Communicatiewaaier Leuven by Stad Leuven

COMMUNICATIE WAAIER

Tips over kwaliteitsvolle communicatie met anderstaligen

Leuven

INHOUD

HET BESLISMODEL ................................................................................................... 8 1. TIPS VOOR DUIDELIJKE COMMUNICATIE ................................... 10 1.1

Duidelijk Nederlands.................................................................................................... 10

1.2. Visuele ondersteuning................................................................................................. 10

2. WAT KAN JE ZELF DOEN? ............................................................................. 12 2.1 Contacttaal..................................................................................................................... 12 2.2 Vertaaltechnologie....................................................................................................... 12 2.3 Een collega tolkt............................................................................................................13

3. HULP OP AFSTAND .............................................................................................14 3.1

Telefoontolk.....................................................................................................................14

3.2 Videotolk......................................................................................................................... 16

4. HULP TER PLAATSE ............................................................................................ 19 4.1. Taalhulp .......................................................................................................................... 19 4.2 Tolk ter plaatse..............................................................................................................20 4.3 Cultuursensitieve ondersteuner................................................................................ 24

EXTRA ................................................................................................................................27 1.

Schriftelijke vertalingen..............................................................................................28

Wat zegt de wet?..........................................................................................................29

Materiaal.........................................................................................................................30

DUIDELIJK COMMUNICEREN

n Leuven wonen meer dan 170 verschillende nationaliteiten. Dat brengt veel kansen én uitdagingen met zich mee. Vlot, duidelijk en diversiteitsbewust communiceren bijvoorbeeld.

Wellicht kom jij als hulp- en dienstverlener regelmatig in contact met anderstalige, cultureel diverse Leuvenaars. In samenwerking met het Agentschap Integratie en Inburgering (AgII) ontwikkelde de stad daarom deze communicatiewaaier: een bundel met praktische informatie en tips over kwaliteitsvolle communicatie, aangepast aan de Leuvense context. Kwaliteitsvol communiceren betekent dat jij en je gesprekspartner of cliënt elkaar goed begrijpen en zich genuanceerd uitdrukken. De boodschap optimaal overbrengen is het doel. En dat is positief voor alle partijen.

Hoe zorg je voor kwaliteitsvolle communicatie? Je kan taaldrempels wegwerken door traag en duidelijk te praten. Je kan contact- en luistertaal gebruiken of werken met vertaalapps. Het inzetten van deze communicatiemiddelen betekent niet dat je geen oefenkansen Nederlands meer kan aanbieden. Integendeel, het is aanvullend. Heb je toch meer ondersteuning nodig, dan kan je een beroep doen op taalhulpen, sociaal tolken of cultuursensitieve ondersteuners. De communicatiewaaier helpt je op weg en ondersteunt je in een laagdrempelige en kwaliteitsvolle dienstverlening.

voorwoord

Wat vind je terug in deze bundel? ◆ Een beslismodel met tips rond duidelijke taal en een stappenplan voor de juiste ondersteuning in de communicatie met je cliënt. ◆ Een waaier van communicatiemiddelen en praktische tips die je mondelinge en schriftelijke communicatie ondersteunen. ◆ Praktische informatie om sociaal tolken, taalhulpen en cultuursensitieve ondersteuners aan te vragen. Deze communicatiewaaier vormt een onderdeel van het taalondersteuningsaanbod van stad Leuven. Het wordt regelmatig geüpdatet. De meest recente versie vind je online terug op www.leuven.be/cso.

Stad Leuven - Afdeling diversiteit en gelijke kansen Diestsesteenweg 104 F, 3010 Kessel-Lo Tel.: 016 27 28 80 E-mail: diversiteit@leuven.be

Het beslismodel

EEN WAAIER AAN COMMUNICATIEMOGELIJKHEDEN

BESLISMODEL

Spreek duidelijk Nederlands en bied visuele ondersteuning

IS HET TAALNIVEAU VAN JE CLIËNT VOLDOENDE VOOR HET GESPREK?

Nee

Is je cliënt alleen?

Welk soort gesprek is het?

Nee Informele tolk Let op! Een informele tolk (familie, vriend of kennis) is makkelijk inzetbaar . om te tolken, maar niet altijd de beste keuze. ◆ Is de informele tolk wel geschikt? ➔ Heeft die voldoende kennis van beide talen? ➔ Wat is de aard van het gesprek? Je wil misschien liever niet dat je buurman bepaalde vertrouwelijke informatie over je weet. ◆ Laat geen minderjarigen tolken! ◆

Bij twijfel zoek je best een andere manier om met je cliënt te communiceren.

