Nawoord: Barbara Veranneman

Barbara Veranneman

Mensen en moleculen bepalen onze toekomst

Ons huidige levenscomfort en onze hogere levensverwachting danken we in belangrijke mate aan de vele innovaties uit de chemie- en farmasector. De combinatie van menselijke vindingrijkheid en duurzame moleculen zal ook onze toekomst bepalen.

Minder CO2 uitstoten, spaarzaam omspringen met energie en water, kunststoffen meer hergebruiken en recycleren, duurzame alternatieven ontwikkelen om een groeiende wereldbevolking te kunnen blijven voeden. Het is maar een greep uit enkele van de belangrijkste uitdagingen waar onze maatschappij voor staat op het vlak van klimaat, milieu en gezondheid.

Het zijn dezelfde uitdagingen die centraal staan bij BlueChem in Antwerpen, de eerste incubator voor duurzame chemie in België, en een van de weinige in Europa. BlueChem helpt startups en groeibedrijven om duurzame innovaties te ontwikkelen voor de chemie van de toekomst. De incubator biedt daarvoor de juiste accommodatie – van gespecialiseerde labo’s tot een uitgebreide dienstverlening op maat – op de juiste plek, in het hart van de grootste chemiecluster van Europa.

Wat als we CO2 zouden kunnen opvangen om het broeikasgas om te zetten in een waardevolle grondstof? Wat als we industrieel afvalwater zouden kunnen zuiveren tot drinkwater en er bovendien kostbare metalen als palladium of platina uit kunnen recupereren? Wat als we kunststoffen die vandaag moeilijk te recycleren zijn via een nieuw chemisch proces toch kwaliteitsvol zouden kunnen recycleren en hergebruiken? Wat als we duurzame vleesalternatieven zouden kunnen ontwikkelen met veel minder milieu-impact?

Sciencefiction denkt u? Al die zaken worden vandaag al succesvol uitgetest en uitgeprobeerd door gepassioneerde wetenschappers en ondernemers in BlueChem. Meer nog, de eerste pilootinstallaties worden uitgetekend en bepaalde innovaties zijn zelfs al op industriële schaal aan het proefdraaien bij grote chemiebedrijven. Amper twee jaar na de opstart neemt de interesse vanuit binnen- en buitenland voor de beloftevolle innovaties die BlueChem voortbrengt almaar toe.

We beschikken in Vlaanderen over een van de grootste en gespecialiseerdste chemieclusters in de wereld. Het is hier bij ons dat we de troeven in handen hebben om de innovaties in duurzame chemie concreet te maken. Dat is de ambitie die BlueChem nastreeft, in nauwe samenwerking met de stad Antwerpen, POM Antwerpen, VITO en Catalisti, en met de financiële steun van de Vlaamse overheid. Zo bouwt de sector aan een nieuw hoofdstuk in een al uitgebreid innovatieverhaal.

De Belgische chemie en farma zijn namelijk de innovatiefste van Europa, met de hoogste R&D-intensiteit. Liefst 40 procent van alle Belgische patentaanvragen is gelinkt aan innovaties in chemie, farma en biotechnologie, een aandeel dat nergens ter wereld zo hoog ligt. Farma- en chemiebedrijven in ons land investeren jaarlijks zo’n 5,5 miljard euro in onderzoek en ontwikkeling, dat is 15 miljoen euro per dag! België is daardoor Europees koploper in de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen en heeft de hoogste specialisatiegraad voor kunststofrecyclage.

Het mag duidelijk zijn: wie toekomst zegt, zegt innovatie. Wie innovatie zegt, zegt chemie en farma.

