SoAP_November_2006

Jaargang 37, nr. 4, november 2006

SOAP Sociologisch Antropologisch Periodiek sinds 1970

PERIODIEK

VAKGROEP

SOCIOLOGIE

In dit nummer onder meer: Thuis bij Henk de Vos - Wat stemt de socioloog? Islamisering in Nederland - De Gouden Kooi

Redactioneel

Wat een legendarische dag voor mij had moeten worden, liep uit op een teleurstelling.

De SoAP redactie heeft te horen gekregen dat de SoAP niet een gekleurde voorkant mag hebben van de vakgroep.

Het mocht niet zo zijn, in ieder geval niet in mijn tijd. En dat terwijl we net zo'n leuke foto op de voorkant hebben. Jaap en Griet-Anne (beide masterstudenten) hebben gehoor gegeven aan mijn oproep in de vorige SoAP om jezelf te fotograferen in verre uithoeken tijdens je vakantie, en hebben hiermee de cover van de SoAP verdient!

Mocht men geinteresseerd zijn in de prachtige kleurenfoto, neem dan contact op met ondergetekende.

Een positieve ontwikkeling is dat er steeds meer ingezonden stukken op de redactie verschijnen. Ik waardeer het erg dat mensen meedenken en inzet tonen om een prachtige SoAP neer te zetten.

Dit is ‘mijn’ laatste SoAP, een sterke alumni SoAP. Met artikelen ter voorbereiding op de komende verkiezingen, we zijn thuis bij de gemeenschapsgoeroe en krijgen een groene-vinger-tip van een Alumnus. En niet te vergeten een laatste redactioneel van mijn hand, want ook ik ben inmiddels toegelaten tot de master.

Door de drukte die dat met zich mee brengt kan ik me niet meer ten volste inzetten voor de SoAP. Het afscheid nemen is een dubbele teleurstelling, want een kleurrijke voorkant zou een bekroning zijn op twee jaar hoofdredactriceschap. Wellicht kan een volgende hoofdredacteur de vakgroep wel zover krijgen dat prachtige kleuren de voorkant zullen sieren (spannie, spannie).

Daarnaast, met een oplage van 1500 stuks, is er vast wel een lezer die wil financieren bijvoorbeeld door een advertentie te plaatsen. Mail gerust naar onderstaand adres!

INHOUD

VAKGROEP

Interview: Bert Bieleman 4 College-evaluatie: Methodologie II 6 Sociologie in de media 7 Thuis bij Henk de Vos 8 Bindend studie advies 10 Afgestudeerden 10 Ingezonden: Faculteitsraad 21

MAATSCHAPPIJ & POLITIEK

Met pijn in het hart neem ik afscheid van mijn geliefde SoAP en gewaardeerde redactie, met angst en beven zie ik het zwart/witte gat tegemoet...

Nienke Bos

Colofon SoAP (Sociologisch Antropologisch Periodiek) Jaargang 37, nummer 4, november 2006 Drukwerk: Copyright Verzending: RuG Redactie: Joëlla Angenent, Jouri Bakker, Jurre van den Berg, Pieter van der Bij, Nienke Bos, Maria van den Brink, Astrid van Dijk, Mart Duitemeijer, Michiel Emmelkamp, Nathalie Feitsma, Matthias Frankema, Anne Liemburg, Saraï Sapulete, Tinka Veldhuis, Marlou Visser, Marlijn de Vries, Michiel Vrijhof, Lisan Wieringa.

Contact: SoAP_Groningen@hotmail.com Vakgroep Sociologie t.a.v. ‘SoAP’ Grote Rozenstraat 31 9712 TG Groningen

2

SOAP | NOVEMBER 2006

Nieuw kabinet: met of zonder Rita Verdonk? 12 Celebrities in politics 13 Hikikomori 14 Wat stemt de socioloog? 15 Sharia en de westerse samenleving 16 Censuur in Azië 17

SOCIËTAS

In dit katern krijgt studievereniging Sociëtas de ruimte om haar nieuws te presenteren.

Nieuws van Sociëtas 18-19

KUNST & CULTUUR

Ingezonden: Desolate cultuurdragers 11 Internationale studenten aan de RuG 20 Kunst in de vakgroep: Jurre van den Berg 22 Tip van de alumnus: trek de volkstuin in! 23 Recensie: Johan in Vera 24 Station & stadsbalkon 25

OPINIE

Twistpunt: Islamisering in Nederland? 26 Betoog: De kracht van de democratie 28 Column: Wordt Marianne Thieme de Noach? 29 Column: De Gouden Kooi 30

OVERIG

Redactioneel 2 Colofon 2 Advertentie 31 Inhoudsopgave 2 Achterkant: Mira Levi 32

SOAP | NOVEMBER 2006

3

VAKGROEP INTERVIEW

Idealisme, activisme en kapitalisme Alumnus Bert Bieleman is directeur van onderzoeksbureau INTRAVAL

Alumnus Bert Bieleman koos uit idealisme voor sociologie en streed als student tegen collegegeldverhoging en voor een scriptiebegeleidingssysteem. Tegenwoordig is hij directeur van onderzoeksbureau INTRAVAL.

Marlou Visser Bert Bieleman is naast alumnus van de vakgroep Sociologie in Groningen aan de vakgroep verbonden als opdrachtgever / begeleider van een leeronderzoek voor 3e, en 4e jaars studenten, en daarbij de oprichter van het succesvolle onderzoeksbureau INTRAVAL. Waarom heeft u indertijd voor de studie sociologie gekozen?

Eigenlijk uit idealisme. Ik heb eerst een jaar economie gestudeerd, maar bij die studie bleek je toch niet echt de samenleving te kunnen veranderen. Ik interesseerde me echt meer voor hoe een samenleving in elkaar zat, en zo kwam ik automatisch bij sociologie uit.

Destijds was de studie groter, sociologie was een subfaculteit met verschillende vakgroepen, en er waren minstens honderd eerstjaars.

Je deed er ook langer over dan tegenwoordig, de studie duurde minstens zes

4

SOAP | NOVEMBER 2006

jaar en een studietijd van acht jaar was niet ongewoon.

Wat vindt u van hoe de studie nu is ingericht?

Nu vind ik de studie eigenlijk te kort.

Daardoor leren studenten te weinig essentiële dingen, ze krijgen te weinig diepgang mee. Ik merk dat studenten die nu afstuderen minder weten dan studenten die tien jaar geleden afstudeerden. Daarbij is het abstractieniveau te laag, er wordt te weinig aandacht besteed aan bijvoorbeeld logica en methodologievakken, en dit zijn toch wel essentiële onderdelen. Dat is jammer voor werkgevers, maar vooral voor de studenten zelf. Inmiddels weten we dat dat zo is, dus kunnen we er rekening mee houden dat afgestudeerden veel nog moeten leren op de werkplek.

Vroeger hadden studenten ook meer tijd voor bijvoorbeeld extra bijvakken, gewoon omdat ze iets interessant vonden. Nu is daar eigenlijk geen tijd meer voor.

Sociologie is nu eigenlijk minder een wetenschappelijke studie dan vroeger, het lijkt meer een soort HBO-opleiding te zijn geworden.

“Sociologie lijkt meer een soort HBO-opleiding te zijn geworden” Heeft u naast uw studie nog in commissies en dergelijke gezeten?

Ja, ik heb in de onderzoekscommissie, het vakgroepbestuur medische sociologie en de subfaculteitsraad gezeten. Met deze laatste hebben we nog gestreden voor een systeem voor scriptiebegeleiding, omdat studenten heel wisselend werden begeleid bij het schrijven van hun scriptie. Docenten waren daar erg tegen, het plan is er dan ook niet doorgekomen omdat studenten geen meerderheid hadden.

VAKGROEP

Wat is het meest opvallende uit uw studietijd dat u zich nog kunt herinneren?

We hebben ooit met een hele groep studenten het academiegebouw bezet. Dat was volgens mij de laatste keer dat het gebouw echt dag en nacht bezet werd door studenten. We deden dat omdat het collegegeld nogal fors omhoog ging, als ik het me goed herinner van 500 naar 1000 gulden per jaar.

kwaliteit soms meer inzet verlangt, de een is nu eenmaal sneller dan de ander. Wat studenten nu wel veel beter kunnen dan twintig jaar geleden, is presenteren. Twintig jaar geleden moest je een student echt niet vragen om een powerpointpresentatie te houden, dat konden de meesten niet. Goed schrijven is tegenwoordig ook echter nog altijd een probleem, terwijl dat voor een onderzoeker een hele belangrijke vaardigheid is.

Uiteindelijk bleek dat Nova geen poot had om op te staan en is het met een sisser afgelopen. Overigens lijkt de hele gebeurtenis niet slecht te zijn geweest voor ons bureau.

Bert Bieleman is een van de drie medewerkers van bureau INTRAVAL die het project Criminaliteit en Veiligheid begeleiden. Dit is een project dat in het derde studiejaar gegeven wordt. Dit jaar is het thema Coffeeshops.

Bureau INTRAVAL is een onderzoeksbureau dat beleidsonderzoek uitvoert en beleidsadviezen uitbrengt. Het bureau is gespecialiseerd in verslaving, jeugd, leefbaarheid en welzijn. Ze hebben verschillende opdrachtgevers in heel Nederland en daarbuiten. Bij bureau INTRAVAL werken tien tot twaalf vaste medewerkers.

Nu bent u aan de vakgroep verbonden als opdrachtgever. Hoe is dat?

Ik ben niet echt verbonden aan de vakgroep, wij bieden een leeronderzoek aan. Dit doen wij omdat we vinden dat er binnen de studie te weinig ervaringsonderdelen zijn, we willen laten zien hoe de praktijk werkt. Daarnaast willen we bij INTRAVAL op de hoogte blijven van de studenten sociologie, we willen weten hoe studenten sociologie zich ontwikkelen. We gebruiken de studenten overigens niet als goedkope arbeidskrachten, maar zetten speciale projecten voor ze op. We doen dit al een aantal jaar, meestal bedenken we samen met de docent een extra project dat studenten kunnen uitvoeren. De docent doet de beoordeling.

Nu bent u directeur van onderzoeksbureau INTRAVAL, dat onlangs haar 20-jarig jubileum vierde. Hoe is dat zo gegaan?

In 1982 ben ik afgestudeerd, waarna ik een paar jaar via de universiteit onderzoek heb gedaan. Daar was echter in die tijd weinig werk, en omdat ik als onderzoeker wilde werken ben ik met een studiegenoot die enkele jaren later is afgestudeerd zelf een bureau begonnen. Dat was nogal abnormaal voor die tijd, voor jezelf beginnen was kapitalistisch en dat kon natuurlijk niet! Op een gegeven moment ben ik met INTRAVAL in het drugs- en jeugdonderzoek terecht gekomen, later hebben we ons ook gespecialiseerd in overlast en leefbaarheidsonderzoek.

Waar zijn jullie op dit moment mee bezig?

Momenteel zijn we onder meer bezig met een onderzoek naar veelplegers in tien gemeenten, we bekijken en beoordelen de verschillende nazorgtrajecten. Daarnaast voeren we doelgroepanalyses van dak- en thuislozen in verschillende gemeentes uit en evalueren we gebruiksruimtes. Ook zijn we bezig met monitoren over veelplegers, huiselijk geweld, daklozen en verslaafden, rookvrije werkplekken en de verkrijgbaarheid van tabak en alcohol voor jongeren. We doorlichten goede doelen en de kunsthandel en letten daarbij op gevoeligheid voor (georganiseerde) criminaliteit.

En, heeft het geholpen?

Nee, dat heeft het helaas niet. Kijk maar naar hoeveel collegegeld studenten tegenwoordig moeten betalen…

Wat vindt u van de huidige studenten sociologie?

Wat mij opvalt is dat studenten nu, in vergelijking met studenten van tien jaar geleden, minder weten en ook minder vaardigheden hebben. Dat is ook niet zo gek omdat de studie nu korter duurt en studenten minder tijd hebben. Wat ik merk is dat ze bijvoorbeeld minder goed kunnen interviewen, en ze hebben ook minder goed de basisvaardigheden als statistiek en methodologie onder de knie. Wat me daarnaast opvalt is dat studenten zo weinig noteren! En ze zijn zo gefocust op uren….

Als er twintig uur voor staat, is dat hoeveel ze er maximaal in stoppen. Terwijl een goede

Personalia Naam: Bert Bieleman Geboren: 28-05-1956 Geboorteplaats: ‘s Heerenberg Verliefd, verloofd, getrouwd: Woont samen met sociologe Sociologie gestudeerd: 1976-1982

“We hebben ooit met een hele groep studenten het academiegebouw bezet, omdat het collegegeld omhoog ging” Wat is het meest opzienbarende onderzoek dat jullie in de tijd hebben uitgevoerd?

Een van de meest aansprekende onderzoeken die we hebben gedaan, is een onderzoek naar cocaïne in Rotterdam, Barcelona en Turijn.

Op basis van ons onderzoeksplan werd in de drie steden door lokale teams onderzoek gedaan. Dit onderzoek is een mooi voorbeeld van het combineren van kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden. Er werd tevens samengewerkt met de RuG, Tom Snijders en Marinus Spreen, voor het ontwikkelen van nieuwe methoden om de omvang van drugsgebruikers te schatten.

Een onderzoek dat veel publiciteit heeft gehad, is een rapport uit 2000 naar coffeeshops in Nederland. Het programma Nova was hier nogal negatief over en sleepte er van alles bij. Dat is uiteindelijk op een spoeddebat in de Tweede Kamer uitgedraaid.

“Een eigen bureau beginnen was kapitalistisch en dat kon natuurlijk niet!”

Het INTRAVAL-kantoor aan de St. Jansstraat We doen ook nog een thermometer over de beleving van de binnenstad van Groningen, en onderzoeken de XTC aanpak in Nederland. In Heerlen onderzoeken we cameratoezicht, in Venlo het coffeeshopbeleid, en in Groningen-Zuid doen we nog een huis-aan-huis-onderzoek over schoon, heel en veilig. We evalueren verder een project voor jongeren in Vinkhuizen, en we zijn ook nog bezig met een evaluatie van de samenwerking bij de aanpak van slachtoffers van huiselijk geweld. Daarnaast doen we in Rotterdam nog twee projecten over probleemjongeren.

De laatste vraag: wat gaat u stemmen op 22 november?

Ik stem op de Partij van de Arbeid. Uit solidariteit. Zaken als AOW en de hypotheekrente-aftrek zijn nu niet rechtvaardig geregeld. De sterkste schouders moeten de zwaarste lasten dragen.

SOAP | NOVEMBER 2006

5

VAKGROEP

COLLEGE-EVALUATIE

Colleges methodologie en dataverzameling II kunnen niet altijd boeien

Bij sommige colleges van dhr. Popping worden de studenten erg betrokken.

Nathalie Feitsma Dinsdagochtend rond de klok van elf druppelt een handje vol studenten de Gadourekzaal binnen om het college 'methodologie en dataverzameling II' bij te wonen. Hooguit vijfentwintig studenten, voornamelijk tweedejaars, maar ook enkele derdejaars bevolken de collegezaal. Met enige desinteresse horen zij het college aan, waarin één van de vele methoden voor het doen van onderzoek uiteengezet wordt.

Cursus Het vak methodologie en dataverzameling II is een vervolg op het gelijknamige vak zoals dat in het eerste jaar gegeven wordt. Bij dit geval gaat het specifiek om kennis en vaardigheden over de wijze waarop men informatie (data) over maatschappelijke verschijnselen kan vergaren.

De negen colleges, die gegeven worden door dr. Roel Popping, behandelen de mogelijkheden voor het verzamelen als ook het analyseren van gegevens. Hoewel het eerste college nog vrij algemeen was en vragen behandelde als: "wat is methodologie en wat voor soorten onderzoek zijn er mogelijk?", waren de daarop volgende colleges specifieker van aard en veelal gericht op één onderzoeksmethode.

Tekstanalyse nam binnen de colleges een prominente plaats in. Naast de betekenis en het toepassingsmogelijkheden van deze methode, werd ook uit de doeken gedaan hoe een tekstanalyse uitgevoerd moet worden met behulp van een simpel computerprogramma.

Verder richten de colleges zich op het doen van kwalitatief onderzoek en de

6

SOAP | NOVEMBER 2006

wijze waarop de data die met dit soort onderzoek verkregen wordt, verwerkt kan worden. Het open interview en het gebruik van informanten om kwalitatieve data te verzamelen kwamen hierbij aan de orde. De voors en tegens en de problemen waar je tegen aan kunt lopen tijdens een (open) interview, werden tijdens het college breed uitgemeten. Helaas was dit grotendeels stof die ook in het eerste jaar behandeld is, waardoor dit college op weinig sympathie van de studenten kon rekenen.

Eén van de hoogtepunten met betrekking tot de methodologiecolleges is waarschijnlijk het college over observatie en het maken van (veld)notities geweest. Dit onderwerp is ten dele zelf door de studenten aangedragen als een interessant onderwerp waarover zij graag meer wilden weten.

Hierbij verwezen zij naar het onderzoek van Carlijne Philips over vakantiegemeenschappen (2005). De interesse die de studenten voor dit onderwerp hebben, bleef gehandhaafd, zelfs nadat de minder leuke kanten zoals eenzaamheid en problemen met het maken van notities werden belicht.

De cursus bestaat uit hoorcolleges en de zelfstudie van artikelen opgenomen in een klapper en vier artikelen die via internet beschikbaar zijn. Daarnaast vormen de sociologische testuren, die dit jaar verplicht zijn gesteld voor de eerste- en tweedejaars studenten, ook een onderdeel van het 'methodologiecollege'. Dit houdt in dat je pas studiepunten voor het vak kunt krijgen als je het tentamen hebt gehaald en hebt deelgenomen aan de testuren.

Bij de testuren werk je als respondent mee aan meerdere onderzoeken

van onderzoekers binnen de opleiding sociologie. Het idee achter de testuren is dat je als socioloog zelf ervaart hoe het is om respondent te zijn en vragenlijsten in te vullen. Daarnaast leveren de testuren een berg aan onderzoeksgegevens op voor vele uren onderzoeksplezier.

De klapper bevat zowel Nederlands- als Engelstaligeliteratuur. Deze literatuur sluit relatief goed aan op de stof die behandeld wordt in de colleges. Naast artikelen die ingaan op verschillende wetenschapsvisies en soorten onderzoek die er bestaan, is er ook een grote hoeveelheid aan artikelen opgenomen over tekstanalyse en het doen van participerend onderzoek.

Verder behandelden de artikelen ondermeer onderwerpen met betrekking tot kwalitatief onderzoek, experimenten en de ethische kant van onderzoek. De totale studielast van de cursus komt uit op 5 EC. Opinie Navraag onder de studenten leert dat de cursus niet altijd even positief wordt beoordeeld. Tijdens de colleges werd soms stof behandeld die reeds bij methodologie I ter sprake was geweest, zoals de verschillende soorten onderzoek die er bestaan, de empirische cyclus als ook de wijze waarop het open interview uitgevoerd zou moeten worden. De colleges konden daardoor niet altijd boeien, ook omdat de colleges soms langdradig waren.

Daarentegen waren er ook colleges waarbij de student meer betrokken werd bij het onderwerp. Een goed voorbeeld hiervan is het college waarin werd ingegaan op de problemen die zich voor kunnen doen tijdens of na afloop van een observatie. Tijdens dit college werd een film getoond, zonder geluid, waarna het de bedoeling was dat de studenten analyseerden wat zij gezien hadden. Het bleek vrij moeilijk om de situatie te beschrijven zonder je persoonlijke waarden, meningen en vooroordelen bij de analyse te betrekken. Een geheel waardevrije observatie zal dan ook niet mogelijk zijn. Het college over participerende observatie kon eveneens op positieve reacties rekenen. Na afloop van het college merkte een student op dat de mogelijkheid om zelf ooit participerend onderzoek te kunnen doen één van de redenen is om sociologie te blijven studeren.

Over het geheel genomen is het college methodologie een nuttig vak, vooral voor diegenen die van plan zijn later onderzoek te gaan doen. Desalniettemin is de stof relatief droog en kunnen de colleges helaas niet datgene toevoegen waardoor de interesse van de student voor methodologie gewekt wordt.