Informatief Eenvoudig Voorbeelden: ◆ inschrijving op school ◆ intakegesprek ◆ een afspraak bevestigen

Contacttaal Vertaaltechnologie Een collega tolkt Telefoontolk Boek een hulpmiddel Videotolk Hulp ter plaatse ◆ ◆

Taalhulp Tolk ter plaatse

Delicaat Complex

Contacttaal Boek een hulpmiddel

Voorbeelden: ◆ administratieve procedure ◆ medische uitleg

Extra sociaal-culturele en/of religieuze duiding nodig

Videotolk Tolk ter plaatse

Cultuursensitieve ondersteuner

Voorbeelden: ◆ een gesprek over vrouwelijke genitale verminking ◆ een gesprek op school over thema's die bij de ouders vanuit hun referentiekader weerstand of extra zorgen opwekken

1 1.1

TIPS VOOR DUIDELIJKE COMMUNICATIE DUIDELIJK NEDERLANDS

Praat je met iemand die Nederlands leert? Volg dan deze tips: ◆

Begin met de kernboodschap

◆

Praat langzaam

◆

Vermijd dialect, afkortingen of formele taal

◆

Vermijd figuurlijk of abstract taalgebruik

◆

Gebruik korte, actieve zinnen: Niet: *Ga naar loket 4. Daar word je geholpen.*

Wel: Aan loket 4 helpen ze je graag verder. of De mevrouw aan loket 4 helpt je graag verder. Gebruik altijd correcte taal: Niet: *Jij komen morgen naar hier met document.* ◆

Wel: Kom morgen terug. Breng het document mee.

1.2

Gebruik eenvoudige en transparante woorden: • Dokter in plaats van arts • Baby in plaats van kindje • Controleren in plaats van nakijken Controleer of je cliënt je begrijpt. Stel controlevragen: Niet: *Begrijp je het?*

Wel: Wat doe je eerst? Welke documenten breng je mee? ◆

Herhaal

◆

Wees geduldig

◆

Geef genoeg tijd

◆

Doseer informatie

◆

Gebruik visuele ondersteuning waar mogelijk

VISUELE ONDERSTEUNING

Wil je gesproken communicatie versterken met afbeeldingen? Hou dan rekening met volgende tips: ◆

Visualiseer alleen de essentie

◆

Gebruik realistische foto’s

◆

Gebruik foto’s tegen een neutrale achtergrond

◆

Gebruik foto’s van goede kwaliteit

gekleurde. Reden: Sommige mensen associëren gekleurde prenten met kindertekeningen. Je boodschap komt in dat geval minder ernstig over. ◆

◆

Gebruik altijd dezelfde foto voor dezelfde activiteit. Zo is de betekenis duidelijk. Gebruik zwart-wittekeningen in plaats van

◆

Geeft je foto precies weer wat je bedoelt? Check bij een collega. Denk goed na of datgene wat je afbeeldt gemakkelijk te interpreteren valt voor je gesprekspartner. Een 'school' ziet er bijvoorbeeld niet overal ter wereld hetzelfde uit.

NUTTIGE LINKS EN VOORBEELDEN Duidelijke zwart-witpictogrammen, gemakkelijk te vinden via de zoekfunctie (eten, dokter, toilet …). Sclera

Pictogrammen voor school en ouders. Uitleg in 10 talen. Meertalig woordenboekje en 25 basispictogrammen.

Visueel woordenboek

2 2.1

WAT KAN JE ZELF DOEN?

CONTACTTAAL

Je spreekt duidelijk Nederlands, maar je voelt dat je cliënt je niet begrijpt. Schakel in dat geval over op een gemeenschappelijke taal. Dat is de contacttaal.

2.2

VERTAALTECHNOLOGIE

Er bestaan heel wat vertaalapps. De bekendste zijn Deepl (26 talen), Google Translate (110 talen) en SayHi (100 talen). Ze zijn eenvoudig in gebruik en vertalen eenvoudige zinnen meestal correct. Je kan zinnen intikken, maar de tools vertalen ook ingesproken tekst.