Door Barbara Veranneman, voorzitter BlueChem-incubator voor duurzame chemie

CIRCULAIRE EN DUURZAME INNOVATIE UIT TIENEN

“We zijn de enige citroenzuurproducent ter wereld die werkt op basis van suikermelasse, en hebben een unieke knowhow rond oppervlakte fermentatie, een uitermate natuurlijk proces”

Wim Vandenbrande, CEO

Op basis van een mix van melasse, bijproduct van de suikerproductie, produceert Citribel jaarlijks 100.000 ton citroenzuur en 250.000 ton natuurlijke reststromen. “We zijn de enige citroenzuurproducent ter wereld die werkt op basis van suikermelasse, en hebben een unieke knowhow rond oppervlaktefermentatie, een uitermate natuurlijk proces”, zegt CEO Wim Vandenbrande. “Eén van die bijproducten is mycelium, een netwerk van draden dat in onze fermentatiekamers ontstaat wanneer onze schimmel de suikerbron omzet in citroenzuur.”

“Elke dag produceert Citribel het equivalent van zes voetbalvelden. We zijn veruit de grootste producent ter wereld van dit kwalitatieve restproduct, en kunnen daarom snel opschalen naar industriële toepassingen”, weet Sylvia Gilis. “Hoewel ook onze andere reststromen meer en meer aandacht krijgen, geniet mycelium wereldwijd een bijzonder interesse, vooral in functie van nieuwe materialen.”

“Daarom zijn we zelf gestart met MycaNova, een project waarin we mycelium gebruiken voor de productie van synthetisch leer. Met behoud van alle kwaliteit, textuur en kleurenopties vervangt MycaNova tot 20 procent van de plastics door myceliumpoeder. We zien daarom niet alleen interesse uit de modesector, maar ook uit de meubel- en automotive industrie.”

Citribel krijgt steeds meer aanvragen van bedrijven uit verschillende b2b-markten, die op zoek zijn naar natuurlijke en vegan componenten die bestaande ingrediënten kunnen vervangen, zoals vezeladditieven, proteïnen en chitines. Ook betaïne wordt steeds populairder omwille van het natuurlijke immuuneffect.

EIT InnoEnergy brengt verduurzaming naar het bedrijfsleven door coalities te vormen in de hele waardeketen

Staal, meststoffen, chemicaliën, zwaar transport, luchtvaart: deze sectoren - en nog veel meer - maken deel uit van waardeketens waar de verduurzaming moeizaam verloopt. De vraag naar hun producten is altijd groot en de klanten zijn bereid een redelijke prijs te betalen, maar de productieprocessen veroorzaken een onaanvaardbaar hoge CO2-uitstoot. De betrokkenen weten dat ze koolstofarm zullen moeten worden, maar het lukt ze maar niet om dat te bereiken zonder hun bedrijfskansen te verliezen.

Om deze cyclus te doorbreken, heeft EIT InnoEnergy het initiatief genomen voor het European Green Hydrogen Acceleration Center (EGHAC). In dit initiatief wordt het gesteund door Breakthrough Energy. “Met deze activiteit willen we complete industriële waardeketens koolstofvrij maken, vooral die ketens die daarvoor nog niet de commercieel haalbare zakelijke mogelijkheden hebben gevonden”, zegt Jacob Ruiter, CEO van EIT InnoEnergy Benelux en Managing Director van EGHAC. Met behulp van groene waterstof, ammoniak, methanol en andere groene brandstoffen wil EGHAC deze bedrijven helpen hun verduurzaming te versnellen en tegelijk de zakelijke risico’s te beperken. “Ons eerste doel is de staalindustrie”, zegt hij. “Deze sector is verantwoordelijk voor 8% van de wereldwijde vraag naar energie en 7% van de CO2-uitstoot van de energiesector - waarmee het een van de belangrijkste koolstofuitstotende industrieën is.”

Bewijs van levensvatbaarheid

Renewables

Iron Ore Electrolyzer Direct Reduction Plant

Het European Green Hydrogen Acceleration Center (EGHAC) wil zakelijke kansen creëren voor industrieën die moeite hebben een duurzaam model te vinden.

