VRE-uitbraak leidt tot veel aandacht infectiepreventiemaatregelen

Deskundige infectiepreventie Melissa Bolleman:

“Supertrots dat uitbraak snel is gestopt”

Een posterpresentatie van Melissa in Genève over het onderzoek naar MRSA contactonderzoeken

VRE-uitbraak leidt tot veel aandacht voor infectiepreventiemaatregelen

Na de VRE-uitbraak in 2018 is de aandacht voor infectiepreventiemaatregelen sterk verbeterd. De afdeling Infectiepreventie was hier zelf uiteraard nauw bij betrokken. Wij interviewden Ilse Pruis en Melissa Bolleman, deskundigen infectiepreventie (DIP-er) om te vragen wat de rol van de afdeling infectiepreventie is geweest, wat we als ziekenhuis ervan hebben geleerd en welke positieve veranderingen het teweeg heeft gebracht in ons ziekenhuis. VRE staat voor Vancomycine Resistente Enterococ, een gewone darmbacterie die resistent is voor een gangbaar antibioticum.

Ilse: “Melissa en ik hadden nog nooit een echt grote VRE-uitbraak meegemaakt als DIP-er. Daar kwam in het voorjaar en de zomer 2018 verandering in. We hebben in het Maasstad Ziekenhuis in die periode een uitbraak gehad die vijf maanden duurde, waarbij in totaal 55 patiënten positief getest zijn met hetzelfde VRE type. Dat is een middelgrote uitbraak. Omdat het om VRE ging, waren we direct alert omdat deze bacterie bekend staat om het vermogen om zich ongemerkt en snel te verspreiden.

Melissa haakt in op deze woorden: “De afdeling Dialyse en SVA 10 (redactie: Standaard Verpleegafdeling) bleken relatief veel van de positieve patiënten te behandelen. Om verdere verspreiding proberen tegen te gaan, was één van de clusteren op één verpleegafdeling. Dit gebeurde op SVA 10. Het verplegend personeel daar heeft veel specifieke isolatiekennis opgedaan. Teamleider Nicole Michielsen heeft vooral veel contact gehad met onze afdeling. Ook Cora Kreuk en Cees Vijfhuizen, teamleiders van de afdeling Dialyse en HKM-er Bea Nobel als eerste aanspreekpunt voor hygiëne en kwaliteit, hebben een belangrijke rol gehad. Ook heel veel andere afdelingen en andere medewerkers hebben in die periode bergen werk verzet.

Outbreak Management Team (OMT) Het Maasstad Ziekenhuis is een ziekenhuis dat zeer bedreven is in het handelen tijdens een uitbraak, merkt Ilse op. Als blijkt dat hetzelfde micro-organisme meer dan normaal voorkomt in dezelfde periode (verheffing of uitbraak), wordt een Outbreak Management Team (OMT) bijeengeroepen. Zo’n OMT bestaat uit deskundigen infectiepreventie, artsen-microbioloog, maatregelen om patiënten, indien medisch verantwoord, te

managers/teamleiders van de betrokken afdelingen waar de besmettingen zijn geconstateerd, afgevaardigden van IMTS schoonmaak, IMTS Technische Dienst en de afdeling Communicatie.

Melissa licht toe: “We konden zeer snel schakelen omdat al deze afgevaardigden deelnamen in het OMT. Toen bleek dat de eerder ingezette acties niet direct afdoende waren om verspreiding van VRE te doen stoppen, werd overgegaan naar een Crisis Management Team (CMT) om goede patiëntenzorg te blijven waarborgen. Het CMT bestaat uit een klein clubje crisismanagers, raad

Deskundige infectiepreventie Ilse Pruis presenteert bij een congres in Genève de bevindingen van de VRE-uitbraak en de getroffen maatregelen

van bestuur, deskundigen infectiepreventie, de arts microbioloog en specialisten van de afdelingen die betrokken zijn. Hierdoor worden communicatielijnen nog korter en konden besluiten vanuit dit CMT nog sneller worden opgevolgd. Door het snelle ingrijpen en opschalen van een OMT naar een CMT, hebben we samen met alle betrokken disciplines snel deze uitbraak met de VRE bacterie kunnen stoppen.”

