erop dat AIPHI verband hield met grote waterschade in de huizen, een halfjaar voor de uitbraak, en een verhoogde hoeveelheid schimmel in huis. Later werd dit verband echter weer in twijfel getrokken, omdat het originele onderzoeksrapport zoveel beperkingen had dat ‘het bewijs van

dit onderzoek niet deugdelijk genoeg was om het verband tussen S. chartarum en AIPH te ondersteunen’.8 Toch zijn er andere onderzoeken, zoals dat van de Commissie voor Milieu en Gezondheid van de Amerikaanse Academie voor Kindergeneeskunde, en onderzoek bij dieren, die bewijs leveren voor een dergelijk verband.

Hoe dan ook, het rapport van het CDC concludeert dat er meer toezicht, meer controle en meer langetermijnonderzoek nodig is voordat er een definitief antwoord gevonden kan worden op de vraag of er een verband is tussen schimmel en AIPHI. De aanbeveling van de auteurs luidt dat de regering ‘voorlichtingsprogramma’s moet stimuleren die de Amerikaanse burger goed informeren over de bewezen en, nog belangrijker, de onbewezen gezondheidsrisico’s van de blootstelling aan schimmels’.9 Maak van uw huis een rookvrije zone.

In het hierboven genoemde onderzoek met vragenlijsten onder meer dan vierduizend basisschoolkinderen, hadden kinderen twee keer zo vaak last van een piepende ademhaling en astma als beide ouders rookten. Kinderen van

13

14

Medisch dossier | oktober 2015

een KurKdrOOg huis

Schimmelsporen bevinden zich overal, dus het is onmogelijk om uw huis helemaal schimmelvrij te houden. Maar u kunt wel voorkomen dat sporen koloniseren en groeien.

• Investeer in een vochtigheidsmeter: die geeft een goede indicatie van de hoeveelheid schimmel in uw huis en is niet duur. Houd de vochtigheidsgraad onder de 35 procent.

• Voer uw inspanningen op om uw huis in het voorjaar en de zomer, als de schimmel zich vermeerdert, droog te houden.

• Houd alle textiel en oppervlakten in huis zo schoon en droog mogelijk.

• Oppervlakten waar zich geregeld vocht verzamelt, maakt u de ene dag schoon met zuiveringszout (natriumbicarbonaat of bakpoeder) en de dag daarop met azijn.

• Repareer lekkages en andere waterproblemen zo snel mogelijk.

• Ventileer vochtgevoelige ruimtes zoals de badkamer beter: met een ventilator of open raam.

• Als condens een probleem is, overweeg dan een luchtontvochtiger (elektrisch, niet chemisch) om de vochtigheid te reduceren. Laat deze altijd aanstaan, maar maak het apparaat wel regelmatig schoon.

• Wees royaal met de centrale verwarming of zelfs draagbare kachels – ze zijn duur in het gebruik, maar zorgen voor een kurkdroog huis.

• Voer het vocht dat geproduceerd wordt door apparaten zoals wasdrogers en fornuizen, naar buiten af.

• Zet kasten en laden geregeld open om de lucht te ventileren.

• Verwijder of vervang tapijten en stoffering die nat zijn geworden en niet snel drogen.

• Gebruik geen tapijt of kleedjes in vochtige ruimtes zoals badkamers en kelders.

• Bedek koude oppervlakten, zoals koudwaterleidingen, met isolatiemateriaal.

• Als zich een overstroming voordoet, maak uw huis dan zo snel mogelijk (liefst binnen 24 tot 48 uur) en grondig schoon en droog.

• Als u last hebt van darmproblemen, vermijd dan grasmaaien, tuinieren, binnen- en buitenplanten, en vooral de composthoop: gemaaid gras en gesnoeide planten bevatten grote hoeveelheden schimmels. Houd uw ramen dicht als het gras wordt gemaaid.

• Was groenten en fruit grondig; vooral biologische producten, die vaak meer schimmels bevatten omdat er geen schimmeldodende middelen zijn gebruikt.