VAKGROEP

SOCIOLOGIE

IN DE MEDIA

Van een onttoverde wereld en een Canarisch drama tot bedrog in het amateurvoetbal zijn clubscheidsrechters makkelijker te overreden om een kaart niet op te nemen in het wedstrijdformulier dan de onafhankelijke scheidsrechters bij het professionele voetbal.

De sociologe Lotje de Vries haalt in NRC Handelsblad (28-09-2006) fel uit naar de Nederlandse overheid. Ze beticht de overheid van een gebrek aan visie en discussie over illegale migratie. Dit in het kader van de duizenden verdronken vluchtelingen bij de Canarische eilanden.

Vries ziet een Overtreding op Johan Cruijff levert Nederlands Elftal De belangrijke aanleiding voor strafschop op tijdens de WK-finale van 1974 de huidige migratiestroom in het feit dat de visserij door teruglopende Nathalie Feitsma vangsten in een crisis verkeert. Verder wijst Het combinatiemodel is een utopie. Er zijn ze er op dat de welvaartsverschillen tussen nauwelijks mannen en vrouwen die samen de Afrika en Europa dermate groot zijn dat kost verdienen, de zorg voor de kinderen op mensen zullen blijven komen. Het is daarom zich nemen en huishoudelijke taken eerlijk van belang dat Nederland zijn verdelen, zo meldt De Volkskrant (14-09- verantwoordelijkheid als EU-lidstaat neemt 2006) in een interview met de sociologe en op zoek gaat naar structurele oplossingen.

Brinkgreve en oud-hoogleraar Te Velde. Dit "Zolang tegenhouden aan de grens de enige interview werd gehouden naar aanleiding van oplossing is die we in Europa kunnen de publicatie van het boek 'Wie wil er nog verzinnen, zullen mensen illegaal blijven moeder worden?'. In het boek halen komen en sterven er velen naamloos".

Brinkgreve en Te Velde uit naar het De socioloog Stef Aupers meldt in het NRC emancipatiemodel, waarin geen rekening gehouden wordt met de verschillen tussen “Geluk is een kwestie van mannen en vrouwen. "Voor verreweg de je best doen” meeste vrouwen staat het moederschap nummer een. Ze werken wel graag, maar ze doen het er doorgaans een beetje bij. Voor mannen is het precies andersom, Als we dat Handelsblad (03-10-2006) dat de wereld feit blijven negeren, doen we onszelf en onttoverd is. Hij zegt dit naar aanleiding van vooral de vrouw tekort". Het is de schrijvers zijn onderzoek naar het online rollenspel een doorn in het oog dat beleidsmakers en World of Warcraft. Uit het onderzoek blijkt politici zich blijven vastklampen aan het dat populaire online-werelden nuttig zijn. combinatiemodel en daarmee impliciet niet "Het is een bloedserieuze omgeving, waarin willen erkennen dat mannen en vrouwen wordt gestreden om macht, eer en status. (...) andere prioriteiten hebben.

De spelers beschrijven zichzelf als nuchter.

Ze denken niet dat ze in werkelijkheid een Eén van die andere prioriteiten die mannen magiër zijn. Maar ze hebben wel interesse wellicht meer onderschrijven dan vrouwen voor betovering en magie. Die is in ons betreft het voetbal. De socioloog Bram Has dagelijks leven verdwenen." heeft in opdracht van de KNVB drie seizoenen onderzoek gedaan naar het aantal Dat de onttovering van de wereld op geregistreerde overtredingen in zes KNVB- meerdere onderwerpen van toepassing is, districten van het amateurvoetbal (Het bewijst Aupers in een artikel in De Parool, 06-10-2006) . Uit het onderzoek is Volkskrant (13-09-2006). In dit artikel legt hij gebleken dat bij standaardelftallen een verband met de onttovering van de aanzienlijk minder kaarten buiten de boeken wereld en het bestaan van complottheorieën. blijven dan in het lagere voetbal. Blijkbaar Volgens Aupers scheppen complottheorieën

orde in een steeds ondoorgrondelijker wereld en vervullen daarmee een religieuze functie.

Hij gaat zelfs zover dat hij het geloof in complotten bestempeld als religie voor atheïsten.

De bereidheid van mensen om te geloven in complottheorieën hangt, aldus de socioloog, in de eerste plaats samen met een toenemende twijfel over de status van kennis.

In de tweede plaats hangt dit samen met het feit dat sociale, economische en technische systemen steeds meer als ondoorgrondelijk ervaren worden. "Overheden lijken zich te vermenigvuldigen in tal van reguliere en clandestiene organisaties die - wie weet meeluisteren met elk telefoongesprek op deze planeet." De scepsis die er bestaat over de status van kennis en de ondoorgrondbaarheid van bepaalde systemen, leiden ertoe dat mensen hun heil zoeken bij complottheorieën.

De complottheorie functioneert dan als zingevingsysteem en vervult zo als het ware een religieuze functie.

Hoe multicultureler een gemeenschap, hoe lager het sociaal vertrouwen. Dat zegt de Amerikaanse socioloog Robert Putnam in de Financial Times, na onderzoek in veertig Amerikaanse steden. In de meest diverse steden hadden burgers minder vertrouwen in andere bevolkingsgroepen, maatschappelijke instituties en etnische verwanten.

Eens in de zoveel tijd duikt het weer op: een pleidooi voor een nieuw politiek programma, met als uitgangspunt niet de burger rijker maar gelukkiger maken. Dit maal is de prediker Arjo Klamer, in NRC Handelsblad (14-10-2006). Klamer is hoogleraar Economie van Kunst en Cultuur aan de Rotterdamse Erasmusuniversiteit. “Geluk lijkt een individuele zaak. Maar de overheid kan ertoe bijdragen dat burgers gelukkiger worden, bijvoorbeeld door grotere gelijkheid na te streven en deskundigheid in ere te herstellen.” Waar kennen we dat verhaal van?

Die vraag is nog niet beantwoord of de naam van ‘geluksprofessor’ en socioloog Ruut Veenhoven wordt alweer aangehaald. De moraal van het verhaal is helder: geluk in de zin van ‘je goed voelen’ is niet zozeer een kwestie van consumeren. “Ik voel me goed als ik een positieve bijdrage weet te leveren aan het huiselijk leven, wanneer ik iets voor een vriend kan doen, of wanneer ik maatschappelijk iets weet bij te dragen. Als dit stuk op een of andere manier niet goed blijkt te werken, voel ik me niet zo goed.

Kortom, geluk is een kwestie van je best doen.” aldus Klamer.

SOAP | NOVEMBER 2006

7

VAKGROEP

THUIS

BIJ...

HENK

DE

VOS

Een kijkje in de gemeenschap van Henk de Vos

Henk de Vos woonde eerst in Groningen maar nu in Utrecht en vindt die stad leuker: “Ik wilde wel eens wat anders”

Tinka Veldhuis & Saraï Sapulete Voor deze 'Thuis bij…' reizen we af naar het midden van het land, Utrecht, om te beoordelen hoe hecht de gemeenschap van Henk de Vos is. Zodra we de wijk Tuindorp binnenlopen komt het gemeenschapsgevoel ons tegemoet: een man sjouwt niet alleen zijn eigen, maar ook de kliko van de buurman achter zich aan. Altruïsme ten top.

We worden binnengelaten door Henk de Vos, die nog even snel wat af moet maken en ons vraagt vast te gaan zitten. Op ons gemak nemen we de kamer in ons op. Een boekenkast vol romans, een piano en aan de muur de schilderkunst van mevrouw De Vos. De koffie staat te pruttelen en wij beginnen aan ons vraaggesprek.

Waarom woont u hier?

Ik ben tien jaar geleden verhuisd, daarvoor woonde ik in Groningen, alleen. Een poosje daarvoor ben ik gescheiden. Toen ontmoette ik mijn huidige vrouw, zij woonde in Utrecht.

Twee jaar later hebben we dit huis in Utrecht gekocht.

8

SOAP |

NOVEMBER

2006

Is uw vrouw ook socioloog?

Nee, zij heeft kunstacademie gedaan en is nu lerares CKV (cultureel kunstzinnige vorming) op een gymnasium in Gorinchem, meer naar het zuiden.

U heeft het vaak over de nadelige gevolgen van het scheiden van wonen en werken, maar u woont zelf in Utrecht en werkt in Groningen? Hoe verklaart u dat?

Ja, ik kan daar dus heel goed over praten, haha. De gevolgen van het scheiden van wonen en werken is dat de kans op het ontwikkelen van een gefragmenteerd netwerk groter is. Er is dan geen overlap tussen deze netwerken.

Het is toch juist gunstig om verschillende netwerken te hebben, wat Granovetter de strength of weak ties heeft genoemd, dus is het juist dan niet een voordeel?

O ja, weak ties. Die zijn vooral belangrijk bij het vinden van informatie, maar je hebt meer nodig dan informatie. Voor het zoeken van een baan, ja, dan is het wel handig. Maar je moet werk en privé niet altijd gescheiden willen houden. Je kunt dan bijvoorbeeld

dingen die je meemaakt alleen bespreken met mensen waar je dat mee beleeft, het is minder een geheel. Ik heb hier vrienden, maar als ik die iets over mijn werk wil vertellen, moet ik heel veel uitleggen, andersom is het ook weer een heel andere wereld.

Maar vindt u dat dan vervelend?

Ja, ik denk dat dat een nadeel is. Het is niet bevorderlijk voor de gemeenschap.

Hoe staat het met de gemeenschap in deze buurt?

Dit is een aardige buurt, de mensen zijn makkelijk in het leggen van contacten.

Iedereen kent iedereen. Er is niet veel sociale controle, dat valt wel een beetje tegen, maar er worden wel dingen georganiseerd. Er zijn bijvoorbeeld straatfeesten en laatst hadden we hier op een zondagmiddag een straatborrel van vier uur 's middags tot laat in de avond.

Bent u zelf, als actief voorvechter van de gemeenschap, ook actief in het buurtleven?

Niet echt. Eten met de buren en regelmatig

VAKGROEP

THUIS

BIJ

... HENK

DE

VOS haha. Als je ergens werkt, ben je eigenlijk altijd in een competitieve omgeving.

Zou een hechtere gemeenschap binnen de faculteit daarom moeten leiden tot betere kwaliteit?

Ja, dat denk ik wel.

Waarom heeft u van de vakgroep sociologie dan geen gemeenschap gemaakt?

Daar zijn wel voorwaarden voor nodig, zoals langdurige relaties, wederzijdse afhankelijkheid, elkaar goed kennen. Je moet wel meer zijn dan collega's.

“Ik denk niet dat ik goed bij de Universiteit van Utrecht zou passen” wat drinken doen we wel. Verder worden de straatfeesten meestal hier bij ons in huis georganiseerd.

Dat we regelmatig straatfeesten hebben, is toevallig zo gegroeid.

Toen wij hier kwamen wonen hebben we de straat uitgenodigd.

Eén van de gespreksonderwerpen was dat er al een poos geen straatfeesten meer werden gehouden.

Toen hebben we het weer ingesteld en zijn de voorbereidende vergaderingen op gang gekomen.

Heeft u kinderen?

Ik heb zelf twee kinderen, een tweeling, een zoon en een dochter. En ik heb vijf kleinkinderen, mijn zoon heeft drie zoons en mijn dochter twee meisjes. Mijn dochter woont hier niet ver vandaan, in Naarden, de meisjes komen hier dus zo nu en dan logeren.

Groningen of Utrecht?

Ik vind het nu in Utrecht leuker. Ik heb een hele tijd in Groningen gewoond en wilde wel eens wat anders.

Zou u volgens uw eigen theorie niet beter aan de Universiteit Utrecht kunnen werken?

Ik denk dat ik daar niet zo goed pas. De sociologen daar doen andere dingen dan ik.

Dat wordt ook bevestigd door dat ze nooit hebben gesuggereerd dat ik daar zou kunnen doceren. De dingen die ik doe worden daar niet gedaan, maar ze hebben ook niet het idee dat het zou moeten. De Rational Choice Theory en Game Theory, ik vind dat niet meer zo interessant. En dat is zwak uitgedrukt. Ik heb er vroeger wel in geloofd, toen ik nog jonger was. Ik denk dat het geen geschikte benadering is, laten we het daarop houden.

Hoe bent u bij deze richting gekomen?

Jaja, dat is wel interessant. Dat komt zelfs voor een deel voort uit de economische

benadering van de Rational Choice Theory, dat is het gekke. De economische welvaartstheorie gaat er over wat wenselijk is. En voor wat economisch wenselijk is hebben economen het model van de markt.

Dit is wel een mooi idee, dat mis ik bij sociologie. Bij sociologie is er niet iets ingebakken van een model van een sociologisch gezien wenselijke toestand van de maatschappij. En dat is jammer, want het economische model is veel te beperkt als je bedenkt dat mensen meer nodig hebben dan geld alleen. Sociologie zou een model voor de sociale welvaart moeten bieden. Hier gaat het dus om of mensen op status gericht zijn of gemeenschapsgedrag vertonen.

Waar bent u momenteel mee bezig?

Momenteel ben ik betrokken bij het LifeLines onderzoek. Dit is in samenwerking met onder andere het UMCG, een groot onderzoek. Het gaat bijvoorbeeld over waarom sommige mensen gezond blijven en anderen ziek worden. Mensen tussen de 35 en 50 worden gevolgd tot ze doodgaan, maar ook hun kinderen en ouders worden gevolgd. Er wordt gemeten of ze statuscompetitief- of gemeenschapsgedrag vertonen en of ze hierin afwijken of overeenkomen met anderen. Verder wordt het stressniveau gemeten en uiteraard de gezondheid.

Wat vindt u leuker, onderwijs of onderzoek?

Ik vind het allebei leuk en het hangt onlosmakelijk met elkaar samen. Om goed te kunnen onderwijzen moet je op de hoogte blijven van wat anderen doen. Je wilt de nieuwste dingen vertellen. Ik vind onderwijs en onderzoek allebei geweldig. Ik had al gauw in de gaten; ik ben hier precies op mijn plek.

Wat vindt u van het niveau van de studenten in Groningen?

Ja..dat..ehm.. Daar heb ik niet zo'n goed oordeel over. Waar moet ik dat aan afmeten?

Ik vind de studenten altijd erg geïnteresseerd.

Ik ben wel eens wat teleurgesteld over sommige tentamens. Ik weet zo niet wat het echte niveau is. Tegenwoordig wordt er veel minder gelezen dan vroeger. Studenten lezen weinig wat ze niet verplicht moeten lezen. Je moet na deze opleiding toch eigenlijk vrij veel weten over de maatschappij. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt niet alleen bij de faculteit, maar ook bij de studenten.

Welke boodschap wilt u de studenten nog meegeven?

Je bent zelf als eerste verantwoordelijk voor je studie, de opleiding is hierbij een hulpmiddel.

Hebben de hoogleraren in Groningen veel stress? En hoe zit het met de statuscompetitie?

Ja, veel hoogleraren hebben hoge stressniveaus.

In Groningen valt het mee met de statuscompetitie, hier ga ik verder geen namen noemen, Henk de Vos met de schilderijen van zijn vrouw

SOAP | NOVEMBER 2006

9

VAKGROEP

BINDEND

STUDIE-ADVIES

AFGESTUDEERDEN

Het bindend studie-advies: middel of kwaal?

Een inventarisatie van een angstgegner Pieter Jan van der Bij Op de ene universiteit hebben studenten slapeloze nachten en bekwamen ze zich plichtmatig in de rekenkunde, op de andere gaan ze al fluitend door hun studietijd heen.

Het verschil? Het bindend studie-advies (BSA). Van de SoAP wilden we hier wel eens het fijne van vinden en kwamen al snel terecht bij dhr. Rob van den Ouwerkerk.

Hij is hoofd Facultaire Dienst Onderwijs en beleidsmedewerker bij de faculteit GMW. Recentelijk analyseerde hij het resultaat en de voor en nadelen van het bindend studie advies in Leiden. Maar allereerst een paar gegevens, wist je dat….

- Vooral de RuG nog verzet toont tegen het gedwongen wegsturen van 'slechte' studenten?

- Hogescholen al jaren stilzwijgend werken met een bindend studie-advies?

- Studenten die in het eerste jaar minder dan 40 ECTS halen vaak niet meer afstuderen?

- Het BSA in Leiden tot betere resultaten leidde?

- Het BSA in Amsterdam (UvA) niet tot betere resultaten leidde?

SoAP stelde zoals gezegd enkele vragen aan dhr. van den Ouwerkerk over het bindend studie-advies.

Meneer van den Ouwerkerk, om maar gelijk met de deur in huis te vallen, waarom is een bindend studie-advies eigenlijk nodig? Zijn studenten niet oud en wijs genoeg om zelf hun verantwoordelijkheden te nemen?

“Studenten zijn deels oud en wijs genoeg om hun eigen prioriteiten te zetten, maar een duw in de rug kan soms best behulpzaam zijn. De resultaten hebben dit ook uitgewezen. De gedachte in Groningen bij het college van bestuur is echter dat er ook andere middelen zijn om studenten aan te sporen.”

In Leiden leidt het bindend studie-advies tot betere resultaten, in Amsterdam niet. De RuG verzet zich er nog tegen U spreekt over resultaten, zijn er bewijzen dat er verbeteringen optreden door het bindend studie-advies, hoe is dit in Leiden eigenlijk gegaan?

“In Leiden zien ze een rendementsverhoging, het bindend studie-advies lijkt daar dus te helpen maar dat wil niet zeggen dat andere

10

SOAP | NOVEMBER 2006

dingen ook niet zouden helpen. Op GMW bij Psychologie is hier ook ervaring mee en ook daar lijken mensen door een bindend studie advies harder te gaan studeren. Mensen zijn daar namelijk harder gaan studeren nadat er eisen werden gesteld. Bijvoorbeeld het halen van bepaalde vakken voor er aan het tweede jaar kon worden deelgenomen.”

Propedeusebul J.C. Admiraal, W. Bantema, K.H. Begall, H.I. de Bok, O.V. Boneschansker, R.B. Buffinga, O.W. van Diggele, A.M. van Dijk, T. Drukker, R. Flier, J. van Geffen, M.C. Graaf, N. Heijne, T.D.A. Horsten, F.P. Heynemann, H. v.d. Iest, R. Rijpma, V.M. Rings, J.S. Rook, K. Steenbergen, M.P. Timmers, L.W. Top, F.J.R. Visser, T.S. Warmsels, A.D. Wiersma, M.F. Zwaan

Bachelorbul G.J. Huitsing M.M. Jokhan J. Kempe A. Munniksma S. Sapulete T.M Veldhuis T. Zuithoff Vindt u dat er ook nadelen aan het bindend studie-advies zitten?

“Als een bindend studie-advies te streng is geef je studenten eigenlijk niet de kans om te wennen aan hun nieuwe omgeving.

Bijvoorbeeld om hun draai te vinden in de nieuwe omgeving en een sociaal leven op te bouwen. Als je deze uitselecteert hoeft dit niet handig te zijn omdat ze na deze periode van gewenning bijvoorbeeld wel in staat zouden kunnen zijn de opleiding gewoon af te maken.”

Maar vindt u zelf een bindend studie-advies nodig, universiteiten draaien toch al jaren prima zonder een dergelijk advies?

“Nou, er zijn zeker andere mogelijkheden om studenten te motiveren, maar het kan handig zijn studenten met een bindend studie-advies op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Het hoeft echter niet snel zover te gaan om tegen studenten te zeggen dat ze op moeten houden met hun studie.”

Tot slot een wat persoonlijke vraag: Als u nu op dit moment student was zou u dan blij zijn met het bindend studie-advies en zou u het nodig hebben gehad denkt u?

“Volgens mij heb ik een soort bindend studieadvies gekregen, toen ik nog economie studeerde en niet door het eerste jaar heen kwam zeiden ze dit gaat niet werken, maar het was niet direct bindend. Je hoeft studenten niet direct uit te sluiten, maar je mag ze soms wel op hun verantwoordelijkheden wijzen. Te rigoureus hiermee te werk gaan lijkt me echter niet verstandig, omdat je als universiteit niet alleen maar uit moet zijn op het behalen van goede resultaten.”

Master- of doctoraalbul J.J. Sijtsema F.S. Tinga A.M.J. Bolks K.J. v.d. Kooi R.G. Defourny J.M.J. Deijkers B. Hooiveld M.P. v.d. Griendt S.M. Schepman M. Dirks R.C. Bakker A. Goldsteen M. v. Eck J. v.d. Waal C. de Vries S. Hamstra C. Tröster M. Keen J.H.B. Oosterlaar M. Kolstein P. Visscher A.M. v.d. Niet D.K. Wolthuis M. Jansen Wij wensen allen veel succes in hun verdere sociologische carriere!

