Fokus Business Guide by Smart Media Agency

D I T D O SS I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D AC T I E VA N D E STA N D A A R D

NOV ‘20

BUSINESS GUIDE Alexander Alonso Het nieuwe samen-werken

Snelgids: decision making Hoe overleven bedrijven de coronacrisis?

Nikolaas Tahon Een sterke bedrijfscultuur verhoogt immuniteit

MARION DEBRUYNE ”Er zit veel meer duurzaamheid in een eerder kwetsbaar type leiderschap. Als leider moet je voortdurend feedback vragen en mee evolueren.” LEES MEER OP FOKUS-ONLINE.BE. #FOKUSBUSINESSGUIDE

business - casual - huwelijk - gala

w w w. p h i l s u i t s . b e

EDITORIAL ALEXANDER ALONSO

FOKUS-ONLINE.BE

LEES MEER... 04 Integrated facility management:

een directe meerwaarde?

06 Hoe overleven bedrijven de coronacrisis? 14

Interview: Marion Debruyne,

Vlerick Business School

18 Expertpanel: Jong ondernemerschap

Alexander Alonso

Het nieuwe samen-werken De werkvloer zal divers en inclusief zal, of zal niet zijn. Verschillende genders, culturen én generaties moeten voluit gaan voor samenwerking. Want in de huidige corporate omgeving krijg je als individu niets meer voor elkaar: niemand kan iets alleen bereiken.

Steeds meer vrouwen duiken erin

Nikolaas Tahon: Een sterke bedrijfscultuur

verhoogt de immuniteit tegen corona

COLOFON. PRODUCTIELEIDER: Christian Nikuna Pemba HOOFDREDACTIE: Ellen Van Hoegaerden

et is aan werkgevers om een omgeving te creëren waarin dat samenwerken zo maximaal mogelijk wordt gemaakt. De huidige crisis daagt ons op dat gebied uiteraard sterk uit, doordat de focus nu vooral op thuiswerk komt te liggen. Dat is ook perfect verdedigbaar, want met de huidige onlinetools krijg je remote heel veel gedaan. Maar als medewerkers dan effectief fysiek naar het werk komen, moet het zijn om écht samen te werken. Want daarin schuilt de dynamische meerwaarde voor de organisatie: in interactiviteit, in dialoog en zelfs discussie tussen medewerkers. In een markt die gekenmerkt wordt door een war for talent, kunnen bedrijven zich op die manier echt positioneren als een engagerende organisatie. Daarbij is het voor bedrijven ook belangrijk om in te zetten op flexibiliteit, op een gezonde work-life harmony met een combinatie van remote en on site. En op talentontwikkeling, zoals in het geval van BD, met een zeer doordacht talentenprogramma. Om zo de mensen de energie te geven om zich in te zetten en het beste van zichzelf te geven. Zo bouwen we aan een duurzame manier van werken. Duurzaamheid, efficiëntie en inclusie zijn werkwoorden, omdat het van bedrijven een actieve inspanning vraagt: er is altijd ruimte voor groei en verbetering. Wij hebben op dat gebied bijvoorbeeld al enkele enorme inspanningen gedaan: in de Benelux-omgeving van BD werken

Duurzaamheid, efficiëntie en inclusie zijn werkwoorden: er is altijd ruimte voor groei en verbetering.

vijftig verschillende nationaliteiten, waarvan 30 procent jonger is dan dertig jaar, met een 60-40-balans wat betreft man-vrouw – op de werkvloer zelf. In ons directiecomité is die verhouding zelfs 50-50. Verder vinden we het ook belangrijk om hard na te denken over manieren om andersvalide medewerkers gemakkelijk(er) toegang tot onze sites te bieden. Want je zal maar een competent iemand aan de concurrentie verliezen, omdat je infrastructuur zich niet aan hem of haar heeft aangepast. Als bedrijf heb je nu eenmaal de verantwoordelijkheid om een afspiegeling te zijn van de diverse samenstelling van de maatschappij. Waarin iedereen dezelfde kansen moet krijgen, met meer tevredenheid en hoger engagement tot gevolg. Die diverse samenstelling biedt enorme voordelen, als je dat potentieel tenminste ten volle weet te benutten. Dat doe je door mensen te betrekken, feedback te vragen, ronde tafels te organiseren... Op basis van die bevindingen kun je al heel wat veranderingen doorvoeren: bijvoorbeeld een aanpassing van de openingsuren, om medewerkers meer flexibiliteit te garanderen. Pas als je die wisselwerking hebt, krijg je mensen die zich 200 procent voor de organisatie inzetten. Zodat die organisatie nog meer positieve impact kan genereren. TEKST ALEXANDER ALONSO, GENERAL MANAGER BD BENELUX

TEKST: Sophie Pycke Daan Vanslembrouck COVERBEELD: Gregory Van Gansen VORMGEVING: Baïdy Ly DRUKKERIJ: Corelio

SMART MEDIA AGENCY Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40 redactie@smartmediaagency.be

Veel leesplezier

VLAIO BRAND REPORT

#FOKUSBUSINESSGUIDE

Bedrijfsovername: Leren loslaten, mét begeleiding Deze zomer werd het bedrijf Vos uit Hoeselt overgenomen. Stichter Christian Vos (83) gaf daarmee de onderneming die hij 58 jaar geleden stichtte, uit handen. Hoe ging dat? En wat kwam er allemaal bij kijken?

