Książka abstraktów 2020 by SPNJO UŚ

Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych Uniwersytet Śląski w Katowicach

Konferencja naukowo-dydaktyczna

Motywacja i refleksja w procesie glottodydaktycznym

KSIĄŻKA ABSTRAKTÓW • Program konferencji

Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Śląski w Katowicach Katowice • 6 marca 2020 r.

TEMATYKA KONFERENCJI: • Motywacja, czynniki wpływające na jej poziom i strategie działań motywacyjnych • Refleksyjna postawa nauczyciela i uczącego się • Psychologiczne aspekty procesu glottodydaktycznego

K omitet N a u ko w y : prof. dr hab. Ryszard Koziołek Prorektor ds. Kształcenia i Studentów, Uniwersytet Śląski w Katowicach prof. dr hab. Danuta Gabryś-Barker Pełnomocnik Rektora ds. Nauczania Języków Obcych w Uniwersytecie Śląskim, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Przewodnicząca Komitetu Naukowego dr hab. Grażyna Kiliańska-Przybyło Instytut Językoznawstwa, Uniwersytet Śląski w Katowicach dr Agnieszka Gadomska Katedra Anglistyki, Uniwersytet SWPS w Warszawie dr Maria Stec Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych, Uniwersytet Śląski w Katowicach mgr Joanna Jakubiec-Bontko Przewodnicząca Wydziałowego Zespołu ds. Jakości Kształcenia, Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych, Uniwersytet Śląski w Katowicach

KOMITET ORGANIZACYJNY: dr Ryszard Kalamarz mgr Katarzyna Banaś-Sieradzka mgr Edyta Połeć Agata Sokoła

SŁOWO OD ORGANIZATORÓW

Szanowni Państwo Podczas tegorocznej konferencji organizowanej przez Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych Uniwersytetu Śląskiego postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej psychologicznym aspektom edukacji językowej, prawidłowościom wszystkich skomplikowanych czasem relacji, procesów i zjawisk zachodzących w klasie językowej. Mówić będziemy zarówno o pracy nauczyciela jak i staraniach ucznia. O tym co nas motywuje i demotywuje, co nas skłania do refleksji i co od niej odsuwa, co przynosi satysfakcję i poczucie sukcesu, a co frustruje i pozostawia gorycz porażki. Podczas obrad uczestnikom konferencji będzie towarzyszyła myśl, że na nauczycielu spoczywa podwójne zadanie – szukanie motywacji dla własnych działań, wyciąganie wniosków z podejmowanych prób i świadome korzystanie z wszelkich możliwych strategii działania. Z drugiej strony, przedmiotem troski i refleksji nauczyciela powinien być uczeń i jego sukces w klasie językowej. Będziemy dyskutować zatem o skuteczności podejmowanych działań, konkretnych metodach i technikach oraz psychologicznie i pedagogicznie uzasadnionych zabiegach. Program konferencji obejmuje zatem różnorodną tematykę związaną z istotą motywacji i mechanizmom jej działania oraz niezbędną refleksyjną postawą zarówno nauczyciela jak i ucznia. Różnorodność podejmowanych tematów będzie wynikała też ze specyfiki klasy językowej – specyfiki danego języka, poziomu czy treści jak i problematyki wynikającej z warunków środowiska uczenia się. Mamy nadzieję, że w toku obrad dojdziemy do pozytywnych konkluzji, które pozwolą wrócić do naszych obowiązków dydaktycznych z nowymi przemyśleniami i świeżymi pomysłami. Chcielibyśmy podziękować wszystkim Prelegentom i Uczestnikom dyskusji w sesjach plenarnych i tematycznych za cenną inspirację do własnych działań i poszukiwań, możliwość poszerzenia wiedzy, wymiany doświadczeń i refleksji. W szczególny sposób chcemy podziękować Panu Prof. dr. hab. Ryszardowi Koziołkowi, Prorektorowi ds. Kształcenia i Studentów Uniwersytetu Śląskiego, oraz Pani Prof. dr hab. Danucie Gabryś-Barker, Pełnomocnik Rektora ds. Nauczania Języków Obcych w Uniwersytecie Śląskim, Przewodniczącej Komitetu Naukowego za ich motywujące wsparcie i docenienie starań i wysiłku nauczycieli języków obcych. Wszystkim członkom Komitetu serdecznie dziękujemy za pomoc i wsparcie przy organizacji konferencji. Ponadto, dziękujemy sponsorom konferencji, wydawnictwom CH Beck, Macmillan, National Geographic Learning, Oxford University Press, Pearson, Preston oraz firmie PwC Service Delivery Center i redakcji „Języków Obcych w Szkole”. Mamy nadzieję, że tegoroczna konferencja poprzez podjętą tematykę obrad wzmocni obraz zawodu nauczyciela w trwającej od dłuższego czasu dyskusji na temat stanu edukacji w naszym kraju, a także zachęci do poszukiwania nowych rozwiązań służących jakości edukacji językowej. Komitet Organizacyjny 3

10.00

10.00 11.00

Czynniki warunkujące aktywne uczenie się języka obcego moderator: mgr Ilona Wabik

prof. dr hab. Jan Iluk Uniwersytet Śląski w Katowicach Obraz motywacji do nauki języków obcych na podstawie autobiografii językowych

Refleksyjny nauczyciel języka obcego

prof. dr hab. Maria Wysocka Uniwersytet Śląski w Katowicach Obszary refleksji nauczycieli języków obcych

moderator: dr Maria Stec

Budynek CINiBA Sala dydaktyczna Poziom 0

Budynek CINiBA Sala konferencyjna Poziom 0

mgr Jowita Wilk Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Building motivation of a dyslexic child to learn English dr Ewelina Poniedziałek Uniwersytet Adama Mickiewicza Jak wykorzystać potencjał grupy, czyli o motywacji poprzez rywalizację na lekcjach języka hiszpańskiego dr Bożena CzekańskaMirek SPNJO Uniwersytet Śląski w Katowicach Autoprezentacja czy autorefleksja?

moderator: mgr Agata AdamczykGzara

Motywacja a zewnętrzne negatywne uwarunkowania uczenia się języków obcych moderator: mgr Ewa KarolczakWawrzała

Motywowanie w pracy grupowej w klasie języka hiszpańskiego moderator: mgr Katarzyna Kiszka

Warsztat

Budynek WPiA Aula 1 Poziom 0

Budynek WPiA Aula 2 Poziom 0

Budynek CINiBA Sala SEMINARYJNA Poziom 2

tematyc z ne

prof. dr hab. Mirosław Pawlak, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Kaliszu Strategie motywacyjne w uczeniu się i nauczaniu języka obcego

10.00 s e s j e

WYKŁAD PLENARNY 1

prof. dr hab. Danuta Gabryś-Barker – Pełnomocnik Rektora ds. nauczania języków obcych w Uniwersytecie Śląskim, Przewodnicząca komitetu naukowego

prof. dr hab. Barbara Kożusznik – Pełnomocnik Rektora ds. rozwoju kadr, Uniwersytet Śląskiego

prof. dr hab. Ryszard Koziołek – Prorektor ds. Kształcenia i Studentów, Uniwersytet Śląski

POWITANIE GOŚCI I otwarcie OBRAD

Budynek CINIBA – SALA KONFERENCYJNA, poziom 0

Budynek CINIBA – hol, poziom 0 Rejestracja / Poranna kawa

KONFERENCJI

9.00

8.50

GODZ. od 8.00

PROGRA M

Budynek CINiBA Sala konferencyjna Poziom 0

12.30

dr Jolanta Łącka-Badura CJ Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Bliskość interpersonalna a motywacja - refleksja nad rolą relacji studentwykładowca w kształceniu językowym na poziomie uniwersyteckim

moderator: mgr Iwona Wiąk-Domka

12.30 Psychologiczne aspekty 14.00 działań w klasie językowej

11.30

11.00

dr Katarzyna Papaja Uniwersytet Śląski w Katowicach 10.30 Refleksyjny nauczyciel CLIL – wyzwania, problemy i oczekiwania

Jak zachęcić studenta do mówienia o sobie?

mgr Agnieszka Kruszyńska Uniwersytet Łódzki Gamifikacja a motywacja uczniów na przykładzie lekcji języka hiszpańskiego

Budynek CINiBA Sala seminaryjna Poziom 2

Aleksandra Wójcik prof. dr hab. Halina Widła dr Magdalena Łubiarz Uniwersytet Jagielloński Uniwersytet Śląski mgr Agnieszka Kościńska Napisać gramatykę na nowo w Katowicach MSJO Uniwersytet Papieski – o wybranych problemach Impact de certaines Jana Pawła II w Krakowie w nauczaniu gramatyki pratiques universitaires Kryteria wyboru języka języków słowiańskich obcego jako drugiego wśród innovantes en enseignement/ (na przykładzie języka apprentissage des langues studentów czeskiego) sur la motivation des étudiants

moderator: mgr Krzysztof Franek

Motywacja i refleksja w rozwijaniu kompetencji językowych

Budynek WPiA Aula 2 Poziom 0

tematyc z ne

Sposoby efektywnego Motywacja i demotywacja wspierania uczącego się w efektywnym uczeniu się w klasie języka francuskiego języka obcego moderator: mgr Agata Adamczyk-Gzara moderator: mgr Marzanna Tatara

Budynek CINiBA Sala dydaktyczna Poziom 0

s e s j e

dr hab. Ewa Piechurska-Kuciel, prof. UO, Uniwersytet Opolski Demotywująca siła wypalenia zawodowego nauczyciela języka obcego

Wykład plenarny 2

Budynek CINIBA – SALA KONFERENCYJNA, poziom 0

Budynek CINIBA – KAWIARENKA CoffeeBook, poziom 0 PRZERWA KAWOWA

dr Monika Horyśniak Uniwersytet Śląski w Katowicach Czynniki wpływające na motywację do nauki języków obcych

mgr Dariusz Idziaszek SPNJO Uniwersytet Śląski w Katowicach Dysfunctional family factor in developing learners’ motivation

