“Eerst herdenken dan theater” Kop voorpagina dagblad Trouw op 4 mei INHOUDELIJKE VERANTWOORDING THEATER NA DE DAM 2019 1. Inleiding Het doel van Theater Na de Dam is vanaf de eerste editie op 4 mei 2010 het genereren van een betekenisvolle gebeurtenis op de avond van de Nationale Dodenherdenking, daarmee herdenken toegankelijk en betekenisvol te maken voor meerdere groepen in de samenleving. Na de herdenking spelen daarom gelijktijdig (muziek)theatervoorstellingen gerelateerd aan de Tweede Wereldoorlog. Het initiatief is relatief klein begonnen in Amsterdam en inmiddels uitgegroeid tot een nieuwe landelijk gebruik met deelname van veel theaters, theatermakers en publiek verspreid door het land. Theater blijkt steeds weer een passende vorm om niet alleen de herdenking te verdiepen, maar ook om te reflecteren op onze samenleving in deze tijd. Theater Na de Dam voldoet aan een breed gevoeld verlangen naar verdieping van de jaarlijkse Nationale Dodenherdenking, voorbij de steeds terugkerende discussie over de herdenking zelf; ook voor wie herdenken niet vanzelfsprekend is. Met de editie van 2019 is het volgende bereikt: 1. Toename publiek en deelnemers: Het publiek groeide naar 22.000 en was weer meer divers en jong. Een deel van de voorstellingen bereikt het meer traditionele theaterpubliek. Met name met de 34 jongerenprojecten in alle provincies – die verschillende generaties en gemeenschappen aan elkaar verbinden – en het nieuwe werk van de jonge makers, die hun eigen thema’s en achtergronden meenemen, trekt Theater Na de Dam nieuwe mensen. Zo vergroten we het draagvlak onder nieuwe generaties en jongeren die van huis uit niet vanzelfsprekend met deze oorlogsgeschiedenis in aanraking komen. 2. Inhoudelijke verdieping: De inhoudelijke, thematische, persoonlijke en actuele kwaliteit van de verschillende voorstellingen op 4 mei 2019 in het kader van Theater Na de Dam was groot; of het nu gaat om de vraag van Lars Brinkman over de relatie tussen zijn eigen homoseksualiteit en de (niet plaatsgevonden) vervolging van homo’s in Nederland in WOII of het onderzoek van maakster Nicole Vervloed naar haar Indische familie en hun rol in WOII. Het historisch besef en de herdenking krijgen zo een verdieping; persoonlijk, theatraal en in dialoog met het publiek. De ontwikkeling van makerschap die Theater Na de Dam hiermee initieert en stimuleert, draagt zo steeds meer bij aan de doelstelling van onze organisatie. 3. PR en lokale media-aandacht. De voorstelling ‘De dans ontsprongen’ met Pierre Bokma en Igone de Jongh heeft een ongekende landelijke media-aandacht opgeleverd. Op TV en in alle grote landelijke kranten heeft Theater Na de Dam een podium gekregen; zo was Pierre Bokma te gast bij Pauw. In de lokale media hebben we voor deze editie met de jongerenprojecten de maatschappelijke impact kunnen benadrukken. De naamsbekendheid van Theater Na de Dam blijft zo top down en bottom up groeien.
Cijfers: Bij de 10e editie van Theater Na de Dam 2019 waren meer dan 1000 (jonge) toneelspelers, schrijvers, regisseurs, cabaretiers, zangers, programmeurs, muzikanten, kleinkunstenaars, vertalers, dramaturgen, historici, theaterdirecteuren, figuranten, technici, vrijwilligers, buurtgenoten, publiciteits- en kassamedewerkers en zaalwachten betrokken. Samen realiseerden zij een divers en bijzonder theaterprogramma vol prikkelend, reflecterend, ontroerend, actueel, voedend en ontregelend theater. Toeschouwers: * Ongeveer 22.000 toeschouwers bezocht in het kader van Theater Na de Dam een voorstelling. Dit waren er 700 bij de internationale jongerenprojecten in januari, 18.000 bij de voorstellingen op 4 mei, en bij de herneming van de voorstelling ‘De dans ontsprongen’ in Carré op 9 en 10 november kwamen daar nog eens 3000 bezoekers bij. * 283.000 unieke kijkers zagen de live-uitzending van Nacht Na de Dam door de NOS. Producties: * 127 (muziek)theatervoorstelling die op 4 mei speelden zijn door de organisatie van Theater Na de Dam geproduceerd, geprogrammeerd of geïnitieerd. * 34 jongerenprojecten in steden door het land, bijna 650 jongeren namen hieraan deel als makers/spelers. * 7 internationale jongerenproducties vonden plaats met International Holocaust Remembrance Day in Brussel, Copenhagen, Budapest, Praag, Berlijn, Carrara en Amsterdam op 27 januari 2019. In totaal speelden127 voorstellingen op de avond van 4 mei 2019 in 54 gemeenten in het land. Van het totale aantal voorstellingen vonden 33 in Amsterdam en 94 daarbuiten plaats. Daarnaast is er nog meer publiek dan verwacht in aanraking gekomen met voorstellingen van Theater Na de Dam op andere momenten dan 4 en 5 mei, hieronder toegelicht bij Spin-offs. De editie van 2019 is voor Theater Na de Dam om de volgende redenen succesvol te noemen: • Verbondenheid De theaters, artiesten, producenten voelen zich onderdeel van Theater Na de Dam. In veel programma boekjes worden voorstellingen aangekondigd onder de naam Theater Na de Dam met… Makers promoten de voorstellingen in hun eigen netwerk. Op flyers en in promotiemateriaal worden ons logo en naam consequent gebruikt. Theater Na de Dam is een kwaliteitskeurmerk geworden. De onderlinge verbondenheid tussen makers en deelnemers in de verschillende app-groepen doet denken dat Theater Na de Dam een beweging geworden is. • Artistiek-inhoudelijk Het lukte het om dit jaar een grote publieksvoorstelling te maken, die gelaagd, actueel en succesvol was bij het publiek én om het werk van nieuwe makers relevant te laten zijn voor deze tijd. De lezen van het organisatieteam van Theater Na de Dam worden betere begeleiders, zowel op inhoudelijk, productioneel als dramaturgisch vlak. • Radicaal exclusief en radicaal inclusief De duurzame relatie die Theater Na de Dam heeft met de makers in de jongerenprojecten betaalt zich steeds meer uit. Ook zij ontwikkelen zich, waardoor de voorstellingen inhoudelijk meer gelaagd en productioneel complexer kunnen worden. Theater Na de Dam biedt alle makers een veilige omgeving om hun achtergrond, geaardheid, karakter mee te nemen. De voorstellingen worden daardoor inclusiever en geven voeding aan onze ambitie om radicaal exclusief (alleen voorstellingen gerelateerd aan WOII) en radicaal inclusief (alle stemmen en verhalen een plek geven) te zijn.
Stakeholders: Theater Na de Dam verbindt steeds meer stakeholders aan zich waarmee ervaringen, kennis en publiek wordt gedeeld: •
• • • •
Collega-organisaties: het Amsterdams 4 en 5 mei comité, het Nationaal Comité 4 en 5 mei, comité Herdenking Februaristaking 1941, Liberation Route, het Verzetsmuseum, Joods Cultureel Kwartier en het Nationaal Holocaust Museum, Herinneringscentrum Kamp Westerbork, Oorlog In Mijn Buurt, lokale herdenkingscomités en musea. Ketenpartners: de BIS-stadsgezelschappen, jeugdtheaterhuizen, cultuurhuizen, collega’s uit het veld en journalisten. Maatschappelijke partners: buurthuizen, winkeliers, bejaardenhuizen, gemeentes (Particuliere) fondsen: Gieskes-Strijbis fonds, vfonds, Bankgiro Loterij, VSB Fonds, Amsterdams Fonds voor de Kunst, ICF, Stichting Democratie en Media en particuliere financiers. Buurtbewoners en ouderen: bij de jongerenprojecten met name.
