Haziran 2017 / Sosyalist Dayanışma
ACAĞIZ? NE YAPMALIYIZ? gemonyanın kırılması çok daha kolaylaşabilir.
İŞÇİ SINIFININ ÇEŞİTLİ ÖBEKLERİNE ULAŞMAK “Muhalefet platformu basit tutulmalıdır: ‘Cumhuriyet rejimini İslamcı rejime dönüştürmek ve yolsuzluklara karşı sınırsız dokunulmazlık istiyorsunuz. Neden?’ ... %49’luk Hayır cephesini bir arada tutmak, genişletmek sadece bu gündemle sınırlı kalınırsa mümkündür.” (Korkut Boratav, “Cumhuriyetçilik mi? Sosyal Demokrasi mi?) Hazirancı kesimlerde genelde hakim olan bir vurguyu Korkut Hoca sade bir biçimde ortaya koymuş. Burada temel sorun Cumhuriyet rejimin İslami rejime dönüştürülmesidir. Bunun gerçekten çok önemli vurgu olduğu açıktır ancak asla yeterli değildir. KONDA’dan Bekir Ağırdır da “Referandumun ardından Türkiye’yi yeniden düşünmek” başlıklı bir değerlendirmede çeşitli başlıklar ortaya koymuş. Orada da “Kapsayıcılık, bütüncüllük, demokrasi projesi ve ço-
ğulculuk, yerelleşmek ve katılımcılılık, siyasi alanı genişletmek ve siyaseti doğallaştırmak, yeni anayasa yapma süreci ve yeni anayasa” başlıkları ortaya konmuş. Bu iki alıntı aslında sol Kemalistler (Haziran’ı da genel olarak bu kategoriye sokmakta bir sakınca yok) ve liberallerin bakış açısını yansıtıyor. Birincisinde çeşitli varyantlarıyla cumhuriyetçilik ikincisinde ise yine geniş bir yelpaze olarak demokratikleşme talepleri ön plana çıkarılıyor. Oysa bu tutumlar çok önemli bir gerçeği gözden kaçırıyor. AKP iktidarının en büyük avantajı işçi sınıfı üzerinde kurduğu genel hegemonya. Bu etki, formel sektörlerde çalışan işçilerden enformel alanlara doğru geçtikçe daha da şiddetleniyor. 16 Nisan bu tabloda önemli çözülme emareleri gösterdi. Özellikle büyük şehirlerde AKP’nin gerilemesi önemli bir işaret. Erdoğan diktatörlüğü bu süreçte giderek kırsal, metropol dışı bir desteğe mi sığınmak zorunda kalacak? Bunun gerçek anlamda sonun başlangıcı olacağı muhakkak.
“Türkiye’nin son 30 yılını belirleyen seküler/muhafazakar ayrışması 15 Temmuz sonrası dönemde sınıfsal/siyasal bir hat üzerinden yeniden tanımlanmaktadır. Sınıfsal çatışma ve bu çatışmanın kültürel ifadeleri tıpkı bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de de karşılıklı cepheleşmenin ana eksenidir. Siyasi aktörlerin bunu algılama hızı ve üretecekleri çözümler geleceğin demokratikleşme mi yoksa otoriterleşme mi yönünde ilerleyeceğinin ana belirleyicisi olacaktır.” (“İstanbul’da AKP seçmeninin oy verme davranışı”, Evren Balta/ Ayşe Betül Çelik/Murat Paker, Birikim, Mayıs 2017) Popülizm karşısında sosyalist taleplerin etkin bir geriletici rol oynadığı dünyanın her yanında gözlemlenirken Türkiye’de AKP karşısında mücadele eden dinamiklerin işin bu boyutunu es geçmeleri şaşırtıcıdır. AKP görünürde İslamcı ve otoriter bir partidir ancak onun gerçek gücü bu noktadan kaynaklanmamaktadır. Sınıftan aldığı destek kesilmeksizin de kalıcı olarak geriletilmesi zordur.
lemelerine karşı üretilen tepkiler formel işçi sınıfının daha da uzaklaştırılması için nasıl değerlendirilebilir? Kent varoşlarında yaşayan enformel işçi kesimlerinin AKP’nin patronaj ağlarından koparılması nasıl sağlanabilir? Özellikle enformel işçiler söz konusu olduğunda ideolojik propagandanın yeterli olmadığını, patronaj ağlarından kopmanın kent yoksulları için bedelinin çok ağır olduğunu unutmamalıyız. Sosyalistlerin göründüğü kadarıyla şu anda bu noktaya etkin vuruşlar gerçekleştirebileceği aparatları bulunmamaktadır. Oysa sosyalistlerin yukarıda bahsedilen çokluk içerisinde hegemonya mücadelesinde başarılı olabilmeleri de sınıfla bağ kurma yetenekleri ile doğrudan ilişkili olacaktır. Ancak bu alanda yol kat edebilirsek birinci madde konusunda da kalıcı iyileşmeler yaratabileceğiz. Toplumun dip dalgası gündelik tepkilerini sınıfsal duruşlar üzerinden üretirken kamuoyu genel olarak böylesi bir konu yokmuş gibi davranmaya devam etmektedir.
Yaklaşmakta olan kıdem tazminatı hesaplaşması, grev erte-
(Bu yazı için ayrılan yer dolduğu için diğer iki maddeyi gelecek sayıda işleyeceğim.)
7