15.00

15.00 16.00

mgr Krystyna Breszka CJ Politechniki Łódzkiej

Warsztat moderator: mgr Agata Cienciała

Wykład interaktywny moderator: mgr Zdzisław Ciuk

prof. dr hab. Danuta Gabryś-Barker Uniwersytet Śląski w Katowicach

Budynek CINiBA Sala dydaktyczna Poziom 0

Budynek CINiBA Sala konferencyjna Poziom 0

Uwarunkowania aktywnej postawy uczącego się moderator: mgr Małgorzata Wronka-Szybko

Budynek WPiA Aula 2 Poziom 0

dr Tatiana Konderak Akademia Ignatianum Wiek przedszkolny a motywacja do (czynnego) udziału w zajęciach językowych

Restauracja OLIMP, ul. Uniwersytecka 18 P RZ E R W A O B I A D O W A

mgr Paweł Golda Uniwersytet Śląski w Katowicach, Szkoła Doktorska Motywacje polskich i francuskich doktorantów w nauce języka angielskiego

dr Ewa Półtorak Uniwersytet Śląski w Katowicach «Le français, je l’adore mais j’ai peur de parler!» – sur quelques difficultés d’apprentissage d’une langue étrangère par les jeunes adultes

mgr Dorota Zawadzka CJ Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Kryzys motywacji w początkowej fazie akwizycji języka niemieckiego oraz poszukiwanie remedium na jego przezwyciężenie

mgr Paweł Zbytniewski Specjalny Ośrodek SzkolnoWychowawczy im. dra Jakuba Cieślewicza w Strzelnie 13.30 Motywacja nauczycieli języków obcych do pracy w szkole

14.00

mgr Katarzyna Zalisz Uniwersytet Wrocławski Wymowne autorefleksje – polscy uczniowie i nauczyciele o dydaktyce wymowy języka angielskiego

dr Beata Gałan dr Ewa Półtorak Uniwersytet Śląski w Katowicach Quelques réflexions sur la stimulation du développement des compétences à communiquer langagièrement en classe du FLE

mgr Katarzyna Wędrychowicz Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Kilka uwag dotyczących motywacji w skutecznej nauce języka niemieckiego na przykładzie studentów germanistyki na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie

mgr Krystyna Breszka Centrum Językowe Politechniki Łódzkiej Od grupy do zespołu, czyli o roli nauczycielafacylitatora w budowaniu 13.00 efektywnej pracy zadaniowej na zajęciach językowych

mgr Małgorzata Wronka-Szybko SPNJO Uniwersytet Śląski w Katowicach Motywacja w procesie uczenia się języka polskiego na przykładzie romskiej mniejszości etnicznej

mgr Anna Dziura Uniwersytet Rzeszowski Rola informacji zwrotnej w nauczaniu języków obcych

mgr Radosław Krzyżanowski OUP Get your students talking!

Występ artystyczny duetu NO SUGAR ADDED

Uroczyste zakończenie

Final Draw

Podsumowanie obrad

Budynek CINIBA – KAWIARENKA CoffeeBook, poziom 0

mgr Adrian Chróstowski NG Learning Nowa psychologia sukcesu – o motywacji, otwartości i edukacji

Gabriela Joanna Legutko Uniwersytet Jagielloński Motywacje do podjęcia nauki języka polskiego jako obcego

mgr Joanna Jakubiec-Bontko Uniwersytet Śląski w Katowicach Jak motywować czyli poruszać?

dr Grzegorz Śpiewak Macmillan Why does communication fail in a(ny) language? and what can we do about it?

Problematyka motywacji w uczeniu się i nauczaniu języka polskiego jako obcego i drugiego moderator: mgr Małgorzata Wronka-Szybko

Praktyczne działania motywujące w klasie językowej moderator: mgr Agata Cienciała

Pobudzanie i rozwijanie umiejętności komunikacyjnych moderator: mgr Zdzisław Ciuk

CINIBA: Centrum Informacji Naukowej i Biblioteka Akademicka, ul. Bankowa 11 A WPiA: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Śląski w Katowicach, ul. Bankowa 11 B

17.30 18.30

17.00

16.30

16.00

16.00 17.30

15.30

mgr Ewa Tułodziecka Zespół Szkół im. Anny Wazówny w Golubiu-Dobrzyniu Motywacja wewnętrzna i samoregulacja w procesie uczenia się

Sekrety automotywacji w zawodzie nauczyciela akademickiego

The ‘explicit metaphor’ framework in understanding foreign language teaching

WYKŁADY PLENARNE prof. dr hab. Mirosław Pawlak Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Kaliszu Strategie motywacyjne w uczeniu się i nauczaniu języka obcego język wystąpienia: polski

Choć skuteczność nauki języka obcego jest wypadkową wielu różnych czynników (np. sposób nauczania, zaangażowanie nauczyciela, wykorzystywane materiały), w tym wielu zmiennych indywidualnych (np. wiek, style i strategie uczenia się, lęk językowy), nie ulega wątpliwości, że jednym z najważniejszych jest motywacja (Ellis, 2008; Dörnyei i Ryan, 2015). Nawet bowiem jeśli uczący się nie posiada odpowiednich zdolności językowych, jego przekonania są nieuzasadnione, a stosowane strategie nie zawsze optymalne, rola tych czynników nie będzie kluczowa, o ile będzie on odpowiednio zmotywowany do nauki danego języka obcego. Dlatego też tak ważne jest motywowanie uczących się, niezależnie od tego czy innego etapu edukacyjnego. Z jednej strony powinien to oczywiście na co dzień robić nauczyciel czy wykładowca, ale nie mniej ważne jest to, aby uczący się motywowali się sami, w zależności od tego, jak przebiega proces nauki (np. Cohen, 2010; Dörnyei, 2005). Zasadniczym celem referatu jest przedstawienie strategii motywacyjnych, które znajdują uzasadnienie w kluczowych teoriach motywacji (np. Cheng i Dörnyei, 2007; Csizér, 2018; Dörnyei i Kubanyiova), a z drugiej rozważenie możliwości ich skutecznej aplikacji w nauczaniu języków obcych na poziomie akademickim. MIROSŁAW PAWLAK jest zatrudniony na stanowisku profesora w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym w Kaliszu, oraz w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Koninie, gdzie obecnie sprawuje funkcję rektora. Zainteresowania naukowe prof. Pawlaka ogniskują się na procesach interakcyjnych w klasie językowej, nauczaniu form języka, korekcie błędów językowych oraz różnicach indywidualnych w procesie nauki języka obcego, takich jak strategie uczenia się, motywacja, gotowość komunikacyjna, pamięć robocza czy nuda. Jest on autorem kilku monografii, redaktorem kilkunastu prac zbiorowych i blisko 300 artykułów opublikowanych w Polsce i za granicą. Prof. Pawlak jest redaktorem naczelnym czasopism Studies in Second Language Learning and Teaching i Konin Language Studies oraz serii wydawniczej Second Language Learning and Teaching w wydawnictwie Springer. Był przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego. a obecnie sprawuje funkcję przewodniczącego Światowej Federacji Nauczycieli Języków Obcych.

dr hab. Ewa Piechurska-Kuciel, prof. UO Uniwersytet Opolski Demotywująca siła wypalenia zawodowego nauczyciela języka obcego język wystąpienia: polski

Zawód nauczyciela cechuje, obok konieczności stałego zaangażowania emocjonalnego, dodatkowy czynnik wzmagający stres – wysokie wymagania w zakresie roli społecznej nauczyciela. 8

Oczekuje się od niego dużej wiedzy przedmiotowej popartej wysokimi kwalifikacjami metodycznymi, zapewniającymi nie tylko wysoki poziom merytoryczny nauczanego przedmiotu, ale również wielu umiejętności kluczowych: planowania, organizowania i oceniania, uczenia się, skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, efektywnego współdziałania w zespole, rozwiązywania problemów w sposób twórczy, posługiwania się technologią komputerową i informatyczną. W rezultacie oznacza to, że zawód ten jest szczególnie zagrożony możliwością pojawienia się objawów zespołu wypalenia zawodowego. Istnieją trzy podstawowe wymiary tego zjawiska: wyczerpanie emocjonalne, rozumiane jako „poczucie danej osoby, że jest nadmiernie obciążona emocjonalnie, a jej zasoby emocji zostały w znacznym stopniu uszczuplone” (Maslach, 2009, p. 24). W następnej kolejności pojawia się depersonalizacja, czyli negatywny, bezduszny i zdehumanizowany sposób” reagowania na innych ludzi, odbiorców usług danej osoby. Jako ostatnie pojawia się obniżone poczucie dokonań osobistych (tj. spadek poczucia własnej kompetencji i sukcesów w pracy). Koncepcję tę uzupełnia wieloczynnikowy model Sęk (2009), uwzględniający czynniki środowiskowe oraz cechy indywidualne podmiotu. Dotychczasowe badania empiryczne wskazują, że zawód nauczyciela zagrożony jest wysokim ryzykiem wypalenia zawodowego. Jest to problem społeczny o zwiększającym się stopniu nasilenia, nie tylko w Polsce. Wiąże się to z czynnikami makrospołecznymi, polityczno-ekonomicznymi, jak i z czynnikami dotyczącymi tych systemów edukacji, które są poddawane permanentnym i nie do końca przemyślanym działaniom reformatorskim. Zatem, należy przyjąć, że problem wypalenia zawodowego zmienia swoją formułę – jego początkowo indywidualistyczne uwarunkowanie ustępuje nacechowaniu makrospołecznemu. EWA PIECHURSKA-KUCIEL pracuje w Instytucie Językoznawstw w procesie uczenia się języka obcego na Uniwersytecie Opolskim, gdzie prowadzi seminaria mgr z zakresu akwizycji języka. Specjalizuje się w roli afektu w procesie uczenia się języka (motywacja, lęk, gotowość komunikacyjna i osobowość). Jej zainteresowania obejmują też specjalne potrzeby edukacyjne (dysleksja rozwojowa, autyzm, ADHD). Wśród jej publikacji znajdują się dwie książki autorskie, kilka prac pod redakcją oraz liczne artykuły opublikowane w Polsce i za granicą.