◆

Als je aan de slag gaat met vertaalapps, hou dan rekening met volgende tips: ◆

Spreek eenvoudig Nederlands (zie tips op p. 10)

Te vermijden: • vakjargon • telegramstijl: ‘brief vrijdag ontvangen’ • idiomatische uitdrukkingen zoals ‘een kat in de zak kopen’ • vermijd omgangstaal: ‘tas’ in plaats van ‘koffietas’ of ‘mok’ • dubbelzinnige woorden: ‘een drukke baan’ (job of autobaan?) • extra zinnen zoals ‘ik wilde je vertellen dat …’

◆

Een eenvoudige zin vertalen, geeft een beter resultaat dan een los woord. Gebruik vertaaltechnologie alleen als aanvulling bij mondelinge communicatie. Bij de meeste vertaalapps kan je ook werken met audio. Voor analfabeten en laaggeletterden is dat handig. Een app herkent geen vraagtoon in je stem. Als je een vraag stelt, gebruik dan een vraagwoord zoals ‘wat’, ‘wanneer’, ‘waarom’ of zeg expliciet: ‘Ik vraag jou … ‘ Anders klinkt ‘Heb je pijn?’ als ‘Jij hebt pijn’.

Je zin moet helemaal juist zijn, bijvoorbeeld: • Omas’ hond is dood > Le chien d’Omas est mort • Oma’s hond is dood > Le chien de grand-mère est mort ◆

◆

Engels is vaak de originele taal van vertaaltools. Vertaal je vanuit het Engels, dan is de foutmarge veel kleiner.

2.3 ◆

Sommige vertaalapps kan je ook offline gebruiken. Download dan wel op voorhand de taal.

Spreekt een van je collega’s de taal? Dan kan hij misschien even inspringen om te tolken. Maar let op: ◆

◆

Vraag aan je cliënt welke app hij gebruikt. Dat is handig bij zeldzame talen. ◆

◆

Test de app op voorhand. Zo kan je die vlot gebruiken. Alle partijen moeten de vertaalapp kunnen gebruiken. Zorg ervoor dat iedereen het scherm kan zien en om de beurt kan typen. Check altijd of je cliënt de boodschap heeft begrepen. Vraag om te herhalen of laat iets opsommen. Vertaal je een korte tekst of een brief? De vertaalapps scannen de inhoud en vertalen die onmiddellijk. Let op: herschrijf de brontekst eerst naar duidelijke taal. Zo werkt de app het best. Vanuit Google Translate kan je ook een website laten vertalen.

EEN COLLEGA TOLKT

Is het taalniveau van je collega voldoende voor het gesprek? Maak goede interne afspraken. Je collega mag niet overbevraagd raken. Het moet haalbaar zijn binnen de totale werking.

3 3.1

HULP OP AFSTAND

TELEFOONTOLK

Een telefoontolk is een sociaal tolk die je inzet bij korte, eenvoudige gesprekken voor praktische communicatie met je cliënt. Bijvoorbeeld om op een vlotte manier ad hoc problemen op te lossen zoals bijvoorbeeld een afspraak vastleggen of een inschrijving bevestigen. Een telefoontolk mag geen eigen interpretatie geven.

TELEFOONTOLK (AGII)

Wie

◆ gecertificeerd sociaal tolk

Aanvraag

Ad hoc inbellen ◆ 02 208 06 11 ◆ ma - vr: 9-12u30 / 13u30-17u (ma, di, do tot 18u) ◆ wachttijd van 5 à 10 minuten ◆ verwittiging bij geen beschikbare tolk

◆ opleiding via AgII: 139u

Via webportaal AgII ◆ inloggen met persoonlijk account

Richtprijs

€ 14 per 15 minuten € 4,67 per bijkomend gestarte 5 minuten maximum: 30 minuten

Annulatie

Je betaalt de gereserveerde tijd.

Samenwerkingsovereenkomst met

Agentschap Integratie en Inburgering (AgII) STV@integratie-inburgering.be

Meer info

Sociaal tolken en vertalen (integratie-inburgering.be)

TELEFOONTOLK

(BRUSSEL ONTHAAL VZW)

Wie

◆ ◆

Aanvraag

niet-gecertificeerd sociaal tolk opleiding via Brussel Onthaal vzw: 42u

Ad hoc inbellen ◆ 02 503 27 40 ◆ ma - vr: 9u-13u / 13u30-17u ◆ 15 minuten op voorhand inbellen ◆ verwittiging bij geen beschikbare tolk

Richtprijs

€ 15 per 20 minuten maximum: 20 minuten

Annulatie

€5

Aandachtspunt

Indien er geen beschikbare sociaal tolk is via AgII kan je beroep doen op Brussel Onthaal vzw. Zij hebben een aanvullend aanbod van opgeleide sociaal tolken. Er zijn ook meertalige sociaal tolken beschikbaar die tolken vanuit Nederlands, Frans en Engels naar een andere taal.