• Koop huisstofmijtwerende matrashoezen en kussenslopen – huisstofmijt is dol op schimmelsporen – en was uw beddengoed frequent om de hoeveelheid schimmels te verminderen.

wie alleen de moeder rookte, hadden vaker last van aanhoudend hoesten en slijm. Kinderen die niet alleen aan tabaksrook werden blootgesteld, maar ook een ouder hadden die astma of hooikoorts had gehad, hadden drie keer zoveel kans op een piepende ademhaling en vier keer zoveel op astma.4 Maak een einde aan vocht en schimmel als uw gezin lijdt aan ziekten zonder herkenbare oorzaak.

Schimmel in huis wordt in verband gebracht

met een reeks andere gezondheidsproblemen, waaronder hoofdpijn, koorts, extreme vermoeidheid, cognitieve en neuropsychologische klachten, spijsverteringsklachten en pijn in gewrichten.10 Controleer uw huis op vocht als u last hebt van depressie. Onderzoekers van de medische faculteit van de Amerikaanse Brown Universiteit in Providence ontdekten op basis van de gegevens van een onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat in 2002 en 2003 in acht Europese steden was

Blootstelling aan schimmels in de kindertijd blijkt grote invloed te hebben op de gezondheid van de luchtwegen uitgevoerd, dat mensen die in vochtige, beschimmelde huizen wonen, 34 tot 44 procent meer kans hebben op een depressie dan mensen in vocht- en schimmelvrije huizen.11 Verbaasd over het verband tussen schimmel en psychische gezondheid, besloten de onderzoekers van Brown kleinere studies uit te voeren naar ‘lichamelijke factoren zoals krappe behuizing en psychologische factoren zoals geen invloed hebben op je eigen woonomgeving’. Opnieuw gebruikten ze de gegevens die de WHO verzameld had, en ze vonden ‘een klein verband tussen [depressie en] schimmel en vochtigheid’, maar ze wilden niet zeggen dat het een oorzakelijk verband was.12 Houd uw huis voor alle zekerheid droog als u kanker hebt. Hoewel er niet voldoende bewijs is voor dit verband, is uit onderzoek gebleken dat vrouwen die tijdens hun werk aan schimmels werden blootgesteld – van agrarische en industriële oorsprong – twee keer zoveel kans hadden op respectievelijk baarmoederhalskanker en lipkanker.13 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Indoor Air, 2007; 17: 226-35 Environ Health Perspect, 2007; 115: A30-–5 Ann Allergy Asthma Immunol, 2009; 102: 131-7 Environ Res, 2009; 109: 59-65 Environ Health Perspect, 2005; 113: 357-61 Environ Health Perspect, 2002; 110: 543-7 Environ Health Perspect, 1999; 107 Suppl 3: 495-9 JAMA, 2000; 283: 1951-3 JAMA Pediatr, 2006; 118: 2582-6 Can Fam Physician, 2002; 48: 298-302 Am J Public Health, 2007; 97: 1893-9 Environ Health Perspect, 2007; 115: A536 Occup Environ Med, 2008; 65: 489-93

|||uitgelicht||| |||door:|bryan|hubbard|||

Medisch dossier | oktober 2015

Honger kankercellen uit Kankercellen voeden zich met glucose. Dus vasten of veel minder calorieën eten, zou de ziekte een halt toe kunnen roepen.

M

isschien hebt u wel eens van het vastendieet gehoord, dat gebaseerd is op de regel 5:2.

Dat betekent dat u vijf dagen normaal eet en daarna twee dagen een streng dieet volgt. Een van de ideeën erachter is dat dit dieet niet alleen helpt bij afvallen, maar ook wel eens de sleutel kon zijn in de strijd tegen kanker.

Simpel gezegd hongeren we kanker uit door niet te eten. Valter Longo is hoogleraar gerontologie (de wetenschap van ouderdomsverschijnselen) en biologie aan de Universiteit van ZuidCalifornië. Hij schat dat kankercellen hun primaire voedingsbron verliezen als we vier dagen vasten. Dat alleen is echter niet genoeg: mensen die vier

dagen niet eten, zijn niet plotseling van hun kanker af, want de kankercellen zullen dan op zoek gaan naar nieuwe energievoorraden. Die vinden ze in de vorm van eiwitkinasen, een bepaald soort enzymen.

De definitieve klap na het vasten, zegt Longo, wordt uitgedeeld als een kankerpatiënt vervolgens kinaseremmers gaat slikken. Kinaseremmers zijn medicijnen die al worden ingezet tegen kanker. Als ze naast vasten worden gebruikt, blokkeren ze de laatste voedingsbron voor kankercellen.

