Symfozine nr. 98

dec 2023 → feb 2024

© Björn Comhaire

Een nieuw Artesia: Dirk Brossé & Jos Roeden

Het 98e Symfozine

02

COLUMN

04

INTERVIE W

Tõnu Kõrvits Kreek’s Notebook ONDER DE LOEP

Assistent-dirigent Kevin Hendrickx HIT-AND -RUN

buzzzing

10

FAMILIEVOORSTELLING

12 14

Podia op de kaart ORKEST ON THE ROAD

16

n°98

02

Stefaan De Winter → Geboren in Dendermonde (°1982) → Frontman bij Die Verdammte Spielerei → Zong in zijn jeugdjaren in het Aalstere knapenkoor Schola Cantorum Cantate Domino → Professioneel handelaar in onzin

Familievoorstelling buzzzing met dirigent Kevin Hendrickx, concept van Stefaan De Winter, spel door Die Verdammte Spielerei en muziek van Jelle Tassyns zie ook kalender → p19

← Stefaan De Winter © Tom De Visscher

Het e 98 Symfo zine 03

COLUMN

Dat is slechts twee edities voor het 100ste. Een magazine dat al het harde werk symboliseert van de afgelopen jaren. Een 100ste editie is feest, de 50ste ook, … zelfs de 75ste, maar juist al die tussengetallen benadrukken dat doorzetten zo cruciaal is. Deze 98ste editie werpt een schijnwerper op al het harde werk dat nodig is om klassieke muziek en orkesten in de picture te houden, de relevantie ervan te bewijzen.

Zijn orkesten noodzakelijk, is klassieke muziek een must?

(Het antwoord is eenvoudig: NEE! Je mag dat volledig schrappen, afschaffen, bij het vuilnis dumpen. We verbranden alle partituren, violen, contrabassen (die branden langer)... overbodig zeg ik u.)

Als je erover nadenkt, is er maar weinig in onze samenleving echt noodzakelijk. Bij mijn weten: zuurstof, water, voedsel en onderdak. Al de rest is overbodig. Soms heb ik het gevoel dat de samenleving ons wil reduceren tot kleine robotjes die dag in dag uit, jaar in jaar uit eindeloos moeten presteren! Opdat de mensen het niet doorhebben dat ze alleen maar aan het werken zijn, geven we ze ‘s avonds grote lichtbakken om naar te staren, tonen we hypnotiserende ‘bling bling’ en zingen we liederen in Blankenberge van lila lila lila en olé olé olé. Synchroon met het handgezwaai vullen we onze schedels met de volgende burger gedrenkt in andalouse, overgoten met Cola Zero voor de lijn.

Maar als we dan alles schrappen, afschaffen en bij het vuilnis gooien, wat blijft er dan nog over? Wat is dan het doel van ons

bestaan? Wat met de schoonheid van een kunstwerk, de kracht van architectuur, het drama van theater en de betovering van muziek? Er moet inderdaad gewerkt worden, maar er moet vooral ook geleefd worden.

Buzzzing, de volgende familievoorstelling, gaat hierover, over hoe bijen als kleine robotjes druk in de weer zijn, rondsnuffelen tussen de bloemen en hard werken om zich te reppen voor de winter, voor rust na het labeur. Samen een dans maken met stuifmeel op de poep, hard aan het werk om dan in de korf prachtige honing te maken en de winter in de warmte van elkaar door te komen. Net zoals een symfonieorkest samenwerkt om troost en schoonheid te creëren.

Die Verdammte Spielerei en Symfonieorkest Vlaanderen hebben de afgelopen maanden ook met hun neus tussen de stampers hard gewerkt. Ze brengen deze winter een met stuifmeel overgoten concert, het resultaat van een alweer BIJzonder mooie samenwerking. We hopen dat dit harde werk mag stralen en mag proeven naar zoete honing.

Welkom in onze warme korf, welkom BIJ elkaar!

We zzzoemen zzzamen naar zzzchoonheid!

