Isabelle Brys (°1965) is cellist en eerste solist bij Symfonieorkest Vlaanderen. Ze maakt al sinds 1987 deel uit van het orkest.
In januari 2026 verwelkomen we Martijn Dendievel officieel als nieuwe chef-dirigent. Tijdens de concertreeks Martijns Droom geeft hij zijn visitekaartje af met Brewaeys, Mendelssohn en Tsjaikovski.
Beste lezer, Beste muziekliefhebber,
Ons nieuwste concertjaar is er een waar ik met bijzonder veel enthousiasme naar uitkijk. We verwelkomen bij Symfonieorkest Vlaanderen immers een nieuwe chef-dirigent: Martijn Dendievel voor velen onder u ongetwijfeld een vertrouwd gezicht. Ik ontmoette Martijn voor het eerst bij het jureren van een cello-examen aan het Conservatorium van Brugge. Hij koos toen voor een werk van uitzonderlijke moeilijkheidsgraad, zeker voor zijn leeftijd. De cello zou slechts één van zijn vele muzikale uitdrukkingsvormen worden, zo bleek uit de intensiteit waarmee hij zich verdiepte in harmonieleer, contrapunt en dirigeren. Zijn honger naar kennis was (en is) indrukwekkend.
Enkele jaren later stond Martijn voor het eerst voor ons orkest, als dirigent tijdens een proefrepetitie. Nog wat jong en onervaren, maar zijn talent en potentieel waren toen al onmiskenbaar. In 2017 kreeg hij de leiding over ons jeugdorkest SOV Young. Als coach voelde ik meteen dat die eerste productie een mijlpaal zou worden: zijn natuurlijke omgang met jongeren, zijn muzikaliteit, zijn vermogen om het beste uit elk van hen te halen het liet een heel diepe indruk na.
In 2018 werd hij aangesteld als assistent-dirigent van SOV. Dat leverde hem ook een bijzonder verjaardagscadeau op: een onverwachte invalbeurt tijdens een concert in het Concertgebouw Amsterdam. Wat een moment! Niet alleen het publiek was enthousiast, ook het orkest voelde dat Martijn iets unieks bracht. Met tomeloze inzet en een scherp oor ontwikkelde hij zich sindsdien razendsnel verder. Hij werd een dirigent van formaat, zijn aanstelling tot associate conductor was een logische vervolgstap, maar het bereikte métier smaakte naar meer. Vandaag zijn we dan ook trots dat Martijn onze nieuwe chef-dirigent is.
In mijn jaren bij SOV heb ik het orkest zien groeien: steeds professioneler, steeds meer passie. Onder leiding van Martijn zetten we opnieuw een stap vooruit. Ik kijk er dan ook enorm naar uit om met hem samen te werken en nodig u, ons trouwe publiek, graag uit om het resultaat van die samenwerking mee te beleven.
Geniet samen met ons van het nieuwe (concert)jaar! Isabelle Brys
De timing kan haast niet symbolischer. Precies op de dag van het afscheidsconcert van Kristiina Poska schuift de aankomende chefdirigent Martijn Dendievel aan voor dit interview. Die datum is, voor alle duidelijkheid, geen moedwillige keuze. Het is allerminst de bedoeling om het spotlicht van zijn voorganger te willen kapen, maar gewoon een praktische noodzakelijkheid. Pendelend tussen Hilversum, het Duitse Hof en de Vlaamse heimat lukte afspreken met een veelgevraagd dirigent als Dendievel alleen in de uurtjes voor het concert in Antwerpen. Al komt hij binnenkort, terug van nooit echt weggeweest, weer thuis bij Symfonieorkest Vlaanderen. —Jasper Croonen
MARTIJN DENDIEVEL — Voor mij voelt deze stap in ons parcours als de juiste. Zowel binnen mijn ontwikkeling als binnen de ontwikkeling van het orkest. Ik denk dat we op dezelfde manier aan het groeien zijn, waardoor ik het gevoel heb dat ik zeer effectief iets kan betekenen.”
Effectiever dan bij een ander orkest?
MD — Zeker effectiever dan bij grotere orkesten. Wat is de impact die een chefdirigent daar kan hebben op de relatie met de stad, en met het publiek? Je mist er de binding en de regionale verankering. Het is een ander soort kunst, en ik voel me meer aangetrokken tot die directe invloed. Ik wil aanspreekbaar zijn.
Aanspreekbaar voor het publiek of voor je eigen muzikanten?
MD — Allebei. Al vind ik het vooral belangrijk dat ik er ben voor mijn musici en dat ik strijd voor hun belangen.
Is dat leidinggevende aspect de belangrijkste verantwoordelijkheid die erbij komt als chef-dirigent, vergeleken met je eerdere rol als associate conductor?
MD — Als chefdirigent ben je het gezicht en het uithangbord van een orkest, maar niet de stem. Een orkest blijft nog steeds een groep van (in ons geval) zestig musici, en voor dat pluralisme wil ik blijven strijden. Ik denk wel dat ik als chef in een positie zit waar ik ook mijn gewicht in de schaal kan werpen bij beleidskeuzes. Zeker als Vlaming aan het hoofd van een Vlaams orkest hoop ik daar harder op tafel te kunnen kloppen. Maar de allerbelangrijkste, maar ook de mooiste taak van een chef dirigent blijft natuurlijk om op langere termijn de muzikale lijnen uit te zetten.
En die lijnen zijn …?