Los van de cijfers kan in meerdere opzichten gesproken worden van ‘de beste editie ooit’ met een wederom gegroeide opkomst van o.a. jong en divers publiek, de relevantie van het nieuwe werk, de grote media-aandacht, het succes van de jongerenprojecten en de landelijke en internationale uitbreiding. 2019 is het eerste jaar waarin we als organisatie voelen dat we het hele jaar relevant kunnen zijn; op 27 januari bij International Holocaust Remembrance Day, met de herdenking van de Februaristaking op 25 februari, op 4 mei na de Nationale Dodenherdenking en rondom 9 november met de herdenking van de Kristallnacht. Het toont wat ons betreft aan dat Theater Na de Dam theaters, theatermakers en publiek omarmd wordt en dat het aan een breed gevoelde landelijke en wellicht zelfs internationale behoefte voldoet. 2. Opzet Programma 4 mei 2019 De programmerende activiteiten van Theater Na de Dam zijn organisatorisch te verdelen in drie kerngebieden: 1. 2. 3.
Nieuw werk dat in opdracht en in (co)productie van de organisatie van Theater Na de Dam speciaal gemaakt wordt voor 4 mei: de eenmalige voorstelling in Carré, de opdrachten aan de jonge makers, de opdracht voor de nieuwe tekst, bijna alle jongerenprojecten en Nacht Na de Dam i.s.m. de NOS. Theatermakers, gezelschappen en theaters die al meerjarig partner zijn van Theater Na de Dam – zoals bijvoorbeeld de stadsgezelschappen – waarbij Theater Na de Dam inhoudelijk ondersteunt. Theaters en theatermakers die aansluiten bij het initiatief en zelfstandig iets programmeren op de avond van 4 mei. Theater Na de Dam is dan voor hen een communicatie-paraplu.
In het selecteren van het programma gaat Theater Na de Dam zorgvuldig te werk. Niet alleen blijft om inhoudelijke, artistieke of kwalitatieve redenen het steeds een vraagstuk welke voorstelling wel en welke niet past bij de avond van 4 mei, ook wil de organisatie inclusief en niet exclusief zijn. Bij deze verantwoording zijn impressies van voorstellingen toegevoegd en wat reacties van publiek en makers, omdat die het meest tot de verbeelding spreken. Zie voor het gehele uitgebreide programma van 4 mei 2019 www.theaternadedam.nl 3. Spin-offs 2019 Door de groei van Theater Na de Dam door de jaren heen, is ook de impact gegroeid; deze reikt nu verder dan alleen de dag van 4 mei. De organisatie van Theater Na de Dam beoogt deze impact verder te laten groeien door op meerdere momenten van het jaar ‘zichtbaar’ te zijn. International Holocaust Remembrance Day 27 Op 27 januari is het International Holocaust Remembrance Day, de dag dat Auschwitz door de Russen werd bevrijd. In 2017 is Theater Na de Dam begonnen met het uitbreiden van het ‘format’ van de zo geslaagde jongerenprojecten naar Europese (hoofd)steden. Op 27 januari 2019 vonden er jongerenprojecten plaats in Budapest, Praag, Berlijn, Kopenhagen, Brussel, Carrara en Amsterdam. Ervaren Nederlandse makers die al eerder
jongerenprojecten maakten en verbonden zijn aan Theater Na de Dam reizden naar deze steden om samen met lokale makers het project te begeleiden. Het streven is om in 2020 in 12 Europese (hoofd)steden op deze dag jongerenprojecten te laten plaatsvinden, allemaal geïnitieerd en begeleid door Theater Na de Dam (steden in Polen, Litouwen, Spanje, Oostenrijk en Roemenië zullen dan naast de eerste steden meedoen). Theater Na de Dam heeft hiervoor rondom 4 mei, de beoogde partners uit de 12 steden ontvangen in Amsterdam, waar ze naast inhoudelijke gesprekken en kader ook een aantal jongerenprojecten in Amsterdam hebben kunnen bezoeken. Ontwikkeling makerschap Verschillende jonge theatermakers worden door de opdrachten die Theater Na de Dam verstrekt in hun ontwikkeling gevormd, waardoor ze ook op andere momenten in het jaar met het onderzoek verder gaan. Deelnemers van een jongerenproject krijgen een podium in de TV-uitzending van Nacht Na de Dam, begeleiders van jongerenprojecten worden gestimuleerd om ook een eigen voorstelling te maken. Professionele en gerenommeerde makers als Gerard-Jan Rijnders, Igone de Jongh en Pierre Bokma worden geïnspireerd om actueel, genre-overstijgend en in een nieuw soort maakproces een voorstelling neer te zetten. Rik van den Bos schreef voor Theater Na de Dam 2015 de tekst In Vrede. In 2019 heeft Van Den Bos een voorstelling gemaakt op basis van de tekst met Annet Malherbe en Paul Kooij, welke van 8 maart tot 10 mei heeft gereisd langs de Nederlandse theaters. Dionne Verwey maakte voor Theater Na de Dam 2017 een voorstelling over Surinaamse verzetsstrijder Anton de Kom. Dit was de eerste samenwerking van het collectief Sir Duke. De voorstelling Hatta en De Kom is dit jaar hernomen voor de Theater Na de Dam jongerendag en werd op 4 in een uitverkocht Theater aan ’t Spui in Den Haag en op 5 mei in een uitverkocht Bijlmer Park Theater in Amsterdam gespeeld. Werk van Eva van Manen, Mirthe Frese en Firma MES werden in respectievelijk Utrecht, Amsterdam en Den Haag op 4 mei 2019 hernomen. 4. Marketing 2019 Theater Na de Dam 2019 was meer dan ooit zichtbaar. PR voor de Carré voorstelling in EenVandaag, Pauw. De grote landelijke kranten en regionale aandacht voor de jongerenprojecten en nieuwe makers. Een volledig overzicht vindt u in de knipselmap. Tegelijkertijd lopen we tegen de grenzen aan van onze capaciteiten. • • •
De meer dan 120 voorstellingen zijn steeds lastiger te presenteren op onze eigen website. De uren die we beschikbaar hebben voor voorstellingspromotie is de afgelopen jaren stabiel gebleven, terwijl het aantal voorstellingen bijna is verdubbeld. Het aantal pers-aanvragen groeide explosief en daarmee planning en afhandeling ervan.
Voor komend jaar zullen we de marketingtaken uitbreiden en investeren in een nieuwe website. Voor een overzicht van de free publicity is een knipselmap toegevoegd. Verderop in deze verantwoording is ook een marketing evaluatie toegevoegd. 5. Organisatie 2019 Kernteam: Jaïr Stranders is artistiek leider en boegbeeld van de organisatie Bo Tarenskeen is verantwoordelijk voor inhoudelijke en dramaturgische begeleiding van alle eigen producties Hanna Timmers is artistiek leider en coördinator van de jongerenprojecten. Juliska Retra is hoofd marketing en communicatie Steffie van der Horst is marketing support Vyne de Ruyter is producent van de voorstellingen uit de derde cirkel en ondersteunt de eigen producties. Inger Stam is productie coördinator en producent van de eigen producties Bjorn Uyens is zakelijk leider De organisatie wordt ondersteund door een bestuur dat bestaat uit Anna Timmerman (voorzitter), Najah Aouaki (secretaris), Mark Fuchs (penningmeester), Eelke van Ree en Linde Zuidema (algemeen bestuursleden).