SESJE TE M ATYCZNE „Refleksyjny nauczyciel języków obcych” prof. dr hab. Maria Wysocka Uniwersytet Śląski w Katowicach Obszary refleksji nauczycieli języków obcych język wystąpienia: polski

Tematem wystąpienia jest przedstawienie specyficznego charakteru pracy nauczyciela języków obcych w porównaniu z nauczycielami innych przedmiotów. Omówione zostaną refleksje nauczyciela przed zajęciami, w ich trakcie i po ich zakończeniu. Refleksje te odnosić się będą 9

m. in. do zasad dydaktyki ogólnej, zarządzania klasą, organizacji lekcji, a także do dydaktyki szczegółowej języka obcego. Ta ostatnia obejmować będzie wprowadzanie materiału językowego wraz z objaśnieniami nauczyciela, jego ćwiczenie i kontrolę wyników nauczania. Oddzielnie przedstawiona zostanie rola autoobserwacji w rozwijaniu umiejętności refleksji u nauczyciela języków obcych. Em. Prof. dr hab. MARIA WYSOCKA była i jest związana z Instytutem Językoznawstwa UŚ. Zajmuje się zagadnieniami związanymi z nauczaniem języków obcych i rolą nauczyciela w globalnie rozumianym procesie dydaktycznym dotyczącym tego przedmiotu. Tego zagadnienia dotyczą też prowadzone przez nią badania dydaktyczne. Oprócz tego interesuje się także językiem angielskim jako językiem międzynarodowym

dr Katarzyna Papaja Uniwersytet Śląski w Katowicach Refleksyjny nauczyciel CLIL – wyzwania, problemy i oczekiwania język wystąpienia: polski

Refleksja w nauczaniu została zdefiniowana jako „proces introspekcji lub retrospekcji dotyczący działań jak i myśli nauczyciela przed, podczas jak i po lekcji” (Bailey et hab. 2001: 36). Refleksja jest procesem kreatywnym, a jednocześnie bardzo skomplikowanym szczególnie dla nauczyciela, który dopiero zaczyna swoją praktykę. Nauczyciel początkujący bardzo często idealizuje swój zawód próbując wdrożyć ogólnie przyjęte praktyki w nauczaniu. Bardzo często doznaje porażki, ponieważ tzw. ‘gotowe recepty’ oraz ‘podejście stereotypowe’ nie zawsze się sprawdza w danej sytuacji. Celem mojej prezentacji jest przedstawienie wyników uzyskanych podczas badań, których celem było ustalenie z jakimi wyzwaniami oraz problemami mają do czynienia nauczyciele CLIL. W badaniu wzięło udział 50 nauczycieli CLIL uczących od 1-10 lat w szkołach podstawowych oraz średnich. Każdy nauczyciel CLIL wziął udział w wywiadzie odpowiadając na pytania dotyczące obecnej praktyki w zawodzie nauczyciela w klasach CLIL, a także jego oczekiwań. Dodatkowo nauczyciele zostali poproszeni o wypełnienie kwestionariusza, który został zaprojektowany na potrzeby ww. badania. Dr KATARZYNA PAPAJA pracuje na stanowisku adiunkta w Instytucie Językoznawstwa na Uniwersytecie Śląskim. Sprawowała także funkcję Prodziekana hab. Kierunku Filologia oraz hab. kierunku Lingwistyka dla Biznesu w Wyższej Szkole Europejskiej im. Ks. Józefa Tischnera w Krakowie. Katarzyna Papaja uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych z zakresu językoznawstwa stosowanego na Uniwersytecie Śląskim. Specjalizuje się w metodyce nauczania języka angielskiego jako obcego oraz w nauczaniu dwujęzycznym. Bierze udział w wielu międzynarodowych konferencjach naukowych zarówno w Polsce jak i zagranicą, a jej artykuły zostały opublikowane w wielu międzynarodowych czasopismach. Jest autorem kilku książek dotyczących nauczania dwujęzycznego w tym książki pt. “Focus on CLIL. An evaluation of Content and Language Integrated Learning in Polish Secondary Education”. Katarzyna Papaja jest współautorem Raportu dotyczącego nauczania dwujęzycznego w Polsce (Profile Report – Bilingual Education (English) in Poland, jest także stypendystka DAAD, a jej doświadczenie akademickie jak i pedagogiczne zdobyte w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Niemczech czy Szwajcarii pozwoliło na wprowadzenie nowoczesnych metod nauczania języka angielskiego jako obcego. Katarzyna Papaja jest także pomysłodawcą 10

konferencji FOL (FOCUS ON LANGUAGE) podczas których organizuje Symposia CLIL i CLILiG. W ubiegłych latach Katarzyna Papaja była głównych redaktorem czasopisma naukowego LIF wydawanego przez DeGruyter.

„Czynniki warunkujące aktywne uczenie się języka obcego” prof. dr hab. Jan Iluk Uniwersytet Śląski w Katowicach Obraz motywacji do nauki języków obcych na podstawie autobiografii językowych język wystąpienia: polski

Badania jakościowe opierają się hab. na autobiografiach językowych. Szczególną ich zaletą jest to, że problemy nauki języków obcych opisuje się w nich wprawdzie w sposób subiektywny, ale nieskrępowany, szczery, autentyczny i to z większej perspektywy czasu. Ujawniają one hab. problemy z motywacją, o których nie mówi się na zajęciach w sposób otwarty. W referacie zostaną przedstawione i skomentowane refleksje studentów dotyczące aspektów motywacji do nauki języków obcych na różnych etapach edukacyjnych. Analizowane wypowiedzi stanowią doskonały feedback dla osób odpowiedzialnych za nauczanie języków obcych, ale także kształcących nauczycieli w tym zakresie. Prof. dr hab. Jan Iluk pracuje w Instytucie Językoznawstwa na Wydziale Humanistycznym UŚ. Przewodniczący Państwowej Komisji Egzaminacyjnej dla tłumaczy przysięgłych przy Ministerstwie Sprawiedliwości w latach 2004–2012

dr Monika Horyśniak Uniwersytet Śląski w Katowicach Czynniki wpływające na motywację do nauki języków obcych język wystąpienia: polski

Motywacja w dydaktyce języków obcych stanowi jedno z najważniejszych zagadnień poruszanych zarówno w opracowaniach teoretycznych, jak i w codziennej pracy nauczycieli. Referat podejmuje refleksję na temat opinii wyrażonych przez uczniów liceum i studentów dotyczących czynników wpływających na wzrost motywacji do nauki języków obcych. Pytania kwestionariusza obejmują zagadnienia związane z rozwijaniem kompetencji językowych, ze sposobami uczenia się oraz z wyborem pomocy dydaktycznych. Respondenci wyrażają także opinię na temat skuteczności ćwiczeń wpływających, ich zdaniem, na rozwój umiejętności językowych oraz będących zachętą do dalszej nauki. MONIKA HORYŚNIAK ukończyła studia na kierunkach Filologia Romańska i Filologia Włoska. Obroniła rozprawę doktorską 11

na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Ukończyła także studia podyplomowe w zakresie Sztuki w Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie. Brała udział w licznych konferencjach, warsztatach oraz szkoleniach dla nauczycieli. Ma doświadczenie zawodowe w pracy z młodzieżą i osobami dorosłymi. Obecnie pracuje na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego, na Kierunku Filologia Romańska oraz w Zespole Szkół Ponadpodstawowych w Wodzisławiu Śląskim i w Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Rybniku.

„Motywowanie w pracy grupowej w klasie języka hiszpańskiego” dr Ewelina Poniedziałek Uniwersytet Adama Mickiewicza Jak wykorzystać potencjał grupy, czyli o motywacji poprzez rywalizację na lekcjach języka hiszpańskiego język wystąpienia: polski

Wymagania wobec szkół i przedszkoli charakteryzując aktywność uczniów, mówią m.in. o współpracy uczniów w realizacji przedsięwzięć i rozwiązywaniu problemów. Praca zespołowa na lekcjach pełni ważne zadania kształcące i wychowawcze, integruje członków grupy oraz motywuje uczniów do nauki oraz sprzyja lepszej współpracy między uczniami a nauczycielem. Autorka omawia korzyści płynące z pracy zespołowej i wykorzystania mechanizmów grywalizacji do motywowania uczniów zwłaszcza w różnych działaniach grupowych. Prezentowane przykłady dobrych praktyk na wykorzystanie potencjału grupy pochodzą z praktyki nauczania języka hiszpańskiego na różnych poziomach nauczania, ale sam pomysł czy narzędzia mogą stanowić pomoc w planowaniu działań grupowych także na lekcjach innych języków obcych. Ważnym aspektem pracy jest omówienie narzędzi TIK wspomagających przygotowanie zajęć i ćwiczeń do pracy w grupie, w tym językowych escape roomów, narzędzi pomocnych w ekspresji słownej (zarówno pisemnej jak i ustnej) oraz ćwiczeń wspomagających zapamiętywanie słownictwa. Ewelina Poniedziałek – filolog, bibliotekarz, dr nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, wykładowca na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym UAM, nauczyciel języka hiszpańskiego w Liceum Ogólnokształcącym Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Jarocinie oraz w Niepublicznej Szkole Podstawowej im. Tadeusza Kościuszki w Jarocinie. Na co dzień zajmuje się zagadnieniami informacji naukowej, metodyką pracy z czytelnikiem i biblioterapią oraz nauczaniem języka hiszpańskiego jako obcego. W sferze zainteresowań leżą zagadnienia kulturowe, literaturoznawcze i językoznawcze. Współautorka monografii: Kształcenie Pracowników Informacji Naukowej w USA, Filantropijna pomoc Niemców dla Polaków w latach 1970-1989, Miscellanea (między-) kulturowe. Refleksje, porównania, zbliżenia literackie, autorka publikacji: Literatura krajów Ameryki Łacińskiej w polskiej recepcji w latach 1945-1989. W latach 2011-2016 redaktorka serii wydawniczej: Współczesne problemy komunikacji i informacji naukowej. Studia, szkice, przyczynki. Stypendystka FEDELE (Federación Española de Escuelas de Español para Extranjeros) w roku 2018 oraz szkoły MESTER w Salamance (2019). 12

mgr Agnieszka Kruszyńska Uniwersytet Łódzki Gamifikacja a motywacja uczniów na przykładzie lekcji języka hiszpańskiego język wystąpienia: polski

Gamifikacja/grywalizacja stała się bardzo modnym trendem nie tylko w świecie biznesu, ale również edukacji. Podczas wystąpienia zostanie zaprezentowana definicja gamifikacji, jej cechy charakterystyczne oraz ich sposób wykorzystania na lekcjach języka obcego. Przykładem będą lekcje języka hiszpańskiego przeprowadzone wśród studentów Filologii Hiszpańskiej Uniwersytetu Łódzkiego. Zostanie również poruszony tematy nierozerwalnie wiążący się z gamifikacją, czyli jej wpływ zarówno pozytywny jak i negatywny na motywację wewnętrzną i zewnętrzną uczniów. W tym celu, gamifikacja będzie również porównana z edukacją poprzez gry (GBL) oraz samymi grami. Agnieszka Kruszyńska – asystentka w Katedrze Filologii Hiszpańskiej Uniwersytetu Łódzkiego oraz nauczyciel mianowany. Autorka publikacji z zakresu nauczania języka hiszpańskiego, bloga www.oleedu.pl o zasięgu międzynarodowym oraz kreatywnych materiałów dydaktycznych dla nauczycieli języka hiszpańskiego. Propagatorka wykorzystywania gier planszowych na lekcjach języka obcego.