Stefaan De Winter

In 1995 ging Artesia in première, de eerste symfonie van de toen 32-jarige Dirk Brossé. Een “universele symfonie” noemde hij het. Een cross-cultureel visioen van vrede waarbij klassiek geschoolde orkestmuzikanten het podium deelden met etnische musici. Artesia veroverde samen met Symfonieorkest Vlaanderen de podia en werd destijds meer dan dertig keer opgevoerd, zelfs tot in China en Japan.

Nu, 28 jaar later, is Brossé’s vredeswens actueler dan ooit.

Brossé schrijft een epiloog voor het werk en gaat met nieuwe solisten op zoek naar de klank van Artesia vandaag.

Jos Roeden, kersvers intendant van het orkest, kan dit alleen maar toejuichen: “klassieke muziek moet gaan over wat ons allemaal aanbelangt.” — Annemarie Peeters

04

nieu Artesi

een uw sia 05

Artesia is een indrukwekkende muzikale reis die ­symfonische grootsheid, etnische klanken en ­culturele diversiteit verenigt in een toegankelijke ­compositie, alles onder leiding van de internationaal geprezen ­componist en dirigent Dirk Brossé.

→

Kan muziek aanzetten tot verbinding?

Een interview met dirigent Dirk Brossé en intendant Jos Roeden

06

INTERVIEW

Waar haalde je de inhoudelijke inspiratie vandaan?

Dirk Brossé — Het waren de jaren van de opeenvolgende zwarte zon­dagen (waarbij Vlaams Belang, toen nog Vlaams Blok, grote verkiezingsoverwinningen boekte, red.). Dat was het begin van een grote politieke ommezwaai die we helemaal niet hadden zien aankomen. Het voelde alsof onze hele samenleving door elkaar werd geschud. Ik heb toen al die emoties op mij af laten komen, ik heb dat opgezogen als een spons en vervolgens verwerkt in Artesia. Artesia is voor mij een imaginaire plek—een land of een stad, maar het kan ook een planeet zijn, of zelfs een universum—waar mensen op een vredevolle manier met elkaar samenleven, vanuit een diep respect voor elkaar. Dat is voor mij de politieke boodschap van Artesia.

Ik zag dat als een visioen van hoop en ik geloofde toen ook echt in een multiculturele samenleving. Dat is dus ondertussen bijna dertig jaar geleden, ik was nog jong. En misschien ook naïef.

Ben je die hoop op een betere wereld dan kwijtgespeeld in de loop der jaren?

DB — We moeten hoopvol blijven. We hebben geen andere keuze.

Muziek blijft ook vandaag een prachtig medium om die hoop vorm te geven en te communiceren met anderen. Ik heb in mijn carrière heel veel cross-over projecten gedaan met musici uit andere culturen en elke keer opnieuw viel het me op dat de c­ ommunicatie in die context geen enkel probleem vormt. Als je de taal van de muziek spreekt, kan je elkaar wel degelijk verstaan. Muziek creëert verbinding omdat ze heel diepe lagen van onze verbeelding en emoties aanspreekt. Daar geloofde ik toen al in en nu misschien zelfs nog meer.

Binnenkort staat Artesia opnieuw op de planken. Voelde je de nood om de muziek te herschrijven?

DB — Ik heb daar lang over nagedacht. Moet je een stuk dat je toen goed vond, veranderen? Ik heb uiteindelijk samen met

Dirk Brossé © Tom De Visscher

Symfonieorkest Vlaanderen besloten van niet. Maar toch gaat het anders klinken. Omdat we voor de etnische instrumenten met nieuwe solisten werken die allemaal hun eigen verhaal, hun eigen inzichten en talenten meebrengen. Daarnaast maak ik ook een verlengstuk aan het oude Artesia. Hierin zal de grote ver­rassing zitten.

Jouw muziek treft me altijd als heel sprekend en direct. Is dat iets waar je bewust naar streeft?

DB — Zeker. Als dirigent heb ik veel ervaring kunnen opdoen met hoe muziek bij mensen binnenkomt. Dat heeft me erg beïnvloed.

Daarnaast heb ik als componist van filmmuziek ook veel toegepaste kunst gemaakt. Je kan daar als componist enorm veel van leren.

