Forensisch verpleegkundigen bij de SEH

Links zittend op de bank Joanne Baris-Pellen, rechts staand Thea van Loon-Bakker

SEH verpleegkundigen Thea van Loon-Bakker en Joanne Baris-van Pellen vertellen over hun specialisatie

Forensisch verpleegkundigen

zijn belangrijke schakel tussen medische behandeling en forensisch onderzoek

Thea van Loon-Bakker en Joanne Baris-Pellen zijn beiden sinds februari 2017 opgeleid tot forensisch verpleegkundigen. Een nieuwe specialisatie waar ze een opleiding van anderhalf jaar voor hebben genoten. Deze specialistische kennis en vaardigheden willen ze graag breed inzetten in het Maasstad Ziekenhuis. “Vanuit onze functie, als SEH verpleegkundigen op de Spoedeisende Hulp (SEH), is voor ons de drijfveer ontstaan om op een gestructureerde manier patiënten te ondersteunen die te maken hebben met (kinder)mishandeling of huiselijk geweld.”

Bij de feiten blijven “Regelmatig krijgen we te maken met patiënten die slachtoffer zijn van geweld. Het signaleren van geweld en mishandeling is een belangrijke rol voor verpleegkundigen, maar wij zijn daarnaast gespecialiseerd in waarheidsvinding. Hierbij worden feiten verzameld die in het kader van een strafrechtelijk onderzoek als bewijsmateriaal kunnen dienen voor justitie.”

Slachtoffers van geweld zijn niet alleen fysiek geraakt maar ook emotioneel uit balans. Door de traumatische stress kunnen zij doorgaans niet overzien dat ze naast het krijgen van medische zorg wellicht nog een juridisch traject kunnen volgen. Bij signalen van huiselijk geweld en (kinder-) mishandeling of andere vormen van toegebracht letsel, is het zorgvuldig letsel documenteren van belang. Enerzijds voor het doen van een eventuele aangifte, anderzijds voor het vervolgen van de casuïstiek.

“Forensische verpleegkunde leert je het observeren van letsel en vaststellen of het letsel past bij het verhaal. Je leert om jezelf bij de feiten te houden en geen aannames te doen om kokervisie te voorkomen. Wij beschrijven het letsel feitelijk en kunnen zo tot de conclusie komen dat het letsel niet past bij de opgegeven toedracht. Dit maken we bespreekbaar met de patiënt waardoor er een mogelijkheid ontstaat voor de patiënt om de werkelijke toedracht met ons te delen en wij zo nodig hulp aan kunnen bieden”, vertellen Thea en Joanne.

“We zijn geen Sherlock Holmes, maar bieden hulp aan patiënten die het slachtoffer zijn van geweld ”

Forensisch onderzoek helpt de patiënt Het letsel kan volgens PROVOKE (model om huidafwijkingen op systematische manier te beschrijven) worden gedocumenteerd. In het kader van beroepsgeheim wordt er geen contact opgenomen met de politie. De bevindingen worden, op juridisch juiste wijze, in het dossier vastgelegd. “Wij werken momenteel aan een protocol voor letselfotografie. Dit alles dient ter ondersteuning van de patiënt(e) als deze besluit om aangifte te gaan doen.”

Beiden vervolgen: “Op de SEH worden per jaar gemiddeld 15 patiënten met steekwonden en 6 patiënten met schotwonden behandeld. Het wegpoetsen van bijvoorbeeld roet ten gevolge van een schotverwonding en wegknippen van kledingstukken is het verwoesten van bewijsmateriaal. Door het veilig stellen van sporen, het zorgvuldig inpakken van kleding en het vastleggen van letsel voor politieonderzoek, wordt er bijgedragen aan waarheidsvinding. Wij zijn niet in dienst van de politie, maar willen wel recht doen aan onze patiënt als mogelijk slachtoffer.”

Signaalfunctie versus beroepsgeheim Bij de samenwerking met de politiearts is het aan de patiënt om toestemming te verlenen voor het vrijgeven van een deel van zijn dossier. Aan het schenden van het beroepsgeheim zijn heel strenge voorwaarden gebonden. Dit mag alleen in geval van levensbedreigend gevaar voor de patiënt of gewetensnood van de zorgverlener. Verpleegkundigen op de SEH hebben een signaalfunctie, waarbij ze geschoold zijn in het observeren, signaleren, rapporteren en melden van kindermishandeling en huiselijk geweld.

“Bij vermoeden van kindermishandeling en na een positieve SPUTOVAMO (screeningsvragen ten bate van signalering van een vermoeden op kindermishandeling), is er de verplichte meldcode. Ondanks de verplichting, is het belangrijk dat bij de ouders duidelijk wordt gemaakt dat er zorgen zijn en dat er door de melding bij Veilig Thuis een onderzoek wordt gestart met de intentie hen hulp aan te bieden. Wij zijn opgeleid om deze trajecten goed te begeleiden.”

Samenwerking met andere afdelingen Thea en Joanne vinden dat er nog te weinig gebruik wordt gemaakt van hun expertise en vaardigheden als forensisch verpleegkundigen die de zorg voor kwetsbare patiënten zoals kinderen, ouderen en geweldsslachtoffers kan verbeteren: “Naast kindermishandeling en huiselijk geweld, zien we bijvoorbeeld dat het aantal ouderen dat op de Spoedeisende Hulp verschijnt, fors stijgt. Het signaleren van ouderenmishandeling (denk hierbij ook aan verwaarlozing) staat nog in de kinderschoenen.”

Gedurende de opleiding is er veel aandacht besteed aan wettelijke en juridische kaders rondom kwesties die regelmatig aan de orde zijn op de SEH, zoals de rechten van de mens en specifiek rondom de zorg voor een kind. “Wij dragen deze kennis graag over zodat we als ziekenhuis er alles aan doen om in het belang van de patiënten de juiste zorg te bieden, verwondingen van geweld te signaleren en slachtoffers van geweld te helpen binnen de juridische kaders. Dat kunnen wij bieden als forensisch verpleegkundigen en zo dragen wij bij aan het verbeteren van de kwaliteit van leven van de patiënt.”

Contact met forensisch verpleegkundigen Wil je na het lezen van dit artikel in contact komen met de forensisch verpleegkundigen? Neem dan contact op via Onno Terpstra teamleider SEH. Zijn e-mailadres is: TerpstraO@maasstadziekenhuis.nl