KUNST & CULTUUR INGEZONDEN

STUK

Desolate cultuurdragers

“De grijze Donau stroomt zacht kabbelend richting Kroatië”

Tim Baas "Die Petöfi was dronken van opportunisme en alcohol." Júlia houdt er niet van om de geschiedenis te verdraaien.

Op een oude man na zijn we de enige aanwezigen in Klub Szoda. Met een glas palinka in zijn rechterhand kijkt hij met een somber gezicht naar buiten. De straten zijn uitgestorven. Op zondag zwijgt men in Boedapest.

Hartstochtelijk vertelde ik Júlia over de heldendaden van Sándor Petöfi. De dappere dichter leidde met drie andere Hongaren op 15 maart 1848 een opstand tegen het bewind van de Oostenrijkse keizer Frans Jozef.

Júlia's reactie op mijn enthousiaste verhaal sprak boekdelen. Helaas voor de moedige Magyaren mislukte de revolutie. Petöfi sneuvelde op het slagveld. "15 Maart is nu een nationale feestdag in Hongarije. Is het niet geweldig? We vieren dan de poging tot een revolutie," vult Júlia me ironisch aan.

Oh. Ik blader verder in mijn reisboekje en tref een hoofdstuk over de Romeinen aan.

De Globus Reisgids Boedapest is een bruikbaar middel in onzekere tijden.

De Romeinse heerschappij reikte tweeduizend jaar geleden onder meer tot aan de Donau. Heden ten dage zijn er in overvloed Romeinse overblijfselen te vinden in Boedapest. "Vertel," zegt Júlia honend.

Hongaren en het instituut geschiedenis hebben een haatliefde-verhouding met elkaar.

"Nou, er is een amfitheater in Óbuda," antwoord ik met bezieling.

De Globus stipt het zelfs aan: 'de fantasie van anderen wordt aangewakkerd door het Romeinse amfitheater in Óbuda, dat doet denken aan het Colosseum in Rome.'

Júlia drinkt haar glas bier leeg, staat op en

zegt: "Mooi. Laten we daar dan maar naar toegaan."

Zondagen zijn dikwijls de langste dagen van de week.

Het metrostelsel van Boedapest kent vier kleuren. We gaan voor blauw. Langzaam aan dwalen we af van het historische centrum.

Bij station Árpád híd stappen we uit en gaan op zoek naar een bus. De roltrap brengt ons naar boven.

Zowel links als rechts van de lange steile roltrap vliegen de verkiezingsposters je om de oren. "Weet je al wat je gaat stemmen?," vraag ik aan Júlia. "Nee. Maar alles beter dan de communisten, de regerende IGEN-partij", zegt Júlia vastberaden. Igen betekent in het Hongaars ja. "Je bedoelt de sociaal-democraten?" Ik verbaas me over haar categorisering. Zonder enige schroom beantwoordt Júlia mijn vraag. "Als jij hen zo wil omschrijven, bedoel ik die ja."

De bushalte bevindt zich in een steriele omgeving. Bus 106 staat al gereed.

De buschauffeur is echter in geen velden of wegen te bekennen. De passagiers wachten geduldig op zijn komst. Punctualiteit is een onbekende term in Hongarije. Zeven minuten te laat verschijnt de chauffeur. Zonder de reizigers te controleren begint hij aan zijn dagelijkse ronde.

Nog geen tien minuten later komen we aan in een wijk gevuld met grauwe flats uit het laatste kwart van de vorige eeuw. De sierlijke Habsburgse gebouwen in Pest en de statische wijken van Óbuda liggen niet ver van elkaar vandaan.

Nieuwsgierig naar de Romeinse restanten wandelen we naar de plek van bestemming.

Toeristische bordjes wijzen ons de weg. Het

amfitheater is blijkbaar een trekpleister.

Ondertussen scheuren auto's, al dan niet toeterend, voorbij.

Júlia ziet het lijdzaam toe. Ze steekt een sigaret aan en merkt op: "Wist je dat op metrostation Nyugati de Oekraïense sigarettensmokkel grote vormen aanneemt?"

We naderen de plaats van bestemming. Voor ons ligt een stenen theater met blubber, onkruid en dood gras. Met recht neemt het de hoedanigheid van een amfitheater aan.

Nochtans ben ik zeer benieuwd of de eindverantwoordelijke redacteur voor de Globus nog steeds dezelfde mening is toegedaan. Dit geldt ook voor de eerst verantwoordelijke voor het hoofdstuk over de Romeinen. Ik ga ervan uit dat de Globusredactie bestaat uit een groot aantal leden.

Een vergelijking met het Colosseum in Rome is namelijk een tikkeltje overdreven. En dan druk ik me nog zwak uit.

Júlia lacht misprijzend.

Hardop fantaseer ik wat voor grote evenementen in dit theater ooit hebben plaatsgevonden.

In ieder geval gladiatorengevechten, toneel, muziek, zang en sportwedstrijden. Uiteraard met goed gevulde tribunes.

Op het grasveld vlakbij de tribunes tref ik een afvalbak aan. Naast de overvolle bak ligt voornamelijk afval. Eén van de traptreden voor de ingang is bezaaid met sigarettenpeuken.

Het Romeinse amfitheater fungeert anno 2006 als hangplek voor jongeren. Aldus bekleedt het nog steeds een maatschappelijke functie. Beneden in de omliggende gracht lopen twee kwispelende honden. De terugkeer van Romulus en Remus? De honden zijn vooral bezig met het afbakenen van hun territorium.

Ik frons mijn wenkbrauwen en kijk Júlia radeloos aan. Ze heeft iets anders aan haar hoofd. "Ik snak naar bier. Honger heb ik trouwens ook,"zegt Júlia knorrig.

Met de neerhangende zon in Óbuda keren we terug naar Pest. De grijze Donau stroomt zacht kabbelend richting Kroatië. Aan het gotische parlementsgebouw hangt fier de Hongaarse vlag. De vlag van de Europese Unie vormt gezelschap.

"We gaan niet naar McDonalds of Burger King. Het is al erg genoeg dat deze ketens het straatbeeld in Pest domineren," zegt Júlia ontstemd. "Laat staan het eten daar."

Het zijn barre tijden voor cultuurdragers.

SOAP | NOVEMBER 2006

11

MAATSCHAPPIJ & POLITIEK NIEUW

KABINET MET OF ZONDER:

Rita Verdonk: IJzersterk of ijzeren breekpunt?

Michiel Emmelkamp De aanwezigheid van Rita Verdonk in het kabinet was voor D66 vlak voor het zomerreces van de Tweede Kamer genoeg reden om het vertrouwen in dat kabinet op te zeggen. Maar volgens een peiling van NOVA is ze verreweg de populairste rechtse politicus. Op de kandidatenlijst van de VVD staat ze op de tweede plaats, maar hoe groot is de kans dat ze na de verkiezingen terugkeert als minister?

SoAP deed een belrondje.

"De kans dat D66 en Rita Verdonk ooit nog samen in een kabinet zitten is nul procent."

Roy Kramer, woordvoerder van de Tweede Kamerfractie van D66, is buitengewoon duidelijk in zijn standpunt. "Ze heeft haar macht als minister misbruikt om haar privébelang en reputatie te dienen." Is D66 wel bereid om haar te dulden op een andere post, zoals VROM, Justitie of Bestuurlijke Vernieuwing? "Nee", aldus Kramer. "Met dat machtsmisbruik diskwalificeert ze zichzelf als toekomstig minister."

Maar gezien de peilingen is de kans dat D66 überhaupt nog in een volgend kabinet zitting zal nemen toch al klein. De kans daarop is groter voor de ChristenUnie van André Rouvoet, die door velen al een sleutelrol krijgt toebedeeld bij de aankomende kabinetsformatie: hij sluit immers niemand uit, behalve een echt links kabinet van PvdA, SP en GroenLinks. "We moeten eerst maar eens zorgen voor genoeg zetels om in het kabinet te komen", zegt Corné Versluis, publieksvoorlichter van de ChristenUnie. "En voordat we in het kabinet komen zullen we een akkoord moeten bereiken over het inhoudelijke programma.

Zo ligt dat ook met Rita Verdonk: zij zal dan beleid moeten uitvoeren waarover wij een akkoord hebben bereikt."

De fractie van de ChristenUnie heeft in de Tweede Kamer echter meerdere malen het vertrouwen in Verdonk opgezegd.

Vindt de partij van Rouvoet het dan wel acceptabel om haar nu terug te zien keren als minister in een kabinet met de ChristenUnie als partner? Versluis: "Dat accepteren we inderdaad niet zomaar. We hebben immers zo vaak het vertrouwen in haar opgezegd, bijvoorbeeld om haar bestuursstijl. En haar beleid ten aanzien van vreemdelingen is gewoon keihard geweest. Het zal heel erg moeilijk worden om daar uit te komen en haar dus terug te zien keren op die post." Een andere post zou dus wel kunnen, ondanks alle bezwaren omtrent haar bestuursstijl? "Ze zou

12

SOAP | NOVEMBER 2006

inderdaad misschien nog een kans kunnen krijgen op een andere post en als ze dan iets fout doet kan ze daar op afgerekend worden."

De andere klein-christelijke partij in de Kamer, de SGP, laat weten helemaal geen bezwaar te hebben tegen Rita Verdonk in een mogelijk kabinet met de SGP. De voorlichter van de SGP-fractie, Menno de Bruyne, laat, met een traditioneel Zeeuws accent, weten dat de SGP wil spreken over beleid en niet over personen. "We hebben indertijd het vertrouwen in haar opgezegd omdat ze de Kamer verkeerd voorlichtte. En ja, ze heeft natuurlijk een wat parmantige stijl. Maar goed, iedereen maakt fouten, daar willen we best overheen stappen. Ach, het is natuurlijk een wat voorbarige discussie, want hoe groot is de kans nu eigenlijk dat de SGP in het kabinet komt?"

De dienstdoende voorlichter van GroenLinks laat weten dat de kans buitengewoon klein is dat GroenLinks Verdonk in een kabinet zou accepteren. "We hebben drie keer het vertrouwen in haar opgezegd, maar dat had ook best vaker kunnen gebeuren. Haar bestuursstijl en opvattingen staan zo ver van ons af, de kans is erg klein dat we daar een coalitie-akkoord over bereiken. Het feit dat Femke Halsema vorig jaar werd uitgeroepen tot liberaal van het jaar betekent niet dat we ineens zouden kunnen leven met Rita Verdonk, zij is namelijk verre van liberaal. Overigens is de kans dat wij met de VVD in een kabinet komen ook vrij klein, want die staan qua ideeën ook heel erg ver van ons af."

De kleine partijen geven allemaal dus een vrij duidelijk antwoord op de vraag hoe zij aankijken tegen Rita Verdonk. Dat ligt iets anders bij de PvdA. Na vier telefoontjes reageerde eindelijk het hoofd voorlichting van die partij, Remco Dolstra. "We hebben

überhaupt nog niet gesproken over wie wel of niet minister mag worden. We moeten eerst maar eens zien dat we in de positie komen om deel te nemen aan het kabinet. We hebben tot nu toe geen enkele partij uitgesloten, maar het valt natuurlijk wel op dat de VVD voortdurend zegt dat men geen coalitie met de PvdA wil sluiten en dat maakt de vraag of wij met Rita Verdonk in een kabinet willen zitten natuurlijk vrij theoretisch."

De PvdA sluit dus, vooralsnog, Rita Verdonk niet uit, ondanks het feit dat die partij meerdere malen het vertrouwen in haar opzegde. Zou het een unicum zijn als die partij in een kabinet zou stappen met een minister waarin ze reeds veel eerder het vertrouwen heeft opgezegd? Volgens Bert van den Braak van het Politiek Documentatie Centrum in Den Haag wel. "Voorbeelden van ministers die werden weggestuurd door het parlement, en die later terugkeerden op de zelfde post, zijn er niet." Ook Jan Vis, politiek specialist van de sociologische vakgroep in Groningen, kan zich die situatie niet herinneren.

Van den Braak: "Mocht Rita Verdonk toch een breekpunt worden in de formatie, dan zou die situatie enigszins vergelijkbaar zijn met 1977. De PvdA had begin 1977 feitelijk het vertrouwen in minister Van Agt van Justitie opgezegd en alleen afgezien van een motie vanwege de consequenties voor het gehele kabinet. Bij de formatie sprak de PvdA een veto uit over terugkeer van Van Agt op Justitie." Dat veto betekende het einde van de kabinetsformatie, wat leidde tot het beroemde kabinet van AgtWiegel, zonder grote verkiezingswinnaar Den Uyl. Jan Vis herinnert zich die formatie vooral als de formatie waarin de PvdA van Den Uyl haar hand fenomenaal overspeelde.

MAATSCHAPPIJ & POLITIEK CELEBRITIES

IN POLITICS

Van rechts naar links Mart Duitemeijer In het voor Amerikaanse begrippen extreem linkse Hollywood gebeurt vrij veel op politiek gebied. Dit is echter niet altijd zo geweest, in de jaren ‘60, ‘70 was Hollywood nog lang niet zo links als het nu is. En vooral de mensen die het echt maakten in de politiek waren absoluut niet links. Toch lijkt het zwaartepunt steeds meer naar links te schuiven. SoAP verdiepte zich hierin en doet verslag van een aantal celebrities die zich bezig hebben gehouden met politiek.

Laten we beginnen met een schoolvoorbeeld: Ronald Reagan. Een acteur die het helemaal maakte in de politiek. In het begin van zijn filmcarrière was hij nog aanhanger van de democratische partij, maar dit veranderde al snel. Zijn politieke doorbraak kwam tijdens een toespraak ter ondersteuning van presidentskandidaat Barry Goldwater. In deze toespraak kwamen Reagans politieke denkbeelden duidelijk naar voren: "Een beperkte rol voor de overheid, bescherming van individuele vrijheden en een krachtig militair apparaat om deze te beschermen in een wereld die steeds sterker wordt bedreigd door het communisme." Dit viel in goede aard bij de Amerikaanse bevolking en in 1966 werd Reagan verkozen tot gouverneur van California. Na een ambtstermijn van acht jaar besloot hij zich verkiesbaar te stellen als president. Hij werd in bij zijn eerste poging niet verkozen tot president maar toen hij het in 1980 nog een keer probeerde won hij de verkiezingen van Jimmy Carter.

Een tweede voorbeeld is natuurlijk Arnold Schwarzenegger. Nadat hij de beroemdste body builder van de wereld was geworden besloot hij zijn geluk te beproeven in Hollywood. Hij speelde in talloze actiefilms en werd daarmee wereldberoemd.

In zijn films vaak komt hij eerder over als een hersenloze spiermassa dan als een visionair politicus, maar Schwarzenegger bleek meer in zijn mars te hebben; hij werd in 2003 verkozen tot gouverneur van California. Toch was dit alles behalve een normale verkiezing.

Het was een zogenaamde "recall election".

Bij een recall election wordt er een referendum gehouden onder de bevolking om te vragen of ze de zittende gourverneur weg willen stemmen, meestal omdat die het erg slecht doet. Nadat de zitten gourverneur was weggestemd werd Schwarzenegger verkozen.

Schwarzenegger is een republikein, dit was in zijn tijd al niet zo gangbaar meer vergeleken

met de rest van de celebrities in Hollywood.

Toch is hij een vrij "controversiële republikein". California is namelijk niet voor niets de staat die het meest links gekant is.

Nog even een leuke quote van Schwarzenegger waarmee hij aangeeft hoe zijn politieke voorkeur begon: "Then when I heard Nixon talk about politics, he said open up the borders, the consumers should be represented there ultimately and strengthen the military and get the government off our backs. I said to myself, what is this guy's party affiliation? I didn't know anything at that point. So I asked my friend, what is Nixon? He's a Republican. And I said, I am a Republican. That's how I became a Republican."

oorlog tegen terrorisme. Grappig dat ze beiden ook dezelfde uitspraak gebruikten: "If you're not with us, you're against us". Deze film werd goed ontvangen door het publiek, in Nederland draaide hij eerst alleen in de filmhuizen, maar werd hij later ook vertoond in bioscopen als Pathé.

Al snel na deze film kwam de film Syriana uit. Een film waarin Clooney zelf speelt en die ook door hem werd geproduceerd. Deze film gaat over de belangen en corruptie die binnen de oliewereld spelen. De film is een felle aanklacht tegen de Amerikaanse regering en de oliesjeiks die op niets anders uit zijn dan macht en geld.

Clooney probeert in deze film ook

Tot slot een celebrity die op dit moment vrij actief is op politiek gebied: George Clooney. Korte tijd geleden is bekend geworden dat hij niet zal meedoen aan de verkiezingen van 2008, waar wel sprake van was. Toch blijft hij zeker actief op politiek gebied. Clooney heeft zich de afgelopen tijd hard ingezet voor de situatie in Darfur. Samen met twee senatoren heeft hij erop aangedrongen dat er actie wordt ondernomen tegen de genocide die daar plaatsvindt; "What we cannot do is turn our heads and look away and hope that this will somehow disappear".

Wat Clooney anders doet dan de meeste celebrities is dat hij zijn politieke ideeën ook via zijn films overbrengt. Eerst schreef hij het script en regisseerde hij de film Good night and Good luck. Deze film gaat over de jacht op communisten van Mcarthy in de in de jaren ‘60. Clooney maakt in deze film eigenlijk een vergelijking tussen wat Mcarthy deed en waar George Bush tegenwoordig mee bezig is, namelijk met zijn

duidelijk te maken dat de olie-industrie buitengewoon harteloos omgaat met fabrieksarbeiders, die zonder sociale zekerheid met duizenden tegelijk op straat worden gezet. De film suggereert dat dit ook een aanleiding kan zijn voor religieus fundamentalisme; 'verraden' door de Amerikaanse werkgever en verder niks meer te verliezen. Deze film is dus duidelijk een aanklacht tegen de olie-industrie van tegenwoordig.

Het is dus duidelijk dat de celebrities zich geen blad voor de mond nemen wat betreft hun politieke ideeën en voorkeuren.

Toch blijft het de vraag wat de drijfveer van de celebrities is om zo openlijk met hun politieke ideeën en voorkeuren om te gaan. Willen ze gewoon grof geld verdienen met de films en de publiciteit eromheen, of zijn het echte wereldverbeteraars? Het is op dit moment onduidelijk, maar als deze uitspraken van celebrities door gaan, zullen we er naarmate de tijd vordert achterkomen.

SOAP | NOVEMBER 2006

13

MAATSCHAPPIJ & POLITIEK HIKIKOMORI

Maanden leven tussen de muren van je kamer in je ouderlijk huis Japanse twintigers sluiten zich op door prestatiedruk en gebrek aan zingeving Jouri Bakker

lotgenoten, blijkt bijvoorbeeld uit deze reactie op een ander forum:

Japan choqueerde tijdens de laatste decennia van de vorige eeuw de wereld met karoshi, mensen die zich letterlijk doodwerkten. Sinds de jaren negentig is er sprake van een nieuw sociologisch fenomeen: hikikomori. Dit zijn meestal twintigers, die zich voor minimaal een half jaar voor de buitenwereld afsluiten door zichzelf op te sluiten in de kamer van hun ouderlijk huis. Ze zien vaak alleen hun vader en moeder, omdat die ervoor zorgen dat hen een langzame hongersdood bespaard blijft.

"Dear all,

Je bent een jongen van rond de twintig, je doet je best om mee te komen in de welvarende maatschappij, maar het lukt je niet. Wat doe je? Je sluit jezelf voor maanden op met vaak als enige metgezel je (spel)computer. Voor de rest slaap je vaak overdag en ben je 's nachts wakker. Dit zijn de typische gedragseigenschappen van hikikomori: Japanse jongeren die de prestatiedruk van de Japanse maatschappij niet meer aankunnen.

Toen er rond de millenniumwisseling in Japan enkele moorden werden gepleegd door jongeren die extreem teruggetrokken leefden, is de Japanse overheid een onderzoek begonnen en kwam tot de conclusie dat adolescenten met een kluizenaarsbestaan eerder regel dan uitzondering waren.