hristian Vos verkocht al sinds 1962 elektrische en elektronische autoaccessoires, vooral aan groothandelaars en auto-importeurs. “Mijn echtgenote was al langer aan het vragen om te stoppen”, zegt hij. “Maar zelf was ik er nog maar een goede twee jaar ‘mentaal klaar’ voor (lacht).” De kinderen van Christian hadden ofwel een eigen zaak of geen interesse om zaakvoerder te worden. En dus moest naar een externe overnemer worden uitgekeken. “Ik ben met verschillende brokers en bemiddelaars in contact gekomen, maar vaak wilden die al meteen 5.000 euro forfaitkosten aanrekenen, bovenop hun fee van 200 euro per uur”, vertelt Christian. “Daar had ik geen zin in. Via mijn

zoon ben ik dan bij UNIZO Bedrijfsoverdracht terechtgekomen. En zo is het dossier eigenlijk in een stroomversnelling terechtgekomen. Via KBC is dan een evaluatie van de handelswaarde gedaan. En dan werd de zaak op het platform Overnamemarkt.be gezet.” “Ons begeleidingstraject bestaat eigenlijk uit drie stappen”, zegt Guido Seghers van Overnamemarkt. “We kijken allereerst of het bedrijf wel overdraagbaar is en of het attractief is voor potentiële overnemers. Voor de eigenaars is dat vaak al een confronterende stap. Daarna doen we een waardebepaling. Dat is vaak een behoorlijk complexe boekhoudkundige oefening, waarbij we inderdaad ook beroep doen op experts

van KBC. De kmo-adviseurs van KBC Bank stellen het waarderingsrapport op en bespreken dit uitgebreid met de ondernemer. Brengt deze vennootschap genoeg cash in het laatje om de overdracht op een aanvaardbare periode – reken vijf à zeven jaar – terug te betalen? En de derde stap in het proces is na te gaan welk potentieel er nog in het bedrijf zit. Zijn nieuwe procedures of markten mogelijk? Liggen er ergens synergieën?” Ongeveer een half jaar nadat Christian de overnameprocedure in gang zet, wordt deze afgerond: een ondernemer uit de streek, die in ongeveer dezelfde branche actief was, lijft zijn bedrijf in. “We hebben verschillende kandidaten ontmoet, soms heel goede mensen

maar soms ook mensen met meer ambitie dan centen. Nu goed, voor mij was de absolute topprijs voor het bedrijf krijgen niet mijn grootste bekommernis. Ik wilde vooral een overnemer van wie ik wist dat hij het bedrijf zou kunnen verderzetten.” De overname heeft het leven van Christian wel stevig veranderd. Hij heeft nu bijvoorbeeld een pak meer tijd voor zijn hobby’s (bonsai-bomen, fotografie, zendamateur zijn…). Hoewel: “Ik ben nog tot het einde van het jaar elke dag op de zaak”, zegt hij. “Dit is een deel van mijn leven geweest. Van de ene op de andere dag stoppen, dat zou ik niet kunnen. Ik moet het nog altijd een beetje leren loslaten (lacht).”

In samenwerking met... Bedrijf overlaten of overnemen? Het Vlaams Agentschap Ondernemen en Innoveren staat voor je klaar. We zijn een kritisch klankbord en brengen de sterktes en zwaktes van je plannen in kaart. Tijdens de Week van de Bedrijfsoverdracht krijg je concreet advies, tips en begeleiding. En brengen we je in contact met de nodige experten uit ons netwerk. Surf naar weekvandebedrijfsoverdracht.be.

Futureproof met gratis online workshops Met een maatschappij die zich almaar bewuster wordt van de impact van bedrijven op hun omgeving en met consumenten die van ondernemingen verwachten dat ze ‘het goede’ doen, wordt MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen) het dominante zakenmodel voor de toekomst. Het is het nieuwe normaal. Er is ook geen andere optie meer, wat er om ons heen gebeurt met de maatschappij en onze planeet, dwingt bedrijven ertoe om hun manier van zakendoen kritisch onder de loep te leggen. En er zijn nog goede redenen om als bedrijfsleider mee op die kar te springen. Duurzaam ondernemen gaat hand in hand met innovatie, waardoor deze ondernemingen dikwijls pioniers zijn binnen hun sector. MVO-bedrijven blijven stabieler tijdens mogelijke crisissen en ook investeerders hebben er wel oren naar: als je als bedrijf niet duurzaam bezig bent, ben je voor investeerders niet meer interessant. Last but not least is het ook een wapen in de war for talent. Jonge mensen kiezen eerder voor een bedrijf dat duurzaam onderneemt. MVO Vlaanderen is een inspiratieplatform voor organisaties en ondernemingen die interesse hebben in MVO. We doen dat steeds op een laagdrempelige manier via praktijkvoorbeelden, nieuws, events, opleidingen, online tools, een nieuwsbrief… Zo helpen we elkaar om duurzaam ondernemen in de praktijk te brengen. Duurzaam ondernemen blijft doorgaan. In deze

uitdagende tijden hebben we iedereen nodig om verandering in te zetten. Om zoveel mogelijk organisaties te ondersteunen in duurzaam ondernemen organiseert MVO Vlaanderen vanaf november gratis online workshops. Via de Sustatool-methode leer je een duurzaamheidsbeleid op te maken dat inzet op weerbaarheid en het future proof maken van je organisatie. De workshops zijn ingedeeld op 3 niveaus: beginner, gevorderd en expert en begeleiden je doorheen de hele Sustatool én jouw persoonlijke uitdagingen op vlak van duurzaamheid. Doorheen alle workshops wordt een innovatiestrategie gebaseerd op design thinking. In de beginner workshop maken we je wegwijs in de Sustatool. We kijken naar de grootste uitdagingen en ambities volgens jou én je stakeholders. We zoomen in op de belangrijkste duurzaamheidskaders, hoe jouw