„Motywacja a zewnętrzne negatywne uwarunkowania uczenia się języków obcych” mgr Jowita Wilk Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Building motivation of a dyslexic child to learn English. język wystąpienia: angielski

Dyslexia is the most common form of learning difficulties among school-age children. Educational requirements are a growing challenge not only to children with dyslexic problems, but also to teachers who have to deal with this problem. Contrary to popular belief, dyslexia concerns not only deficits associated with writing and reading abilities, but it is a much broader disorder, which affects many aspects of a child’s life related to acquiring school skills and knowledge. Learning a foreign language can also be the cause of many school failures in dyslexic children. As a result, children with dyslexia have usually very low motivation to learn foreign languages. During the presentation, proposals for working with dyslexic children to increase their motivation to learn English will be presented. The author, being both an English teacher and speech therapist, discusses exercises aimed at stimulating cognitive functions such as: visual and auditory perception, memory, categorization and thinking by analogy, which are responsible for language acquisition and which are disturbed in children with dyslexia. 13

Jowita Wilk is currently a student of doctoral studies at Pedagogical University of Cracow. She was educated the English Teachers Training College at Pedagogical University, Cracow, before she studied at Silesian University, Katowice, and graduated with a Master’s degree in English Philology. Before starting her postgraduate studies in Speech Therapy, she had gained ten years of experience in teaching English as a foreign language. Her professional career embraces working as an English teacher and a speech therapist. She is doing research on teaching English to children with dyslexia with the perspective of writing a dissertation on the subject.

mgr Dariusz Idziaszek SPNJO Uniwersytet Śląski w Katowicach Dysfunctional family factor in developing learners’ motivation język wystąpienia: angielski

The presentation addresses the issue of developing motivation in teenage learners who come from various dysfunctional backgrounds. On the basis of numerous classroom observations, the presentation discusses major problems teachers of the aforementioned learners may encounter. It also aims to give guidelines on how to help students develop motivation for learning a foreign language. Dariusz Idziaszek – magister filologii angielskiej, zatrudniony na stanowisku lektora w Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych Uniwersytetu Śląskiego.

WARSZTAT dr Bożena Czekańska-Mirek SPNJO Uniwersytet Śląski w Katowicach Autoprezentacja czy autorefleksja? Jak zachęcić studenta do mówienia o sobie? język wystąpienia: polski

Warsztat ma na celu omówienie autoprezentacji jako techniki powszechnie stosowanej przy ewaluacji poziomu sprawności językowej użytkownika języka. Autorka podzieli się refleksją dotyczącą barier natury językowej i pozajęzykowej, które często utrudniają studentowi zbudowanie spójnej autoprezentacji. W czasie warsztatu zostaną zaprezentowane skuteczne techniki ćwiczeniowe zachęcające studenta do autorefleksji będącej pierwszym koniecznym etapem budowania autoprezentacji. Techniki te usprawniają również poszukiwanie środków leksykalnych wymaganych w indywidualnej autoprezentacji. dr Bożena Czekańska-Mirek – adiunkt w Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, glottodydaktyk z bogatym doświadczeniem w nauczaniu języka francuskiego ogólnego i specjalistycznego biznesowego. Do obszaru jej zainteresowań należą ostatnio kompetencje społeczne, a w szczególności możliwości ich rozwoju w ramach zajęć językowych oraz zastosowanie elementów coachingu w dydaktyce języka obcego. 14

„Psychologiczne aspekty działań w klasie językowej” dr Jolanta Łącka-Badura Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Bliskość interpersonalna a motywacja – refleksja nad rolą relacji student-wykładowca w kształceniu językowym na poziomie uniwersyteckim język wystąpienia: polski

Przedmiotem wystąpienia jest refleksja nad potrzebą rozwijania i umacniania zachowań komunikacyjnych wykładowcy mających na celu budowanie tzw. „bliskości interpersonalnej” w relacji ze studentami (ang. immediacy behaviors). Zarówno świadome jak i nieświadome, obejmujące aspekty językowe, parajęzykowe i pozajęzykowe, zachowania te wywierają pozytywny wpływ na jakość i skuteczność komunikacji w różnych dziedzinach życia społecznego, m.in. w edukacji. Efektywność procesu glottodydaktycznego, w samej swej istocie nastawionego na kształtowanie kompetencji komunikacyjnej uczących się, w szczególny sposób determinowana jest umiejętnościami interpersonalnymi nauczyciela-wykładowcy. Liczne wyniki badań wskazują, iż podejmowanie przez wykładowcę zachowań budujących „bliskość interpersonalną” ze studentami skutkuje u nich zwiększonym poziomem wewnętrznej motywacji, łatwiejszym przyswajaniem materiału i lepszymi efektami uczenia się. W referacie przedstawię krótko stan tych badań oraz podzielę się własnymi refleksjami nad rolą immediacy behaviors w rozbudzaniu i podtrzymywaniu motywacji nie tylko studentów, ale również samych wykładowców. dr Jolanta Łącka-Badura – wykładowca Business English, językoznawca. Kierownik Centrum Języków Obcych na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. Zainteresowania naukowe: komunikacja w biznesie, analiza dyskursu, język perswazji i wartościowanie w języku, dydaktyka języków specjalistycznych ze szczególnym uwzględnieniem angielskiego języka biznesu.

mgr Krystyna Breszka Centrum Językowe Politechniki Łódzkiej Od grupy do zespołu, czyli o roli nauczyciela-facylitatora w budowaniu efektywnej pracy zadaniowej na zajęciach językowych język wystąpienia: polski

Przeprowadzane od wielu lat badania potwierdzają pozytywny związek pomiędzy pracą zespołową na zajęciach dydaktycznych a wynikami nauczania, zaangażowaniem i poziomem motywacji studentów. Efektywna praca zespołowa jest obecnie uważana za fundament sukcesu procesu edukacyjnego, bez względu na nauczaną dziedzinę. Nic więc dziwnego, że i nauczanie języków obcych jest nieodłącznie związane z pracą w małych grupach. Aktywne włączanie 15

uczestników zajęć w wykonywanie zadań, czyli zastosowanie Task Based Learning, gdzie nauczany język stanowi dla studenta narzędzie, a nie cel sam w sobie zyskuje coraz więcej zwolenników. Zmienia się tym samym rola nauczyciela – jego zadaniem staje się, oprócz przekazywania wiedzy i ćwiczenia sprawności językowych, organizowanie i monitorowanie pracy zespołowej. Wbrew pozorom nie jest to prosta i oczywista umiejętność. Nauczyciel przyjmuje rolę facylitatora, jakże inną od tradycyjnej roli dydaktycznej. Zadaniem facylitatora bowiem jest zajęcie pozycji aktywnego obserwatora. Rola ta wymaga zdolności koncentracji, skupienia i dużego zaangażowania. Nauczyciel-facylitator powinien znać przebieg procesu grupowego i sposoby prowadzenia dyskusji. Musi też być gotowy na wszelkiego rodzaju wyzwania – konflikty w grupie, brak zaangażowania czy przygotowania ze strony uczestników. Co to znaczy być neutralnym jako facylitator? Jak „odczytać” grupę? Jak zaangażować niezaangażowanych? Jak przebiega proces grupowy? W trakcie prezentacji przedstawione zostaną sugestie i odpowiedzi na te pytania. mgr Krystyna Breszka – anglista, starszy asystent w CJ Politechniki Łódzkiej, gdzie uczy języka specjalistycznego oraz udziela wsparcia metodycznego lektorom. Trener edukacji, prowadzi szkolenia metodyczne dla lektorów i nauczycieli języków obcych, metodyków oraz warsztaty dydaktyczne z zakresu efektywnego nauczania dla pracowników badawczo-dydaktycznych i dydaktycznych wyższych uczelni. Jako trener biznesu prowadzi szkolenia z zakresu soft skills dla pracowników i kadry zarządzającej. Coach edukacji i zarządzania, metodyk Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Jakości w Nauczaniu Języków Obcych – PASE. Szkoleniowiec Edunation i ORKE. Ekspert IP MEN z zakresu języków obcych. Od 2019 na liście ekspertów MNiSW w ramach projektu Mistrzowie Dydaktyki.

mgr Paweł Zbytniewski Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. dra Jakuba Cieślewicza w Strzelnie Motywacja nauczycieli języków obcych do pracy w szkole język wystąpienia: polski