Je voelt dan echt aan den lijve wat de impact is van een bepaalde toonsoort, een bepaalde ritmische figuur, een bepaalde klankkleur. Dat gaat allemaal terug op de primaire impact van muziek op onze hersenen en dat is iets waar ik me in de loop van de jaren in verdiept heb.

Spreekt muziek volgens jou dan een universele taal?

DB — Daar bestaan twee visies over en eigenlijk hang ik ze allebei aan (lacht). Enerzijds kan je zeggen dat elke muzikale cultuur haar eigen taal spreekt. Als je niets van Indische muziek kent, bijvoorbeeld, dan val je waarschijnlijk al na vijf minuten in slaap, omdat je gewoon niet begrijpt waar het in die muziek om draait. Die muziek is zo onwaarschijnlijk complex dat je je erin moet verdiepen om er echt iets mee te kunnen. Anderzijds zijn er ook veel wetenschappers die zeggen dat muziek cross-cultureel ontroering kan teweeg­brengen.

Zo zijn er bijvoorbeeld experimenten geweest met mensen uit Papoea-Nieuw-Guinea die nog nooit Westerse muziek hadden gehoord. Blijkt dan dat die vanzelf begonnen te huppelen bij Mozart en bij Bruckner eerder meditatief heen en weer wiegden. Er is dus ‘iets’ dat iedereen kan begrijpen of aanvoelen.

“Muziek creëert verbinding omdat ze heel diepe lagen van onze verbeelding en emoties aanspreekt.”

TITEL

07

“Er wordt zonder woorden iets verteld wat je mét woorden nooit gezegd krijgt.

Daarin zit de ongelofelijke, tijdloze kracht van muziek.”

08 Jos Roeden © Tom De Visscher

Jos, die directe impact van muziek speelt een belangrijke rol in jouw plannen met het orkest, niet?

Jos Roeden — Inderdaad, ik ben een heel overtuigde aanhanger van de tweede visie. De verbindende kracht van muziek is volgens mij universeel en daar willen we met het orkest heel erg op inzetten.

Voor mij loopt er een directe lijn tussen de prehistorische mens die de allereerste muziekinstrumenten begon te maken en onze orkestmuziek vandaag. We zoeken nog altijd hetzelfde: verbinding.

Ik vind het ook heel mooi dat in Dirks Artesia geen echte woorden gebruikt worden, maar eerder een soort van jabbertalk van losse lettergrepen. Je verstaat het niet en toch versta je het wel. Zo werkt muziek volgens mij. Er wordt zonder woorden iets verteld wat je mét woorden nooit gezegd krijgt. Daarin zit de ongelofelijke, tijdloze kracht van muziek. Je kan die verhalen begrijpen en aanvoelen ongeacht je rang, stand of cultuur. Op die manier is klassieke muziek eigenlijk altijd actueel.

Met de herneming van Artesia sluiten jullie nauw aan bij alles wat we vandaag in de krant te lezen krijgen. Maar hoe doe je dat met muziek die honderden jaren oud is?

JR — Herhaalt de geschiedenis zich dan niet om de zoveel tijd?

Hebben we niet altijd al gezocht naar manieren om te reageren op en te protesteren tegen wat er rondom ons gebeurt? Dat deed Haydn toch ook al met zijn 45ste symfonie (Der Abschied, waarmee Haydn zich verzette tegen de arbeidsomstandigheden van de muzi­kanten aan het hof, red.)? Of kijk bijvoorbeeld naar de muziek van Kurt Weill. Zijn aanklacht tegen de tijd van toen is nog altijd relevant.

We moeten die verhalen blijven vertellen.

Concert ArtesiaRevisited Dirk Brossé (°1960) Artesia, Symfonie nr. 1 voor orkest, sopraan en etnische ­instrumen­ten & Epiloog Artesia met dirigent Dirk Brossé Zie ook kalender → p19

Welkom in het oudste concertgebouw ter wereld!

Elk concert van Symfonieorkest Vlaanderen in Muziekcentrum De Bijloke voelt intiem en magistraal tegelijk.

tickets en info: www.debijloke.be

09

bijloke_reduced.indd 1

22/11/2023 16:35

Knotsgekke familie­­ voorstelling voor jonge bijtjes en oude motten

6+

Ook last van gezzzoem tussen je oren?

