Programmaboekje Franco-Belge

06 → 16.06 2019

FrancoBelge Jan Latham-Koenig dirigent Ella van Poucke cello

Programma Duur van het concert 1u45min — inclusief 20 min. pauze

Franco-Belge

2

Guillaume Lekeu 1870-1894 Adagio pour Quatuor d’Orchestre

Camille Saint-Saëns 1835-1921 Celloconcerto nr. 1, op. 33 PAUZE

César Franck 1822-1890 Symfonie in re klein 1. Lento. Allegro ma non troppo 2. Allegretto 3. Finale. Allegro non troppo

Symfonieorkest Vlaanderen Jan Latham-Koenig dirigent Ella van Poucke piano

Franco-Belge

Symfonieorkest Vlaanderen neemt u mee op een Frans-Belgische uitstap, al is de Duitse einder nooit ver weg. Het Wagneriaanse karakter van het Adagio pour Quatuor d’Orchestre van Guillaume Lekeu blijft opmerkelijk, zeker voor een leerling van de Franse grootmeester César Franck! Geen spoor van die Germaanse invloeden bij Saint-Saëns’ Eerste Celloconcerto. Maar wel klassiek Frans strijkersvuurwerk, met een hoofdrol voor celliste Ella van Poucke, verbonden aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth.

Met César Francks Symfonie in re klein trekt chefdirigent Jan Latham-Koenig nog een laatste keer een kathedraal van klank op. Onvervalst à la française.

3

Guillaume Lekeu

Adagio pour Quatuor d’Orchestre De uit Verviers afkomstige Guillaume Lekeu studeerde Letteren en Filosofie aan de Sorbonne in Parijs, maar muziek bleek zijn echte passie. Bij César Franck leerde hij de kunst van het componeren. Ondanks die Franse leerschool, oefende de Duitse romantiek een grote aantrekkingskracht uit. Lekeu bewonderde Wagner zodanig dat hij bij een voorstelling in 1889 al tijdens de prelude van zijn opera Tristan und

Isolde in zwijm viel. Het Wagneriaanse karakter van zijn Adagio pour Quatuor d’Orchestre uit 1891 hoeft dan ook niet te verwonderen. Het werk is opgebouwd rond een chromatisch thema dat zich doorheen het werk beweegt, nu eens verstillend en tot rust komend, en daarna weer opklimmend tot een haast onbereikbaar hoogtepunt. Alsof Lekeu hier een verband wil leggen tussen de Duitse geest en de Franse elegantie en charme. Het is belangrijk om de 19de-eeuwse politieke en geografische context goed voor ogen te houden.

België was een jong land, ontstaan in 1830. Zowel Vlaamse als Franstalige componisten werden beïnvloed door

de dominante culturen uit de buurlanden Frankrijk en Duitsland. Bij Lekeu was dat niet anders. Deze partituur is ongetwijfeld een eerbetoon aan zijn mentor César Franck. Ze kreeg met Les fleurs pâles du Souvenir een passende ondertitel mee, een verwijzing naar Nevermore uit de poëziebundel Les Paradis van de symbolistische dichter Georges Vanor. Niet toevallig staan de innerlijke ervaringen centraal, met de nadruk op droombeelden en op de dood. Dat zal bij Lekeu door het overlijden van zijn geliefde leraar Franck zeker het geval geweest zijn.

Camille Saint-Saëns

Celloconcerto nr. 1, op. 33 Franco-Belge

4

Saint-Saëns componeerde tijdens zijn lange leven een omvangrijk oeuvre. Hij was nauwelijks tien toen hij het Parijse publiek verraste met een indrukwekkende uitvoering van pianoconcerto’s van Mozart en Beethoven. Als bisnummer speelde hij op vraag van de toehoorders één van de tweeëndertig pianosonates van Beethoven. Saint-Saëns schreef zijn Celloconcerto nr. 1 in 1872. Een eigenzinnige partituur, waarbij Saint-Saëns de drie delen tegen alle gebruiken in tot één beweging samensmeedde. Je kan dit concerto als een symfonisch gedicht beschouwen, met een meticuleus geïntegreerde solopartij in het orkestrale geheel.

Saint-Saëns schoof het romantische conflictmodel solist versus orkest resoluut terzijde. Toch sluit hij in de partituur voldoende dramatiek in om de centrale rol van de cellist tot het einde vast te

houden. Ook voor het orkest blijft dit een interessant werk, want naast een begeleidende rol krijgt het de kans om zijn eigen weg te volgen.