MD — Ik heb heel bewust gekozen voor Felix Mendelssohn en Robert Schumann, om verder te bouwen op de Beethovencyclus
van Kristiina en op de kwaliteiten die het orkest daarmee de voorbije jaren ontwikkeld heeft. Die twee schreven samen ook precies negen symfonieën, wat heel mooi te verdelen valt over mijn zes seizoenen. Daarnaast is het zaak om complementair repertoire te zoeken. Om ook uit dat hokje van de vroege romantiek te durven komen, en in te zetten op muziek van Vlaamse componisten zowel hedendaags als reeds van ons heengegaan. In dat opzicht is mijn inauguratieprogramma in januari, met het Vioolconcerto in e van Mendelssohn, de Eerste Symfonie van Tsjaikovski en de Derde Symfonie van Brewaeys, een ideaal visitekaartje dat inzet op die drie pijlers.
Mendelssohn is niet meteen de populairste componist aller tijden.
MD — Onterecht! Hij is een van mijn lievelingscomponisten. Net daarom ben ik ook zo gevoelig aan uitvoeringen van zijn muziek. Neem nu zijn Derde Symfonie, de Schotse.
“Dat ik al zo lang deel mag uitmaken van deze vriendenkliek, en van hen de belangrijkste knepen van het vak geleerd heb,
dat is van
onschatbare waarde.”
Ik haak meteen af als een dirigent dat werk begint als een zompig ding zonder richting. Als de strijkers daar met een vette vibratoklank spelen. Dat is niet hoe die muziek bedoeld is. Daarom zou ik ook met geen enkel ander orkest zo snel aan Mendelssohn willen beginnen, als met Symfonieorkest Vlaanderen. Omdat ik weet dat ook zij naar die transparante klankkleur toe willen werken.
Draait het er voor jou dan vooral om de muziek historisch correct uit te voeren?
MD — Ik denk niet dat we die tijd moeten proberen te repliceren. Dan moeten we alle vrouwen uit het orkest zetten, dan mogen we geen tablets meer gebruiken en moeten we bij kaarslicht spelen. Historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk is een middel, geen doel. Het is een manier om zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke intentie van de componist te geraken. Dat betekent voor mij zelfs dat we, waar dat gepast is, mogen ingrijpen in de partituur. Mendelssohn laat bijvoorbeeld soms noten weg uit de melodie
van een trompetpartij, maar dat is gewoon omdat de toenmalige instrumenten die noten niet konden spelen. Als we zo een stuk met moderne instrumenten spelen, voegen we die uiteraard toe.
Vorig seizoen presenteerde je met Pohádka ook minder bemind repertoire in een bijzonder concertformat. Wil je dat pad blijven bewandelen?
MD — Zeker! Ik denk dat het enorm belangrijk is om daarmee te blijven experimenteren. Die voorstelling was misschien niet het grootste kassasucces, maar er zaten wel vijftig mensen in de zaal die nog nooit eerder een klassiek concert hadden bijgewoond. Dan denk ik: missie geslaagd! Er liggen daar volgens mij nog volop mogelijkheden. Afterworkconcerten, bijvoorbeeld, met kinderopvang voor jonge ouders. Het gaat trouwens niet alleen om nieuwe formats, maar ook om de omkadering. Kunnen we publiek uit de randsteden beter bereiken door voor hen transport te organiseren? Ik denk dat ook dat vragen zijn waar
Concert Martijns Droom met violiste Liya Petrova en SPECTRA
Luc Brewaeys (1959-2015) Symfonie nr. 3, Felix Mendelssohn (1809-1847)
Vioolconcerto in e, Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893) Symfonie nr. 1
SPEELDATA ZIE KALENDER → p23
we ons mee moeten bezighouden.
Ondertussen ben je al een hele poos aan de slag bij Symfonieorkest Vlaanderen. Was het niet eens tijd voor iets anders?
MD — Ik besef hoe uitzonderlijk het is om als chef zolang bij dezelfde mensen te blijven. Meestal blijft een dirigent ongeveer vier jaar, bij ons zijn dat meestal termijnen van zes jaar. Hoe lang het ook mag zijn, er zit sowieso een houdbaarheidsdatum op de relatie tussen orkesten en dirigenten. Dus het is een ontzettend fijn gevoel dat dat punt nog niet bereikt is, hoewel we elkaar al vele jaren kennen.
Hoe komt dat, denk je?
MD — Volgens mij heeft Symfonieorkest Vlaanderen een unieke ingesteldheid. Bij de start van elk project hangt er steeds een positieve energie, omdat het orkest zich als een hechte groep vrienden ziet. Dat ik al zo lang deel mag uitmaken van die kliek en van hen de belangrijkste knepen van het vak geleerd heb, dat is van onschatbare waarde.
“Misschien is het psychologische aspect van de job zelfs belangrijker dan het muzikale”
Solist-dirigent Valentin Uryupin
Wat als… de dirigent plots meespeelt met het orkest? Klarinettist Valentin Uryupin en violist Renaud Capuçon staan binnenkort op het podium als solist én dirigent tegelijk. Hoe combineer je dat? En hoe is dat voor het orkest? Bart T’Jampens
“Play and conduct is de rock-’n-roll van de klassieke muziek”, zegt Valentin Uryupin (39). Het is duidelijk dat hij zin heeft in deze concertreeks en in het bijzonder in zijn terugkeer naar Gent: “Tien jaar geleden stond ik er op het podium tijdens de International Clarinet Competition”. Uryupin dirigeert het orkest, maar legt bij de solostukken zijn baton opzij en neemt hij zijn klarinet vast.
Op die momenten moet het orkest het dus zónder dirigent stellen. “Het is een heel ander gevoel. Beide partijen zijn meer aangewezen op vertrouwen, er is meer risico aan verbonden. Tegelijk geeft het een andere kleur aan de muziek.”