Van kleine liedjes die altijd maar luider en luider en LUIDER door je lichaam gonzen?

Je voet tikt, je lippen kriebelen, je heupen wiegen. Het MOET eruit! Onze bijenkorf telt een symfonisch orkest, 4 zzzaxofoons, 1 koningin en natuurlijk Stefaan De Winter.

Als een deskundige imker slingert hij alle zoetigheid de zaal in.

Knutzzzel een bloem en breng ze mee naar de voorstelling Wat heb ik nodig?

• crêpepapier (2 kleuren) • schaar • chenilledraad

Doe mee, stap per stap (1) Knip 4 gelijke stroken crêpe­ papier van ongeveer 20x45cm.

(2) Leg de stroken op elkaar en vouw ze in zigzag.

(3) Knip de overschot eraf.

(4) Rond de hoeken af met de schaar.

(5) Leg de chenilledraad achter het crêpepapier en plooi het bovenste gedeelte van de draad dubbel zodat het crêpepapier gekneld zit.

(6) Plooi de draad onderaan het papier vast.

(7) Maak het papier voorzichtig open als een waaier.

(8) Trek nu één voor één de bloem­ blaadjes voorzichtig open.

Oei, Ik zzznap het nog niet helemaal!

Scan de QR-code voor online instructies

4 → 14.1 2024

ZZzig

ZZzig

ZZzig

(1)

(2)

ZZzag

ZZzag

(3)

ZZzag

(4)

(5)

(6)

(7)

Antwerpen, Brugge & Gent Tickets & info www.symfonieorkest.be

i.s.m.

Die Verdammte Spielerei

Gezinsbond-leden genieten 20% spaarkorting

(8)

Tõnu Kõrvits Kreek’s Notebook

Tonu Korvits © Kaupo Kikkas

(1)

(2)

12

Scan de QR-code en luister mee tijdens het lezen.

(1) Cyrillus Kreek, ca.1910, ©NN (2) Kihnu vrouwen, ca.1936

© Ests Nationaal Muuseum

(3) Pärnu-Jaagupi kerk, ca.1911 © Ests Nationaal Muuseum

(4) Mustjala, Panga klif, ©NN

(3)

(5) Haapsalu Kursaal ansichtkaart anno 1900, ©NN

Als je aan een Est vraagt om de koormuziek van zijn of haar land te beschrijven, dan mag je je verwachten aan een pleidooi vol trots en bezieling. Want het samen zingen, dat staat voor de Esten gelijk met plezier maken én hun cultuur eren. Tijdens de jarenlange Sovjetoverheersing was het de enige manier om zich te emanciperen. Sinds hun onafhankelijkheid in 1991 zijn veel Estse componisten beginnen graven in het oorspronkelijke repertoire van hun vaderland, wat juweeltjes oplevert zoals Kreek’s Notebook van Tõnu Kõrvits uit 2007. ‘Kreek’ verwijst naar Cyrillus Kreek (1889–1962), de componist en dirigent die eigenhandig een enorme verzameling authentieke Estse volksmelodieën aanlegde. Een verzameling die voor Kõrvits, “perfect de aard van ons Scandinavische land en de ziel van de Esten weerspiegelt” en dus de ideale inspiratiebron vormt voor zijn koorwerk. — Waldo Geuns

00:00 — Pak er maar een landkaart bij, want Kreek's Notebook is als een reisgids doorheen Estland. Elk van de acht delen van het werk is gebaseerd op een religieuze volkshymne afkomstig uit een ander landsgedeelte. In het openingsdeel kiest Kõrvits voor Nüüd ole, Jeesus, kiidetud (Moge Jezus nu geprezen worden) dat Kreek optekende op het eilandje Kihnu in de Golf van Riga aan de zuidwestkust. Een prachtige plek om de rondreis door Estland aan te vangen, want het eilandleven van Kihnu is zo uniek dat het erkend is op de unesco-lijst van immaterieel cultureel erfgoed. Het staat bekend als het vrouweneiland.

Terwijl de mannen maandenlang op zee zijn om te vissen hebben de vrouwen het voor het zeggen op dit eiland. Dit vrolijke openingsdeel is dan ook volledig gereserveerd voor vrouwenstemmen en orkest.

