Kwartaalkrant sept-okt-nov 2012

GIjs scholten van aschat & shakespeare

Ann van den Broek en Anouk van Dijk the lady goes, the lady comes

NASRDIN DCHAR & EEN TOUR DE NASR DOOR ROTTERDAM

complete ag enda aug / sep / okt / nov 2012

september/oktober/november 2012

2

Jan Zoet & de wereld om zich heen

3 inhoud 2 Jan Zoet

& de wereld om zich heen

Niets is vanzelfsprekend. Al dachten we een tijd lang van wel. Toen de Rotterdamse Schouwburg in 1988 werd geopend werd het theater gezien als een veilige burcht van beton en glas waarin theaterkunstenaars konden schuilen tegen de bedreigende buitenwereld. Dit seizoen staat het gebouw er een kwart eeuw en het is alsof het theater binnenste buiten is gekeerd.

4 GIjs scholten van aschat

& shakespeare

7 Hans Aarsman

8 wunderbaum

10 Ann van den Broek en

Anouk van Dijk

the lady goes, the lady comes

14 ro theater

16 NASRDIN DCHAR

& EEN TOUR DE NASR DOOR ROTTERDAM

22 all the world is a stage

Bloedsomloop De Rotterdamse Schouwburg staat meer dan ooit in verbinding met de stad en de wereld die ermee is verknoopt. Van het plein loopt u zo de foyer in en daar gebeurt het al: muziek, debat, acts, radio-opnamen en performances maar ook flexwerkers aan de koffie en feestgangers met een goed glas wijn. De entree als kloppend hart. Vandaar vertakt de bloedsomloop van de schouwburg zich naar de Grote Zaal, de Kleine Zaal en de Krijn Boon Studio bovenin, met dit seizoen weer de - volgens ons - best mogelijke programmering van theater, dans, jeugdtheater, muziektheater en opera. Optredens uit de hele wereld, vol kwaliteit en avontuur, een bezoek meer dan waard. Soms zijn ze bijtend intelligent, dan weer vrolijk makend of tot nadenken stemmend. Wat ze gemeen hebben is dat de podiumkunstenaars die we uitnodigen zich niet willen afzonderen in een beschermende cocon, maar met u de wereld willen ervaren.

Veerkracht Evenmin vanzelfsprekend blijkt de gedachte dat kunst zoveel waarde heeft dat een samenleving er in wil blijven investeren.

Steun voor kunst staat de laatste tijd vaak ter discussie en moet tegenwoordig op allerlei manieren worden verdiend en afgedwongen. Het komend seizoen zal roerig worden. Met veel veranderingen, als gevolg van forse bezuinigingen op cultuur. Ook in de schouwburg en bij onze huisgezelschappen. Vertrouwde gezichten verdwijnen, nieuwe dienen zich aan. We nemen onze pet af voor Bonheur, OT en Dance Works Rotterdam, die een ongewisse toekomst onder ogen moeten zien. We slaan de handen ineen met het Ro Theater, Wunderbaum en Productiehuis Rotterdam om onze stad van belangrijk theater te (kunnen blijven) voorzien. En we zullen nog meer samen optrekken met al die andere Rotterdamse dans-, jeugd- en muziektheatergezelschappen en festivals.

De cultuursector toont veerkracht en blijkt bereid tot bezuinigingen maar heeft meer dan ooit onze dringende aandacht en zorg nodig. We moeten ons blijven bekommeren om dit groot menselijk goed, dat we ons nooit mogen laten afnemen. Het theater van nu is van wezenlijk belang voor het Rotterdam van morgen. Dus gaan we strijdbaar het nieuwe seizoen in, midden in deze stad. En strijden doe je samen.

Daarom geven we in de Rotterdamse Schouwburg graag ruim baan aan alle soorten van ontmoeting, tussen artiesten en publiek, tussen passanten en blijvers, tussen denkers en doeners; we willen een plek creëren die op een feestelijke, intense en spannende manier de openbaarheid vormgeeft: wat speelt er, wat vrezen we, wat vieren we, wat ambiëren we? Dat wordt hier open en (soms) bloot te kijk en ter discussie gesteld.

23 de warme winkel

24 productiehuis rotterdam

Synergie Ik heb het voorrecht ’s avonds soms te mogen ‘zappen’ langs alle zalen. Dan vallen de parallellen op tussen wat zich op de diverse plekken afspeelt. Inhoudelijke overeenkomsten over actuele thema’s. Een levendige synergie en een gedeeld enthou­ siasme. Mensen komen voor de intimiteit van de ontmoeting – met elkaar en met artiesten – en zijn collectief geraakt door wat zich op het podium afspeelt, voeren diepe gesprekken over aangepakte onderwerpen en genieten van kunstenaars die gul zijn met hun virtuositeit.

Om u nog beter en actueler van dienst te zijn, is onze website sterk vernieuwd. Laat u gidsen door onze programmering, kies de route die bij u past en reageer – graag! – online op onze programmering.

Bovendien brengen we driemaandelijks dit theatermagazine uit, waarvan u nu het eerste exemplaar in handen heeft. We doen dit samen met onze partners Wunderbaum, Productiehuis Rotterdam en Ro Theater. Een blad met een gezicht. Dat niet schroomt om dieper op de dingen in te gaan. Dat gericht is op de inhoud en met zorg is vormgegeven. Met portretfoto’s van Koos Breukel en met veel verrassende interviews, achtergronden, tips en uitgesproken visies. We horen graag hoe u ons nieuwe magazine waardeert.

In de Rotterdamse Schouwburg krijgen voorstellingen de kans iets bijzonders te worden, wanneer u in de zaal laat merken dat u daar zin in heeft. Dan groeit een avond uit tot een ontmoeting waarin het individuele ‘ik’ een gezamenlijk ‘wij’ kan worden.

We willen artiesten zien schitteren, maar ook u, toeschouwers.

Daar is de Rotterdamse Schouwburg toe uitgerust. Daar hebben wij ons best voor gedaan. Er wacht een mooie programmering op u.

Jan Zoet, directeur Rotterdamse Schouwburg

26 Guy Cassiers

een vj-regisseur zonder e-mail

28 complete agenda aug / sep / okt / nov

36 algemene informatie

4

THEATER

Gijs Scholten van Aschat & Shakespeare

THEATER

Het lijkt een Shakespeareseizoen te worden: theater- en dans­groepen storten zich en masse op klassiekers van de wereld­ beroemde toneel­schrijver. Liefst negen Shakespeare-voorstellingen (naar zeven klassiekers) zijn er komende maanden te zien in de Rotterdamse Schouwburg.

Wat verklaart die onverwoestbare aantrekkings­kracht van William Shakespeare? Waarom werken zijn tragedies en komedies zo sterk als spiegel van deze tijd?

5

‘Geweten is slechts een woord dat door lafaards gebruikt wordt.’

Uit Richard III (1592)

door Annette Embrechts

HOE KIJK IK NAAR SHAKESPEARE, DOOR DE OGEN VAN KENNER GIJS SCHOLTEN VAN ASCHAT? Acteur Gijs Scholten van Aschat (53), Shakespeare-kenner bij uitstek, licht een tip van de sluier en introduceert de zeven Shakespeares. Eind augustus opent hij in Rotterdam het seizoen met zijn energieke rock ’n roll vertolking van Richard III, op muziek van Tom Waits. Slechts vier keer te zien: de onweerstaanbare manipulaties van een charmante moordenaar.

Mister Shakespeare zou je hem kunnen noemen, al klinkt dat iets te koket. Maar wie meer wil weten over de grote, blijvende aantrekkingskracht van William Shakespeare is bij acteur Gijs Scholten van Aschat (53) aan het juiste adres. Van Aschat vertolkte vele Shakespeare-karakters, van Richard III tot Romeo & Julia en van Hamlet tot Othello. Hij doceert Shakespeare aan studenten van toneelacademies. En speelt op verzoek met collega Pierre Bokma een Shakespeare-programma bij mensen thuis, op kantoor of tijdens congressen.

‘Je kunt bijna geen menselijke situatie verzinnen of hij komt voor in één van Shakespeares toneelstukken. Dat maakt zijn oeuvre zo sterk en bruikbaar. Hij heeft over macht geschreven, oorlog, liefde, hebzucht, vriendschap, jaloezie, wreedheid, bedrog, politiek, hypocrisie, noem maar op.’ Bovendien, benadrukt Van Aschat, vond Shakespeare zelf dat je een toneelstuk altijd moet spelen als spiegel van de actualiteit: ‘Hij laat het Hamlet letterlijk zeggen in zijn grote monoloog over toneelspel: “Laat je spel een spiegel voor de tijd zijn.” Hij zorgt door zijn losse structuur dat zijn teksten in iedere tijd speelbaar zijn.’

Van alle klassieke toneelschrijvers is Shakespeare volgens Van Aschat het meest los in zijn vorm. ‘De Grieken en Racine kennen eenheid van plaats, tijd en handeling. Shakespeare springt lustig door de tijd, een lange scène kan gaan over 3 minuten uit iemands

leven, om vervolgens vier jaar vooruit te hoppen.’ Bij het bewerken van Shakespeare ziet Van Aschat tegenwoordig vaker dat regisseurs één thema uit het stuk halen en daarmee een statement maken over deze tijd. Bijvoorbeeld bij de performancie-achtige voorstelling Macbeth van Toneelgroep Amsterdam (regie: Johan Simons): ‘Fedja van Huet speelt daarin een man die getraumatiseerd terugkeert uit een oorlog.

Hij verandert in iemand die hij eigenlijk niet wil zijn. Zijn sym­ biotische relatie met Lady Macbeth wordt in deze bewerking niet ten volle benut. Dat zag ik wel weer bij Pierre Bokma en Marieke Heebink in de regie van Gerardjan Rijnders. Die speelden een bezield koppel, bezeten van machtswellust.’

Van Aschat heeft inmiddels veel Shakespeares gezien én gespeeld.

Meer dan tien rollen nam hij reeds voor zijn rekening. Allemaal hoogtepunten, zo ervaart hij zelf: ‘Shakespeare haalt het beste in een acteur naar boven. Als je zijn teksten goed begrijpt en doorgrondt, kun je alles met je rol doen.’ Zijn geheimtip voor de vertolking van een spannend Shakespeare-karakter? ‘Werk thuis heel hard aan alle ins en outs van je tekst, zodat jij op toneel zelf kunt bepalen welke zinnen het publiek goed te horen krijgt en welke zinnen je onder het tapijt moffelt. Dat laatste mag bij Shakespeare. Het is juist niet spannend wanneer toeschouwers iedere zin verstaanbaar krijgen voorgeschoteld; het gaat zinderen wanneer jij als acteur daarmee fabuleert.’ Voor het publiek heeft hij ook nog een tip: ‘Lees van te voren grofweg waar het verhaal over gaat.

Er zijn boekjes met bondige samenvattingen. Je hoeft niet het hele stuk te lezen maar het is fijn als je weet wie de hoofd­personages zijn. Dat maakt het gemakkelijker om tijdens het kijken de gebeur­ tenissen te duiden. En je kunt meer genieten van wat er op het podium gezegd en gedaan wordt. Ik weet van mijzelf hoe het

Gijs Scholten van Aschat in Richard III

kan afleiden als je tijdens het stuk telkens moet bedenken wie wie ook alweer is.’

Van Aschat over Richard III ‘Bij Richard III leidt zijn tomeloze ambitie tot zijn ondergang.

Vergelijk hem met leiders van nu, zoals Berlusconi. Zij worden gedreven door ijdelheid en egocentrisme en zijn alleen bezig de macht te behouden, niet om die macht aan te wenden voor het realiseren van idealen. Richard III is daarin genadeloos doortrapt.

Voor de pauze zie je hoe hij mensen vleit, inpakt en naar zijn hand zet. Na de pauze slaat de paranoia bij hem toe. Uit angst vernietigt hij alles. De mannen laten zich als makke schapen door hem naar de slachtbank leiden. De vrouwen verzetten zich maar betalen de hoogste prijs. Richard ontpopt zich tot een intens wrede dictator.

En het briljante van Shakespeare is dat hij hem zo veel humor geeft dat toeschouwers in de problemen komen met hun sympathie.

Richard speelt bovendien één op één op het publiek: zal ik jullie laten zien hoe het werkt? Prachtig, kijk zo. En het publiek wil wel mee met the bad guy. De muziek van The Sadists in Richard III werkt ook nog eens schitterend op het sentiment. En ik schakel keihard: ik speel het niet met een knipoog. De kunst is alles oprecht te menen: de vleierij maar ook de meedogenloosheid. Dan komen beiden keihard aan.’

Van Aschat over Midzomernachtsdroom ‘Dit is een gelegenheidsstuk dat Shakespeare ooit voor een huwelijk heeft geschreven. Hij heeft drie verhalen door elkaar heen

6

THEATER

‘Je had niet oud moeten worden voordat je wijs was.’

Uit King Lear (1605)

WO 29 aug T/M ZA 1 SEP

Richard III Orkater ZA 8 EN ZO 9 SEP

Midzomer­ nachtdroom Het Nationale Toneel DI 9 T/M ZA 13 OKT DI 4 T/M ZA 8 DEC

Romeo & Julia Scapino Ballet Rotterdam wo 24 okt

hamlet Theater RAST ZA 3 EN ZO 4 NOV

King Lear Het Toneel Speelt DI 11 EN WO 12 DEC

Macbeth Toneelgroep Amsterdam WO 9 JAN

Gijs Scholten van Aschat in Richard III

Timon van Athene Toneelgroep Maastricht WO 8 mei

geweven. Het gaat over de liefde, over toeval en geilheid. Het is heerlijk vermaak, goed geschreven. En Theu Boermans heeft er bij het Nationale Toneel een prachtige enscenering van gemaakt, met een fenomenaal openingsbeeld.’

Van Aschat over Romeo & Julia ‘Het lastige van Romeo is dat het een hele vrouwelijke rol is; die jongen is poëtisch en gevoelig. Ik heb Romeo zelf gespeeld in 1984, net na de toneelschool. Ik was 25, op dat moment ben je juist een vent, en sta je dichter bij Romeo’s stoere vriend Mercutio.

Ik ging naar Het Nationale Ballet kijken dat Rudi van Dantzigs versie danste. Na afloop sprak ik de jongen die Romeo danste, maar wat bleek: hij kende het toneelstuk nauwelijks. Terwijl hij het fenomenaal vertolkte op de emoties van de muziek. Ik realiseerde mij dat ik dat allemaal in mijn eentje moest op zien te roepen.

Je moet eigenlijk 15 zijn om Romeo’s aura te hebben en 35 om zijn gevoeligheid te doorgronden.’

Van Aschat over Hamlet ‘Hamlet is een prachtig stuk over de dubbelhartigheid van verzet. Het is ook ingenieus door zijn structuur, zijn theatrale vorm. In de beroemde monoloog van Hamlet in de derde acte legt Shakespeare uit wat de kracht is van toneel: speel het als een spiegel van de tijd. Probeer een stuk zo te spelen dat mensen voelen dat het over hun bestaan gaat. Gek genoeg zijn Shakespeares stukken daarvoor ook keer op keer misbruikt, maar hij nodigt in zijn vorm er toe uit om het naar je hand te zetten. Ik zag een keer een Poolse Hamlet waarin je de Russische overheersing kon terug­lezen in de wijze waarop de macht werd neergezet.’

Van Aschat over King Lear ‘Een van de fascinerendste maar ook complexe stukken van Shake­speare. De rücksichtslosheid valt op. Lears jongste dochter Cordelia is bijvoorbeeld enorm rigide in haar eerlijkheid. En dan laat Shakespeare haar sterven, het enige zuivere in het hele stuk.

Haar treft hetzelfde noodlot als Ophelia in Hamlet. Worden zij slachtoffer van de situatie? Of is het een straf? Dat blijft fasci­ neren. Ook de parallellen tussen de verschillende situaties zijn prachtig qua structuur. Sommige teksten van de nar zijn nauwe-

lijks te doorgronden; die zijn echt abracadabra. Andere dialogen zijn in ritme en taal zo weergaloos, die kun je zo verfilmen.

Shakespeare is een meester in het voeden van het gevoel door woordherhalingen. In Othello jongleert hij bijvoorbeeld met het woord ‘denken’ en in King Lear met ‘wind’ en ‘blazen’; dat is puur genieten. Ik herinner mij John Kraaijkamp als Lear: de worsteling van hem met de rol viel samen met de worsteling van het personage. Memorabel.’

‘Wat zegt een naam? Dat wat wij een roos noemen, zou met elke andere naam even heerlijk ruiken.’

Uit Romeo & Julia (1595)

Van Aschat over Macbeth ‘Macbeth gaat over de aantrekkelijkheid van de macht en de grilligheid van het kwaad; hoe macht zo veel invloed op je heeft dat je over lijken gaat, ten koste van je eigen normen en waarden.

Macbeth roept door zijn daden maar ook door zijn denken het noodlot – dat al door drie heksen is voorspeld – over zich af. De natuur speelt ook een grote rol in Macbeth. “De wereld raakt uit haar voegen.”, staat ergens. “Wat is er aan de hand met dit land, dat dit gebeurt, de orde is zoek.” Geweldige tekst.’

Van Aschat over Timon van Athene ‘Moeilijk stuk omdat het zich sterk rondom de hoofdpersoon afspeelt. Timon heeft bijna geen grote opposanten. Het is een eenzame rol om te spelen. Het stuk wordt ook niet vaak opgevoerd.

Ik ben benieuwd hoe Arie de Mol het gaat regisseren. Wel een interessant thema: de hypocrisie van vriendschap. De steenrijke Timon helpt iedereen en geeft uitbundige feesten. Maar wanneer zijn fortuin is verkwist droogt zijn vriendenschaar snel op.

Ik speelde zelf een keer in het stuk, naast Mark Rietmans als Timon. Pierre Audi regisseerde toen alle mannen van Toneelgroep Amsterdam. Erg gezellig. Maar ik vind De Koopman van Venetië een geslaagder stuk over een vergelijkbaar thema.’

Romeo en Julia Toneel­ huis / Mokhal­ lad Rasem do 9 mei

Romeo en Julia Het Na­ tionale Ballet kijk voor meer informatie in de agenda achterin of op www.rotterdamseschouwburg.nl

7

DE KUNST VAN HET KIJKEN Hoe fotograaf Hans Aarsman op het podium belandde…

parkeergarage Bijenkorf, uit De Aarsman Projectie

door Hans Aarsman foto Bob Bronshoff

HAns Aarsman

Wekelijks heeft hij een rubriek in De Volkskrant: De Aarsman Collectie. Uit het aanbod van tienduizenden nieuwsfoto’s kiest deze observerend fotograaf één beeld.

Dat voorziet hij van zijn onnavolgbaar commentaar. Opmerkingen zoals alleen Aarsman die kan maken. En die de lezer sturen naar details die anderen achteloos over het hoofd zien.

Aarsman is een meesterkijker én een dubbeltalent: fotograaf en schrijver. Nu blijkt hij zich ook nog thuis te voelen op het podium.

Tijdens De Aarsman Projectie introduceert hij toeschouwers in de kunst van het kijken, in zijn kunst van het kijken. Speciaal voor deze kwartaalkrant neemt Aarsman zichzelf een interview af. Over hoe een meesterkijker op het podium belandt.

‘De directrice van de Kleine Komedie zocht voor de pro­gram­mering van seizoen 2011 naar een paar onderhoudende lezingen. Haar dochter had een lezing van mij gezien op TEDxAmsterdam 2010. Ze keken hem terug via internet. Zo ontstond het plan om mij een avondje te laten optreden met meerdere mensen.

‘Met anderen, moet dat?’, zei ik. ‘Ik doe het net zo lief in mijn eentje.’ Wist ik veel. Ik had heel wat lezingen gegeven de laatste jaren.

Soms gebeurt er iets. Je staat voor die zaal, een eind verderop zitten mensen op stoeltjes stilzwijgend naar je te kijken. Ik heb het altijd een houterige bedoening gevonden. Soms breek je daar doorheen, ontstaat er iets gezamenlijks, dat voelt bijzonder. Ik wilde dat leren oproepen, aanslingeren. Dat zo’n avond niet bestaat uit mensen die iets opvoeren en andere mensen die daarnaar zitten te kijken. Maar uit contact met een actieve zaal.

De voorstelling gaat over verwachtingen die ons zicht belemmeren en hoe we door die verwachtingen heen kunnen breken. Daarbij heb ik de zaal nodig. Ik stel vragen, er wordt geroepen, er is een quiz. Anderhalf uur maar, wat ging het snel voorbij, krijg ik achteraf vaak te horen.

En: het was net of je tegenover mij aan tafel zat. In de artiestenfoyer in de Kleine Komedie hangt een monitor met beelden van bewakings­ camera’s. Het grootste beeld is dat van de ingang. De avond van de première zag ik de mensen binnenkomen, hun jassen inleveren bij de garderobe. Mijn God, dacht ik, die zijn een avondje uit en ik moet zorgen dat het een leuk avondje wordt. Ik ben de zaal ingegaan ruim voordat de deuren open gingen. En gebleven toen het publiek binnenstroomde. Zwaaien naar mensen die ik kende, hier en daar een praatje, het gat alvast dichtend tussen mij en publiek, voordat de voorstelling begon. Bevriende acteurs zeggen dat je het zo heel zwaar kunt krijgen: je komt moeilijk in je rol. Maar ik wil geen rol. Geen andere rol in ieder geval dan eentje uit de verzameling rollen waarmee ik me door het leven sla.

Het mag gek klinken, maar de herhaling, steeds weer dezelfde voorstelling opvoeren, ik heb daar erg naar uitgekeken. Ik heb enige ervaring met het schrijven van monologen voor anderen. Voor Dirk Roofthooft, Josse De Pauw, Tom Jansen en

– de laatste – voor Carly Wijs. Ze hebben allemaal in de Rotterdamse Schouwburg gestaan. In overleg met de acteurs paste ik de tekst hier en daar aan, tot hij zat. Daarna veranderde er niets meer. Sta je zelf op het podium, dan heb je de vrijheid door te blijven zoeken. Om improvisaties die het goed doen, blijvend in de tekst op te nemen. Iedere keer dat ik optreed, ontdek ik iets nieuws. Zie ik verbanden waarmee ik iets kan. Als dat zo doorgaat staat er straks over een jaar een totaal andere voorstelling. Geef ik de voorstelling een andere titel en begin ik opnieuw.’

vr 2 nov

DE AARSMAN PROJECTIE HANS AARSMAN vervolgtip:

Vergeetstuk Tom Struyf vr 30 nov

kijk voor meer informatie in de agenda achterin of op www.rotterdamseschouwburg.nl

8

Detroit dealers — ­ Wunderbaum

EEN HAP UIT ONS GEMEENSCHAPSGEVOEL door Annette Embrechts

De succesvolle theatergroep Wunderbaum legt continu de vinger haarfijn op de verwarring van de mens en zijn grotestadsgevoel. De vijf acteurs - Walter Bart, Wine Dierickx, Matijs Jansen, Maartje Remmers en Marleen Scholten – bekijken met argusogen het verschijnsel van urbanisatie, van netwerken die ons omsluiten, van overdadige informatievoorziening, van tegenstrijdige belangen, van gewone winkelgekte, van overconsumptie, van neiging tot populisme en uniformering. Ze vertalen hun bevindingen samen met vormgevers, dramaturgen, muzikanten, schrijvers, fotografen en filmmakers naar gelaagde (en bijna altijd geslaagde!) voorstellingen die krabben aan ons bewustzijn en bijten naar ons gemeenschapsgevoel.

Juist daarom is Wunderbaum perfect op zijn plek als huisgezelschap van de Rotterdamse Schouwburg. Op deze pagina citeren ze uit hun Veranderlijk Statement, een tekst als een pamflet. Omdat ze het niet kunnen laten met inmenging van de toeschouwers en van henzelf de wereld te overdenken. Ook als het om hun eigen kunstwereld gaat.

9 agenda wunderbaum Beste publiek,

22 – 25 sep

1 – 4 nov

5 – 7 okt

cross culture intercourse radio Wunder­ baum en Hebbel am Ufer

21 – 23 nov

‘In onze voorstellingen zitten verwijzingen naar de politieke actualiteit en naar sociale mechanismes die tonen hoe er wordt onder­handeld over verschillende, vaak tegenstrijdige belangen. Hoe komen in een samenleving verschillende belangen tot hun recht? Belangen van groepen en individuen, belangen die algemeen of hoogst persoonlijk kunnen zijn. Belangen die voortdurend worden verdedigd, in vraag gesteld, betwist, onderhandeld.’