Omdat veel Japanse families zich schamen voor hun hikikomori en er niet over praten, zijn exacte cijfers niet te geven. Een hikikomori die zelf hulp zoekt is een contradictio in terminis, en kom je dus nauwelijks tegen. De meest ruime schattingen laten zien dat er in het Japan van vandaag de dag ongeveer een miljoen hikikomori zijn. Dit zou betekenen dat ongeveer een vijfde van de mannelijke adolescenten aan deze stoornis lijdt. Hoewel de jongens ruim in de meerderheid zijn, zijn er ook meisjes die zich vrijwillig in een sociaal isolement begeven.

Een hikikomori wordt je vaak niet van de een op de andere dag. Vaak gaat er een stressvolle situatie aan vooraf. Pesterijen, slechte cijfers of ruzie kunnen oorzaken zijn.

Dit blijkt uit de reacties op 2channel, het grootste online forum van Japan. Hikikomori in de digitale wereld lijken juist niet in een isolement te verkeren en zoeken contact met

Please contact me."

14

SOAP | NOVEMBER 2006

mentaliteit van de ouders is een belangrijke oorzaak voor de duur van het sociale isolement van de hikikomori. Tevens kan dit verklaren waarom het fenomeen alleen in Japan op zo'n massale schaal voorkomt.

I am a Hikii looking to make contact with other Hikii -whether by email, BBS or whatever. Unfortunately I speak only English, German and some Vietnamese.

I refused to take part in the rat race as was expected of me because to spend my life in a grey office seemed meaningless to me. My life locked in my room is almost as meaningless, but it's at least the lesser of two evils. I want to meet other Hikii and find out what they want from life.

Hoewel wetenschappers en psychiaters het er nog niet over eens zijn of het hier een levensstijl of een geestesziekte betreft, zijn ze over de oorzaken voor de acute sociale terugtrekking redelijk eensgezind. Tatsushi Ogino, als professor in sociale- en mensstudies werkzaam aan de faculteit van Shizuoka, deed in 2004 onderzoek naar de oorzaken en vond dat de manier waarop de Japanse maatschappij is ingericht hierbij een belangrijke rol speelt.

Het competitie-element is in die maatschappij veel groter dan in andere westerse maatschappijen. In de laatste decennia van de vorige eeuw leken de bomen tot in de hemel te groeien. Vrijwel iedereen was verzekerd van een baan en een huis.

Door de economische stagnatie worden veel jongeren geconfronteerd met onzekerheden.

'Krijg ik wel een goede baan? Kan ik de zorg voor mijn ouders wel op mij nemen?', zijn vragen die veel Japanse jongeren zichzelf stellen. Wie zijn leven voor zijn gevoel niet op een zinvolle manier vorm kan geven of wie de harde competitiestrijd niet meer aankan, trekt zich onzeker terug uit het sociale leven.

Volgens Dr. Henry Grub, werkzaam aan de universiteit van Maryland en hikikomori-onderzoeker, zijn Japanse ouders niet daadkrachtig genoeg. Zo betoogt hij in de Tokyo Weekender dat hij het niet zou accepteren wanneer zijn kind zich op zou sluiten op zijn kamer. 'Ik zou de deur in trappen en naar binnen lopen', aldus Grub. Probleem is dat veel Japanse ouders een dergelijke aanpak niet zien zitten. Die kiezen liever voor een softere benadering van hun kroost. De

Er zijn geen exacte cijfers te geven over het aantal hikikomori, maar de meest ruime schattingen spreken over ongeveer een miljoen gevallen.

Een soortgelijk maar minder grootschalig fenomeen zijn sotokomori. In tegenstelling tot hikikomori vluchten sotokomori vaak niet de digitale wereld in, maar kiezen voor een ander, goedkoper land om aan de druk van de eigen maatschappij te ontsnappen. De meest populaire landen onder sotokomori zijn India (Mumbai) en Thailand (Bangkok). Hier kunnen ze relatief voordelig naartoe en ook de kosten voor het levensonderhoud zijn vele malen lager dan in Japan. Hier kunnen ze bijna een jaar leven voor een bedrag waar ze in Japan slechts twee maanden van rond hadden kunnen komen.

Veel geld hebben ze ook niet nodig.

Vaak zoeken sotokomori elkaar op in jeugdhotels waar ze zich dan vermaken met het lezen van stripboeken, het spelen van computerspellen, gitaar spelen of andere activiteiten. Sotokomori doen geen enkele moeite om zich te verdiepen in het land waar ze naar toe gekomen zijn. De enige reden dat ze zijn waar ze zijn, is dat ze rust willen en niet onder druk willen staan van de moderne Japanse maatschappij. Het grootste deel van hun tijd brengen sotokomori dus net als hikikomori tussen vier muren door. Al zijn de muren in dit geval die van de kamer in hun hostel.

MAATSCHAPPIJ & POLITIEK WANDELGANGENPEILING:

WAT STEMT DE SOCIOLOOG?

“Ik ben nog niemand tegengekomen die VVD stemt” Michiel Emmelkamp Het straatbeeld aan de Grote Rozenstraat bestaat allang niet meer uit geitenwollen sokken of provo's. Desondanks heeft de opleiding het vooroordeel van een overwegend linkse studentenpopulatie nog steeds niet van zich afgeschud. SoAP onderzocht in het Boumangebouw waardoor dat komt en of dat beeld nog terecht is. "Het is toch algemeen bekend dat sociologen links zijn?"

Eerstejaars studente Karlijn denkt wel dat de meeste sociologen links gaan stemmen. Zij zelf doet dat ook, het wordt GroenLinks of de

eerstejaars die zelf SP gaat stemmen. "Ik stem zowel op de persoon Marijnissen als op de standpunten. En ik stem principieel, dus op de partij die ik het beste vind en niet strategisch."

Ook derdejaars student Frank, die zelf overigens wel VVD stemt ("uit de stemwijzer kwam Fortuyn, maar ja, haha, daar ga ik natuurlijk niet op stemmen") kent vrijwel geen rechtse medestudenten. "Het is toch ook vrijwel algemeen bekend dat sociologen links zijn? Je gaat niet voor niets sociologie studeren. Maar ik denk ook dat sommige vakken wel een beetje links georiënteerd zijn.

Bijvoorbeeld bij Arbeidssociologie en Sociale Welvaart worden aardig 'linkse' onderwerpen behandeld: sociale cohesie, ongelijkheid, dat

Opleidingsdirecteur Rudi Wielers beaamt dat.

"Bij bedrijfskunde in Rotterdam, waar ik eerst werkte, loopt compleet ander volk rond.

Zowel de personeelsleden als de studenten bij sociologie zijn veel meer bereid om iets goeds te doen voor een ander zonder daar zelf van te profiteren. Het is niet zo dat het onderwijs ervoor zorgt dat mensen linkser gaan stemmen, hoe graag ik dat ook zou willen."

Ook zesdejaars student Tim (die op Henk Kamp van de VVD stemt) denkt dat de opleiding weinig invloed heeft op het stemgedrag van sociologiestudenten. "De meeste studenten worden alleen in hun oordeel bevestigd door de colleges. Er zijn überhaupt weinig zwevende kiezers te vinden onder sociologiestudenten in Groningen. Ik

Als het aan de Groningse sociologen wordt moeten we deze campagnetekst van de SP zo snel mogelijk opvolgen.

PvdA. "Maar niet op Wouter Bos, want die probeert veel te veel mensen te paaien. Maar ik wil absoluut geen Balkenende als premier, dus dan stem ik misschien toch PvdA zodat zij de grootste worden, hoewel ik de mensen van GroenLinks eigenlijk beter vind." Het valt haar op dat het politieke engagement onder sociologiestudenten erg hoog is. "Als ik met vriendinnen die geen sociologie studeren over de verkiezingen praat merk ik dat zij er nog amper over hebben nagedacht, maar hier op de opleiding leeft het al een stuk meer. En dan zijn het vooral linkse mensen, ik ben nog niemand tegengekomen die VVD stemt."

Dat bevestigt haar jaargenoot Eric.

"Ik denk dat dat misschien wel bij jong-zijn hoort. Mensen schuiven vaak op naar het midden naarmate ze ouder worden. Het ligt niet aan de colleges, die zijn totaal niet eenzijdig en daarin komen de voordelen van de markt voldoende aan bod en worden er kanttekeningen geplaatst bij de verzorgingsstaat. Er wordt wel veel gepraat over politiek met jaargenoten onderling, dat hoort denk ik wel bij de opleiding. Met sociologiestudenten praat ik meer over politiek dan met andere vrienden", zegt de

soort dingen. En als een docent iets vertelt ben je natuurlijk snel geneigd om dat aan te nemen."

Zijn jaargenoot Tom is het daar wel mee eens. Zelf weet hij nog niet wat hij gaat stemmen, maar de stemwijzer adviseerde hem de Partij voor de Dieren. "Eigenlijk is er maar één college waarbij we een soort van stemadvies krijgen en dat is Arbeidssociologie. Maar daar ligt het er hartstikke dik bovenop en gebeurt het ook een beetje om te provoceren. Bij de andere colleges valt het wel mee.

Sociologiestudenten staan gewoon op een bepaalde manier in de maatschappij en kijken er op een bepaalde manier naar. Daarom stemmen ze zoveel links, denk ik."

Arie Glebbeek, docent Arbeidssociologie, denkt niet dat de colleges het stemgedrag van studenten beïnvloeden.

"Al zou ik het proberen, dat zou toch niet lukken." Volgens hem ligt het linkse stemgedrag van sociologen gewoon aan het slag mensen. "Iemand die het puur om het geld gaat, studeert geen sociologie. Als je sociologie gaat studeren ben je gewoon geïnteresseerd in maatschappelijke vraagstukken en dat past goed bij links."

ken weinig mensen die van partij zijn veranderd sinds ze begonnen met hun studie.

Een uitzondering daargelaten." Hij benadrukt dat er niet alleen aanhangers van de traditionele linkse partijen rondwaren door het sociologische landschap. "Er zijn zeker ook kiezers van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.

Die vormen alleen waarschijnlijk geen meerderheid. Misschien is het wel een onderdrukte minderheid."

Waar rechts bij sociologie misschien een onderdrukte minderheid vormt rolde er bij de verkiezingen in 2002 juist een rechtse meerderheid uit de bus, en ook in 2006 lijkt een linkse meerderheid vrij onwaarschijnlijk. Ligt dat aan het vertekende wereldbeeld van de doorsnee socioloog, of heeft de Nederlandse bevolking het bij het verkeerde eind?

Derdejaars studente Joosje, zelf SP-stemmer, weet wel waar het aan ligt.

"Sociologen hebben gewoon een beter inzicht in de maatschappij en weten daardoor beter wat goed is voor Nederland", lacht ze. "Nee, linkse mensen gaan gewoon eerder sociologie studeren dan rechtse mensen."

SOAP | NOVEMBER 2006

15

MAATSCHAPPIJ & POLITIEK SHARIA

Sharia en de westerse samenleving Gaan die samen of moet één van beide van het toneel verdwijnen?

Michiel Vrijhof

Universele Verklaring van de Rechten van de Mens uit 1948, waaruit politieke, sociale, culturele en economische rechten ontstaan zijn, is niet ondertekend door islamitische staten omdat veel van deze staten toen kolonie waren of onder beschermend toezicht stonden van westerse landen. Als reactie op deze verklaring werd in 1981 door islamitische staten een soortgelijke verklaring opgesteld. Echter zijn sommige voorschriften vanuit de koran geïmplementeerd. Rechten

Als tweederde meerderheid van de Nederlanders de sharia zou willen, dan zou die kunnen worden ingevoerd'. Piet-Hein Donner, toen nog minister van Justitie, zorgde onlangs voor nogal wat opschudding met deze uitspraak. Hij moest zijn woorden nader verklaren op aandringen van zijn collega-politici. De minister van justitie zei dat zijn uitspraak een hoog theoretisch gehalte bevatte maar dat in essentie de mogelijkheid moet bestaan om de sharia in te voeren indien een tweederde meerderheid daarvoor kiest. Immers leven we in een democratische staat. Maar heeft de sharia zelf wel een democratisch karakter? En wat is de sharia eigenlijk? Combineert invoering met de westerse samenleving?

Of leidt dit tot problemen?

De sharia is de islamitische wet gebaseerd op de heilige Koran. Aangezien er geen eenduidigheid bestaat over de exacte vorm van de leefwet wordt de sharia op verschillende tot tegenstrijdige manieren gehanteerd. Jurisprudentie is vaak gebaseerd op oudere uitspraken omdat wetten nooit officieel vastgelegd zijn. In relaties met mensen en in de relatie tot God moeten de regels van de sharia nageleefd worden. De overtuiging dat de wet zorgt voor fysieke en mentale gezondheid maakt de sharia tot een complexe regelgeving.

Belastingen, huwelijksverdragen en kledingvoorschriften zijn voor moslims Kledingsvoorschriften zijn onderdeel verbonden aan de wet. Deze regels van de sharia. impliceren een ongelijkheid tussen man en als man-vrouwgelijkheid, de vrijheid van vrouw. Vrouwen worden uitgehuwelijkt, per religieuze overtuiging, en de gelijkheid definitie aan een islamitische man. Mannen tussen alle mensen ongeacht hun religie zijn mogen ook met christelijke of joodse onverenigbaar met de sharia. vrouwen trouwen. Vrouwen worden in hun Islamdeskundige Mohammed Arkoun ziet het kledingkeuze meer beperkt dan mannen. Ook islamitische mensenrechtenverdrag als een echtscheiding is voor mannen veel ideologisch allegaartje. Historische en eenvoudiger. In de koran staat een passage juridische analyses zullen volgens hem de dat een man een vrouw mag slaan nadat discrepantie aantonen tussen de enerzijds verbale vermaningen hebben plaatsgevonden. radicaal islamitische onderdelen van de Overspel, diefstal en alcoholgebruik worden verklaring en anderzijds de moderne rechten bestraft met amputatie van een ledemaat. zoals die overgenomen zijn uit de UVRM van Over zulke voorschriften ontstaan 1948. Arkoun verklaart ook dat steeds meer grote dilemma's in de huidige islamitische islamitische staten verlangen naar moderne samenleving. De diversiteit aan interpretaties rechten zoals beschreven in de UVRM. van de wet leidt vaak tot grote vraagstukken. Landen als Marokko, Pakistan en Irak hebben Van vrijheid van godsdienst is geen sprake. In de sharia gedeclasseerd zodat ook westerse het openbaar mag geen andere godsdienst rechten en plichten wettig zijn. beleden worden anders dan de islam. De Gaan de sharia en democratie ongelijkheid tussen man en vrouw is überhaupt wel samen? Democratie heeft groot.Ook op het gebied van mensenrechten immers als ideaal dat iedereen gelijke rechten kennen moslimlanden compleet andere heeft. Iedereen, dus zowel mannen als waarden dan wij. vrouwen, mag zijn stem doen gelden.

De sharia is deels strijdig met de Vrijheid van geloof en vrijheid van

16

SOAP | NOVEMBER 2006

meningsuiting zijn erg belangrijk in de democratie. Tevens bestaat er een scheiding tussen kerk en staat. De kerk regeert niet in een democratie, die opereert in de marges van de samenleving. Voor moslims staat dit principe op gespannen voet met hun ideologie waarin de kerk een leidende functie heeft. Mocht in de toekomst de situatie zich voordoen dat de sharia ingevoerd wordt in een democratie dan wordt de kerk, of beter de moskee, gepromoveerd tot een orgaan dat macht uitoefent op de hele bevolking.

Normen en waarden worden dan gebaseerd op islamitische idealen. In praktijk betekent dit dat grondwetten drastisch veranderen. De sharia geldt voor de duidelijkheid dus niet alleen voor de religieuzen maar voor de totale bevolking. Ondermijnend gedrag wordt op een barbaarse manier afgestraft. Overspel is een overtreding die letterlijk genoemd wordt in de koran, hierop staat als maximale straf steniging.

Aan de andere kant heeft de tijd ook in de islamitische landen niet stilgestaan.

De westerse invloed die tegen het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw de islamitische wereld heeft bereikt als gevolg van het kolonialisme, heeft ook de beleving van de islam in veel landen veranderd.

Westerse seculiere waarden als democratie, de scheiding van kerk en staat, maar ook westers economisch imperialisme en racisme hebben een grote invloed op de bevolking. Eerst werd vooral de nieuwe generatie hoogopgeleiden beïnvloed door de westerse denkbeelden. De opkomst van deze denkbeelden en de slechte positie van de moslimbevolking leidde tot verwarring bij veel moslims.

In eerste instantie probeerden de meeste moslims de islam te verenigen met de westerse waarden onder het motto dat de islam altijd al democratisch van aard was.

Anderen waren teleurgesteld over het feit dat sommige islamitische landen door westerse machten overheerst werden. Moslims reageren feitelijk op twee verschillende manieren op de moderne, seculiere westerse samenleving, fundamentalistisch ofwel liberaal.

Deze ontwikkelingen in ogenschouw nemend is de kans groter dat de sharia aangepast wordt aan de democratie dan andersom. De kansen van de sharia op bestaansrecht nemen af.

De invloed van deze ontwikkeling is groot. Moslims zijn nauw betrokken bij deze evolutie, de meerderheid accepteert dit en een minderheid keert zich hier tegen af en radicaliseert, het beste voorbeeld is waarschijnlijk Al-Qaida.

MAATSCHAPPIJ & POLITIEK CENSUUR

IN

AZIË

Media in Azië dupe van censuurmaatregelen

Handelsstaat Singapore is economisch modern, maar loopt op het gebied van persvrijheid decennia achter

Jouri Bakker Azië verkeert in een slechte periode wat persvrijheid betreft. In de afgelopen maanden werden zowel in China als Singapore buitenlandse nieuwsorganisaties in vrijheid van meningsuiting beperkt. Nederlandse media berichten weinig tot niet over deze ontwikkelingen, terwijl ze wel van grote invloed kunnen zijn op de ontwikkeling van de Aziatische economie. En die is op zijn beurt weer van invloed op de Europese, en dus op de Nederlandse economie.

Medio september werd bekend dat buitenlandse nieuwsorganisaties in China, die hun nieuws willen publiceren, onder toezicht van het Chinese staatspersbureau Xinhua komen te staan. Nieuws dat geleverd wordt door bijvoorbeeld westerse persbureaus als Reuters en Associated Press, moet eerst goedgekeurd worden door Xinhua, alvorens het voor publicatie in aanmerking komt. Wie toch nieuws verspreidt zonder dat dit eerst door Xinhua is gecontroleerd, riskeert disciplinaire sancties.

Nieuws dat de staatsveiligheid in gevaar kan brengen, moet gefilterd worden, zo is de Chinese regering van mening.

Medewerkers van niet-Chinese nieuwsorganisaties beweren echter dat de maatregel is afgekondigd om het monopolie van Xinhua te versterken en de macht van andere actieve persbureaus in China af te zwakken. Volgens deze redenering zullen de

nieuwe regels, zeker met de Olympische Spelen van 2008 in Peking op het oog, Xinhua geen windeieren leggen.

In zakencentrum Singapore is vanaf begin oktober het gerenommeerde zakenblad Far Eastern Economic Review (FEER) in de ban gedaan. Het blad, dat door publiceerde in juli een interview met de Singaporese oppositieleider Chee Su Juan.

Hij stelt hierin de waarde van de Singaporese democratie ter discussie en twijfelt openlijk aan de politieke capaciteiten en de integriteit van de huidige Singaporese ministerpresident Lee Hsien Loong.

Het gevoel dat zijn politieke opponent hem in het openbaar in diskrediet probeerde te brengen, ging de ministerpresident te ver. Hij eiste via zijn advocaten dat het blad het interview van de website (www.feer.com) zou verwijderen, dat het blad zijn excuses aan zou bieden en dat het de geleden schade zou vergoeden. Hoewel FEER niet op deze eisen in wenste te gaan, bood het aan de brieven van Lee's advocaten en een interview met Lee te publiceren. Op hun beurt namen de advocaten hier geen genoegen mee, omdat ze het vermoeden hadden dat FEER zou willen profiteren van een interview met de minister-president.

Toevallig of niet, enkele weken later stelde het Ministerie van Informatie, Communicatie en Kunsten een nieuwe eisen op voor buitenlandse media in Singapore.

Buitenlandse media die actief wensten te zijn op Singaporees grondgebied dienden een afgevaardigde in Singapore te hebben en een veiligheidsborg van ongeveer 100.000 euro te

betalen. Omdat FEER aan deze eisen niet wilde of kon voldoen, is het invoeren, verspreiden en kopiëren van het blad nu strafbaar gesteld door hetzelfde ministerie.

