Programmaboekje Tripel Beethoven

23.11 →  02.12 2018

Tripel Beethoven Kristiina Poska dirigent Lorenzo Gatto viool Camille Thomas cello Julien Libeer piano

Programma Duur van het concert 2u00min — inclusief 20 min pauze

Symfonieorkest Vlaanderen Kristiina Poska dirigent Lorenzo Gatto viool Camille Thomas cello Julien Libeer piano

Tripel Beethoven

2

Karel Stulens °1997 (SOV Composer’s Academy) EXPIRED – miniature for orchestra (creatie)

Ludwig van Beethoven 1770-1827 Concerto voor viool, cello en piano, op. 56 – ‘Tripelconcerto’ 1. Allegro 2. Largo (attacca) 3. Rondo alla polacca PAUZE

Franz Schubert 1797-1828 Symfonie nr. 9, D 944 - ‘Grote’ 1. Andante – Allegro ma non troppo — Più Moto 2. Andante con moto 3. Scherzo (Allegro vivace) en Trio 4. Finale. Allegro vivace

Beethoven en de jongelui

Tripel Beethoven

Karel Stulens is naar componisten­ maatstaven piepjong en buigt zich in zijn eerste orkestwerk EXPIRED – miniature for orchestra over de oude meester Beethoven. Die stuurde met zijn Tripelconcerto een tokkelende tiener het veld in, weliswaar geflankeerd door twee muzikanten van iets rijpere leeftijd.

Schubert daarentegen is nooit echt oud geworden, al kan je zijn Grote Symfonie bezwaarlijk een jeugdwerk noemen. Jong, groen, oud, rijp, rot…

Vanavond is niets wat het lijkt, want hoewel Beethoven enkel met zijn Tripelconcerto vertegenwoordigd is, horen we toch ook twee keer zijn Negende Symfonie. Hoe dat kan?

Och, de jeugd, meneer, de jeugd!

3

De jeugd van tegen­ De oude meester: woordig: Karel Stulens Ludwig van Beethoven

Tripel Beethoven

4

Wie wil oogsten, moet zaaien. Dat weet Symfonieorkest Vlaanderen maar al te goed. In de SOV Composer’s Academy krijgen jonge componisten daarom voor het eerst de kans om met orkest te experimenteren. Karel Stulens, eenentwintig jaar en pas terug uit het modernistenmekka Darmstadt (Duitsland), sloeg prompt aan het filosoferen. Wat kan een symfonisch orkest, tenslotte toch een negentiende eeuws apparaat, vandaag nog betekenen?

En wat kan er aan zo’n gigantisch repertoire nog worden toegevoegd?

EXPIRED – miniature for orchestra kan je opvatten als een dialoog van een jonge componist met het verleden.

Als vertrekpunt neemt Stulens dan ook de hoeksteen uit een romantisch monument: het begin van Beethovens Negende Symfonie. Deze bijna mythische reeks vallende kwinten staan op de trommelvliezen van elke rechtgeaarde melomaan gegrift. Aanvankelijk is enkel de ritmiek herkenbaar. Uit lucht en ruis ontwikkelt zich vervolgens een dissonantere textuur om ten slotte op de bekende open kwint (la-mi) uit te lopen. Stulens zelf beschrijft zijn orkestminiatuur als een ironische overschildering, waarbij we slechts helemaal op het einde een glimp opvangen van Beethovens oorspronkelijke notenmateriaal, om daarna weer in een contemplatief ruisen over te gaan.

Een vraagtekentje bij de traditie dus, dat is enkel de jeugd gegeven.

Beethoven mag vandaag dan wel te boek staan als het schoolvoorbeeld van een romantisch genie, ook hij moest zich de kunst ooit meester maken. Dat zijn Tripelconcerto is opgedragen aan Prins Lobkowitz, is in dat opzicht allerminst toevallig te noemen. Lobkowitz was bezeten door muziek en stelde zijn privé-orkest maar wat graag ter Beethovens beschikking om het godenkind uit Bonn een en ander uit te laten testen. De eerste uitvoering van het concerto vond bijgevolg plaats in het Schloss Roudnice van de prins zelf.

De pianopartij zou daarbij voor de jonge Rudolf van Oostenrijk geschreven zijn.