Pytanie o motywację nauczycieli języków obcych do pracy we współczesnej polskiej szkole wydaje się być z różnych powodów niezwykle istotne i pozostaje nadal aktualne. Z jednej strony, jak słusznie zauważa m.in. Cezary Obracht-Prondzyński, status i prestiż społeczny nauczyciela w Polsce, podobnie zresztą jak i cały system kształcenia, został obecnie niesłychanie naruszony. Z drugiej zaś strony można spotkać pedagogów kreatywnych, twórczych, stosujących nowatorskie rozwiązania, nastawionych na własny rozwój, doskonalenie warsztatu pracy, a nawet i takich, którzy doświadczają ,,flow” (uniesienia, uskrzydlenia), angażują się w różne działania celem podnoszenia jakości edukacji. W niniejszym referacie zostaną przedstawione wyniki badania ankietowego, przeprowadzonego wśród nauczycieli języków obcych, legitymujących się różnymi stopniami awansu zawodowego, pochodzących z różnych typów szkół w Polsce. Jego celem była próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki motywują (względnie demotywują) do wykonywania tego zawodu. 16

Paweł Zbytniewski – germanista, nauczyciel dyplomowany języka niemieckiego na różnych etapach edukacyjnych oraz języka niemieckiego zawodowego, rzeczoznawca Ministra Edukacji Narodowej m.in. podręczników przeznaczonych do kształcenia ogólnego do nauczania języka niemieckiego, tłumacz języka niemieckiego, certyfikowany tutor, oligofrenopedagog, członek Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego, Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Języka Niemieckiego, Polskiego Towarzystwa Dysleksji, Stowarzyszenia Etyki Słowa, Polsko-Niemieckiego Forum Podhale, Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Edukacyjnej, Polskiego Towarzystwa Badania Gier, autor publikacji z zakresu dydaktyki języka niemieckiego jako obcego, uczestnik licznych szkoleń w kraju oraz za granicą związanych z glottodydaktyką, wygłasza referaty podczas krajowych oraz międzynarodowych konferencji naukowo-dydaktycznych, prowadzi warsztaty dla nauczycieli języków obcych, współpraca m.in. z Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy, zaangażowany w realizację różnych projektów współfinansowanych przez Unię Europejską, m.in. w ramach Programów: Kapitał Ludzki, Leonardo da Vinci, Wiedza Edukacja Rozwój, Erasmus+, autor oraz koordynator projektów mobilności edukacyjnych dla szkolnictwa zawodowego realizowanych na zasadach Programu Erasmus+, zwycięzca ogólnopolskiego konkursu na najciekawsze doświadczenie wychowawcze lub nauczycielskie, zorganizowanego przez FC EDU w Warszawie, obecne zainteresowania naukowo-dydaktyczne koncentrują się wokół następującej tematyki: nauczanie i uczenie się kultury, Program Erasmus+ w kształceniu zawodowym i językowym, błąd językowy, etyka w zawodzie nauczyciela, obraz współczesnego nauczyciela języków obcych w mediach, emerytowani nauczyciele języków obcych, nauczanie i uczenie się języków specjalistycznych, uczeń nieśmiały i autystyczny na lekcji języka obcego, innowacje w glottodydaktyce, aktualne i autentyczne materiały w procesie uczenia się języka obcego, przestrzeń lekcyjna (wykorzystanie potencjału Sali lekcyjnej w nauczaniu i uczeniu się języka obcego), w przygotowaniu dysertacja naukowa.

„Motywacja i demotywacja w efektywnym uczeniu się języka obcego” dr Magdalena Łubiarz, mgr Agnieszka Kościńska Międzywydziałowe Studium Języków Obcych na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie Kryteria wyboru języka obcego jako drugiego wśród studentów język wystąpienia: polski

W badaniach glottodydaktycznych problematyka motywacji stanowi jeden z głównych obszarów zainteresowań. Analizie poddawane są uwarunkowania psychologiczne i społeczne zjawiska motywacji w kontekście nauczania i uczenia się języków obcych, metody badania motywacji a także czynniki wpływające na rozwój motywacji uczniów i nauczycieli. Celem niniejszego wystąpienia jest określenie kryteriów wyboru języka obcego jako drugiego wśród studentów kierunku: Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Na podstawie przeprowadzonego badania ankietowego autorki analizują czynniki zewnętrzne i wewnętrzne mające wpływ na wybór drugich języków obcych przez osoby studiujące. W prezentacji określone zostaną także różnice i podobieństwa w preferencjach uczenia się j. niemieckiego, j. rosyjskiego, j. włoskiego, j. hiszpańskiego oraz j. francuskiego. 17

dr Magdalena Łubiarz – wykładowca języka rosyjskiego w Międzywydziałowym Studium Języków Obcych na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Obszary zainteresowań naukowych: językoznawstwo kognitywne, językowy obraz świata, definicja leksykograficzna i definicja kognitywna, metodyka nauczania języka rosyjskiego. mgr Agnieszka Kościńska – absolwentka filologii angielskiej ze specjalnością: Kultura i literatura Stanów Zjednoczonych na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (2002) oraz studiów doktoranckich na Uniwersytecie Pedagogicznym (2015). Obecnie wykładowca na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie. Trener szkoleń dla nauczycieli z zakresu metodyki nauczania języka specjalistycznego. Współautorka pozycji „English Exam Practice. Próbne egzaminy z języka angielskiego dla studentów Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego” oraz podręcznika „English For Religious Practice. A vocabulary resource book”. Autorka artykułów na temat nauczania z wykorzystaniem nowych technologii oraz kształcenia językowego osób dorosłych. W ramach rozwoju zawodowego zajmuje się badaniami dotyczącymi problematyki doskonalenia zawodowego nauczycieli języków specjalistycznych. Interesuje się także czynnikami wpływającymi skuteczność kształcenia językowego.

W obliczu postępującej globalizacji zjawisko uczenia się języków obcych ulega istotnym zmianom, zmienia się także w zasadniczy sposób motywacja do ich uczenia się. Motywacja to proces kompleksowy; czynniki, które skłaniały osoby dorosłe do nauki języka obcego kilkanaście lat temu odgrywają dzisiaj znikome znaczenie, a pojawiły się natomiast zupełnie nowe faktory. W artykule scharakteryzowano najpierw pojęcie motywacji w ogóle oraz przełożenie jej na motywację w nauczaniu języków obcych. Kolejno omówiono czynniki wpływające na motywację do uczenia się języków obcych oraz przedstawiono rodzaje motywacji. Następnie wskazano ścieżki wspierania i rozwoju motywacji, zarówno po stronie uczącego się, jak i lektora. W artykule starano się także przedstawić w jaki sposób rola motywacji może się przyczynić do sukcesu bądź niepowodzenia w skutecznej nauce języków obcych ze szczególnym uwzględnieniem języka niemieckiego. W końcowej części artykułu przedstawiono wyniki ankiety, dotyczącej roli motywacji w skutecznej nauce języka niemieckiego, przeprowadzonej wśród studentów germanistyki na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. mgr Katarzyna Wędrychowicz – magister filologii germańskiej, asystent w Instytucie Neofilologii na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, prowadzi zajęcia z praktycznej nauki języka niemieckiego; zainteresowania badawcze: językoznawstwo, języki specjalistyczne, glottodydaktyka. 18

mgr Dorota Zawadzka Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Kryzys motywacji w początkowej fazie akwizycji języka niemieckiego oraz poszukiwanie remedium na jego przezwyciężenie język wystąpienia: polski

Porównując ilość osób uczących się języka niemieckiego na lektoratach w ramach studiów na uczelniach wyższych w ciągu ostatnich dziesięciu lat obserwujemy drastyczny spadek chętnych do podjęcia nauki tego języka. Stoi to w opozycji do zapotrzebowania na rynku pracy osób posługujących się językiem niemieckim. Rozważając przyczyny takiego stanu rzeczy przeprowadzono badania motywacji wśród studentów Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Wśród wymienianych powodów braku motywacji, by podjąć (dalszą) naukę języka niemieckiego na wyższej uczelni wymieniono: trudności podjęcia komunikacji w tym języku, trudność opanowania rzeczowników niemieckich, problemy z opanowaniem struktury zdań podrzędnych, czy niechęć do języka ze względu na uwarunkowania historyczne. W obliczu negatywnego nastawienia studentów do języka niemieckiego lektorzy na uczelniach wyższych stają przed trudnym wyzwaniem wzbudzenia motywacji wśród studentów. Realizując to niełatwe zadanie przeprowadzono eksperyment dydaktyczny polegający na regularnym porównywaniu rodzaju gramatycznego rzeczowników w języku niemieckim oraz polskim. Dzięki systematycznie przeprowadzanej analizie wyniki opanowania rzeczowników niemieckich uległy znacznej poprawie. Pozytywny wynik eksperymentu dydaktycznego daje nadzieję, że stosowanie refleksji w połączeniu z wykorzystaniem wyników badań konfrontatywnych może przyczynić się do odrodzenie zainteresowania językiem niemieckim na każdym etapie edukacji. Dorota Zawadzka pracuje jako wykładowca języka niemieckiego na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie oraz w Instytucie Goethego w Krakowie; ukończyła filologię germańską na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, studiowała też w Grazu (Austria) oraz w Heidelbergu (Niemcy). Brała udział w licznych szkoleniach dydaktycznych oraz konferencjach naukowych. Próbuje znaleźć wspólną płaszczyznę łączącą badania naukowe w dziedzinie glottodydaktyki z praktyką dydaktyczną. Jest współautorką skryptów „Zakres egzaminu standaryzowanego z języka niemieckiego” oraz „Niemiecki nie jest trudny”.