6. Financiën 2019 Toelichting op de gerealiseerde begroting/dekking 2019 – zie bijlage. 6.1 Kosten De gehele begroting voor de editie van 2019 was groter dan voor 2018. Dit had te maken met een uitbreiding van de activiteiten en ambities, met name als het gaat om de jongerenprojecten, internationalisering en de jonge makers. Daardoor hebben we ook een aantal extra posten gehad om de taken en de werkdruk beheersbaar te houden. De honoraria van de freelance-medewerkers zijn omhooggegaan, maar blijven achter bij een marktconforme beloning in onze sector. Komend jaar willen we de uurtarieven dichter brengen bij een marktconform tarief van € 35,- en deze transparanter maken voor de medewerkers en onze subsidiënten. 6.2 Inkomsten Fondsen Theater Na de Dam wordt meerjarig structureel gesteund door: - Amsterdams Fonds voor de Kunsten - Bank Giro Loterij Fonds - Gieskes Strijbis fonds - Stichting Democratie en Media - BNG En projectmatig door: - vfonds - Amsterdams 4 en 5 mei comité - VSB Fonds - ICF Recette De uiteindelijke recetteopbrengsten waren door de twee hernemingen in Carré substantieel hoger dan de begroting. De kosten stegen daarin ook, waardoor de gehele herneming voor Theater Na de Dam kostendekkend bleek. Voor Theater Na de Dam blijft het een belangrijk uitgangspunt dat de voorstellingen op de dag van Nationale Dodenherdenking voor een breed, jong en divers publiek toegankelijk blijven; eigen inkomsten nog veel meer verhogen middels recettes is dus door partnerschap met theaters vaak niet mogelijk maar ook onwenselijk. In principe ontvangt Theater Na De Dam recettes voor elke voorstelling waar Theater Na de Dam financieel aan bijdraagt in de productie, afgezien van de jongerenprojecten; in sommige gevallen zijn deze projecten ook gratis toegankelijk voor het publiek. Dat laatste moet ook zo behouden worden. Particuliere donaties Theater Na de Dam heeft een twintigtal ‘vrienden’ die Theater Na de Dam met de toezegging van een aanzienlijke financiële bijdrage ondersteunen voor een totaalbedrag van € 30.000 per jaar. 7. Verbeterpunten met het oog op Theater Na de Dam 2020 en verder De organisatie kenmerkt zich door een enorme output met minimale middelen. Motivatie en de drang dat dit moet gebeuren zijn daarin tot nu toe leidend. Tegelijkertijd groeien we met 30% per jaar in omzet en aantal producties. De huidige organisatie is gebouwd op sterke onderlinge verbondenheid en een grote drive om zoveel mogelijk ideeën te realiseren. Om nog sterker te worden willen we de komende jaren extra aandacht besteden aan een goede structuur, heldere afspraken en een stabiele omgeving om te werken. Dit zorgt ervoor dat we de voorziene groei kunnen doorzetten en de bestaande succesvolle propositie kunnen handhaven. 1.
Governance structuur evalueren a. Herziening statuten b. Profiel nieuwe voorzitter (huidige voorzitter van het bestuur treedt per 1 februari 2020 af).
2.
3.
c. Vaststellen rol en invloed bestuur Team ontwikkeling met externe adviseur a. Organisatiestructuur b. Mandaat en beslisbevoegdheid c. Beloningen d. Persoonlijke ontwikkeling Heldere afspraken taken en verantwoordelijkheden in team a. Transparantie b. Marktconforme beloningen c. Project gerelateerde taken
Theater Na de Dam voorziet 4 inhoudelijke domeinen waarin het zich de komende 3 jaar wil ontwikkelen: •
• •
•
Internationalisering a. Actief zijn in 12 Europese landen b. Verbinding tussen de verschillende verhalen en manieren van herdenken in Europa c. Begrip voor verschillende achtergronden en standpunten met betrekking tot WOII Verdieping en inhoudelijk kader voor alle deelnemers a. Introductiedagen voor nieuwe makers, voor begeleiders jongerenprojecten (nationaal en internationaal), voor deelnemers jongerenprojecten en voor de 3e cirkel partners, Productontwikkeling educatie a. Werkwijze vastleggen en munten als excellent voorbeeld b. Opzet online atelier met educatie middelen voor MBO en VO c. Pilot met schoolvoorstelling Versterking ontwikkeling makerschap a. Proces werkwijze vastleggen b. Ontwikkeling makers monitoren c. Podia en financiering vinden voor hernemingen
Handhaven propositie • Wederom een groots, spraakmakend en actueel relevant project voor Carré • De nieuwe makers worden in aantal gehandhaafd. • De jongerenprojecten groeien van 34 naar 40 • De landelijke en Europese uitbreiding van de jongerenprojecten wordt gecontinueerd; in 2020 vinden jongerenprojecten plaats in 12 Europese gemeenten • Extra aandacht en begeleiding voor artistieke kwaliteit en thematische verbinding met de periode van de Tweede Wereldoorlog voor alle deelnemers Communicatie: Aanleveren materiaal In 2019 hebben we een test gedaan met het formatteren van publiciteitsmateriaal. De reacties hierop zijn positief; makers zijn minder tijd kwijt met aanleveren materiaal, het verwerken door de marketing afdeling van Theater Na de Dam gaat sneller, de kwaliteit en uniformiteit van het materiaal wordt verhoogd. In 2020 zullen we dit daarom verder uitwerken. Ontwikkeling huisstijl De huidige huisstijl wordt aangepast en beter toepasbaar gemaakt in campagnebeelden, posters en online. Website navigatie en vindbaarheid Door het stijgende aantal voorstellingen en de uitrol naar andere data en landen, is de huidige presentatie van de website niet meer toereikend. Deze wordt daarom in 2020 aangepast. Financiën: De financiële dekking voor 2020 moet op tijd rond zijn, namelijk uiterlijk oktober 2019. Theater Na de Dam zal in 2020 in gesprek gaan met haar structurele financiers hoe ze voor de volgende beleidsperiode 2021-2024 de groeiambitie waar kan maken.
Theater Na de Dam wil zich inzetten voor een Basis Infrastructuur Erfgoedinstellingen. Naar voorbeeld van de BIS regeling voor gezelschappen. De Basis Infrastructuur moet naar ons inziens de organisatiekosten voor kernteam en basisvoorwaarden voor een periode van 4 jaar dekken. EVALUATIE MARKETING THEATER NA DE DAM 2019 1. ALGEMEEN Cijfers 10e editie Theater Na de Dam 127 voorstellingen waarvan 34 jongerenvoorstellingen Target bezoekers: 16.000 Uiteindelijk bezoekersaantal: ongeveer 18.000 Nacht Na de Dam: 283.000 kijkers Marketing Doelstellingen: 1. Stimuleren, motiveren en faciliteren partnerorganisaties om lokaal naamsbekendheid en kaartverkoop te genereren 2. Met de landelijke campagne en het campagnebeeld zorgen dat het bezoeken van een voorstelling op 4 mei om 21:00 uur de landelijke traditie laden en bestendigen 3. Landelijke PR rondom de Carré voorstelling 4. Betrokkenheid op social vergroten gedurende het jaar De 4 doelstellingen zijn als volgt ingevuld: 1. Stimuleren, motiveren en faciliteren partnerorganisaties om lokaal naamsbekendheid en kaartverkoop te genereren a. Google-invulformulier voor partners, waardoor ze snel en goed konden worden gepromoot via de kanalen van Theater Na de Dam b. Uniform vormgeving voor stads en voorstellingsflyers c. Photoshop sjabloon voor promotie-foto’s d. Voorbeelduitnodiging voor wethouders en andere lokale helden 2.