De toekomstige aartshertog was op dat moment amper zestien. Over de officieuze première is weinig bekend, maar vier jaar later, op de officiële Weense première, liet hij zich in ieder geval bijstaan door de meer ervaren Prins Lobkowitz op viool en Prins Kinsky, een andere grote mecenas van Beethoven, op cello. Opmerkelijk aan het Tripelconcerto is dat de piano vaak genoegen moet nemen met verdubbelingen en dat het orkest een pak minder in de pap te brokken heeft dan in pakweg Beethovens pianoconcerti. Ervaring uitspelen of de jeugd beschermen?

Pedagoog en componist Muzio Clementi, die op de vriendschap en bewondering van Beethoven mocht rekenen, schreef ooit een reeks etudes voor pianisten getiteld Gradus ad Parnassum. In het Tripelconcerto lopen

deze ‘stappen richting de Parnassusberg’, zetel van de kunsten, via de witte toetsen van de piano. Of iets minder lyrisch uitgedrukt: het Tripelconcerto staat in Do Groot. Zou Beethoven daarmee naar zijn jonge solist hebben willen knipogen?

Beginnen bij het begin of zoiets?

De jeugd van toen: Franz Schubert

– Régis Dragonetti

VR 23.11, 20:00

CONCERTGEBOUW BRUGGE

ZA 24.11, 20:00

MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT

ZO 25.11, 15:00

DESINGEL ANTWERPEN

VR 30.11, 20:00

CC ZWANEBERG HEIST-OP-DEN-BERG

ZO 02.12, 17:00

KURSAAL OOSTENDE

Het concert in Muziekcentrum De Bijloke Gent van zaterdag 24 november 2018 wordt live gecapteerd door Klara en wordt rechtstreeks uitgezonden in ’Klara Live’ op Klara.

Tripel Beethoven

Symfonieën schrijven na Beethoven was ongetwijfeld een bezigheid die nogal wat componisten aan het beven bracht. Toch laat Schubert over de ambitie van zijn Grote Symfonie geen misverstanden bestaan. Hoe moet je anders het citaat in de finale verstaan, wanneer de klarinetten het ‘Ode an die Freude’ inzetten uit Beethovens Negende Symfonie? Pas een jaar eerder was dat werk in première gegaan en hier ging een klein, kalend mannetje van achtentwintig en passant aan de haal met muziek van de grootmeester.

Al te bijzonder is dat, aangezien Schubert ooit krampachtig elke

invloed van Beethoven had trachten te vermijden. Wanneer vrienden hem attent maakten op een quasi-citaat van de meester, dreef dat de kleine componist bijwijlen tot wanhoop.

Schubert was dan wel klein van gestalte maar leek in zijn korte leven behept met de muzikale energie van een titaan.

Ware de man niet op amper eenendertigjarige leeftijd gestorven, hij had een naar romantische normen misschien wel volkomen uniek groot aantal symfonieën gecomponeerd.

Hoe dan ook is Schuberts eigen Negende Symfonie ondanks alles geheel de zijne. We horen een werk met machtige dimensies. Al van bij de eerste hoornklanken, krijgen we het gevoel van grandeur en lengte. We horen de persoonlijke strijd van een kleine man die naar de sterren reikt en triomfantelijk uit de schaduw van zijn voorganger treedt. Wellicht permitteerde Schubert zich daarom die ene aandoenlijke knik van erkenning naar de oude meester. De jeugd, mevrouw, zo kwaad is die niet.

5

Tripel Beethoven

6

Kristiina Poska Š Kaupo Kikkas

dirigent

Kristiina Poska Philharmonie van Chemnitz, de Deutsche Radiophilharmonie Saar­brücken Kaiserslautern, de Volksoper in Wenen, het Berner Symphonie­ orchester, de Stuttgarter Philharmoniker, het Wiener Konzerthaus met Camerata Salzburg, het hr-Sinfonie­orchester Frankfurt, het MDR Sinfonie­orchester Leipzig, het Tonhalle Orchester Zürich en de Münchner Philharmoniker.

Daarnaast werkt ze regelmatig samen met het Filharmonisch orkest van Stockholm, het WDR Sinfonieorchester, het Tonkünstler-Orchester Niederösterreich, de Deutsche Kammerphilharmonie Bremen, de filharmonische orkesten van Bergen en Kopenhagen, de Finse Nationale Opera en het Opernhaus Zürich.

Kristiina Poska won verschillende internationale prijzen, o.a. van de Dimitris Mitropoulos-Conducting Competition Athens (2006), de Donatella-Flick-Competition (2010), de Malko-Competition (2012) en de prestigieuze Deutscher Dirigentenpreis (2013).