08:25 — Een eerste deel voor de vrouwen, een tweede deel voor de mannen… Het derde deel Ma kiitlen ükspäinis neist verisist haavust (Ik beroem me alleen op de bloedige wonden) schrijft Kõrvits enkel voor de strijkers die in pizzicato (al tokkelend) spelen. Voor de onderliggende hymne trekken we naar PärnuJaagupi, een dorp in het westen van Estland dat alleen al een bezoekje waard is voor zijn 16de-eeuwse gotische kerk. De hymne werd gecomponeerd door een priester van de kerk, de Duitser Johann Scheffler. Hij was een van de vele lutherse missionarissen die in de 16de eeuw het protestantisme in Estland installeerden.

De aanvankelijk Duitstalige hymnes werden doorheen de jaren vertaald naar het Ests, en sindsdien zijn ze als religieuze volks­ liederen onlosmakelijk verbonden met de Estse cultuur. Nu, enkele eeuwen later, steekt Kõrvits die oude liederen in een subtiel—en harmonisch heel kleurrijk—hedendaags jasje.

13:49 — Su hooleks ennast annan ma (Ik heb alles wat mij aangaat aan God overgelaten) gaat de Bach-liefhebbers misschien bekend in de oren klinken. Johann Sebastian Bach gebruikte de hymnemelodie tot vijf keer toe, zoals in het tweede deel van zijn Cantate BWV 106 ‘Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit’. Onze Estland-reis brengt ons naar het kustdorp Mustjala op het grootste eiland Saaremaa. In de uitgestrekte sfeervolle klanklandschappen die het koor zingt, hoor je als het ware de uitgestrekte zee. Daarboven zingt een sopraan een improvisa­ torisch aandoende melodie. Nostalgie troef, ook in de daarop­ volgende ingetogen tweede helft van het deel enkel voor strijkers.

20:13 — De voorlaatste halte is de landelijke kustparochie LääneNigula, kort bij Haapsalu. We komen thuis bij Cyrillus Kreek die het grootste deel van zijn leven in Haapsalu woonde. Het is hier dat hij de bekende melodie Minu hing, oh ole rõõmus (Mijn Ziel, oh wees Vreugdevol) in zijn verzameling opnam.

De Duitse versie Freu dich sehr van de melodie duikt op in acht Bach-cantates, net als in de muziek van Johann Pachelbel, Georg Friedrich Telemann of Max Reger om er enkelen op te noemen. Voelt Kõrvits de hete adem van die grote voorgangers in zijn nek waardoor hij in dit a capella koordeel zich van zijn meest persoonlijke kant toont? De verrassende en gedurfde harmonieën zijn het meest uitdagende moment voor de ­uitvoerders van Kreek's Notebook. De harmonische complexiteit lost geleidelijk aan op, als sneeuw voor de zon, in het jubelende slot­deel Ma vaatan üles mäele (‘Ik kijk omhoog naar de berg’) dat onze rondreis afsluit terug op het wondermooie eiland Saaremaa.

ONDER DE LOEP

(4)

Concert Requiem Tõnu Kõrvits (°1969) Kreek’s Notebook, Wolfgang Amadeus Mozart (1756–1791) Requiem, KV 626 (Süssmayr) met dirigent Kristiina Poska, sopraan Yena Choi, mezzosopraan Kadi Jürgens, tenor Denzil Delaere, bas Christian Immler en het Estonian Philharmonic Chamber Choir zie ook kalender → p19

(5)

13

Podiaop 14

Symfonieorkest Vlaanderen: overal en altijd in de buurt! Check onze landkaart met stops in Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Heist-op-den-Berg, Roeselare, Zaventem, Arnhem, Amsterdam en Lille. Jouw muzikale avontuur wacht!