Op dit moment is deze therapie nog in een experimenteel stadium: Longo heeft deze theorie alleen nog maar in zijn laboratorium getest op cellijnen

15

16

Medisch dossier | oktober 2015

|||uitgelicht|||

van dikkedarmkanker. Maar het is een theorie die ook onderzocht wordt door wetenschappers in Europa, die haar willen testen bij kankerpatiënten.

Longo heeft er vertrouwen in dat hij een belangrijke nieuwe manier heeft ontdekt om kanker te behandelen. Een manier die geen rampzalige schade aan het immuunsysteem toebrengt, zoals

chemotherapie dat wel doet.1 Longo heeft deze ontdekking niet in z’n eentje gedaan. Behalve de wetenschappers in zijn Italiaanse geboortestad Genua die hem hebben geholpen, heeft Longo ook volop gebruikgemaakt van de inzichten van de Duitse biochemicus Otto Warburg, die in 1970 is overleden. Warburg kreeg

vOOrzichtig Met dAt vAsten Als u vasten toevoegt aan de dingen die u doet om gezond te blijven, heeft dat veel voordelen. Uit onderzoeken blijkt steeds weer dat het immuunsysteem er een oppepper van krijgt, dat het reuma tegengaat, dat het hart en bloedvaten gezonder maakt, en dat het een manier is om diabetes te voorkomen.

Zelfs kort vasten – waarbij u af en toe een maaltijd per dag overslaat – kan al helpen om langer te leven.1 En niet meer eten na de avondmaaltijd vermindert bij vrouwen de kans op borstkanker. Omgekeerd hebben degenen die zich ’s avonds te goed doen aan lekker eten en drinken, meer kans op borstkanker.2 Maar ondanks de gezondheidsvoordelen van vasten, moet het wel voorzichtig gebeuren. Liefst onder begeleiding van een voedingsdeskundige of arts.

Ten eerste kunt u, wanneer u na het vasten direct weer overschakelt op uw normale dieet, veel te hoge bloedsuikers krijgen. Dat heft alle voordelen van het vasten meteen weer op. Ten tweede zijn sommige mensen geneigd om na het vasten veel te veel te gaan eten. Daarnaast kan het voor diabetici zelfs gevaarlijk zijn om zomaar met vasten te beginnen.

Vasten heeft nog meer schaduwkanten. Sommige fanatici vasten door alleen nog water te drinken. Maar Longo heeft een ander soort vasten op het oog: hij stelt als doel de voedselinname te beperken tot tweehonderd calorieën per dag, en dat niet langer dan vier dagen achter elkaar te doen. Daarbij moet iemand ook veel water drinken. Het vastendieet stelt een andere norm: zeshonderd calorieën per dag voor mannen, en vijfhonderd voor vrouwen, en dat twee dagen per week.

Maar alleen al door het aantal calorieën per dag te verminderen – en vooral geraffineerde suikers en bewerkte voedingsmiddelen te vermijden – ondervindt u veel van dezelfde voordelen als bij rigoureus vasten.

1 Rejuvenation Res, 2015; 18: 162-72 2 Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 2015; 1-7; doi: 10.1158/1055-9965.EPI-14-1292

verstAndig vAsten Begin langzaam en eindig langzaam. Verminder de hoeveelheid eten langzaam. Begin bijvoorbeeld met lichtverteerbare eiwitten, gekookte groenten en rijst. Als u stopt met vasten, doe dan hetzelfde in omgekeerde volgorde.

Overweeg sapvasten. Een sapvastenkuur (maar geen sinaasappelsap) is een goede keuze, omdat sappen voldoende calorieën en belangrijke voedingsstoffen bevatten.

Gebruik sap van vers fruit of rauwe groenten. zorg dat u voldoende water drinkt. Dat betekent dat u meer moet drinken dan normaal en ervoor moet zorgen dat uw urine niet donker wordt. gebruik één maaltijd per dag in plaats van helemaal geen maaltijd. Deze maaltijd eet u bij voorkeur halverwege de middag. Deze kan bijvoorbeeld bestaan uit vis of kip met gestoomde groenten of rijst. De rest van de dag gebruikt u water, sap, thee en verse groenten en fruit. een dagelijkse korte manier van vasten kan bestaan uit een lichte maaltijd gevolgd door twaalf tot veertien uur zonder eten. Het is een gezonde manier om het aantal calorieën per dag te beperken.