KENNISCENTRUM DUURZAAM ONDERNEMEN

organisatie impact creëert en waar je sterktes en zwaktes liggen. In de gevorderde workshop focussen we op de volgende fase van de Sustatool en laten we je zien hoe je een gedragen duurzaamheidsvisie kan ontwikkelen. We gaan prioriteiten stellen en reiken verschillende methodologieën aan om te brainstormen rond acties en indicatoren en om hierover systemisch na te denken. In de expertenworkshop maken we van je duurzaamheidsbeleid ook werkelijkheid. Hoe ga je je vooruitgang meten, hoe stuur je bij? We laten je zien hoe je gebruik kan maken van het Sustatool Dashboard en gaan dieper in op changemanagement, projectmanagement en duurzaamheidsrapportage. www.mvovlaanderen.be en www.sustatool.be

FACILITY MANAGEMENT SYNERGIE EN KOSTENBESPARING

FOKUS-ONLINE.BE

INTEGRATED FACILITY MANAGEMENT:

Een directe meerwaarde De meeste bedrijven hebben veel leveranciers. Eentje voor de schoonmaak, eentje voor de catering, de beveiliging, ICT, hospitality… Dat creëert extra administratie, weinig synergie, verschillende facturen en vraagt vooral iemand die het hoofd koel houdt om de verschillende departementen met elkaar te verbinden.

oor wie niet langer alles bij afzonderlijke leveranciers onderbrengt, is er een complete oplossing: Integrated Facility Management, kortweg IFM. “En dat biedt alleen maar voordelen”, vertelt Tanja Barella, Director International Facility Management Association Belgium Chapter. “IFM geeft een directe meerwaarde. De facilitaire dienstverlening kan efficiënter georganiseerd worden, wat in principe resulteert in kostenbesparing. Daarnaast stelt het de facilitaire dienstverlener in staat om veel klantgerichter te opereren, aangezien de medewerkers van de verschillende diensten flexibeler zijn en de lijnen korter worden. De schoonmaakmedewerkers kunnen zo ook verantwoordelijkheid nemen over de veiligheid en de hospitality van de eindgebruiker. De grenzen vervagen en dat levert een hogere klanttevredenheid, meer efficiëntie, effectiviteit en flexibiliteit.”

Barella: “IFM vraagt om een andere werking van dienstverlening. Het is een harmonieus samenspel van hospitality, ICT en huisvesting, alles afgestemd op de activiteit en behoefte van de klant. De medewerkers krijgen veel meer een ‘one team, one goal’-gevoel, omdat

IFM is een harmonieus samenspel van hospitality, ICT en huisvesting, alles afgestemd op de activiteit en behoefte van de klant.

Pieter Janssens organiseert lezingen binnen bedrijven over IFM en somt de voordelen op die daaruit voortvloeien. Hij stelt dat het systeem enerzijds kostenbesparend werkt, maar anderzijds ook toelaat om veel klantgerichter te werken. “Klanten worden beter bediend als je verschillende activiteiten gaat koppelen. Iedereen wordt als het ware een aanspreekpunt. Dat maakt het veel toegankelijker. Facilitaire dienstverlening in losse segmenten resulteert veel vaker in weinig synergie. De losse diensten zweven dan naast elkaar. Als je die kunt vasthaken in elkaar, sta je een stuk sterker.”

Bent u op zoek naar nieuw digitaal talent? BeCode organiseert opleidingen in web development, artificiële intelligentie en DevSecOps voor werkzoekenden én helpt hen zo hun carrière nieuw leven in te blazen. Wilt u deel uitmaken van hun reis?

Wat zit er voor u in? • • • • •

ze allemaal voor hetzelfde bedrijf werken en collega’s zijn van elkaar. IFM ontlast de opdrachtgever volledig op facilitair vlak. Door het all-in-onepakket kan een organisatie zich volledig focussen op de corebusiness, wat tijdens de coronacrisis absoluut prioriteit is.”

Matchmaking tijdens de opleiding Laatste maanden van de opleiding worden afgestemd op uw noden Drie maanden durende stage in uw bedrijf Mogelijkheid om de junior aan te werven via een IBO / FPI contract BeCoders verwerven niet alleen een basis aan technische skills, maar leren ook hoe ze zichzelf levenslang moeten bijscholen

Wilt u meer te weten komen over deze unieke kans? Bezoek dan onze website becode.org/companies/hire of stuur ons een e-mail hire@becode.org

— TANJA BARELLA, IFMA BELGIUM CHAPTER

Door de COVID-pandemie zal er mogelijks sprake zijn van een inkrimping van het aantal vierkante meters in de kantoorpanden, wat resulteert in een kleinere markt voor facilitaire diensten. Barella: “Een opportuniteit. IFM zou de oplossing kunnen zijn voor bedrijven die ruimte verloren zien gaan. Goed nadenken en kijken waar je meerwaarde kunt uithalen is de boodschap.” Janssens beaamt dat analyse van de kantoorruimte bepalend is voor de rol die IFM kan spelen. “Veel kantoren staan momenteel leeg en dat betekent letterlijk minder vierkante meters voor facilitaire diensten. Het gevolg is dat er wordt gesnoeid. Aan de andere kant gebeurt er veel meer op de bedrijfsoppervlakten die wel nuttig worden ingevuld. Er is meer actie, dan is het ook logisch dat de vraag stijgt naar pakweg schoonmaak, veiligheid of ICT. Als je die activiteiten kunt optimaliseren door IFM, kan het een groot verschil maken in de portefeuille, maar ook qua tevredenheid op de werkvloer.” Barella besluit dat er door de synergie tussen de verschillende diensten een lagere inkoopkost zal zijn. Tegenwoordig wordt er meer en meer gestreefd naar partnerships in plaats van naar pure in- en verkoop. Zeker bij organisaties die een breed pakket aan dienstverlening bij één leverancier betrekken. Met je facilitaire bedrijfsvoering kun je veel waarde toevoegen aan het succes van een organisatie. Ik ben ervan overtuigd dat IFM de komende jaren zal boomen bij de grote ondernemingen. Niettemin is er ook voor kleinere kmo’s verdere implementatie.” TEKST DAAN VANSLEMBROUCK