Formeel is Singapore een democratie, maar in de praktijk wordt de politiek gedomineerd door de autoritaire People's Action Party. Dat Singapore nog geen volwaardige democratie is, blijkt ook uit de verstrengeling van de pers en de overheid. Volgens de in 1974 opgestelde Newspaper and Printing Presses Act mag de overheid voor alle Singaporese kranten, op Today na, het management aanstellen.

Hoewel veel Aziatische landen, waaronder ook China en Singapore, de ambitie hebben een prominentere rol op het wereldtoneel te spelen, werken censuurmaatregelen juist averechts. Om je als land te ontwikkelen tot een stabiele kenniseconomie, zijn er mensen nodig die de gevestigde orde op wetenschappelijk en politiek gebied uit kunnen, en belangrijker, uit mogen dagen.

Reporters sans Frontières, de organisatie die zich wereldwijd voor persvrijheid inzet, reageerde teleurgesteld op het verbod op FEER in Singapore. De organisatie publiceert ieder jaar een overzicht waarin de persvrijheid van 167 landen wordt weergegeven. Zowel China als Singapore bivakkeren de laatste jaren steevast in de onderste regionen van deze lijst. Singapore deed het in 2005 (140) nog wel net iets beter dan China (159), maar voor een 'democratie', zoals Singapore zichzelf noemt, is dit toch ver onder de maat.

SOAP | NOVEMBER 2006

17

Om sociologiestudenten een beter beeld te geven van wat er zich allemaal afspeelt binnen onze studievereniging biedt de SoAP Sociëtas hier de ruimte om haar activiteiten toe te lichten.

Hanne Visser Sociologen in actie Het eerste blok van het studiejaar zit erop.

Een groot deel van de eerstejaars is al goed geïntegreerd. Dit komt natuurlijk voor een groot deel door het zeer succesvolle introductiekamp! De organisatie zat goed in elkaar en iedereen heeft ontzettend genoten.

De ouderejaars hebben een heel serieus beeld van zichzelf gecreeërd door middel van postelastieken en een lied van Pé Daalemmer en Rooie Rinus, en de eerstejaars hebben hun beste beentjes voorgezet bij de sportactiviteiten en tijdens de bonte avond.

Kortom: een zeer geslaagd weekend!

De meeste kamp-begeleiders blijken knapper te zijn met elastiekjes om hun hoofd.

Erik van Dijk neemt emotioneel afscheid als Societas-voorzitter. ‘Mijn persoonlijkheid is er enorm door gegroeid, mijn haar wat minder.’

Het ananassjoelen was weer een groot succes

18

SOAP | NOVEMBER 2006

Uiteraard werd ook de Toxbar weer bezocht.

De eerste Sociëtas-activiteit van het jaar, de borrel in september, was ontzettend druk bezocht. Het was zelfs zo druk dat een groep mensen buiten moest staan. Dit was echter geen enkel probleem, want het was nog heerlijk weer.

Een week later hadden we de table run. Slechts zeven mensen hadden zich opgegeven om te eten. De kokers hielden echter ook wel van een hapje, dus uiteindelijk eindigden we bij Irene met ongeveer 15 mensen. Het was een erg gezellige avond!

Links: SoAP-establishment doet aan netwerken en achterkamertjespolitiek tijdens borrel In oktober was het tijd voor de Algemene Ledenvergadering. Nooit eerder was deze zo goed bezocht als nu; er waren maar liefst 37 mensen aanwezig. Na deze onderhoudende vergadering, waarbij onder andere het nieuwe bestuur werd voorgesteld, was het tijd om te eten. Met 46 mensen hebben we heerlijk gewokt bij Ni Hao. Een aanrader! Hierna gingen we met zijn allen richting De Doos voor de tweede borrel van het jaar. Wederom een groot succes!

De laatste acitiviteit was het Alfabetfeest.

Onder het motto: 'samen is niet alleen' kwamen er zo'n 400 mensen (waarvan 32 sociologen) op 19 oktober naar de Golden Arm om flink te feesten. Het thema dit keer was 'EHBO: is er een dokter in de zaal?' Die waren er volop, en ook de zusters ontbraken niet. En ze hebben elkaar regelmatig goed verzorgd…

Eric Leussink tijdens het EHBO-alfabetfeest: ‘Een echte socioloog vindt altijd wel een verband.’

Nu op naar het tweede blok, waarin er onder andere een spelletjesavond en het kerstdiner staan gepland. En niet te vergeten de maandelijkse borrels!

Anne Liemburg blijkt opvallend populair bij bediening wok-restaurant

Vers van de pers: het nieuwe Societasbestuur. Vlnr.: Mart Duitemeijer, Hanne Visser, Michiel Emmelkamp, Eric Leussink, Henk Fernee en Evelien Hoeben.

SOAP | NOVEMBER 2006

19

KUNST & CULTUUR INTERNATIONALE

STUDENTEN AAN DE

R UG

Nothing goes above Groningen Lisan Wieringa De RuG wil zich de komende jaren op internationaal gebied uitbreiden. De universiteit wil in 2014 minstens 5000 studenten uit het buitenland hebben. Dit zal maar liefst 20% van het totale aantal studenten uitmaken. Na een geleidelijke stijging in de afgelopen jaren telt de RuG op dit moment ongeveer 2000 buitenlandse studenten op een totaal van ongeveer 22.500.

We zien de groei van deze groep studenten in Groningen terug in de opkomst van veel internationale studenten-verenigingen, zoals SIB, AEGEE en WINGS. Ook loop je op de universiteit of op een gemiddelde stapavond steeds vaker tegen buitenlandse studenten aan. Leuk, zo'n internationaal tintje in het Groningse studentenleven. Maar hoe aantrekkelijk is een studie in Groningen nou eigenlijk voor deze buitenlandse studenten?

Faya Kassim (21) is één van de 53 Duitse studenten eerstejaars Psychologie aan de RuG. Ze voelde zich altijd al tot deze studie aangetrokken maar de cijfers op haar 'Abitur'-lijst waren niet hoog genoeg om aan Psychologie in Duitsland deel te kunnen nemen. In ons buurland kent de studie strenge toelatingseisen; alleen de echte 'bollebozen' mogen de studie in Duitsland beginnen. De link naar studeren in Nederland was al snel gemaakt. Het internationale

Vooral de piekuren bij Sally’s en Rumba zijn onder internationale studenten populair. beleid van de RuG en de locatie (dicht bij de grens) maakt Groningen voor haar - en andere Duitse studenten- zeer aantrekkelijk.

Helemaal nu er sinds september een rechtstreekse busverbinding is tussen

20

SOAP | NOVEMBER 2006

Door de hoge studielast zitten weekendjes naar huis er lang niet altijd in.

Groningen en Bremen, dichtbij Faya's woonplaats. Toch zitten weekendjes naar huis er lang niet altijd in. De populaire studie wordt in het eerste jaar behoorlijk pittig gemaakt om minder serieuze studenten kwijt te raken. Faya: "We hebben sinds midden september om de week een deeltentamen, waar veel teksten voor moeten worden bestudeerd. Omdat mijn Nederlands nog niet heel goed is heb ik moeite de hoorcolleges te volgen. De teksten die we moeten leren zijn juist weer in het Engels. Daardoor ben ik soms veel tijd kwijt aan het vertalen van de teksten voor ik überhaupt kan beginnen met leren."

Duitse studenten krijgen voor hun opleiding een intensieve 4-weeks cursus Nederlands, waarna ze aardig in staat zijn een leuk gesprekje in het Nederlands te voeren. Maar de luister- en leesvaardigheid van een vreemde taal krijg je in een maand niet volledig onder de knie. "Het heeft lang geduurd voor ik wist wat EC's inhouden.

Ook het volgen van practica of inschrijven van tentamens gaat wel eens mis, omdat de voorlichting te ingewikkeld is."

Een oplossing is in zicht. Dit jaar start Psychologie een 'Buddy-systeem', waarin ouderejaars Duitse studenten wegwijs maken op de universiteit en hen helpen met het doorwerken van de leerstof. Ook krijgen ze vanaf dit jaar betere voorlichting en extra tijd voor het maken van tentamens. De opleiding houdt rekening met een grote stijging van het aantal studenten uit ons buurland. Dit jaar is het aantal Duitsers verdubbeld (vorig jaar begonnen slechts 25 studenten de opleiding), en het is aannemelijk dat de groei zich zal doorzetten.

Een dergelijke groei is ook te zien

bij internationale studies.

Vooral zogenaamde 'Economics and Business Studies' zijn steeds meer in trek. Deze categorie kent 4 bachelor-studies die volledig in het Engels worden gegeven. Dat komt goed uit voor Regina Thie (21), die uit Ierland komt en net haar 2e jaar van de studie International Economics & Business is begonnen. "Omdat zowel de hoorcolleges als de studieboeken in het Engels zijn is alles vvor mij makkelijk te volgen. Ook sluit de opleiding goed aan op mijn vooropleiding in Ierland." Naast veel studenten uit andere EUlanden, en ook hier zitten veel Duitsers tussen, kent de studie veel studenten uit China. Chinezen hebben met een diploma van een internationale studie op zak een betere positie op de arbeidsmarkt.

Opvallend is dat de buitenlandse studenten vrij serieus bezig zijn met hun studie. Regina: "Eén derde van m'n studiegenoten is buitenlands. Dit zou ik niet zeggen als ik in de collegezaal zit; opvallend meer Nederlanders blijven vaak weg van colleges."

Regina zelf voelt zich al behoorlijk Nederlands. Ze spreekt de taal inmiddels vloeiend en heeft voornamelijk Nederlandse vrienden en huisgenoten. In het begin had ze wel eens heimwee naar Ierland, maar door zich volledig in het Groningse studentenleven te werpen is ze daar al aardig over heen. Ze is actief in het bestuur van de Activiteitencommissie van haar studie, ze zit in de introductiecommissie van klimvereniging GSAC en heeft zich dit jaar aangemeld bij studentenvereniging Dizkartes.

Het Groningse uitgaansleven valt zowel bij Regina als bij Faya erg in de

VAKGROEP INGEZONDEN smaak. Ze hebben allebei een keer meegelopen in de KEI-week, zodat ze de 'juiste plekjes' inmiddels goed weten te vinden.

Vooral de piekuren bij de vrij internationaal gerichte Sally O'Briens en Rumba zijn zeer populair. Zo'n avondje stappen eindigt regelmatig bij de Febo, voor een écht Hollands kroketje.

Dat de meeste internationale studenten uit EU-landen of EEA-landen komen ligt voor de hand. Studenten uit deze landen betalen evenveel collegegeld als Nederlanders, waarvan ze aan het eind van het jaar een bedrag van €1070,= teruggestort krijgen. Dit komt overeen met twaalf keer het maandelijkse bedrag van de basisbeurs voor een Nederlandse student die nog thuis woont.

Werken zij naast hun studie minstens 32 uur per maand in Nederland, dan krijgen ze in plaats van dit eenmalige bedrag een volledige studiefinanciering.

Met bijbehorende OV-jaarkaart is een dagje Amsterdam, waar vrienden in het thuisland toch wel jaloers mee te maken zijn, heel wat beter te bekostigen. Zo'n bijbaantje kan moeilijk te vinden zijn. Soms door de intensiviteit van de studie, soms door gebrek aan beheersing van de Nederlandse taal; studenten van een internationale studie worden immers niet verplicht Nederlands te leren. Maar de mogelijkheden zijn er wel degelijk. Voor studenten buiten de EU zijn deze mogelijkheden er niet. Daar komt bij dat deze studenten veel meer collegegeld betalen.

Nu de RUG plannen heeft voor een internationale uitbreiding, neemt de universiteit enkele maatregelen om dit voorspoedig te laten lopen. Zowel het aanbod van Engelstalige bachelors als het aanbod van Engelstalige masters zal worden uitgebreid.

Ook wil de RUG dat in 2014 behalve studenten 20% van de wetenschappelijke docenten uit het buitenland afkomstig is.

Het probleem van huisvesting zal hard aangepakt worden. Voor veel studenten is het vanuit het buitenland zeer moeilijk bevonden een kamer te vinden. Ook Faya heeft pas een eigen kamer per 1 november. Zij heeft het geluk dat ze zolang bij een vriendin kon logeren, maar voor sommigen vormt de kamernood een serieus probleem. De RUG kan op dit moment 1000 internationale studenten huisvesten, maar wil in 2014 een capaciteit van 3000 hebben.

Verder zal er meer aandacht besteed worden aan de integratie en het werven van internationale studenten. Hopelijk zullen nog velen er zo achter komen dat er inderdáád niets gaat boven Groningen…

Of we de internationalisering ook bij ons op de sociologie faculteit terug zullen zien? Onze docenten, waar we toch zeker wel wat internationaals tussen hebben zitten, hebben de trend al gezet!

STUK:

FACULTEITSRAAD

Communicatie Medezeggenschap[?: JV + OC + FR = OPS!?]

Medezeggenschap is belangrijk! Bij Sociologie hebben studenten daarom een aantal mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de besluitvorming. Zo kennen we de Faculteitsraad, Opleidingscommissie, en sinds kort ook de Jaargroepvertegenwoordiging. Om de belangrijkheid van deze organen nog maar eens te benadrukken, zal ik ieder kort de revue laten passeren, te beginnen met de Jaargroep-vertegenwoordiging (JV). De JV bestaat per studiejaar uit een aantal studenten die beschikbaar zijn voor vragen/op-of aanmerkingen over colleges, docenten, collegedruk, collegestof, et cetera. Via een speciale Nestor pagina, waar toegang tot verkregen kan worden via Progress, zijn zij er om jaargenoten te helpen met algemene problemen.

Overkoepelend aan de jaarvertegenwoordiging, kennen we de OpleidingsCommissie (OC). Deze bestaan uit totaal acht personen, voor de helft uit studenten en voor de andere helft uit personeel. De OC is ingesteld om studenten inspraak in het onderwijs te geven en de kwaliteit van het onderwijs door een onafhankelijk orgaan te laten waarborgen.

Globaal gezien is haar taak het adviseren van de opleidingsdirecteur en/of het faculteitsbestuur over alle aangelegenheden rond onderwijs. Voorbeelden hiervan zijn de vak/docentevaluaties, en het onderwijs- en examenreglement, waarin de voornaamste

Sinds kort kennen we naast Faculteitsraad en Opleidingscommissie ook de Jaarvertegenwoordiging regelingen over het studieprogramma, examens en tentamens opgenomen zijn. Op dit laatste punt komt ook de Faculteitsraad om de hoek kijken. Kort gezegd, De Faculteitsraad (FR) is een medezeggenschapsraad, bestaande uit een studentengeleding en een personeelsgeleding. De FR adviseert het Faculteitsbestuur over het beleid ten aanzien van onderwijs & onderzoek en over de begroting.

De onderwijsen examenreglementen zijn een van de punten waarop het Faculteitsbestuur (gedeeltelijk) instemming nodig heeft van de Faculteitsraad, voor goedkeuring. Dit is een erg belangrijk punt in combinatie met het advies van de opleidingscommissie, op deze manier kunnen studenten een belangrijke stempel drukken op 'hun' onderwijs. Een ander punt waarop het bestuur instemming

nodig heeft van de FR, is bij wijzigingen in het Faculteitsreglement.

Maar de FR is meer dan alleen 'adviseren' en 'instemmen'.

De studentenfractie 'IKS' (Inhoudelijk Kritische Studentenfractie) kent verschillende werkgroepen, als onderwijs, internationalisering, en communicatie. Sinds september ben ik, als kersvers studentlid van de FR, actief in de werkgroep communicatie.

De Faculteitsraad is meer dan alleen ‘adviseren’ en ‘instemmen’ Dit is niet geheel zonder missie: de communicatie(lijnen) medezeggenschapsbreed moet(en) verbeterd worden. Dit houdt in dat de verschillende medezeggenschapsorganen door studenten beter gevonden moeten kunnen worden en andersom, maar dat vooral ook de communicatie tussen de organen beter vormgegeven moet worden. Dit laatste is er nauwelijks, laat staan dat er met elkaar naar oplossingen voor problemen gezocht kan worden. Er is ongetwijfeld overlap te vinden tussen organen. Het moet en kan dus anders, maar hoe? Wat is er mooier dan alle medezeggenschap onder één dak, zowel live periodiek via een vergadering met JV, OC en FR, als op internet (via Nestor). Het 'OnderwijsPlatform Sociologie'(OPS) moet dit idee gaan vormgeven. Het heeft ten doel het verbeteren van de communicatie en het contact met de studenten uit de verschillende medezeggenschaporganen binnen Sociologie en het verbeteren van de interactie met studenten in het algemeen, door openheid van zaken als agenda's, notulen, et cetera.

Het Nestor gedeelte zal voor alle studenten toegankelijk zijn, onder het kopje 'My Organizations' > 'Onderwijsplatform Sociologie'. Naast deze zo belangrijke medezeggenschapslijnen zijn we ook bezig met de mastervoorlichting en het volgen van een master op een andere universiteit. Het ontbreekt hier vaak aan goede informatie en we kijken wat de FR in deze kan betekenen.

Maar ook richten we onze peilen op internationalisering, en de informatie hier omtrent. Een volgende keer zal ik, naast medezeggenschap en communicatie, meer aandacht besteden aan deze en andere belangrijke speerpunten van de FR(studentenfractie).

Dennis Wiersma Studentlid Faculteitsrad GMW

SOAP | NOVEMBER 2006

21

KUNST & CULTUUR KUNST

IN DE VAKGROEP:

JURRE

VAN DEN

BERG

Poëzie is niet stoffig maar doet stof opwaaien Astrid van Dijk Hij is geen veelschrijver, ondanks dat kon Jurre van den Berg (derdejaars Sociologie) op 15 september zijn dichtbundel Avondkikkers uitreiken aan zijn vader en aan collega-dichter Daniël Dee. De avond werd door dichter en gastpresentator Kasper Peters ingeleid als ‘Jurre-avond’.

Het waren dan ook Jurre's eigen gedichten en zijn favoriete dichters die centraal stonden in de Puddingfabriek. Ondanks het ontbreken van een afgevaardigde van de RuG werd op gepaste wijze afscheid genomen van de RuG-huisdichter 2005/2006. De SoAP sprak met de oudhuisdichter die claimt dat dichten niet stoffig is maar juist stof doet opwaaien.

Hoe was de bundeluitreiking?

Ik heb het beleefd als was het m'n verjaardag.

Ik vond het mooi dat er zoveel mensen waren die niet veel met poëzie hebben, daarbij traden er dichters op met wie ik wat heb. Toch is het moeilijk om zo in het middelpunt te staan en op te treden voor al die bekenden. Dat is eng, dan sta ik liever voor een onbekende zaal.

zonder veel concessies te doen aan het dichterschap. Ik ben daar het afgelopen jaar erg mee bezig geweest. Enerzijds voor medestudenten herkenbare thematiek kiezen, maar anderzijds toch veel zaken overlaten aan de verbeelding. Ze zullen op die wijze deels begrijpen waar de gedichten over gaan en hopelijk meer interesse krijgen voor poëzie.

op de proef worden gesteld. Poëzie doet het op de proef stellen dichterbij huis. Een groot verschil is dat sociologen overtuigen met empirische waarden, terwijl dichters overtuigen met mooie woorden. Woorden zijn moeilijker doordat ze subjectiever zijn dan statistiek. Dichters hoeven niets te verklaren, zij moeten alleen bewijzen dat wat zij schrijven bijzonder genoeg is.

Bij je bundeluitreiking zei je tot tweemaal toe dat bij dichtavonden een zekere mate van gelul komt kijken. Wat bedoelde je daar mee?

Op zo'n avond ben je toch veel aan het praten doordat je mensen moet bedanken en aankondigen, daarnaast komen er veel dichters aan het woord. Dichters zijn nu eenmaal mensen van woorden en gebruiken er dan ook veel.

Als je de keuze moet maken tussen de volgende twee toekomstperspectieven welke zou je dan kiezen? Super socioloog (hoogst haalbare in de Sociologie) of geroemde en beroemde dichter?