Seyfried beweert dat kanker een stofwisse­ lingsziekte is, en dat betekent dat de ziekte op een andere manier behandeld moet worden in 1931 de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde, vanwege zijn onderzoek naar de celademhaling. Warburg ontdekte dat kankercellen geen zuurstof nodig hebben (ze zijn anaeroob), maar in plaats daarvan afhankelijk zijn van een energiebron van gefermenteerde suiker of glucose, die ze halen uit de koolhydraten in onze voeding. het wArBurg-effect De kankercel staat constant in de hoogste versnelling en verteert zijn voeding acht keer zo snel als een gezonde cel.

Hij smacht dus voortdurend naar glucose in een proces dat ‘het Warburgeffect’ wordt genoemd: alle beschikbare glucose wordt voor de groei van kankercellen aangewend. Daarna wordt het restmateriaal gefermenteerd in melkzuur. Daardoor raakt het zuur-baseevenwicht van het lichaam van slag en wordt ons bloed te zuur. Dat betekent dat de normale pH-waarde (zuurgraad) van het bloed onder de gezonde 7,365 zakt. Kankercellen gedijen goed in een zuur milieu met een zuurtegraad van 6.

Dus het idee van vasten – letterlijk het laten doodgaan van kankercellen door honger – is maar een klein stapje

Medisch dossier | oktober 2015

bij Warburg vandaan. Bovendien, zegt Longo, ontzeg je door te vasten niet alleen kankercellen hun glucose, maar kan vasten kinaseremmers ook effectiever maken.

Hoewel kinaseremmers niet zo giftig zijn als chemotherapie, zijn deze medicijnen geen peulenschil voor degenen die ze moeten slikken. Patiënten kunnen er flink last van hebben. Longo denkt echter dat patiënten die vasten, minder lang de medicijnen hoeven te gebruiken om toch hetzelfde resultaat te bereiken als patiënten die niet vasten en kinaseremmers slikken.

Longo’s theorie over kinaseremmers wordt ondersteund door een eerdere studie die hij deed. Daarin toonde hij aan dat vasten de ergste bijwerkingen van cytostatica kan verminderen.

In een experiment met laboratoriummuizen zagen Longo en zijn team dat de dieren die twee dagen geen eten kregen, het prima deden na een hogere dosis chemotherapie. Maar van de muizen die gewoon aten, ging de helft dood. De andere helft had na de chemo last van definitief gewichtsverlies.2 cellen in winterslAAp Longo’s team was ervan overtuigd dat ze bij mensen dezelfde resultaten zouden zien, en laboratoriumonderzoek met menselijke cellijnen leek die overtuiging inderdaad te bevestigen. Gezonde en kwaadaardige hersencellen die een kleine hoeveelheid glucose kregen – een hoeveelheid die overeenkwam met het effect van vasten – bleken bestand tegen chemotherapie. Op grond van dit laboratoriumonderzoek denken de onderzoekers dat hongerende gezonde cellen in de winterslaapmodus gaan, terwijl kankercellen die zich blijven voeden met glucose, ook vatbaar blijven voor chemotherapie, die immers gericht is op snelgroeiende cellen.

De reguliere geneeskunde is het met Warburg eens dat kankercellen zich voeden met glucose, en studenten geneeskunde krijgen tijdens hun studie alles te horen over het Warburgeffect. Maar ondanks deze acceptatie is de manier waarop kanker behandeld wordt, nooit veranderd. Dat komt omdat de gangbare gedachte is dat het Warburg-effect het gevolg is van kanker, en niet de oorzaak. De gangbare theorie blijft dat kanker een genetische aandoe-

vOOrstAnders vAn vAsten Vasten staat al eeuwenlang bekend als een manier om de gezondheid te bevorderen. Zelfs Hippocrates, die in de Griekse Oudheid leefde en beschouwd wordt als de grondlegger van de medische wetenschap, zei al: ‘In plaats van medicijnen te gebruiken, is het beter om een dag te vasten.’

Bijna honderd jaar geleden adviseerde de endocrinoloog Henry Rawle Geyelin om te vasten om epileptische aanvallen te bedwingen, iets wat Hippocrates en andere oude Grieken ook al deden. Het probleem was echter dat het op de lange termijn niet hielp, en dat de insulten terugkeerden als de patiënt weer met eten begon.