Dit staat in ons ‘Veranderlijk statement’ dat we schreven in 2010, toen Wunderbaum een eigen organisatie kreeg en zich aan de Rotterdamse Schouwburg verbond als huisgezelschap. Vandaag schrijven we 2012.

Wunderbaum heeft, in coalitie met Ro Theater, Rotterdamse Schouwburg en Productiehuis Rotterdam, een positief advies gekregen van de Gemeente Rotterdam. We zijn, bij het schrijven van deze tekst, in afwachting van de beslissing over subsidietoekenning door het Fonds Podiumkunsten.

Het is juli 2012 en we sluiten een erg tumultueus theaterseizoen af: een jaar waarin artistieke, politieke en economische belangen tegenover elkaar in stelling werden gebracht. Er werd heen en weer gescholden tussen politici en cultuur­makers, er werd gevaarlijk getackeld en nagetrapt, er werd beledigd en gespuwd. We gaan ongerust de zomer in.

Soms lijkt het alsof er een rookgordijn is opgetrokken. Artistieke, economische en populistische criteria lopen door elkaar. Wie kan er nog helder nadenken over geld, kunst en maatschappij? Moeten de productiehuizen verdwijnen omdat de Nederlandse belastingen moeten dienen om de Grieken en de Span­jaarden te redden? Hoeveel jaar kan je een post­academische internationale kunstopleiding in Amsterdam laten draaien op de winstpremies van Spaanse en Italiaanse voetballers op het Europees Kampioenschap? Is het met de helft korten op ontwikkelingshulp minder erg dan het verdwijnen van een mimegroep? Het zijn rare, oneigenlijke financiële vergelijkingen maar ze doemen soms op in een populistische discussie over de waarde van kunst.

‘Ons werk wordt gedreven door de energie die vrijkomt tussen onze persoonlijk­heden en de buitenwereld. We voelen ons sterk verbonden met de omgeving waarin werken. We zijn gefascineerd door hoe mensen en groepen zich willen redden in het leven’, zo staat het in ons Veranderlijk statement. Dat dit ‘zich redden in het leven’ zich zo letterlijk zou tonen, hadden we bij het schrijven niet verwacht. Het Nederlandse kunstenlandschap is een slagveld, een gewond lichaam. Maar de situatie is zoals ze is en ze geeft ons geen andere mogelijkheid vanuit onze kracht en overtuiging verder te werken en het systeem te veranderen. We zullen het doen door kunst te maken, door te praten met toeschouwers, journalisten, schouwburgdirecteuren, festivalleiders, politici, bedrijfsleiders, collega’s, opiniemakers.

Songs at the end of the World

Het is een verwarrende tijd, we hebben geen flauw idee hoe we eruit zullen komen. Met Wunderbaum willen we niettemin kansen zoeken.

Elke voorstelling, elke repetitie is een hoopvolle poging greep te krijgen op onze omgeving en een inspirerende communicatie op gang te brengen met de buitenwereld. Elke brainstorm ontstaat vanuit het geloof een nieuwe creatie op te zetten, een krachtige dynamiek in gang te zetten.

Een alternatief te bieden voor de impo­­tentie van de populistische, in slogans denkende politiek. Actie te ondernemen tegen cynisme, tegen een impotent systeem dat niet alleen de kunst, maar ook de multiculturele maatschappij, Europa, de derde wereld, het klimaat, tot verloren gebied verdoemt. Wat een absurde, gek­makende impotentie. We verzetten er ons met alle macht tegen.

We werken artistiek en sociaal, creatief en ondernemend, en dat doen we al zo lang we ons kunnen herinneren. Dat de politiek nu tegenover kunstenaars en gezelschappen een dringende eis tot ‘cultureel onder­ nemerschap’ formuleert, dat is mosterd na een hele lange maaltijd.

Wunderbaum voelt zich opgejaagd en geinspireerd door de hysterie van het heersende wantrouwen. Uitgedaagd door de kloof tussen burgers en politici, tussen klimatologen en bedrijfsleiders, tussen kunstenaars en wijkbewoners, tussen populisten en journalisten. We durven ons werk te omschrijven als een poging de voorwaarden tot empathie en vertrouwen te herstellen.

Wunderbaum hanteert een open, collectieve werkstructuur. Elk van onze voor­stellingen is het resultaat van een nieuwe combinatie van groeps­ leden en extra medewerkers die onafhankelijk, zonder regisseur of leider, tot artistieke beslissingen komen. We werken samen met schrijvers (o.a. Annelies Verbeke, Gerardjan Reijnders, Joachim Robbrecht, Arnon Grunberg), met muzikanten (o.a. Simon Lenski, Bo Wiget, Bo Koek, Jens Bouttery, Rosemary Wilson, Rik Elstgeest, Andrew Claes), met fotografen, filmers en beeldend kunstenaars (o.a. Gerbrand Burger, Tijmen Hauer, Paul McCarthy, John van Oostrum). Onze producties ontstaan in Rotterdam, Detroit, Berlijn, Los Angeles. Wunderbaum werkt vanuit haar basis in Rotterdam en gaat vanaf dit seizoen een verregaande samenwerking aan met de Rotterdamse Schouwburg en met het Ro Theater.

Wunderbaum gelooft in toneelspelen als moderne kunstvorm voor een breed en divers publiek.

Wunderbaum gelooft in haar personages, gelooft in haar liefde voor het acteren.

Wunderbaum gelooft in theater maken en spelen op locatie, buiten het theater, in de wijken, ongeacht de prijs.

Wunderbaum gelooft in constructieve energie, ook al is de situatie dramatisch.

Wunderbaum gelooft in de kracht van Wagner op twee cello’s.

Wunderbaum gelooft in nieuwe samenlevingsvormen en wil die ook uitproberen.

Wunderbaum gelooft in schouwburgen, kunstencentra, festivals, buurthuizen.

Wunderbaum gelooft dat de multiculturele samenleving een feit is, of die nu ‘gelukt’ of ‘mislukt’ is.

Wunderbaum gelooft in elitaire kunst en in populaire kunst.

Wunderbaum gelooft in de kracht van vernieuwing en zelfbevraging.

Wunderbaum gelooft in digitale media en in papieren kranten.

Wunderbaum gelooft niet in de invoering van de wietpas.

Wunderbaum gelooft in risico.

WUNDERBAUM GELOOFT in de doorbraak van de elektrische auto.

12 – 15 dec

Detroit Dealers wunder­ baum

Theater

Hebbel am Ufer (HAU), Berlijn

theater – de keuze

Te zien van 22 – 25 sep, tijdens de Keuze van de Rotterdamse Schouwburg, bij Pietersen US Carcenter, Waalhaven Rotterdam.

Landelijke tournee: 5 – 7 okt in Stadsshouwburg Utrecht, 21 – 23 nov Monty Antwerpen en 12 – 15 dec NTGent.

Tegen de achtergrond van de opkomst en ondergang van de Amerikaanse auto-industrie vertelt Walter Bart het verhaal van zijn opa, een Nederlandse Opel-dealer in de jaren ‘50. Op een zakentrip naar het moederbedrijf General Motors in Detroit ontmoet deze een Amerikaanse soulzangeres met wie hij intiem wordt. In een visuele cross-over van gedramatiseerde documentaire, theater en muziek wordt zijn markante leven verbonden met de romantiek van de Amerikaanse droom. Detroit Dealers wordt een industrieel familiedrama, gevat in filmisch muziektheater.

Acteurs, makers Walter Bart, Maartje Remmers Met Rosemarie Wilson Muziek Bo Koek Muzikanten Jens Bouttery, Andrew Claes Film, vormgeving Gerbrand Burger Lichtontwerp Julian Maiwald Kostuumadvies Lotte Goos Coproducenten Holland Festival, Rotterdamse Schouwburg, NTGent, Pittsburgh Cultural Trust (als deel van haar 2012 Distinctively Dutch Festival)

6 en 7 nov

natives II wun­ derbaum theater

KVS, Brussel

9, 10, 20 en 24 nov

looking for paul wunder­ baum theater

KVS, Brussel (9 en 10 nov) Monty, Antwerpen (20 en 24 nov)

15 –18, 29 en 30 nov

het spookhuis der geschiedenis wunder­ baum Muziektheater

Hebbel am Ufer, Berlijn (15 – 18 nov) Stadsschouwburg, Amsterdam (29 en 30 nov)

3 – 8 dec

rail gourmet wunderbaum Theater

Rotterdamse Schouwburg op locatie in Kriterion (Groot Handelsgebouw)

Maartje Remmers in Detroit Dealers

10

dans

Anouk van Dijk The lady goes ...

dans

11

Ann Van den Broek ... the lady comes.

12

dans

The lady goes, the Twee portretten van sterke vrouwen uit de danswereld: Ann Van den Broek en Anouk van Dijk. Beiden studeerden aan de Rotterdamse Dansacademie, werden choreograaf en richtten een eigen gezelschap op. De een vertrekt naar Australië, de ander betreedt in Nederland de grote zaal. door Annette Embrechts

ANOUK VAN DIJK (1965, Velp) Ze maakte naam met vallen.

Gecontroleerd vallen wel te verstaan.

Anouk van Dijk ontwikkelde een dans­ techniek – de zogenaamde counter­ techniek – waarbij het lichaam flink uit het lood kan hangen, tegen het vallen aan. Dansers leren hoe tegengestelde krachten elkaar op­heffen. Inmiddels traint ze docenten in haar techniek en wordt die onder meer gedoceerd aan de Rotterdamse Dansacademie, de school waar haar eigen danscarrière begon.

Deze zomer emigreerde Van Dijk met man en dochter naar Australië. Ze wordt artistiek leider van Chunky Move, het stadsgezelschap van Melbourne.

Half november komt ze even terug, met Rausch, in de grote zaal.

Nederland OF Australië?

‘AUSTRALIË. Ik vind het heerlijk nieuwe dingen te ontdekken: culturen, landen, mensen. Maar in de maanden voor mijn vertrek ben ik Nederland gaan herwaarderen. Het fietsen, de grachten, de theaters, de musea, die internationale atmosfeer. Je wordt je daar meer bewust van op het moment dat je weggaat. De sfeer in Nederland is de laatste 10 jaar wel defensief geworden, helaas, iedereen lijkt vooral bezorgd over z’n eigen belang, er is weinig durf. Misschien worden mensen behoudend om hun rijkdom te beschermen. In Australië valt het me op dat mensen minder negatief, meer zelfvoorzienend en meer ondernemend lijken. Ik kom in een prettig klimaat, waar mensen meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen toekomst.’

Dansen OF choreograferen?

‘CHOREOGRAFEREN. Ik vind niets mooier dan dingen maken uit het niets, dat zit in mijn bloed. Ik heb van jongs af aan nieuwe dingen bedacht, ontworpen, gebouwd. Dansen bleek tijdens mijn jeugd dé manier om vorm te geven aan die onbedwingbare behoefte te creëren. Ik heb altijd veel energie gehad, een drive om dingen in beweging te zetten,

ook letterlijk. Ik beleef de dingen op fysieke wijze. De wereld komt vrij rechtstreeks bij mij binnen, ik ervaar dingen eerst en voorzie ze pas daarna van een interpretatie. Mijn ideeën, gedachten, gevoelens uiten zich in beweging, in beelden en sferen. Ook voor mijzelf is het elke keer weer een verrassing welke nieuwe ideeën zich in mijn lichaam hebben verzameld. Die komen tijdens het repetitieproces naar buiten.’

Klassieke muziek OF elektronische muziek?

‘ELEKTRONISCHE MUZIEK. Er zijn veel prachtige klassieke stukken waar ik graag wat mee zou doen, maar mijn werk leent zich er niet erg voor. Klassieke muziek heeft vaak zo’n grote autonome kracht; het vereist een specifieke benadering om je daar zinvol toe te verhouden. De elektronische muziek die ik in mijn werk gebruik, heeft wel een uitgesproken karakter maar biedt tegelijkertijd ruimte om samen met het licht, het decor en de dansers een onlosmakelijk geheel te vormen. Het werk dat de Australische componist Ben Frost maakte voor Rauch is een uitstekend voorbeeld: sferisch, ruimtelijk én karakteristiek. De componisten met wie ik samenwerk zijn bijna altijd mensen met een klassieke opleiding, die het ambacht beheersen maar net als ik een eigen(tijdse) uitingsvorm hebben ontwikkeld.’

Vallen OF opstaan?

‘OPSTAAN. Als geen andere kunstvorm kun je in dans laten zien hoe de mens zich op het snijvlak beweegt van slagen en mislukken. De symboliek van vallen en opstaan past daar mooi bij. Iedereen ervaart hoe goede plannen inspanning vereisen, en een vermogen te kunnen omgaan met tegenslagen. Dat is de energie die je in mijn werk terugvindt: de overtuiging om dingen op een eigen manier te doen, en tegelijkertijd de bereidheid te accepteren dat alles soms anders loopt. Iedereen kent tegenslag, daarin is niemand uniek. Mensen onderscheiden zich door hun vermogen op te staan en door te gaan. Daarin schuilt voor mij echte schoonheid.’

Les OF optreden?

‘OPTREDEN. Ik heb mijn bewegingssysteem de Counter­ techniek ontwikkeld tijdens mijn carrière als danser. Ik was mij er – vaak letterlijk – pijnlijk van bewust dat de bestaande trainingsmethodes mij niet goed voorbereidden op optredens.

En dus zocht ik een manier waarop dat wel kon, dat heeft geresulteerd in een trainingsmethode waarin vijftien mensen over de hele wereld doceren. De Countertechniek gaat niet over mijn choreografisch werk, maar over het welzijn van dansers: instrumenten waarmee ze zichzelf verder kunnen ontwikkelen. Ik ben blij dat de Countertechniek door zoveel dansers bijna als een soort openbaring wordt ervaren. Ik weet uit ervaring hoe hard het dansersbestaan kan zijn, het is prettig hen daarbij te helpen.

Hoewel ik goed kan lesgeven, ligt mijn interesse vooral in hoe

ik een danser kan helpen grenzen te verleggen op het toneel.

In mijn hart blijf ik altijd een danser, meedansend met mijn dansers.’

Countertechniek OF Grahamtechniek?

‘COUNTERTECHNIEK. De Grahamtechniek heeft absoluut zijn merites, maar de toepassingsmogelijkheden ervan zijn anno 2012 zeer beperkt. Net als andere moderne technieken leer je als student de Grahamtechniek, maar die brengt je niets bij over jezelf of over dansen in het algemeen. Countertechniek traint je lichaam, maar brengt je ook een bewustzijn bij over wat je doet en waarom. Maar mind you: het is geen tovertechniek waardoor je je leven als danser helemaal kunt omgooien.’

Hans van Manen OF Jirí Kylián?

‘Twee uitersten. Ik ben een groot bewonderaar van de magi­ strale wijze waarop Kylián groepen dansers choreografeert als vloeibare honing, maar de geniale vanzelfsprekendheid en muzikaliteit waarmee Van Manen twee dansers door een grote ruimte laat bewegen heeft nog meer mijn respect. Ik houd van zijn humor - subtiel maar scherp, Hollands. Hij betekent zo veel voor de Nederlandse dansgeschiedenis, alle eer die hem met elk jubileum ten deel valt is terecht. Als je opgroeit met zulke grootmeesters kun je niet anders dan zelf een andere koers varen. Dat is de grootste inspiratie uit hun werk: eigenheid moet voorop staan.’

Vertrekken OF aankomen?

‘VERTREKKEN, als ik dan toch moet kiezen. Het is niet dat ik de behoefte heb dingen achter me te laten, maar ik kijk graag vol verwachting naar de toekomst. Ik heb geen angst voor het onbekende. Australië is een geweldig avontuur, ik ben benieuwd wat het me brengt. Maar ik heb ook genoeg verbeeldingskracht zodat ik niet altijd zo’n move nodig heb om mijn ‘reizen’ te ondernemen.’

dans

13

e lady comes

Ann van den Broek (1970, Antwerpen) Ze was een nakomertje in een gezin met twee broers. Een bang kind.

Totdat Ann Van den Broek het dansen ontdekte, als uitlaatklep voor emoties.

Na haar carrière besloot ze te gaan choreograferen. Maar het scheelde niet veel of de Vlaamse gaf na haar eerste solo, twaalf jaar geleden, de pijp aan Maarten. Zo stressvol en zwaar vond ze het ambacht. Terwijl ze als danseres bij Dansgroep Krisztina de Châtel toch aan uitputtingsslagen was gewend. Inmiddels heeft Van den Broek haar eerste decennium als succesvol choreografe achter de rug, runt ze een eigen gezelschap WArd/waRD (NL/BE) en grossiert ze in prijzen en nominaties.

Half oktober is in de grote zaal Domestica te zien: een samenwerking tussen Van den Broek en haar leer­ meester De Châtel. Een voorstelling waarin rake klappen worden uitgedeeld.

Nederland OF België?

‘Geen OF. Ik ben rasechte Vlaamse met ondertussen ook een lange geschiedenis in Nederland. Er is een cultuurverschil, maar voor mij is de combinatie, met alle verschillen verrijkend en relativerend. Dus beide.’

Dansen OF choreograferen?

‘Inmiddels choreograferen natuurlijk. Maar ik mis het dansen af en toe heel erg: jezelf met je eigen lichaam en wezen uiten op het toneel. Toch is mijn grootste obsessie hoe ik mijn volledige verbeeldingswereld, inclusief kleuren en klanken met meerdere lichamen op het toneel kan zetten. Dat is belangrijker en urgenter dan zelf nog op toneel te staan. Ik zou het woord choreograferen niet als enige tegenstelling noemen, regisseren is daar in mijn geval ook inherent aan. Maar ik heb het in het begin wel moeilijk gehad. Na mijn eerste officiële choreografie

dacht ik dat iedereen achterover zou vallen van mijn talent. Dat gebeurde natuurlijk niet. Ik reageerde heftig, huilend ook. Nam alle kritiek heel letterlijk. Tot ik ontdekte dat ik niet iedereen moet willen plezieren maar mijn eigen weg moet volgen. Dat is tot nu toe gelukt.’

Klassieke muziek OF elektronische muziek?

‘Muziek is sowieso inspirerend, welke stijl het ook is. Ik luister en werk altijd vanuit de sound: van elektronische muziek, new wave, rock, alternatieve stijlen… kan allemaal.’

Bier OF Wijn?

‘Als Vlaamse ben ik met veel lekkere biersoorten opgegroeid … maar ik moet eerlijk bekennen dat ik geen bier lust. Alleen ‘ne Kriek’ heb ik in mijn puberjaren kunnen binnenkrijgen. Dus ik kan met 200 procent WIJN! zeggen. En dan witte wijn. Heerlijk.’

Les geven OF optreden?

‘Optreden is lesgeven (grap!). Ik geef en analyseer graag bij het lesgeven. Ik doe dit ook tijdens het creëren. Er zit dus iets gemeenschappelijks in voor mij. Ik ben een gevoelsmens. Ik vind het belangrijk dat mensen zich uiten. Het toneel is daar een perfecte plek voor. En ik investeer graag in het zelfvertrouwen van dansers en ik wil graag meebouwen aan hun uitstraling.

Uiteindelijk vormen zij de climax van mijn fantasiewereld; zij brengen die naar buiten, zij zorgen dat die effect kan hebben op mensen.’

Anne Teresa de Keersmaeker OF Krisztina de Châtel?

‘Euh…Nick Cave and the Bad Seeds…;-)? Anne Teresa’s stuk Elena’s aria was het eerste hedendaagse dansstuk dat ik zag in mijn leven. Het inspireerde mij meteen en gaf mij kracht als opgroeiende vrouw. Later werkte ik als danseres bij Krisztina en werd dit proces verder voltooid onder invloed van haar choreografieën. Allebei dus. Met de ene heb ik gewerkt, met de andere niet, maar beide hebben sterke invloed op mij gehad.’

Grote OF kleine zaal?

‘Afhankelijk van wat bij de aard van een stuk past. Een grote zaal geeft ruimtegevoel en meer afstand tot totaalbeelden, een kleine zaal geeft meer intimiteit en het gevoel dicht op de huid te kunnen zitten…’

Naakt OF gekleed?

‘Beiden, zonder gekleed bestaat er geen naakt en zonder naakt bestaat er geen gekleed. Het esthetische en emotionele spanningsveld tussen deze twee, met hun tegenovergestelde functie vind ik uitdagend en inspirerend.’

do 18 okt

Domestica Dansgroep Amsterdam/ Ann Van den Broek wo 14 nov

RAUSCH anoukvandijk dc meer dans:

Drumming Rosas/ Anne Teresa De Keersemaeker za 15 dec

kijk voor meer informatie in de agenda achterin of op www.rotterdamseschouwburg.nl

14 Brechts Trommelen in de nacht — ­ Ro Theater

Doof en blind voor de wereld om je heen

door Tobias Kokkelmans, Dramaturg Ro Theater

‘Onze keizer heeft gezegd: leer verdragen zonder klagen!’ Dat zijn de woorden van een panisch lachende Mevrouw Balicke in Trommelen in de Nacht, een vroeg toneelstuk van Bertolt Brecht. Het speelt zich af in januari 1919. De Eerste Wereld­ oorlog is voorbij en de Duitse Keizer is dan al lang van zijn troon gestoten. Maar voor mevrouw Balicke is de keizer nog steeds heilig. Ook al spreekt de werke­ lijkheid haar tegen, toch handhaaft zij de status quo van een reeds ter ziele gedragen wereldorde. Buiten is een revolutie ophanden, maar desondanks blijft zij krampachtig vasthouden aan de burgerlijke waarden van weleer. onrust, onzekerheid en wilde paniek De grillige revolutionaire maanden in het Duitsland van 1918/1919 – ook wel de Spartacusopstand genoemd – vormen een haast vergeten episode van de twintigste eeuw. Geen nood: de details van die opstand doen in dit stuk eigenlijk ook niet zo ter zake. Veel pregnanter portretteert Brecht de onrust, onzekerheid en wilde paniek die gepaard gaan met zo’n enorme maatschappelijke ommezwaai. De jonge schrijver – Brecht is krap eenentwintig als hij aan Trommelen begint – weet die sfeer heel goed te treffen.

Diezelfde onrustige sfeer lijkt zich anno 2012 opnieuw af te tekenen. Europa verbrokkelt, onze huizenmarkt stort in, de koopkracht daalt, de politieke barometer zwenkt steeds sneller

heen en weer, kabinetten vallen steeds sneller, en nationale voetbalteams gaan ten onder in excessieve luxe. Zelfs de Mayakalender kondigt het einde der tijden aan. Bangmakerij?

Harde werkelijkheid? Hoe dan ook: ergens sluimert een langzaam groeiend besef dat aan ons gerieflijke leven een houdbaarheidsdatum zit.

Het mooie aan Trommelen in de nacht is dat het niet verzandt in zelfbeklag, maar de toeschouwer een vraag voorschotelt: wat zou jij doen in deze situatie? Brechts toneelstukken gaan eigenlijk altijd over het inzichtelijk maken van keuzes. Zijn personages verkeren vaak in gewetensnood: ga ik hier linksaf of rechtsaf? In Trommelen heeft een aantal personages al een keuze gemaakt; zij zijn doof en blind voor de wereld om hen heen. Mevrouw Balicke bijvoorbeeld. Zij wil het liefst dat alles bij het oude blijft. Haar echtgenoot, Karl Balicke, probeert evengoed de schaapjes op het droge te houden.

Met zijn artilleriemandenfabriek heeft hij tijdens de oorlog veel geld verdiend. Nu Duitsland na de capitulatie door het stof bijt, de soldaten huiswaarts keren en alles op zijn kop staat, stelt hij gewoonweg een nieuw business plan op: voor­taan zal hij kinderwagens produceren.

KEUZES Aan de andere kant staat de besluiteloze Anna, dochter van de Balickes. Vier jaar heeft zij gewacht op de terugkeer van haar geliefde, de soldaat Andreas Kragler. Maar haar vader heeft inmiddels een nieuwe huwelijkskandidaat voor haar gereed: Murk, ook al zo’n oorlogsprofiteur. Dan verschijnt Kragler ten tonele, terug van krijgsgevangenschap in Afrika.

De gedroomde veilige toekomst van de Balickes valt in duigen, hun opportunistische kaartenhuis dondert in elkaar, ook zij weten de dans uiteindelijk niet te ontspringen.