Weet je... ik zou toch liever een dichter willen zijn. De wetenschap heeft zoveel dogma's en poëzie heeft zoveel van jezelf. Ik zou het fijn vinden om door poëzie gewaardeerd te worden om mijn eigen visie in plaats van het goed kunnen toepassen en interpreteren van visies van anderen. Ik ben een dromer en dromers zijn meer poëtisch dan wetenschappelijk. Daarnaast kun je een wetenschapper worden, een dichter ben je al ergens.

Bij de uitreiking van je eerste bundel deelde je er meteen twee uit, waarom?

Daniël Dee heeft mij erg ondersteund en was de eerste huisdichter van de RuG, hem een eerste exemplaar geven is een mooie cyclus. In mijn vader herken ik veel van mijzelf. Eigenlijk kwamen in Jurre van den Berg: “Sociologen zouden Daniël en mijn vader de zakelijke en meer poëtisch naar zaken moeten kijken” privé kant van de poëzie samen.

Op welke wijze doen gedichten stof opwaaien?

Het citaat "poëzie is niet stoffig, maar doet juist stof opwaaien" heb ik ooit gelezen op een website van dichter Sieger MG. Het citaat spreekt me erg aan. Toen ik aantrad als huisdichter wilde ik mezelf opwerpen als ambassadeur voor poëzie, omdat veel mensen niet weten wat er speelt in moderne poëzie.

Wat voor stof wil jij met je gedichten doen opwaaien?

Ik wil me laten verwonderen door normale dingen en door middel van poëzie anderen terugvoeren naar die normale dingen. Ik wil mensen laten inzien dat dingen meer bijzonder zijn dan ze denken. Door gedichten komt wat normaal word gevonden in een ander licht te staan. Mijn poëzie is een zoektocht naar de betekenis van dingen en de uniekheid ervan.

Hoe komt je ambassadeurschap voor poëzie tot uiting?

Door het schrijven over herkenbare dingen

22

SOAP | NOVEMBER 2006

Zijn dichters naast mensen van woorden ook melancholisch?

Ja zeker, het zijn ook drinkers... Doordat dichters dingen op de proef stellen maken ze zichzelf onzeker. Als je op zoek bent naar schoonheid en betekenis word je soms gewezen op de vergankelijkheid. Dichters schrijven vaak over dingen die geweest zijn en voorbij zijn gegaan. Het citaat uit 'De ondraaglijke lichtheid van het bestaan' van Milan Kundera verwoordt dat enigszins; 'Het avondrood van de ondergang kleurt alles met de bekering van nostalgie, ook de guillotine.'

Toch is melancholie geen poëtisch streven.

Het oproepen ervan zal dat eerder zijn.

Dichters zijn trouwens geen depri mensen. Ze kunnen ook lachen.

Inspireert sociologie tot het schrijven van gedichten?

Eerder andersom: sociologen zouden meer poëtisch moeten zijn, met andere ogen naar de wereld leren kijken. Ik denk dat poëzie een goede impuls zou zijn. Sociologie en dichten hebben overeen dat in beide gebieden zaken

Welk gedicht uit je bundel Avondkikkers is jou favoriet?

Het gedicht ‘Nacht-leven’. Dit gedicht is gebaseerd op gedichten van Jan G. Elburg ('Gelovig soms', met de bekende versregel 'prijs de dag voor het avond is') en Daniël Dee ('Religieus af en toe'). Ik heb in dat gedicht inhoud en klank dicht bij elkaar kunnen brengen. Het is dan ook het gedicht dat ik het liefst voordraag. Taaltechnisch is het ook het beste gedicht omdat elk woord afgewogen is tegen het origineel. Daarbij is het één van de weinige gedichten in de bundel dat een statement is.

Welk gedicht moeten geïnteresseerde lezers direct googelen?

'Maaskant', een gedicht van Daniël Dee. Simpel maar ontroerend.

Waar zou je het liefst huisdichter willen worden?

Van de stad. In januari zijn er verkiezingen voor huisdichter van Groningen, maar ik weet nog niet of ik ga deelnemen. Uitgekozen worden heeft wel met leeftijd te maken. Ik vind deze stad poëzie, er gebeurt veel. Veel mensen denken bij gedichten aan dorpen, of steden als Siena, maar in deze stad gebeurt voor mijzelf veel en de stad Groningen is dan een prachtige achtergrond.

Avondkikkers (28 pag.)

Stichting Universiteitsblad Groningen ISBN-10:90-808918-3-5 7 euro - te verkrijgen in de boekhandel

KUNST & CULTUUR TIP

VAN DE

ALUMNUS

Trek de volkstuin in! recreatieplek. 'Ze gaan hier dan met de hele familie zitten eten. Ze maken altijd veel lawaai, maar de tuin netjes houden ho maar'.

Hij wijst naar hun tuin waar een oude verweerde bruine leren bank tegen het huisje aan staat. 'Ze hebben het tuinhuis volgestopt met oude spullen' zegt hij misprijzend. Door zijn ervaring met zijn Marokkaanse tuinburen weet hij te melden dat Marokkanen geen harde werkers zijn. Surinamers zijn dat wel.

Ook hier baseert Joop zich op een gevalsstudie. Joop kent een Surinaamse man de paar tuinen verderop zit. 'Hij is al 75 jaar en heeft twee kapotte knieën, maar doet meer aan zijn tuin dan al die Marokkanen bij elkaar.'

“Elke rechtgeaarde socioloog zou af en toe een tijdje in een volkstuin moeten verblijven”

Ruud Tap Waarde socioloog, Normen en waarden, werken of niet werken, multi-culti, blauw op straat en Poolse arbeiders. Nee ik heb het even niet over onderwerpen uit de krant of van een proefschrift. Ik noem hier een paar thema's uit een bezoek aan een volkstuin. Elke rechtgeaarde socioloog zou er af en toe een tijdje moeten verblijven. Waarom? Een volkstuin geeft een prachtige blik in de maatschappelijke keuken.

Normen en waarden Ik slenter met mijn handen in mijn zakken over rechte paden zonder onkruid. Overal hekjes die tuinen van elkaar scheiden. Een houten kruis om te markeren dat er een kat of een hond onder de grond dood ligt te zijn (rust zacht lieve Tommie). Kabouters en stenen reigers. Kroppen sla, rode bieten, petunia's en fuchsia's. In die oase van kneuterigheid zijn er de vastgelegde regels.

Regels over orde en netheid. De tuincommissie ziet er op toe. Ik lees op een prikbord dat de tuincommissie bij het kortwieken van het groen dat aan het pad grenst, te maken krijgt met afrastering.

Afrastering dat in de heg staat veroorzaakt schade aan het materiaal waarmee de heggen geknipt worden. Dringend verzoek om de afrastering te verwijderen. Wie de schoen past en meer van dit soort teksten. Regels over milieu. Er mag niet gesproeid worden met water. Regels over hoe rekening te houden met elkaar: verboden om de

elektrisch hegschaar of motormaaier te gebruiken op andere momenten dan de woensdagmiddag of zaterdagochtend. Deze apparaten maken te veel lawaai. Rust is gevraagd.

Werken en niet-werken.

Ik woon in Amsterdam, zo'n typische grote stad waar je nauwelijks oogcontact maakt met voorbijgangers. Eenmaal op zo'n Amsterdamse volkstuin verandert dit. Je kijkt elkaar gewoon in de ogen. Ik groet als ik iemand in zijn tuin zie. Na zo'n groet is een gesprek niet ver weg. 'Goedemorgen', zeg ik tegen een oudere grijze man. Hij toont zijn bilnaad, terwijl hij gebukt zijn schop in de grond steekt. Hij blijkt Joop te heten. Joop leunt over zijn schop en we bespreken eerst het weer om het daarna over tuin te hebben.

Het gaat op zon volkstuin wel vaker in deze volgorde. Hij is zijn moestuin aan het voorbereiden op de winter. Joop laat een beukennoot zien die hij zojuist uit de grond heeft geplukt. 'Vogels verstoppen dit in mijn tuin. Als je ze laat zitten heb je volgend jaar al een boom van een halve meter in je tuin staan.' Joop is iemand die recht in de leer is.

Een pure tuinder. Je hebt een volkstuin om er in werken. Hij stouwt zijn diepvries dan ook elk jaar vol met zijn eigen groenten. Over veel van volkstuinhouders is hij ontevreden, omdat ze in hun tuin geen arbeid verrichten.'Ze houden er een slaaptuin op na .

Het is een zootje geworden'.

Meer blauw op straat Inmiddels is een vriend van Joop bij ons komen staan. Hij heet Hans. Hij heeft een blauwe overall aan Er groeit veel haar uit zijn neus. Hij zou willen dat de bestuur zorgt voor strengere toezicht. Hans heeft weinig hoop dat dit ook gaat gebeuren. 'Ik verwacht niets van dit bestuur. De voorzitter hield onlangs nog een feestje waarbij hij lampionnen over het pad hing. Hans zegt bijna zijn hoofd kwijtgeraakt te zijn toen hij in de avondschemer naar huis wilde gaan. De lampionnen bleken niet alleen erg laag te hangen, maar waren ook nog eens aan staaldraad bevestigd. Het gesprek gaat over op iets anders. Volgens Joop moeten tuinhuisjes goed op slot, want de Poolse arbeider wil er anders nog wel eens in overnachten. Ik heb eerst even genoeg gehoord. Ik ga in een zomerse nacht nog wel eens terug met een fles drank. Dat kunnen Polen wel waarderen.

Personalia: Ruud Tap (1975) studeerde sociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) met als specialisatiegebieden arbeid en gender.

Na afronding van zijn studie (2000) volgde een dienstverband bij het adviesbureau QRA te Amsterdam, waar hij zich onder meer als projectmanager bezighield met een project dat gericht is op het creëren van meer diversiteit binnen besturen van vrijwilligersorganisaties. Ruud Tap werkt sinds 2003 als onderzoeker bij Regioplan Beleidsonderzoek te Amsterdam. Binnen Regioplan is hij actief op het terrein van arbeid en economie. Een van de meest recente projecten waar hij aan gewerkt heeft, is een onderzoek naar de effecten van de opheffing van het bordeelverbod.

Multi-culti Vlakbij zijn tuin zit een Marokkaans gezin, die de tuin volgens Joop zien als een

SOAP | NOVEMBER 2006

23

KUNST & CULTUUR RECENSIE

Pretentieloze gitaarpop: Johan in Vera Studentikoosloos vermaak in Groningen is best mogelijk

Matthias Frankema Denk je het als volbloed studentikoos wel weer te hebben gehad met de stad Groningen? Heb je alles wel gezien, ben je de Drie Gezusters en De Tapperij helemaal zat, en zij jou? Kan je geen overhemd of polo meer zien, laat staan met de kraagjes omhoog? Alle Hollandse meezingers al veel te vaak gehoord? Begin je te brallen?

Dan moet je echt eens naar Vera of De Oosterpoort. Want hier kun je eigenlijk elke dag wel terecht voor een studentikloze avond, waar een vleugje cultuur in de lucht en de kunst aan de muur hangt. Je ziet weer eens nieuwe mensen met frisse gezichten, en als ik even zo vrij mag zijn om de woorden van Pete Philly te gebruiken: 'sexy' publiek.

Bovendien zie je artiesten die niet elke week bij Top of the Pops staan te playbacken, maar opkomende bandjes en nieuw talent. Ook en misschien juist vooral wel zijn er veel producties uit de Nederlandse kweekvijver van poptalent. Gooi ook eens je hengeltje uit in een nieuw Gronings vaarwater. Wie weet vang je een grote vis als Charlie Dee, Solo, Pete Philly&Perquisite of in dit geval: Johan.

Wat ik zou willen zeggen is dit: doe de deur van je misschien kleine, beperkte studentenwereldje even open, kom uit je hokje, waar je al snel ingedrukt bent toen je hier bent gaan studeren, en schep even een fris luchtje. Wellicht wil je daarna nooit meer terug je hok in, dat ondertussen al veel begint te lijken op een legbatterij. Voel je je niet aangesproken dan begrijp je me vast wel.

Een Nederlandse band die in 1997 zijn eerste naamloze debuutalbum uitbracht, oftewel: Johan, komt negen jaar later wederom met een briljant getitelde cd: THX Johan.

Gitaarpop van de bovenste plank, zeker als je alleen in de Nederlandse kast zoekt. Het is van een mondiale kwaliteit, maar de band mist nog de uitstraling en misschien tevens wel de pretentie om zich ook zo te presenteren. Daarom stonden ze op 6

24

SOAP | NOVEMBER 2006

september 'gewoon nog' in Vera in de Oosterstraat in Groningen.

Pretentieloos, maar juist daarom overtreffen ze dus wel altijd alle verwachtingen. Een geniaal concept.

Eenvoudig.

Tijdloos. Briljant.

Eerlijk (hij liegt er niet om). Vrolijk klinkend, maar weemoedig geschreven door een periodiek depressieve schrijver: Jacco de Greeuw. In feite verhult hij zijn eigen tekstuele zwaarmoedigheid met een compenserende blijheid die vanuit de noten in een melodie uitmonden. En misschien is een deuntje hier zelfs meer op z'n plaats, want dat zijn het: fijne popdeuntjes met een ernstige ondertoon.

I take a ride Through your head In your mind I could be dead In eerste instantie hoor je waarschijnlijk slechts de herkenbare Johan-klanken. De woorden en hun betekenis komen pas veel later om de spreekwoordelijke hoek kijken, maar vaak is het concert dan alweer voorbij.

Dus je zit ondertussen al thuis en dan kom je erachter dat de liedjes een beetje stiekem worden gevuld met heel iets anders dan de verpakking beloofde. Eerlijk dus, maar niet zo expliciet. Verder is het nu pas het derde album in tien jaar; dus eigenlijk is het niet eens gek, dat het zo tijdloos klinkt. Tussen de releases in is de band steeds van samenstelling veranderd, dus de consistentie tussen de drie verschillende albums valt op, en te prijzen. Want in dit geval betekent het de voortzetting van hun on-Nederlandse kwaliteit in de tijdgebondenheid van de jaren '90 en '00.

Is dit een lofzang? Hell Yeah!

You live in a different world And all the seas have parted you from me Getting close but I can't reach you There's a giant gap between us Can't you see Depressiviteit biedt vaak een garantie op creatieve uitspattingen, of is het verband misschien andersom? Feit is dat De Greeuw tussen zijn diepe dalen hoge songwriterstoppen behaalt. Het vorige, en dus tweede, album van Johan werd genaamd naar de straat waar de zanger van de band toentertijd

woonde: 'Pergola'. Dit album stond nog meer dan 'THX Johan' in het teken van de zwaarmoedigheid; de depressie spatte als het ware uit de boxen. Dat gevoel heb je bij het nieuwe album helemaal niet, maar toch staan de liedjes weer bol van de succesverhalen in de net-niet-liefde of de er-was-eens-liefdeen-we-leven-lang-maar-zeker-niet-gelukkigromances.

Silly me I've been watching you For all this time been acting like a fool Every day every wake at night I can feel you close I guess you make the rules Laten we de zanger en schrijver van de Johan-songs (g)een nieuwe depressie gunnen of hopen we op een snelle opvolger? Laten we hem in ieder geval tijd gunnen voor nog meer Oceans, Any Other Guys, She got a way with men's, Walking Aways en Staring At The Suns, want zij zijn tegen die tijd al lang grijs gedraaid. Ze zijn van een paar simpele vrolijke deuntjes verworden tot een dagboek dat bewijst hoe mooi je een depressivi-tijd van je af schrijven kunt.

En wij hebben allemaal de sleutel om het slotje mee te openen. Loop er eventjes mee weg: People running everywhere just wandering about Trading places getting nowhere what is it for You have changed in many ways forever lost and found Better face it I don't know you anymore People riding circles always end up at the start Finding places living memories wasted before You've become a stranger to me we have grown apart Can you face it I don't know you anymore Walking away if you're looking Getting away from it all Walking away if you're looking at all Valt er vandaag dan helemaal geen onvertogen woord over Johan? Nee niet echt, eigenlijk. Het is niet voor niets een hooglied.

Als je op 6 september niet in Vera aanwezig kon of wilde zijn en je hebt Johan die middag ook niet zien spelen in Plato, ren dan alsnog even naar een willekeurige platenzaak, koop 'm en zeg dan eventjes in alle stilte of tijdens het opzetten van de cd: Thanx Johan!

KUNST & CULTUUR STATION &

STADSBALKON

Een veilige, warme deken over ´t stationsplein Maria van den Brink Rood- witte linten, betonmolens, steunpilaren en rode veiligheidshelmen bepalen sinds een half jaar beeld van het station Groningen. Het zal niemand zijn ontgaan dat het Centraal Station van Groningen wordt verbouwd! In januari 2005 is er in de gemeenteraad Groningen besloten dat er op het station extra stallingsplaatsen voor fietsen mogen worden geplaatst. Een ontwikkeling die ten gunste komt van de mobiliteit niet alleen van de reiziger, maar uiteindelijk ook voordelen heeft voor de gehele stad. Zodoende wordt er vanaf begin april 2005 hard gewerkt aan een nieuw, fietsvriendelijk, functioneel en vooral veilig station.

Het mooie stationsgebouw, dat in het jaar 1896 werd ontworpen door architect Isaak Gosschalk, is een aantal jaren geleden weer terug gebracht in zijn 'oude' neoclassicistische stijl. Een stijl die zich kenmerkt door symmetrie, herhaling, met vele pilaren, waarbij wordt voortgebouwd op de Griekse- en Romeinse bouwstijl. Denk maar aan de Vondelkerk of het Rijksmuseum in Amsterdam, die ook in deze stijl zijn gebouwd. Tot de jaren zestig mocht het stationsgebouw er staan in zijn originele staat.

Maar in de tijd van het modernisme werd het station verbouwd, en werden alle mooie elementen en versieringen onttrokken aan het gebouw. Het modernisme is een zakelijke stijl waarbij functionaliteit centraal staat. Door de jaren heen is over deze verbouwing veel kritiek ontstaan, maar er was geen duidelijk plan en het ontbrak aan budget om het station aan te pakken. Eind jaren negentig heeft de toenmalige manager van de NS Groningen, de heer Rob Staal, het idee gelanceerd een restauratiefonds op te zetten. Dit fonds werd opgezet met het uitgangspunt het station weer te verbouwen en terug te brengen naar zijn oude stijl. Het fonds werd een feit, zowel bedrijven als particulieren zamelden geld in zodat het stationsgebouw kon worden gerestaureerd tot in deze huidige vorm.

Vooral aan de binnenkant van de stationshal werd veel aandacht besteed. Het plafond en de wanden werden bijvoorbeeld rijk versierd met ornamenten en gevels van natuursteen.

Ook de buitenkant van het gebouw werd volledig gerestaureerd. Een stationhal wat nu behoort bij een van de mooiste van Europa, en zeker van Nederland werd heropend in 1999 door Koningin Beatrix.

Niet alleen het stationscomplex, maar de hele omgeving van het station heeft door de jaren heen een 'face lift' ondergaan.

Aan alle kanten van het Groninger hoofdstation werd ge- en verbouwd. Om het station is onder andere het Groninger Museum, het KPN gebouw, en vele andere omliggende kantoorpanden gebouwd. Deze

Vanaf april 2005 wordt er gebouwd aan een nieuw stationsplein. gebouwen zien er van karakter zeer verschillend uit. Wanneer verschillende kunststijlen elkaar ontmoeten, wordt dit ook wel 'fusion art' genoemd. Je voegt daadwerkelijk zowel moderne en klassieke samen, waarbij het eindresultaat er toch als compact geheel uit ziet.

In het jaar 2002 werd Groningen uitgeroepen tot de fietsstad van Nederland, iets waar je erg trots op mag zijn. Maar ook iets waar de laatste jaren niet in alle opzichten veel van was te merken. Wanneer je door de stad wandelt, wordt het straatbeeld al gauw gevuld met verkeerd geparkeerde fietsen.

Niet bewust, maar dankzij te weinig stalruimte. Ook op het station deed zich dit probleem voor, en wanneer je je fiets toch 'fout parkeerde' liep je het risico dat hij de volgende dag was weggehaald. Mede hierdoor is het plan ontstaan om het zogeheten 'Stadsbalkon' te bouwen. Voor de deur van het hoofdgebouw wordt nu hard gewerkt aan een overdekte fietsenstalling waar straks 4000 fietsen kunnen worden gestald. Een hypermodern, in tegenstelling tot het hoofdgebouw, transparant ontwerp dat eind 2006 zal worden opgeleverd. Dit nieuwe stationsplein werd ontworpen door 'kcap architects en planners' uit Rotterdam. (www.kcap.nl)

Zowel in Groningen als in anderesteden zie je de trend opkomen dat rondom stations vele kantoorpanden, scholen, parkeerplaatsen en andere voorzieningen worden gebouwd. Hierdoor wordt je gestimuleerd gebruik te maken van het Openbaar Vervoer. Dit heeft als gevolg dat de mobiliteit van een stad wordt verhoogd, waardoor de stad beter bereikbaar wordt.