3 → landen 10 → concertzalen 18 → concerten 04.01

Concertgebouw Brugge twee

06.01 concerten Muziekcentrum De Bijloke Gent twee

11.01 concerten Muziekcentrum De Bijloke Gent 14.01

DE SINGEL Antwerpen

23.02

CC De Spil Roeselare

24.02

Muziekcentrum De Bijloke Gent

25.02

Le Nouveau Siècle Lille

26.02

Paleis voor Schone Kunsten Brussel

28.02

Musis Arnhem

29.02

Concertgebouw Brugge

01.03

Muziekgebouw aan 't IJ Amsterdam

03.03

DE SINGEL Antwerpen

14.03

Concertgebouw Brugge

16.03

CC Zwaneberg Heist-op-den-Berg

22.03

Muziekcentrum De Bijloke Gent

23.03

CC De Factorij Zaventem

14 u 42 min. zonder verkeer

15

1.246 km

dekaart

“ Ik kan zowel gefascineerd zijn over iets hyper­wetenschappelijk als over iets ­esthetisch.”

16

Kevin Hendrickx → Geboren in Lier (°1991) → Sinds dit seizoen assistent-dirigent van Symfonieorkest Vlaanderen → Studeerde orkestdirectie bij Kristiina Poska (2021–22) → Deelnemer aan de SOV-SPECTRA Conducting Masterclass (2021–22) → Naast dirigent ook Doctor in de Wetenschappen → Dirigent van de familievoorstelling buzzzing op 4, 6, 11 en 14 januari in Concertgebouw Brugge, Muziekcentrum De Bijloke Gent, DE SINGEL Antwerpen

Hij staat niet alleen voor orkesten en koren, maar ook voor de aula. De ene legt hij de wonderen van de thermodynamica uit met een vleugje cultuur, met de andere duikt hij met een wetenschappelijke verwondering diep in de noten.

Al vindt onze nieuwe assistent-dirigent het nog het meest interessant op het kruispunt. “Ik denk dat je het verschil moet maken door een specifiek vakgebied te overstijgen, en door breder te kijken.” — Jasper Croonen

Assistent-dirigent Kevin Hendrickx

← Kevin Hendrickx © Tom De Visscher

Voor Kevin zijn ze al zo lang innig verstrengeld: muziek en wetenschap. Vers van de middelbare schoolbanken bestaat er geen twijfel over dat hij in de chemie zou verdergaan. Zelfs na vijf jaar studeren kan hij maar geen genoeg krijgen van de scheikunde.

Zijn Erasmusjaar brengt hem naar Parijs, waar hij een laboratorium deelt met de knapste koppen in zijn vakgebied. Het is een ongelofelijk inspirerende omgeving... en toch leert Kevin er vooral na de studieuren veel bij. Hij schuimt er gulzig het Franse concertleven af: van de Opéra Garnier naar de Philharmonie, en van het Théâtre des Champs-Elysées naar de Salle Pleyel, “zelfs aan studententarief heb ik me daar redelijk blut geluisterd. Elke dag kon je er de wereldtop aan het werk zien.”

Dus beslist hij verder te studeren aan het conservatorium. Niet zozeer om het als uitvoerend musicus te maken—“vijfhonderd keer dezelfde maat oefenen tot je ze kan, neen bedankt. Ik heb enorm veel respect voor de uitvoerders die dat soort focus voor de dag kunnen brengen, maar dat is niets voor mij” —maar wel om zich te verdiepen in compositie en directie. “Met een orkestscore kan ik me wel urenlang gefocust bezighouden.

17

HIT-AND-RUN

Het is zo een plezier om jezelf ­voortdurend te bevragen. Waarom staat iets op een bepaalde manier neergeschreven? Wat bedoelt een componist met een vertraging?

Hoe moet je de partituur begrijpen… ? Een groot deel van het dirigentschap is natuurlijk puur technisch: je moet een goede slagtechniek hebben, je moet het repetitieproces tot een goed eindresultaat kunnen leiden…

Maar de essentie zit hem volgens mij in hoe je het totaalplaatje weet te interpreteren.”