Samenwerkingsovereenkomst met

Brussel Onthaal vzw info@brusselonthaal.be

Meer info

Tolk- & vertaalaanvragen | Sociaal Vertaalbureau

3.2

VIDEOTOLK

Een videotolk is een sociaal tolk die mondelinge informatie omzet van de ene taal naar de andere vanop afstand. Je kan een videotolk inzetten bij zowel korte, eenvoudige als bij complexe gesprekken, bijvoorbeeld bij een inschrijvingsgesprek op een school of een medische consultatie. Een videotolk mag geen eigen interpretatie geven. Van zodra je met meer dan drie personen bent, voer je het gesprek beter live.

VIDEOTOLK (AGII)

Wie

◆ ◆

gecertificeerd sociaal tolk opleiding via AgII: 139u

Aanvraag

Verplicht ◆ via webportaal AgII met persoonlijk account ◆ dien de aanvraag minstens 3 werkdagen op voorhand in

Richtprijs

€ 28 per 30 minuten € 14 per bijkomend gestart kwartier

Annulatie

minder dan 24 uur op voorhand: je betaalt de gereserveerde tijd

Aandachtspunt

Als aanvrager volg je eenmalig de webinar 'videotolken'.

Samenwerkingsovereenkomst met

Agentschap Integratie en Inburgering (AgII) STV@integratie-inburgering.be

Meer info

Sociaal tolken en vertalen (integratie-inburgering.be)

VIDEOTOLK

(BRUSSEL ONTHAAL VZW)

Wie

◆ ◆

niet-gecertificeerd sociaal tolk opleiding via Brussel Onthaal vzw: 42u

Aanvraag

Verplicht ◆ via webportaal Brussel Onthaal vzw met persoonlijk account ◆ dien de aanvraag minstens 2 werkdagen op voorhand in

Richtprijs

€ 30 per uur € 7,5 per bijkomend gestart kwartier na 20u of tijdens weekend: € 36 per uur en € 9 per bijkomend gestart kwartier

Annulatie

minder dan 24 uur op voorhand: je betaalt de gereserveerde tijd

Aandachtspunt

Samenwerkingsovereenkomst met

Brussel Onthaal info@brusselonthaal.be

Meer info

Tolk- & vertaalaanvragen | Sociaal Vertaalbureau

4 4.1

HULP TER PLAATSE

TAALHULP

Een taalhulp is een vrijwilliger die mondelinge boodschappen omzet van de ene naar de andere taal. Je kan een taalhulp enkel inzetten bij eenvoudige en korte gesprekken. Bijvoorbeeld bij de inschrijving van een kindje in de crèche of bij vragen rond administratie, een bankapp installeren, autodeelsystemen, ... Ze mogen geen interpretatie geven.

TAALHULP

STAD LEUVEN I.S.M. AGII

Wie

◆ ◆

vrijwilliger opleiding via AgII: 16u

Aanvraag

Verplicht ◆ via webportaal AgII met persoonlijk account

Richtprijs

€ 23 per prestatie maximum 2 prestaties van maximum 3 uur per dag maximum 3 uur per dagdeel (9-13u / 13-17u / na 17u) 19

Annulatie

annuleer tijdig om extra kosten te vermijden (zie voorwaarden in de handleiding AgII)

Aandachtspunt

Een taalhulp is enkel inzetbaar via je lokaal bestuur.

Tips voor een gesprek met een taalhulp

zie p. 25

Samenwerkingsovereenkomst met

stad Leuven cso@leuven.be

Meer info

Taalhulpen (integratie-inburgering.be)

4.2

TOLK TER PLAATSE

Een tolk ter plaatse is een sociaal tolk die mondelinge informatie omzet van de ene taal naar de andere. Je kan een tolk ter plaatse inzetten bij zowel korte, eenvoudige als bij complexe gesprekken, bijvoorbeeld bij een inschrijvingsgesprek op een school of een medische consultatie. Een tolk ter plaatse mag geen eigen interpretatie geven.