Wie de solo’s van Uryupin bijzonder in de gaten zal houden, is Jan Orawiec (48), de concertmeester van het orkest. Behalve de
eerste violist is hij dus ook de rechterhand van de dirigent. Een beetje zoals de kapitein het verlengstuk van de trainer is op een voetbalveld? “Inderdaad, je bent zijn of haar eerste aanspreekpunt. Je helpt overbrengen aan het orkest wat de dirigent wil. Tegelijk ben je een ambassadeur van je orkest, je moet goed weten wat er leeft in de groep. Niet alleen op het podium, ook daarnaast.”
“Zie het als met een Ferrari rijden: spectaculair, maar je moet voortdurend op je hoede zijn om geen fouten te maken.”
Concertmeester
Jan Orawiec
Tricky stuff
Orawiec zal dus ook vlak bij Renaud Capuçon zitten op het podium als die op zijn beurt een dubbele shift draait. Ook het Franse wonderkind onder de violisten staat dan zowel voor als tussen de muzikanten, wanneer hij Brahms en Schumann brengt. Maar wat is het grote verschil voor een orkest, als de dirigent stopt met dirigeren en plots meespeelt? “Als de solist aan zet is, ligt er een grote verantwoordelijkheid bij het ensemble”, zegt Orawiec. “Je moet het stuk volledig uit je hoofd kennen, want er is geen hand meer die aangeeft wanneer je precies moet inzetten al neem ik als concertmeester die rol deels over dan. Zeker voor de ‘families’ die iets verderaf zitten, zoals houtblazers of slagwerkers, is het heel uitdagend. We moeten vooral goed luisteren. Als orkest
kan je je net daardoor artistiek verder ontwikkelen. Het is tricky stuff”, zegt Orawiec, “maar extreem opwindend. Zie het als met een Ferrari rijden: je moet voortdurend op je hoede zijn om geen fouten te maken. En evengoed moet je als een schaker altijd een paar stappen vooruit denken.”
Tegelijk heerst er een gevoel van muzikanten onder elkaar. “Met een dirigent die meespeelt, zijn de discussies vrijer. Als ensemble krijg je meer ruimte om eigen accenten te leggen.”
Ook Uryupin ziet de voordelen van zijn kant: “Met een solistdirigent zitten de interpretatie van en de visie op een muziekstuk meer bij één en dezelfde persoon. Dat voelt wel veilig, op een manier. Je krijgt een coherenter geheel.”
Nog meer dan een ‘normale’ dirigent torst de dirigent solist een grote verantwoordelijkheid. Hij moet een band zien te smeden met zijn muzikanten, zodat ze quasi blindelings weten welke noot ze wanneer en hoe moeten spelen. “Het is sowieso een zeer psychologische job”, zegt Uryupin. “Misschien is dat aspect zelfs belangrijker dan het muzikale. Een klik met je muzikanten komt er niet zomaar. Het is zoals een ontmoeting in het echte leven: soms is de chemie er meteen, soms duurt het een tijd, en soms komt ze nooit. Het gebeurt weleens,” zegt Uryupin, “dat zelfs een heel goede dirigent en een uitstekend orkest elkaar toch niet vinden. Maar als het allemaal professionals zijn, zullen ze uiteindelijk wel een performance op hoog niveau geven.”
Waarom niet zonder?
We willen hier geen jobs in gevaar brengen, maar als concerten succesvol kunnen verlopen met een deeltijdse of zelfs afwezige dirigent: waarom wordt er dan niet vaker zonder dirigent gewerkt? “Op zich kan het”, geeft dirigent Uryupin toe. “Solisten verkiezen het soms. De orkestmuzikanten houden er ook van, ze voelen zich vrijer. En met kamerorkesten gebeurt het best vaak.”
Maar met een groter symfonieorkest is het gewoon niet praktisch, zegt Uryupin. “Het is bijna niet te doen in de context van vandaag. Simpelweg omdat je dan veel meer repetities nodig zou hebben om tot dezelfde kwaliteit van uitvoering te komen.”
Bovendien is het vaak niet zinvol. “Laatromantische of 21eeeuwse composities zijn vaak moeilijk te lezen stukken, met veel overgangen. Dan is een dirigent onvervangbaar. Hij moet alles samenbrengen. Met lichaamstaal, de belangrijkste taal die er is, geeft hij de visie en de richting van de muziek aan.”
Concert Mozarts Mooiste met dirigent en klarinettist Valentin Uryupin
PROGRAMMA Richard Strauss (1864-1949) Serenade op. 7, Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) Klarinetconcerto, Arvo Pärt (°1935) Cantus in memoriam Benjamin Britten, Franz Schubert (1797-1828) Symfonie nr. 4
SPEELDATA ZIE KALENDER → p23
Concert Vonken met Capuçon
links
© Daria Miasoedova
rechtsboven Valentin Uryupin
© Vladimir Volkov
PROGRAMMA Robert Schumann (1810-1856) Vioolconcerto, Johannes Brahms (1833-1897) Symfonie nr. 2
SPEELDATA 14 tot 16 mei in Concertgebouw Brugge en Muziekcentrum De Bijloke
2→8 januari Brugge, Gent, Antwerpen 8+
in coproductie met Concertgebouw Brugge en LOD Muziektheater
InRomeo&Juul,denieuwefamilievoorstellingvanSymfonieorkestVlaanderen inregievanJorisNassenstein,worden liefde,muziekenbewegingééngeheel. Zelfshetorkestbeweegtmee —letterlijk—als onderdeel van descenografie. De twee getalenteerde hoofdrolspelers, Sinay Bavurhe en Armin Mola, brengen een frisse blik op het eeuwenoude verhaal.