Als assistent-dirigent van Symfonieorkest Vlaanderen wordt net dat vanaf nu een van zijn belangrijkste opdrachten. Hij wordt een klankbord voor de dirigent, “een tweede paar oren. Want eigenlijk is het wel zeer handig om iemand te hebben die niet alleen meeluistert, maar die ook meedenkt en kritisch durft zijn.” Kritisch? Moet een assistent dan niet vooral luisteren naar de baas? “Voor mij is het net zeer belangrijk om met elkaar in discussie te gaan. Met de dirigent, maar bijvoorbeeld ook met de musici van het orkest. Voor alle duidelijkheid: het heeft niets te maken met lukraak kritiek uiten. Het gaat om een gezamenlijke zoektocht naar een antwoord op bepaalde vragen. Terwijl je goed moet beseffen dat er

op die vragen geen juist of fout antwoord bestaat. Moet je bijvoorbeeld periode-­ instrumenten gebruiken of niet? Moeten we dan de orkestratie aanpassen omdat instrumenten vandaag de dag anders klinken dan vroeger? Of welke bron moet je gebruiken, als er verschillen zijn tussen een bepaalde uitgave van de partituur en het manuscript?”

Los van de technische kwesties, hebben we het dan nog niet eens over de veel complexere vragen rond de intenties van een componist. Wat bedoelt zij of hij met een crescendo? Waarom schrijft iemand een pianissimo? “Dat kan je in mijn ogen alleen maar proberen begrijpen door de context te vatten. Je moet weten dat Beethoven Schiller heeft gelezen, bijvoorbeeld. Of inzien hoe de filosofie van Schopenhauer het wereldbeeld van Wagner veranderd heeft. Dat soort zaken doet ertoe. Ze hebben het creatieproces van die kunstenaars zo beïnvloed. Als dirigent is het heel belangrijk om daarmee mee te zijn. Ik denk dat je dat van alle kunstenaars wel mag verwachten, dat ze soms uit hun specifieke vakgebied breken. Dat een muzikant ook een keer naar het museum gaat, of dat een beeldhouwer poëzie leest.”

Nochtans heeft Kevin die open blik soms gemist, zowel bij kunstenaars als bij wetenschappers trouwens. In de opleiding chemie vond hij het teleurstellend dat zijn klas­ genoten nauwelijks geïnteresseerd waren in muziek of theater; aan het conservatorium kon hij dan weer met niemand praten over de laatste ontdekkingen in het cern—als zijn medestudenten überhaupt al wisten waar die afkorting voor stond. En dat terwijl volgens hem voor kunst en wetenschap dezelfde basisverwondering nodig is. “Ik kan zowel gefascineerd zijn over iets hyperwetenschappelijk als over iets esthetisch,” zegt hij daar zelf over.

In zijn eigen hoorcolleges probeert Kevin die filosofie uiteraard wel volmondig uit te dragen. Lesgeven is voor hem geen gortdroog eenrichtingsverkeer. Net als bij Symfonie­ orkest Vlaanderen durft hij ook aan de hogeschool over de schotten heen te kijken.

“De oude Grieken gebruikten hetzelfde woord voor ‘onderwijs’ en ‘cultuur’, zo zou het volgens mij nog steeds moeten zijn. Je kan zoveel leren uit een roman, of door naar een concert te gaan. Zelf geef ik het vak inleiding tot de thermodynamica, een theorie die in de 19de eeuw ontwikkeld is. De context van die eeuw is zo belangrijk voor hoe die wetenschap ontwikkeld is, en andersom. Want dat

heel radicaal concept van energie en entropie heeft denkers van Nietzsche tot T.S. Eliot beïnvloed. Ik vind het dus wel belangrijk om dat meteen in mijn eerste les te verwerken.

Als er dan één of twee mensen in de aula zitten die ik op die manier kan prikkelen, of die later een gedicht van Eliot openslaan en zich herinneren dat ze dat ooit in mijn les gezien hebben, dan denk ik toch dat ik iets heb bijgedragen. Net als bij het dirigeren blijft de theorie de theorie, en de basis de basis. Dat is een kwestie van studeren. Maar ik denk dat je het verschil moet maken door een specifiek vakgebied te overstijgen en breder te kijken.”