Tripel Beethoven

Dirigente Kristiina Poska werd geboren in de Estse stad Türi. Ze begon in 1998 haar studies koorleiding aan de Muziekacademie van Tallinn, waarna ze in 2004 aan de Hochschule für Musik ‘Hanns Eisler’ in Berlijn orkestleiding ging studeren bij Christian Ehwald.

Van 2006 tot 2011 was ze de eerste dirigent van de Cappella academica, het orkest van de Humboldt-Universität in Berlijn. Nadat ze de bejubelde productie Ihre Bohème in de Neuköllner Oper Berlin leidde (seizoen 2008-2009), volgden projecten in het Theater Koblenz, het Brandenburg Theater en de Komische Oper Berlin (La Traviata), waar ze van 2012 tot 2016 eerste kapelmeester van het orkest werd. Ze leidde een reeks succesvolle producties, waaronder Die sieben Todsünden van Bertolt Brecht en een internationale tournee met Die Zauberflöte.

Ook internationaal wordt Kristiina Poska vaak gevraagd als dirigent, met name door het Nationaal Symfonisch Orkest van Estland, de Robert-Schumann

7

Lorenzo Gatto, viool © Jelmer de Haas

Tripel Beethoven

8

Camille Thomas, Cello © Dan Carabas / Deutsche Grammophon

Julien Libeer, piano © Gerrit Scheurs

Lorenzo Gatto viool

Dankzij zijn benoeming tot ‘Rising Star’ in 2010 kon Lorenzo Gatto zijn recitaldebuut maken op heel wat Europese podia, waaronder het Amsterdamse Concertgebouw, het Musikverein in Wenen en de Cité de la Musique in Parijs. Hij ging samenwerken met heel wat orkesten en met dirigenten zoals Philippe Herreweghe, Vladimir Spivakov, Walter Weller, Jan Willem de Vriend, Jaap van Zweden, Martin Sieghart, Andrey Boreyko en Yannick Nézet-Séguin.

Lorenzo Gatto speelt ook kamermuziek: hij deelde het podium met onder meer Maria João Pires, Mischa Maisky, Martha Argerich, Menahem Pressler, Jean-Claude Vanden Eynden, Frank Braley en Gérard Caussé. Samen met de jonge Belgische pianist Julien Libeer maakte hij een opname van de integrale Beethovensonates, die bekroond werd met een Diapason d’Or. Lorenzo Gatto speelt op de ‘Joachim’Stradivarius uit 1698.

Tripel Beethoven

“In de eerste plaats wil ik eerlijk klinken. Er schuilt een breekbaarheid in mijn klank, die een weerspiegeling is van wie ik ben. Dat is wat muziek voor mij betekent: een uitdrukking van de menselijke kwetsbaarheid.”

Lorenzo Gatto (°1986) begon op vijfjarige leeftijd viool te spelen bij Dirk van de Moortel. Toen hij elf jaar oud was, trok hij naar de klas van Véronique Bogaerts aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel, waar hij op zijn zeventiende afstudeerde met grootste onderscheiding. Daarna ging hij in Nederland bij Herman Krebbers studeren, en in België bij Augustin Dumay aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth. Hij rondde zijn academische scholing af met zijn vierjarige studie bij Boris Kuschnir in Wenen.

Zijn werk en zijn vastberadenheid werden schitterend bekroond toen hij in 2009 de Tweede Prijs en de Publieksprijs van de Koningin Elisabethwedstrijd in ontvangst mocht nemen.

9

Camille Thomas cello

Tripel Beethoven

10

De Frans-Belgische celliste Camille Thomas (°1988) studeerde in Parijs bij Marcel Bardon en in Berlijn bij Stephan Forck, waarna ze de klassen vervoegde van Frans Helmerson aan de Hochschule für Musik Hanns Eisler in Berlijn en van WolfgangEmanuel Schmidt aan de Hochschule für Musik Franz Liszt in Weimar.

Ze werd door de ‘Victoires de la Musique’ uitgeroepen tot nieuwkomer van het jaar 2014 en werd door Musiq’3 uitgekozen om België te vertegenwoordigen op de European Broadcasting Union Competition, waar ze de eerste prijs ontving en ‘New Talent of the Year 2014’ werd. In 2017 ontving ze de ECHO Klassik Preis. Als eerste vrouwelijke celliste in 40 jaar tekende ze in 2017 een exclusief contract bij het prestigieuze label Deutsche Grammophon.

Camille Thomas verovert met rasse schreden de internationale podia.