WIJ ONTWIKKELEN INTELLIGENTE HR OPLOSSINGEN MET GEBRUIK VAN TAALTECHNOLOGIE ÉN AI Nalantis is een Belgisch bedrijf dat staat voor doorgedreven taaltechnologie die met behulp van AI de semantische context van teksten begrijpt zoals mensen dat doen. Onze technologie wordt vooral toegepast binnen HR zoals o.a. voor CV-job analyse en matching tools, competentie analyse, mobiele recruitment applicaties, … Talent acquisitie en talent management Onze tools bieden een vlotte matching van werkzoekenden met vacatures of jobs en dit gebaseerd op hun compleet WERK DNA: werkervaring, hard en soft skills, taalkennis, opleidingen, locatie … De Nalantis technologie is dus in staat gesproken en geschreven taal in zijn context te begrijpen en te analyseren. Bovendien werkt ze dus taal-overschrijdend in meerdere talen (naast Nederlands en Frans ook o.a. Chinees, Engels, Portugees, Spaans, Duits ...) Naast België is Nalantis ook international actief in o.a. Nederland, Brazilië, USA, Singapore …

WWW.NALANTIS.BE

THE

ORIGIN

KMO-UNITS

I GATE 7 I Kontich

25 jaar ervaring

GEMENGDE BEDRIJVENPARKEN

Een team van specialisten Een indrukwekkend portfolio Innovatief en evolutief Met respect voor de natuur en het milieu

I GATE 7 I Kontich

Contacteer ons vrijblijvend:

+32 (0)470 800 900 I info@bvi.be BUILD-TO-SUIT & LOGISTIEK

I PARC DE L’EUROPE I Waver

bvi_3pijlers_255x185_20201006.indd 1

Voor haar klanten is BVI.BE actief op zoek naar nieuwe ontwikkelingsopportuniteiten in België. Contacteer ons voor meer info.

13/10/2020 16:58

FOKUS-ONLINE.BE

TOEKOMSTPERSPECTIEF DECISION MAKING

Snelgids: hoe overleven bedrijven de coronacrisis? Zonder financiële spierkracht zullen bedrijven zich moeilijk staande houden in de nasleep van de coronacrisis. Die onzekere toekomst, met volatiele parameters, vraagt om een nieuwe vorm van leiderschap, met de focus op innovatief denken en duurzaamheid. Foodmaker gaf niet op Kleine, Belgische bedrijven vinden zich opnieuw uit in volle coronacrisis. Lieven Vanlommel, de oprichter van Foodmaker, moest bijvoorbeeld al zijn winkels sluiten. Zelfs Brussels Airlines, een van zijn belangrijkste klanten, moest de deuren sluiten. “Hij bleef niet bij de pakken neerzitten, maar zette in op onlinelevering van veggiebags. Op een paar dagen tijd heeft hij zijn bedrijf gereorganiseerd”, vertelt Peter Hinssen (zie artikel).

Sustainable Business ateliers Het is de ambitie van BNP Paribas Fortis om duurzaamheid in het DNA te krijgen van collega’s en klanten. Hiervoor worden regelmatig sustainable business ateliers georganiseerd, waarbij de hindernissen en mogelijkheden van een duurzaam bedrijfsprofiel tegen het licht gehouden worden. Het is een kruisbestuiving van bankexperten, grote en kleine bedrijven. “Believers dagen non-believers uit met als doel die eerste stappen te zetten naar een duurzame strategie. Enorm leerrijk en waardevol”, aldus Lode Leirens (zie artikel).

et oude normaal komt nooit meer terug. Bedrijven die deze waarheid nu al omarmen, hebben de grootste overlevingskans. Dat stelt Peter Hinssen, technologie-ondernemer, Nexxworks-oprichter en auteur van ‘The Phoenix and the Unicorn’. “Sommige bedrijven hebben het de voorbije maanden heel goed gedaan, dankzij een goeie voorbereiding of puur geluk”, vertelt Hinssen. “Kellogg’s heeft nog nooit zoveel cornflakes verkocht omdat iedereen plots voortdurend thuis was. L’Oréal had het plan om tegen 2023 een online-omzet van 20 procent te draaien. Ze hebben dat doel op acht weken gerealiseerd. Ook de bankensector heeft de impact gevoeld: we zijn plots met zijn allen contactloos beginnen betalen. Sommige bedrijven hebben die digitale stresstest doorstaan, andere niet. Digitalisering was vroeger de kers op de taart, nu ís het de taart. Veel bedrijven hadden daar al in geïnvesteerd, maar op een eerder stiefmoederlijke manier. Zij zitten nu in de problemen. Velen zullen falen voor die stresstest, anderen zullen het nipt overleven of net pijlsnel groeien.” Volgens Hinssen moeten we in deze onzekere tijden kijken naar feniksen, grote bedrijven die erin slagen om zichzelf opnieuw uit te vinden en uit hun as te herrijzen, zoals de Amerikaanse supermarktketen Walmart. “Een bedrijf met een jaaromzet van 500 miljard euro, maar tot voor kort

gebonden aan een stoffig imago van old school warenhuisketen”, bemerkt Hinssen. “En toch ben ik er na één bezoekje verliefd op geworden: je hebt er Pickup Towers, grote automaten in de supermarkten waar klanten onlinebestellingen afhalen. Op één minuut ben je binnen en

coronacrisis heeft aangetoond dat die nood om talent in eigen huis bij te schaven, alleen maar groter zal worden.”