Met de landelijke campagne en het campagnebeeld zorgen dat het bezoeken van een voorstelling op 4 mei om 21:00 uur de landelijke traditie laden en bestendigen a. Bordenroutes b. Logo op poster en uitingen Nationaal Comité c. Voorstellingen aangekondigd met logo en onder naam Theater Na de Dam met ...
3.
Landelijke PR rondom de Carré voorstelling a. Pauw, RTL Boulevard, EenVandaag b. Trouw, NRC, Volkskrant, Telegraaf
4.
Betrokkenheid op social vergroten gedurende het jaar a. Doorplaatsen en liken van partnerberichten op Theater Na de Dam socials
Doelgroepen: • Publiek: deelnemende jongeren & familie/vrienden/buurtgenoten van die jongeren, jongvolwassenen, theaterbezoekers, mensen met interesse in de Tweede Wereldoorlog, senioren. De campagne voor de jongerenvoorstellingen ging voor een groot deel via de jongeren zelf. We gaven ze advies en verzorgden middelen zoals flyers en posters. De jongeren hebben zelf gezorgd voor de verspreiding en voor aandacht in de lokale media. • Stakeholders: eigen medewerkers, bestuursleden, geldschieters en partnerorganisaties. Deze doelgroep is tijdig geïnformeerd over het programma en plan van aanpak. Met de verschillende geldschieters is intensief contact onderhouden en met partnerorganisaties als het Amsterdams 4 & 5 mei comité is op alle fronten nauw samengewerkt. Het Nationaal Comité 4/5 mei heeft ons actief gepromoot in haar eigen kanalen.
•
Professionals: collega’s uit het veld en journalisten. Journalisten hebben dit jaar meerdere persberichten ontvangen en zijn op meerdere momenten in de aanloop naar 4 mei op de hoogte gebracht.
2. MIDDELEN De middelen verdelen we onder in paid, owned en earned media. PAID (betaalde/ingekochte kanalen) Drukwerk en verspreiding Het campagnebeeld van voorgaande jaren is herkenbaar. Daarom is er ook dit jaar voor gekozen dit beeld als uitgangspunt te nemen. Wel hebben we bepaalde uitingen een wat modernere look & feel gegeven, zoals de programmaflyer en de flyers voor de jongerenprojecten. Ook hebben we posters gemaakt met de landkaart waarop alle plekken in Nederland te zien zijn waar een voorstelling plaatsvindt. In de grote steden met meerdere voorstellingen, bijvoorbeeld Amsterdam, Utrecht en Den Haag, zijn posters van het landkaartje verspreid waarin de voorstellingen van die specifieke steden zijn uitgelicht. We hebben A0, A2 posters en diverse formaten flyers/folders gemaakt. Diverse grote steden hebben een eigen stadsfolder gekregen met het volledige programma van die stad op 4 mei en hebben dat voor ons verspreid onder hun eigen achterban in hun eigen stad. Voor belangrijke pijlers hebben we ook apart materiaal gemaakt. Zo is er een programmafolder gemaakt voor de voorstelling in Carré. Met dit pakket aan herkenbaar drukwerk faciliteerden we de partnerorganisaties om meer naamsbekendheid voor Theater Na de Dam en hun eigen programma te genereren. In de grote steden hebben wij drukwerk laten verspreiden en zo zijn we zichtbaar geweest in het straatbeeld van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. In samenwerking met iAmsterdam hebben we dit jaar wederom gebruik kunnen maken van de mupi’s in Amsterdam, net zoals in 2018. Daarmee hebben we 90 abri’s voorzien van ons logo en landkaart. Advertenties We hebben dit jaar advertenties gehad op de backcover van de Theaterkrant en we hebben tweemaal een advertentie gehad op de cultuurpagina van Volkskrant/Trouw. In de advertenties was het landkaartje te zien en werden belangrijke voorstellingen en eigen producties uitgelicht. De online-campagne hebben we dit jaar bij Karin Verwiel neergelegd, online marketeer bij Carré die voor ons de gehele online campagne heeft verzorgd. De online-campagne was dit jaar gericht op de voorstelling in Carré, de makers en een groot deel corporate. OWNED (eigen kanalen) Website De website van Theater Na de Dam is dè etalage waar alle voorstellingen (dit jaar 127 voorstellingen) op te zien zijn. In het volledige programma zijn alle voorstellingen opgenomen en gerangschikt op stad in alfabetische volgorde. Daarnaast is er onderscheid gemaakt in eigen producties en jongerenprojecten, zodat in één oogopslag helder is welke voorstellingen we zelf hebben geproduceerd en welke voorstellingen zogezegd 3e cirkel zijn. Daarnaast werden er regelmatig nieuwsberichten geplaatst op de website om het publiek om de hoogte te stellen van alle ontwikkelingen. Email marketing Met regelmaat hebben we in de aanloop naar 4 mei nieuwsbrieven verstuurd. Steeds kernachtig, met enkele boodschappen. Overvolle nieuwsbrieven zijn minder effectief, weten we uit ervaringen van eerdere jaren. Ook hebben we Vrienden en belangrijke relaties via een aparte op maat gemaakte nieuwsbrief geïnformeerd. Social-media Theater Na de Dam heeft met name op Facebook een behoorlijk bereik. In de aanloop naar mei heeft het marketingteam met grote regelmaat berichten geplaatst. We hebben makers gevraagd een korte video op te
nemen waarin zij vertellen over hun voorstelling. In onze berichten ‘taggen’ we de partners zoveel mogelijk en we vragen de partners dit ook met ons te doen. Daarnaast hebben we dit jaar meer gebruik gemaakt van Instagram. De Instagram focus lag voornamelijk op de jongerenprojecten en het eigen werk. Jongeren werd ook gevraagd om de #theaternadedam te gebruiken wanneer zij zelf een post deelden. EARNED Free publicity Focus in de persbenadering is landelijk en daarnaast specifiek gericht op Tom Lanoye, de makers van nieuw werk (Lars Brinkman, Nicole Vervloed, Johan Fretz, De Poezieboys, en DOX/Theater Utrecht/SSBU), jongerenprojecten in Amsterdam en de voorstelling in Carré. Voor de overige projecten riepen we de partnerorganisaties op de eigen perscontacten in te zetten. We konden dit jaar al eerder starten met het verspreiden van nieuws, omdat we op 27 januari tijdens de International Holocaust Remembrance Day al meerdere voorstellingen door Europa hadden, bijvoorbeeld in Praag, Kopenhagen, Budapest en Brussel. De aandacht voor Theater Na de Dam in de media was opnieuw enorm dit jaar. Verschillende magazines plaatsten aankondigingen, dagbladen kwamen langs voor interviews en ook de radio en tv had dit jaar veel ruimte voor Theater Na de Dam. Zo werden we onder andere genoemd in landelijke media BNR, Het Parool, NRC, Volkskrant, Trouw, Telegraaf, Pauw, Theatermaker en ook in regionale media zoals De Twentsche Courant, Noord-Hollands Dagblad, Stentor, Delftse Post. Opnieuw werkten wij dit jaar intensief samen met de NOS voor de uitzending van Nacht Na de Dam. Social media Ook via de social media hebben wij erg veel aandacht ‘verdiend’. Er is flink gereageerd op de berichten die wij plaatsten op onze kanalen en er werd door anderen veel gepost over Theater Na de Dam. Het bereik van de Facebookpagina groeide weer dit jaar. 3. NAZORG Alle makers en deelnemers hebben een toi kaartje gekregen en zijn uitgenodigd voor onze eindborrel. De makers van de jongerenprojecten hebben een taart bezorgd gekregen voor het hele team. Ook is er een evaluatie geweest met de makers van de jongerenprojecten. 4. STATISTIEKEN Website Van 1 april tot en met 15 mei 2019: 78.706 paginaweergaven 60.076 unieke paginaweergaves 47,6% bereikte de website via organic search (zoekresultaten in Google waar we niet voor betalen) 25,1% bereikte de website direct via de url 11,7% bereikte de website via paid search (advertenties in Google) 8,1% bereikte de website via een andere website waar werd doorverwezen naar Theater Na de Dam 7,4% bereikte de website via social media Facebook Followers: 3345 Instagram Followers: 1218 Ad words (advertentiecampagnes, banners en zoekfunctie):