Toch lijken de werkelijke slachtoffers aanvankelijk toch echt Anna en Kragler zelf te zijn. Anna’s liefde voor Murk is slechts ‘vleselijk’; Kragler blijft de man van haar dromen. Alleen is ze nu met Murk verloofd. En dat niet alleen: ze is ook zwanger van hem. Om niet de schande van de familie over zich af te

roepen, móet ze wel voor Murk gaan.

Ze heeft geen andere keus. Of wel?

REVOLUTIE Kragler heeft de oorlog overleefd door vast te houden aan de overtuiging dat hij ooit weer in Anna’s armen zou liggen.

Maar de ontvangst bij thuiskomst is allesbehalve hartelijk.

Hij, de verloren zoon, is niet meer welkom.

Als Anna – tijdens haar verlovingsfeest met Murk – Kragler ook nog afwijst, lijkt hij verloren. Hij raakt op drift, verlaat de wereld van de nouveau riche en parvenu’s, en daalt af in de onderwereld, naar de krochten en kroegen van de allerarmsten. Kragler, die niets meer te verliezen heeft, raakt in de ban van de naderende revolutie. Een opstand waarvan niemand weet te vertellen waarom of waartoe. Te midden van ongeregelde lowlifers neemt hij de wapens op. Dan loopt hij Anna weer tegen het lijf. Haar familie, haar toekomst, alles heeft zij voor hem opgegeven. Maar het is te laat: Kragler draagt nu de verantwoordelijkheid over een marcherende bende die zich richting de brandhaarden begeeft. Hij heeft geen andere keus. Of wel?

15 agenda Ro Theater 5 – 8 sep

16 nov – 2 dec

SLAAF Ro Theater

Heimwee Ro Theater

theater

theater

locatie: Ro Theater

locatie: Ro Theater

Indrukwekkende monoloog waarin Jack Wouterse ons meeneemt naar het hart van de verslaving.

In Heimwee geven Rotterdammers met wortels van over de hele aardbodem vorm aan hun plek van verlangen. John gaat gepensioneerd terug naar Suriname, omdat hij daar vrij is. Betty verlangt naar haar veranda in Indonesië, want hier in Nederland is de deur dicht en praat je tegen potten en pannen.

Allemaal verlangen ze naar daar, maar hebben ook hier hun thuis.

Heimwee wordt een avond vol scherpe observaties en de meest verrassende bekentenissen.

Heimwee is het vervolg op het succesvolle Moeders van Alize Zandwijk.

12 – 16 sep 3 – 5 okt

Trommelen in de Nacht Ro Theater en Rotterdam Philharmo­nic Gergiev Festival theater

20 dec

Woef Side Story Ro Theater theater

Rotterdamse Schouwburg 12 / 13 sept (try outs) 14 sep (première), 15 / 16 sep en 3 t/m 5 okt 2012 Landelijke tournee Rotterdam, Utrecht, Amsterdam en Den Haag met Joep van der Geest, Herman Gilis, Hannah van Lunteren, Sylvia Poorta, Jacqueline Blom, Lukas Smolders en Hans Leendertse muziek Eric Thielemans, Rosa van Leeuwen, Louis Freres, Louis Evrard en Silvain Haenen auteur Bertolt Brecht regie Jetse Batelaan / Alize Zandwijk

22 – 23 nov

DOOD VAN EEN HANDELS­ REIZIGER Ro Theater theater

Erik Thielemans en Hannah van Lunteren in Trommelen in de Nacht Rotterdamse Schouwburg

Het einde van Trommelen in de Nacht is verrassend, zinnen­prikkelend en allesbehalve eenduidig. Kragler maakt zijn keuze, maar de vraag blijft: is hij een held of een lafbek?

Bertolt Brecht velt geen oordeel; hij wil de mens niet mooier maken dan dat hij is. Wel geeft Brecht de toeschouwers een gedachte mee: wie zegt dat als je A zegt, je ook B moet zeggen?

Denk na. Durf te twijfelen. Wees eerlijk. Het is nooit te laat om op slechte keuzes terug te komen. En dat is nog steeds, in tijden van angst en onzeker­heid, een bemoedigende gedachte.

Dood van een Handelsreiziger Arthur Millers meesterwerk door Alize Zandwijk. Geselecteerd voor het Theater Festival 2012, Toneel Publieksprijs en met nominaties Louis d’Or en Arlecchino.

Rotterdamse Schouwburg Een Romeo en Julia voor honden.

De nieuwe hilarische familievoorstelling van Pieter Kramer.

Met o.a. Arjan Ederveen, Alex Klaasen, Elise Schaap en Gijs Naber.

Volg het Ro Theater rotheater.nl

16

THEATER

Nasrdin Dchar & een tour de Nasr door Rotterdam.

THEATER

17

Hij werd geboren in het Brabantse Steenbergen, maar de acteur in hem werd wakker in Rotterdam. Nasrdin Dchar (33) begon als autodidact bij Rotjong en betrad steeds vaker het podium via Het Waterhuis en Rotterdams Lef. Inmiddels is de dertiger een graag geziene acteur op toneel en op het witte doek. Voor dat laatste won hij een Gouden Kalf voor De Beste Acteur, voor zijn rol in de vriendenfilm Rabat.

Dchars gepassioneerde dankwoord van precies drie minuten kwam recht uit zijn hart en ging de halve wereld over. Voor deze kwartaalkrant fietst hij langs dierbare plekken in Rotterdam. door Annette Embrechts foto’s Carel van Hees

‘Ze hebben hier de lekkerste broodjes van Rotterdam.’

De Kop van Zuid Het begon allemaal met een flyer. Een gele flyer, dat herinnert Nasrdin Dchar (33) zich nog precies. Die kreeg hij in zijn handen gedrukt tijdens zijn studie bedrijfseconomie aan de HES in Rotterdam (de Hogeschool): ‘Theatergroep Rotjong zoekt jonge amateurspelers.’. De student uit het Brabantse Steenbergen, net op kamers in een klein hok op de Kop van Zuid, auditeerde. Dchar werd aangenomen voor een rol in de voorstelling Rauwrouw, over afscheid nemen, naar een toneeltekst van Oscar van Woensel. ‘Ik speelde een jongen uit een gang, die het leven beschouwde als een

grote grap en het liefst Al Pacino imiteerde, en Robert de Niro.

Maar daarachter zat een hoop ellende. Ik kon heerlijk uitpakken door allemaal filmhelden neer te zetten. Dat deed ik als tiener al graag: bad guys naspelen van het witte doek, vooral uit Bolly­ woodfilms. Mijn vader reed speciaal naar Bergen op Zoom om die te huren.’

In een lovende recensie in het Rotterdams Dagblad werd Dchar een uitblinker genoemd. ‘Kun je nagaan: mijn eerste voorstelling en direct een recensie in een krant!’. Het succes bracht hem aan

‘Ik was even een open boek. Iedereen wilde alles van mij weten.

Over mijn angsten, mijn Marokkaanse herkomst, mijn protest tegen Wilders en Verhagen. Nu mag dat boek langzaam weer dicht. Ik wil weer wat meer mysterie rond mij heen.’

het twijfelen. Zou hij, autodidact, Brabander van Marokkaanse herkomst en bezig aan een economiestudie, van acteren zijn vak kunnen maken? ‘Regelmatig zat ik daarover na te denken, hier langs het water, onder de Erasmusbrug.’ zegt hij, fietsend over de kade. ‘Natuurlijk heb ik mijn studie afgemaakt. Afhaken is in onze familie geen optie. En op de HAVO hing in het lokaal Engels een poster die ik nooit zal vergeten: ‘A quitter never wins and a winner never quits.’ Maar ik hoopte ondertussen wel dat acteren mijn ding zou worden.’

William Boothlaan en Witte de Withstraat We fietsen door Rotterdam, langs plekken met betekenis voor de theater- en filmcarrière van Nasrdin Dchar. Vorig jaar werd de aimabele acteur nieuws door een emotioneel dankwoord van drie minuten, na het winnen van een Gouden Kalf voor zijn rol in de kameradenfilm Rabat. Zijn woorden over angst, passie, trots, dromen, Marokkaan, Nederlander en moslim, galmden nog lang na. Die heftige tijd ligt achter hem, zegt hij nu. ‘Ik was even een open boek. Iedereen wilde alles van mij weten. Over mijn angsten, mijn Marokkaanse herkomst, mijn protest tegen Wilders en Ver­hagen. Nu mag dat boek langzaam weer dicht. Ik wil weer wat meer mysterie rond mij heen.’

De succesvolle acteur wil graag op de foto met Lien en Selton van Warung Mini, een zaakje even verder op in de Witte de Withstraat, bekend om zijn Javaanse, Indische en Surinaamse gerechten. ‘Als ik bij het Ro Theater repeteer haal ik hier minstens twee keer per week een broodje pom of een saoto soepje. Iedereen moet hier komen eten. Ze hebben de lekkerste broodjes van Rotterdam.’

Ook voor het Ro Theater wil hij graag een lans breken. ‘Te weinig Rotterdammers kennen dit markante gebouw en deze bijzondere theatergroep. Rotterdam is toch een stugge stad. Mensen zijn moeilijk te bereiken. Pas na veel mond-op-mond-­reclame dringt het tot bewoners door dat ze iets moois kunnen gaan zien.’ Dchar speelde bij het Ro in de emotionele, gelauwerde voor­stelling Branden. En hij was afgelopen seizoen te zien in Kust, als verscheurde zoon die zijn Libische vader in diens geboorteland wil begraven.

In maart en april staat hij tegenover Jack Wouterse in Oedipus, bewerkt door (toevallig weer) Oscar van Woensel. ‘We moeten nog een eerste tekstlezing hebben. Maar ik vind het een superheftig verhaal. Spannend om daarin een zoon te spelen die zonder het te weten zijn vader vermoordt en zijn moeder huwt.’

Schouwburgplein Als Dchar voor de Rotterdamse Schouwburg staat, knippert hij even met zijn donkerbruine ogen. Hij denkt terug aan vijf jaar geleden, toen hij hier voor het eerst mocht optreden. ‘Dat ik op dat grote podium mocht staan, waar al die grote artiesten hun opwachting maken, ongelooflijk. Toen ik begon met acteren kon ik daarvan alleen maar dromen. Het is elke keer nog steeds een kick hier te staan.’ Eind oktober speelt hij zijn solo Oumi (Marokkaans voor ‘moeder’) in de kleine zaal: een tekst van Maria Goos over de levensstrijd en de levenslust van zijn Marokkaanse moeder in het bijzonder en van deze generatie allochtone moeders in het algemeen. ‘Ze worden soms zo gemakkelijk vergeten. Ze zijn naar Nederland gekomen, hun man achterna, in de hoop weer terug te keren. Dat gebeurde niet. Ze zaten thuis met kinderen en moesten zich zien te redden in een land waar ze niemand en niets kenden. Voordat ik deze voorstelling maakte, wist ik bijna niets van mijn moeders ver­leden. Totdat ik met Maria een week ging logeren bij mijn ouders in Marokko en we veel familie hebben ontmoet. Toen kwamen de verhalen los.’

‘Vrouwen als mijn moeder worden soms zo gemakkelijk vergeten. Ze zijn naar Nederland gekomen, hun man achterna, in de hoop weer terug te keren. Dat gebeurde niet.’

De heer en mevrouw Boskamp zijn bezoekers van het eerste uur en Schouwburgers.

De heer en mevrouw Boskamp schouwburgers

Waarom zijn jullie enthousiast over de Rotterdamse Schouwburg?

‘Vanwege de gastvrijheid, gezelligheid en de repertoire­keuze.

Jullie halen de grote klassieke voorstellingen binnen maar ook experimentele dingen zoals De Keuze van de Schouwburg. We komen hier allebei al vanaf ons 16e!’

‘Waar het om gaat in het theater? Theater is het middel, het doel is de communicatie daarna, je praat over de voorstelling, vond je het leuk, vond je het interessant, je drinkt met elkaar een glas wijn, maar na een kwartier gaat het over: hoe gaat het met je gezin, waarheen ga je op vakantie, de politiek? Dus je krijgt een andere communicatie: en dat is eigenlijk het doel van de schouwburg!’

‘Wij zijn hier uit en thuis, we zijn hier eigenlijk geboren en ik heb hier natuurlijk gewerkt.’

vr 26 en za 27 okt

Oumi Theater Bellevue / Nasrdin Dchar wo 14 – zo 17 mrt di 2 en wo 3 apr

Oedipus Ro Theater Meer Toneel:

Prinses van Tuig en Richel Theatergroep Siberia

Mogen we jullie bestempelen als Rotterdamse Schouwburg-experts?

‘Nou, we hebben natuurlijk veel gezien maar het blijft voor ons natuurlijk altijd weer een verrassing. En we leren altijd, we zijn bijvoorbeeld al twee keer naar Dood van een Handelsreiziger geweest, en ik ben het met de regie niet zo eens maar zoals die mensen speelden, ze spelen gewoon het decor weg. Het werd zo goed gespeeld, en zo perfect gedaan terwijl je in het decor eigenlijk geen dakloze zou laten slapen.’

Vervolgtips voor heer en mevrouw Boskamp:

Trash Cuisine Belarus Free Theatre zo 7 okt

King Lear Het Toneel Speelt za 3 en zo 4 nov

di 13 – do 15 nov

Cloaca Maria Goos zo 16 dec

kijk voor meer informatie in de agenda achterin of op www.rotterdamseschouwburg.nl

Hans Merts is fervent bezoeker van de Rotterdamse Schouwburg en recensent.

hans merts bezoeker en recensent

Waarom bezoek je de Rotterdamse Schouwburg?

Liggen daar, in het verre Marokko, ook de wortels van zijn natuurlijk acteertalent? Dchar gaat het uitzoeken, dit seizoen.

Meer wil hij er nog niet over zeggen. ‘Het is nog geheim en heeft iets met televisie te maken.’ In zijn familie – twee zussen, één broer – heeft niemand een artistieke achtergrond. Terwijl de jonge Dchar al niets liever deed dan zich verkleden, als swingende Michael Jackson, strijder Hamza (Abdellah Geith) uit de histo­ rische film Al Risalat en Sonny uit Miami Vice. ‘Zodra ik een film zag, moest ik die nadoen. Met kleren en al.’

Na zijn succes bij Rotjong kreeg Dchar nieuwe kansen bij Het Waterhuis en Rotterdams Lef (gefuseerd tot Theatergroep Siberia). Hij is ze er dankbaar voor. Vooral voor de ervaring in het spelen voor jongeren, op scholen. ‘Dat vind ik nog steeds geweldig om te doen. Je moet hun aandacht afdwingen; die is niet vanzelfsprekend. Met verhalen en humor komt het altijd goed. Wat ook werkt: nadoen hoe jongeren op andere scholen reageren. Dan komen ze los en krijg je soms de mafste reacties.

Ik krijg er energie van. Ik word al blij als één van hen naar mij toe komt om te zeggen hoe te gek hij of zij het optreden vond.’

Kralingse Plas Dchar woont nu met zijn vriendin Amy Donk, maatschappelijk werkster, in Rotterdam, op een etage in de buurt van de Kralingse Plas. Hij kent haar uit Steenbergen en hoopt met haar kinderen te krijgen. In het groen van de Kralingse Plas gaat hij vaak met haar chillen. ‘Die horizon is fijn om bij uit te waaien.’ Hij gaat er graag hardlopen om zijn hoofd leeg te maken of om na te denken over kunst en politiek. Hij kan er zijn angsten laten varen, zijn zorgen om de verharding in Nederland. ‘Ik hecht waarde aan een zorgvuldige omgang. No matter what iemand gelooft, je moet respect voor elkaar opbrengen.’ Zou Dchar zich een wereld­ ver­beteraar willen noemen? ‘Nee, nee’, haast hij zich te zeggen.

‘Kon ik dat maar zijn! Had ik die macht maar.’ Voorlopig vecht de acteur zijn eigen vrolijke en particuliere strijd uit op het podium en het filmdoek. Met rollen in voorstellingen als Oedipus en in films als Süskind en De Troon. Gelukkig heeft hij nog opdrachten en ideeën genoeg. En zegt hij, terwijl hij nog één keer tijdens de Tour de Nasr zijn fiets parkeert tegen de muur van de Rotter­damse Schouwburg. ‘In dit vak is er geen tijd om op je luie reet te gaan zitten en te wachten tot iemand je belt.

Je moet je kansen zelf pakken.’

‘Omdat je in de Rotterdamse Schouwburg voorstellingen kunt zien die je ‘soulfuel’ zou kunnen noemen; voeding voor de ziel, voor de geest, voor het intellect. Als je voorstellingen ziet waarbij je overweldigd wordt, die ‘breathtaking’ zijn en waarna je stil de schouwburg uitloopt dan heb je geluk. Dat is waar het voor mij over gaat. En natuurlijk is het niet altijd zo, dat is een beetje een risico van het vak, zoals bij voetbal, soms is een wedstrijd geweldig en soms denk je bij jezelf hebben ze vandaag geen zin ofzo. Maar doorgaans grossiert de schouwburg voor mij in voorstellingen waar ik het gevoel heb een cadeautje te krijgen.

De schouwburg excelleert al sinds jaar en dag in haar programmering, De Internationale Keuze is samen met het Holland Festival de plek waar het gebeurt.’

Welke voorstelling heeft onlangs indruk op je gemaakt?

‘Pearl van Scapino Ballet Rotterdam. De dans was heel mooi en Ed Wubbe wist heel goed de snaar van de barok te raken in beeld en danstaal. En als bonus een tenor die heel mooi gaat zingen. Ga maar zitten en laat je overweldigen. Dit was wel een voorstelling waar je je vrienden naartoe stuurt.’ vervolgtips voor hans:

Romeo & Julia Scapino Ballet Rotterdam di 9 – za 13 okt

De Keuze

wo 19 – zo 30 sep

20

all the world is a stage

De Rotterdamse Schouwburg is nieuwsgierig naar de wereld en op zoek naar het beste van nu.

Met nieuws, theater en festivals uit Rotterdam, Nederland en de wereld. www.rotterdamseschouwburg.nl

John Buijsman speelt SS De Liefde

Nerds on Stage

Stichting FutureBites Een festival voor jongeren en studenten die geïnteresseerd zijn in technologie, innovatie en wetenschap. ‘Certified nerds’ vertellen over het nieuwste van het nieuwste op hun specifieke techno­ logisch vakgebied en wat dat voor de wereld betekent. Daarna zijn er in alle hoeken en gaten van de Rotterdamse Schouwburg tot laat workshops, clinics en experiences.

Virus

een dynamische late-night show Een dynamische late night show op Radio 4 vanuit de hal van de Rotterdamse Schouwburg met wisselende presentatoren, live optredens en muziek. Virus vaagt alle vaagheid, stoffigheid en vooroordelen weg rondom klassieke muziek en alle muziek daarbuiten.

Theatermaker, muzikant en acteur John Buijsman maakte de afgelopen jaren bij Productiehuis Rotterdam diverse muzikale voorstellingen. Vanaf 8 november speelt hij SS De Liefde, een doorleefde solovoorstelling vol melancholie en zilte zeemansliederen van het gevoelige soort. Buijsman blikt terug op een verdwenen wereld en het zware bestaan van arbeiders en zeelui.

Hij groeide zelf op bij de zeemanswijk Katendrecht, de internationale vrijstaat De Kaap op Rotterdam-Zuid. De tekst is van Peer Wittenbols, Rob Ligthert regisseert. Keimpe de Jong, Michel Banabila en Cok van Vuuren verzorgen de muziek.

do 8 nov – zo 9 dec

wekelijks vanaf DO 20 sep

Fenixloods 1 op Katendrecht, 20.30 Kijk op www.theaterwalhalla.nl

Hal, 22:00 gratis toegankelijk

vr 20 okt

hele gebouw, 20:00 – 02:00

Imagine 2020

Kamervragen

‘Inspiratie is Innovatie’ Tijdens De Keuze introduceren we een nieuwe maandelijkse avond genaamd: KamerVragen. Hier zet een jonge ondernemer zijn duurzame businesscase in ter inspiratie voor de avond. Iedere maand komen ongeveer 30-50 young professionals en creatieven in de Rotterdamse Schouwburg bij elkaar om met de gepresenteerde businesscase gezamenlijk tot één heel goed idee te komen.

Onderwerpen variëren van bio-industrie tot ecofashion en voedselverspilling.

Elke editie nodigen we een jonge kunstenaar uit, die de uitdaging aan wil gaan om (live) de avond vast te leggen in een kunstwerk.

De verbinding tussen kunst en wereld, en prikkelen van publiek rondom het thema duurzaamheid past precies bij de Imagine 2020 programmering van de Rotterdamse Schouwburg.

KamerVragen wordt ism de Schouwburg georganiseerd door de ‘duurzame Rotterdamse incubators’ Enviu en Dnamo. Deelname is gratis. Inschrijving noodzakelijk via marloes@dnamo.nl

Oefen mogelijke toekomsten met Case for Optimism, denk mee over een duurzame businesscase bij KamerVragen, laat je verrassen door Maartje Remmers die drie ronkende sexy auto’s speelt in Detroit Dealers, luister naar het muzikale veldwerk over het Rotterdam van de toekomst door Susies Haarlok, test een elektrische auto, en zit op het gerecyclede design van de Bende.

maandelijks vanaf wo 26 sep

Hal, 20:30 Daarna maandelijks, kijk op www.rotterdamseschouwburg.nl voor de exacte data.

Deze tijden van financiële crisis, oprakende fossiele brandstoffen en klimaatverandering vragen om actie.

Kunst kan daar een cruciale rol in spelen. Door prikkelende vragen op te roepen, mogelijke toekomsten te formuleren en sprankelende voorstellingen te maken. De Rotterdamse Schouwburg programmeert rondom duurzaamheid onder de naam Imagine 2020. Imagine 2020 is een Europees netwerk van festivals en theaters, waaronder de Rotterdamse Schouwburg, die zich gezamenlijk inzetten voor een duur­zamere toekomst dmv artistieke projecten.

Tijdens de Keuze zijn er verschillende Imagine 2020 programma-onderdelen (19 – 30 september): Wunderbaum Detroit Dealers – 22 – 25 sep KamerVragen – 26 sep Virus Imagine editie – 20 en 27 sep Case For Optimism – 28 sep Susies Haarlok Veldwerk Rotterdam – 29 sep De Bende – doorlopende installatie

Dood van een Handels­­reiziger

Ro Theater Een van de must-sees van dit seizoen is de klassieker Dood van een Handels­ reiziger van het Ro Theater. De voor­ stelling ging in oktober 2011 in de Rotterdamse Schouwburg in première en werd geselecteerd voor het Nederlands Theater Festival en genomineerd voor de Toneel Publieksprijs. Bovendien is Herman Gilis voor zijn rol als handels­ reiziger Willy Lohman genomineerd voor de Louis d’Or, de prijs voor beste mannelijke hoofdrol. Gijs Naber kreeg de nominatie voor beste mannelijke bijrol (de Arlecchino) voor zijn vertolking van Biff Lohman, de zoon van Willy. do 22 en vr 23 nov

Grote Zaal, 20:15

21 Geen Daden Maar Woorden Festival

De nieuwe generatie schrijvers: ontmoet ze als eerste! Wie snel een overzicht wil van schrijvers die staan te trappelen om de Nederlandse letteren binnen te stormen, kan goed terecht bij Geen Daden Maar Woorden Festival. Het festival geeft ook ruimte aan gevestigde artiesten, dans­ performances, theater (animatie)films, concerten en onverwachte gastoptredens.

Uniek zijn de eigen producties waarin verschillende disciplines verrassend gecombineerd worden, zo danst Scapino Ballet Rotterdam op het tekstritme van een dichter.

Illegaal theater uit Wit-Rusland Op zondag 7 oktober komt Belarus Free Theatre weer naar Rotterdam.

De groep werd opgericht in 2005 door het echtpaar Natalia Kaliada en Nicolai Khalezin, als een artistiek protest tegen de dictatuur van president Loekasjenko.

Omdat ze niet tot het officiële Staats­ theater behoren, zijn ze per definitie illegaal en is elke opvoering strafbaar.

Meerdere leden van de groep hebben gevangen gezeten. Het Belarus Free Theatre speelt hun voorstellingen in woonkamers en op geheime locaties.