„Sposoby efektywnego wspierania uczącego się w klasie języka francuskiego” prof. dr hab. Halina Widła Uniwersytet Śląski w Katowicach Impact de certaines pratiques universitaires innovantes en enseignement/ apprentissage des langues sur la motivation des étudiants język wystąpienia: francuski

Notre propos est d’aborder la question des motivations inspirées par quelques pratiques universitaires en didactique des langues. Actuellement trois approches: renversement pédagogique - classe inversée, apprentissage par enseignement et classe numérique bouleversent le schéma traditionnel de l’enseignement. La question qui se pose en effet est de savoir si les professeurs voulant travailler dans ces projets didactiques réfléchissent sur ce que signifie une telle révolution – souvent introduite en lien avec l’usage des supports numériques. Dans un premier temps, nous examinerons les approches mentionnées sous l’angle de leur applicabilité en mode universitaire. Puis, nous mènerons l’étude des points forts et faibles de chacune de ces propositions. Nous prendrons en considération la matière enseignée, le type de cours, le temps consacré à la réalisation de l’objectif, les possibilités d’appropriation du savoir. Nous allons surtout mettre l’accent sur la disposition des étudiants – leurs motivations et possibilités. Prof. dr hab. Halina Widła a fait toute sa carrière à l’Université de Silésie. Sa thèse de doctorat, soutenue un 1986, portait sur la sémantique et la syntaxe des verbes de mouvement. Elle s’est consacrée ensuite aux phénomènes de transfert et d’interférences, en étudiant l’influence de la langue seconde sur la langue maternelle à l’exemple des traces du français dans le polonais des résidents polonais en France. Depuis 2002 elle mène des recherches sur l’acquisition des langues tertiaires. Elle étudie aussi l’impact du numérique sur l’enseignement-apprentissage des langues. Au cours de la période 2002 - 2018 elle a été responsable du Département de Didactique des Langues et d’Enseignement à Distance à l’Université de Silésie. Elle participe activement aux travaux de la Société Polonaise des Langues Vivantes et de la Société Polonaise d’E-learning Académique. Elle a publié les résultats de ses recherches dans deux monographies et plus de 60 articles.

dr Beata Gałan, dr Ewa Półtorak Uniwersytet Śląski w Katowicach Quelques réflexions sur la stimulation du développement des compétences à communiquer langagièrement en classe du FLE język wystąpienia: francuski

La stimulation du développement linguistique de l’apprenant constitue un élément important de la planification du processus didactique à chacune de ses étapes. Pour que cette démarche soit réussie, l’enseignant peut recourir à un éventail d’outils de différente nature, entre autres à ceux représentant les technologies de l’information et de la communication. Notre communication portera sur l’analyse des nouvelles technologies du point de vue de l’élaboration des techniques permettant de stimuler le développement des compétences à communiquer langagièrement au niveau débutant. Afin d’illustrer notre propos, nous nous servirons de quelques exemples des supports élaborés sur la plateforme d’enseignement à distance. Beata Gałan – maître de conférences dans l’Institut de Linguistique de l’Université de Silésie. Domaines de recherche: linguistique appliquée, didactique des langues étrangères, apprentissage des langues médiatisé par les technologies (l’enseignement à distance, le blended learning) aspects sociologiques de l’espace virtuel, conception des cours de langue à distance. 20

Ewa Półtorak – maître de conférences dans l’Institut de Linguistique de l’Université de Silésie. Domaines de recherche: linguistique appliquée, psycholinguistique, didactique des langues étrangères (du FLE en particulier), efficacité du processus d’enseignement/apprentissage des langues étrangères, aspects théoriques et pratiques de l’utilisation des nouvelles technologies en classe de langue.

L’enseignement/apprentissage des langues étrangères est un processus complexe et multidimensionnel. Son déroulement ainsi que son efficacité restent étroitement soumis à l’influence de nombreux facteurs de nature variée. De par leur caractère, ces derniers peuvent soit faciliter soit empêcher l’appropriation de nouvelles connaissances et compétences linguistiques. Parmi ces facteurs, ce sont entre autres les variables individuelles qui attirent l’attention de nombreux chercheurs. Nous nous intéresserons ainsi à analyser l’influence des facteurs individuels sur l’apprentissage d’une (au moins) deuxième langue étrangère au niveau débutant. Nos réflexions porteront plus particulièrement sur les opinions des jeunes adultes débutant en apprentissage du français (au moins) deuxième langue étrangère dans le contexte universitaire. Ewa Półtorak – maître de conférences dans l’Institut de Linguistique de l’Université de Silésie. Domaines de recherche: linguistique appliquée, psycholinguistique, didactique des langues étrangères (du FLE en particulier), efficacité du processus d’enseignement/apprentissage des langues étrangères, aspects théoriques et pratiques de l’utilisation des nouvelles technologies en classe de langue.

„Motywacja i refleksja w rozwijaniu kompetencji językowych” Aleksandra Wójcik Uniwersytet Jagielloński Napisać gramatykę na nowo – o wybranych problemach w nauczaniu gramatyki języków słowiańskich (na przykładzie języka czeskiego) język wystąpienia: polski

Nauczanie języków zachodnio- i południowosłowiańskich na polskich slawistykach opiera się głównie na materiałach przygotowywanych przez native speakerów; gramatyki i podręczniki akademickie autorstwa Polaków pozostają wciąż rzadkością. Sytuacja ta rodzi pewne trudności 21

w nauczaniu, ponieważ materiały tworzone przez native speakerów nie uwzględniają perspektywy języka ojczystego osoby uczącej się – pewne problematyczne z punktu widzenia Polaków zagadnienia bywają w nich pomijane lub marginalizowane. Przedstawiane rozwiązania często nie spełniają oczekiwań osób uczących się, co w efekcie prowadzi u nich do spadku motywacji. Celem wystąpienia jest zwrócenie uwagi na możliwość nowego ujęcia pewnych problemów gramatycznych, które nie doczekały się dotychczas satysfakcjonującego opracowania – w języku czeskim chodzi w szczególności o kwestię alternacji ilościowych w rdzeniach czasownikowych (zachodzących przy tworzeniu m.in. form imiesłowu przeszłego, biernego, rzeczowników odczasownikowych i czasowników prefiksalnych). Zaproponowane w wystąpieniu rozwiązania umożliwiają całkowite uporządkowanie zagadnień, które w czeskich gramatykach i podręcznikach nie są podejmowane wcale lub sprowadzane są do formy niekompletnych list najczęściej spotykanych „wyjątków”. Dzięki nowym propozycjom osoby uczące się języka otrzymują narzędzie ściśle dopasowane do swoich potrzeb, co pozwala uniknąć spadku motywacji wywołanego poczuciem, że pewna część gramatyki czeskiej rządzi się regułami przypadku, które przez obcokrajowca nie mogą być w pełni zrozumiane i przyswojone. lic. Aleksandra Wójcik – magistrantka w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego; główne obszary zainteresowań badawczych: glottodydaktyka, gramatyka opisowa i porównawcza języków słowiańskich, sztuczne języki słowiańskie.

mgr Katarzyna Zalisz Uniwersytet Wrocławski Wymowne autorefleksje – polscy uczniowie i nauczyciele o dydaktyce wymowy języka angielskiego język wystąpienia: polski

W dydaktyce języków obcych, wymowa często bywa jednym z aspektów, któremu nie poświęca się wystarczająco dużo (o ile w ogóle) uwagi na lekcjach językowych. We współczesnej klasie, najczęściej opisywanej jako bazującej na metodzie eklektycznej, fonetyka nadal zdaje się być wypierana przez skupienie zainteresowania nauczycieli na leksyce i gramatyce, a także w dobie podejścia komunikacyjnego, na umiejętności uczniów komunikowania się w języku obcym. Warto w tym miejscu wspomnieć, że założenia owej metody nauczania stawiają zdolność zrozumiałej wymowy jako jedną z najistotniejszych elementów kompetencji komunikacyjnej ucznia. Dlaczego zatem fonetyka nadal jest aspektem tak często pomijanym w klasie językowej? W celu znalezienia odpowiedzi na postawione wyżej pytanie, znaczące okazuje się być zgłębienie poglądów uczniów i nauczycieli w temacie fonodydaktyki. Pierwszym założeniem tego projektu jest przywrócenie uwagi do dyskusji jak ważną rolę pełni wymowa języka obcego w komunikacji (Dlaczego wymowy powinno się uczyć, a dlaczego się jej nie uczy?). Kolejna część poświęcona jest pojęciom przekonań i refleksji, ich znaczeniu w procesie glottodydaktycznym; mających wpływ zarówno na motywację ucznia, jak i nauczyciela. Finalny etap wystąpienia to prezentacja i analiza wyników badania przeprowadzonego wśród polskich uczniów 22

i nauczycieli, referującego ich autorefleksje na temat uczenia się i nauczania wymowy języka angielskiego we współczesnej klasie. Katarzyna Zalisz – magister filologii angielskiej, nauczyciel i lektor języka angielskiego, doktorantka II roku Stacjonarnych Studiów Doktoranckich Wydziału Filologicznego UWr; zainteresowania naukowe: glottodydaktyka - fonodydaktyka i uzdolnienia językowe, kształcenie nauczycieli języków obcych.

mgr Paweł Golda Uniwersytet Śląski w Katowicach, Szkoła Doktorska Motywacje polskich i francuskich doktorantów w nauce języka angielskiego język wystąpienia: polski

Dotychczasowe studia trzeciego stopnia zostały wskutek zmian ustawowych zastąpione kształceniem w szkołach doktorskich. Obecny rok akademicki jest pierwszym rokiem istnienia tych jednostek. Natomiast, są w Europie kraje, w których szkoły doktorskie mają znacznie dłuższą historię. Przykładem może być Francja gdzie historia centrów kształcących przyszłych doktorów sięga lat 80. Jednym z obowiązków polskich doktorantów jest zdanie egzaminu z języka angielskiego, a ułatwić to zadanie mają specjalne lektoraty. W moim wystąpieniu skupię się na motywacjach w nauce języka angielskiego polskich i francuskich kandydatów do tytułu doktora, a treści poprę przeprowadzonymi badaniami ankietowymi. W moim badaniu i wystąpieniu wezmę pod uwagę dwuznaczność terminu, który z jednej strony oznacza uzasadnienie działań lub decyzji, a z drugiej zaś stymulant, który mobilizuje do pracy. Paweł Golda jest doktorantem Szkoły Doktorskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Jego zainteresowania naukowe skupiają się na frazeologii, frazeotranslacji i frazeodydaktyce. Interesują go także badania językoznawcze na korpusie literackim oraz wybrane zagadnienia gramatyki języka francuskiego i włoskiego.