Theater Na de Dam algemeen Nicole Vervloed De Poezieboys Lars Brinkman Tom Lanoye Johan Fretz
1434 klikken 235 klikken 220 klikken 117 klikken 117 klikken 101 klikken
Klikken gegenereerd van half april tot begin mei 2019 5. CONCLUSIE De media-aandacht voor Theater Na de Dam 2019 heeft alle verwachtingen overtroffen. Zowel bottom up via de jongerenprojecten als top down, door het verhaal van Edith Eger en de deelname van Pierre Bokma en Igone de Jongh. Net als ieder jaar leverde dit weer uitverkochte zalen op en enthousiaste, betrokken en geraakte toeschouwers en makers. IMPRESSIES EN REACTIES PROGRAMMA THEATER NA DE DAM 2019 Hieronder volgen impressies van voorstellingen horend bij de ‘eerste cirkel’. Vervolgens worden speciaal een aantal jongerenprojecten uitgelicht. Zie voor het gehele uitgebreide programma http://www.theaternadedam.nl/ Er zijn verder reacties van Amsterdams publiek toegevoegd uit de gastenboeken, omdat die het meest tot de verbeelding spreken. Nieuw werk 2019 Speciaal gemaakt in opdracht, met medewerking of op initiatief van Theater Na de Dam; tevens (co)producent Koninklijk Theater Carré Amsterdam – De Dans Ontsprongen Geïnspireerd op het boek ‘De Ballerina van Auschwitz’ van Edith Eger, schreef Gerard Jan Rijnders de tekst voor De Dans Ontsprongen. De rol van de ballerina werd vertolkt door Igone de Jongh, prima ballerina van het Nationaal Ballet. De rol van verteller door Pierre Bokma. Compagnie Theater Amsterdam – De stad is niet veranderd - Johan Fretz In een theatraal concert probeerde Johan Fretz tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog het ritme van deze tijd te vangen. Begeleid door muzikanten treedt hij op als Toriman, in een nieuwe mengvorm van gesproken woord en klank, zwevend tussen speech en muziek. Met inspiratiebonnen als Gil Scott Heron, Maya Angelou, maar ook Crosby, Stills en Nash, Childish Gambino en Radiohead, nam hij het publiek mee op een muzikale reis en probeerde hij de grote vragen van toen te vertalen naar het heden. Frascati 3 Amsterdam – Männerbund - Lars Brinkman Het Homomonument, Amsterdam. Drie roze driehoeken in graniet, gelegen op de Westermarkt, waar elk jaar op 4 mei de vervolging van homoseksuelen overal ter wereld wordt herdacht. Wat weinig mensen weten is dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog een grote daling is geweest in de vervolging van homoseksuelen in Nederland. Sterker nog, de homo-scène leek in de bezettingstijd zelfs te floreren. In Männerbund vroeg Lars, zelf homoseksueel, zich af waarom we ons laten leiden door ongemak en schaamte in gesprekken over zaken die simpelweg niet eenduidig zijn. Hoe kunnen we op zoek gaan naar een eerlijke vorm van emancipatie? Het Nationale Theater Den Haag – Poezieboys Speciaal voor Theater Na de Dam stelden de Poezieboys een avond samen die vanaf 21.00u in Zaal 3 in Den Haag te zien was. De aanwezige dichters lazen hierbij een selectie uit hun werk waarbij de onderwerpen oorlog, maar vooral ook hoop en liefde centraal stonden. Verkadefabriek Den Bosch – Indo go home - Nicole Vervloed In haar solo Indo go home onderzocht de Indische theatermaker Nicole Vervloed de heimwee van drie generaties Indische Nederlanders en de vragen waar ze zelf mee worstelt. Wat betekenen Indische
wortels nog als je liever naar Rimini op vakantie gaat dan naar Indonesië? Als je geen woord verstaat van wat je eigen Indonesische familie zegt? Wat betekent het om terug te verlangen naar een land van herkomst dat niet meer bestaat? Stadsgezelschappen – theatrale lezingen Door het hele land hebben stadsgezelschappen een door Tom Lanoye in opdracht van Theater Na de Dam geschreven nieuwe theatertekst aan het publiek gepresenteerd: Verloren Vader. Over een oudstrijder die door zijn voortschrijdende dementie steeds minder zeker wordt van zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Wat is er echt gebeurd, en wat was zijn rol ook weer? Nacht Na de Dam – toneel op toneel in de Amsterdamse Stadsschouwburg in coproductie met de NOS Nacht Na de Dam maakte ook dit jaar weer de overgang van 4 mei herdenken naar 5 mei vieren. Op het toneel van de Amsterdamse Stadsschouwburg werden tussen 23.15 uur op 4 mei en 1 uur op 5 mei korte muzikale en poëtische optredens verzorgd door gerenommeerde artiesten en acteurs als Michelle David, Douwe Bob, Annet Malherbe, Pierre Bokma en Igone de Jongh, Cello Octet, Steef de Jong, Ernst Jansz en Hadewych Minis. De NOS zond deze overgang van 4 naar 5 mei live uit van 23.40u tot 00.25u met 283.000 unieke kijkers. Eric Corton presenteerde dit programma. Volgens productie en publiek was het de beste uitzending ooit. De Balie / Gesprek voor de Dam Theater Na de Dam organiseerde voor het achtste opeenvolgende jaar samen met de Balie in Amsterdam aan de vooravond van de herdenking op 3 mei een bijeenkomst ter reflectie op de huidige betekenis van de Tweede Wereldoorlog en hoe deze geschiedenis op persoonlijk niveau doorwerkt in onze huidige levens. Onder de titel ‘Is het kwaad al geschied’ waren dit jaar Frans Timmermans, Chaja Polak en Tamar de Waal te gast. Jongerenprojecten in 2019 in steden door heel het land In deze sociaal artistieke projecten gaat het om het doorgeven en vertellen van verhalen van de oudste generatie aan jonge generaties om daar vervolgens theater van te maken. De jongerenprojecten zijn in opzet eenvoudig: jongeren in leeftijd tussen 12 en 24 jaar houden onder begeleiding van professionele theaterdocenten en makers interviews met ouderen over hun herinneringen aan hun buurt of stad tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit gebeurde dit jaar op 34 plekken door het hele land. Van Groningen tot aan Middelburg gaven jongeren in een theaterroute of locatievoorstelling vorm aan hun perspectief op de verhalen van de Tweede Wereldoorlog. De jongerenprojecten zijn veelvuldig in lokale publiciteit geweest, in kranten en op lokale televisie. Daarnaast was een van de jongeren – Joshua, die al meerdere jaren meedoet met de jongerenprojecten in Amsterdam – onderdeel van de NOS-uitzending van Nacht Na de Dam. De jongerenprojecten die plaatsvinden door heel Nederland kregen ook dit jaar inhoudelijke begeleiding van Hanna Timmers die deel uitmaakt van het organisatieteam van Theater Na de Dam. Bovendien werd zij ondersteund door theaterdocente Sara Gioampaolo, die als maker eerder ervaring op heeft gedaan met jongerenprojecten. Zij namen elk een aantal projecten voor hun rekening om artistiek-inhoudelijk te begeleiden. Zo werd de kwaliteit van het grote aantal projecten bewaakt. Deze goede samenwerking zetten wij voort en breiden we uit naar 40 projecten in 2020. Belangrijk in de uitvoering en opzet van de jongerenprojecten waren en zijn nog steeds de volgende uitgangspunten: •
Gesprekken met ouderen; het is dit contact in de weken voor 4 mei tussen jong en oud dat de essentie vormt van deze projecten. De ouderen verbinden zich aan het project en aan de jongeren, maar de jongeren komen ook in contact met de nog levende geschiedenis, iets wat in deze tijd niet meer zo vaak voorkomt. Dit historische besef genereert ook een moreel appél bij de jongeren op onrecht en uitsluiting in deze tijd. Vaak gaan de gesprekken niet alleen over het verleden maar ook het heden.