TOLK TER PLAATSE (AGII)

Wie

◆ ◆

gecertificeerd sociaal tolk opleiding via AgII: 139u

Aanvraag

Verplicht ◆ via webportaal AgII met persoonlijk account ◆ dien de aanvraag minstens 3 werkdagen op voorhand in

Richtprijs

€ 56 per uur € 14 per bijkomend gestart kwartier Let op: + vervoerskosten

Annulatie

minder dan 24 uur op voorhand: je betaalt de gereserveerde tijd

Tips voor een gesprek met een sociaal tolk

zie p. 25

Samenwerkingsovereenkomst met

Agentschap Integratie en Inburgering (AgII) STV@integratie-inburgering.be

Meer info

Sociaal tolken en vertalen (integratie-inburgering.be)

TOLK TER PLAATSE

(BRUSSEL ONTHAAL VZW)

Wie

◆ ◆

niet-gecertificeerd sociaal tolk opleiding via Brussel Onthaal vzw: 42u

Aanvraag

Verplicht ◆ via webportaal Brussel Onthaal vzw met persoonlijk account ◆ dien de aanvraag minstens 2 werkdagen op voorhand in

Richtprijs

€ 30 per uur € 7,5 per bijkomend gestart kwartier na 20u of tijdens weekend: € 36 per uur € 9 per bijkomend gestart kwartier Let op: + vervoerskosten

Annulatie

minder dan 24 uur op voorhand: je betaalt de gereserveerde tijd

Aandachtspunt

Tips voor een gesprek met een sociaal tolk

zie p. 25

Samenwerkingsovereenkomst met

Brussel Onthaal info@brusselonthaal.be

Meer info

Tolk- & vertaalaanvragen | Sociaal Vertaalbureau

DEONTOLOGISCHE RICHTLIJNEN Sociaal tolken en taalhulpen zijn brugfiguren die communicatie mogelijk maken tussen anderstaligen en diensten uit de openbare en sociale diensten hulpverlening. Ze zetten een mondelinge boodschap volledig en correct om van de ene taal naar de andere. Als dienstverlener ben je best op de hoogte van de deontologische richtlijnen die sociaal tolken/ taalhulpen moeten volgen. Sociaal tolken en taalhulpen: ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆

vertalen volledig en accuraat geven altijd een professionele introductie zijn transparant en tolken alles wat er wordt gezegd ze mogen geen schriftelijke boodschappen vertalen hebben discretieplicht zijn neutraal: • ze mogen hun mening niet geven • je mag ze niet alleen met de cliënt laten • ze mogen geen eigen interpretatie geven

HEB JE EEN BEËDIGD TOLK NODIG?

Neem contact op met de rechtbank van eerste aanleg van je arrondissement of raadpleeg het register van beëdigd tolken via justSearch.be.

HEB JE EEN TOLK VLAAMSE GEBARENTAAL NEDERLANDS NODIG?

Je vindt meer info op www.vaph.be/organisaties/ tolk-voor-doven-en-slechthorenden.

4.3

CULTUURSENSITIEVE ONDERSTEUNER STAD LEUVEN

CULTUURSENSITIEVE ONDERSTEUNER De cultuursensitieve ondersteuner tolkt, maar neemt ook deel aan het gesprek door interpretatieverschillen te signaleren en toe te lichten. Hij geeft uitdrukkelijk aan dat hij zal overschakelen van 'tolkmodus' naar 'bemiddelaarsmodus'. Tijdens de 'bemiddelaarsmodus' geeft hij extra sociaal-culturele en/of religieuze duiding om verwachtingen op elkaar af te stemmen en inzicht te geven in de belevingswerelden van beide partijen. 24

Tijdens een gesprek op school kan een cultuursensitieve ondersteuner bijvoorbeeld duiden wat een CLB is en waarom het belangrijk is bij eventuele weerstand van ouders.

Wie

◆

werknemer bij stad Leuven

Aanvraag

Verplicht ◆ via online afsprakentool

Richtprijs

€ 25 per uur per cliënt € 10 extra per bijkomend gestart uur per cliënt eerste 3 consulten zijn gratis voor nieuwe partners

Annulatie

minder dan 24 uur op voorhand: je betaalt de gereserveerde tijd

Aandachtspunt

Je schakelt een cultuursensitieve ondersteuner in als er extra duiding nodig is, maar nooit louter voor vertaling.