César Franck

Symfonie in re klein De weidse uitstraling van de Duitse muziek met haar bijhorende cultus van Beethoven tot Wagner, was na het debacle van de Frans-Pruisische Oorlog (1870-1871) veel Franse kunstenaars een doorn in het oog. Een gezelschap van componisten, waaronder Camille SaintSaëns en César Franck, richtte daarom in 1871 de Société nationale de musique française op. Het genootschap wilde Franse componisten aanmoedigen, o.a. door het organiseren van uitvoeringen van hun werk. Ook César Franck kon alle steun gebruiken. Zeker voor zijn symfonieën. Al sinds de dood van Beethoven in 1827 was Duitsland de artistieke (be)hoeder van het symfonische genre.

De enkele uitmuntende symfonieën van Berlioz maakten geen verschil. De Franse romantiek stelde nu eenmaal prijs op de stem, op salonliederen en op opera’s.

Ook in het oeuvre van Franck bekleedt de orkestmuziek een ondergeschikte positie. Na een aantal vroege werken – een concerto, een symfonie en een symfonisch gedicht – liet hij het orkest dertig jaar links liggen. Hij maakte in die periode in Parijs vooral naam als organist-titularis van de Sainte-Clotilde, het eerste neogotische kerkgebouw van Frankrijk waar hij op 1 december 1859

DO 06.06, 20:00

De Symfonie in re klein is een merk­waardig en hybride werk, qua vorm en thematiek ergens tussen een symfonie en een symfonisch gedicht in. De invloed van Liszt en Wagner – meesters op het vlak van thematische bewerkingen, nieuwe orkestrale effecten, en gedurfde vormen – laat zich duidelijk horen.

Franck trekt hier net als in zijn orgelwerken een indrukwekkende architectuur op. Met veel effect laat hij monolithische klankblokken contrasteren. De drie delen gaan terug op een drietonig motiefje uit de beginmaten van het openingsdeel (Lento). Een knipoog naar Beethoven die in het vierde deel van zijn Strijkkwartet op. 135 eveneens aan de slag gaat met drie klanken: eerst een aarzelende aanzet (met in de kantlijn Beethovens vraag ‘Muß es sein?’), en daarna een standvastige herhaling van diezelfde klanken een paar maten verderop (‘Es muß sein!’)

Johan Van Acker

CONCERTGEBOUW BRUGGE

ZA 15.06, 20:15

ST. JOHN’S INTERNATIONAL SCHOOL WATERLOO

ZO 16.06, 15:00

DESINGEL ANTWERPEN

Franco-Belge

een van de mooiste instrumenten van orgelbouwer Aristide Cavaillé-Coll inwijdde. Ook als harmoniedocent aan het conservatorium liet Franck zich opmerken; hij begeleidde een groep jonge musici en componisten, die zijn persoonlijke post-romantische stijl met rijke, verrassende harmonieën en ingenieus contrapunt alom bewonderden. Onder hen Vincent d’Indy, Guillaume Lekeu, Ernest Chausson, Henri Duparc, Paul Dukas, en voor kortere tijd Louis Vierne en Charles Tournemire. Vanwege zijn zachtaardige karakter noemden de studenten hem ‘le maître angélique’.

In september en oktober 1887 werkte Franck aan de eerste schetsen van de Symfonie in re klein; pas in augustus 1888 legde hij de laatste hand aan de partituur. Volgens sommigen wilde Franck een statement maken na de première (mei 1886) van de Orgelsymfonie van Camille Saint-Saëns.

5

dirigent

Jan Latham -Koenig © Wouter Maeckelberghe

Franco-Belge

6

Met zijn Franse, Deense en Poolse roots, is Jan Latham-Koenig een Europeaan in hart en nieren. Zijn debuut als dirigent in de Wiener Staatsoper in 1988 bezorgde hem op korte tijd internationale faam. Ondertussen leidt hij al decennia de grootste operahuizen en symfonische gezelschappen. In het seizoen 2013-2014 nam hij het roer in handen bij Symfonieorkest Vlaanderen als chef-dirigent.