Het gezelschap wordt ook regelmatig uitgenodigd door prestigieuze inter­ na­tionale podia en festivals, van de New Yorkse LaMama tot het Festival van Edinburgh. In 2008 speelde het

gezelschap uit Wit-Rusland drie politieke voorstellingen tijdens De Keuze in de Rotterdamse Schouwburg. Dit jaar komen ze terug naar Nederland, in het kader van Imagining Europe van de European Cultural Foundation in De Balie in Amsterdam. Hun nieuwe voorstelling heet Trash Cuisine.

za 6 okt

Hele gebouw, 20:00

Trash Cuisine gaat over geweld; over pogingen van een samenleving, een groep of een individu, het leven van een mens af te nemen. Op basis van teksten van William Shakespeare, voor wie in zijn stukken de doodstraf ook niet vreemd was, ontstaat een emotionele vertelling, begeleid door live muziek.

Zo 7 okt

Grote Zaal, 20:15

Noorderzon Hotel Modern

Dagboek van het kamermeisje van Hotel Modern Beste lezers, Ik ben kamermeisje bij theatergroep Hotel Modern.

Ik ben ijverig, nieuwsgierig en niet discreet. Hierbij wat fragmenten uit mijn dagboek.

5 mei 2012. Aangekomen in Krakow, waar we Kamp gaan spelen, vlakbij Auschwitz. 1000 jongeren uit heel Europa zijn per trein hier naartoe gekomen. Ze bezoeken het kamp, praten met een overlevende en zien daarna onze voorstelling.

9 mei 2012. Tijdens de voorstellingen was de spanning te snijden. We waren op het Poolse journaal. Een cameraman richtte tijdens een donkere scène een felle lamp op de toeschouwers om ze te filmen. Na de voorstelling hebben we hem de huid volgescholden. Hotel Modern gaat trouwens Kamp ook weer een keer in de schouwburg in Rotterdam spelen, ze weten alleen nog niet wanneer.

27 juni 2012. Ik ben mijn zwabbers kwijt.

28 juni 2012. De zwabbers zijn terecht. Herman heeft ze alle vijf gebruikt om een baard van God te maken voor de nieuwe voorstelling, die in december in première gaat.

De titel is geheim. vanaf wo 12 dec

Kleine Zaal, 20:30

24 uur cultuur De opening van het culturele seizoen in Rotterdam is uniek. Vanaf zaterdag 15 september vijf uur tot zondagmiddag 16 september vijf uur staat cultuur 24 uur lang in de spotlights in Rotterdam.

Tijdens 24 uur cultuur wordt Rotterdam gedomineerd door theater, dans, beeldende kunst, muziek en film. U krijgt de kans om gedurende een etmaal lang te proeven en te genieten van een aantrekkelijk, afwisselend en verrassend programma.

De Rotterdamse Schouwburg, het Ro Theater, Wunderbaum en Productiehuis Rotterdam organiseren op zondagmiddag een culturele talkshow in de Hal, waarin het nieuwe seizoen wordt uitgelicht.

Op zondagochtend vanaf 10 uur is de Rotter­damse Schouwburg het centrum van het jeugdtheater; Theatergroep Max., Theatergroep Siberia en MEEKERS tonen hun veelzijdigheid met fragmenten uit Gezocht: konijn, Prinses van tuig en richel en Helaas Pindakaas. Het Ro Theater licht een tipje van de sluier van de nieuwe Kerstvoorstelling Woef Side Story, een hilarische en ontroerende Romeo en Julia voor honden, met een Woef-workshop: Kinderen worden geschminkt als lieve poedel of stoere boxer en samen met de acteurs van Woef Side Story leren ze blaffen als echte honden. Op zaterdagavond en zondagmiddag kunt u ook nog ‘echt’ theater zien: Trommelen in de Nacht van het Ro Theater en Gergiev Festival. za 15 en zo 16 sep

www.24uurcultuur.nl

Het Nederlands Theater Festival

De allerbeste Nederlandse voorstellingen van dit seizoen, die u volgens de jury en publiek niet gemist mag hebben, zijn nog één keer te zien op het Nederlands Theater Festival in Amsterdam.

Rode lopers op het Leidseplein onder de sterrenhemel van het Nederlands theater; de uitreiking van de theaterawards; aan tafel met acteurs en actrices; bekende toneelscènes op het Ajax bordes en exclusieve feesten, debatten en spraakmakende toespraken. Van 1 tot en met 11 september 2011 staan de theaters rondom het Leidseplein open om het theater te vieren tijdens het Nederlands Theater Festival.

De toneelprijzen van seizoen 2011 2012 worden tijdens het Gala van het Nederlands Theater bekendgemaakt. do 30 aug – zo 9 sep

www.tf.nl

Artistiek directeur van Noorderzon Marc Noorderzon Performing Arts Festival Groningen is een internationaal kunstenfestival op het scherpst van de snede met spannende hedendaagse podiumkunsten uit alle delen van de wereld... én een groots zomerfeest in een vrij toegankelijk plantsoen. Een jaarlijks elfdaags festival voor zo’n 135.000 bezoekers uit Groningen, de rest van het land en de rest van de wereld.

Artistiek directeur van Noorderzon Marc Yeoman is sinds juni 2012 ook betrokken bij De Keuze. Samen met Jan Zoet, Maaike van Langen en Judith Blankenberg stelt hij het programma samen. do 16 – zo 26 aug

www.noorderzon.nl

Theaterfestival BIES!

Vier dagen nazomeren met theater, muziek, film, literatuur en eten en drinken in de natuur van de Hollandse Biesbosch in Dordrecht. Theatermaker Ilay den Boer – waarmee de Rotterdamse Schouwburg de komende jaren een aantal copro­ducties zal maken – presenteert hier zijn nieuwste voorstelling Broer.

BIES! is een publieksfestival voor theater in de Hollandse Biesbosch, waarbij het unieke landschap een belangrijke rol speelt. BIES! laat bijzondere voorstellingen zien die zichin de buitenlucht afspelen of in een overkapte locatie die vewijst naar het landschap van de Biesbosch (schapenstal, boswachtershuisje, opslagplaats.

6 – 9 sep

www.festivalbies.nl

22 Cultuurplannen

Vanaf 2013 verandert er veel in het landschap van kunst en cultuur.

Dan begint er een nieuwe cultuurnotaperiode die gekenschetst wordt door grote bezuinigingen. Er is veel over gesproken en geschreven.

Een jaar geleden klonk ‘de schreeuw om beschaving’, ook op het Schouwburgplein, om het toenmalige kabinet duidelijk te maken dat een buitenproportionele bezuiniging op cultuur, en vooral de argumentatie waarmee die werd onderbouwd, niet kon rekenen op steun van een groot deel van de bevolking. Desondanks werden de bezuinigingen onverkort doorgevoerd.

Voor Rotterdam betekent dit voor de podiumkunsten dat het Ro Theater, Scapino Ballet Rotterdam en Productiehuis Rotterdam hun rijksbijdrage gedeeltelijk of geheel verliezen. Voor gezelschappen en instellingen die door het Fonds voor de Podiumkunsten worden ondersteund is het op het moment dat deze krant geschreven wordt onzeker of en hoe ze vanaf 1 januari door kunnen gaan. Het Fonds moet meer dan dertig procent bezuinigen.

Ook de stad Rotterdam is genoodzaakt om 20% te korten op cultuur.

Alle instellingen dienden een plan in dat door de RRKC (de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur) dit voorjaar is beoordeeld. De adviezen waren voor een aantal instellingen negatief. Het Onafhankelijk Toneel, Danceworks Rotterdam en Bonheur behoren tot de grootste slachtoffers in de stad. Dat is een groot verlies. In onze ogen behoren deze gezelschappen tot het culturele DNA van de tweede stad van Nederland.

CONCERTEN in de Rotterdamse Schouwburg In samenwerking met Motel Mozaique organiseert de Rotterdamse Schouwburg regelmatig concerten. Het afgelopen seizoen waren Spinvis, Kytecrash, Zita Zwoon en Katzenjammer in de Grote Zaal te zien. Voor komend seizoen zijn Go Back To The Zoo, Maceo Parker en Tindersticks al geboekt.

Geweest:

Katzenjammer

Gemeenteraadslid Peter van Heemst twitterde tijdens Katzenjammer: #Katzenjammer in de Rotterdamse schouwburg. Een prima poptempel dus.

Music-Hall

Tijdens festival De Keuze is er iedere avond live muziek in de Hal. Met optedens van o.a. Rats of Rafts, Kapok, L’Chaim, Blue Flamingo en Convoi Exceptional. wo 19 – zo 30 sep

Hal, dagelijks rond 22:30 Kijk voor exacte programma en tijden in de keuzekrant en op www.dekeuze.nl.

Maceo Parker

Funk- en soulicoon Maceo Parker zit nog altijd strak in het pak en brengt zijn aanstekelijke muziek allerliefst live.

De vaste gast van het North Sea Jazz Festival navigeert daarbij tussen James Browns jaren 60 soul en George Clinton’s freaky funk en vleugjes jazz en hiphop. Op dinsdag 20 november geeft Maceo Parker

Tegelijkertijd is er ook goed nieuws. Samen met Productiehuis Rotterdam en onze huisgezelschappen Ro Theater en Wunderbaum maakte de Rotterdamse Schouwburg een plan om vergaand samen te werken in het presenteren en produceren van theater in en voor de stad Rotterdam.

Het plan is zeer positief ontvangen door de Raad, desalniettemin zullen de schouwburg en het Ro een bijdrage aan de bezuinigingstaak moeten leveren. Al vanaf dit seizoen zal de samenwerking zichtbaar zijn.

Ook het jeugdtheater in de stad slaat de handen in elkaar. De drie belang­ rijkste gezelschappen, Theatergroep Max, Siberia en de Meekers, gaan op in Maas, een nieuw gezelschap dat vanaf 1 januari theater en dans voor een jong publiek maakt en gevestigd zal zijn in Theater De Gouvernestraat.

met zijn band de enige Nederlandse show in de Rotterdamse Schouwburg.

In de Rotterdamse dans blijven Conny Janssen Danst, Scapino Ballet Rotterdam en Dans­ateliers overeind, zij het dat ook zij het met minder zullen moeten doen.

Grote Zaal, 20:00

Het worden spannende jaren in de podiumkunsten. Het enthousiasme en de gedrevenheid om prachtige voorstellingen te maken en te presenteren voor een groot publiek zijn er niet minder om. Integendeel.

di 22 nov

Go Back To The Zoo

Begin dit jaar gaf de populaire rockband nog een uitverkochte ‘try-out’ show in Rotown waar voor het eerst nieuwe nummers live werden gespeeld. Inmiddels is het nieuwe album ‘Shake A Wave’, een feit. Go Back To The Zoo wordt gepresenteerd door Motel Mozaique, Rotown en de Rotterdamse Schouwburg. wo 21 nov

Grote Zaal, 20.00

Tindersticks

De Britse band presenteerde eerder dit jaar hun nieuwste album The Something Rain. Het album is gemaakt met de bezieling en frisheid die ze hadden in hun beginjaren. vr 9 nov

Grote Zaal, 20.00

De Rotterdamse verkiezingsnacht Verhitte debatten, spraakmakende talkshows, zinderend theater, interactieve workshops, scherpe columns, politieke cartoons...

Zo sluit Rotterdam de dag van de verkiezingen af. De Rotterdamse verkiezingsnacht is een initiatief van De Unie in Debat, Arminius, LOKAAL, Studium Generale, Ro Theater, Productiehuis Rotterdam, Wunderbaum, Goethe-Institut en Rotterdamse Schouwburg. wo 12 sep

Het Schouwburg­ plein is af

viering met Scapino Ballet Rotterdam Er is de laatste tijd veel veranderd bij het Schouwburgplein. Heel zichtbaar zijn de betere opgangen, meer bomen langs de rand en de houten ‘bobbel’ die te gebruiken is voor kleine optredens.

Sommige veranderingen vallen minder op maar zijn wel erg belangrijk om het een prettig plein te maken. Zo is er voor gezorgd dat de vloer een stuk minder glad is: minder kans op uitglijders!

Om te vieren dat de verbouwing van het Schouwburgplein klaar is, treedt op donderdag 6 september Scapino Ballet Rotterdam op. Artistiek leider Ed Wubbe maakte een nieuwe Romeo & Julia.

Met live muziek door een inter­nationaal ensemble én gratis toegankelijk. do 6 sep

Schouwburgplein, 21:00

Stadhuis, 19:30 kijk voor meer info op www.rotterdamseschouwburg.nl

Mediawand

Vanaf september is op de mediawand in de hal dagelijks aandacht voor Mediakunst en Fotografie, ook ziet u daar op de grootste tv van Rotterdam beelden van oud Rotterdam. Er zullen diverse fototentoon­stellingen te zien zijn, bijvoorbeeld een expositie van de Fotovakschool, de inter­actieve installatie Horizons van kunstenaar Geert Mul en Tableau Vivants door de klassen van de fotovakschool.

Ook zullen studenten van de Willem de Kooning Academie en van het Grafisch Lyceum vanuit de hal gaan werken aan de beelden op de mediawand.

Theaterkrant.nl

Lang verwacht en eindelijk gelanceerd: Theaterkrant.nl. Deze digitale theaterkrant, een initiatief van theatervakblad TM, publiceert dagelijks recensies en actueel podium­kunstennieuws. Behalve op professionals richt de website zich ook op een breed publiek, dat zijn eigen mening kan toevoegen aan die van de professionele recensenten (compleet met sterren). De krant verschijnt onder verantwoordelijkheid van TM, waarbij de medewerking van de Kring van Nederlandse Theater­critici een waarborg vormt voor de kwaliteit van de informatie.

Stars and Stripes Op dinsdag 6 november organiseert de Rotterdamse Schouwburg de Amerikaanse verkiezingsavond Stars and Stripes. In Amerika wordt op die datum de 57e vierjaarlijkse presidentsverkiezing tussen zittend president Barack Obama van de Democraten en Mitt Romney van de Republikeinen gehouden.

De Rotterdamse Schouwburg is daar weer bij. Een avond vol debat, theater van ondermeer Ro Theater, Wunderbaum, Productiehuis Rotterdam, veel muziek en reflectie op de eerste ambtstemijn van Obama en natuurlijk de ontwikkelingen van de uitslagen. In de ochtend van 7 november American Breakfast. di 6 en wo 7nov

kijk voor meer info op www.rotterdamseschouwburg.nl

23

de jonge honden van de warme winkel Ze zijn gul, gretig en grappig: Jeroen de Man, Vincent Rietveld, Ward Weemhoff en Mara van Vlijmen. Samen vormen ze de kern van het Utrechts theatercollectief De Warme Winkel, soms uitgebreid met gastacteurs als Maria Kraakman en Anne Fé de Boer.

Op toneel kunnenze schaamteloos te keer gaan zoals in hun ‘blote’ voorstelling over de geschiedenis en betekenis van het nudisme.

Actrice Anne Fé de Boer in Viva la naturisteraçion!

Jeroen de Man: ‘We wilden een voorstelling maken over de geschiedenis en de betekenis van het nudisme. Veel mensen denken dat het slechts om naaktlopen gaat.

Maar het is een hele stroming rond de zoektocht naar vrijheid, naar het lichaam, naar de kern. We zijn volop in bijbehorende rituele gedoken, bedachten dat we dan ook maar naakt moesten spelen. Dat was wennen. Tijdens het repeteren hebben we veel bloot gebadmintond en elkaars lichamelijke min- en pluspunten besproken. Maar in het repetitielokaal je schroom overwinnen is nog iets anders dan op het podium. Wij houden enorm van verkleden en van kostuums. Het naakte lichaam beschouwen we als het basiskostuum.’

Acteur Vincent Rietveld en actrice Mara van Vlijmen in Villa Europa

De Man: ‘We noemen ons wel eens gekscherend het ‘lapjesgezelschap’ of de ‘voeringstoffengroep’. We houden van het ombinden van oude doeken, als schets van een kostuum. Dat spreekt meer tot de verbeelding. We willen de aankleding uit een bepaalde tijdsperiode niet perfect realistisch nabootsen maar met vage contouren, als een dromerige herinnering. En we lezen altijd onwijs veel over ons onderwerp. Boekenkasten vol. Het hele oeuvre van een schrijver of een hele serie over een tijdperk. Gelukkig verdelen we het onderling, want er valt bij ons wel een boekenkast om per voorstelling.’

door Annette Embregts Ze kunnen ook intens ontroeren, in onbevangen portretten van breekbare kunstenaars. En ze zoeken naar nieuwe rituelen als houvast voor deze verwarrende tijden. Of ze nu voorstellingen maken over excentrieke kunststromingen of over historische gebeurtenissen, altijd weten ze de toeschouwer te overrompelen.

Dit seizoen maakt De Warme Winkel een vliegende start.

In september is de groep als enige gezelschap met twee voorstellingen geselecteerd voor TF, de jaarlijkse best of van het voorbije seizoen: Alma en Viva la naturisteraçion!.In Vlaan­deren zijn ze uitverkozen met San Francisco. Die voorstelling spelen ze samen met Luitenantenduetten ook op het OT Festival in Rotterdam eind augustus en begin september. En in de Rotterdamse Schouwburg zijn ze eind november een week lang te zien met Toneelgroep Oostpool in Jandergrouwnd (fonetische uitspraak van underground), een grauw­geestige visie op de Moskouse subcultuur van de illegale kunstscene uit de jaren zeventig en tachtig. Het decor koopt De Warme Winkel straks in Rotterdam, bij de plaatselijke kringloopwinkel. Misschien ziet u uw eigen schemerlamp terug in een obscure rol. Want gekheid en schoonheid gaan graag hand in hand, bij De Warme Winkel. Een sprekend portret in drie foto’s.

wo 28 nov – za 1 dec

underground de warme winkel/toneel­ groep oost­ pool meer erik whiendo:

Tsjechov Toneel- groep Oostpool 7 maart

Wachten op Godot Toneelgroep Oost- pool 7 mei

kijk voor meer informatie in de agenda achterin of op www.rotterdamseschouwburg.nl

Acteur Vincent Rietveld en acteur Ward Weemhoff in Luitenantenduetten

De Man: ‘Deze luitenanten verdedigen de kunst. Ze spelen op leven en dood in een bunker, voor vijftig mensen per avond. Dit is de marginale plek waartoe kunst in onze samenleving veroordeeld dreigt te worden. We vinden de officier een fijne nostalgische figuur die symbool staat voor De Man, de Heldhaftige. Het is een iconisch beeld dat vaker opduikt in onze voorstellingen. De kunst ligt onder vuur en wij willen haar met hart en ziel verdedigen. Daarvoor gebruiken we graag historische figuren.

Die leren ons ontzettend veel. En tegelijkertijd kun je ze helemaal naar je hand zetten.’

24 Productiehuis Rotterdam

tegen de stroom in door Anoek Nuyens, dramaturg/theatermaker

Binnen de muren van de Rotterdamse Schouwburg worden ook bijzondere voorstellingen gemaakt in de Krijn Boon Studio, door kunstenaars die verbonden zijn aan Productiehuis Rotterdam. Dit productiehuis werd in 2002 opgericht, als opvolger van illustere voorgangers als De Kist, FAKT en de bijzondere projecten die de Rotterdamse Kunststichting produceerde. Productiehuis Rotterdam staat hiermee in een bijzondere traditie van eigenzinnige theatermakers die zich ieder op eigen wijze aan Rotterdam hebben verbonden.

Ze vallen allemaal internationaal op door de aandacht voor meer disciplines dan alleen maar toneel of dans: ze gebruiken bijvoorbeeld ook beeld, geluid en de laatste jaren steeds vaker nieuwe media. Jarenlang wist artistiek leider Annemie Vanackere interessante namen het Productiehuis Rotterdam binnen te halen.

Een jaar geleden, na haar vertrek naar Duitsland, nam Tanja Elstgeest de fakkel over. Haar ervaring als tentoonstellingsmaker in de beeldende kunst versterkt het multidisciplinaire profiel van Productiehuis Rotterdam. Maar Tanja kreeg het wel direct voor de kiezen. In haar eerste jaar sloeg staatssecretaris Halbe Zijlstra het fundament weg onder alle productiehuizen. Voor productiehuizen was geen plek meer in de nieuwe meerjarige plannen voor kunst- en cultuur. De toekomst, en vooral die van veel jonge theatermakers, bleek plotsklaps te wankelen.

makers van Wunderbaum en Ro Theater gaan daar ook een rol bij spelen. We werken vooral met jonge theatermakers die zich sterk verhouden tot de grootstedelijke culturele omgeving: de diversiteit, de dynamiek, de kennis van verschillende kunstvormen en culturen, en de problematiek van de huidige samenleving. Voorstellingen moeten niet per se over Rotterdam gaan, maar zich wel verhouden tot het leven in een grote stad. En dan vooral vanuit internationaal perspectief – de metropoolgedachte – dan alleen maar vanuit een lokaal gezichtspunt. We werken met theatermakers die durven te zoeken naar nieuwe beelden en communicatievormen. Die mensen moeten de ruimte krijgen om hun ideeën in voorstellingen om te zetten. Om hun eigen idioom te vinden moet de druk niet buitenproportioneel worden; mislukken mag. Tegelijkertijd ben ik als zakelijk verantwoordelijke ook niet naïef. Theatermakers zullen zich ook moeten verhouden tot het theater als bedrijf, zich bewust moeten worden van het voeren van een effectieve publiciteit, van marketing, beschikbare budgetten, contracten, verkoop, netwerk.

Het zijn onderdelen die bij het vak horen. Ook daar maken wij theatermakers wegwijs in.’

De theatersector is volgens Tanja de laatste jaren al steeds efficiënter geworden. ‘Dat werpt zijn vruchten af, maar we moeten uitkijken dat die efficiëntie niet botst met de ruimte voor creativiteit en risico. We moeten het hebben van frisse ideeën.

Ik denk dat de theater­wereld daarbij weer iets kan leren van de beeldende kunst. Een eigen, origineel werkproces heeft direct effect op het uiteindelijke kunstwerk.’

Eigenzinnige mensen Maar, zegt Tanja: ‘We blijven bestaan en knokken door, want de stad kiest gelukkig wel voor talentontwikkeling. We moeten nu alleen onszelf opnieuw uitvinden en strengere keuzes maken. Ons budget wordt de helft van het huidige. Zo’n halvering is fors. We zullen er alles aan doen door het binnenhalen van extra fondsen, sponsoring en het aangaan van coproducties de slagkracht enigszins te herstellen, maar er gaan onvermijdelijk veel kansen verloren voor jong talent, ook in deze stad. We blijven de maker echter centraal stellen.’

In gesprek met publiek Na haar studie kunstgeschiedenis werkte Tanja als tentoonstelling- en programmamaker in de beeldende kunst. Na enkele jaren maakte ze de overstap naar theater. ’Ik had behoefte aan een meer directe relatie met het publiek. De manier waarop theatermakers het publiek onderdeel van hun creatieve denken maken, vind ik bewonderenswaardig en moedig. Dat heeft een enorme aantrekkingskracht en communicatieve slagkracht. En ze verhouden zich voortdurend tot de houding van toeschouwers. Ons kijken verandert.

We zijn soms snel in ons oordeel. Theater gaat juist om die open blik. Om het oordeel nog even op te schorten; kijken naar iets wat je nog niet kent. En je leven en visie op die manier laten verrijken.

Als onderdeel van de nieuwe theatercoalitie met de Rotterdamse Schouwburg, Wunderbaum en het Ro Theater zal het productiehuis verantwoordelijk worden voor talentontwikkeling en het produceren van bijzondere projecten. ‘Binnen deze nieuwe structuur willen we met elkaar zoveel mogelijk ruimte maken voor individueel kunstenaarschap en werkprocessen op maat. De

Tegen de stroom in De bezuinigingen zullen in Rotterdam een groot gat slaan. ‘We hebben een relatief kleine culturele sector waar veel middelen nodig zijn voor algemene culturele ontwikkeling en educatie. In een stad als

25 agenda productiehuis Rotterdam 6 – 9 sep

27 – 29 sep

2 okt – 28 nov

3 nov

Broer Tg Ilay

Calypso & the new cool kraakrevival Lizzy Timmers

Schwalbe speelt vals Schwalbe

Ohne Titel #3 Nicola Unger

theater

Festival Bies 2012, Dordrecht, www.biesfestival.nl

theater

muziektheater – de keuze

12 sep

actueel

14 sep

Ohne Titel #3 Nicola Unger theater

Incubate, Tilburg, www.incubate.org

Rotterdam komen veel mensen van huis uit niet vanzelfsprekend in aanraking met beeldende kunst, theater, dans en muziek.