18

DE SINGEL is een kunstinstelling van de Vlaamse Overheid en geniet de steun van

mediasponsors

foto © Hung Tran Photography

theater dans muziek muziektheater architectuur on sculpture installatie performance festival jong & families think, talk & do

kalender jan → maa 2024 buzzzing

met dirigent Kevin Hendrickx, concept van Stefaan De Winter, spel door Die Verdammte Spielerei en muziek van Jelle Tassyns

Artesiarevisited met dirigent Dirk Brossé DO 14.3 20:00

CONCERTGEBOUW BRUGGE

ZA 16.3 20:00

CC ZWANEBERG, HEIST-OP-DEN-BERG

CONCERTGEBOUW BRUGGE

VR 22.3 20:00

MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT

ZA 6.1 13:00 extra voorstelling MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT

ZA 23.3 20:00

CC DE FACTORIJ ZAVENTEM

DO 4.1 15:00 ZA 6.1 16:00 laatste tickets

MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT

DO 11.1 11:00 schoolvoorstelling MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT DO 11.1 13:30 schoolvoorstelling MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT ZO 14.1 15:00

DE SINGEL ANTWERPEN

Requiem

met dirigent Kristiina Poska, sopraan Yena Choi, mezzo­­ sopraan Kadi Jürgens, tenor Denzil Delaere, bas Christian Immler en het Estonian Philharmonic Chamber Choir VR 23.2 20:00

CC DE SPIL ROESELARE

ZA 24.2 20:00 uitverkocht

MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT

ZO 25.2 16:00 uitverkocht

LE NOUVEAU SIÈCLE LILLE FR

MA 26.2 20:00

PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN BRUSSEL

WO 28.2 20:00

MUSIS ARNHEM NL

DO 29.2 20:00

Tickets concerten Brugge www.symfonieorkest.be tickets@symfonieorkest.be +32 9 292 75 57 ma—do 10:00—13:00 Ticketbalie concerten Brugge In&Uit ’t Zand 34, 8000 Brugge Openingsuren balie: ma—vr 10:00—17:00, zon- & feestdagen 10:00—14:00 070 22 12 12 (ma—vr 14:00—17:00•€0,30/min) Muziekcentrum De Bijloke Gent www.bijoke.be, 09 323 61 00 DE SINGEL Antwerpen www.desingel.be, 03 248 28 28 CC De Spil Roeselare www.despil.be, 051 26 57 00 Le Nouveau Siècle Lille FR www.onlille.com, + 33 3 20 12 82 40 Paleis voor Schone Kunsten Brussel www.bozar.be Musis Arnhem NL www.musisenstadstheater.nl, +31 26 443 7343 Muziekgebouw aan 't IJ Amsterdam NL www.muziekgebouw.nl, +31 20 788 2000 CC Zwaneberg Heist-op-den-Berg www.zwaneberg.be, 015 25 07 70 CC De Factorij Zaventem www.ccdefactorij.be, 02 307 72 72

CONCERTGEBOUW BRUGGE

VR 1.3 20:15

MUZIEKGEBOUW AAN 'T IJ AMSTERDAM NL

ZO 3.3 15:00

DE SINGEL ANTWERPEN

19

wo 17 – zo 21 apr 2024 Motherhood

Wat maakt iemand tot moeder?

Festival over vijftig tinten moederschap in muziek, tekst en gesprekken. Met Dalilla Hermans & Doc Senz, Djuwa Mroivili & Kim Jäger, Vlaams Radiokoor & Il Gardellino, Joanna Wojtkowiak & Zonzo Compagnie.

concertgebouw.be/motherhood

Terugblik op Martijn opent met Dvořák op 5 oktober in Concertgebouw Brugge

20

Symfonieorkest Vlaanderen, Bijlokekaai 8 bus 8, 9000 Gent info@symfonieorkest.be, www.symfonieorkest.be +32 9 292 75 57, reknr. BE06 7330 1321 0622 BIC KREDBEBB Werkten mee aan deze uitgave: coördinatie Laura De Baetselier De Schrijver, grafisch ontwerp Lieven Haneca, foto’s Björn Comhaire, Tom De Visscher, Kaupo Kikkas, druk Puntgaaf, Programma’s onder voorbehoud van wijzigingen. V.U. Jos Roeden Bijlokekaai 8 bus 8, 9000 Gent.

Symfonieorkest Vlaanderen wordt gesteund door Symfonieorkest Vlaanderen is in residentie in

© Björn Comhaire