Desinfecteren Ilse weet nog dat ze merkten dat in het begin van de uitbraak de overdracht van de VRE bacterie niet snel genoeg tot stilstand werd gebracht. Daarom werd tijdens de uitbraak de isolatievorm van VRE-positieve en -verdachte patiënten opgeschaald naar een speciale, strengere isolatievorm: de contact-plus isolatie. Hierbij blijven deuren gesloten en draagt iedereen beschermende kleding. “Daarnaast is in het kader van de patiëntveiligheid de manier waarop we reinigen en desinfecteren geïntensiveerd. Ruimtes en afdelingen waar de VRE-bacterie mogelijk verspreid was, zijn gedesinfecteerd met waterstofperoxidedampen, waardoor bacteriën worden gedood (foggen). Hiermee bereik je de kleinste kiertjes en gaatjes. Voor de afdelingen zelf, maar ook IMTS Schoonmaak en de apotheek is dat heel arbeids intensief, want de hele afdeling moet worden leeggeruimd. Dit vroeg om een goede communicatie en samenwerking van en met de betrokken partijen. We hebben hier als ziekenhuis ook veel van geleerd, waardoor dit soort samenwerkingen in het vervolg veel makkelijker verlopen.”

Supertrots Melissa: We weten dat VRE-uitbraken in andere ziekenhuizen zeer veel impact hebben gehad. Daarom hebben wij in een vroeg stadium besloten groot in te zetten met maatregelen om de uitbraak snel te kunnen stoppen. We kunnen met z’n allen supertrots zijn dat het ons zo snel gelukt is. Iedereen deed zijn uiterste best en we hebben gezamenlijk onze schouders eronder gezet!

Congres Naar aanleiding van door afdeling Infectiepreventie uitgevoerde studies zijn Melissa en Ilse in september 2019 naar de International Conference on Prevention & Infection Control (ICPIC) in Genève geweest. “We vroegen ons na de uitbraak af of het door ons toegepaste screeningsporgramma kosteneffectief is. Elke patiënt die een week in het ziekenhuis ligt, wordt namelijk gescreend op BRMO’s (redactie: Bijzonder Resistente Micro-Organismen), waar de VRE-bacterie ook onder valt. Onze vraag was: Is dit screeningsbeleid kosteneffectief? Daarop zijn we een onderzoek gestart met behulp van het LMM (Laboratorium Medische Microbiologie) en in het bijzonder Pieter Smit en Marjolein Damen, verheldert Ilse. Ze vertelt verder: “Het resultaat van het onderzoek is, dat het screeningsprogramma zowel kosteneffectief is als bevorderlijk voor de patiëntveiligheid. De uitkomst van het onderzoek mocht ik in Genève presenteren. Na de presentatie wisselde ik nog tips uit met deskundigen uit ziekenhuizen in Vietnam en Zwitserland die ook met VRE-uitbraken kampten. Dit was een hele mooie, leerzame ervaring!

Door ingrijpen en opschalen snel de VRE- uitbraak gestopt!

Melissa heeft op het congres een poster gepresenteerd naar aanleiding van het onderzoek over de MRSA contactonderzoeken in het Maasstad Ziekenhuis. De poster was een visualisatie van dit onderzoek. Voor het onderzoek zijn alle MRSA contactonderzoeken van 1 januari 2015 tot 1 januari 2019 geanalyseerd met als doel het evalueren van het beleid rondom MRSA contactonderzoeken. Het resultaat van het onderzoek is dat contactonderzoeken rondom patiënten uitgevoerd kunnen blijven worden zoals eerder werd gedaan. Contactonderzoeken rondom medewerkers zijn te groot opgezet en de methode moet heroverwogen worden. Medewerkers die onbeschermd contact hebben gehad met besmette patiënten, nemen kweken af. Daaruit blijkt dat meestal bij een heel erg klein percentage MRSA wordt aangetroffen. Daarom zal er voortaan bij medewerkers kleinschaliger en pas als zij meer risico hebben gelopen, een contactonderzoek worden uitgevoerd.

Ilse rondt af: “We kunnen wel concluderen dat wij het in Nederland, en in het Maasstad Ziekenhuis in het bijzonder, prima doen op het gebied van infectiepreventie. Wij zijn veel verder met het vakgebied infectiepreventie vergeleken met sommige andere landen, ook binnen Europa. De functie deskundige infectiepreventie kennen ze daar zelfs niet altijd. Ik ben dan ook trots op mijn beroep en op het ziekenhuis waarin ik dat mag uitvoeren samen met mijn collega’s uit het team en uit andere disciplines!