buiten. En natuurlijk leveren ze ook boodschappen aan huis. Wie wil, kan via een tijdsslot de koelkast laten vullen door de bezorger.” Walmart slaagt erin om een langetermijnstrategie te combineren met de capaciteit om op korte termijn te handelen. “Bovendien heeft de CEO radicale digitale keuzes durven maken én is hij erin geslaagd om zijn werknemers mee te krijgen. Walmart zal 1 miljoen mensen reskillen. Uiterst belangrijk. De

Hinssen. “Er zijn de geopolitieke spanningen, de klimaatdreiging, de sociale ongelijkheid die toeneemt. Bedrijven moeten leren omgaan met ‘the never normal’: een wereld die constant evolueert. Vaardigheden als wendbaarheid, alertheid en quick decision making zullen belangrijker blijken dan ooit. In een crisis als deze lijkt het een veilige reflex om terug te plooien op wat je al kent. Maar nu is niet het moment om op veilig te spelen, wel om in te zetten op innovatie, creativiteit en digitalisering.”

Als COVID-19 haar greep lost en deze economische crisis haar laatste adem uitblaast, zal de wereld nog steeds niet ‘back to normal’ zijn, aldus

Naast die drie kernwaarden staat ook duurzaamheid met stip op één als manier om crisissen te overstijgen. “Jonge werkzoekenden zoeken naar een ethische bedrijfsvoering, naar een werkgever die een toekomstperspectief biedt voor maatschappij, mens en milieu”, schetst Lode Leirens, manager sustainable business en social enterprises bij BNP Paribas Fortis. “Wie een businessmodel uitschrijft zonder er het aspect duurzaamheid in op te nemen, prijst zichzelf uit de markt.” En die verduurzaming hoeft niet per se handenvol geld te kosten. “Je kunt nu al kleine stappen zetten zodat je klaar bent om uit de startblokken te schieten zodra de economie weer aantrekt: ik denk aan verdere digitalisering, energiebesparing – zonnepanelen, warmtepompen –, nadenken over de volledige supply chain. Want circulaire economie zal steeds belangrijker worden. Het is duidelijk dat de beschikbaarheid aan grondstoffen beperkt en eindig is en dat we onze planeet niet eindeloos kunnen blijven belasten. Bedrijven zouden de handen in elkaar moeten slaan. Afval van de ene is grondstof voor de andere. Een mooi voorbeeld is Yuma Labs, een Belgisch zonnebrillenmerk dat zonnebrillen maakt uit plastic afval. Zulke samenwerkingen vragen durf, uiteraard, maar ook een goede vertrouwensrelatie met je bankier en boekhouder.” TEKST SOPHIE PYCKE

VD&P BRAND REPORT

#FOKUSBUSINESSGUIDE

Een bedrijfsoverdracht regelen: beter op tijd dan te laat Een bedrijf verkopen is geen klusje dat je ergens op een verloren namiddag afhaspelt. Er komen heel veel zaken bij kijken en je begint er best dan ook op tijd aan. Laurent Linkens en Lieven Stas van fusie- en overnamespecialist VD&P leggen uit.

e motieven voor ondernemers om hun bedrijf te verkopen zijn velerlei, en een nakende ‘pensionering’ is niet altijd de hoofdreden. Lieven Stas, VD&P: “Een pensionering komt zeker voor, maar een andere belangrijke reden is bijvoorbeeld dat een ondernemer grote plannen heeft met zijn bedrijf: hij wil een overname doen of de groei een versnelling hoger schakelen, echter zonder helemaal alleen het risico te dragen. Op dat moment kan het een goed idee zijn om zich te versterken met bijvoorbeeld een externe investeringsmaatschappij en/of manager die mee in het kapitaal stapt. De eigenaar verkoopt het bedrijf, maakt zo een deel van zijn familiaal vermogen liquide, maar stapt meteen terug in, meestal in een minderheidspositie.” “Soms regelt het ook opvolgingskwesties”, zegt collega Laurent Linkens. “In elk geval moet je er op tijd over nadenken. Als je te laat verkoopt, is het vaak van ‘moeten’ en dan sta je in een zwakkere positie. Met een

investeringsmaatschappij als mogelijke koper, weet je dat je met een partij handelt die slim en ervaren is in dit soort processen. Dan is het onze taak, als we de verkoper bijstaan, om voor een level playing field te zorgen.”