“Romeo en Julia gaat over liefde die alles overwint.” begint Sinay “Vurig en gepassioneerd. Twee mensen die alles doen om samen te zijn, ongeacht wat er op hun pad komt.” Voor Armin gaat het over verboden liefde. “Zoals in Black van Adil El Arbi, het hedendaagse Romeo en Juliaverhaal in Brussel. Zulke verhalen zie ik rond mij, bij vrienden die niet samen mogen zijn omdat hun families of vrienden het afkeuren.” “Die thematiek bestond al lang voor Shakespeare. Elke generatie herkent zich erin. De inhoud blijft, alleen de context verandert.” vult Sinay aan. Armin gelooft dat het thema niet zal verdwijnen. “Misschien wordt het zelfs sterker. Je hoort bij een groep, muziekstijl, identiteit. Zodra je daarbuiten kijkt, word je bekeken.” “Door globalisering kruisen culturen elkaar voortdurend.” Sinay put uit eigen ervaring: “In mijn eigen relatie merk ik het. Het brengt schoonheid en spanning. Toch geloof ik dat we uiteindelijk een rijkere wereld worden.”
“Absoluut!” reageert Armin “Mixed cultures zijn een verrijking. Daarom hou ik van Romeo en Julia. Hoe beter je iemand leert kennen eten, gewoontes, het vieren van het leven hoe meer lagen er ontstaan.”
ben ik, en wie mag ik zijn
Sinay knikt begrijpend. “Identiteit is voor mij een levenslange zoektocht. Ik ben Belg, met Congolese roots. Hier zien mensen vooral mijn huidskleur, in Congo noemen ze me ‘muzungu’ de witte. Ik spreek Nederlands, Frans, ik ken de Belgische geschiedenis, maar word bijna wekelijks aangesproken alsof ik hier net toegekomen ben. Ik word sowieso geconfronteerd met ‘wie ik ben’. Alleen heb ik niet één vaste plek. Ik ben naar hier gekomen op tweejarige leeftijd en ben veel verhuisd. Thuis is voor mij een gevoel, geen adres.” Het is herkenbaar voor Armin. “Ik ben als éénjarige vanuit Iran naar hier gekomen, woonde in Turnhout, Leuven en nu in Gent. In Turnhout voelde ik me nooit helemaal thuis. Leuven was kleurrijker en opener. En nu woon ik in Gent, dat voelt als thuiskomen.”
Hun gesprekken glijden vanzelf over naar kunst — hun werk, hun woorden, hun vorm van thuiskomen.
“Doordat ik donker ben, verwachten mensen vaak dat ik activistisch ben,” vertelt Sinay.
“Mijn engagement zit echter in mijn bestaan zelf. Dat ik een masterdiploma heb, acteer, zing dat ís al een statement. In mijn familie is dat uitzonderlijk. Als iemand zich daardoor geïnspireerd voelt iemand die denkt: zij lijkt op mij, dus het kan dan heb ik mijn rol gespeeld.”
Identiteit is overal aanwezig, merkt Armin op. “Zelfs als je er niet mee bezig wíl zijn, ben je het toch. In 2025 kan je dat niet meer negeren. Ik let erop hoe mensen mij lezen in de publieke ruimte: als man, hetero, met of zonder baard. Dat gaat vaak gepaard met vooroordelen. Soms steek ik ’s nachts de straat over om niemand een onveilig gevoel te geven. Dat is heftig, maar het is ook een vorm van solidariteit.” Hij vertelt over kleine voorvallen. “Ik probeerde een B&B te boeken voor een vriendenweekendje. Twee keer stuurde ik een mail met mijn naam, Armin Mola geen reactie. Een vriend met een Vlaamse naam stuurde hetzelfde bericht meteen antwoord. Dat is de realiteit. Ik maak er geen drama van, het hoort bij wie ik ben. Het sluipt vanzelf in mijn artistiek werk.”
“Thuis,” vervolgt Armin, “dat is rust. Als ik na een tour bij mijn mama langsga, voel ik dat meteen. Zodra ik binnenkom, valt er een last van mijn schouders, en krijg ik een portie moederliefde. Dan voel ik me soms weer een jongen van elf.”
Sinay glimlacht: “Wat een mooi beeld. Voor mij is thuis mijn kamer waar ik mijn gitaar vastpak, kaarsjes aansteek en à l’improviste kan schrijven. Als de omgeving vertrouwd voelt en ik mezelf kan zijn, dan ben ik thuis.”
"Ja, zeker in de hectiek van de wereld en drukte in mijn hoofd” gaat het voor Armin over dat essentiële gevoel van rust. Ze lachen om hun ‘zenplekken’. Armin over Gent, met houtskoolgrills en zijn lievelingscafés. Sinay over een bijzondere wellnessplek waar ze zingt tijdens ceremonies.
“Dat vind ik sterk!” zegt Armin: “Ik ben ook geëngageerd, via humor, confrontatie en (zelf)relativering. In Primo Volo spot ik met activisme en ‘woke’ taal zonder de inhoud te negeren. Ik wil geen pamflet maken, ik wil confronteren én verbinden. Dat zowel rechtse als linkse mensen komen kijken, iets voelen dat is pas interessant.”
Voor Sinay betekent kunst “Niet alles hoeft ‘maatschappelijk’ te zijn. Soms wil ik gewoon voelen, ontsnappen. Kunst mag licht en troostend zijn.”
“Ik heb er altijd van gedroomd om met orkest te spelen” zegt Sinay. “Ik heb geen klassieke achtergrond, maar de klank van een orkest raakt mij. Ik kijk er enorm naar uit.”
Armin glimlacht: “Ik begon op mijn dertiende piano te spelen, pas later ontdekte ik de kracht van orkestmuziek. In de opera Barzakh, waarin ik meespeelde, voelde ik het: die discipline, die energie. Het neemt je lichaam over, maakt je klein in iets groots. Daar kunnen geen DJ of speakers tegenop.”