Maar heb je een werkplek of eindbestemming elders in de stad, dan kun je gebruik maken van de fiets. Sinds afgelopen september is Groningen het vijftigste station in Nederland die de OV- fiets heeft geïntroduceerd. Met je NS- kaart kun je op het station een fiets huren, een plan waarbij de reiziger wordt gestimuleerd te fietsen vanaf het station naar de eindbestemming. Dit is zeker geen slechte ontwikkeling, een ontwikkeling dat bijdraagt aan een veilig, fiets- en milieuvriendelijk karakter van de stad. Dit draagt bij aan een goede mobiliteit die van essentieel belang is om in de stad tot economische bloei te komen.

Hoe beter het Openbaar Vervoer is geregeld, des te efficiënter kan gebruik worden gemaakt van de verscheidene bestemmingen binnen de stad. Hier draagt het 'Stadsbalkon' een grote steen aan bij. Vanuit verschillende zijden kun je in de stalling komen. De fietsen staan nu onder dak, en worden onder toezicht gestald onder het balkon. De voordelen hiervan zijn dat de stalling verlicht, en minder diefstalgevoelig is. Ook kunnen de fietsen op verschillende hoogtes worden gestald, waarbij ruimte wordt bespaard. Als je goed kijkt zie je dat het dak van de stalling de vorm heeft van een deken, een De fietsen staan nu onder dak en worden onder warme deken die de juiste toezicht gestald. bescherming zal bieden!

SOAP | NOVEMBER 2006

25

OPINIE TWISTPUNT

Islamisering in Nederland?

Joëlla Angenent & Marlijn de Vries Het proces van globalisering heeft de afgelopen vijftien jaar bezit genomen van Nederland. We verliezen steeds meer een eigen identiteit en worden opgenomen in een mondiale cultuur. Dit proces is een gevolg van de explosief gestegen migratiestroom. Veel nieuwkomers in Nederland zijn afkomstig uit moslimlanden. Deze moslims uiten steeds meer hun uitgesproken religieuze opvattingen. Nederland telt binnenkort 450 moskeeën. Er liggen serieuze plannen voor het eerste moslim ziekenhuis in Rotterdam en er zijn inmiddels 28 Islamitische scholen. Ook de markt speelt steeds meer op deze nieuwe doelgroep in.

Grote bierbrouwers werken aan de introductie van speciaal alcoholvrij moslimbier en ook telecomaanbieders spelen op deze doelgroep in. Sommigen spreken al van een islamisering van onze cultuur. Moeten we deze moslims hun gang laten gaan? Of valt het allemaal wel mee en kunnen we met zijn allen profiteren van deze culturele diversiteit?

Tsunami van de islamisering Geert Wilders, de voorman van de Partij voor de Vrijheid, is erg duidelijk in zijn standpunt: "Wie zich niet aanpast, gaat het land uit." Dit maakt hij duidelijk in een interview met de Volkskrant in een serie over de lijsttrekkers van de verschillende politieke partijen, zo vlak voor de verziekingen. Hij spreekt over de 'tsunami van de islamisering' die gestopt moet worden. Moslims zullen in zijn ogen de Nederlandse samenleving overspoelen en zorgen voor criminaliteit en overlast. Wilders typeert de islam als een gewelddadige religie.

Vanuit de rechtse hoek van de politiek hadden we zoiets verwacht, maar welke geluiden komen er vanuit de linkse politiek?

De Partij van de Arbeid beschouwt het integratievraagstuk als een probleem waar de overheid zich niet aan kan onttrekken: 'er is werk aan de winkel: het bestrijden van achterstanden en de emancipatie van achtergestelden.'

Islamitische scholen beschouwen ze echter als een belemmering van de integratie. Op deze scholen zou hier juist extra aandacht voor moeten zijn. 'Om de witte vlucht tegen te gaan - waarbij autochtone ouders massaal hun kinderen van school afhalen omdat de school te zwart wordt - moeten onder leiding van de gemeente alle scholen bindende afspraken maken om gezamenlijk achterstandsleerlingen op te vangen. Scholen die integratie tegengaan, moeten aangepakt kunnen worden.'

Ook GroenLinks verzet zich tegen

26

SOAP | NOVEMBER 2006

de trend om alle verschillen als culturele verschillen te zien. 'Natuurlijk moeten problemen rond migranten benoemd en aangepakt worden. Maar vaak hebben deze problemen niks te maken met hun islamitische achtergrond.

Wél met taalachterstand, werkloosheid, gebrekkige opleiding, de vlucht van witte ouders en hun kinderen uit verkleurde scholen en wijken, de voortdurende discriminatie op de arbeidsmarkt en gebrek aan perspectief.'

Maar genoemd mag worden dat een beetje angst creëren zo voor de verkiezingen, ook helemaal niet slecht uitkomt voor de politieke partijen in Nederland.

Zilveren hangertjes met afbeeldingen van de Ka'aba en mobieltjes met Allahu Akbar als ringtone Trends van islamisering Ontwikkelingen op het gebied van de islamisering zijn er genoeg. Islamitische scholen bestaan al een tijdje en in Nederland zijn er inmiddels achtentwintig. Volgens de Inspectie van het Onderwijs staat het volgen van islamitisch onderwijs de integratie in de Nederlandse samenleving niet in de weg.

Bijna alle islamitische scholen kiezen voor een open houding naar de Nederlandse samenleving en dragen bij aan de sociale cohesie. Toch zijn er ook genoeg critici die op dit punt een heel andere mening hebben.

Nederland telt binnenkort 450 moskeeën, waar ongeveer één miljoen gelovigen samenkomen. Grote bierbrouwerijen werken aan de introductie van alcoholvrij moslimbier. Zij willen de groep van ongeveer één miljoen moslims in Nederland niet langer negeren. Ook KPN richt zich op deze groep mensen. Het begint een exclusief netwerk voor Turkse abonnees in Nederland. Dit netwerk, Ay Yildiz genaamd, biedt speciale tarieven voor mobiel bellen van en naar Turkije en communicatie zal gaan in het Turks of Nederlands. Daarnaast liggen er plannen voor het eerste moslim ziekenhuis in Rotterdam. In dit islamitische ziekenhuis komen verschillende afdelingen voor mannen en vrouwen, het eten in het ziekenhuis is afgestemd op moslims, er komt een gebedsruimte en het ziekenhuis krijgt een imam. Het idee komt van een niet-moslim, maar stuit op veel kritiek in de samenleving.

Critici noemen het een stap terug naar de middeleeuwen en anderen wijzen op het feit dat in 'gewone' ziekenhuizen ook al vaak een gebedsruimte aanwezig is, speciaal voedsel en gescheiden ruimten voor mannen en vrouwen. Een aantal ontwikkelingen in onze

samenleving die wijzen op een islamisering van onze cultuur. Maar hoe bedreigend zijn deze ontwikkelingen en is er überhaupt wel sprake van islamisering?

Eigen identiteit Er is tegenwoordig een trend te ontdekken onder jonge moslims in het uitdragen van hun geloof. In de ogen van dr. Marjo Buitelaar (antropoloog en verbonden aan de faculteit Godgeleerdheid & Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen) dragen Nederlandse moslima's steeds vaker een hoofddoek om een bepaalde assertiviteit weer te geven: 'I'm Muslim and I'm proud of it'.

Wat Nederlanders zien als het vasthouden aan tradities is voor deze Nederlandse moslims juist de wens om voor hun eigen identiteit uit te komen. Voor veel meisjes geeft het dragen van een hoofddoek namelijk weer dat ze in staat zijn om zich in de gemeenschap te bewegen en functioneren, zonder hun wortels te verloochenen. Deze trend blijkt uit de rage van zilveren hangertjes met afbeeldingen van de Ka'aba (een grote moskee in Mekka) en mobieltjes met Allahu Akbar als ringtone (Allahu Akbar betekent: 'God is groot').

Verder zijn kompassen om de richting van Mekka te bepalen helemaal hip onder jonge moslims.

Eigenlijk is het uitdragen van een dergelijke lifestyle een typisch Westers fenomeen. In Nederland is het zoeken naar de eigen identiteit een kenmerk van de puberteit.

Wanneer een puber zich opeens in het zwart gaat kleden en een hanenkam neemt, kijkt niemand immers raar op. Hoe zwakker het gevoel van een individuele identiteit is, hoe sneller iemand zich bij een groep zal aansluiten, de identiteit van de groep zal aannemen en zich zal afsluiten van de buitenwereld. In dit opzicht verschillen jonge moslims in niets van niet-moslims. Volgens de antropoloog Marjo Buitelaar hangt de stelling dat religie de integratie belemmerd af van de historische en maatschappelijke achtergrond, waartegen mensen religie aanwenden om hun positie in de samenleving te verdedigen. Onze samenleving is langzamerhand verhard en velt snel een oordeel. Wanneer moslims alleen nog maar als moslim worden aangesproken gaan zij zich er ook naar gedragen. In plaats van elkaar ruimte te bieden ontstaat er een neiging om je juist af te sluiten van anderen.

Bedreiging?

Angst voor islamisering komt uit verschillende hoeken. Geert Wilders weet zijn angst erg duidelijk te verwoorden maar ook de Amerikaan Bruce Bawner ziet de Islam als een grote bedreiging voor Europa.

In zijn boek 'Terwijl Europa sliep, de dreiging

OPINIE TWISTPUNT van de radicale islam' verhaalt hij over zich snel uitbreidende moslimenclaves, waarin vrouwen werden misbruikt, 'ongelovigen' belasterd, joden en homoseksuelen gediscrimineerd, barbaarse tradities (zoals eerwraak) regelmatig voorkwamen en de vrijheid van meningsuiting onder druk stond.

Volgens Bawner is Europa blind voor de antiwesterse mentaliteit in de grote Europese moslimgemeenschappen. Bawner: "Op 11 september 2004 had ik nooit kunnen denken dat vijf jaar later een man die weigert het stenigen van overspelige vrouwen te veroordelen, als de belangrijkste stem van de 'gematigde' Europese moslims zou gelden.

Dat Europese overheden nog steeds subsidie zouden geven aan moskeeën en islamitische scholen waar minachting voor democratie, joden, homo's en seksuele gelijkheid wordt onderwezen. Dat de burgemeester van Amsterdam meent dat we de onderdrukking van islamitische vrouwen in het Westen maar moeten accepteren. En dat Groot-Brittannië nog steeds een vrijhaven zou zijn voor radicale geestelijken. Hij illustreert zijn verhaal met nog veel meer voorbeelden. Zo stelt hij dat de Britse minister van integratie, na de aanhouding van de jongens die vliegtuigen tussen Londen en de VS wilden opblazen, beloofde om zich te buigen over een voorstel van moslimleiders om in immigrantenwijken de Sharia in te voeren, teneinde potentiële bommenleggers te vriend te houden. Zijn overduidelijke boodschap is dat Europa zich kennelijk bij de onvermijdelijke islamisering van Europa heeft neergelegd en voortdurend de waarheid op haar kop zet door de daders als slachtoffers te betitelen en zelfverdediging als opruiing. Zijn boek werd een internationale bestseller. Maar kreeg ook veel kritiek vanwege de ongenuanceerdheid ervan.

Wat vinden onze medestudenten nou eigenlijk van deze islamisering die steeds vastere vormen begint aan te nemen? We peilden de meningen van drie sociologie studenten door middel van een discussie: Wat is de staat van islamisering in Nederland?

Ingrid Barkmeijer, derdejaars sociologie, stemt ChristenUnie, is christelijk (gereformeerd vrijgemaakt).

Joosje de Lang, derdejaars sociologie, stemt SP, gelooft dat er 'iets' is.

Albert Bosscher, eerstejaars sociologie, stemt GroenLinks, is atheïst.

De ideeën van Geert Wilders We vallen maar meteen met de deur in huis.

Wanneer de ideeën van Geert Wilders aan de orde worden gebracht begint iedereen een beetje te grinniken. Ingrid: "Iedereen in Nederland mag geloven wat hij of zij wil, Geert Wilders is veel te radicaal in zijn

ideeën." Joosje is het hiermee eens, "hij kijkt niet naar de achterliggende gedachte. We hebben jaren geleden na de Tweede Wereldoorlog ontzettend veel mensen naar Nederland gehaald voor de tapijtindustrie.

Het is natuurlijk belachelijk om deze mensen nu op deze manier te behandelen."

Het begrip 'islamisering' roept vooral bij Albert wat weerstand op, "ik vind dat er helemaal geen sprake is van islamisering. Het wordt allemaal ontzettend opgeblazen door de pers en door de politiek omdat het verkiezingstijd is. Angst is immers een goede manier om zetels te winnen. Uit onderzoeken is gebleken dat nog geen 1000 mensen een burqa dragen, dus waar hebben we het eigenlijk over? En bovendien, wanneer bepaalde dingen voor christenen geoorloofd worden, moeten er ook bepaalde dingen voor islamieten mogen." Ingrid en Joosje ontkennen de islamisering niet maar zien het verschijnsel niet direct als een bedreiging. Ingrid: "Het zal uiteindelijk wel meevallen allemaal."

Ontwikkelingen op het gebied van islamisering "Zijn zaken als de komst van een islamitisch ziekenhuis en de verspreiding van islamitische scholen dan positieve ontwikkelingen?" willen wij graag weten.

Deze concrete zaken roepen toch wel wat reacties op. Ingrid: "Wanneer een kerk in een moskee wordt veranderd denk ik toch wel even 'shit'. Maar wat iemand gelooft blijft een eigen keuze. Daar kan ik niets aan veranderen. Mensen moeten elkaar respecteren, wat hun geloof ook is." Joosje vindt dat de integratie van allochtonen wordt verijdeld door de komst van een islamitisch ziekenhuis. "Het is beter om bijvoorbeeld een aparte afdeling in ziekenhuizen te maken voor islamitische mensen, op deze manier blijven ze met onze cultuur in aanraking komen. Er moet geen eigen eilandje ontstaan.

Maar ik vind het jammer dat islamieten tegenwoordig zo vaak met terrorisme worden geassocieerd. Vanuit die angst is de term islamisering waarschijnlijk ook ontstaan.

Alles wat vreemd is, is eng. En dat terwijl wij zoveel van ze kunnen leren."

“Er moet geen eigen eilandje ontstaan” Albert: "Ik denk dat de integratie van allochtonen niet alleen maar van hun kant hoeft te komen. In Nederland heerst een beetje een klimaat van 'zij willen hier wonen dus zij moeten zich maar aanpassen' maar in de praktijk werkt dat niet. Wat dat betreft heeft de overheid een behoorlijke blunder gemaakt door alle asielzoekers in grote asielzoekercentra te stoppen. Als je dit doet krijg je juist groepsvorming. Als je ze verspreidt over meerdere kleinere asielzoekerscentra zullen ze dus ook eerder

integreren, omdat de noodzaak dan ook groter is."

Scheiding van kerk en staat Het principe van de democratie spreekt iedereen aan. Alledrie vinden ze dat verschillende culturen naast elkaar kunnen bestaan zonder problemen. Toch blijken hier verschillende invullingen aan gegeven te worden. Albert: "Een democratie werkt heel simpel. Wanneer tweederde van de Nederlandse bevolking de Sharia wil invoeren dan moet dat gebeuren. Dat is democratie". Ingrid schiet meteen in de ontkenning: "Ik denk dat dit nooit zou gebeuren. Zo ver gaat het niet komen". Ook Joosje staat deze uitspraak tegen: "Je kunt niet vanuit de Bijbel wetten gaan opleggen.

Kerk en staat moeten gescheiden blijven."

“Het zal uiteindelijk wel meevallen allemaal” Na deze uitspraak zijn wij wel benieuwd hoe haalbaar het is om de scheiding van kerk en staat te behouden in een samenleving die steeds meer multireligieus wordt.

Ingrid: "Een scheiding van kerk en staat is niet haalbaar. Bij het maken van wetten moet rekening gehouden worden met de religies die in Nederland bestaan. Wanneer de winkeltijden bijvoorbeeld verruimd worden, zodat de vrije zondag verdwijnt, stoot je ontzettend veel christenen het hoofd.

Religie blijft altijd iets waar rekening mee gehouden moet worden." Joosje is het daarmee eens: "Het is ook meer een ideaal, ik besef me wel dat het in praktijk een lastig verhaal is." Ook Albert vindt het idee van Joosje onmogelijk. "Je kunt christelijke of islamitische partijen niet verbieden om te denken hoe ze denken."

Uiteindelijk komt men tot de gezamenlijke (sociologische) conclusie dat het waarschijnlijk meespeelt dat ze in Groningen wonen, waar relatief weinig allochtonen zijn, en dat ze studeren aan de Universiteit. Ingrid: "Mensen die laag opgeleid zijn en in een wijk wonen met heel veel allochtonen zullen die angst en bedreiging veel meer voelen dan wij."

Een geruststellende gedachte of moeten we toch waakzaam blijven? Voorlopig zullen de gevolgen van steeds meer moslims in Nederland nog redelijk verborgen blijven.

Hoewel er vanuit verschillende hoeken van de samenleving gesproken wordt over heuse islamisering en er her en der nostalgische verlangens zijn terug naar de jaren vijftig, zijn er ook voldoende positieve geluiden te horen.

SOAP | NOVEMBER 2006

27

OPINIE BETOOG

Rede en redelijkheid zijn kracht van kwetsbare democratie Jurre van den Berg Het veroorzaakte flink wat ophef: de opmerking die de inmiddels (vanwege een andere kwestie) afgetreden minister Piet Hein Donner maakte in het boek 'Het land van haat en nijd' van Max van Weezel en Margalith Kleijwegt. Donner zegt in het boek: 'Voor mij staat vast: als tweederde van alle Nederlanders morgen de sharia zou willen invoeren, dan moet die mogelijkheid toch bestaan? Zoiets kun je wettelijk toch niet tegenhouden? Het zou ook een schande zijn om te zeggen: dat mag niet! De meerderheid telt. Dat is de essentie van democratie.' De commotie omvatte niet enkel het specifieke voorbeeld van de (in het gepolariseerde islamdebat zeer gevoelig liggende) sharia, maar behelsde meer nog een essentiëlere vraag: hoe gaan we om met de kwetsbaarheid van een democratie?

Dat het westerse ideaal van een democratie ook scherpe kanten kent is in de geschiedenis al vaak benoemd. Winston Churchill noemde de democratie ooit de slechtste denkbare staatsvorm, met uitzondering van alle andere systemen die de mensheid had uitgeprobeerd.

John F. Kennedy sprak van 'de moeilijkste staatsvorm omdat het van de mensen de meeste inspanning vraagt'.

De kwetsbaarheid van de democratie, zoals deze grote staatsmannen aangaven, zijn momenteel opnieuw zichtbaar geworden. Het open systeem van vertegenwoordigende participatie en ruimte voor diversiteit is een groot goed. Echter, om deze mogelijkheid en ruimte te bieden moet een democratie wel kwetsbaar zijn.

Centraal in de huidige discussie staat uiteraard wat onder 'een democratie' wordt verstaan. Anders dan vaak gedacht en gezegd wordt is dit meer dan 'de macht voor de helft plus één': het regeren van de meerderheid. De beginselen van de democratische rechtsstaat, zoals het geweldsmonopolie van de staat, de grondwettelijke bescherming van minderheden, het handhaven van de scheiding der machten en het beschermen van de vrijheid van meningsuiting maken ook een essentieel onderdeel uit van het politieke systeem. Dit maakt de democratie in beginsel niet waarde-vrij: het draagt een visie uit en is daarmee meer een procedure van besluitvorming om de macht mee in te richten en te legitimeren.

Yoram Stein legde in Trouw op 25 september bloot wat de consequentie zou

28

SOAP | NOVEMBER 2006

kunnen zijn wanneer een democratie alleen de macht van de meerderheid zou impliceren: 'De meerderheid zou in principe zelfs kunnen bepalen dat de meerderheid niet bepaalt en dat in plaats daarvan bijvoorbeeld één man alle macht in handen zou moeten hebben. In dat geval zou de essentie van de democratie leiden tot het opheffen van de democratie.'