Longo’s mentor was Roy Walford, een eigenzinnige professor aan de Universiteit van Californië in Los Angeles (UCLA). Hij was ervan overtuigd dat we ons leven met vijftig of zelfs honderd jaar kunnen verlengen door te vasten. Of, beter gezegd: door het aantal calorieën dat we consumeren drastisch te verlagen. Niettemin luidde Walfords devies: ‘Weinig eten, niet slecht eten’, waarmee hij aangaf dat we voorzichtig te werk moeten gaan.

Longo kwam in 1992 als student naar de UCLA, waar hij zou gaan samenwerken met Walford. Maar toen hij daar aankwam, was Walford er niet. Hij was vertrokken voor een experiment van twee jaar, en de voedselvoorraden waren zo beperkt dat Walford zelfs zijn zeven assistenten had overgehaald om een caloriearm dieet te volgen. Ze hielden dit bijna een jaar vol, maar gaven het toen allemaal op en plunderden de noodvoorraden.

Walfords eerste onderzoeksresultaten wezen erop dat minder eten een langer leven tot gevolg had. Laboratoriumexperimenten met muizen leken die theorie te onderbouwen: de muizen die beperkt werden in hun voeding, werden twee keer zo oud als de gewone eters.

Walford mocht zelf helaas de vruchten van zijn onderzoek niet plukken: hij overleed in 2004 op 79-jarige leeftijd aan ALS, een ziekte van de zenuwcellen die de spieren aansturen.

Maar Longo ging door met experimenteren; hij kwam tot dezelfde uitkomsten als Walford in een eerder stadium. Omdat Longo in 1997 te veel met de diëten van de laboratoriummuizen rommelde, kon hij niet altijd aantonen dat vasten de levensduur hielp verlengen. Wel was er in bijna alle gevallen een positieve invloed op chronische ziekten: die werden door vasten voorkomen of – als de ziekte al aanwezig was – het vasten ging de aandoening tegen.

ning is. Zelfs de biograaf van Warburg, Hans Krebs, beschuldigt hem ervan het probleem te eenvoudig voor te stellen.

Andere critici zeggen dat Warburgs theorie sommige andere kankerprocessen niet verklaart, zoals mutaties en uitzaaiing.

Longo en andere biologen, zoals Thomas Seyfried van de onderzoeksuniversiteit Boston College, maken deel uit van een voorhoede die Warburgs theorie over kanker weer op de agenda zet. Seyfried beweert dat kanker een stofwisselingsziekte is, zoals Warburg zei, en geen genetische ziekte, en dat die conclusie betekent dat de ziekte op een andere manier behandeld moet worden.

Het gaat erom, zegt Longo, dat we kankercellen glucose moeten ontzeggen. Dat bereik je het beste door je

voeding aan te passen: door te vasten of met een ketogeen dieet. Dat is een dieet met veel vetten en weinig koolhydraten, dat met succes wordt ingezet tegen epileptische insulten.3 Bovendien is kanker niet langer die mysterieuze ziekte die haar oorsprong heeft in onze genetische patronen. Het is wel een ziekte die uitgelokt wordt door het onvermogen van onze cellen om te ‘ademen’, een proces dat ontstaat door straling, chemicaliën, virussen en... het voedsel dat we eten.

1 Oncotarget, 2015; online geproduceerd voor print op

30 maart 2015 2 Proc Natl Acad Sci USA, 2008; 105: 8215-20 3 Nutr Metab [Lond], 2010; 7: 7

17

18

Medisch dossier | oktober 2015

|||gezin|&|gezondheid||| |||door:|joanna|evans|||

Zeven natuurlijke remedies tegen astma Medicijnen tegen astma blijken vaak slecht te werken. Hoe ga je om met astma op een natuurlijke manier?

Het lijkt wel of er elke paar maanden een nieuwe ‘veiligheidswaarschuwing’ verschijnt voor een medicijn tegen astma: alarmerend nieuws voor de circa 565.000 astmapatiënten in Nederland die met medicijnen behandeld worden, meestal met een combinatie van pillen en inhalators.