WYKŁAD INTERAKTYWNY prof. dr hab. Danuta Gabryś-Barker Uniwersytet Śląski w Katowicach The ‘explicit metaphor’ framework in understanding foreign language teaching język wystąpienia: angielski

Foreign language or indeed any teachers do not come empty-handed to their classrooms. They come from certain contexts (educational, personal, social); they have different values and beliefs. What they bring is temporary, it fluctuates and evolves over time finally to reach 23

a stage of relative stability. Teachers´ perceptions of their own classroom experiences and the ways they are reflected upon and interpreted constitute a significant factor in the evolution and re-structuring of teachers´ beliefs about teaching and learning. This presentation discusses a creative and individually-oriented approach to understanding the nature of foreign language instruction, both in terms of general perception of it and of certain specific aspects. The need to review this process from the uniquely individual perspective of a teacher calls for such an understanding. Certainly, conceptualizing the teaching process through the vehicle of metaphoric thinking promotes such an approach, as: “(…) conceptual metaphors work as models for abstract phenomena and processes, and provide insights for their understanding” (Aronin, Politis 2015: 31). This lecture aims to demonstrate through interaction with the audience how metaphoric conceptualizations of FL teaching can exemplify various individual understandings of glottodidactics as presented by FL teachers and present in their daily classroom practices. Danuta Gabryś-Barker is Professor of English at the University of Silesia, Katowice, Poland, where she lectures and supervises M.A. and Ph.D. theses in applied linguistics, psycholinguistics and especially in second language acquisition and multilingualism. She has published numerous articles and the books Aspects of multilingual storage, processing and retrieval (2005) and Reflectivity in pre-service teacher education (2012). Prof. Gabryś-Barker has been the editor-in-chief of the International Journal of Multilingualism (Taylor & Francis/Routledge) since 2010 and the co-founder and the editor-in-chief of the journal Theory and Practice of Second Language Acquisition (University of Silesia Press) since 2015. She cooperates with the Foreign Language Teaching Centre of the University of Silesia.

„Pobudzanie i rozwijanie umiejętności komunikacyjnych” dr Grzegorz Śpiewak Macmillan Why does communication fail in a(ny) language? And what can we do about it? język wystąpienia: angielski

We all learn a foreign language in order to communicate with other users. And we all hope we’ll be successful more often than not. But what happens in real life, when people do actually try to get their messages across? And, more to the point, how well equipped should they be – as an integral part of a modern language course – with tools that might help them deal with possible communicative failures…? This is just where this session comes in. You’ll have a chance to sample several activity types, all based on the assumption that we cannot take communicative success for granted unless we actively develop a range of highly useful micro-skills, which will help our adult learners mediate across a range of contexts, users, and text types. Some of these activities will take as their starting point selected materials drawn from Language Hub, a flagship new course for adults, published by Macmillan. 24

dr Grzegorz Śpiewak – doradca ds. metodyki nauczania, trener , autor materiałów dydaktycznych, wykładowca akademicki (Uniwersytet Warszawski, The New School for Social Resarch, New York). Od wielu lat związany z Macmillan Education jako Head ELT Consultant for Central & Eastern Europe. Współzałożyciel i prezes DOS-ELTea, niezależnego centrum doskonalenia nauczycieli języków obcych. Współtwórca metody DeDOMO i główny autor serii poradników „Angielski dla Rodziców. Współtwórca Ogólnopolskiego Programu Dwujęzyczności DoDoTOK. Były prezes IATEFL, obecnie członek komitetu honorowego tego Stowarzyszenia.

mgr Radosław Krzyżanowski Oxford University Press Get your students talking! język wystąpienia: angielski

Learners need plenty of opportunities to practise their speaking in order to become effective communicators in English. Our students need English for travelling, working or simply getting in touch with others. But encouraging them to speak can be a challenge. This practical session shows how this can be achieved by balancing the elements of language support, motivation and opportunity, and how we can go about providing this in our classes Radek Krzyżanowski – nauczyciel i teacher trainer od ponad 15 lat. Specjalizuje się w prowadzeniu kursów Business English, ale fascynuje się również tematyką związaną z przyswajaniem języka obcego oraz szeroko pojętą glottodydaktyką. Studiował na kilku uczelniach m.in. London Guildhall University, University of Bristol, Graduate School of International Business of the Ecole Nationale des Ponts et Chaussées w Paryżu, Uniwersytecie Opolskim oraz Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Doświadczenie zawodowe zdobywał natomiast pracując jako wykładowca na Uniwersytecie Śląskim, w Nauczycielskim Kolegium Języków Obcych w Jastrzębiu-Zdroju oraz współpracując z Oxford University Press, dla którego przeprowadził liczne wykłady i warsztaty, a obecnie pracuje również jako konsultant metodyczny. Ponadto od wielu już lat prowadzi zajęcia w szkole językowej, dzięki czemu ma możliwość współpracy z uczniami z niemal wszystkich grup wiekowych. To pozwala mu na zdobywanie nowych doświadczeń i nieustanne doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela.

WARSZTAT mgr Krystyna Breszka CJ Politechniki Łódzkiej Sekrety automotywacji w zawodzie nauczyciela akademickiego język wystąpienia: polski

Motywacja to słowo wszechobecne w kontekście edukacyjnym, zwłaszcza teraz, w czasach, gdy dużym wyzwaniem jest zmotywowanie przedstawicieli pokoleń Y i Z do aktywnego uczestniczenia w procesie dydaktycznym. Coraz częściej jednak myślimy o motywacji także w kontekście realizacji własnych celów, zarówno tych zawodowych, jak i osobistych. Motywacja w zawodzie nauczyciela nabiera szczególnego znaczenia, bowiem trudno motywować studentów, gdy sami 25

odczuwamy zniechęcenie czy znużenie codzienną rutyną i pracą dydaktyczną. Wobec obciążenia licznymi obowiązkami dydaktycznymi i organizacyjnymi ważnym aspektem w życiu nauczyciela akademickiego staje się więc coraz bardziej również umiejętność szybkiego i skutecznego działania oraz zapobiegania wypaleniu zawodowemu. Celem warsztatu jest analiza czynników motywujących i demotywujących w pracy nauczyciela akademickiego, bliższe przyjrzenie się sposobom budowania i podtrzymywania własnej motywacji, walki z „wewnętrznym sabotażystą” i prokrastynacją oraz metodom wyrabiania w sobie nawyków skutecznego funkcjonowania, zarówno w sferze zawodowej, jak i osobistej. W trakcie spotkania uczestnicy pracować będą nad wypracowaniem odpowiedzi na następujące pytania: • dlaczego „marchewkokij” nie działa? • jakie są filary „trzeciego popędu”? • na czym polega profil motywacyjny Reissa? • jak prowadzić motywujący dialog wewnętrzny? • jak wygrać z wewnętrznym sabotażystą? • jak działać skuteczniej i wyrabiać dobre nawyki? • jak dostrzec blaski zawodu nauczyciela? mgr Krystyna Breszka – anglista, starszy asystent w CJ Politechniki Łódzkiej, gdzie uczy języka specjalistycznego oraz udziela wsparcia metodycznego lektorom. Trener edukacji, prowadzi szkolenia metodyczne dla lektorów i nauczycieli języków obcych, metodyków oraz warsztaty dydaktyczne z zakresu efektywnego nauczania dla pracowników badawczo-dydaktycznych i dydaktycznych wyższych uczelni. Jako trener biznesu prowadzi szkolenia z zakresu soft skills dla pracowników i kadry zarządzającej. Coach edukacji i zarządzania, metodyk Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Jakości w Nauczaniu Języków Obcych – PASE. Szkoleniowiec Edunation i ORKE. Ekspert IP MEN z zakresu języków obcych. Od 2019 na liście ekspertów MNiSW w ramach projektu Mistrzowie Dydaktyki.

„Praktyczne działania motywujące w klasie językowej” mgr Joanna Jakubiec-Bontko SPNJO Uniwersytet Śląski w Katowicach Jak motywować czyli poruszać? język wystąpienia: polski

W swojej prezentacji podejmuję próbę odpowiedzi na to pytanie. Przedstawiam pragmatyczne podejście do roli nauczyciela pełniącego rolę inspiratora działań podejmowanych przez studentów oraz realizującego funkcję czujnego obserwatora ich potrzeb, których rozpoznanie i wskazanie możliwości ich realizacji stanowi nieodzowny element efektywnego nauczania i osiągania zamierzonych celów glottodydaktycznych. Bazując na wieloletnim doświadczeniu, wypracowanych metodach aktywizowania studentów oraz w oparciu o ich własne postrzeganie najbardziej skutecznych technik motywacyjnych, 26

zaproponuję własny katalog narzędzi i środków, które stosuję do ukierunkowania i organizowania aktywności studentów w procesie nauczania języka obcego. mgr Joanna Jakubiec-Bontko – starszy wykładowca języka angielskiego, pełni funkcję Zastępcy Dyrektora SPNJO Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach do spraw dydaktycznych, wieloletnia przewodnicząca wydziałowego zespołu ds. jakości kształcenia.

mgr Anna Dziura Uniwersytet Rzeszowski Rola informacji zwrotnej w nauczaniu języków obcych język wystąpienia: polski

Prezentacja poświęcona jest informacji zwrotnej (IZ) i jej roli w procesie glottodydaktycznym. Wychodząc od jej definicji i celów jej udzielania, omówione zostaną zasady prawidłowego udzielania informacji zwrotnej oraz funkcje jakie pełni ona w procesie uczenia się i nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji motywacyjnej. Pokrótce zostaną zaprezentowane modele udzielania feedback’u (model kanapkowy, „Start, Stop, Continue”, model Pendletona) oraz jak taką informację przyjmować. Celem końcowej części wystąpienia będzie przedstawienie wyników badania ankietowego na temat informacji zwrotnej przeprowadzonej wśród młodzieży szkoły średniej oraz studentów wydziału filologicznego. mgr Anna Dziura – nauczyciel języka angielskiego z 16-letnim stażem, z doświadczeniem pracy w szkole średniej oraz wyższej. Entuzjastka innowacyjnych metod nauczania. Egzaminator maturalny OKE. Jej zainteresowania naukowe dotyczą wykorzystania nowych technologii w nauce języka obcego, w szczególności w kształtowaniu umiejętności mówienia.

mgr Adrian Chróstowski National Geographic Learning Nowa psychologia sukcesu – o motywacji, otwartości i edukacji język wystąpienia: polski