Daar moet je dus als stad in investeren. Productiehuis Rotterdam richt zich juist weer op mensen die aan het begin staan van een professionele carrière met een (inter-)nationale ambitie. Dit is een kwetsbaar circuit in Rotterdam. Als plekken zoals Worm en De Gouvernestraat ook nog als podium verdwijnen, dan zullen jonge professionele theatermakers en kunstenaars zich gedwongen voelen hun biezen te pakken. Dat is doodzonde. Deze mensen en deze plekken zijn van grote waarde voor de creativiteit en de dynamiek van een stad. Ze bruisen van energie en ideeën en zijn belangrijk in uitwisseling van kennis en ideevorming tussen kunstenaars onderling en hun publiek. Ik heb mijn hoop voor Rotterdam en in het groot voor de gehele cultuursector op creatieve individuen gevestigd. Het culturele systeem zal inventiever moeten worden en meer risicovol om het levend te houden.

Ik hoop echt dat er meer particulieren zullen opstaan en bereid zijn theatermakers financieel te ondersteunen en zo het nodige vertrouwen te geven. Want als individu kan je tegen de stroom inzwemmen. En juist dat hebben we hard nodig. Dan volgt de rest vanzelf.’

Anoek Nuyens, dramaturg/theatermaker in gesprek met Tanja Elstgeest, hoofd Productiehuis Rotterdam

16 sep

My First Suicide Sarah Moere­ mans / Eefje de Visser / ArTEZ mueziek theater – 24 uur cultuur

Rotterdamse Schouwburg

20 en 21 sep

Ghost Road Fabrice Murgia en Dominique Pauwels theater – de keuze

internationale coproductie

23 sep

My First Suicide Sarah Moere­ mans / Eefje de Visser / ArTEZ muziektheater

Het Compagnietheater, Amsterdam

24 en 25 sep

Unidram, international theater festival Potsdam, www.unidram.nl

8 nov – 9 dec

Rotterdamse verkiezingsnacht met bijdragen van o.a. Joachim Robbrecht, Sarah Moeremans en Schwalbe, Stadhuis Rotterdam

theater

op locatie, Rotterdam 22.30 uur (27 en 28 sep), 20.30 (29 sep) In festival De Keuze 2012, presenteert Productiehuis Rotterdam een nieuwe voorstelling van Lizzy Timmers op locatie. Na Kaap Kat (20102011) geïnspireerd op het leven op Katendrecht, zoomt Lizzy Timmers dit maal in op het leven van enkele excentrieke stadsbewoners die de crisis en leegstand aangrijpen om een positieve beweging in gang te zetten. De verloren idealen van weleer, zet de groep met vallen en opstaan om naar nieuwe mogelijkheden waarbij zij nooit vergeten het leven te vieren.

Lizzy Timmers werkt opnieuw met een groep makers waarmee zij gezamenlijk het materiaal van de voorstelling creëert. Als ‘singing director’ brengt zij de veelzijdigheid van haar performers samen in een muziek­theatervoorstelling met de energie van een punkband.

Regie, concept Lizzy Timmers Met Arend Pinoy, Janneke Remmers, Jens Maurits Bouttery, Lizzy Timmers Muziek Jens Maurits Bouttery Dramaturgie Anoek Nuyens Productie Productiehuis Rotterdam

tournee in Nederland en België Zie voor speellijst: www.productiehuisrotterdam.nl / www.schwalbe.nu Het laagje beschaving bleek weer schokkend dun in mooie voorstelling Schwalbe speelt vals. (Robbert van Heuven, theatercriticus voor Trouw, cultuurjournalist) Ze gingen in première in de Rotterdamse Schouwburg en speelden reeds voor meer dan uitverkochte zalen op de internationale festivals Alkantara in Lissabon en Baltoscandal in Rakvere, Estland, maar in het najaar zijn ze weer zien in de Nederlandse en Belgische theaters. Schwalbe speelt vals is de derde voorstelling van mimecollectief Schwalbe. In deze voorstelling verliezen de spelers zich in het spel. De jonge gedreven theatermakers slepen het publiek mee in hun fysieke, compromisloze spel waarbij de moraal geleidelijk vervaagt. Wie zijn we als we in het nauw gedreven zijn? Wie zijn we als de ander zwakker is? Wie zijn we als de ander zich niet meer aan de regels houdt? Je probeert jezelf te redden met de zin ‘het is maar een spel’, maar op het moment dat je dat zegt is het al te laat om terug te keren naar de realiteit

One Hour Edit Kaldor

Gülers Travels Chokri Ben-Chikha, E.W. Geerlings theater

Krijn Boon Studio, Rotterdamse Schouwburg, première, aansluitend op tournee

i.s.m Kosmopolis Rotterdam en Imagine IC, op locatie in Rotterdam, aansluitend in Amsterdam

28 en 29 sep

1 – 3 nov

Three Fingers Below The Knee Tiago Rodrigues

Hand in Hand Rory de Groot

Come Back Doris Uhlich dans – de keuze

internationale coproductie

theater

theater – de keuze

internationale coproductie

30 sep

theater – de keuze

internationale coproductie

op locatie Fenixloods 1 op Katendrecht

22 en 23 nov

Countdown Perform 2012 muziek theater

De Gouvernestraat (ook in Amsterdam en Utrecht)

29 nov – 1 dec

My First Suicide Sarah Moere­ mans / Eefje de Visser / ArTEZ Jonge Harten Festival, Groningen www.jongeharten.nl

theater – de keuze

M, a reflection Kris Verdonck

theater

theater

30 okt – 10 nov 28 – 30 sep

SS de Liefde John Buijsman / Rotterdam Connectie

De Gouvernestraat, aansluitend op tournee

26

THEATER

EEN VJ-REGISSEUR ZONDER E-MAIl Je zou hem een vj-regisseur kunnen noemen. Guy Cassiers (51) weet als geen ander hoe hij met videobeelden kan spelen in het theater. Hij experimenteerde er al mee toen hij nog artistiek leider was van het Ro Theater in Rotterdam.

Nu hij de leiding heeft van het Vlaamse Toneelhuis in Antwerpen hanteert hij nog steeds nieuwe media als fascinerende laag in een theatervoorstelling. Zo vervormt het gezicht van een moordenaar in De misdaad voortdurend in een close up op een groot scherm. ‘Hoe je ook kijkt, je krijgt nooit een kloppend beeld van de man. Zoals je ook nooit exact de vinger kunt leggen op het kwaad in de mens.’ Eind november en eind februari is Cassiers sublieme theaterwerk te zien in de Rotterdamse Schouwburg. door Annette Embrechts foto’s Koen Broos

De grote kuis Anders Breivik, zeiden toeschouwers na afloop. Ze herkenden de ongrijpbare Noorse schutter in het profiel van de moordenaar Moosbrugger die Johan Leysen tijdens De misdaad op toneel vertolkt. En dan vooral in zijn monologen waarover je als buitenstaander maar niet kunt oordelen of hij nu toerekeningsvatbaar verklaard kan worden of niet. Zijn betoog is te pienter om voor psychotische wanen door te gaan maar ook te extreem voor maatschappelijk-sociologische ideeën. En zo speelt Leysen met het schemergebied van het intelligente kwaad, in deze geraffineerde bewerking van het derde deel van de beroemde, onvoltooide roman De man zonder eigenschappen van Robert Musil.

Guy Cassiers waagde zich aan het drieste idee om de als onleesbaar bekend staande roman naar het theater te vertalen. In deel één en deel twee – eerder met veel succes in de Rotterdamse Schouwburg gespeeld – wordt voortdurend gepraat over ene Moosbrugger, een personage dat mythische proporties krijgt, mede omdat hij wegens verkrachting en moord in de gevangenis zit. In deel drie komt deze Moosbrugger eindelijk zelf aan het woord. Leysen speelt zowel hem als De Schrijver (Musil zelf); beide hebben slachtoffers gemaakt. Cassiers: ‘Het personage van de schrijver is gebaseerd op Musil zelf en het feit dat hij zijn vriendin besmette met het dodelijke syfilis, zonder zich verder om haar te bekommeren. Hij is blijven leven, zij is aan de besmetting gestorven. Over de vermeende, indirecte schuld aan haar dood gaat De misdaad ook.’

Terwijl Leysen een indringende prestatie levert door zich direct op het publiek te richten met zijn ijselijke verdediging verschijnt op de achtergrond zijn close up op een levensgroot scherm. Maar is het wel zijn gezicht? Of is het een boosaardig vervorming? ‘We leggen voortdurend verschillende gezichten over elkaar.’, legt Cassiers zijn videospel uit. ‘Hoe je ook kijkt, je krijgt nooit een kloppend beeld van de man. Zoals je ook nooit exact de vinger kunt leggen op het kwaad in de mens. Zijn gezicht raakt letterlijk in ontbinding. De misdaad gaat over de gruwel van een persoon die niet meer meespeelt in de maatschappij en zich op een kwalijke manier verheft tot wereldverbeteraar. Dat soort mensen zijn er helaas genoeg. De samenleving creëert ze ook, omdat mensen liever achter een verlosser aanlopen die de boel simplificeert. Moosbrugger zegt bijvoorbeeld: “Ik zal voor jullie de grote kuis doen.” Hij is zo’n man die denkt door een heftige daad een martelaar te worden.’

Een psychologische exercitie In de bewerking voor Toneelhuis klinkt duidelijk de stem door van schrijver Yves Petry, die eerder de Libris literatuurprijs won voor zijn roman De Maagd Marino, naar een gruwelijke, waar gebeurde gebeurtenis waarin een man zich uit vrije wil liet opeten door zijn minnaar. Ook nu beschrijft Petry in zijn toneeltekst in prachtige taalconstructies het mysterie van het duistere kwaad in de mens. Samen met het magistrale videogebruik, de live muziek van actrice Liesa Van der Aa en het knappe spel van Leysen maakt Petry’s tekst de voorstelling tot een psychische en intellectuele uitdagende exercitie.

Een bont video-instrumentarium Net als in De misdaad zal Cassiers in zijn regie van de monoloog Orlando, voor actrice Katelijne Damen, videocamera’s gebruiken.

Vier zelfs. Damen zal die mogelijk zelf bedienen, tijdens haar transformaties van man tot vrouw, door drie eeuwen heen.

Zoals Virigina Woolf dit proces fascinerend beschreef in haar beroemd geworden boek. ‘Ik ga kijken wat technisch haalbaar is. We hebben bij Het Toneelhuis gebouwd aan een groot instrumentarium aan videoapparatuur. Een soort speeldoos. Nee, vingercameraatjes hebben we nog niet. Maar van allerlei andere soorten wel.’

Cassiers was een van de eerste regisseurs in Nederland die op een intellectuele manier de videotechniek in een theatervoor­ stelling gebruikte. In 1998 had hij net bij de Toneelschuur voor het Holland­Festival de voorstelling Rotjoch gemaakt, waarin close up beelden met dwarrelende letters toeschouwers een kijkje bood in het doordraaiende hoofd van een opgefokte jongen. Dat jaar werd hij ook artistiek leider bij het Ro Theater. ‘Ik heb in Rotterdam mijn taal gevonden, ja. Omdat het Ro het eerste ensemble was waar ik langer mee kon werken. Ik heb met de acteurs en het Rotterdams publiek een heel traject kunnen afleggen. Daar ben ik de stad dankbaar voor. Maar ik ben ook geweldig geschrokken toen. Ik was verrast door de opkomst van Pim Fortuyn en het extreme debat dat dit met zich meebracht.

Als ik terugkijk denk ik dat ik scherpere keuzes had kunnen maken, in het reper­toire. Hoewel ik weet dat mijn werk niet

27 Moordenaar Moosbrugger: ‘Eigenlijk zouden ze ontwikkelde mensen gewoon de tong moeten uitsnijden. Zelfs de psychiaters, die toch heel wat meer woorden kennen dan ik, leggen alleen maar verbanden die helemaal geen verbanden zijn, die helemaal nergens verband mee houden of toch zeker niet met mij. Zij negeren mijn ware gedachten, zij negeren mijn hogere, sterkere Ik, omdat ze bang zijn zelf ziek te klinken als ze me werkelijk ernstig zouden nemen! En dus verklaren ze me maar gezond.

Hoewel ze in stilte vinden dat ik ziek ben, verklaren ze me gezond genoeg om verantwoordelijk te worden gehouden voor mijn daden. Want ze willen dat ik hang, dat is uiteindelijk nog de efficiëntste manier om mij te negeren, en een zieke mag je niet hangen.’

Uit: De misdaad, Yves Petry voor Toneelhuis

Annelies Schoeneveld is student aan de theaterschool in Arnhem en vertelt waarom zij een Onbeperkt Kleine Zaal Kaart heeft gekocht.

annelies schoeneveld Onbeperkt kleine zaal kaarthouder

Waarom heb je een Onbeperkt Kleine Zaal kaart gekocht?

‘Ik wilde niet meer afhankelijk zijn van een verwachting, en niet alleen voorstellingen bezoeken van groepen die ik al kende, hier koos ik voor als ik door de brochure bladerde. En ik ben een student dus de prijs was ook belangrijk. Als ik een maand niet genoeg studie­ financiering had dan dacht ik laat ik maar niet gaan. De Onbeperkt Kleine Zaal kaart zorgt ervoor dat ik kan weer zonder verwachting naar een voorstelling kan gaan.’

Heb je meer voorstellingen bezocht?

‘Ik heb vooral de wat meer experimentele voorstellingen bezocht en groepen die ik nog niet had gezien of waarvoor ik een kaartje te duur vond.’

Welke voorstelling heeft het meeste indruk op je gemaakt?

‘Dan moet ik toch echt wel kiezen voor Discordia en ‘t Barre Land – King lear… zij spelen zo met de werkelijkheid tussen publiek en acteurs… dat was een hele bijzondere ervaring.’ vervolgtips voor annelies:

Parkin’son Giulio D’Anna

‘Ik moet niet door een ander verdedigd worden. Dat doe ik zelf wel en heb ik altijd zelf gedaan. Tenslotte ben ik ook de enige die weet wat er te verdedigen valt. Want jullie zijn er niet bij, jullie bestaan niet op die momenten waarop een hoger en sterker Ik me overweldigt. Dan zijn jullie nergens meer, wanneer ik niet langer denk maar er in mij wordt gedacht, en mijn denken als honderd springende beekjes in alle richtingen de wereld bevloeit.’

wo 3 okt

Stanislavski II – Waar ben ik verzeild geraakt? Discordia do 17 en vr 18 jan

Christine van der Zwart is cultuur­coördinator bij het Willem de Zwijger College. Ze bezoekt de schouwburg al 10 jaar met leerlingen en volgt zelf sinds 2 seizoenen de theatercursus.

Uit: De misdaad, Yves Petry voor Toneelhuis

past in achterstands­wijken, had ik wel schatplichtig moeten zijn aan de sociale en politieke problemen die daar speelden.’

Een onaf wereldbeeld Inmiddels leidt Cassiers Toneelhuis in Antwerpen. Een aantal theatermakers zijn daarbij aangesloten zoals Benjamin Verdonck, Abke Haring en Olympique Dramatique. Allemaal makers die te zien zijn in de Rotterdamse Schouwburg en die sterk reageren op de verontrustende wereld om ons heen. ‘We denken zo vaak te weten hoe de wereld in elkaar steekt. Maar niemand van ons heeft een af wereldbeeld. Daar haken deze theatermakers op in. En ik ook. Dan komt toch een beetje de pastoor in mij boven. Ik wil mensen opvoeden. Ik wil de lat hoog blijven leggen in het theater. Daarom maak ik graag intellectueel uitdagende voorstellingen. Ik wil toeschouwers triggeren met de tekst aan de slag te gaan. Mijn publiek is een publiek dat moet willen blijven werken tijdens een voorstelling.’

Wie denkt dat Cassiers door zijn vooruitstrevende videotechniek in het theater – je zou hem een vj-regisseur kunnen noemen – ook in zijn privéleven van de moderne high tech en nieuwe media is, heeft het mis. De Vlaming – wel getrouwd, geen kinderen – onthult dat hij nog nooit in zijn leven een mail heeft verstuurd. ‘Ik heb alleen een mobiele telefoon zodat ze mij kunnen bereiken. Ik doe zelf nauwelijks iets op een computer. Ik heb de luxe dat mensen om mij heen zorg dragen voor digitale communicatie. En het beschermt mij tegen veel onnodige dialoog. Ik praat liever van mens tot mens.’

CHRISTINE VAN DER ZWART CURSIST THEATERCURSUS

WO 28 NOV

De man zonder eigenschappen deel 3: De misdaad Toneelhuis

Waarom ben je enthousiast over de Rotterdamse Schouwburg?

‘Het jongerenbeleid. Jullie benaderen de leerlingen als individuen als serieuze personen en daardoor gedragen de leerlingen zich.’

Wat maakt de Rotterdamse Schouwburg uniek?

‘Het uitgebreide jongerenaanbod in de Kleine Zaal. Lekker expe­ rimenteel en het zijn stukken waarvan jongeren denken waar ga ik in vredesnaam naartoe en na afloop denken ze dit was leuk.’

WO 27 FEB

Orlando Toneelhuis meer TONEELHUIS:

Song#2 Benjamin Verdonck & Abke Haring za 9 feb

Romeo en Julia Mokhallad Rasem wo 8 mei

kijk voor meer informatie in de agenda achterin of op www.rotterdamseschouwburg.nl

Bezoekt u naast voorstellingen ook andere activiteiten in de Rotterdamse Schouwburg?

‘De theatercursus. Erg interessant om achtergrondinformatie te krijgen en vervolgens de voorstelling te bezoeken. Deze informatie kan ik ook weer in de les gebruiken.’ vervolgtip voor LEERLINGEN VAN christine:

vervolgtip voor christine:

vr 22 feb

vanaf di 30 okt

Theatercursus Shake- la vie c’est drÔle speare door Arthur theatergroep dox Sonnen

28

AGENDA aug/sep/okt/nov 2012 aug 2012

do 30 augustus

Richard III Orkater/SSBA Theater Grote Zaal 19:30

Zie 29 augustus

sep 2012

Seizoens­ opening Rotterdamse Schouwburg

Richard III Orkater/SSBA Theater Grote Zaal 19:30

Zie 29 augustus

za 1 september

Richard III Orkater/SSBA THEATER Grote Zaal 19:30

Zie 29 augustus

SPECIAL hal, 18:30 gratis

zo 2 september

Directeur Jan Zoet en hoofd programmering Walther van den Heuvel nemen u van 18:30 tot 19:00 mee door de eerste 3 maanden van het nieuwe seizoen.

Kijk voor het actuele aanbod op www.rotterdamseschouwburg.nl

ma 3 september

Sirene Sale wo 29 augustus

Richard III Orkater/SSBA Theater

Trommelen in de Nacht Ro Theater en Gergiev Festival THEATER – 24 uur cultuur Grote Zaal, 20:15 Inleiding om 19:15 € 16,50 – € 29,50

vr 31 augustus WO 29 AUGUSTUS

za 15 september

Als om 12:00 de sirenes gaan kunt u op www.rotterdamse­ schouwburg.nl voor één voor­ stelling 100 kaarten kopen met 50% korting.

Shakespeare schiep een sprook­jes­wereld in de magi­ sche kortste nacht van het jaar.

Midzomernacht­droom is de eerste regie van Theu Boermans bij het Nationale Toneel. Een bittere komedie over de strijd tussen man en vrouw, in tijden waarin zelfs geliefden met minimale inspan­ ningen een maximaal rendement willen behalen. ‘spectaculaire decor­wisseling’ ‘het zinderde in de schouwburg’ (de Volkskrant) Regie Theu Boermans Tekst William Shakespeare Met Stefan de Walle, Anniek Pheifer e.a. meer Pierre Bokma:

De verleiders: de casanova’s van de vastgoedfraude 11 januari

zo 9 september di 4 september Kijk voor meer informatie op www.rotterdamseschouwburg.nl

wo 5 september Kijk voor recensies op www.rotterdamseschouwburg.nl

Midzomer­ nachtdroom Het Nationale Toneel theater Grote Zaal 14:30

Zie 8 september

Kijk voor filmpjes op www.rotterdamseschouwburg.nl

Grote Zaal, 19:30 € 24.50 - € 40

De succesvolle voorstelling Richard III, een coproductie van Orkater en Stadsschouw­ burg Amsterdam, is deze zomer te zien in Rotterdam. Hiermee krijgen de uitverkochte reeksen in 2010 en 2011 in Amsterdam een langverwacht vervolg. Van woensdag 29 augustus tot en met zaterdag 1 september 2012 is deze Shakespeare met muziek van Tom Waits en Kathleen Brennan voor de allerlaatste keer te zien, dit keer exclusief in de Rotterdamse Schouwburg.

Gijs Scholten van Aschat zal

opnieuw schitteren in de rol van Richard.

Regie Matthijs Rümke Muziek Tom Waits, Kathleen Brennan Met Gijs Scholten van Aschat, Petra Laseur, Trudy de Jong, Mieke de Groote, Nettie Blanken, Kaspar Schellingerhout, Viktor Griffioen, Erik van der Horst e.a. meer Sadists:

Somedaymyprince will.com 8 februari

Kijk voor bezoekersreacties op www.rotterdamseschouwburg.nl

Midzomer­ nachtdroom Het Nationale Toneel theater

Das Leben auf der Praça Roosevelt 7 en 8 november

De Rotterdamse verkiezings­ nacht

Kijk voor scenefoto’s op www.rotterdamseschouwburg.nl

Trommelen in de Nacht Ro Theater en Gergiev Festival THEATER

Grote Zaal, 20:15

Zie 12 september

zo 16 september

Jeugdtheater­ programma Theatergroep Max., MEEKERS, Siberia en Ro Theater jeugd – 24 uur cultuur Hal, Erker en Kleine Zaal, 10:00–14:00 gratis

De Rotterdamse jeugd­ gezelschappen presenteren voorstellingen, previews en workshops voor alle leeftijden.

ACTUEEL Stadhuis, 19:30

Verhitte debatten, spraakmakende talkshows, zinderend theater, interactieve workshops, scherpe columns, politieke cartoons...

Rotterdam sluit de dag van de verkiezingen af met een spette­ rend programma in het stadhuis.

De Rotterdamse verkiezingsnacht is een initiatief van De Unie in Debat, Arminius, LOKAAL, Studium Generale, Ro Thea­ ter, Productiehuis Rotterdam, Wunderbaum, Goethe-Institut en Rotterdamse Schouwburg.

Yes, Prime Minister 29 maart

Trommelen in de Nacht Ro Theater en Gergiev Festival THEATER – 24 uur cultuur Grote Zaal, 14:30

Zie 12 september

Culturele talk­ show Ro Theater, Wunderbaum en Productiehuis Rotterdam actueel – 24 uur cultuur

d0 13 september

wo 12 september za 8 september

meer Alize Zandwijk:

Kijk voor het actuele aanbod op www.rotterdamseschouwburg.nl

di 11 september vr 7 september

Met Trommelen in de nacht, zijn tweede toneelstuk, schreef Bertolt Brecht een poëtisch en anarchistisch portret van mensen die gevangen zitten in de burger­ lijke moraal. Ze zijn doof en blind voor de wereld om hen heen, maar die laat zich uiteindelijk niet buitensluiten.

meer politiek:

ma 10 september do 6 september

Grote Zaal, 20:15 € 12,50 – € 27

Trommelen in de Nacht Ro Theater en Gergiev Festival THEATER Grote Zaal, 20:15

Zie 12 september

Hal, 15:00 gratis

Culturele talkshow over het nieuwe seizoen in de Rotterdamse Schouwburg.

My First Suicide Sarah Moere­ mans, Eefje de Visser, ArTEZ Muziektheater –

vr 14 september

24 uur cultuur

Trommelen in de Nacht Ro Theater en Gergiev Festival

€5

THEATER Grote Zaal, 20:15

Zie 12 september

HAL, 13:00 en 16:00

My first Suicide is plug-and-play muziektheater in de krochten van de Rotterdamse Schouwburg.

29 ma 17 september

meer Nature Theater of

Kijk voor het volledige aanbod op www.rotterdamseschouwburg.nl

Cadavre Exquis

di 18 september

Kapok

Kijk voor het actuele aanbod op www.rotterdamseschouwburg.nl

live muziek

wo 19 – zo 30 sep

De keuze Kunst, muziek, theater, denken, dans. Kijk voor het volledige programma, achtergronden en live muziek in de keuzekrant en op www.deinternationalekeuze.nl.

Oklahoma: 11 oktober

Hal, 21:15 Gratis

Life and Times – Episode 2 Nature Theater of Oklahoma Verenigde Staten Theater – de keuze

Kleine Zaal, 20:00 € 11 – € 17,50

In Episode 3&4 breekt de ado­ lescentie aan: het vurige verlan­ gen naar vrijheid, de schreeuw om onafhankelijkheid, de verleiding van het experiment op alle moge­ lijke vlakken, maar evengoed de belangstelling voor religie en de beleving van de eerste liefde.