• •
•
•
De inhoud en het onderzoek moet betrekking hebben op oorlog in de buurt of in de stad; dit maakt de verbinding voor de jongeren veel sterker. Ze gaan hierdoor anders naar hun eigen stad kijken. De opvoeringslocatie is idealiter niet de standaard theaterzaal; het is juist de grote waarde met dit soort community-projecten om de straat of bijzondere locaties als speelplaats te kiezen. Publiek ervaart dan op de avond van 4 mei iets uitzonderlijks en de oorlog in de buurt of stad wordt dan nog zichtbaarder. Wanneer mogelijk start de voorstelling op 4 mei aansluitend aan een lokale Dodenherdenking; hierdoor komt er meer en onverwacht publiek mee met de voorstelling en de inhoudelijke verbinding is dan op z’n sterkst. Op 5 mei wordt er vaak ook gespeeld, de context van Bevrijdingsdag leent zich vanzelfsprekend ook goed, al verandert hierdoor voor publiek de ervaring iets. Voor alle makers en jongeren zijn er bijeenkomsten: zo zijn er opstartbijeenkomsten met de makers en ondersteunende partners in het najaar, een inspiratiebijeenkomst voor alle makers in de winter en een jongerendag kort voor 4 mei waarop alle jongeren uit het hele land samen komen om verhalen te delen, om elkaar te ontmoeten en om artistieke inspiratie op te doen om te onderzoeken hoe deze verhalen het best te vertellen. Er is na 4 mei ook een evaluatie en uitwisseling met de makers van de projecten.
Hieronder volgt aan aantal impressies van de jongerenprojecten, van repetitieperiode tot voorstelling, geschreven door Hanna Timmers, reizend langs de projecten: 1 april En ook Theater Na de Dam is echt aan het beginnen - met dit jaar 34 jongerenprojecten! Overal door het land waren het afgelopen weekend - en al daarvoor - ontmoetingen tussen jongeren en (iets) ouderen. Zij spraken met elkaar over de oorlogsperiode in Nederland, de betekenis van herdenken en over hoe het is nu en toen jong te zijn. En daar krijg je dus dit soort mooie plaatjes van - uit Rotterdam en Den Haag. Waarbij de fotograaf van de Rotterdamse foto verzuchtte: 'Soms kan ik zo cynisch worden van het nieuws, maar als ik dit zie krijg ik weer hoop.' 7 april Dit weekend waren er door heel het land vertelbijeenkomsten van Theater Na de Dam: in Deventer, Zutphen, Utrecht, Groningen en Alkmaar. Bij de laatste twee had ik de eer aan te schuiven. Bij Artiance in Alkmaar met Dorien en Joke kwamen plots niet 10, maar 19 mensen aanwandelen, bijna allemaal opgegroeid in en om de Lindenlaan. Samen reconstrueerden zij de straat en hoe het was om daar te wonen terwijl om de hoek vanalles gaande was. En bij het NNT - Noord Nederlands Toneel en DE NOORDERLINGEN vooropleiding theater in Groningen zorgden Karlijn en haar spelers voor een heel zorgvuldige bijeenkomst, met stiltes van ongeloof en soms een schaterlach. En ook daar hoorde ik verhalen zoals ik die wel ken, maar waar ik steeds opnieuw van onder de indruk ben. Zo vertelde Wim over zijn vader, die deed wat hij vond wat moest. Want zoals Wim zegt: 'Sommige mensen kiezen niet bewust voor het verzet. Ze zetten zich in voor de ander, omdat ze niet anders kunnen.' 15 april Het hele weekend waren er repetities voor Theater Na de Dam, van Rotterdam tot Zutphen. Op vrijdag sprak ik met Yuna en Fieke in Zwolle over hun plannen, op zaterdag zag ik Jelle en Nilay aan het werk in het Plein Theater in Amsterdam-Oost en ten slotte zag ik gisteren in Rotterdam hoe Pleun samen met haar groep jongeren nadacht over de ontmoetingsplek van de toekomst en hoe je die dan direct alleen kunt vormgeven met zwarte kratjes ('maar juf juf: we kunnen toch wel 1 waterflesje gebruiken?' 'Nee, probeer eerst maar alleen te denken in zwarte kratjes.') En dan kreeg ik ook nog mooie berichten door van Sara die repetities zag in Woerden en Roosendaal. We kunnen er niet meer om heen: we zijn meer dan begonnen! (en helaas maak ik daar geen geweldige foto's van...) 16 april Ja jongens, in het hele land: 34 projecten - ongeveer 420 jongeren - bijna 150 vertellers - meer dan 80 makers, regie-assistenten en productieleiders - 10 internationale gasten voor nog meer Europese projecten... Soms duizelt het me. En o ja - we zijn 1 van de 5 genomineerden voor de internationale AMATEO AWARD, prijs voor inspirerende amateurkunstprojecten met hetvolgende juryrapport: 'The Amateo jury said this was a profound way to connect a new generation with the impact of war and give the act of Remembrance renewed significance. It’s resonance & sustainability is also demonstrated by the fact it’s inspired a similar project in the Czech Republic.' Waarvan die laatste natuurlijk ons eigenste Praagse project is - HOERA! Ik ben best 'een beetje' trots op iedereen die betrokken is! Met nadruk op: IEDEREEN - al die honderden mensen die afgelopen jaren betrokken waren en waarvan velen dat nog steeds zijn.