°1998
Antwerpse singer-songwriter en actrice
Studeerde Drama aan LUCA School of Arts in Leuven bekend van The Voice (2021) en de musicalfilm
Annette (2021) Speelde in reeksen als wtfFOCK, 2DEZIT en MATCH
°1999 Turnhoutse acteur, muzikant en theatermaker.
Studeerde Drama aan het KASK in Gent. Zijn masterproef 'I love (and hate) you, Belgium' werd geselecteerd voor Theater Aan Zee in Oostende. Met de theatermonoloog 'I love and hate you, Iran' toerde hij door Vlaanderen en Nederland. Bij het jonge publiek beter bekend als Basim van de Ketnet-reeks Hoodie.
familievoorstellingen
VR 02.01 15:00 Concertgebouw Brugge
ZA 03.01 13:00 & 16:00 Muziekcentrum De Bijloke
ZO 04.01 15:00 DE SINGEL Antwerpen
schoolvoorstellingen
DO 08.01 11:00 & 13:30 Muziekcentrum De Bijloke
tickets & info → www.symfonieorkest.be
leden genieten 20% spaarkorting
In de voorstelling tonen Romeo & Juul dat je pas echt straalt als je jezelf durft te zijn. En jij? Wie ben jij écht? Wat maakt jou uniek, bijzonder, helemaal jij? Knutsel je eigen Wie ben jij?button en breng die mee naar de voorstelling!
Wat heb ik nodig?
(1) Karton, stevig papier of een oud doosje
(2) Kleurpotloden, stiften, verf of stickers
(3) Schaar en lijm
(4) Een veiligheidsspeld of dubbelzijdige tape om je button vast te maken
Tip gebruik een veiligheidsspeld of plakband om je button vast te maken.
Er is geen goed of fout elke button is even uniek als jij!
♥ Gebruik een stukje karton of papier, teken erop wat jou typeert (een kleur, symbool, woord of fantasiefiguur) en maak er een button van. Je kan hem op je trui spelden of gewoon meenemen naar de voorstelling.
Zo zien de buttons van Romeo en Juul eruit:
Luc Brewaeys is tien jaar geleden overleden, maar zijn muziek leeft verder. Fasten Seat Belts! is een initiatief van de Luc Brewaeys Foundation, waarin talloze partners uit het Belgische klassieke muzieklandschap, waaronder Symfonieorkest Vlaanderen, de handen in elkaar slaan om de muziek van Luc Brewaeys een seizoen lang te laten klinken.
Meer info → www.lucbrewaeys.com/fasten-seat-belts
Symfonieorkest Vlaanderen en SPECTRA brengen side-by-side Brewaeys Derde Symfonie tijdens Martijns Droom.
Luc Brewaeys schreef twintig jaar geleden Along the Shores of Lorn in opdracht van Symfonieorkest Vlaanderen. Het orkest werd verliefd op zijn werk en zet dit nu kracht bij met meerdere uitvoeringen van zijn Derde Symfonie 'Hommage' (aan Aaron Copland). Het orkest wordt voor deze gelegenheid aangevuld met de musici van SPECTRA, het ensemble waar Luc veelvuldig mee samenwerkte.
In het voorprogramma Cheers Luc! geeft SPECTRA een boeiende inkijk in het werk en leven van Luc Brewaeys en smaakvol muzikaal aperitief op de Derde Symfonie waarmee Luc in 1991 internationale faam verwierf.
Jan Raes, voorzitter Luc Brewaeys Foundation & Algemeen Directeur Opera Ballet Vlaanderen
links Luc Brewaeys in Flagey 1986 © NN
rechtsonder Luc Brewaeys © Birgit Van Cleemput
AntwerpSymphonyOrchestra,BelgianNationalOrchestra,BrusselsPhilharmonic,
CascoPhil,HERMESensemble,ISOLISTI,KoninklijkeMuziekkapelvandeGidsen,OperaBalletVlaanderen, SymfonieorkestvandeMunt,SymfonieorkestVlaanderen,SPECTRAEnsemble,YouthOrchestraFlanders,Bozar, ConcertgebouwBrugge,DESINGEL,Klara,Klarafestival,MATRIXenMuziekcentrumDeBijloke
Reserveren voor het voorprogramma is verplicht. Tickethouders van Martijns Droom worden hiervan op de hoogte gebracht.
Concert Martijns Droom met voorprogramma Cheers Luc! door SPECTRA
SPEELDATA 17 januari in Muziekcentrum De Bijloke, 21 januari in La Seine Musicale Parijs, 22 januari in Concertgebouw Brugge, 24 januari in CC Hasselt (zonder voorprogramma) en 25 januari in DE SINGEL
I. Allegro tranquillo
Tsjaikovski’s muzikale thema’s laten zich niet zonder slag of stoot in het Duitse model integreren. Hoewel het eerste deel een klassieke sonatevorm kent (pro memoria: expositie met hoofd en neventhema, doorwerking, reprise en coda), krijg je als luisteraar niet onmiddellijk dat bekende ‘didactische’ vormgevoel. De programmatische titel Droom van een winterreis geeft in die context misschien aan dat de componist een zekere verschoning anticipeerde bij mogelijke scherpslijpers. Toch hoor je naast arbeid ook Tsjaikovski's ontegensprekelijke talent. Een bijzonder knappe passage treffen we aan in de reprise. Na enkele schetterende tuttiakkoorden hernemen fluiten en klarinetten samen het zangerige neventhema. Wanneer ze dat een tweede keer willen doen, wordt de melodie plots gekaapt door magistrale strijkers. Dwingende chromatiek vijzelt de intensiteit plots op tot een lyrische duizeling, waar je even van moet bekomen. Daarna volgt een uitgesponnen coda die uitdooft.