Hier openbaart zich een lastige paradox: moet de democratie in bescherming worden genomen tegen haar kwetsbaarheid, terwijl de democratie juist bij de gratie van die kwetsbaarheid bestaat?

De meningen in het politieke debat zijn sterk verdeeld. Volgens Aalt Willem Heringa, hoogleraar staatsrecht, is deze discussie van alle tijden: 'Er zijn twee opvattingen over. De ene is dat de democratie zich moet verdedigen tegen anti-democratische opvattingen. De andere opvatting is: in de democratie zullen de slechte opvattingen nooit winnen, dus je hoeft je daartegen niet te wapenen.'

Veel politieke filosofen waren bevreesd dat de democratie zou ontaarden in wat in de negentiende eeuw 'de tirannie van de meerderheid' werd genoemd. John Stuart Mill heeft het hierover in zijn boek 'On Liberty' (1859), en Alexis de Tocqueville beschreef het in zijn boek 'Over de democratie in Amerika' (1848). De Tocqueville schrijft daarin dat wat hem het meest afstootte in Amerika niet de extreme vrijheid was die daar heerste, maar 'het gebrek aan garanties tegen de tirannie'.

Echter, de democratie heeft al een geïnstitutionaliseerd middel om zich tegen deze gevreesde tirannie te weren. De macht van de meerderheid kan in bedwang worden gehouden door 'checks and balances', door tegenwicht en controle. Hierbij verwijst 'checks' naar de capaciteit, het recht en de verantwoordelijkheid van elke afzonderlijke macht de macht van anderen te controleren.

'Balances' verwijst naar de capaciteit van iedere eenheid om zijn autoriteit te gebruiken om de macht van te beperken. Dit idee maakt onderdeel uit van het model van staatsbestuur van de politieke denker Montesquieu, over de scheiding der machten. In zijn trias politica stelde hij een strikte scheiding voor tussen uitvoerende, wetgevende en rechtsprekende macht.

In het andere kamp wordt vaak een beroep gedaan op de klassieke uitspraak van de Verlichtingsfilosoof Voltaire: 'U zegt dingen die ik verafschuw, niettemin zal ik met mijn leven uw recht bevechten om ze te

mogen zeggen.' Echter, hier ondermijnt het kamp de grote kloof tussen het vrije woord en de daad. Tussen een standpunt en de consequenties van een feitelijke implementatie ligt een wereld van verschil, in extremis de mogelijke opheffing van het recht om dingen te mogen zeggen die anderen verafschuwen.

“Donner geeft blijk van zeer primitieve en povere democratische opvattingen” Paul Cliteur, hoogleraar rechtswetenschappen, is duidelijk van het eerste kamp: 'We mogen hopen dat we democratisch voldoende weerbaar zijn om de groepen te weren die de democratie willen afschaffen of serieus willen schaden.

Formalistisch gesproken heeft Donner gelijk.

Maar de sharia is niet te verenigen met heel veel internationale grondrechten en die staan boven onze wet.' Terecht wijst Cliteur hier op één van de vele stokken achter de deur: in een politiek sterk geglobaliseerde wereld staat geen enkel democratisch systeem nog op zichzelf en is het sterk gebonden aan internationale verdragen en afspraken. Toch heeft Cliteur weinig vertrouwen in zijn eigen argument: 'Wat ik veel verontrustender vind, is dat Donner blijk geeft van zeer primitieve en povere democratische opvattingen.

Volgens hem is democratie datgene wat de meerderheid wil.

Schending van grondrechten of niet. Dit zijn zeer onvoorzichtige uitspraken. Zeker als je je realiseert dat de sharia in grote delen van de wereld oprukt en velen een lonkend perspectief biedt. Waar fundamentalisten aan de macht komen, wordt de sharia meteen in de grondwet verankerd.'

Is Cliteur een theoretische doemdenker? Ik denk het wel. Het is vruchtbaar dat deze discussie theoretisch wordt gevoerd om de beginselen van de democratie op de proef te stellen, maar het getuigt voornamelijk van de afwezigheid van realiteitszin en vertrouwen in de kracht van redelijkheid. De houding die Cliteur en anderen innemen heeft nog een ander groot nadeel. Door bij voorbaat door middel van ondemocratische maatregelen in te grijpen, ontneem je de democratie een belangrijk middel in de strijd tegen onredelijkheid: de rede. Debat en dialoog zijn bij uitstek geschikt om ondemocratische

OPINIE COLUMN onredelijkheid aan de tand te voelen en te bestrijden. Door bij voorbaat door middel van ondemocratische maatregelen in te grijpen, ontneem je de democratie een belangrijk middel in de strijd tegen onredelijkheid: de rede. Debat en dialoog zijn bij uitstek geschikt om ondemocratische onredelijkheid aan de tand te voelen en te bestrijden. Door de standpunten bij voorbaat niet te accepteren wordt dit wapen eigenhandig teniet gedaan.

De gevolgen van deze methode zijn in België pijnlijk duidelijk geworden door het negeren en niet serieus nemen van het Vlaams Belang van Filip Dewinter (o.a. in de vorm van het 'cordon sanitaire', waarbij veel partijen afspraken bij voorbaat niets met de partij te maken willen hebben). Dit geeft dergelijke partijen juist de plek die ze willen: de miskende in het verdomhoekje. Dat is een vruchtbare positie voor groeperingen die zich juist beroepen op de arrogantie van de macht die zijn ogen sluit voor de realiteit. Veel extreme ideeën komen voort uit onvrede, en door deze ideeën te negeren wordt het gevoel van onvrede enkel versterkt. Ga in debat, overtuig de kiezer van constructieve oplossingen om deze onvrede tegen te gaan.

Hoe groot de kracht van rede en redelijkheid in de politieke praktijk kan zijn is aan het licht gekomen bij de uitslag van de Belgische gemeenteraadsverkiezingen in de politieke brandhaard Antwerpen. Filip Dewinter van Vlaams Belang mag dan spreken van 'kannibalisme' jegens de eigen coalitie door de sociaal-democratische SP.A (veel kiezers van coalitiegenoten liepen over naar de SP.A, waardoor deze overtuigend de grootste werd en de groei van het Vlaams Belang stagneerde), de kiezers hebben zich duidelijk verenigd in een blok tegen zijn extreemrechtse onredelijkheid. De invloed van de rede in de persoon van burgemeester Patrick Jansens met zijn ijzersterkte campagne (vaderlijk boven de partijen staande, zónder de naam van zijn partij te noemen) mag hierin niet onderschat worden.

Het is aan de rede om de redelijkheid in het electoraat naar boven te halen Een positief mensbeeld is noodzakelijk om in de democratie te kunnen geloven. Mijns inziens moeten de zwakke plekken ervan in de geest van Montesquieu in de procedures ervan zo goed mogelijk worden afgedekt.

Incidenteel en bij voorbaat ideeën afkeuren ontdoet de democratie van haar essentie van kwetsbaarheid en gelijkwaardigheid.

Uiteraard zijn procedures niet voldoende om een democratie waterdicht te maken. Het is hier aan de rede om de redelijkheid in het electoraat naar boven te halen.

Wordt Marianne Thieme de Noach van Groningen?

De Partij voor de Dieren van Marianne wil niet overkomen als one-issue-partij.

Jouri Bakker Een relatief kleine partij, die Partij voor de Dieren. Toch doet ze in november voor de derde keer mee aan de verkiezingen. Dit keer wordt er een serieuze gooi naar zetels in de Tweede Kamer gedaan. Niet geheel onlogisch. Bij de vorige verkiezingen kreeg de partij net te weinig stemmen voor één zetel en het is momenteel de snelst groeiende Nederlandse partij. Als het dit jaar wel lukt zou de partij, onder leiding van wereldredster Marianne Thieme, voor een primeur zorgen.

Niet eerder kwam er ergens ter wereld een partij op het pluche die dierenrechten als voornaamste agendapunt heeft.

Op het partijcongres van 1 oktober in Driebergen zei Thieme dat negen van de tien stemmers het op 22 november in de PvdD nog 'onvoldoende zien zitten'. Een op de tien stemmers dus wel? IJdele hoop Marianne! Dit zou betekenen dat je partij ongeveer een miljoen stemmen binnenhaalt.

Genoeg voor bijna vijftien zetels. Overdreven natuurlijk, dat beseft Thieme ook wel, maar ze gaat serieus uit van vijf zetels. Natuurlijk heb je gelijk wanneer je veronderstelt dat veel mensen de zittende politieke partijen niet langer zullen steunen, maar verwacht dan niet dat iedereen plots op de PvdD zal stemmen.

Of het moeten Groningse duivenliefhebbers zijn.

Eind september is de gemeente Groningen, op last van SP-wethouder Jannie Visscher, alvast begonnen met de 'columbocide', een stelselmatige gevangenneming en vergassing van

stadsduiven. Alleen omdat ze door hun geluid en ontlasting overlast voor de burger veroorzaken. De partij van Marianne Thieme heeft bezwaar aangetekend bij de Groningse SP-wethouder Visscher, maar zij is niet bereid een andere en diervriendelijke methode te gebruiken om de duivenpopulatie 'van gezondere omvang' te maken. En dit terwijl er voldoende alternatieven voorhanden zijn, duiventillen bijvoorbeeld.

Vreemd genoeg laat Visscher op de lokale site van de SP weten dat ze zich als wethouder wil verzetten tegen de 'ikke-ikke-ikke-en-de-rest-kanstikken-mentaliteit'. Laat de duiven het maar niet horen, Jannie! Wie weet wordt Thieme na 22 november de Noach van Thieme Groningen en kan zij de achtergebleven duiven van de verstikkingsdood redden. Voor een ark zou ze naar Johan Huibers in Schagen kunnen gaan. Deze strenggelovige christen schijnt er in de afgelopen jaren eigenhandig één gebouwd te hebben.

Thieme gaat serieus uit van vijf zetels Naïef zijn lijsttrekker Thieme en haar LBN'ers (Lijstduwende Bekende Nederlanders) wel.

In het verkiezingsprogramma, op de website, in interviews en op congressen wordt geforceerd getracht om juist niet als one-issue partij afgeschilderd te worden. Want ook kinderopvang, beter onderwijs en meer veiligheid, kortom 'een aangenamere samenleving voor mensen' wordt door de Partij voor de Dieren nagestreefd. Als Thieme echt wil scoren op 22 november, doet ze er verstandig aan dergelijke onderwerpen voorlopig niet aan te snijden. Wat ze wel aan kan snijden is halal vlees. Daarmee haalt ze wellicht nog wat stemmen binnen van Turken die nu in ieder geval niet meer op de PvdA stemmen.

Met soapster en 'multitalent' Georgina Verbaan op de lijst is je partij misschien wel aan grotere borsten maar nog niet echt aan emancipatie toe. Takel Georgina maar boven op de Martinitoren. Dan is er geen Groningse haan meer die naar de duiven kraait.

SOAP | NOVEMBER 2006

29

OPINIE COLUMN

De Gouden Kooi Een fascinerend sociaal-psychologisch experiment of een respectloos kijkcijferkanon?

Het concept is simpel: degene die het het langste volhoudt wint de villa.

Anne Liemburg De eerste aflevering van het nieuwe programma 'De Gouden Kooi' op de commerciële zender Talpa heeft tot veel publiciteit en ophef geleid. Het concept is simpel: stop 10 mensen in een villa, en degene die het het langste volhoudt is de nieuwe trotse eigenaar van het huis ter waarde van ongeveer 2 miljoen euro. Weer een dagelijkse dosis reality-tv op de televisie, want uiteraard kan er van reilen en zeilen van de bewoners van het huis dagelijks op tv en internet worden gesmuld. Nadat Big Brother heeft aangetoond dat wij toch wel voor hoge kijkcijfers zorgen bij dergelijke programma's, heeft Talpa besloten nog maar een realityshow op de buis te brengen. Dé succesformule om veel geld in het laatje te brengen van John de Mol en zijn Talpa. Dit keer onder het motto 'hoe controversiëler, hoe meer publiciteit'. En bovenal hoe hoger de kijkcijfers, zal John de Mol wel hebben gedacht na de eerste uitzending. De lachende derde zeg maar. En als mensen niet kijken, gooit Talpa het programma gewoon weer uit de programmering. Dat het programma het zelfs tot Kamervragen zou schoppen vanwege de moeder die haar twee jonge kinderen achterliet om het huis in te kunnen was in dit verband een onverwacht succes. Ik vind ook dat moeder Natasia niet haar kinderen mocht achterlaten, maar zijn er in Nederland geen ergere gevallen van kindverwaarlozing. Stemmentrekkerij noem ik het van vooral de PvdA. Maar goed, eerst maar even de regels doornemen en daarna een grondige analyse van het programma.

Hoewel de deelnemers in grote

30

SOAP | NOVEMBER 2006

luxe zullen leven in hun Gouden Kooi, zijn er wel een paar regels waar ze zich aan moeten houden. De hoofdregel is dat de bewoners niet het terrein zonder toestemming mogen verlaten. Daarnaast begint de dag om 09.00 uur met het ontbijt en vanaf 23.00 uur mogen de bewoners gaan slapen. Ook kunnen ze bijvoorbeeld een eigen bedrijf opzetten en verliezen de bewoners hun vooraf ingelegde borg van 10.000 euro als ze binnen een jaar het huis verlaten. Iedere laatste donderdag van de maand kunnen bewoners unaniem weggestuurd worden door de medebewoners.

Als iemand binnen het eerste jaar wordt weggestuurd of de villa verlaat kan er een nieuwe potentiële miljonair de lege plek weer innemen.

De bewoners moeten dus samenleven en dus ook samenwerken.

Doorzettingsvermogen, sociale vaardigheden en inventiviteit zijn sleutelwoorden in de gouden kooi. En irritatie? En of er irritatie zal ontstaan, want Talpa heeft natuurlijk door middel van een grondige screening de types uitgezocht die samen wel voor wat kijkcijfers kunnen zorgen. Kijkcijfers zie ik hier in de vorm van heerlijke ruzies, pesterijen, geroddel enzovoort. En na de eerste drie weken is de rolverdeling al duidelijk te zien.

De leiders, de volgelingen en de mensen die alles wel best vinden zijn gerepresenteerd.

Stephan lijkt de rol van groepspsycholoog cq leider al op zich genomen te hebben, waardoor hij veel over iedereen te weten komt en daardoor handig de deelnemers tegen elkaar kan opstoken. Nicolaas wil ook graag een leider zijn, wat dus al leidde tot een confrontatie tussen deze twee 'haantjes' over regels in de gouden kooi. Nicolaas zei daarop

dat hij doet wat hij zelf wil doen. Ik denk niet dat dit de juiste tactiek is om het programma te winnen. Gewoon doen waar je zin in hebt en iedereen tegen je in het harnas jagen totdat niemand het meer trekt. De andere bewoners zullen dit nooit lang accepteren als je nergens iets van aantrekt en je eigen gang gaat. Een type als Stephan zal denk ik op den duur bij veel mensen door de mand vallen met zijn geslijm, ondanks zijn visie dat je als groep moet functioneren. De groepsdenker en de individualist? Wie zal in de samenleving van De Gouden Kooi het langer uithouden. Ik denk de individualist, maar de regels kunnen het mogelijk maken dat een irritante individualist unaniem weggestemd kan worden op de laatste donderdag van een maand. Ook de meeloper zoals Brian, die met alle winden meewaait en weinig diepgang heeft, zou het wel eens ver kunnen schoppen. Interessant. Wie ik denk dat er zal winnen? Ik zet mijn geld dan maar in op Nena (klaar met school, geen idee wat te doen) en Nicolas (Telecombedrijf verkocht) om de simpele reden dat beiden op dit moment in het 'normale' leven geen baan hebben en daardoor onbevangen en zonder zorgen aan het programma kunnen deelnemen. En Nicolaas lijkt alles te doen voor geld.

Om terug te komen op de maatschappelijke functie van de tv stations.

In het stantpunt dat naar voren kwam in de kamervragen (dat vrouwen met jonge kinderen niet mee mogen doen) kan ik me zeker in vinden. Kinderen hebben minstens tot hun 18de een moeder ter ondersteuning van de opvoeding nodig, en als die er ook is dan hoort die er ook voor de kinderen te staan. Talpa maakt die (in dit geval labiele) moeders gek door ze met hoge geldbedragen en aandacht van de tv te verleiden. En tuurlijk, het is gebleken dat reality programma's aanslaan, waarschijnlijk omdat je met je gevoel echt in het programma kunt zitten Maar hebben de tv-stations ook geen maatschappelijke functie zoals de burgers informeren over dingen die er echt toe doen in het leven? De commerciële streeft naar winst, maar niemand wordt echt wijzer van het kijken naar reality-tv als 'De Gouden Kooi'. En John de Mol wist dat het programma controversieel zal worden, maar zo geld verdienen vind ik respectloos. Ik vind dus onder andere dat Talpa met bepaalde mensen die meedoen te ver is gegaan, zoals de moeders met kinderen. En John de Mol moet dan helemaal niet zeggen dat moeder Natasia er als een sterkere moeder zal uitkomen. Wat een onzin! En nu maar weer Talpa aan om te kijken wat er nu weer in de gouden kooi gebeurt.

ADVERTENTIE

SOAP | NOVEMBER 2006

31

ACHTERKANT

Naam: Mira Levi Studie: derdejaars sociologie Leeftijd: 21 Achtergrond: Achtergrond: VWO, Dr. Dr. Nassau College te Assen Ik spreek spreek Mira op een voor haar heilige dag. Het is haar laatste dag als bestuurslid van Societas (boeken en penningmeester) en ook de Introcie Introcie geeft ze na vandaag op.

Mira's gevoel hierbij is een beetje tegenstrijdig: Enerzijds Enerzijds geeft het een gevoel van opluchting om niet meer altijd heel erg druk bij allerlei zaken betrokken betrokken te zijn. Ander zijds is er ook het gevoel van 'leegte'.

Het was altijd erg leuk om zaken voor de commissies te r egelen, het gaf haar wel een gevoel van genoegdoening..

Hoogtepunten tijdens je bestuursperiode?

“Toch wel het “Toch commissieweekend, dat was erg gezellig. Ook Rocken met Geitenwollensokken vond ik mooi. En dan natuurlijk nog de legendarische filmmarathon in de oude RKZ bioscoop. Een hele grote grote zaal, een boel leuke films, en 2 bezoekers.”

Welke master kies je volgend jaar?

“Hierover “Hierover ben ik nog in dubio.

Ik heb een tijdje geleden mij eens wat meer verdiept in wat er allemaal aangeboden wordt door de RuG en kwam zo op IO/IB. Ik herkende mezelf hier erg in, meer dan in sociologie, ondanks dat ik sociologie al helemaal geweldig vind! De master criminologie lijkt me ook heel leuk, en beleid en consultancy ook, maar deze laatste heeft een beetje een slecht imago. Hier zouden ze nou echt eens wat aan moeten doen. Kortom, Kortom, ik weet het nog niet precies.” precies.”

Maar eerst ga je naar het buitenland voor een half jaar, jaar, wat ga je daar doen?

“Nou, dat ik ga is nog niet helemaal zeker. zeker. Hopelijk ga ik samen met Joëlla (Angenent) in januari sociologie studeren studeren aan de State State University van New York. Recent zijn hier contacten opgebouwd, wij zijn de proefkonijnen. proefkonijnen. Als het allemaal goed uitpakt, gaan ze een soort soort uitwisselingsproject uitwisselingsproject organiseren. organiseren. Ik vind de Amerikanen wel een fascinerend fascinerend volk. Je hoort hoort zoveel generaliserende generaliserende verhalen. verhalen. Ik wil graag een eigen mening vormen over deze mensen. Ik denk dat de mensen die daar sociologie studeren studeren niet fundamenteel zullen verschillen met de mensen die dat hier doen. Je hebt immers allemaal dezelfde interesses. interesses.

Groot Groot voordeel voor mij is dat ik al 21 jaar oud ben, en dus mag drinken in de VS. Joella is nog maar 20 en zal dus buiten de kr oeg op mij moeten wachten!

Ik denk wel dat ik Groningen Groningen ga missen. Daarom Daarom wil ik ook dat Societas tenminste 1 activiteit in de VS organiseert, organiseert, misschien weer een leuke filmmarathon?!?”