20 april Dit jaar zijn er op 4 mei door het hele land 34 jongerenprojecten te zien met ongeveer 420 jongeren, bijna 150 vertellers en meer dan 80 makers, regie-assistenten en productieleiders. De jongeren kwamen vandaag naar Amsterdam voor de jongerendag. Centraal stond de vraag: Is het - in het kader van de herdenking - belangrijk om iemand te hebben waarmee je je kan identificeren? De jongeren volgden workshops en bekeken de voorstelling Hatta & De Kom van Sir Duke/Orkater in het Compagnietheater Amsterdam. Wat een bijzondere dag was het, op naar 4 mei! 24 april Soms heb je van die dagen: 's ochtend vroeg met Joshua tekst oefenen - wat hij wonderschoon door de koffiezet herrie van ons geïmproviseerde cafe-repetitie-lokaal heen doet. En daarna opnames maken met Josh en meneer Mol in Oost voor onze Nacht Na de Dam. En dat Jelle en ik liefdevol mogen kijken naar hoe die twee (met bijna 70 jaar leeftijdsverschil) fotogeniek over straat slenteren. En dat meneer Mol ons aan het einde toch nog maar even meeneemt naar het huis van waaruit zijn ouders hem in impuls weggaven voor de onderduik. In de hoop op een betere afloop. En dat dat midden in de stralende stad ontroerend is en raakt. En dat Jelle mij dan net bericht: 'Bijzonder eigenlijk he, dat we steeds opnieuw zulke mensen mogen ontmoeten. Jong en oud.' En zo is het. Nog maar 1,5 week tot Theater Na de Dam... 30 april O Jongens - wat wordt het een mooie editie. Ik zou het niemand aanraden in onze Theater Na de Dam team appgroep te zitten - het gaat daar namelijk op het tempo van een hyperactieve pingpongwedstrijd - voor je het weet lig je drie sets achter (tot zover de metafoor) - maar deze dagen komen er zó veel mooie dingen langs: Teksten van Lars Brinkman, liedjes van Johan Fretz, repetitiefoto's van Carré en niet te vergeten stuurt Sara mij beeldige plaatsjes van alle jongerenprojecten waar zij langs gaat, waarna we onderweg in treinen en auto's elkaar bijpraten. En gelukkig mag ik veel met eigen ogen zien. Zo stond ik vanochtend in alle vroegte op het Ereveld in Loenen en vanmiddag tussen de flats in Zuid-Oost. Echt, het bruist, overal. Van Maastricht tot Leeuwarden. #trotsoponsteam 3 mei Het is dat ik het zelf gedaan heb en weet dat het kan - maar soms denk ik echt: hoe houden die makers het vol? Op natte grasvelden, enorme stadspleinen, in schommelende bootjes, koude kerken, donkere theaters, volle parken, op eerbiedige erevelden en winderige straathoeken. De meeste bikkelen zich - na een paar opstartende repetities - als ware tijgers door een 'pressure-cooker' week, waarin inhoud, vorm en vaak routeplanning samen moeten komen. En natuurlijk ben ik trots op alle jongeren die hen vol bravoure volgen, maar echt: wat ben ik ontzettend trots - en geroerd - door al dat harde werken van die makers. En wat een geluk dat ik daar deze week zoveel van mocht zien. Echt: HOU VAN DIE MENSEN! Morgen is het zo ver, eindelijk, onze tiende (!) Theater Na de Dam- met oa, in de hoekjes van onderstaande foto's, vier van die mooie mensen. 4 mei Dat je vroeg in de ochtend al met tranen in je ogen luistert naar de geluidsvoorstelling die gemaakt is voor na de herdenking in Loenen. Dat het zó waar is, al die verschillende verhalen naast elkaar: Over de moeder van het Nederlands verzet, over vluchten uit Duitsland, over opgroeien tussen de theeplantages en dan ineens in de koude sneeuw staan, over de ouders die zich verdronken in de gracht na het bericht over hun in Auschwitz gestorven dochters, en ook over het 'verse' graf - dat nog zo jong is. En precies die uiteenlopendheid van de dingen klinkt vanavond door honderden jonge stemmen door heel het land. En trouwens ook heel wat oudere stemmen: 125 voorstellingen, met honderden spelers, waarvan meer dan 450 jongeren. Wees even stil en kom dan samen in het theater, op een straathoek, een station, een park, om samen na te denken over hoe het was en is. En trouwens ook over hoe we willen dat het zal zijn. 6 mei Wat een mooie editie van Theater Na de Dam was het. Van Carré tot ieder jongerenproject. Ik had het idee dat alles klopte. En wat heb ik genoten. Van al die mooie spelers, makers en niet te vergeten de vertellers. Want was het ook weer prachtig om te zien hoe daar de verbinding was gemaakt. Zo kon een verteller in de Tolhuistuin zijn eigen verhaal niet binnen houden: eenmaal voor de 'etalage' met spullen móest hij vertellen hoe aangrijpend het was om direct na de razzia in Noord de interieurs van zijn joodse buren in de etalage van de winkel op de hoek te zien staan. Hij móest het vertellen - ondanks zichzelf. 'Dat beeld', zei hij, 'dat beeld vergeet ik nooit meer.' En in Oost kregen de makers en spelers na afloop van de voorstelling van één van de vertellers een onderscheiding van het Indisch Herinneringscentrum, ter dank voor het vertellen van de compleetheid van de geschiedenis. En tussendoor sloop ik nog hand in hand met een verteller door de bosjes
en zat ik in Zuid onder een kleedje met Fransje die toen haar verhaal begon in mijn oor fluisterde: 'Dat gaat dus echt over mij he, dat ben ik, goed opletten nu.' Ik ben trots. Op iedereen. En ook echt op al die mooie, sterke mensen die vertellen, omdat het moet, omdat het echt niet anders kan. Reacties kijkclub jongerenprojecten 2019 (selectie) Dimphna over jongerenproject Loenen Loenen. Na een bijzondere ceremonie bij de eren begraafplaats, achter het kerkje staan de jongeren. Via een podcast hoor je waar mensen liggen en hun verhaal. Ik heb iedereen stuk voor stuk even zien zitten of staan. Zonder dat ze aanwezig waren. Bram over jongerenproject Utrecht UCK Indrukwekkende verhalenroute in Utrecht centrum bij het UCK/Theaterschool Utrecht. Naar de zaal lopen door een gang met een tijdlijn van de oorlog in karton. Veel ruimte voor de eigen gedachten en vragen van de jongeren. De aanslag in Utrecht werd ook nog genoemd. Ik heb geleerd dat de NSB op het Domplein is opgericht. En dat de naam van verzetsheldin Truus van Lier elk voorjaar in bloemen te lezen is aan de Catharijnesingel. De vertellers waren aanwezig en werden bedankt. Jongeren gedreven en ontwapenend. Silas over jongerenproject Groningen In Groningen was de Martinikerk helemaal vol. De voorstelling was in samenwerking met een koor. Waarschijnlijk ook vanwege akoestiek veel beweging. Afgesloten met de vraag aan het publiek om hun hoop op te schrijven Suze over jongerenproject Theater Rotterdam En als laatste was ik in Rotterdam waar een prachtige groep van Nederlandse jongeren en jongeren die pas net in Nederland zijn een oprechte, intieme en bijzonder kwetsbare vertelling deden. Waar het publiek letterlijk werd bewogen en via toen naar het nu werd gebracht. Sfeerverslag, uitzendingen en filmpjes van Theater Na de Dam 2019 • • • • •