Als je te laat verkoopt, is het vaak van ‘moeten’ en dan sta je in een zwakkere positie. Typische dossiers in België gaan tussen 1 en 100 miljoen euro, zegt Stas. De afhandeling neemt snel drie tot negen maanden in beslag. “We gaan een goed onderbouwde equity story en rapporteringen opzetten, we brengen dikwijls ratio in de waardebepaling, er moet soms vastgoed afgesplitst worden… Zulke

dingen vragen tijd. Er is natuurlijk ook altijd de emotionele component. Potentiële kopers stellen vaak zeer diepgaande vragen, die soms niet goed vallen. Ook daarbij moeten we soms buffer spelen.” Momenteel bloeit de markt voor bedrijfsovernames in ons land. Er is dan ook erg veel ondernemend geld beschikbaar. Ook opvallend: de verkopers worden almaar jonger. Door de opkomst van de serial entrepreneurs zijn er immers meer en meer mensen die op hun veertigste al aan hun derde of vierde bedrijf bezig zijn. “Er zijn de laatste jaren ook veel bedrijven verkocht en dat geld kan nu ingeschakeld worden”, pikt Linkens in. “Bovendien is er ook veel meer interesse van private equity-spelers in kmo’s. In de VS is die trend al twee decennia aan de gang, nu volgt België. We zien bijvoorbeeld ook een influx van Nederlandse en Franse fondsen in ons land. Deels omdat Belgische kmo’s de reputatie hebben van degelijk geleide bedrijven met veel potentieel.”

In samenwerking met... VD&P begeleidt reeds meer dan 25 jaar aandeelhouders en ondernemers bij de verkoop van hun bedrijf. VD&P is een onafhankelijk corporate financehuis, actief in fusies en overnames met meer dan 300 grote en kleinere kmo-transacties op de teller. Het bedrijf is het kloppend hart van een ecosysteem dat bedrijven, ondernemers en familiale aandeelhouders verbindt met binnen- en buitenlandse financiers, strategische kopers en externe managers.

Nieuwe eigenaar, nieuw tijdperk.

Vroeg of laat verandert elk bedrijf van eigenaar, en dan tellen ook de details. Bereid je grondig voor met tips en advies tijdens DE WEEK VAN DE BEDRIJFSOVERDRACHT van 16 tot 20 november.

AGENTSCHAP INNOVEREN & ONDERNEMEN

weekvandebedrijfsoverdracht.be

FOKUS-ONLINE.BE

START-UPS GENERATIE Y

Eigen baas: jong ondernemen zit in de lift De millennialgeneratie slaat aan het ondernemen. Waar jong ondernemen pakweg vijf jaar geleden nog best onbekend terrein was, zit het vandaag helemaal in de lift.

m als millennial in de onbekende ondernemerswereld te springen, staan er heel wat steunplatformen en netwerken klaar. Het ondernemersnetwerk BAAS is een van die facilitators: “Als wij door ons advies een vlammetje van passie kunnen aanwakkeren bij jongeren en hen de mentale en fysieke ruimte kunnen geven om een eigen idee verder uit te werken zonder stress, dan is onze missie geslaagd.” Millenials stappen op een heel andere manier in het ondernemerschap dan de vorige generatie. Ideeën komen van overal, maar vooral van binnenuit. “Voor jongeren draait ondernemen hoofdzakelijk rond passie en rond de creatie van tastbare verhalen. Het gaat niet meer over ondernemen om zo snel als het kan zoveel mogelijk geld te verdienen”, vertelt Mathias Massart enthousiast. Als bondscoach bij BAAS staat hij dagelijks in contact met jongeren met een idee. Dit platform creeërt ruimte voor jonge ondernemers om hun dromen na te jagen en biedt hierbij een gratis coachingtraject aan, geïnitieerd door Stad Antwerpen. Dat je er als jonge ondernemer zeker niet alleen voor staat wanneer je zelf een tastbaar verhaal wilt creëren, blijkt uit de grote hoeveelheid starters. Bij BAAS startten sinds 2015 al meer dan 1.200 jonge ondernemers, waarvan er momenteel ongeveer 70 bezig zijn met een start-up. Wie in een coachingtraject stapt, kan zich meteen aan een groot netwerk verwachten. “Binnen ons netwerk hebben we heel veel jonge ondernemers, formele partners en informele partners. Dat is interessant als

startende ondernemer, omdat je zo steeds terechtkunt bij de geschikte persoon op het juiste moment. Dat zorgt voor een veilig gevoel.” Binnen dat netwerk omvat de doelgroep ‘jonge ondernemers’ voornamelijk 18tot 30-jarigen. “We merken dat, waar een paar jaar geleden eerder 18- tot 22-jarigen afkwamen met een idee, die gemiddelde leeftijd nu is opgeschoven

Die toegankelijkheid is enorm belangrijk, want de jonge ondernemers van nu vormen de maatschappij van morgen. Als we naar al die ideeën luisteren, dan wordt die toekomstige maatschappij een mooie, duurzame, authentieke en inclusieve plek waarin we maar al te graag willen vertoeven. “Veel start-ups werken bijvoorbeeld rond duurzaamheid, waarmee ze vanuit een oprecht bewustzijn van de wereld een betere plek willen maken. Andere spelen dan weer in op de actualiteit, en

Er komen meer ‘echte’ mensen naar voor met ideeën om een verschil te maken in de maatschappij. Veel start-ups werken bijvoorbeeld rond duurzaamheid, waarmee ze vanuit een oprecht bewustzijn van de wereld een betere plek willen maken. - MATHIAS MASSART, BAAS naar 24 jaar. Daarnaast valt het op dat we een ander bereik hebben dan de standaardondernemer in kostuum. Er komen meer ‘echte’ mensen naar voor met ideeën om een verschil te maken in de maatschappij. Dat komt grotendeels doordat we ons als coachingplatform op de grens tussen jongerenwerking en de startupwereld bevinden. Bovendien is het gratis. Die elementen maken ondernemen plots heel toegankelijk.”

zetten bijvoorbeeld een service op om caravans te verhuren om vlotjes binnen Europa op reis te gaan. Het is mooi om te zien hoe we via dit soort initiatieven het menselijk aspect weer terugvinden in een digitale wereld.” Aangezien elk idee vertrekt vanuit een persoonlijke intentie, is dat menselijke aspect meer dan aanwezig. “Nu kiezen millennials iets in de maatschappij waarmee zij voeling hebben en vanuit die passie komen ze