DRI HBI

Steel production with Electric Arc Furnace

Decarbonisation of existing blast furnaces

Complete waardeketenbenadering

Essentieel bij deze inspanning is het ecosysteem dat EIT InnoEnergy de afgelopen tien jaar heeft opgebouwd, vult Ruiter aan. “Het stelt ons in staat om nieuwe industriële organisaties te creëren door middel van investeringen en versnellingsmiddelen in een vroege fase. Van belang daarbij is dat het alles bij elkaar een complete waardeketenbenadering omvat. Door alle belanghebbenden samen te brengen, inclusief de afnemers, kunnen de risico’s en voordelen worden gedeeld zodat de extra kosten voor een koolstofvrij eindproduct tot een minimum worden beperkt.”

Ruiter en zijn team hebben ervaren dat deze denkwijze het best wordt toegepast wanneer je dat met een nieuw bedrijf doet, met waardeketenpartners om de risico’s en opbrengsten te delen. “Als je dit in een traditionele projectaanpak doet, zijn de lusten en lasten vaak niet gelijk verdeeld over de stakeholders. Dat maakt het lastiger om resultaat te boeken. En voor alle duidelijkheid: voor de EGHAC-initiatieven zijn nooit subsidies nodig om de businesscase sluitend te maken. Natuurlijk zijn subsidies nog altijd welkom, maar we zijn er niet van afhankelijk. Dit aspect onderscheidt ons van de honderden waterstofprojectaankondigingen die wachten op subsidies en vaak blijven steken in de projectfase.”

Na al betrokken te zijn geweest bij de initiële opzet van H2 Green Steel, heeft EGHAC onlangs GravitHy opgericht. Met dit duurzame ijzer- en staalbedrijf in Zuid-Frankrijk willen EIT InnoEnergy en zijn partners het bewijs leveren van de levensvatbaarheid van het model. Oprichters zijn, naast EIT InnoEnergy, Engie New Ventures, FORVIA, GROUPE IDEC, Plug, en Primetals Technologies. Met het project moet voor 2,2 miljard euro aan investeringen opgehaald kunnen worden. De fabriek in Fos Sur Mer zou tegen 2027 volledig operationeel moeten zijn en heeft tot doel jaarlijks twee miljoen ton direct gereduceerd ijzer (DRI) te produceren en meer dan 3.000 directe en indirecte banen te creëren voor de regio.

“GravitHy zal de emissiereductie van deze industrie ondersteunen door groene en koolstofarme waterstof op te wekken en te gebruiken voor de productie van ijzer”, vat Ruiter de plannen samen.

Holistische benadering

Hoewel veel industrieën het potentieel zien van groene waterstof om energie op te slaan en te gebruiken, is er een groot debat over de efficiënte productie ervan, voornamelijk veroorzaakt door het duidelijke energieverlies in het productie- en opslagproces en, mede daardoor, de hoge kosten. GravitHy wil daar verandering in brengen. Ruiter: “Onze holistische aanpak kan deze - begrijpelijke - bezwaren doorbreken. Door de onderlinge afhankelijkheden helemaal te zien, van het veiligstellen van voldoende duurzame energie, het produceren van de groene waterstof, het integreren van deze waterstof in chemische of andere processen, tot het uiteindelijk produceren van het product en het vinden van de afnemers, kunnen we stakeholders verenigen in plaats van ze te verdelen. De positie van EIT InnoEnergy als neutrale begeleider ondersteunt dit: wij kunnen het hele proces vergemakkelijken door al deze elementen en spelers aan boord te brengen.” EGHAC en GravitHy zien een groeiende vraag naar groen staal van afnemers die op zoek zijn naar manieren om hun koolstofvoetafdruk te verkleinen. Deze trend wordt versterkt door politieke en regelgevende druk en de geopolitieke situatie. “Toch is groene waterstof een middel en nooit een doel op zich”, voegt Ruiter toe. “Het is een middel om die industrieën koolstofvrij te maken waar directe elektrificatie onmogelijk is; waterstof biedt dan het beste alternatief om duurzamer te worden.”