De laatste waarschuwing betrof omalizumab, dat momenteel als aanvullende behandeling wordt gegeven aan volwassenen en kinderen vanaf zes jaar met ernstige allergische astma die onvoldoende baat hebben bij inhalatiecorticosteroïden.1 Na een vijf jaar durend onderzoek kondigde de FDA − de Amerikaanse waakhond voor voedsel en medicijnen − dat de bijsluiter informatie moest bevatten over een verhoogd risico op bijwerkingen in het hart en de hersenen.

In de FDA-studie bleek dat mensen die met omalizumab werden behandeld, wat vaker problemen hebben met de bloedvaten van hart en hersenen dan mensen die het medicijn niet kregen.

Problemen die voorkwamen, waren TIA’s (een soort miniberoertes), hartinfarcten, plotselinge pijn op de borst, hoge bloeddruk in de longen (pulmonaire hypertensie) en bloedstolsels in de longen en bloedvaten.

De FDA meldde terloops ook nog dat de kans op kanker toenam door het gebruik van omalizumab; uit verschillende onderzoeken was gebleken dat patiënten die het medicijn kregen, vaker verschillende soorten kanker hadden dan patiënten die het niet kregen.2 Deze nieuwe informatie kwam een paar jaar nadat het middel al een waarschuwingslabel had gekregen om mensen te wijzen op het risico van anafylaxie: een ernstige, levensbedreigende allergische reactie. Die kan zich

voordoen bij de eerste toediening, maar ook nog na er al een jaar mee te zijn behandeld. Volgens de trials van de fabrikant zelf komt een anafylactische reactie ongeveer bij één op de duizend patiënten (0,1 procent) voor.

Andere mogelijke bijwerkingen van het medicijn zijn parasitaire infecties, hoofdpijn en het churg-strausssyndroom: een ontstekingsziekte van de bloedvaten in de longen, huid, darmen, zenuwen en het hart, die ironisch genoeg tot ernstige astmaverschijnselen kan leiden.3 Helaas is omalizumab niet het enige medicijn tegen astma dat reden tot zorg geeft. Volgens een grote literatuurstudie van de FDA uit 2011 kan het gebruik van de populaire, langwerkende bètaagonisten (LABA’s) astma zelfs verergeren en ernstige ongewenste bijwerkingen veroorzaken, waardoor patiënten naar het ziekenhuis moeten of zelfs overlijden.

Kinderen lopen het grootste risico: astmapatiënten tussen de vier en elf jaar die LABA’s krijgen, hebben 70 procent meer kans om in het ziekenhuis te belanden dan degenen die geen LABA krijgen.4 Maar dit risico verdween als de LABA vergezeld werd van een inhalatiecorticosteroïde, bleek uit recenter onderzoek.5 Daarom staat in de huidige richtlijnen dat LABA’s niet moeten worden voorgeschreven zonder een astmaonderdrukkend middel, zoals een inha-

latiecorticosteroïde. Uit een review van negentien trials waarbij bijna 34.000 astmapatiënten betrokken waren, blijkt echter dat het gebruik van een corticosteroïde samen met de LABA het risico nog steeds niet volledig wegneemt.6 Ook zijn inhalatiecorticosteroïden, beschouwd als de pijler van astmabehandeling, op zichzelf al niet zo veilig als de fabrikanten ons willen doen geloven. Verminderde botdichtheid, vertraagde groei, cataract (staar) en glaucoom zijn slechts een paar van de bijwerkingen.7 Het goede nieuws is dat er een aantal veelbelovende behandelingen zijn voor astma, die veel patiënten de mogelijkheid bieden hun afhankelijkheid van medicatie te verkleinen. Het is echter niet verstandig om dit uit te proberen zonder toezicht van een arts. Maar met de hulp van een gekwalificeerd arts lukt het misschien om uw astma onder de duim te houden met een van de onderstaande veilige en effectieve natuurlijke behandelingen.

1 Acupunctuur Deze traditionele Chinese techniek wordt al duizenden jaren gebruikt om de onevenwichtigheden te corrigeren die ten grondslag liggen aan astmaverschijnselen, zoals kortademigheid, hoesten en piepen. Een recente literatuurstudie heeft de effectiviteit bevestigd.