In samenwerking met... BAAS, een netwerk dat ruimte creëert voor jonge ondernemers om van een droom of idee een eigen onderneming te maken. BAAS steunt op expertise van haar partners, brengt je in contact met de juiste informatie en organisaties en geeft je een duwtje in de rug. Om te springen en je kans te grijpen, om je te engageren en telkens die ene stap verder te gaan, om naar het volgende niveau te stijgen.

langs voor een startersgesprek. Ze willen een persoonlijkere aanpak en willen meer herkend worden voor wie ze zijn en wat ze doen. Het idee dat jongeren gewoon meelopen met de kudde is niet meer van toepassing in 2020. Zeker niet binnen ondernemen. Deze generatie doet alleen nog maar de dingen die ze leuk vindt, wat ik alleen maar kan omarmen.” Als je zelf ook een idee hebt om een verschil te maken, op welke manier dan ook, dan is het belangrijk om over je idee te praten met anderen én om dingen te durven proberen. “Alleen maar door iets te beginnen doen, kom je erachter of je het leuk vindt of niet. Verder kan het zijn dat je idee mee evolueert eens je bent gestart, simpelweg omdat je door het uittesten van verschillende zaken tot nieuwe inzichten komt. Als je een boek wilt schrijven, maar eigenlijk nog nooit een artikel hebt neergepend, start je daar best eerst mee. Durf gewoon beginnen. Anders weet je nooit of je het kan en hóé het kan.” Dat durven beginnen is vaak een drempel, waardoor velen een idee simpelweg laten liggen. “Met onvoorwaardelijke liefde aandachtig luisteren naar ieders idee is essentieel om dat vlammetje van de motivatie aan te steken. Een laagdrempelige organisatie zoals BAAS zorgt er daarnaast ook voor dat iedereen binnen het netwerk op gelijk niveau staat. Geen elitaire zooi, iedereen is gewoon zichzelf en staat klaar om elkaar te helpen.” Die combinatie van een persoonlijk idee, motivatie en de juiste ondersteuning zorgt ervoor dat de lift waarin het jonge ondernemerschap momenteel zit zijn eindverdieping nog lang niet heeft bereikt.

HET BELANG VAN HET LICHT Met de herfst- en winterdagen voor de deur, gaat de komende tijd maar weer eens extra duidelijk worden hoe belangrijk licht is. Zonlicht van buiten is het allerbelangrijkste licht voor de mens, maar in deze donkere dagen zijn zonnestralen tot het minimum beperkt. En om overdag toch genoeg licht te krijgen zullen we dat met kunstlicht moeten compenseren. Er is een verschil tussen daglicht en kunstlicht met betrekking tot intensiteit, kleur en dynamiek van het licht. Deze dynamiek van het daglicht zorgt voor de stabilisatie van onze biologische klok. Dit draagt, zeker in de donkere dagen, sterk bij aan een verstoorde biologische klok en de zogeheten ‘winterdip’.

KUNSTLICHT ALS DAGLICHT

Human Centric Lighting van TRILUX brengt het daglicht in gebouwen. Het kunstlicht past zich gedurende de dag qua lichtkleur en intensiteit aan naar het natuurlijke daglichtverloop. Hiermee wordt ook in het gebouw het bioritme

van werknemers ondersteund. Dit verhoogt de productiviteit en verlaagt daarentegen het aantal fouten, het ziekteverzuim en bedrijfsongevallen.

STERK TRACKRECORD

TRILUX brengt deze Human Centric Lighting techniek in praktijk voor het nieuwe hoofdkantoor van BNP Paribas in Brussel. TRILUX brengt als Duits marktleider in functionele verlichting al meer dan honderd jaar professionele oplossingen in praktijk voor de focusmarkten kantoren, industrie, logistiek en retail.

KIJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW.TRILUX.COM/HCL TRILUX Benelux • Antoon Spinoystraat 8 • 2800 Mechelen • +32 15 29 36 10 • info@trilux.be • trilux.com

let it fleet: Vlootbeheer volgens de regels van de kunst Hebben fleet consultants nog een toegevoegde waarde in deze gedigitaliseerde tijden? Wim Buzzi en Alain Duez, samen goed voor 45 jaar ervaring in de fleetsector, bewijzen van wel. Hun nieuwe onderneming, let it fleet, staat ondernemingen bij in werkelijk alle aspecten van het vlootbeheer.

p drie pijlers is de filosofie van let it fleet gestoeld, zegt Wim: process, procurement en people. “Proces wil zeggen dat we alle processen rond fleet management in een onderneming gaan stroomlijnen. Dat begint met het opstellen van een car policy, dat gaat over de interne processen voor HR en finance, maar ook over bijvoorbeeld het omzetten in de praktijk van safety-doelstellingen. Dat is het operationele stuk. Daarnaast denken we ook graag mee over strategische vraagstukken, bijvoorbeeld rond Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Een bedrijf zegt bijvoorbeeld: tegen 2030 zouden we graag CO2-neutraal rijden. Dan zetten wij de stappen uit omdat om die doelstelling te realiseren.” Nadat de plannen zijn uitgeschreven, is het tijd om ze concreet te maken. “Dat is de procurement-stap”, vertelt Alain. “We gaan de markt op, leggen contacten, identificeren het aanbod en schrijven een tender uit. Altijd met een methodologie die het mogelijk maken realistische simulaties te maken. Onze cijfers en kostenbasis zijn op de realiteit gebaseerd. Ik overdrijf niet