Jan Latham-Koenig nam reeds diverse engagementen op als artistiek directeur van ensembles en organisaties zoals het Orquestra Nacional do Porto, de Cantiere Internazionale d’Arte di Montepulciano, het Teatro Massimo di Palermo, het Orchestre Philharmonique de Strasbourg, de Opéra National du Rhin en de Young Janacek Philharmonic. Sinds 2011 is hij artistiek directeur van de Novaya Opera Moskou. Jan Latham-Koenig verzorgde diverse gastdirecties met onder meer

de New Japan Philharmonic, het Tokyo Metropolitan Orchestra, het Orchestre Philharmonique de Radio France, het Los Angeles Philharmonic Orchestra, het Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin en het Dresdner Philharmonie Orchester. Daarnaast werd hij uitgenodigd om diverse gezelschappen te dirigeren in de Wiener Staatsoper, het Royal Opera House Covent Garden, de National Opera Prague, de Götenburg Opera en de Tokyo National Opera.

In 2014 won Latham-Koenig de ‘Golden Mask Award’, een van de meest prestigieuze Russische muziekprijzen.

Dit concertseizoen staat Jan LathamKoenig voor de allerlaatste keer voor Symfonieorkest Vlaanderen als chefdirigent. Afscheid nemen doet hij à la française. Met César Francks Symfonie in re klein trekt hij een kathedraal van klank op, precies het soort grandeur om met opgeheven hoofd te vertrekken.

Au revoir, Maestro!

Ella © Wouter le Duc

cello

Met een altvioliste als moeder, een trompettist als vader en een van de betere Nederlandse pianisten als broer kan je stellen dat celliste Ella van Poucke (°Amsterdam, 1994) uit een muzikaal gezin komt. Op 10-jarige leeftijd maakte ze haar debuut in het Concertgebouw Amsterdam. Na studies aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag en het Conservatorium van Amsterdam (bij Godfried Hogeveen), volgde ze van 2010 tot 2016 les bij Frans Helmerson aan de Duitse Kronberg Academy.

Ella van Poucke won onder meer de eerste prijs van het Prinses Christina Concours 2008, de Prix Academie Maurice Ravel 2012, de Prix Nicolas Firmenich 2013, de Elisabeth Everts Award 2014, de Leopoldinum Award 2015, en de erkenning van een uitmuntende prestatie in de Grand Prix Emanuel Feuermann 2014.

Van Poucke heeft als solist onder meer gespeeld met het Nederlands Philharmonisch Orkest, het Amster­dams Kamerorkest, het Rotterdam Philharmonic, het Polish Chamber Orchestra, de Mainzer Kammer­ philharmonie, de Junge Sinfonie Berlin en het Tongyeong Festival Orchestra.

Nadat ze op haar 10e haar debuut maakte in het Concertgebouw, trad ze op in alle grote zalen van Nederland en in gerenommeerde concertzalen in Europa, in de Verenigde Staten en in Azië. Sinds september 2016 is Ella van Poucke artiest in residentie aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth, onder de leiding van Gary Hoffman.

Ze bespeelt een cello van Pieter Rombouts (1667–1728), haar ter beschikking gesteld door een anonieme weldoener. www.ellavanpoucke.com

Franco-Belge

van Poucke 7

© Tom De Visscher

SymfonieorkestVlaanderen Franco-Belge

8

Reeds zestig jaar is Symfonieorkest Vlaanderen een vaste waarde in het Vlaamse culturele landschap. Met zestig geëngageerde en gepassioneerde musici en onder leiding van gerenommeerde dirigenten brengt Symfonieorkest Vlaanderen zowel uitvoeringen en creaties van hedendaagse muziek als eigentijdse vertolkingen van het vertrouwde symfonische repertoire vanaf het classicisme. Het orkest vervult een voorbeeldfunctie in het scheppen van kansen voor jonge, talentvolle musici, componisten, solisten en dirigenten, en maakt muziek uit heden en verleden toegankelijk voor een zo breed en divers mogelijk publiek in Vlaanderen en daarbuiten.

In 1960 zag Symfonieorkest Vlaanderen het levenslicht onder impuls van Dirk Varendonck die tevens

de eerste dirigent van het orkest was.