II. Adagio cantabile ma non tanto
Ook voor de obligate trage beweging suggereert Tsjaikovski een extramuzikale lezing: ‘Desolaat land, mistig land’. Daar kunnen we ons zeker iets bij voorstellen. Na al het symfonisch geweld van zoeven leeft de componist zich uit in een monothematische fantasie. Op geheel natuurlijke wijze schetst hij de verlatenheid van het Russische winterland. Beginnen doet hij met een nevelige inleiding, waarna de hobo een door en door melancholische klacht drapeert over zoet meeglijdende syncopes. De fluit erboven geeft commentaar. De violen nemen over en golf na golf ontwikkelt het thema tot iets waar taal slechts het woord ‘hartverscheurend’ voor over heeft. Ook de cello’s krijgen hun deel van de koek, maar het zijn de hoorns ten slotte die de climax voor hun rekening mogen nemen. Het gevoelvol ondergaan van natuurpracht sterft onder hun geschal uit tot iets heroïsch.
Concert Martijns Droom met violiste Liya Petrova en SPECTRA PROGRAMMA Luc Brewaeys (1959-2015) Symfonie nr. 3, Felix Mendelssohn (1809-1847) Vioolconcerto in e, Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893)
Eindelijk is het zover. Voor het eerst zal Martijn Dendievel het stokje voeren als chef dirigent van Symfonieorkest Vlaanderen. Hopelijk hoeft hij daarvoor niet dezelfde existentiële verwarring te ondergaan als Tsjaikovski toen die zich voor het eerst als symfonicus aan het publiek voorstelde. Geteisterd door verterende zelftwijfel en ijlhoofdigheid ging de jonge conservatoriumdocent het genre te lijf dat in de
evidentie. Een eigen stem vinden is sowieso een huzarenstukje en al helemaal als je — Régis Dragonetti
III. Scherzo. Allegro scherzando giocoso
Een scherzo dan maar, zo gebiedt het tenminste de Beethoveniaanse overlevering. En het mag gezegd worden, Tsjaikovski kwijt zich er met verve van. Hoe geestig is die aanvang van de houtblazers niet? Fluiten en klarinetten pingpongen tremolo's over en weer, terwijl de fagotten onderaan min of meer hun eigen ding doen. Meteen daarop echter steekt het strijkorkest van wal met jachtige loopjes. Het accent valt daarbij gedurig op de tweede tel, wat een zekere scheefheid teweegbrengt. De snaren worden op hun beurt weer afgewisseld door de voltallige houtdivisie. Dit spel van woord en wederwoord houdt even aan en de adempauze is welgekomen. De overgang in de bassen lijkt evenwel weinig goeds te voorspellen. Aardsdonkere lijnen wijzen als naar de dieperik. Maar we hebben ons laten foppen! Bij wijze van triosectie schudt Tsjaikovski een innemend walsje uit zijn pluim naar verluidt het eerste (maar zeker niet het laatste). Contrast en verrassing, dat klinkt als de ingrediënten van een beproefd recept. En jazeker, na de ritmische buitelingen van de aanvang laat zo’n metrum bestendigend dansje zich extra welgevallen.
IV. Finale. Andante lugubre – Allegro maestoso
Wat het walsje niet inloste aan verwachting, krijgt zijn beslag in de finale. ‘Luguber’ is Tsjaikovski's aanduiding. Voor het toenmalige Russische publiek was de ervaring wellicht nog een stukje anders. Het funeraire fagotmotiefje geeft aanvankelijk niet veel weg, maar na een minuut of zo, wanneer de volledige melodie doorbreekt, moet er meer dan een licht zijn opgegaan en misschien lipten enkele toehoorders elkaar daarbij zelfs ‘Mladeshenka’ toe. Niet toevallig maakt Tsjaikovski in zijn finale gebruik van een erg herkenbaar Russisch volksliedje. Nationalistisch gezinde Glinkafanaten konden dat gebaar ongetwijfeld waarderen. Maar ook meer klassieke georienteerde sujetten à la Rubenstein wisten waar ze aan toe waren. De orkestrale brio waarmee Tsjaikovski hier uitpakt is niet mis te verstaan: ‘Ja, ook ik ken onderhand alle symfonische truken van de foor.’ Eerlijk, tot de meest fijnzinnige composities uit Tsjaikovski's œuvre kan je deze apotheose niet rekenen, maar het vergt een koud hart om er de retorische kracht niet ten volle van te ondergaan. Woest koper en percussie voltooien dit opstel met een uitroepingsteken van formaat. Als dit een vuurproef was, dan is die met glans doorstaan. En mocht er nog twijfel zijn geweest, hij smolt als sneeuw voor de zon. Succes, meneer Dendievel.
Elke muzikant verdient een instrument dat zijn of haar talent waard is. Alleen is de stap naar een kwaliteitsinstrument voor jonge artiesten lang niet altijd vanzelfsprekend. SOV Young en Belgian Collection of Instruments (BCI) bundelen daarom hun krachten om jong talent volop te laten weerklinken. Heleen
Driesen
Via verschillende trajecten laat Symfonieorkest Vlaanderen talentvolle componisten, dirigenten, musici en solisten in spe proeven van het orkestleven. Samen met de jonge garde bouwen we aan de toekomst!
Wil jij mee jong talent ondersteunen en investeren in de toekomst van klassieke muziek?
Word vriend of doe een gift. Meer info via www.symfonieorkest.be/nl/over-het-orkest/steun-ons
Meer weten over BCI?