Hier geen musical, maar een thriller. Gevangen in een bord­ kartonnen decor en deftige kostuums vormen de acteurs een tableau vivant.

Verenigde Staten theater – de keuze

Kleine Zaal, 16:00 – 03.00 € 34 – € 40

Marathon voorstelling van Life and Times episode 1 t/m 4 inclusief barbecue.

Concept en regie Pavol Liska en Kelly Copper Gebaseerd op een telefoongesprek met Kristin Worrall Met Ilan Bachrach, Gabel Eiben, Matthew Korahais, Anne Gridley, Julie Lamendola en Alison Weisgall, Elisabeth Conner, Robert M. Johanson

Virus Live Radio

jongeren spelen zichzelf en het verhaal is autobiografisch: Een ex-actrice besluit dramalessen te gaan geven aan Romakinderen.

Haar onconventionele aanpak – speels en uitdagend – valt niet in goede aarde bij de conservatieve dorpsbewoners. The priestess com­ bineert theatrale documentaire met het ruwe spelplezier van een groep zestienjarigen.

zo 23 september

The Priestess Arpad Schilling/ Krétakör Hongarije Theater –de keuze Grote Zaal, 14:30

Zie 22 september

Krijn Boon Studio, 20:10 met om 18.00 Diner Pensant.

Goed eten, denken en een voorstelling. € 11 – € 17,50

In Come Back komen vijf voormalige balletdansers terug op het podium. De revolutionaire jaren ’60 gingen grotendeels aan hen voorbij, terwijl ze zich in de repetitieruimtes trainden.

Nu grijpen ze de kans om zich alsnog te verzetten. Samen met de Oostenrijkse choreografe Doris Uhlich tasten ze de traditionele balletcodes af.

wo 19 september

Life and Times – Episode 1 Nature Theater of Oklahoma Verenigde Staten Theater – de keuze

Kleine Zaal, 18:00 € 11 – € 17,50

Kristin Worrall herinnert zich haar leven tot haar achtste jaar.

Verschillende acteurs bezingen de knuffel zonder welke ze niet kon leven, de buren die een beter huis hadden, het vriendje bij wie ze laat naar bed mocht. Het aanste­ kelijke spelplezier en de tegelijk serieuze ondertoon zijn kenmer­ kend voor deze onweerstaanbare musical.

Kleine Zaal, 22:00 € 11 – € 17,50

Na de kinderjaren hoort u nu in Episode 2 alle pittige details uit haar puberteit: de eerste kus, de eerste heimelijke sigaret, een veranderend lichaam... Begeleid met synthesizermuziek en gekleed in felgekleurde Adidastrainings­ pakken worden de meest banale en onbenullige details bezongen.

do 20 september

Life and Times – Episode 3&4 Nature Theater of Oklahoma

Virus is het wervelende muziek­ programma, dat alle vaagheid, stoffigheid en vooroordelen weg­ vaagt, rondom klassieke muziek en alle muziek daarbuiten.

vs/belgië/oostenrijk/ rusland

dans – de keuze

Krijn Boon Studio, 19:00

Zie 21 september

vr 21 september

the fault lines Meg Stuart & Phi­ lipp Gehmacher & Vladimir Miller

Detroit Dealers Wunderbaum nederland/VS

Theater – de keuze

Zie 22 september

nederland/VS

ma 24 september

Theater – de keuze

Deze bevreemdende videoinstallatie is een parel in het werk van Meg Stuart. In the fault lines delen choreografen en dansers Meg Stuart en Philipp Gehmacherde ruimte. Video­ kunstenaar Vladimir Miller tovert de herhaalde omhelzin­ gen en worstelingen om tot een intrigerende video-installatie.

Vluchtig, liefdevol en tegelijk veeleisend.

Ghost Road Fabrice Murgia/ LOD belgië

Theater – de keuze

Grote Zaal, 20:15 met om 18.00 Diner Pensant.

Goed eten, denken en een voorstelling.

Zie 20 september

Zie 24 september

Akwasi O. Ansah Hal, 23:00

Lick But Don’t Swallow! biriken / Ayça Damgacı Theater – de keuze

Detroit Dealers is een filmische muziektheatervoorstelling over de vergankelijkheid van de auto als sekssymbool. Op een zakentrip naar het moederbedrijf General Motors in Detroit ontmoet Arie Bart, opa van Wunderbaum-acteur Walter Bart, een Amerikaanse soulzangeres. Tegen de achter­ grond van de opkomst, bloei en ondergang van de Amerikaanse auto-industrie vertelt Walter Bart over zijn ontmoeting met de Amerikaanse Rose, kleindochter van zijn opa.

Detroit Dealers Wunderbaum nederland/VS Theater – de keuze Waalhaven, 21:00

Acteurs, makers Walter Bart, Maartje Remmers Met Rosemarie Wilson Muziek Bo Koek Muzikanten Jens Bouttery, Andrew Claes Rail Gourmet 4 – 8 december

wo 26 september

Kleine Zaal, 20:30 € 7,50 – € 13,50

Waar ter wereld kun je het best een mens redden? De engel uit Lick But Don’t Swallow beproeft haar geluk als pornoactrice op een filmset. Tijdens de diverse standjes brengt ze haar tegen­ spelers op de hoogte van de stervende kinderen in Afrika, misbruikte vrouwen en de econo­ mische malaise. Een intelligente en af en toe hilarische voorstel­ ling over de verleiding van het hedonisme.

Detroit Dealers Wunderbaum nederland/VS Theater – de keuze

The Priestess Arpad Schilling/ Krétakör Hongarije Theater – de keuze

Op locatie, 21:00

Zie 22 september

blue flamingo live muziek Hal, 21:45

Tekst en regie Fabrice Murgia Muziek Dominique Pauwels Licht, scenografie Eric Soyer Met Viviane De Muynck

Theater – de keuze

Kleine Zaal, 21:45

live muziek

waalhaven, 21:00 € 11 – € 17,50

meer Wunderbaum:

steden, achtergelaten huizen en verroeste tankstations langs de beroemde, maar nu zelden ge­ bruikte Route 66 tussen Chicago en Los Angeles. Murgia creëert een filmisch en muzikaal portret van de wildernis die achterblijft als de beschaving is verdwenen.

turkije

Zie 22 september

Choreografie en performance Meg Stuart & Philipp Gehmacher Scenografie en video Vladimir Miller

Grote Zaal, 20:15 € 11 – € 17,50 werelpremiere

Lick But Don’t Swallow! biriken / Ayça Damgacı

Theater – de keuze

turkije

Krijn Boon Studio, 19:00 € 7,50 – € 13,50

Ghost Road Fabrice Murgia/LOD

In Ghost Road, laat hij zich inspireren door de ontvolkte

Hal, 16:30

Detroit Dealers Wunderbaum

dans – de keuze

Theater – de keuze

d0 20 september

De jonge Waal Fabrice Murgia (1983) is één van de meest in het oog springende nieuwe re­ gisseurs in Europa. Hij is bezig aan een voorstellingenreekst over plekken op de wereld die verlaten zijn onder druk van de grote rampen van deze tijd: eco­ nomisch verval, politieke chaos of ecologische rampspoed.

live muziek

waalhaven, 17:00

vs/belgië/oostenrijk/ rusland

L’Chaim

Verenigde Staten

Concept en regie Pavol Liska en Kelly Copper Gebaseerd op een telefoongesprek met Kristin Worral Met Anne Gridley, Julie Lamendola en Alison Weisgall

belgië

Hal, 22:00

the fault lines Meg Stuart & Phi­ lipp Gehmacher & Vladimir Miller

Rats on Rafts di 25 september

live muziek Hal, 22:15 met aansluitend LESdj

za 22 september

Life and Times – Episode 1-4 Nature Theater of Oklahoma

Grote Zaal, 20:15 € 11 – € 17,50

Árpád Schilling werkte met jongeren afkomstig uit diverse etnische groeperingen van het Hongaarse platteland. Het resultaat is The priestess. De

Come Back Doris Uhlich

De Nutteloze Theater Maat­ werk Theater

Hal, 17:00 € 11

In De Nutteloze probeert een vader zijn verstandelijk beperkte zoon Manfred uit handen van de Partij te houden. Ze vluchten het bos in. Manfred vindt een oud af­ fiche van een circus. Daar wil hij met zijn vader naartoe, het circus.

Hij wil artiest worden. Heinrich leert zo dat zijn eens nutteloze zoon, met zijn maffe fratsen, in staat is met humor het geweten­ loze Partijmonster te verslaan.

Regie Aad Wieman Met Jelmer Kempen, Maurice de Jong

Pleinvrees OMSK / Lotte van den Berg nederland Theater – de keuze

oostenrijk dans – de keuze

Binnenwegplein, 17:00 kosten mobiele telefoon

30 Er is geen decor, lichtontwerp, geluidsversterking of tribune.

Alleen u en uw mobiele telefoon.

Van een afstand volgt u een man die in zichzelf lijkt te praten, tot hij u aanspreekt en betrekt in zijn eenzame protest.

do 27 september

zo 30 september

wo 3 oktober

vr 5 oktober

Ganesh Versus the Third Reich Back to Back Theatre

One Hour Edit Kaldor

Trommelen in de Nacht Ro Theater en Gergiev Festival

Trommelen in de Nacht Ro Theater en Gergiev Festival

Regie Lotte van den Berg Tekst Rob de Graaf Met Marien Jongewaard, Maartje Teussink e.a.

Theater

Theater

theater – de keuze

Grote Zaal, 20:15 Inleiding om 19:15

Grote Zaal, 20:15

meer Marien Jongewaard:

In die nag

Grote Zaal, 20:30 met om 18:00 Diner Pensant.

Goed eten, denken en een voorstelling.

oostenrijk

Calypso & the new cool kraak­revival Lizzy Timmers

dans – de keuze

Theater

Krijn Boon Studio 19:00

Zie 25 september

Kamervragen actueel Op Locatie, 22:30 € 7,50 – € 13,50

Hal, 20:30

Iedere maand komen ongeveer 30-50 young professionals en creatieven in de Rotterdamse Schouwburg bij elkaar om met de gepresenteerde businesscase gezamenlijk tot één heel goed idee te komen. Onderwerpen variëren van bio-industrie tot ecofashion en voedselverspilling.

Elke editie nodigen we een jonge kunstenaar uit, die de uitdaging aan wil gaan om (live) de avond vast te leggen in een kunstwerk.

Theater – de keuze Krijn Boon Studio, 14:00 en 16:30

australië

12 januari

Come Back Doris Uhlich

Hongarije/nederland

Een muziektheatervoorstelling met de energie van een punkband.

Lizzy Timmers is de ‘singing director’ die ons meeneemt op een grootstedelijk avontuur. Te midden van de hedendaagse bubbel, in het volgende stadium van de crisis, zoomen we in op de levens van een aantal excentrieke stedelingen.

Regie, concept Lizzy Timmers Met Arend Pinoy, Janneke Remmers, Jens Maurits Bouttery en Lizzy Timmers Productie Productiehuis Rotterdam

Virus

Kleine Zaal, 20:15 met om 18:00 Diner Pensant.

Goed eten, denken en een voorstelling. € 7,50 – € 13,50

Portugal leefde 48 jaar onder een fascistisch regime, 48 jaar lang werd theater gecensureerd. Het werk van de censors is bewaard gebleven in het Portugese nationale archief: duizenden toneelteksten, origineel en her­ schreven, verboden voorstellingen en geheime rapporten waarin de censors hun morele en politieke afwegingen toelichten. Tiago Rodrigues schreef op basis van deze stukken een nieuwe toneel­ tekst.

Regie en tekst Tiago Rodrigues Met Isabel Abreu, Gonçalo Waddington

Convoi Exceptional live muziek Hal, 22:30 aansluitend dj St. Paul Gratis

Calypso & the new cool kraak­revival Lizzy Timmers

Ganesh Versus the Third Reich Back to Back Theatre australië theater – de keuze

Zie 20 september

vr 28 september

One Hour Edit Kaldor Hongarije/nederland Theater – de keuze

MAASK live muziek Hal, 23:00 Gratis

Theater – de keuze

Grote Zaal, 14:30 € 11 – € 17,50

In M, a reflection worden we geconfronteerd met acteur Johan Leysen en zijn projectie. De acteur valt niet te onderscheiden van het beeld, zijn dubbelganger.

Maar wie is de ander, de vijand die in hoge mate bepaalt wie we zijn? Een zinnenprikkelende performance van een man en zijn dubbelganger waarmee het onderscheid tussen waarheid en fictie wordt verbloemd.

Een vader en een zoon vertellen een universeel verhaal over de onbetwistbare kracht tussen ouder en kind. Giulio is 31 en choreo­ graaf. Stefano is 63, therapeut en heeft de ziekte Parkinson. Giulio aanschouwt zijn toekomst, zijn vader zijn verleden. Twee verschil­ lende generaties, twee verschil­ lende levens.

Concept en regie Kris Verdonck Dramaturgie Marianne Van Kerkhoven (Kaaitheater) Met Johan Leysen

do 4 oktober

Theater

Zie 27 september

Grote Zaal 20:15

za 29 september

Pleinvrees OMSK/Lotte van den Berg

okt 2012

Concept en regie Edit Kaldor Met Hester van Hasselt, Saskia Hegt, David de Lange, Jack Monkau, John Serkei

Theater – de keuze

ma 1 oktober

Zie 26 september

Sirene Sale

Zie 28 september

www.rotterdamseschouwburg.nl, 12:00

Zie 3 september

Theater – de keuze

Don Giovanni OPERA2DAY

Three fingers below the knee Tiago Rodrigues portugal Theater – de keuze Kleine Zaal, 20:15

Calypso & the new cool kraak­revival Lizzy Timmers Op locatie, 20:30

portugal

di 2 oktober

Opera

Zie 28 september

Zie 27 september

dj Tom Barman (dEUS) live muziek Hal, 22:45 Gratis

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Antigone wil haar dode broer Polyneikes begraven, maar haar oom Creon, de koning, verbiedt het haar. Voor hem is Polyneikes een landverrader die geen graf verdient. Het staatsbelang gaat boven alles. Antigone volgt haar geweten en zet haar eigen leven op het spel om haar broer een waardige begra­fenis te geven.

Een beeldende bewegings­ voorstelling waarin de dans van Beutler en de poppen van Quade samenkomen.

Tekst naar Sofokles en Jean Anouilh Regie Nicole Beutler en Ulrike Quade Poppen Watanabe Kazunori Met Ulrike Quade of Cat Smits, Hillary Blake Firestone, Michele Rizzo meer Antigone:

Antigone

HOER Nieuw West

4 december

Theater

za 6 oktober

Schouwburgplein, 17:00

Theater

Three fingers below the knee Tiago Rodrigues

Zie 12 september

Geen Daden Maar Woorden Festival Passio­ nate Bulkboek

nederland

Krijn Boon Studio, 18:00 en 21:00

One Hour nodigt het publiek uit om de dood met nieuwsgierig­ heid te benaderen. Het geeft de toeschouwers de kans om hun eigen dood te ‘repeteren’. Iedere toeschouwer bekijkt zijn of haar eigen leven vanuit het perspectief van de dood: een persoonlijke beleving op het snijpunt van wat ooit wás, maar lang vergeten is en wat nóóit was, maar had kunnen gebeuren. Als een lucide droom.

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Op locatie, 22:30

Theater – de keuze

Krijn Boon Studio, 18:00 en 21:30 € 7,50 – € 13,50

Dans

Antigone Ulrike Quade Company en Nicole Beutler Theater

Hongarije/nederland

Grote Zaal, 20:30 € 11 – € 17,50

Regie Bruce Gladwin Met Mark Deans, Simon Laherty, Scott Price, David Woods

belgië

Parkin’son Giulio D’Anna

Theater

One Hour Edit Kaldor

De Hindoeïstische god Ganesh gaat op weg naar Nazi Duitsland om de Swastika terug te eisen, omdat dit heilig Hindu symbool voor voorspoed door de nationaalsocialisten wordt misbruikt. De onverschrokken olifantgod gaat op weg naar Adolf Hitler. Dan stokt de voorstelling en worden de acteurs (mensen met een verstan­ delijke beperking) geconfronteerd met grote vragen over de inhoud van de voorstelling. Ganesh Versus the Third Reich zult u niet snel vergeten: schrijnend, fundamen­ teel, ontwapenend, kwetsbaar en glashelder.

M, a reflection Kris Verdonck / A Two Dogs Company

Zie 12 september

Zie 12 september

Trommelen in de Nacht Ro Theater en Gergiev Festival

live radio Hal 22:00

Zie 28 september

Grote Zaal, 19:30 € 17,50 – € 35,00

In samenwerking met het Argen­ tijnse operagezelschap Juventus Lyrica realiseert OPERA2DAY een reeks voorstellingen van Mozarts meesterwerk in Buenos Aires, Den Haag en Rotterdam.

De eindeloze liefdesavonturen van Don Giovanni zijn lang niet te vangen in één operavoor­ stelling, en inspireren tot een uitgebreidere Facebookopera.

In aanloop naar voorstellingen wordt de voorgeschiedenis van de opera Don Giovanni via Facebook in episoden tot leven gewekt.

Kleine Zaal, 20:30 € 10.50 – € 13.50

De hoer anno 2012 is geen rondborstige levensgenietster, niet tof en streetwise, maar een onderdrukte scharrelaar die zich staande moet zien te houden tegen een decor van het vuil, de stad en de dood. Haar bestaan is een dagelijks herhaalde, vreug­ deloze reis naar het einde van de nacht. En elke nacht kan de laatste zijn. Onthutsend hoeren­ verhaal, (*****) Volkskrant Idee en regie Marien Jongewaard Tekst Rob de Graaf Met Cas Enklaar, Vincent Rietveld en Marien Jongewaard meer Marien Jongewaard & Rob de Graaf:

In die nag 12 januari

Festival

Hele gebouw, 20:00 € 15 – € 17,50

Wie weten wil welke schrij­ vers staan te trappelen om de Nederlandse letteren binnen te stormen, kan terecht bij het Geen Daden Maar Woorden Festival.

GDMW geeft ook ruimte aan gevestigde schrijvers en andere kunstenaars, dansperformances, theater (animatie)films, concerten en onverwachte gastoptredens. meer literatuur:

Tom Lanoye 28 maart

Ramsey Nasr 21 april

Virus live radio Hal, 22:00

zo 7 oktober

Zie 20 september

Trash Cuisine Belarus Free theatre TheateR

31 van de waanzin en de afgrond van het bestaan.

Regie/muziek Thibaud Delpeut Tekst Sarah Kane Spel Wendell Jaspers meer Thibaud Delpeut: Grote Zaal , 20:15 € 14 – € 17

Nieuwe voorstelling van het befaamde Wit-Russische dissiden­ tentheater Belarus Free Theatre van echtpaar Natalia Kaliada en Nicolai Khalezin. Zij richten hun gezelschap op in 2005 als een artistiek protest tegen de dicta­ tuur van president Loekasjenko.

Trash Cuisine gaat over geweld; over pogingen van een samen­ leving, een groep of een individu het leven van een mens te nemen.

Teksten van Willam Shakespeare – die allerlei vormen van de dood­ straf in zijn werken aan bod liet komen – vormen mede een bron van inspiratie voor het stuk.

ma 8 oktober

Nora 6 en 7 februari

Al mijn zonen 26 maart

wo 10 oktober

Romeo & Julia Scapino Ballet Rotterdam Dans

Zie 9 oktober

2: Dialogue with Lucinda Nicole Beutler Dans

Grote Zaal, 20:15 € 17,50 – € 35

Shakespeares beroemde lief­ destragedie is in de vier eeuwen van haar bestaan talloze keren bewerkt tot een nieuw verhaal met een universele basis. Voor het vijftigjarig jubileum van Scapino in 1995 maakte Ed Wubbe zijn eigen multicuturele versie van Romeo & Julia. Het werd het grootste publiekssucces uit de geschiedenis van het gezelschap.

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Nicole Beutler kiest voor Dia­ logue with Lucinda twee stukken uit Childs’ vroege carrière, Radial Courses (1976) en Interior Drama (1977). Ze voorziet de choreo­ grafieën, die oorspronkelijk in stilte werden gedanst, van muziek. Beutlers nieuwe versie maakt des te meer duidelijk hoe complex en doordacht het strenge en ogenschijnlijk eenvoudige mini­ malisme van Lucinda Childs is.

Concept & choreografie Nicole Beutler Muziek Gary Shepherd Dansers Hillary Blake Firestone, Naiara Mendioroz Azkarate, Aimar Pérez Gali e.a

Kamervragen actueel Hal, 20:30

Zie 26 september Concept, decor en choreografie Ed Wubbe Muziek Aly N’Diaye Rose, Sandip Bhattacharya, Mola Sylla , Ceumar Coelho, Sebastiaan van Delft en Ville Hiltula meer Scapino Ballet Rotterdam:

Le Chat Noir 20-23 februari, 29-31 maart

Toneel

23 en 24 mrt

zo 14 oktober

Nif, Naf, Noef Poppentheater Koekla Jeugd

Zie 20 september Haltheater, 11:00 € 6,50

vr 12 oktober

Romeo & Julia Scapino Ballet Rotterdam Dans Grote Zaal, 20:15 Inleiding om 18:45

The Best of Its on tour Int. Theaterschool Festival

Het is herfst. De zon staat laag.

‘Het wordt koud’, zegt Naf. ‘Het wordt tijd om een huis te bouwen’, maar Nif en Noef willen liever spelen. Het lijkt wel alsof ze vergeten zijn dat de wolf in het bos woont. Als het huisje niet op tijd klaar is kunnen er verschrik­ kelijke dingen gebeuren.

Helaas Pinda­ kaas Meekers jeugd

Theater

Kleine Zaal, 15:00 € 8 – € 13

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Een selectie van de beste voorstellingen van theaterschool­ studenten gaat dit jaar voor het eerst op tournee. Ontdek als eerste de theatermakers van de toekomst, op het gebied van klein­ kunst, mime, toneel of dans.

za 13 oktober

Romeo & Julia Scapino Ballet Rotterdam Grote Zaal, 20:15

Romeo & Julia Scapino Ballet Rotterdam

Zie 9 oktober

Grote Zaal, 20:15

Cadavre Exquis Kassys/Nature Theater of Oklahoma/Tim Crouch/Nicole Beutler

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Een cadavre exquis is een gedicht of tekening waar meer kunste­ naars aan hebben gewerkt, zonder

Kijk voor filmpjes op www.rotterdamseschouwburg.nl

di 16 oktober

Helaas Pinda­ kaas Meekers jeugd Kleine Zaal, 16:00

wo 17 oktober

live radio

do 11 oktober

Dans

ma 15 oktober

Première

Helaas Pindakaas, dat rijmt!

Waar gaat het over? Over helaas of over pindakaas? Misschien wel allebei. Helaas Pindakaas gaat over schouders ophalen als het soms niet helemaal lukt. Maakt niet uit, gewoon opnieuw probe­ ren en je niets aantrekken van wat een ander zegt.

De Kleine Zielen Thom Hoffman e.a.

Toneel

Koning van Katoren Theater Terra

Muziektheater

Kleine Zaal, 20:30 € 12,50 – € 15,50

In de muziektheatermonoloog Die siel van die mier speelt Josse De Pauw een oude geleerde, die in de insectenwereld een meta­ foor ziet voor de chaos en passie van de mens. In zijn laatste, lang­ zaam ontsporende lezing laat de professor zich vooral in z’n eigen ziel kijken. Auteur David Van Reybrouck kreeg voor zijn tekst de Taalunie Toneelschrijfprijs.

Concept, regie en spel Josse De Pauw Tekst David Van Reybrouck Muziek Jan Kuijken en George van Dam

Na jaren keert Constance terug naar haar geboortestad Den Haag. Dertien jaar eerder bedroog ze haar echtgenoot met Van der Welcke. Ze trouwde met hem en ze kregen een kind. Constance heeft een grote liefde voor haar familie, maar het brandmerk van overspelige vrouw die de familie te schande heeft gemaakt raakt ze niet kwijt.