Vanaf 1986 werd het ‘Nieuw Vlaams Orkest’ gedirigeerd door Patrick Peire, Robert Groslot en Fabrice Bollon. In 1995 werd het orkest omgedoopt tot ‘Het Symfonieorkest van Vlaanderen’ en grondig hervormd. Hierna bekleedden achtereenvolgens David Angus, Etienne Siebens, Seikyo Kim en Jan LathamKoenig de functie van chef-dirigent. Vanaf concertseizoen 2019–20 neemt de Estse dirigente Kristiina Poska het roer over.

Naast de concertreeksen in Antwerpen, Brugge, Brussel en Gent is Symfonieorkest Vlaanderen te gast in tal van culturele centra in heel Vlaanderen, en op festivals in binnen- en buitenland.

Symfonieorkest Vlaanderen geniet de steun van de Vlaamse Overheid en Stad Gent, en is sinds 2017 orkest in residentie in Muziekcentrum De Bijloke Gent.

Musici Symfonieorkest Vlaanderen

Tweede viool Gudrun Verbanck Isabelle Buyck Geraldine De Baets Stefaan De Rycke Eva Pusker Hanneke Verbueken Isabelle Decraene Liesbet Jansen Altviool Kris Hellemans Bieke Jacobus Kaatje Strauven Lieve Dreelinck Korneel Taeckens Bruno De Schaepdrijver Natalie Glas

06 → 16.06 2019

Cello Renaat Ackaert Isabelle Brys Caroline Steen Harm Garreyn Joyce Kuipers Hélène Viratelle Contrabas Koenraad Hofman Jan Verheye Sanne Deprettere Bram Decroix Fluit Caroline Peeters Veerle Secember

Hoorn Nick Mooney Bruno Melckebeke Adam Howcroft Frank Clarysse Trompet Steven Bossuyt Bart Coppé Kornet Bart Van der Strieckt Jonas van Hoeydonck Trombone Guido Liveyns Charlotte Van Passen

Hobo Korneel Alsteens Ellen Donovan

Bastrombone Joachim Van Bockstael

Engelse Hoorn Tom Van de Graaf

Tuba Jeroen Verleden

Klarinet Daniel Mourek Tom Daans Katrien Noël

Pauken Koen Plaetinck

Fagot Koen Coppé Davy Callens

Harp Anouk Sturtewagen

Franco-Belge

Eerste viool Jolente De Maeyer (concertmeester) Veerle Houbraken Nathalie Hepp Tim Breckpot Bence Ábrahám Eva Stijnen Laure Bardet Peter Hellemond Fien Van den Fonteyne Ewa Bobrowska

Franco-Belge

9

In 2020 viert Symfonieorkest Vlaanderen zijn zestigjarig bestaan ... dus concertseizoen 2019-20 wordt een knallend feest met concerten die u niet wil missen!

Blader alvast door het programma op www.symfonieorkest.be

Franco-Belge

10

Start ticketverkoop

→b estaande abonnementen hernieuwen: vanaf ma 06.05 t/m vrij 31.05 → nieuwe abonnementen: vanaf ma 03.06 → losse tickets: vanaf ma 17.06

Symfonieorkest Vlaanderen wordt gesteund door

Symfonieorkest Vlaanderen is in residentie in

Franco-Belge

concertgebouw.be

Š Anthony Gerace

Ontdek het kleurrijke seizoen 19-20

11

Meer weten over onze orkest­musici, solisten, projecten en concertreeksen in binnen- én buitenland?

Volg ons op Facebook & Instagram surf naar symfonieorkest.be schrijf je in op onze nieuwsbrief en... hou je mailbox in de gaten!

Info & tickets Tickets Symfonieorkest Vlaanderen Concerten Brugge, Antwerpen & Brussel

www.symfonieorkest.be tickets@symfonieorkest.be 09 292 75 57

(ma—vr 10:00—13:00)

In&Uit balie (concerten Brugge) ’t Zand 34, 8000 Brugge (ma—vr 10:00—17:00, zon- & feestdagen 10:00—14:00)

070 22 12 12

(ma—vr 14:00—17:00 • €0,30/min)

Info Cultuur (concerten Antwerpen) Wisselstraat 12, 2000 Antwerpen Openingsuren balie: vr—za 10:00—17:00

03 338 95 85

(di—za 10:00—17:00)

Muziekcentrum De Bijloke (concerten Gent) www.bijoke.be 09 323 61 00 (di-vr 13:00-17:00) St. John’s International School Waterloo www.musicchapel.org 02 352 01 17