Poza kompetencjami twardymi w XXI wieku potrzebne będą kompetencje ludzkie – wśród nich umiejętność automotywacji. W prezentacji przedstawię badania Carol Dweck nad Growth Mindset, teorie dotyczące motywacji oraz umiejętności tworzenia środowiska wspierającego otwartą postawę poznawczą u uczniów. Adrian Chróstowski ma ponad 20-letnie doświadczenie w branży ELT. Pracował w jednej z prywatnych szkół językowych w Warszawie, zanim rozpoczął pracę w wydawnictwie Pearson, gdzie w latach 2005-2017 m.in. opiekował się największymi prywatnymi szkołami językowymi i instytucjami szkolnictwa wyższego w Polsce oraz krajach nadbałtyckich, był odpowiedzialny za egzaminy PTE oraz LCCI w Polsce i innych krajach Europy Środkowej. Od 2009 roku specjalizuje się we wspieraniu lektorów we wdrażaniu rozwiązań w zakresie blended learning oraz elementów cyfrowego uczenia się i nauczania w klasie. W grudniu 2017 dołączył do zespołu National Geographic Learning na stanowisku Key Account Manager. 27

„Uwarunkowania aktywnej postawy uczącego się” dr Tatiana Konderak Akademia Ignatianum Wiek przedszkolny a motywacja do (czynnego) udziału w zajęciach językowych język wystąpienia: polski

Zagadnienie motywacji leżąc na pograniczu psychologii i pedagogiki jest pojęciem abstrakcyjnym i niełatwym do zdefiniowania czy zaobserwowania, gdyż powstaje „wewnątrz” człowieka. Jest odzwierciedleniem stanów psychicznych, które wzmacniają naszą aktywność i szybciej doprowadzają nas do wyznaczonego celu. Motywacja jest najważniejszym (i niezbędnym) warunkiem pracy umysłowej (tu: uczenia się) opartej na pobudzonej i skupionej uwadze uczącego się (tu: dziecka w wieku przedszkolnym). Istnieje wiele definicji pojęcia, wokół którego skupiają się nasze rozważania w zależności od stopnia ogólności i charakteru, co przekłada się na różne interpretacje pojęcia motywu, motywacji i motywowania. Wspólnym ich mianownikiem jest siła sprawcza będąca źródłem działania i określonej aktywności, które wzbudzają w uczącym się szereg pozytywnych emocji, w szczególności zainteresowanie i ciekawość. Motywacja dziecka do podejmowanych przez niego działań odgrywa podstawową rolę w procesie uczenia się, a zmotywowany, mały uczeń, osiąga dużo większe sukcesy w zdobywaniu wiedzy. Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: Co motywuje przedszkolaków do udziału w zajęciach językowych? skłoniło nas do przeprowadzenia badania, którego wyniki zostaną przedstawione w naszej prezentacji. W badaniu interesowały nas działania nauczyciela języka obcego w korelacji do reakcji uczących się, co umożliwiło ustalenie wpływu zastosowanych metod i technik nauczania, w tym technik elicytacyjnych, na efektywność wywoływania reakcji słownych u małych uczniów i na ich motywację do nauki i czynnego udziału w zajęciach językowych. dr Tatiana Konderak – romanistka, specjalistka w zakresie edukacji obcojęzycznej najmłodszych. W Akademii Ignatianum prowadzi zajęcia z metodyki nauczania języka angielskiego w przedszkolu, jest opiekunką praktyk pedagogicznych studentów filologii romańskiej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Założycielka Szkoły Języków Obcych TINA specjalizującej się w nauczaniu języków obcych dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Autorka wielu artykułów, materiałów dydaktycznych i scenariuszy zajęć.

mgr Ewa Tułodziecka Zespół Szkół im Anny Wazówny w Golubiu-Dobrzyniu Motywacja wewnętrzna i samoregulacja w procesie uczenia się język wystąpienia: polski

Samoregulacja to narzędzie, które pozwala na określony sposób myślenia, działania, poszukiwania i planowania. To narzędzie umiejętnie wykorzystywane efektywnie wspomaga proces 28

nauczania i uczenia się. Język ojczysty jak i obcy jako narzędzie komunikacji, interakcji społecznej oraz myślenia, jest czynnikiem warunkującym autoregulację i motywację wewnętrzną w procesie uczenia się, język instrukcji to źródło własnego uczenia się ucznia. Pojęcie oraz natura procesu nauczania – uczenia się to konstruowanie własnego ja i budowanie poczucia odpowiedzialności oraz wszelkiej aktywności umysłowej. Samoregulację, w kontekście trwającego procesu edukacyjnego rozumieć można jako zdolność planowania, ewaluowania i regulowania przebiegu oraz oceniania efektów uczenia się. Samoregulacja jest systemem kształtowania motywacji wewnętrznej, która ujawnia się w przebiegu uczenia się ucznia, jako aktywnego uczestnika własnego procesu uczenia się. Udział nauczyciela i ucznia w procesie edukacyjnym powinien kształtować w podopiecznym rozumienie własnego myślenia i myślenia o własnym uczeniu się i rozwoju, który wymaga własnej aktywności. Nowoczesna szkoła powinna spełniać funkcje organizacji uczącej się, powinna kształtować w ramach wzajemnych oddziaływań rolę uruchamiającą wzajemne potencjały i zasoby, które tkwią w każdej jednostce. W referacie odwołam się do własnych badań i odniesień w literaturze przedmiotu oraz swoich doświadczeń zdobytych w ramach pracy dydaktycznej nauczyciela i lektora języka angielskiego. Ewa Tułodziecka – filolog, certyfikowany tutor, trener rozwoju osobistego, lektor nauczyciel dyplomowany języka angielskiego oraz języka angielskiego w biznesie na różnych etapach edukacyjnych. Autorka publikacji z zakresu dydaktyki języka angielskiego jako obcego. Uczestnik licznych szkoleń w kraju oraz za granicą. Prowadzi warsztaty dla nauczycieli języków obcych, zaangażowany w realizację różnych projektów współfinansowanych przez Unię Europejską.

„Problematyka motywacji w uczeniu się języka polskiego jako obcego i drugiego” Gabriela Joanna Legutko Uniwersytet Jagielloński Motywacje do podjęcia nauki języka polskiego jako obcego język wystąpienia: polski

Motywacja jest siłą sprawczą nieodłącznie skorelowaną z procesem uczenia się, a zwłaszcza z procesem glottodydaktycznym. Wychodząc od jej klasycznej definicji w ujęciu psychologicznym, koniecznie jest także rozpatrzenie motywacji w szerszym interdyscyplinarnym kontekście, uwzględniającym uwarunkowania psycholingwistyczne, a także filozoficzne. W tym ostatnim znaczeniu szczególnie ważny wydaje mi się aspekt pragmatyczny, a nawet szerzej – antropologiczny. Postawić można tu pytanie o sposoby, na jakie ucznia zmienia sam proces motywacji, uczenia się, a zatem określić punkt styczny dla obu pojęć: motywacji i refleksji. W przygotowanym wystąpieniu zostało poddane refleksji zjawisko przyczyn podejmowania nauki języka polskiego przez obcokrajowców. Przyczyny te wyrażają się w motywacji, która może być zarówno wewnętrzna, jak i zewnętrzna. W celu ustalenia, jakim typem motywacji oraz jakimi motywami kierują się studenci, zbadano ich za pomocą kwestionariusza ankiety. 29

Na przykładzie czterech różnych grup osób uczących się polskiego, postaram się wykazać, jak różne potrafią być rodzaje motywacji, oraz czynniki jej sprzyjające. Grupy są zróżnicowane pod względem poziomu znajomości języka, wieku, narodowości, zawodu, sposobu życia, oraz różnych uwarunkowań socjolingwistycznych oraz kulturowych. Gabriela Joanna Legutko – absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UJ, w ramach których ukończyła studia I stopnia z zakresu polonistyki, specjalności antropologiczno-kulturowej, oraz filozofii. Obecnie studentka MISH II stopnia na UJ w Katedrze Nauczania Języka Polskiego jako obcego. Pracuje jako asystent kursów językowych w Centrum Języka i Kultury Polskiej, kursu przygotowawczego do studiów w Polsce z ramienia NAWA, oraz programu podwójnego licencjatu dla studentów chińskich pt. ,,Język, Kultura, Społeczeństwo”. Od 2015 roku jest także asystentem i współorganizatorem Szkoły Letniej Języka i Kultury Polskiej na UJ. Obecnie prowadzi badania nad motywacją studentów zagranicznych do podjęcia nauki języka polskiego. Zajmuje się także recepcją platonizmu w filozofii chrześcijańskiej.

mgr Małgorzata Wronka-Szybko SPNJO Uniwersytet Śląski w Katowicach Motywacja w procesie uczenia się języka polskiego na przykładzie romskiej mniejszości etnicznej język wystąpienia: polski

Celem niniejszego artykułu jest wykazanie czynników motywacyjnych, a także związków pomiędzy wpływem środowiska, a nauką języka polskiego wśród dzieci wywodzących się ze społeczności romskiej. Aby lepiej zrozumieć stosunek romskiej mniejszości etnicznej do nauki języka polskiego, dyskusji zostaną poddane czynniki takie jak pochodzenie etniczne Romów, ich kultura, tradycje, język oraz role społeczne. Część badawcza będzie skoncentrowana na analizie wyników ankiety przeprowadzonej na grupie uczniów dzieci romskich, co pozwoli wysnuć wnioski dotyczące postaw i zaangażowania Romów w naukę języka polskiego. W konsekwencji analizie zostanie poddany również stosunek emocjonalny Romów wobec języka polskiego, a także ich postawa wobec obowiązku szkolnego. Małgorzata Wronka-Szybko uzyskała tytuł magistra na Uniwersytecie Śląskim. Obecnie jest doktorantką trzeciego roku na wydziale filologii angielskiej na Uniwersytecie w Salamance w Hiszpanii i przygotowuje rozprawę doktorską na temat ekfrazy w sztuce Prerafaelitów. Jej zainteresowania badawcze to interdyscyplinarność sztuk, sztuka Prerafaelitów, a także współczesna literatura brytyjska i amerykańska.

N O T A T K I

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

N O T A T K I