Ze werkte al samen met dirigenten zoals Paavo Järvi, Marc Soustrot, Darrell

Ang en Kent Nagano en met heel wat orkesten, waaronder de Deutsche Kammerphilharmonie Bremen, de Sinfonia Varsovia, het Staatsorchester Hamburg in de Elbphilharmonie, de Lucerne Festival Strings in de Herkulessaal in München, het Orchestre National de Bordeaux, het Orchestre de l’Opéra de Toulon...

De Turkse componist en pianist Fazil Say schreef zijn celloconcerto Never Give Up voor Camille Thomas.

De wereldpremière van het stuk vond op 3 april 2018 plaats in het Théâtre des Champs-Elysées, samen met het Orchestre de Chambre de Paris onder leiding van Douglas Boyd.

Camille Thomas bespeelt een instrument van Ferdinand Gagliano (Napoli, 1788), de “Château Pape-Clément”. Ze krijgt het in bruikleen van Bernard Magrez. Haar boog van Eugène Sartory heeft ze in bruikleen van de Koningin Boudewijnstichting – Fonds Bollandsee.

Julien piano

Libeer Varsovia en de New Japan Philharmonic, en met de dirigenten Michel Tabachnik, Augustin Dumay, Hervé Niquet, George Pehlivanian, Joshua Weilerstein, Enrique Mazzola, Christopher Warren-Green...

Als kamermuzikant speelt hij regelmatig samen met Augustin Dumay, Camille Thomas, Frank Braley, Lorenzo Gatto...

Julien Libeer hield zich bewust ver van het wedstrijdcircuit. Niettemin ontving hij een indrukwekkende reeks ereprijzen: de Juventusprijs voor meest veelbelovende jonge solist (2008), Jonge Musicus van het Jaar van de Belgische muziekpers (2010) en de Klara Publieksprijs (2013).

Libeers eerste soloplaat, Lignes Claires (met werk van Ravel en Lipatti) werd unaniem geloofd door de vakpers.

Zijn opname van de Beethovensonates samen met Lorenzo Gatto werd bekroond met een Diapason d’Or (2016) en de cd Réminiscences (met Camille Thomas) was volgens France Musique één van de tien beste klassieke opnames van 2016.

Tripel Beethoven

Op zesjarige leeftijd zat Julien Libeer (°1987) voor het eerst achter een piano.

Na zijn studies bij Daniel Blumenthal (Brussel) en Jean Fassina (Parijs) werd hij ‘artist in residence’ van de Muziekkapel Koningin Elisabeth, waar hij zich tot 2014 vervolmaakte bij Abdel Rahman El Bacha en Maria João Pires.

Hij kreeg advies van Dmitri Bashkirov en volgde masterclasses bij Alfred Brendel, András Schiff, Jura Margulis…

Julien Libeer was onder meer te gast in BOZAR, het Théâtre de la Ville en de Salle Cortot in Parijs, de Barbican Hall in Londen, het Auditorio Nacional de Música in Madrid, het Palau de la Música in Barcelona, de Philharmonie im Gasteig in München, het Mozarteum in Salzburg en het Concertgebouw Amsterdam. Hij toerde door Japan, Libanon en de VS en was in 2017-18 ‘Artist in Residence’ in Flagey.

Hij werkte samen met orkesten zoals Brussels Philharmonic, het Nationaal Orkest van België, het Antwerp Symphony Orchestra, de Sinfonia

11

© Tom De Visscher

SymfonieorkestVlaanderen Tripel Beethoven

12

Al bijna zestig jaar is Symfonieorkest Vlaanderen een vaste waarde in het Vlaamse culturele landschap. Met zestig geëngageerde en gepassioneerde musici en onder leiding van gerenommeerde dirigenten brengt Symfonieorkest Vlaanderen zowel uitvoeringen en creaties van hedendaagse muziek als eigentijdse vertolkingen van het vertrouwde symfonische repertoire vanaf het classicisme. Het orkest vervult een voorbeeldfunctie in het scheppen van kansen voor jonge, talentvolle musici, componisten, solisten en dirigenten, en maakt muziek uit heden en verleden toegankelijk voor een zo breed en divers mogelijk publiek in Vlaanderen en daarbuiten.

In 1960 zag Symfonieorkest Vlaanderen het levenslicht onder impuls van Dirk Varendonck die tevens de

eerste dirigent van het orkest was.

Vanaf 1986 werd het ‘Nieuw Vlaams Orkest’ gedirigeerd door Patrick Peire, Robert Groslot en Fabrice Bollon. In 1995 werd het orkest omgedoopt tot ‘Het Symfonieorkest van Vlaanderen’ en grondig hervormd. Hierna bekleedden achtereenvolgens David Angus, Etienne Siebens en Seikyo Kim de functie van chef-dirigent. Vanaf 2013 volgde de Britse dirigent Jan LathamKoenig de Japanse Seikyo Kim op.