Het toepassen van acupunctuur en moxibustie – moxatherapie, waarbij

Medisch dossier | oktober 2015

warmte die het resultaat is van de verbranding van een kleine hoeveelheid kruiden (moxa) naar bepaalde acupunctuurpunten wordt geleid – werkte aanzienlijk beter dan een controletechniek, zo bleek uit een analyse van 22 trials waarbij meer dan drieduizend astmapatiënten waren betrokken.8 2 YOgA Yoga maakt gebruik van ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken.

Yoga kan bij astma zowel de longfunctie en kwaliteit van leven verbeteren, als de hoeveelheid medicijnen verminderen die nodig is om de symptomen te bestrijden. Yoga blijkt bovendien te zorgen voor meer hemoglobine (dat zuurstof door ons lichaam vervoert) en meer superoxidedismutase (dat vrije radicalen wegvangt).9 3 de ButeYKO-technieK Buteyko is een weinig bekende aanvullende therapie voor astma. De techniek is gebaseerd op de theorie dat bepaalde aandoeningen veroorzaakt worden door te veel ademhalen of hyperventilatie.

Daardoor daalt het CO2-gehalte in het bloed en gaat er te weinig zuurstof naar de organen. De Buteyko-methode draait om een reeks ademhalingsoefeningen: neusademhaling, adem inhouden en ontspanning. Vooral astmapatiënten kunnen veel baat hebben bij deze oefeningen, zeggen voorstanders. Christopher Drake, een Britse Buteyko-therapeut, zegt dat ongeveer een derde van zijn astmapatiënten volledig geneest van hun symptomen. Nog eens een derde ziet grote verbeteringen.

Gecontroleerde studies laten zien dat de Buteyko-methode patiënten kan helpen hun medicijngebruik drastisch te verminderen en hun kwaliteit van leven te verbeteren.10 4 vOeding Uit onderzoek blijkt dat de juiste voeding kan helpen om astma te beheersen. Hier volgen enkele algemene richtlijnen.

Zoek uit of u overgevoelig bent voor bepaalde voedingsmiddelen. Astma wordt zelden alleen door voeding veroorzaakt, maar bepaalde voedingsmiddelen kunnen bepaalde symptomen veroorzaken en de astma verergeren.

Overweeg een bezoek aan een allergoloog (allergiespecialist) om uit te vinden

of er bepaalde voedingsmiddelen of additieven zijn die u beter kunt vermijden. 11 Eet veganistisch. Een groep astmapatiënten die een jaar lang een veganistisch dieet volgde, en daarnaast cafeïne, suiker, zout en kraanwater met chloor vermeed, en bovendien een aantal kruiden en supplementen slikte, zag een duidelijke verbetering.12 Hoewel niet duidelijk is in hoeverre het veganistische aspect hielp, zou het kunnen dat dit dieet de hoeveelheid arachidonzuur verlaagt. Dit zuur wordt in dierlijke producten gevonden en wordt in verband gebracht met astma.13 Zorg voor meer antioxidanten.

Oxidatieve stress, een proces waarbij schadelijke reactieve stoffen ontstaan,

Veel Van de kinderen die amrita bindu kregen, konden stoppen met hun astmamedicatie lijkt een rol te spelen bij astma. Eet daarom veel antioxidanten, die u volop aantreft in verse groenten en fruit. Uit een onderzoek met 137 astmapatiënten bleek dat degenen die veel antioxidanten in hun voeding hadden (vijf porties groenten en twee porties fruit per dag), beter opknapten dan degenen die weinig antioxidanten aten.14 5 sliK sliMMe suppleMenten Verschillende supplementen kunnen heilzaam zijn voor astmatici, met name antioxidant-vitaminen en mineralen.

Vitamine C kan de ernst en frequentie van astma-aanvallen bij volwassenen verminderen. Ook mensen met inspanningsastma kunnen er baat bij hebben.15 Selenium kan astmaverschijnselen verminderen, bleek uit een klein onderzoek. Van de elf patiënten die ongeveer drie maanden lang natriumseleniet slikten, knapten er zes op. Van de tien patiënten die een placebo kregen, was dat er slechts één.16 Magnesium verlicht de symptomen van astma en verbetert de kwaliteit van leven, zo bleek uit een trial.17 Visolie, een bekende ontstekingsremmer, kan astmaverschijnselen bij kinderen verminderen. Gecombineerd met de antioxidanten vitamine C en zink