Tekst Louis Couperus Regie en bewerking Ger Thijs Met Thom Hoffman, Marc Klein Essink, Marie-Louise Stheins e.a.

meer Dansgroep Amsterdam:

Trip en Masse 1 december

live radio Hal, 22:00

Zie 20 september

Grote Zaal, 14:30 € 14 – € 18

Theater Terra maakt na Kikker, Dolfje Weerwolfje en De Gebroe­ ders Leeuwenhart een familie­ musical van het beroemde boek van Jan Terlouw. Koning van Katoren vertelt hoe je de toekomst van je land kunt ver­ beteren, zo lang je maar fris blijft denken en handelen en je je niet uit het veld laat slaan door Belangrijke Mensen.

Naar het boek van Jan Terlouw Script Dick Feld Regie Theun Plantinga Met Sander de Heer, Soy Kroon, Dennis Willekens, Babbe Groenhagen en Roos van der Waerden

vr 19 oktober

Spiegel Boukje Schweigman Theater Kleine Zaal, 19:00 en 21:30

Zie 18 oktober

za 20 oktober

Nerds on Stage Stichting Futu­ reBites Festival

meer familietheater:

Alice 12 januari

Helaas Pinda­ kaas Meekers jeugd Kleine Zaal, 16:00

Zie 14 oktober

Theater

Die Siel van die Mier Lod

Concept en choreografie Krisztina de Châtel en Ann Van den Broek Muziek Arne Van Dongen Met dansers van Dansgroep Amsterdam en Andreas Kuck en Cecilia Moisio van WArd/waRD

Virus

Spiegel Boukje Schweigman Grote Zaal, 16:30 Inleiding om 15:30 € 12,50 – € 32,50

Krisztina de Châtel en Ann Van den Broek hebben een sterke professionele en persoonlijke band. Van den Broek werkte jarenlang bij dansgroep Krisztina de Châtel en maakte daarna naam als vernieuwend en succes­ vol dansmaker. Gedreven door hun gedeelde herinneringen en creativiteit gaan De Châtel en Van den Broek de dialoog aan in een gezamenlijke choreografie.

jeugd

do 18 oktober

Dans

Theater

4.48 Psychosis is het relaas van een vrouw die in toenemende mate lijdt aan psychoses. In een muzikale enscenering is het stuk een poëtische en ondanks alles humoristische ode aan de kracht van de liefde. Wendell Jaspers heeft de muziek als enige tegen­ speler op een reis langs de rand

Orfeo

Virus

Zie 9 oktober

4.48 Psychosis Toneelschuur Producties

meer muziektheater:

Zie 14 oktober

Zie 9 oktober

di 9 oktober

Dans

Regisseurs Liesbeth Gritter, Pavol Liška & Kelly Copper, Tim Crouch en Nicole Beutler Spelers Esther Snelder, Hannah Ringham, Jarid Rychtarik en Bas van Rijnsoever

Grote Zaal, 20:15

Kijk voor recensies op www.rotterdamseschouwburg.nl.

Romeo & Julia Scapino Ballet Rotterdam

dat zij de delen van de anderen kennen. Nu wordt die ook in het theater toegepast. Cadavre exquis is een estafettevoorstelling van vier theatergezelschappen: Kassys (NL), Nature Theater of Okla­ homa (USA), Tim Crouch (GB) en Nicole Beutler (D/NL).

Hele gebouw, 20:00 -02:00 € 10 – € 12,50

Een festival over (en voor jongeren en studenten die geïn­ teresseerd zijn in) technologie, innovatie en wetenschap.

‘Certified nerds’ vertellen over het nieuwste van het nieuwste op hun specifieke technologisch vakgebied en wat dat voor de wereld betekent. Daarna zijn er in alle hoeken en gaten van de Rotterdamse Schouwburg tot laat workshops, clinics en experiences.

Kleine Zaal, 19:00 en 21:30

€ 10,50 – € 13,50

In Spiegel betreed je een magische wereld. Zittend aan een spiegelend oppervlak word je de diepte ingezogen. De tijd vertraagt, boven en onder lijken te verdwijnen. Hoe vreemd kan de werkelijkheid zijn? En hoe werke­ lijk is de schijnwerkelijkheid?

Domestica Dansgroep Amsterdam/ANN Van den Broek

Spiegel Boukje Schweigman Theater Kleine Zaal, 14:00 en 17:00

Zie 18 oktober

zo 21 oktober

Hans en Grietje Jacobus Wieman jeugd

Dans

meer klassiekers:

Drie Zusters 16 en 17 januari

De Kersentuin

Haltheater, 11:00 € 6,50

10 april

Grote Zaal, 20:15 Inleiding om 19:15 € 18 – € 21

Jacobus Wieman maakt een vrolijke bewerking van het oude sprookje. De voorstelling wordt een feest van herkenning en zit

32 vol met gekkigheid. Koos staat als een heuse chefkok in de keuken en zwaait met zijn pollepel en roert in de pan. En vertelt onder­ tussen het verhaal van de twee kinderen die achterblijven in het grote bos.

Feest! Kapitein Winokio jeugd

Grote Zaal, 20:15 € 19,50 – € 22,50

Met 27 opera’s schreef de Venetiaanse barokcomponist Francesco Cavalli (1602-1676) een omvangrijk en fantastisch oeuvre bij elkaar, dat in de muziekgeschiedenis een aparte plaats inneemt. O mio core brengt een reeks aria’s, duetten, lamenti en instrumentale tussenspelen uit Cavalli’s meesterwerken Il Giasone, La Calisto en La Didone.

Muziek Francesco Cavalli Muzikale uitvoering Scherzi Musicali o.l.v. Nicolas Achten meer Muziektheater Transparant:

De Waterafsluiter Kleine zaal, 13:30 en 16:00 € 8 – € 13

Kapitein Winokio, ‘de Robin Hood van de kindermuziek’, is een fenomeen in België. Nu komt hij ook naar het noorden met zijn in het Nederlands vertaalde meest aanstekelijke hits aller tij­ den, zoals Had ik maar een hamer, Feest (Celebration) en Wild ding.

Zo krijgen kinderen al dansend een snelcursus popgeschiedenis en dromen hun ouders terug naar vroeger.

Concept Kapitein Winokio Regie Wim De Wulf Muzikanten Marie-Anne Coppens, Peter Pask, David Piedfort, Eric Engels, Ivan Smeulders en Winok Seresia en Fay Lovski

Infinita Familie Flöz Theater

21 maart

Anne en Zef de Toneelmakerij jeugd

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Zef zit met zijn vader opgesloten in hun eigen huis. Als zij buiten zouden komen, zijn ze hun leven niet zeker. Zef heeft niet veel om voor te leven. Tot hij bezoek krijgt van een meisje. Een boos meisje, met de liefste vader die er is en een moeder die haar niet begrijpt. Ze heet Anne Frank en haar wereld is zo groot als de kastanjeboom die ze vanuit haar raampje kan zien.

Tekst en regie Ad de Bont Muziek Guus Ponsioen Met Laura de Boer, Peter van Heeringen en Floris Verkerk meer Toneelmakerij:

Grote Zaal, 16:30

€ 14 – € 18

Het Berlijnse theatercollectief Familie Flöz maakt beeldend theater met maskers en zonder tekst. Daarmee verbeeldt de groep de wereld van kinderen en bejaarden en schakelt virtuoos tussen die twee uitersten van het leven. “Infinita blinkt uit in emotionele poëzie” schreef De Volkskrant, en gaf de voorstelling vier sterren.

Regie Hajo Schüler, Michael Vogel Met Björn Leese, Benjamin Reber (ook cello en piano), Hajo Schüler, Michael Vogel meer beeldend theater:

Nieuwe voorstelling van hotel modern vanaf 12 dec

ma 22 oktober Kijk voor reacties van bezoekers op www.rotterdamseschouwburg.nl

di 23 oktober

O mio core Muziektheater Transparant Muziektheater

Een echte familie 31 maart

wo 24 oktober

Hamlet Theater RAST Toneel

Grote zaal, 20:15 Inleiding om 19:15 € 14 – € 17

Artistiek leider van Theater RAST Celil Toksöz realiseerde een Koerdische versie van Shake­ speare. Hamlet als nooit tevoren.

Voor zijn grootschalige theater­ productie maakt hij dankbaar gebruik van de dengbej-traditie: een Oosterse vertelvorm in taal en zang. Twee vertellers zingen en vertellen het verhaal van Hamlet en voorzien het van satirisch commentaar.

Regie en bewerking Celil Toksöz vervolgtip:

Romeo & Julia 8 mei

EinbahnstraSSe T.r.a.s.h.

do 25 oktober

Don Juan Noord Neder­ lands Toneel

Dans

Toneel

Grote zaal, 20:15 Inleiding om 19:15 € 12,50 – € 27

Don Juan is een van de grote sympathieke schurken uit de literatuur. Molière maakt van hem een hartverwarmende vrijbuiter die alle regels aan zijn laars lapt, voortgedreven door de ene liefdesverovering na de andere.

Niet om de liefde, maar om de verovering. Natuurlijk stuit zijn gedrag op weerstand. Hij breekt uit het burgerlijke keurslijf, en dat maakt hem een symbool van de strijd tegen een valse moraal.

Regie Dana Nechushtan Bewerking Nathan Vecht Met Peter Vandemeulebroecke, Ko van den Bosch, Jack Vecht, Bart Rijnink, Meral Polat e.a meer NNT:

Misdaad en Straf 17 april

Mystery Mag­ net Miet Warlop

Kleine Zaal, 20:30 € 12,50 – € 15,50

Haltheater, 11:00 € 6,50

‘Oumi’ betekent ‘mijn moeder’.

Gouden Kalf-winnaar Nasrdin Dchar vertelt in een nieuwe monoloog van Maria Goos over Habiba, een Marokkaanse vrouw die in Steenbergen terechtkwam.

Ze groeide op in het bergdorpje Touasitte. Waarom kwam ze naar Nederland en hoe veranderde dat haar leven? En hoe kon het toch gebeuren dat een van haar zonen acteur werd? Die zoon voelt zich vaak ingeklemd tussen loyaal zijn aan het land waar zijn wortels liggen en loyaal zijn aan het land waarin hij leeft.

Roodkapje, de Jager en de Wolf hebben vakantie! Ze gaan samen een huisje bouwen in het bos.

Ondertussen zingen ze allerlei leuke liedjes zoals Er zaten zeven kikkertjes, Deze vuist op deze vuist, Poesje mauw en Zagen zagen wiedewiedewagen, De Zevensprong en Hansje Pansje kevertje.

Concept en regie Miet Warlop Performance Christian Bakalov, Kristof Coenen, Sofie Durnez, Ian Gyselinck, Wietse Tanghe, Laura Vanborm & Miet Warlop vervolgtip:

Song#2 9 februari

Cloaca 16 december

vervolgtip:

za 27 oktober

Sweet Dreams en Sarabande Nederlands Dans Theater Dans

Sweet Dreams (1990) neemt een ironisch kijkje in de wereld van het menselijk onderbewustzijn.

In een choreografische collage van absurde aforistische scènes verkent Kylián de wereld van geheime dromen, het mannelijke en het vrouwelijke, agressie en begeerten. Sarabande (1990) is het ballet uit de Black&Whitereeks met de meeste mannelijke energie. Kylián gebruikt eenvou­ dige structuren, banale situaties, visioenen, droomachtige episodes, terugblikken en de gebroken motoriek van dans en pantomime.

live radio

vr 26 oktober

Oumi Theater Bellevue/Nasr­ din Dchar Toneel

Sneeuwwit, een sprookje waarin je Assepoester, Doornroosje, Belle & het Beest en Sneeuwwitje herkent. De slechte koningin, het mooie meisje, de ijdele prins, de jaloerse zussen en het gevaarlijke monster spelen in dit muzikale sprookje de hoofdrol. Imme Dros, bekroond met vele griffels voor haar prachtige kinderboeken, bewerkte deze sprookjes tot Sneeuwwit.

Muziek Fons Merkies en Michel Mascitti, Libretto Imme Dros, Regie Joke Hoolboom Met Niek Idelenburg, Sinan Vural, Lilian Farahani en Madieke Marjon

ma 29 oktober Kijk voor het actuele aanbod op www.rotterdamseschouwburg.nl

di 30 oktober

Dido Muziekthe­ ater Transparant Muziektheater

Zie 26 oktober

zo 28 oktober

De nieuwe voorstelling De peuter en kleuterliedjes­ band jeugd

wo 31 oktober

Midnight Rising Club Guy & Roni Dans

Grote Zaal, 20:15 € 18 – € 21

Midnight Rising, een stuk voor tien dansers en twee musici, wordt misschien wel de meest explosieve choreografie die Guy Weizman en Roni Haver tot nu toe maakten. Muziek speelt een belangrijke rol in de voorstelling, die gaat over de zoektocht naar gratie, begrip en verheffing. Over vrijheid van geest, ook als het lichaam gevangen zit. Een van de inspiratiebronnen voor Midnight Rising is de film Birdy naar het boek van William Wharton.

Voice-over

6 maart en 27 april

Kleine Zaal, 20:30

13 maart

vervolgtip:

Zout

Oumi Theater Bellevue/Nasr­ din Dchar

We need to talk

Choreografie Guy Weizman en Roni Haver

vervolgtip:

Hal, 22:00

Zie 20 september

Kleine Zaal, 15:00 € 10 – € 13

Choreografie Jiří Kylián, Johan Inger en Medhi Walerski

Toneel

Virus

Einbahnstraße is een tragi­ komische danstheaterperformance waarin (verzonnen) rituelen, daden van geweld en de onvermij­ delijkheid van beslissingen wor­ den samengebracht in een serie absurde, wanordelijke, maar sterk fysieke en emotioneel beladen scènes. Een compilatie van acties door een aantal markante thea­ trale figuren die te maken hebben met het geweld van keuzes.

Concept & choreografie Kristel van Issum Componist Arthur van der Kuip Gecreëerd met & gedanst door Hannah Shakti Buhler, Oona Doherty, Pawel Konior, Lucie Petrušová & Gieorgij Puchalski

meer Maria Goos:

Grote Zaal, 20:30 € 12,50 – € 32,50

Beeldend kunstenaar en theater­ maker Miet Warlop laat in haar nieuwste voorstelling Mystery Magnet een wonderbaarlijk ge­ volg los op de scène. Een reeks van creaturen, sculpturen en tableaux vivants leidt je binnen in een wereld van broze verbeelding, waar de grens tussen fantasie en realiteit vervaagt. Miet Warlop brengt een surrealistisch universum tot leven waarin het alledaagse bekoort, humor geboren wordt uit tristesse en angst je in vervoering brengt.

jeugd

Tekst Maria Goos Regie Jaap Spijkers Met Nasrdin Dchar

Theater

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Sneeuwwit Holland Opera

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

27 maart Grote Zaal, 20:15 € 16 – € 19

De Engelse barokcomponist schreef het werk samen met balletleraar Josias Priest, wiens vrouw de Boarding School for Young Gentlewomen oprichtte die de creatie van Dido ver­ zorgde. De opera, die doorspekt is met dansen, vormt een ideaal uitgangspunt voor de eigenzinnige nieuwe versie van Muziektheater Transparant. Zang en spel worden er met een choreografie van Itamar Serrussi verweven.

Muziek Henry Purcell Regie Wouter Van Looy Choreografie Itamar Serussi Zang Deborah Cachet, Paulina Steinmeyer, Ellen Vanherck, Barna Cserhati, Astrid Stockman meer Purcell:

Purcell Gala II 28 februari

Farah Diba The Glasshouse Toneel

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

De vrouwen zijn beschadigd door de revolutie in hun land. Ze stonden tegenover elkaar, maar zijn nu allebei bannelingen van een land waar religieuze leiders regeren en vrouwen zelfs niet in het openbaar mogen zingen.

Drijft wraak en verbittering deze vrouwen uit elkaar, of brengt de gedeelde pijn ze juist bij elkaar?

33 Tekst en regie Kees Roorda Met Liz Snoijink, Harriët Stroet e.a

Virus

vervolgtip:

Hal, 22:00

Honingjagers 6 maart

live radio

Zie 20 september

Bahoran Martin Barnes, Björk Gunnarsdóttir, Enigma Huijzer, Micka Karlsson e.a vervolgtip:

La vie c’est drole 22 februari

nov 2012

Hand in hand Rory de Groot Theater

De Aarsman projectie Hans Aarsman Theater

De Gouvernestraat

do 1 november

A Brief History of Hell Abattoir Fermé Theater

Rory de Groot was prof­voetballer bij Feyenoord 1 en Excelsior 1.

Rond zijn twintigste maakte hij een change van voetbalkleed­ kamer naar de kleedkamers in het theater.

vr 2 november

THIS is ISH ISH Dans

Kleine Zaal, 20:30 € 12,50 – € 15,50

Kleine Zaal, 20:30 € 12,50 – € 15,50

De Aarsman Projectie maakt Hans Aarsman zijn eerste theater­ programma. Een bijzondere en geestige avond die het midden houdt tussen een lezing en een conference. Met als leidraad de foto’s waarmee hij ons langs een nieuwe wereld voert. Een wereld die we allang zouden kunnen kennen, als we eens wat beter om ons heen zouden kijken.

hem op zoek. Wat volgt is een spannend avontuur.

Concept en regie Ted Stoffer Muziek Johan Van Kreij Met Takiko Iwabuchi, Sayaka Kaiwa, Takao Kawaguhi, Hirokazu Morikawa, Yucari Ota, Keiichi Otsuka

Stars and Stripes

vervolgtip:

Only en Lamentatio 6 februari

Hand in hand Rory de Groot Theater de Gouvernestraat

Zie 1 november

ma 5 november

Sirene Sale www.rotterdamse­schouwburg.nl, 12:00

Zie 3 september

di 6 november

actueel hal

In Amerika wordt op 6 november de 57e vierjaarlijkse presidents­ verkiezing tussen zittend president Barack Obama van de Democraten en Mitt Romney van de Republikeinen gehouden.

De Rotterdamse Schouwburg is daar weer bij en organiseert een avond vol debat, theater van ondermeer Ro Theater, Wunder­ baum, Productiehuis Rotterdam, veel muziek en reflectie op de eerste ambtstemijn van Obama en natuurlijk de ontwikkelingen van de uitslagen.

zo 4 november

De nieuwe Abattoir Fermé is een satire over kunst die probeert te overleven in tijden van crisis, een drieluik over de donkere kanten van het artistieke proces. In steeds wisselende rollen presente­ ren vier acteurs een reeks buite­ nissige kunstenaars, verzamelaars, liefhebbers, kenners, critici en charlatans.

Tekst en regie Stef Lernous Met Tine Van den Wyngaert, Chiel van Berkel, Kirsten Pieters, Hilde Segond von Banchet vervolgtip:

God zegene de greep 2 maart

Theater

Kleine Ezel leest voor Theater Terra

de Gouvernestraat

jeugd

Hand in hand Rory de Groot Grote Zaal, 20:15 € 14 – € 18

Are you ready to design your own future?! ISH laat zich niet van de wijs brengen door de onheilsvoor­ spelling van de oudste beschaving van de wereld – de Maya’s – dat de wereld zou vergaan. We blijven geloven in het positieve en nemen de uitdaging aan om de toekomst zelf vorm te geven. Maak kennis met de wereld van ISH en durf te dromen! Drive, durf en eigen­ zinnig.

za 3 november

King Lear Het Toneel Speelt Toneel

Grote Zaal, 19:00 Inleiding om 18:15 € 12,50 – € 32,50

do 1 november

medEia Brett Bailey Theater

Een oude koning verdeelt zijn rijk onder zijn drie kinderen – allemaal dochters. Hij vraagt hen hoeveel ze van hem houden. De twee oudere zusters vleien hun vader op commando en krijgen hun vorstelijke deel. De jongste Cordelia blijft eerlijk en wordt verstoten. Hardhandig en hart­ verscheurend te laat komt de koning erachter hoe dom hij was toen hij zijn oordeel uitsprak.

Tekst William Shakespeare Regie Jaap Spijkers Met Mark Rietman, Daan Schuurmans, Bracha van Doesburgh, Tijn Docter, Paul Hoes, Fockeline Ouwerkerk, Fabian Jansen, Dries Smits e.a

Scattered State of Silence Ted Stoffer Dans

vervolgtip:

You can leave what you want 12 februari Kleine Zaal, 20:30 € 12,500€ 15,50

Oedipus vanaf 13 maart

do 8 november

Das Leben auf der Praça Roosevelt Theater Bremen/ Ro Theater Toneel Grote Zaal, 20:15

Carmen Het Nationale Ballet Dans

Virus live radio Hal, 22:00

vr 9 november Haltheater, 11:00 en 12:00 € 6,50

Theater Terra heeft de afgelopen theaterseizoenen diverse kinder­ boeken met zeer veel succes bewerkt tot muzikale theater­ voorstellingen, zo ook de verhalen van Kleine Ezel van Rindert Kromhout. Kleine Ezel komt nu naar de Rotterdamse Schouwburg om zelf voor te lezen uit zijn boeken!

Grote Zaal, 20:15 € 17,50 – € 40,50

Spaanse sferen bij Het Nationale Ballet, in heel verschillende cho­ reografieën. Naast Ted Brandsens Carmen, een van dé publieks­ favorieten van de afgelopen jaren, presenteert het gezelschap een nieuwe versie van het klassieke ballet Paquita en de wereld­ première van Bolero van Krzysztof Pastor. meer Het Nationale Ballet:

Romeo en Julia

King Lear Het Toneel Speelt Toneel Grote Zaal, 14:30

Zie 3 november

Bezoek uit een boek Theater De Winter jeugd

26 april

en verkrachtend rondtrekken, met hevige migratiegolven tot gevolg die weer nieuwe problemen veroorzaken: uitbuiting, uitsluiting, vreemde­ lingenhaat. In een ruige, directe theatertaal, met rap en stevige popmuziek, formuleert Bailey zijn aanklacht.

MEER RO THEATER:

Zie 20 september

Strange Interlude

In medEia vertelt Brett Bailey, waarvoor hij de door toneel­ schrijver Oscar van Woensel (Dood Paard) bewerkte tekst gebruikt, het verhaal van de hogepriesteres Medea, die alles achter zich laat uit liefde voor Jason en zich op gruwelijke wijze wreekt als haar minnaar voor een vrouw van zijn eigen volk kiest. Bailey verplaatst de Griekse mythe naar Afrika, waar gewapende bendes rovend

Regie Alize Zandwijk Muziek Beppe Costa Met Fania Sorel, Beppe Costa, Martin Baum, Susanne Schrader, Robin Sondermann , Matthieu Svetchine, Nadine Geyersbach e.a

Naar de boeken van Rindert Kromhout en Annemarie van Haeringen

meer Mark Rietman: Grote Zaal, 20:15 € 18 – € 21

Das Leben auf der Praça Roosevelt van de Duitse toneel­ schrijfster Dea Loher, vertelt de verhalen van de mensen die leven en sterven op Praça Roosevelt, een gewoon plein in de gigan­ tische metropool São Paolo.

Loher maakt het plein tot een verzamelplaats van mensen en levensverhalen. De personages die ze opvoert zijn allemaal op zoek naar bevrijding, naar een inlossing van hun dromen.

Zie 7 november

Zie 1 november

Regie Marco Gerris Tekst & dramaturgie Dunya Khayame Met Abdelhadi Baaddi Shailesh,

zuid-afrika

In Scattered State of Silence gaat de Amerikaans-Belgische danser Ted Stoffer aan de slag met een team Japanse dansers. Hij liet zich inspireren door Japanse tv-spelletjes en door de regels van de speltheorie, waarin de individuele competitiviteit ener­ zijds en de sociale interactie anderzijds een belangrijke rol spelen. Die speltheorie lijkt ook van toepassing te zijn op onze maatschappij en is wijd verspreid in bijna elk aspect van ons leven.

Kleine Zaal, 15:00 € 8 – € 13 Première

Daria krijgt voor haar verjaar­ dag een gouden ketting, een piratenboek en twee poppen; een engel en een soldaat. Die nacht komt haar speelgoed tot leven.

De piraten stappen uit het boek en stelen de gouden ketting. De soldaat probeert de piraten en hun kapitein tegen te houden, maar wordt gevangen genomen.

Als de engel ziet dat haar vriendje de soldaat weg is, gaat ze naar

9 mei

wo 7 november

Stars and Stri­ pes – American Breakfast actueel Hal, 7:30

Om te vieren of bij te komen, om na te praten en te begrijpen.

The morning after begint in de Rotterdamse Schouwburg met een American Breakfast.

Das Leben auf der Praça Roosevelt Theater Bremen/ Ro Theater Toneel

Grote Zaal, 20:15 € 12,50 – € 27

Tindersticks Rotterdamse Schouwburg en Motel Mozaique CONCERT Grote Zaal, 20:00 € 30,20

De Britse band Tindersticks presenteerde eerder dit jaar hun nieuwste album The Some­ thing Rain. Het album is gemaakt met de bezieling en frisheid die ze hadden in hun beginjaren.