Lees het nieuwe BCI magazine of bezoek de website www.belgiancollectionofinstruments.org
Onlangs klopte een leerkracht van een Limburgse muziekacademie aan bij BCI.
Haar leerlinge een getalenteerde violiste, net geselecteerd voor het provinciale jeugdorkest was haar oefeninstrument al een tijdje ontgroeid. Optreden ermee was geen optie. “Nu speelt dat meisje via onze collectie op een prachtige 18deeeuwse
Engelse viool,” vertelt Dirk Lievens. “Het instrument werd ons geschonken door een oudviolist, tegen de waarde waarvoor het twintig jaar geleden werd geschat.”
Een mooie geste én een enorme stimulans voor de jonge muzikante, glundert de intendant. “Ze speelt nu nog vaker, en met meer plezier dan ooit.”
Dirk Lievens © BjornComhaire
Investeren in talent
Sinds drie jaar leidt Dirk Lievens BCI, ontstaan binnen de Vereniging van Directeurs Podiumkunsten en Kunstacademies (VerDi). “Het idee kwam van een mecenas die iets blijvends wilde betekenen voor jong muzikaal talent,” legt hij uit. “Samen besloten we een collectie kwaliteitsinstrumenten uit te bouwen en die in bruikleen te geven aan jonge muzikanten met talent en ambitie.” De nood bleek al snel groot. Want ook in de muziek heeft talent letterlijk een prijs. “Een pedaalharp kost al snel €20.000, voor een fagot in het hogere segment leg je €15.000 neer, en voor een goede silent piano betaal je meer dan €10.000,” somt Lievens op. “Dat zijn bedragen die voor de meeste gezinnen, zeker met meerdere kinderen, niet vanzelfsprekend zijn.” Toch is een kwaliteitsinstrument zijn investering waard als het gekoppeld wordt aan het juiste talent, benadrukt de intendant. “Vanaf een bepaald moment in je ontwikkeling heb je zo’n instrument nodig om echt te kunnen groeien. Een goed instrument opent nieuwe mogelijkheden in klank en spel. Het inspireert, daagt uit en geeft vertrouwen als muzikant en instrument tenminste een goede match zijn.”
Instrumenten op maat van groei
Wie een aanvraag indient bij BCI, doorloopt een zorgvuldig traject. Een commissie beoordeelt elke aanvraag en zoekt, bij positief advies, een instrument dat past bij het niveau én het potentieel van de muzikant. “We werken niet op basis van leeftijd, maar van artistieke maturiteit”,
zegt Lievens. “Onze jongste ontlener is een tienjarige hoboïst, maar ook jongeren die al aan het conservatorium beginnen, kunnen bij ons terecht. Na drie jaar bekijken we opnieuw wat er nodig is voor hun verdere ontwikkeling.” Soms zit het perfecte instrument al in de collectie, soms koopt BCI instrumenten aan op maat. Inmiddels omvat de verzameling enkele tientallen instrumenten: van violen, harpen en fagotten tot marimba’s, saxofoons en vibrafoons. “De instrumenten worden aangekocht dankzij de steun van mecenassen, stichtingen en bedrijven,” vertelt Lievens. “Regelmatig krijgen we ook voorstellen van muzikanten die hun instrument een tweede leven willen geven. We hebben prachtige verhalen,” glimlacht hij. “Een achttienjarige bijzonder begaafde trompettist finalist van het Prinses Christina Concours kreeg via ons een tweede trompet, waarmee hij zijn eerste professionele kansen kon grijpen. We hielpen een tienermeisje aan een silent piano, zodat ze kon oefenen terwijl haar vader overdag sliep. En zopas nog konden we voor een jonge violiste een instrument aankopen van bouwer Jan Strick dezelfde man die ooit werkte aan de violen voor de Koningin Elisabethwedstrijd. Toevallig speelt haar moeder, zelf violiste, ook op een Strick. Zo wordt muziek letterlijk over generaties heen doorgegeven.”
Jonge ambassadeurs van de muziek
Een zieke muzikant die zijn fagot schonk aan BCI, of een weduwe die het instrument van haar overleden man een nieuw leven gunde het
zijn gebaren die raken, vertelt Lievens. “Wij willen zowel de schenker als het instrument alle eer aandoen, en de juiste muzikanten koppelen aan de mooiste podia.” Vanuit die overtuiging ontstond ook de samenwerking tussen SOV Young en BCI. “Het orkest heeft de spelers, wij hebben het instrumentarium,” vat Lievens samen. “We streven hetzelfde doel na: jongeren met talent en ambitie alle kansen geven om te groeien.” Dat de samenwerking zijn vruchten afwerpt, bleek al tijdens een recente auditie van SOV Young. “De jury ontdekte er een uitzonderlijk talent, maar zijn instrument schoot tekort. Via onze samenwerking kreeg hij een kwaliteitsinstrument ter beschikking, waardoor hij tóch kon meespelen in het orkest.” Zo kreeg de werking van BCI er op slag een ambassadeur bij. “We kijken bij aanvragen niet alleen naar talent of techniek, maar ook naar inzet”, verduidelijkt Lievens. “Hoe tonen de jongeren zich, hoe dragen ze bij aan het muzikale veld, hoe sterk is hun wil om vooruit te gaan? Dat zijn precies de jongeren die je bij SOV Young vindt: ambitieus, betrokken en bereid om ambassadeurs te zijn van hun instrument én van klassieke muziek.” Met de samenwerking tussen SOV Young en Belgian Collection of Instruments krijgt talentontwikkeling in Vlaanderen een stevige, duurzame basis, besluit Dirk Lievens. “Een kwaliteitsinstrument opent deuren. Het verandert hoe iemand speelt en vooral hoe iemand groeit. Soms botst talent met instrument. Wij zorgen ervoor dat alles weer samenklinkt.”
concertgebouw.be/tat
do 05 feb – zo 01 mrt 2026
Intense muzikale momenten in onze intieme Kamermuziekzaal
Je hoort liefdesverhalen, bent vanop de eerste rij getuige van intrigerende blind dates tussen componisten en uitvoerders, krijgt een nauwere kijk op bijzondere familiebanden en ontmoet muzikale koppels op én naast het podium. Met onder meer Anna Besson & Reinoud Van Mechelen, Rakhi Singh, Martin Helmchen & MarieElisabeth Hecker, Andreas Staier, Arsen Petrosyan Quartet en Ablaye Cissoko.