werkt het nog beter.18 Vitamine D-tekort is onlangs in verband gebracht met astma,19 dus een supplement met deze zonnevitamine kan nuttig zijn. In een onderzoek onder ratten met astma – dat dus niet automatisch op mensen van toepassing is – verbeterden vitamine D-injecties de werkzaamheid van corticosteroïden, en verminderden de bijwerkingen ervan.20 6 Kruiden In een ongecontroleerde studie kregen kinderen met ernstige astma Amrita bindu, een ayurvedisch preparaat van zout en kruiden. Velen van hen konden stoppen met hun astmamedicatie en hadden na drie maanden geen last meer van astma-aanvallen.21 Andere nuttige kruiden zijn klimopextract, poeder van de picrorhizawortel en ginkgobladtinctuur. Voor een optimale behandeling adviseren we u een bevoegd therapeut te raadplegen.

7 BiOfeedBAcK Biofeedback is een techniek die met speciale apparatuur lichaamsignalen meet en terugkoppelt. Deze methode wordt steeds vaker voor astma gebruikt.

In een gecontroleerd onderzoek waarin biofeedback naast corticosteroïden werd gebruikt, ging de longfunctie opvallend vooruit en de ernst van de astma achteruit. Bovendien hadden de patiënten minder medicatie nodig.22

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

Cochrane Database Syst Rev, 2014; 1: CD003559 www.fda.gov/Drugs/DrugSafety/ucm414911.htm N Engl J Med, 2006; 355: 1281-2 Pediatrics, 2011; 128: e1147-54 Respir Res, 2014; 15: 83 Ann Intern Med, 2006; 144: 904-12 Lancet Respir Med, 2014; 2: 487-96; Arch Intern Med, 1999; 159: 941-55 Zhongguo Zhen Jiu, 2010; 30: 787-92 Int J Yoga, 2014; 7: 17-21 N Z Med J, 2003; 116: U710; Respir Med, 2008; 102: 726-32; Med J Aust, 1998; 169: 575-8 Paediatr Drugs, 2007; 9: 157-63 J Asthma, 1985; 22: 45-55 Indian J Allergy Asthma Immunol, 2014; 28: 61-2 Am J Clin Nutr, 2012; 96: 534-43 Trop Geogr Med, 1980; 32: 132-7; Respir Med, 2007; 101: 1770-8 Allergy, 1993; 48: 30-6 J Asthma, 2010; 47: 83-92 Eur Respir J, 2000; 16: 861-5; Acta Paediatr, 2009; 98: 737-42 J Family Community Med, 2014; 21: 154-61 Can J Physiol Pharmacol, 2014: 1-9; doi: 10.1139/cjpp-2014-0323 J Ethnopharmacol, 2004; 90: 105-14 Chest, 2004; 126: 352-61

19

Help je mee om Homeopathie in Nederland toegankelijk te houden?

WORD LID EN ONTVANG EEN EERSTE HULP PAKKET T.W.V.

€

Dat is nu harder nodig dan ooit, omdat door regelgeving steeds minder over homeopathie geschreven mag worden en er hierdoor steeds meer homeopathische middelen uit de winkels verdwijnen.

Dankzij onze leden kunnen wij: • Publiekscampagnes en politieke lobby voeren • Onderhandelen met verzekeraars • Investeren in wetenschappelijk onderzoek En heel veel andere acties inzetten om te bewerkstelligen dat de homeopathie een volwaardige positie in het Nederlandse zorgstelsel krijgt.

Als lid ontvang je: • 4 x per jaar het Homeopathie Magazine • Korting op je zorgverzekering • Korting op producten en diensten in vele webshops • Een Eerste Hulp Pakket t.w.v. € 19,40 Lid worden kan door de bon hiernaast in te vullen of via: vereniginghomeopathie.nl/lid-worden.

19,40

JA

ik word lid van de Vereniging Homeopathie voor € 39,95 per jaar en ontvang een Eerste Hulp Pakket t.w.v. € 19,40.

Achternaam.* Dhr. / Mevr.* Voorletter(s)* Adres* Postcode*

Plaats*

E-mail Telefoonnr.

Bankrekening (Iban) *

Geb. datum

/

/

Handtekening*

Verplicht in te vullen.

Stuur deze bon naar: Vereniging Homeopathie, Antwoordnummer 16156, 1000 TE Amsterdam.

020 617 83 08 www.vereniginghomeopathie.nl