Sfeerimpressie Theater Na de Dam 2019 https://www.youtube.com/watch?v=1qC8LRrBQK4&list=PLRG7qy8JwswT3U_EefF1nMqWXoaWu8eN Uitgebreid fotoverslag https://myalbum.com/album/d4bPbaT46mhB Pierre Bokma bij Jeroen Pauw: https://pauw.bnnvara.nl/media/688651 Edith Eger bij EenVandaag: https://www.youtube.com/watch?v=0B2zXeVlW90 Gesprek Voor de Dam in de Balie: https://www.youtube.com/watch?v=0k7f8Uxkuw0&t=2216s
Reacties in gastenboeken Amsterdam Theater Na de Dam 2019 Carre – De dans ontsprongen INTENSE SCHOONHEID EN HUIVER IN PERFECTE BALANS, Theaterkrant 5 mei 2019 Dit had ik voor geen goud willen missen. Prachtig! Breekbare Igone. Bedankt iedereen die dit mogelijk heeft gemaakt. X judith Geweldig genoten Igone, Pierre en heel goed gechoreografeerd door Peter. Zeer geëmotioneerd. Heel fijne voorstelling, zo bijzonder dat Edith er ook zelf was. Prachtig gewoon! Machtig mooi, maar heel dubbel natuurlijk. Dit raakt iedereen, hopelijk zet het iedereen aan het denken en realiseren wat we hebben en wat we nooit meer moeten laten gebeuren. Dennis Alleen al het werken aan deze voorstelling was een (soms zenuwslopend) feest! X Gerardjan Rijnders Veel dank voor een unieke en ontroerende voorstelling – 10e editie. Proficiat! Charlotte Rommes Vfonds Oostblok/Pleintheater – ROOTS Wat een mooie voorstelling, vol dynamiek! We hebben een prachtige avond gehad: herdenken, nadenken, overdenken, lachen (ook!), ontroering en zo goed gespeeld! Tolhuistuin – Een tussen de naamloos velen Wat mooi om deze groep jonge mensen zo geinspireerd te zien. Mooie voorstelling! Prachtige voorstelling! Ik vind dat jullie de verhalen erg mooi hebben weergegeven! Juuls Heel mooi en bemoedigend. Houd moed! Echt een mooie, goede, interessante en lekker interactieve stukje. Ik praat niet vloeiend nederlands. Dus dit zijn alle positieve woorden die ik ken. Dank jullie (van mijn hart)! Frascati – Männerbund ONTLUISTERENDE SOLO OVER VERZWEGEN VERVOLGING, Theaterkrant 5 mei 2019 Prachtige voorstelling. Heel open, origineel, mooie beelden! Heel kwetsbaar. En zo knap dat hij ook licht en geluid zelf deed. En ook het thema: hoe was het met homoseksualiteit tijdens de oorlog. Erotiek en fascime, complimenten voor de acteur. Maarten Vos Een prachtig gedachtespoor om mee te maken. Ik voelde de spanning van het willen toejuichen van de homoseksualiteit van Rohm, maar hem ook altijd op afstand te willen blijven houden. Wat een mooie relevante levende vragen! Hoe gaan we om met ons spannende erotische liefdevolle verleden in de schaduw van de oorlogsverhalen, die we altijd zullen blijven moeten vertellen. Ik hoop samen met Lars. Sytze Bouma Leuke en mooie voorstelling. Confronterend ook. Omdat het beeld van slachtofferschap van homoseksuelen gedurende WO2 werd bevraagd. Een nadenker, omdat de voorstelling laat meevoelen dat het (seksuele) leven van de homo onder alle omstandigheden en soms zelfs dankzij die omstandigheden door ging. Ik heb genoten! Marinus. Frascati- Opgediept Indrukwekkende voorstelling; ernstig en geestig (goed verstaanbaar). Stof om over na te denken. Mooi spel van de acteurs en actrices. Passend op een dag als vandaag.
Prachtige voorstelling. Wat een spel met taal en wat een kennis van de Duitse literaire traditie. Best moeilijk, maar erg mooi. Met humor. Veel lagen erin. ITA – Tom Lanoye Indrukwekkende, tot nadenken stemmende, goedgespeelde voorstelling. Dank! Andries Sceptisch, maar betrokken en dus niet zonder hoop. Esther Dit spreken zegt meer dan de stilte. Hartelijk dank dat jullie van herdenken denken maken. Felice Brakke Grond – Fotograf Je voorstelling komt DIEP binnen – dank! Graag denk ik er nog lekker lang over na. Ik zou willen dat mijn kinderen het hadden gezien. Een prachtige sfeerimpressie. Een prachtige manier om te reflecteren – wat we moeten – Veerle Wat een waarachtig mooie ontroerende vertelling. Aan de hand van een reeks foto’s wordt een verzetsverhaal verteld. Hoe kleine aandenkens aan de oude taal, zoals de oude plaatsnaam in het pools, mensen in levensgevaar kan brengen. Dat mensen zo ver gaan om de eigen geschiedenis vast te leggen. Prachtig, genoten en we kunnen weer even voort. Lucien Greefkes, Hoorn CC Amstel – jongerenproject / Karina Holla Genoten van de wervelende energie en het jong zijn. Loesje Prachtige krachtige voorstelling. Absurde van de oorlog in beweging goed weergegeven. Kleine Komedie – Ad van Liempt Wat een interessante, heftig en onbeschrijfelijk onderzoek. Enorm knap hoe u dit heeft uitgezocht. Bedankt voor de leerzame avond. Esther Zeer verrassend, indrukwekkend, maar met name dat iets of iemand niet altijd is wat het lijkt. Bedankt en tot ziens. Rogier en Joyce Houting. Bellevue – In Vrede Verleden + heden = toekomst Intrigerende puzzel Wat een waanzinnig verteld verhaal. De La Mar – Vogel Een zwaar en gevoelig onderwerp toch nog met zoveel lichtvoetigheid op de planken zetten. Ik ben onder de indruk. Herman en Willy
Een prachtige voorstelling. De impact is voelbaar. Joyce Wat een geweldige ervaring weer. Bram van der Vlugt, ieder jaar weer spannend wat het gaat brengen. Prachtige voorstelling, op het lijf geschreven van de acteurs. Goed initiatief. Mooi om herdenking 8 uur op de dam met deze voorstelling te combineren. Yvonne uit Almere Prachtig en indrukwekkend verhaal. Dit blijft 4 mei levend houden. Dank voor het mooie initiatief. Rozemarijn en Gaby Prachtig gespeelde voorstelling!! Een bijzondere invulling van een beladen avond. We worden weer aan het denken gezet. Yvon en Irma Compagnie Theater Johan Fretz FRETZ GEEFT ONS MEE DAT WE ONS MISSCHIEN TOCH MOETEN PROBEREN TE VERZETTEN, MISSCHIEN EERDER DOOR TE FLUISTEREN DAN DOOR TE SCHREEUWEN. HET WERKT, HIJ ZWEEPT HET PUBLIEK OP, Theaterkrant 5 mei 2019 Goed gedaan! De losse draden van 1945 tot 2019 werden mooi aan elkaar geknoopt. Prachtige voorstelling! Van begin tot eind boeiend. Goede verhaallijn met afwisselende uitstapjes naar heden en verleden. Grappig en serieus. Onderhoudend, mooi, komt bij je binnen, relativeert en triggert om te gaan doen. Dank voor de mooie avond! Sympathieke man. Mooie ook ontroerende voorstelling. Jan Geweldige voorstelling. Knap gedaan. We hebben genoten. Anand. Theater Na de Dam, Johan Fretz, we mogen zijn mening hebben! Graag! Vrijheid nooit vanzelfsprekend. Dank. Ronald en Marinka Tja, of ik ook in het verzet zou gaan. Dat zou mij ook bezig houden. NHM Joodsche Raad Een prachtige, indrukwekkende voorstelling. Een voorstelling die maakt dat je er nog lang over na zal denken. Alle eer voor het beet nemen van dit heftige onderwerp en de integere wijze waarop jullie dit hebben gedaan Wat kom je jezelf tegen. Prachtige harde maar ook ontroerende voorstelling. Dankejwel! Indrukwekkend, fantastisch gespeeld. Niet wegkijken.