Tips voor een gesprek met een cso

zie p. 25

Samenwerkingsovereenkomst met

stad Leuven cso@leuven.be

Meer info

Cultuursensitieve ondersteuning (CSO) voor hulpverleners | Stad Leuven

TIPS VOOR EEN GESPREK MET EEN SOCIAAL TOLK/TAALHULP/CULTUURSENSITIEVE ONDERSTEUNER: ◆

◆

Voorzie voldoende tijd voor het gesprek. Een gesprek met een sociaal tolk/taalhulp/ cultuursensitieve ondersteuner duurt langer. Laat de sociaal tolk/taalhulp/cultuursensitieve ondersteuner zichzelf altijd eerst introduceren in beide talen en geef voldoende tijd om de deontologische code te overlopen. Praat altijd rechtstreeks tegen de cliënt en niet tegen de sociaal tolk/taalhulp/cultuursensitieve ondersteuner. Praat niet onderling met de sociaal tolk/ taalhulp/cultuursensitieve ondersteuner. Die is verplicht om alles te vertalen.

◆

◆ ◆

De sociaal tolk/taalhulp/cultuursensitieve ondersteuner mag ook niet onderling in gesprek met de cliënt gaan. Gebeurt dat toch, vraag dan wat ze bespreken. De sociaal tolk/taalhulp/cultuursensitieve ondersteuner mag alleen mondelinge boodschappen vertalen. Je kan dus niet vragen om schriftelijke informatie te vertalen. Geef één zin of korte stukjes informatie per keer. Gebruik altijd duidelijke taal. (zie overzicht op p. 10)

Extra

SCHRIFTELIJKE VERTALINGEN

Vertalers zetten een schriftelijke boodschap volledig en correct om van de ene naar de andere taal. Gecertificeerde sociaal vertalers vraag je aan via: ◆ Agentschap Integratie en Inburgering ◆ Vraag een samenwerkingsovereenkomst aan via STV@integratie-inburgering.be ◆ Meer info:

Is er geen gecertificeerd sociaal vertaler beschikbaar, dan schakelt Brussel Onthaal vzw een niet-gecertificeerd sociaal vertaler in. Je moet in dat geval je akkoord geven en een overeenkomst tekenen. Je kan dus niet zelf een niet-gecertificeerd sociaal vertaler aanvragen.

HEB JE EEN BEËDIGD VERTALER NODIG?

Neem contact op met de rechtbank van eerste aanleg van je arrondissement of raadpleeg het register van beëdigd vertalers via justSearch.be.

◆ ◆

◆

Brussel Onthaal vzw Vraag een samenwerkingsovereenkomst aan via info@brusselonthaal.be Meer info:

WAT ZEGT DE WET?

Leuven ligt in het Nederlandse taalgebied. De taalwetgeving stelt dat openbare besturen gelegen in het Nederlandse taalgebied met hun burgers in het Nederlands moeten communiceren.

Let op: bij schriftelijke communicatie vermeld je bij de anderstalige tekst uitdrukkelijk dat het een vertaling uit het Nederlands is. Je voegt ook altijd de originele tekst in het Nederlands toe.

Mag ik in Leuven dan wel overschakelen naar een andere taal? In het algemeen geldt: gebruik een vreemde taal alleen uitzonderlijk of als overgangsmaatregel. Je mag wel een vreemde taal gebruiken als het voor een bijzonder doel van maatschappelijk belang is, zoals integratie bevorderen, anderstaligen informeren over de dienstverlening en gezondheid en veiligheid verzekeren. Ook als je met een specifiek doelpubliek communiceert, kan je een vreemde taal gebruiken.

Mag ik een sociaal tolk inschakelen? Gebruik maken van een tolkendienst is niet strijdig met de taalwetgeving. Dat staat in de Omzendbrief BA 2005/03 van de Vlaamse Regering. Meer info over de taalwetgeving vind je op www.taalwetwijzer.be

MATERIAAL Lees Simpel, een app die je helpt om ingewikkelde brieven te lezen en je eigen teksten screent op duidelijke taal.

Tips om te spreken in duidelijke taal

Werp een blik op de algemene communicatiewaaier van het Agentschap Integratie en Inburgering.

Het Europees Referentiekader voor Talen (ERK)

Gebruiksvriendelijke website over meertaligheid, taalverwerving en taalstimulering in verschillende contexten.

◆ ◆

COLOFON

◆ ◆ ◆ ◆

V.U. Lalynn Wadera, Professor Van Ovestraetenplein 1, 3000 Leuven Fotografie: An Minnen, Mohamad Alhaddad Vormgeving: Jan Goossens Hoofdredactie: stad Leuven i.s.m. Agentschap Integratie en Inburgering Deze communicatiewaaier is gedrukt met milieuvriendelijke inkt op papier uit duurzaam beheerde bossen diversiteit@leuven.be