Samen sterke verhalen maken!
Hou je van vrijheid?
Ben je nieuwsgierig, onbevangen en kritisch? Heb je een hart voor de Nederlandse taal?
Wil je samen met anderen cultuur in de ruimste zin van het woord ervaren?
Dan is Willemsfonds iets voor jou!
Hoe word je lid?
Dit alles kan voor maar € 15 per jaar.
Elk gezinslid betaalt € 3. Jongeren lidmaatschap -30 jaar gratis.
Je kan ook online lid worden.
Vrijdagmarkt 24-25, Gent • willemsfonds.be • info@willemsfonds.be • 09 224 10 75 facebook.com/willemsfonds • @willemsfondsvzw
met Brabant koor, Souvenir Jeugdkoor en Kooracademie Breda
DO 18.12 19:30 uitverkocht
VR 19.12 19:30 uitverkocht
ZA 20.12 13:00 uitverkocht
ZA 20.12 19:30 uitverkocht
ZO 21.12 13:00 uitverkocht
Romeo & Juul 8+
AHOY, ROTTERDAM NL
AHOY, ROTTERDAM NL
AHOY, ROTTERDAM NL
AHOY, ROTTERDAM NL
AHOY, ROTTERDAM NL
met dirigent Txemi Etxebarria en acteurs Sinay Bavurhe en Armin Mola
VR 02.01 15:00
ZA 03.01 13:00 & 16:00
CONCERTGEBOUW BRUGGE
MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE
ZO 04.01 15:00 DE SINGEL, ANTWERPEN
DO 08.01 11:00 & 13:30
MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE schoolvoorstelling
www.symfonieorkest.be tickets@symfonieorkest.be
09 292 75 57 ma—do 10:00—13:00
Ticketbalie concerten Brugge In&Uit ’t Zand 34, 8000 Brugge Openingsuren: di–za, 10:00–17:00; zon- & feestdagen gesloten 078 15 20 20. Bereikbaar ma–vr, 10:00–17:00 (€0,30/min)
Do 15.01.2026
De energie van de symfonie
Antoine Tamestit & Antwerp Symphony Orchestra
Zo 08.02.2026
Mahler 7
Brussels Philharmonic & Kazushi Ono
Vr 06.03.2026
Helmchen speelt Brahms
Antwerp Symphony Orchestra & Marc Albrecht
Za 18.04.2026
Beethoven & Tsjajkovski
Antwerp Symphony Orchestra & Jaap van Zweden
Za 09.05.2026
Het Celloconcerto van Elgar
Sol Gabetta & Antwerp Symphony Orchestra
Martijns Droom
met chef-dirigent Martijn Dendievel, violiste Liya Petrova en SPECTRA / voorprogramma Cheers, Luc! door SPECTRA
ZA 17.01 20:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE
ZO 18.01 15:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE
inauguratieconcert nieuwjaarsconcert
WO 21.01 20:30 LA SEINE MUSICALE, PARIJS
DO 22.01 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE
ZA 24.01 20:00 CC HASSELT
ZO 25.01 15:00 DE SINGEL, ANTWERPEN
Mozarts Mooiste
met dirigent en klarinettist Valentin Uryupin
VR 27.02 20:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE, GENT
ZO 01.03 16:00 ST.-ELISABETHKERK, KORTRIJK
DO 05.03 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE
ZA 07.03 20:00 CC ZWANEBERG, HEIST-OP-DEN-BERG
ZO 08.03 15:00 DE SINGEL, ANTWERPEN
Muziekcentrum De Bijloke Gent www.bijoke.be, 09 323 61 00
DE SINGEL Antwerpen www.desingel.be, 03 248 28 28
CC Hasselt www.ccha.be, 011 22 99 31
CC Zwaneberg Heist-op-den-Berg, www.zwaneberg.be, 015 25 07 70
Sint-Elisabethkerk Kortrijk www.wildewesten.be, 056 37 06 44
La Seine Musicale Parijs www.laseinemusicale.com, +33(0)1 74 34 54 00
& tickets via 09 323 61 00
Symfonieorkest Vlaanderen, Bijlokekaai 8 bus 8, 9000 Gent info@symfonieorkest.be, www.symfonieorkest.be
+32 9 292 75 57, reknr. BE06 7330 1321 0622 BIC KREDBEBB
Werkten mee aan deze uitgave: coördinatie Aslihan Gence, tekst Isabelle Brys, Jasper Croonen, Bart T’Jampens, Régis Dragonetti, Heleen Driesen, grafisch ontwerp Lieven Haneca, foto's Bjorn Comhaire, Michiel Devijver, Eva Donckers, Clara Evens, Martin Kusyn, Daria Miasoedova, Simon Van Boxtel, Birgit Van Cleemput, Vladimir Volkov druk Puntgraaf. Programma's onder voorbehoud van wijzigingen.
V.U. Jos Roeden, Bijlokekaai 8 bus 8, 9000 Gent
Symfonieorkest
Vlaanderen wordt gesteund door Symfonieorkest
Vlaanderen is in residentie in