Batterijenalliantie en zonneinitiatief

Voor EIT InnoEnergy is het groene waterstofproject niet de enige manier om duurzame energieprojecten te ondersteunen. Het is ook gestart met de European Battery Alliance (EBA), waar projecten in zitten die het hele spectrum bestrijken van grondstoffen tot batterijrecycling, om zo de concurrentiepositie van Europa te versterken. Een andere activiteit is het European Solar Initiative, dat de productie van zonnepanelen weer naar Europa wil halen. Ruiter concludeert: “Bij deze projecten gaat het, net als bij EGHAC, om het creëren van duurzame industriële waardeketens. Als ‘s werelds grootste investeerder in duurzame energie-innovaties is dit wat Europa van ons mag verwachten - en waarop het een groenere toekomst kan bouwen.”

www.innoenergy.com / www.eghac.com

OOK TECHNISCHE- EN ICT-PROFIELEN VINDEN DE WEG NAAR DE ZORGSECTOR

Sinds 1 januari 2022 vormen het voormalige AZ Nikolaas en AZ Lokeren samen het fusieziekenhuis Vitaz. Vitaz is, naast de grootste werkgever van het Waasland, ook een bijzonder dynamische zorgorganisatie waar onze medewerkers meebouwen aan de gezondheidszorg van de toekomst.

Met de nieuwste technologieën (zowel medisch als niet-medisch), de modernste apparatuur, het ambiëren van nieuwe erkenningen en het opvolgen van innovaties binnen de sector streven we naar de beste zorg voor onze patiënt. Onze medewerkers zijn hierin uiteraard cruciaal. Als werkgever bieden wij hen dan ook de kans om zich verder te ontplooien bij de grootste werkgever van het Waasland, tussen de grootsteden Gent en Antwerpen.

Wij merken dat de stabiliteit die hiermee gepaard gaat als bijzonder belangrijk wordt beschouwd. Het feit dat wij zeer vlot bereikbaar zijn (zowel met de auto, de fi ets en het openbaar vervoer) is een troef die niet onderschat mag worden.

War for talent

Ook wij zijn blijvend op zoek naar nieuwe collega’s om mee te bouwen aan de gezondheidszorg in het Waasland. Naast de evidente functies binnen de zorg zien wij echter ook veel mogelijkheden voor niet-zorgprofi elen in onze organisatie.

Ziekenhuizen zijn geëvolueerd naar hoogtechnologische omgevingen, waar we onder andere mensen met een achtergrond in techniek of ICT zeer uitdagende en interessante functies kunnen bieden.

De mogelijkheden die er binnen de zorgsector zijn voor dergelijke profi elen zijn misschien niet bij iedereen al gekend, maar we merken dat, dankzij de combinatie van een inhoudelijk uitdagende functie in een organisatie met een belangrijke maatschappelijke rol, een goede bereikbaarheid en aandacht voor de work-lifebalance, ook deze profi elen ondertussen de weg naar Vitaz vinden.

Sinds 1 januari 2022 vormen het AZ Nikolaas en het AZ Lokeren samen Vitaz. Vitaz is als algemeen ziekenhuis AZ Lokeren samen Vitaz. Vitaz is als algemeen ziekenhuis actief op zes locaties in het Waasland: Beveren, Hamme, Lokeren, Sint-Gillis-Waas en Temse en kan zich de grootste werkgever van het Waasland noemen.

Momenteel hebben wij o.a. vacatures voor:

PROJECTMEDEWERKER ICT STAFMEDEWERKER LEANMANAGEMENT STAFMEDEWERKER LEANMANAGEMENT CUSTOMER EXCELLENCE MANAGER CUSTOMER EXCELLENCE MANAGER VERPLEEGKUNDIGE NIERDIALYSE VERPLEEGKUNDIGE INTENSIEVE ZORGEN VERPLEEGKUNDIGE INTENSIEVE ZORGEN

ONTDEK AL ONZE VACATURES OP WWW.WERKENBIJVITAZ.BE

VITAZ vzw

BEVEREN | HAMME | LOKEREN | SINT-GILLIS-WAAS | SINT-NIKLAAS | TEMSE Moerlandstraat 1 | 9100 Sint-Niklaas | +32 (0)3 760 60 60 | www.vitaz.be | info@vitaz.be | BE 0881.291.322 | RPR Gent