Naast de concertreeksen in Antwerpen, Brugge, Brussel en Gent is Symfonieorkest Vlaanderen te gast in tal van culturele centra in heel Vlaanderen, en op festivals in binnen- en buitenland.

Symfonieorkest Vlaanderen geniet de steun van de Vlaamse Overheid en Stad Gent, en is sinds 2017 orkest in residentie in Muziekcentrum De Bijloke Gent.

Musici Symfonieorkest Vlaanderen

Tweede viool Gudrun Verbanck Isabelle Buyck Geraldine De Baets Stefaan De Rycke Isabelle Decraene Hanneke Verbueken Eva Pusker Liesbet Jansen

23.11 → 02.12 2018

Altviool Kris Hellemans Kaatje Strauven Bieke Jacobus Bruno De Schaepdrijver Korneel Taeckens Lieve Dreelinck Morgan Huet Cello Renaat Ackaert Isabelle Brys Hélène Viratelle Lieselot Watté Joyce Kuipers Caroline Steen Contrabas Koenraad Hofman Jan Verheye Sanne Deprettere Bram Decroix Fluit Caroline Peeters Veerle Secember

Hobo Korneel Alsteens Carola Dieraert Klarinet Daniel Mourek Tom Daans Fagot Koen Coppé Davy Callens Hoorn Nick Mooney Bruno Melckebeke Trompet Steven Bossuyt Bart Coppé Trombone Bob Van der Strieckt Joachim Bockstael Marijn Migchielsen Pauken Tom Lee Slagwerk

Wim De Vlaminck

Tripel Beethoven

Eerste viool Maxim Kosinov (concertmeester) Veerle Houbraken Nathalie Hepp David Makhmudov Eva Stijnen Peter Hellemond Bence Abraham Laure Bardet Tim Breckpot Wim Ilsen

TripelBeethoven

13

Volgende concerten

Symfonievoor valsenoot. 6+

Tsjaikovski’s Vioolconcerto

(Perfect zal het zijn. Perrrr-fect!)

Met sterviolist Josef Špaček het nieuwe jaar in

Een familieconcert van en met Raf Walschaerts en Symfonieorkest Vlaanderen Steven Verhaert dirigent Olivier De Smet, Wouter Bruneel, Ineke Nijssen & Raf Walschaerts spel ZO 23.12, 16:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT DO 27.12, 15:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE ZA 29.12, 15:00 DESINGEL ANTWERPEN

Daniel Blendulf dirigent Josef Špaček viool VR 18.01, 20:00 MUZIEKCENTRUM DE BIJLOKE GENT ZO 20.01, 15:00 DESINGEL ANTWERPEN DO 24.01, 20:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE ZA 26.01, 20:15 CC HET PERRON IEPER

CLUB Surround Beleef Borodin & Tsjaikovski vanuit het hart van het orkest Daniel Blendulf dirigent Josef Špaček solist viool VR 25.01, 19:30 CONCERTGEBOUW BRUGGE*

Symfonieorkest Vlaanderen wordt gesteund door

Symfonieorkest Vlaanderen is in residentie in

VR 25.01, 21:00 CONCERTGEBOUW BRUGGE* *Plaatsen zijn ongenummerd

Meer weten over onze orkest­musici, solisten, projecten en concertreeksen in binnen- én buitenland?

surf naar symfonieorkest.be

Volg ons op Facebook

en... hou je mailbox in de gaten!

15

Info & tickets Tickets Symfonieorkest Vlaanderen Concerten Brugge, Antwerpen & Brussel

www.symfonieorkest.be tickets@symfonieorkest.be 09 292 75 57

(ma—vr 10:00—13:00)

In&Uit balie (Concerten in Brugge) ‘t Zand 34, 8000 Brugge

Openingsuren: ma—vr 10:00—17:00 zon- & feestdagen 10:00—14:00

070 22 12 12

(ma—vr 14:00—17:00 • €0,30/min)

Tripel Beethoven

schrijf je in op onze nieuwsbrief

Muziekcentrum De Bijloke Gent www.bijloke.be 09 323 61 00 (di—vr 13:00—17:00) CC Het Perron Ieper Fochlaan 1, 8900 Ieper www.hetperron.be 057 239 480 Club Surround tickets@symfonieorkest.be 09 292 75 57 www.concertgebouw.be