Marion de Vries
POLITIEK & MAATSCHAPPIJ
Sinds 1958, vanaf de vestiging van Shell in Nigeria, is er naar schatting 1,5 miljoen ton olie over de gronden van de Niger Delta gestroomd. Vruchtbare landbouwgronden zijn veranderd in door olie doordrenkte klei, in eens visrijke wateren is geen leven meer te vinden en op het schaarse drinkwater drijft nu permanent een laagje olie. De zorgen van de boeren zijn dus allerminst ongegrond. Zij en met hun hele gemeenschappen, zijn door de olielekkages nauwelijks meer in staat zich in hun levensbehoeftes te voorzien. Het contrast kan haast niet groter zijn wanneer je de situatie van deze mensen vergelijkt met die van het enorm winstgevende bedrijf Shell.
Een groot deel van de Nigeriaanse burgers is woedend over de activiteiten van Shell. Ondanks de grote winst die het bedrijf maakt op bronnen van Nigeria is er nog altijd sprake van een gebrek aan infrastructuur, investeringen en banen. Er is dus nauwelijks sprake van diffusie van welvaart naar de bevolking; sinds de komst van Shell is de bevolking er zelfs armer op geworden! Shell verdedigt zich tegenover zijn aandeelhouders met het argument dat negentig procent van de winst naar de Nigeriaanse regering gaat en er dus geen sprake is van exploitatie. Dat de bevolking hier niets van terug ziet door een falende en corrupte regering wordt er niet bij vermeld. In hun woede mobiliseren Nigerianen zich in rebellengroepen met sabotage en diefstal van olie tot gevolg. Shell benoemt deze praktijken dan ook als de oorzaak van de vervuiling en acht zich niet verplicht tot het betalen van schadevergoeding aan de lokale boeren. In een documentaire van Zembla wordt Shell niet alleen beticht van het bevuilen van grond en water, maar ronduit beschuldigd van het schenden van mensenrechten. Shell zou willens en wetens conflicten hebben veroorzaakt in lokale gemeenschappen door slechts een aantal individuen geld te bieden. Het oneerlijk verdelen van de vergoeding samen met de grote verdeeldheid binnen de gemeenschappen over de activiteiten van Shell, heeft geleid tot een interne verscheuring in de gemeenschappen met doden tot gevolg. Dat Shell zich bewust was van de gevolgen van zijn acties op het verergeren van conflicten blijkt uit een uitgelekt intern rapport uit 2003. De onrust die door dit beleid ontstond bij de dorpsbewoners werd de kop in gedrukt door soldaten van de regering. Het feit dat deze soldaten werden vervoerd in busjes van Shell geeft al aan hoe de regering en de multinational met elkaar verweven zijn.
Shell is volledig geĂŻnfiltreerd in alle lagen van de Nigeriaanse regering en geniet volledige bescherming. Meerdere pogingen tot veroordeling bij Nigeriaanse rechtbanken zijn daardoor op niets uitgelopen. Het volgende citaat komt uit een digitaal artikel van de NOS: “Als de Nederlandse rechtbank oordeelt dat het moederbedrijf Shell verantwoordelijk is voor de milieuschade die is aangericht door haar dochterbedrijf in Nigeria, kan dat internationaal grote gevolgen hebben. Westerse bedrijven moeten zich dan mogelijk in het buitenland aan dezelfde strenge regels over milieu en mensenrechten gaan houden als in eigen land. Anders dreigen ze in eigen land voor de rechter te worden gesleept.â€? Ik hoop dat het in Nederland wel tot een veroordeling komt en met een beetje geluk tot een reeks veroordelingen. Ik vind het ongelooflijk dat westerse bedrijven ongestraft grote winst kunnen maken op grondstoffen van ontwikkelingslanden met conflicten, milieudegradatie en onderontwikkeling tot gevolg. De uitspraak van de rechtbank zal eind 2012 begin 2013 volgen. Ik kijk er naar uit.
SOAP 15