Kenmerkend voor de muziek van Tindersticks zijn de literaire, vaak bijna mompelend voorgedragen teksten en de melancholische muzikale omlijsting. De muziek is rijk gearrangeerd met strijkers en andere klassiek instrumenten.

Hi Ha Heijer­ mans Firma Rieks Swarte Toneel

Kleine Zaal, 20:30 € 12,50 – € 15,50

Hi Ha Heijermans biedt alles wat u mag verwachten van een ouderwets avondje uit: een lach en een traan, komedianten en dramatische acts, een windma­ chine en een duur betaalde vis.

Maureen Teeuwen en Dick van den Toorn spelen een bonte verza­ meling personages uit het sociaalrealistische oeuvre van Herman Heijermans (1864-1924).

Tekst Herman Heijermans Regie Gienke Deuten Vormgeving Firma Rieks Swarte Met Maureen Teeuwen, Dick van den Toorn

34 vervolgtip:

Mijn slappe komedie voor vier mensen, een handjevol perso- neel en een tafel die niet vrijkomt 13 april

ons vallen in de zachte sneeuw, glijden over het harde ijs, bib­ beren van de kou en krijgen het warm in ons holletje.

Echt WAAR Thea­ tergroep Max. jeugd

Echt WAAR Thea­ tergroep Max.

Zie 10 november

Kleine Zaal, 15:00

jeugd

Faust of Kra­ keling Theater Zuidpool Toneel

Kleine Zaal, 19:30 € 8 – € 13

Idee, regie, tekst Moniek Merkx Muziek Joop van Brakel Met Abdelkarim el Baz, Niek van der Horst, José Montoya, Nastaran Razawi Khorasani e.a

Grote Zaal, 16:30 € 12,50 – € 27

Theaterbroeders Jan Decleir en Koen De Sutter vroegen Pjeroo Roobjee om een nieuwe bewerking van de Faust-legende te schrijven. Het resultaat is een beklijvende Faust in het zinderende Vlaams dat Roobjee zo uniek maakt.

10 maart

24 en 25 april

Codex Dance­ Works Rotterdam Dans

ma 12 november Kijk voor het actuele aanbod op www.rotterdamseschouwburg.nl.

Mila is haar moeders kleine prinses en woont samen met haar in een caravan op een braaklig­ gend terrein. Maar volgens Mila kan het net zo goed een groot landgoed met een wit tuinhuis zijn. Heel af en toe, komen haar stiefvader en stiefbroers langs wanneer ze op doorreis zijn, want zij blijven nooit ergens langer dan nodig is. Op een dag overlijdt de moeder van Mila. Haar stiefvader en broers zorgen nu voor haar.

Alles verandert.

vervolgtip:

Opstand van de nerds 24 maart

Kamervragen actueel Hal, 20:30

Zie 26 september

do 15 november

Prinses van Tuig en Richel Theatergroep Siberia jeugd Kleine Zaal, 20:30 Premiere

di 13 november Kijk voor recensies op www.rotterdamseschouwburg.nl.

Choreografie André Gingras Met zeven mannelijke performers meer acrobaten:

Respire/Ademen 1 maart

zo 11 november

WiWaWit Rauher Engel jeugd

Zie 20 september

Dans

vr 16 november

I.N.D.O. In Nederland Door Omstan­ digheden Het Volksoperahuis

Regie Falk Richter Choreografie Anouk van Dijk vervolgtip:

Rocco Haltheater, 11:00 € 6,50

Sneeuwvlokken dwarrelen door de lucht. Even zie je geen hand meer voor ogen. Bedekt met een laag sneeuw ziet de wereld er heel anders uit. Alles is WIT en helemaal stil... WIE of WAT ligt verborgen onder die witte deken?

Kijk, voel en luister mee: we laten

22 en 23 maart

Prinses van Tuig en Richel Theatergroep Siberia jeugd

Grote Zaal, 20:15 € 16.50 – € 29.50

Na De ingebeelde zieke en Augustus: Oklahoma komt De Utrechtse Spelen met een nieuwe theaterkraker: Rain Man, naar de gelijknamige film over de jonge self-made zakenman Charlie Babbitt die het ogenschijnlijk allemaal voor elkaar heeft: een mooie vriendin, een snelle auto en pakken geld. Maar achter deze façade schuilt een wereld van schulden en leegte... De film Rain Man (1988) won vier Oscars, waaronder beste film. In 2008 werd het script bewerkt tot toneelstuk. In de tussenlig­ gende twintig jaar is de wereld

Muziektheater

ingrijpend veranderd en zijn wij steeds meer gaan lijken op de beide broers. Rain Man toont ons in een tijd van extremen opnieuw de waarde van authenticiteit, open staan voor de ander en de kracht van de kwetsbaarheid.

Regie Jos Thie Tekst Dan Gordon Met Paul R. Kooij, Benja Bruijning, Anna Drijver, Joop Keesmaat, Hilbert Dijkstra en Shertise Solano meer theater van film:

Na de repetitie/ Persona 14 – 16 februari

za 17 – vr 23 nov

zo 18 november

Snapshot­ Istanbul

Klungelpiet!

Doe dat nou niet! Jogchem Jalink

Virus

RAUSCH anouk­ vandijk dc

Met zeven dansers en vijf acteurs verkennen Falk Richter en Anouk van Dijk in RAUSCH de oncontroleerbare krachten die ons tijdbeeld bepalen. De bijna licha­ melijke aanwezigheid van de muziek van de IJslandse compo­ nist Ben Frost brengt de perfor­ mers in beweging, dwingt hen zich te verzetten tegen het overwel­ digende geluid of zich er aan over te geven, en zich in trance er door te laten bewegen.

di 20 november

Samen met Perform 2012 presen­ teren we spetterende optredens van de meest opvallende makers uit Istanbul, concerten, films en Countdown, een coproductie van Productiehuis Rotterdam en Perform 2012. Meer info op pagina 20 van deze krant.

hal, 22:00

Grote Zaal, 20:15 € 12,50 – € 27

Kijk voor het actuele aanbod op www.rotterdamseschouwburg.nl.

Zie 14 november

wo 14 november

In Codex vragen zeven manne­ lijke dansers en circusartiesten het uiterste van hun lichaam in drie stukken van vier makers.

Invloeden van circus, hiphop en freerunning worden gemixt met hedendaagse dans.

ma 19 november

theater

live radio

Grote Zaal, 20:15 € 18 – € 21

Woef Side Story

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

vervolgtip:

Bruid in de morgen

meer 8+: vanaf 20 december

Regie Jolanda Spoel Auteur Jette Carolijn van den Berg

meer Max.:

Staal

Rain Man De Utrechtse Spelen Theater

za 10 november

Ken je dat gevoel? Dat niemand je begrijpt? Dat niemand je echt ziet en kent? Dit is een oproep aan alle Assepoesters, Sneeuw­ witjes en lelijke jonge eendjes.

Kom naar het theater en huil lekker met ons mee. Want samen huilen is altijd beter dan alleen.

Maar uiteindelijk krijg je toch een happy end in je schoot geworpen.

Dus houd moed!

za 17 november

Tekst Peter Drost en Arie Kant Regie Michael Helmerhorst Met Peter Drost en Manon Nieuweboer

Rotterdamse Schouwburg en De Gouvernestraat

jeugd

za 17 november

De sultan en de jood Helmert Woudenberg Toneel

Bij Klungelpiet loopt alles altijd in het honderd! Om het goed te maken besluit hij Sinterklaas te helpen. Hij trekt stiekem het Sin­ terklazenpak aan, en wat er dan weer allemaal mis gaat...!

2 december

Tekst, spel en muziek Jef Hofmeister Regie Kees Scholten Spel en zang Rixt Leddy Met medewerking van de BINDO’s vervolgtip:

Gratis Rijkdom 12 april

Dans

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

De nieuwe voorstelling van Wen Hui kwam tot stand door haar ontmoeting met een ver familielid, de 83-jarige Su Mei Lin. Deze oudtante of ‘derde grootmoeder’ maakte alle omwentelingen van de twintigste eeuw mee: haar afkomst uit een welgestelde familie werd onder het communistisch bewind een last, onder druk van het col­ lectivisme moest zij leren zich te voegen naar de gemeenschap. meer internationaal theater:

Riding on a cloud 5 maart

Maceo Parker Rotterdamse Schouwburg en Motel Mozaique

Haltheater, 11:00 € 6,50

Sinterklaas- voorstelling

Tijdens het opruimen van het huis van zijn vader vond Jef Hofmeister een button met de tekst: ‘I.N.D.O. In Nederland Door Omstandigheden’. Hij was verbaasd en ging na waar die tekst vandaan komt. Waarom die kreet van heimwee, ontheemd zijn en verlies? Zijn vader was toch een goed geïntegreerde Neder­ lander? Tegelijkertijd doet een geblondeerde Indo een gooi naar de macht in Den Haag.

china

Concert

meer Sinterklaas:

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Listening to Third Grandmother’s Stories Living Dance Theatre

Kleine Zaal, 20:30 € 12,50 – € 15,50

De sultan en de jood is een nieuw toneelstuk van Helmert Woudenberg. Hij baseerde zich op Nathan de wijze van Lessing en Antigone van Sofokles. Met het stuk wil Woudenberg laten zien dat uiteenlopende religies meer overeenkomsten hebben dan verschillen en dat bloed­ banden alle wereldse en religi­ euze wetten overstijgen.

Tekst en regie Helmert Woudenberg Met Helmert Woudenberg, Ali Kouchiry, Sarah Marie Eweg e.a meer Helmert Woudenberg:

Yes, Prime Minister 29 maart

Padvinders Toneelschap Beumer & Drost jeugd

Grote Zaal, 20:00 € 26,20

Hij werkte samen met alle funk- en soulgrootheden der aarde: Prince, George Clinton, Bootsy Collins, en uiteraard James Brown. Maar ook artiesten en bands als Red Hot Chili Peppers, Candy Dulfer, Keith Richards en Dave Matthews Band bewonderden zijn kunsten en gingen de samenwerking aan. Dit alles maakt Maceo Parker tot een van de meest gewaardeerde funk- en soulsaxofonisten ter wereld.

wo 21 november

Kleine Zaal, 15:00 € 8 – € 13

In Padvinders krijgt een ideale wereld te maken met een dreiging uit het bos. De padvinders Akela en Hopman staan aan het hoofd van een tentenkamp vol frisse jongens en meisjes. In het kamp heerst orde, reinheid en gezonde moraal. Het laatste bastion van de beschaafde wereld.

Go Back To The Zoo Rotterdamse Schouwburg, Rotown en Motel Mozaique Concert

Grote Zaal, 20:00 € 18,70

35 Het verhaal van Go Back To The Zoo is op zijn minst opvallend te noemen; een weinig ervaren band die met hun eerste album ‘Benny Blisto’ uitgroeit tot een van de populairste acts van het land.

Binnen een jaar scoort het viertal grote radiohits met ‘Beam Me Up’, ‘Electric’ en ‘Hey DJ’. Daarnaast is Go Back To The Zoo te horen in commercials, films en speelt de band op tientallen festivals.

Lolita NTGent Toneel

Het leven lacht je toe. Opeens zit alles tegen. Dat overkomt Sander Steenhuis, een vlotte, charmante vijftiger. Hij presenteert al vele jaren een zeer succesvolle talk­ show op de Nederlandse televisie.

In een moordend tempo worden daar carrières gemaakt en repu­ taties gebroken. De Val geeft een inkijkje in de groteske wereld van media, politiek en amusement.

Het laat het gevecht zien van een man die zich onaantastbaar waande en eeuwig jong dacht te blijven. vervolgtip:

Funzone

ders en randfiguren bijeen om hun werk te laten zien, voor te dragen en te bespreken. Daarbij werd legendarisch gedronken.

HALTHEATER, 11:00 € 6,50

Kleine Zaal, 20:30 € 12,50 – € 15,50

Jukka woont alleen in een huisje op de Noordpool. Op een dag krijgt ze onverwacht bezoek.

Dat is leuk, een vriendinnetje!

Ze dansen en springen in de sneeuw. ‘Hè, hè, dat was leuk’ zegt Jukka.

In 1991 won Café Lehmitz zowel de VSCD Mimeprijs als de Dommelsch Theaterprijs voor de belangrijkste voorstelling van het seizoen. Het betekende de doorbraak van Carver. Café Lehmitz werd een ijkpunt in de Nederlandse theatergeschiede­ nis. 21 jaar later speelt Carver de voorstelling opnieuw, met het complete oorspronkelijke team.

28 maart

live radio

Bijt-ie in je bil met Ageeth de Haan

hal, 22:00

jeugd – peuterfestival

Virus Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Voor deze creatie schrijft Bernard Dewulf, auteur en dramaturg bij NTGent, twee monologen die onlos­makelijk met elkaar verbonden zijn. Els Dottermans speelt een vrouw die terugkijkt op haar verboden relatie als jong meisje met een oudere meneer.

Frank Focke­tyn speelt een oudere man die terugkijkt op een even ongrijpbare als schuldige als para­ dijselijke tijd. tekst Bernard Dewulf regie Julie Van den Berghe spel Els Dottermans, Frank Focketyn

Regie Mirjam Koen Met Beppie Melissen, Leny Breederveld, René Groothof en René van ’t Hof

Dood van een Handelsreizi­ ger Ro Theater Toneel grote zaal, 20:15

Zie 22 november

The dry piece Keren Levi Dans

Café Lehmitz Carver Kleine Zaal, 9:30 en 11:00 € 8 – € 13

Ageeth en PipaPanda zingen en dansen langs de meest gezongen crècheliedjes van de succesvolle cd Bijt-ie in je Bil. Met deze liedjes en nieuwe liedjes over de dieren van de WNF-Bamboeclub neemt Ageeth iedereen mee op avontuur.

Toneel Kleine Zaal, 20:30

Zie 27 november

De man zonder eigenschappen 3: De misdaad Toneelhuis Toneel

In de hal wordt tijdens het Peuterfestival een Noord- en Zuidpool-speeltuin opgebouwd, vanaf 9:00 kunnen peuters en kleuters hier komen spelen!

10 mei

do 22 november

Grote Zaal, 20:15 Inleiding om 19:15 € 12,50 – € 27

Met Dood van een Handelsreiziger (nominatie Toneel Publieksprijs 2012 en geselecteerd voor het Theater Festival) regisseert Alize Zandwijk het hartverscheurende verhaal van Willy Loman: de verkoper die vastloopt in de illusie dat iedereen met een goede lach en een mooi praatje het ver kan schoppen in het leven. De mens telt alleen mee als hij succesvol, rijk en geslaagd is.

Regie Alize Zandwijk Tekst Arthur Miller Met Herman Gilis, Hannah van Lunteren, Gijs Naber, Sylvia Poorta, Bart Slegers, Lukas Smolders en Jack Wouterse meer Arthur Miller:

Al mijn zonen 26 maart

De Val Keesen & Co Toneel

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Rail Gourmet vanaf 4 december

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

In The Dry Piece gebruikt choreografe Keren Levi thea­ ter- en bewegingstechniek als de paintbrush van Photoshop.

De oogstrelende beelden van vier naakte vrouwelijke dansers roepen herinneringen op aan zowel de zeventiende-eeuwse schilderkunst als de advertentieen modefotografie van nu.

Choreografie en concept Keren Levi Dans en choreografie Mari Matre Larsen, Orfee Schuyt, Tijana Prendovic en Eva Susova Muziek Tom Parkinson

za 24 november

Nachtgasten Theater

Pinokkio De Toneelmake­ rij/Firma Rieks Swarte Familie

Grote Zaal, 14:30 € 14 – € 18

Kleine jongens worden groot. In het geval van Pinokkio zelfs als ze van hout zijn. Door de liefde van zijn maker werd een marionet een levende jongen. Daar komen meteen ongure individuen op af.

Het mannetje moet zich zien te redden, en ontwikkelt zich van kwajongen tot echt mens.

Tekst Carlo Collodi Bewerking Ko van den Bosch Regie Liesbeth Coltof Met Roel Adam, Tjebbo Gerritsma, Rogier in ’t Hout, Ferdi Janssen, Daniël van Klaveren, Keja Kwestro, Chiem Vreeken

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Het is de nachtmerrie van iedere acteur. Je staat op het podium.

Alle ogen zijn op jou gericht. Je tegenspeler spreekt en kijkt je vervolgens verwachtingsvol aan.

Het is jouw beurt. Alleen heb je geen idee wat je tekst is.

In De misdaad, het derde en laatste deel van de Musil-trilogie van Guy Cassiers, worden twee verhalen naast en door elkaar verteld. Het verhaal van de schrij­ ver Musil en zijn geliefde Herma én het verhaal van de moordenaar Moosbrugger en een anonieme prostituee.

meer Guy Cassiers:

Orlando 27 februari

Jander­ grouwnd De Warme Winkel/ Toneelgroep Oostpool Theater

Mr. Finney de opera

Kijk voor het actuele aanbod op www.rotterdamseschouwburg.nl.

di 27 november

Hatsjoe Ellen Smets

Café Lehmitz Carver Toneel

Op Locatie, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Met een plaatselijke kringloop­ winkel als basis dompelt De Warme Winkel zich onder in de illegale kunstscène in het Moskou van de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. In klamme kelders en doorrookte keukentjes kwamen schrijvers, dichters, schil­

Zie 20 september

vr 30 november

Tramlijn Begeerte Toneelgroep Oostpool

Così fan tutte Internationale Operaproduc­ ties Opera

Grote Zaal, 20:15 € 17,50 – € 35

Cosí fan tutte gaat over liefde en bedrog, vriendschap en verraad, idealen en desillusies en over verleiding en moraliteit. Het verhaal gaat over de weddenschap tussen de oude filosoof Alfonso en twee jonge officieren waarbij de vraag is of hun verloofdes – twee zusters – hen daadwerkelijk trouw blijven als zij naar het oorlogs­ veld vertrekken. Om de proef op de som te nemen, keren de officieren verkleed terug met als doel de zusters onherkenbaar te versieren.

Libretto Lorenzo da Ponte Muziek W.A. Mozart Dirigent Kevin Mallon Regie Matelda Cappelletti

Chicks for money and nothing for free Koper­ gietery

Grote Zaal, 20:15 € 12,50 – € 27

In het broeierige New Orleans komt Blanche Dubois redding zoeken bij haar zusje Stella en haar man Stanley. Blanche is op drift geraakt, nu de plantage van de familie Dubois geen inkom­ sten meer oplevert. De erfenis is verteerd, net als haar zelfrespect en haar jeugd. Stanley staat voor het nieuwe Amerika: één brok realiteit, coolness en nuchterheid.

Hij raakt de zwakke plek van Blanche. Totdat het teveel pijn doet.

Tekst Tennessee Williams Regie Marcus Azzini Met Maria Kraakman, Dragan Bakema, Anne Harbers, Bram van der Heijden, Kirsten Mulder en Stefan Rokebrand meer Toneelgroep Oostpool:

Tsjechov 7 maart

Wachten op Godot 7 mei

Vergeetstuk Tom Struyf Theater

Jongeren

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Kleine Zaal, 20:30 € 10,50 – € 13,50

Vijf mannen vertellen hun verhaal en gooien hun lichaam in de strijd.

Tegen elkaar en voor elkaar.

Over jongensdromen en het echte leven. Over testosteron en kwets­ baarheid. Chicks for money and nothing for free is een oefening in geluk en mannelijkheid. Een zoektocht naar een ideale wereld waarin alles kan en niets schijn lijkt. Genomineerd voor de Gouden Krekel 2012

10 mei

ma 26 november

hal, 22:00

do 29 november

Regie Guy Cassiers Tekst Yves Petry Geïnspireerd op Robert Musil Spel Johan Leysen Liese van der Aa Vormgeving Guy Cassiers, Enrico Bagnoli

meer familie:

zo 25 november

jeugd – peuterfestival

Grote Zaal, 20:15 Inleiding om 19:15 € 12,50 – € 27

live radio

Toneel

wo 28 november

vr 23 november

Kleine dagen

Toneel

meer locatietheater:

Zie 20 september

meer Bernard Dewulf:

Dood van een Handelsreizi­ ger Ro Theater

Concept en spel Jeroen De Man, Mara van Vlijmen, Vincent Riet­veld, Ward Weemhoff, Guido Pollemans, Jessie Wilms en Erik Whien

Virus

Jander­ grouwnd De Warme Winkel/ Toneelgroep Oostpool Theater Op Locatie, 20:30

Zie 28 november

In Vergeetstuk ploetert Tom door de chaos van zijn gedachten, op zoek naar samenhang. Dat lijkt te lukken, maar al snel blijkt de grens tussen wat er is gebeurd en wat hij onbewust aan de feiten heeft toegevoegd nauwelijks aanwijsbaar. Informatie blijkt een vloeibaar begrip te zijn.

Concept, tekst en spel Tom Struyf vervolgtip:

Verboden toegang 26 maart

Jander­ grouwnd De Warme Winkel/ Toneelgroep Oostpool Theater Op Locatie, 20:30

Zie 28 november

ALGEMENE INFORMATIE KAARTVERKOOP ONLINE 24 uur per dag via www.rotterdamseschouwburg.nl

kassa Schouwburgplein 25 ma – za 14:00 – 18:00 (20:30 bij voorstellingen) zo vanaf 1 uur voor aanvang voorstelling

telefonisch 010 411 81 10

Openingstijden Rotterdamse Schouwburg Dagelijks van 11:00 tot 1:00 of later

website Op de website van de Rotterdamse Schouwburg vindt u recensies, trailers en achtergrond infor­matie van de voorstellingen. De recensies komen van een aantal landelijke kranten en theaterkrant.nl.

Log in met Facebook of e-mailadres en wijzig eenvoudig uw gegevens, stel in hoe u benaderd wilt worden (e-mail, post), ontvang theateradvies en bekijk uw bezoeksgeschiedenis en agenda.

Onbeperkt Kleine Zaal Kaart

Voor € 11,50 per maand kunt u het hele jaar in de Kleine Zaal zitten. U kunt de Onbeperkt Kleine Zaal Kaart online kopen. U kunt vanaf een maand voorafgaand aan de voorstelling 1 kaart per voorstelling reserveren (telefonisch of aan de kassa) voor de voorstelling in de Kleine Zaal van de Rotterdamse Schouwburg. De Onbeperkt Kleine Zaalkaart is vanaf het moment dat u haar aanschaft 12 maanden geldig.

Sirene Sale Elke eerste maandag van de maand – vanaf het moment dat de sirenes gaan om 12:00 uur – worden voor 1 voorstelling 100 toegangskaarten met 50% korting verkocht. De Sirene-voorstelling wordt om 12:00 bekendgemaakt via de website.

De komende Sirene Sales zijn op 3 september, 1 oktober en 5 november.

Speciale voorzieningen Al onze zalen zijn toegankelijk voor mindervaliden.

Vermeldt u bij uw bestelling dat u gebruik wilt ma­ ken van een rolstoelplaats. Als u samen naar een voorstelling komt, zijn er mogelijkheden om naast elkaar te zitten. Op de avond zelf wordt u via de lift begeleid naar uw plaatsen en waar nodig geholpen.

Wanneer u slechthorend bent, kunt u bij de info­balie kosteloos een ontvanger krijgen die kan worden gebruikt bij elk hoortoestel met een luisterspoel. Wanneer u geen gehoortoestel heeft krijgt u een ontvanger én een koptelefoon. Hier­ mee kunt u de voorstelling volgen. Na afloop levert u het apparaat weer in bij de informatiebalie.

Korting Rotterdampas Met de Rotterdampas kunt u per jaar 1 kaart voor een voorstelling naar keuze met 50% korting krijgen. Dit kan uitsluitend aan de kassa op de dag zelf. Festivals en uitzonderingen voorbehouden.

Jongeren t/m 18 jaar / Cultuurkaart / CJP / Student In de Krijn Boon Studio of Kleine Zaal betaal je € 7,50 per kaartje. Voor voorstellingen in de Grote Zaal betaal je voor de meeste voorstellingen € 11,50 of € 17,50

Colofon Programmering en productie Rotterdamse Schouwburg

meer informatie www.rotterdamseschouwburg.nl

Teksten Annette Embrechts en afdeling CME en Programmering Rotterdamse Schouwburg Foto’s omslag en binnenzijde Koos Breukel Concept en ontwerp Studio Lonne Wennekendonk