www.letitfleet.com

als ik zeg dat dat in 90% van de gevallen vandaag niet zo is. Neem bijvoorbeeld alleen maar de autofiscaliteit die voortdurend verandert, het inschatten van restwaarden of leasebudgetten die algemeen opgesteld worden, maar toch per chauffeur afwijken. Ook de opkomst van hybriden of elektrische voertuigen maakt dat er heel veel parameters zijn waarmee rekening gehouden moet worden. Onze data-gedreven analysetools maken dat we door het bos de bomen nog zien en dat de cijfers kloppen. Bovendien: als we de fiscale aftrekbaarheid berekenen, gaan we altijd voor werkelijke cijfers, niet voor forfaits.” Als derde poot biedt let it fleet ook een stukje HR-management aan, onder de People-paraplu. Wim: “Veel bedrijven hebben geen echte fleet manager meer, maar iemand die het “erbij neemt”. Als die wegvalt, zitten ze echter met een probleem. Daarom helpen we om die posities in te vullen. We stellen functieomschrijvingen op, organiseren assessments om interne vervangers te zoeken, helpen bij selectieproeven, zetten coaching-trajecten op en zo meer.”

let it fleet is FLEXIBLE & TAILORED MOVING FORWARD FAIR & SQUARE CAR ADVOCATES FAST & EFFICIENT

010

FOKUS-ONLINE.BE

BRAND REPORT WILINK

De cyberverzekering wordt de brandverzekering van de jaren 70 Big Data, GDPR, persoonsgegevens of gevoelige bedrijfsinformatie. Vroeger werden die gegevens misschien in een kluis of een goed gesloten lade bewaard. Vandaag de dag zitten ze relatief veilig achter paswoorden in de cloud.

oor IT-techneuten en cybercriminelen een grote uitdaging om binnen te breken in goed beveiligde netwerken of systemen. Voor de eerste groep om aan te tonen hoe snel je gegevens te pakken kunt krijgen. Voor de tweede groep om er om op slinkse wijze grof geld mee te verdienen. “Beter voorkomen dan genezen”, zegt Vincent Pauwels, bestuurder van Wilink. Het bedrijf is actief binnen verzekeringen, financiën en vastgoedinvesteringen, maar Wilink onderstreept graag het belang van cyberverzekeringen en goed beveiligde netwerken. Pauwels is expert ter zake en vertoeft vaak in het buitenland om zijn expertise op dat vlak aan te scherpen. Noord-Korea, China, Oekraïne en Rusland staan al op zijn palmares. Enkel India ontbreekt nog bij ‘the big five’. “Ongelofelijk hoe ver die landen staan op gebied van cybercriminaliteit. Zelfs je fietsrit in Frankrijk die werd geregistreerd op Strava. Wel, wees maar zeker dat ze het weten aan de grenscontrole in Noord-Korea.” Vincent Pauwels houdt de vinger aan de pols en probeert up-to-date te blijven. “Maar het landschap herschrijft zichzelf heel snel”, vertelt hij. “Nieuwe technieken, nieuwe mogelijkheden en nieuwe methodes duiken overal op. Alert blijven is de boodschap.”

had afgesproken met een ethisch hacker om workshops te geven. Binnen die tijdspanne wist hij dus al die persoonlijke gegevens te ontfutselen via een simpel systeem. Een beetje amateur kan al aardig wat doen, hoor. Het zijn niet altijd cybernerds of techneuten die voor digitaal onheil zorgen.” De reden dat cybercriminaliteit in de lift zit, ligt uiteraard in het feit dat big data ook big business is geworden. “Bedrijven hebben veel geld over om bepaalde gegevens te bekomen. Voor een paar honderd euro’s kan dit op de zwarte markt. Zeker met die GDPR-wetgeving

die er onlangs is bijgekomen. Gegevens zijn minder toegankelijk geworden, dus moeten de manieren inventiever.” Daarnaast leven we in de industriële revolutie 4.0. “Alles wordt gedigitaliseerd. Vroeger waren er enkel computers, nu worden volledige productieprocessen en logistieke diensten gedigitaliseerd, wat het voor criminelen heel interessant maakt om vanuit hun luie sofa even in te breken en de boel te saboteren.”

verzekering aan voor informatienetwerken en dat kun je eigenlijk het best vergelijken met een omnium voor je auto. De verzekering dekt schade aan je eigen systeem, aan je bestanden, maar ook bedrijfsschade als het bedrijf even ‘plat’ ligt, wordt gedekt. Ook de mogelijke herstellingen worden mee opgenomen in de polis. Aan die verzekering kun je uiteraard nog opties toevoegen zoals telecommunicatie.”

Een goede beveiliging en een cyberverzekering kunnen veel onheil voorkomen. “Cyberverzekering wordt de brandverzekering van de jaren zeventig”, weet Pauwels. “Wij bieden zo’n

Telecommunicatie. We staan er niet bij stil, maar Vincent Pauwels schudt ons wakker: “Wist je dat dertien seconden van je stem voldoende is om een volledig vals telefoongesprek vanuit jouw naam te voeren? Dan kan ik met jouw stem bellen naar je vrouw om wat geld over te schrijven. Of nog erger: een zaakvoerder die de boekhouder belt om dringend 10.000 euro over te schrijven voor een investering. Kun je het nagaan? Fraude met telecommunicatie kan heel snel erg nare gevolgen hebben.”

Er is geen twijfel mogelijk dat cyberverzekeringen de komende jaren big business zullen worden.

“Wist je dat ethische hackers weinig tijd nodig hebben om binnen te breken in een slecht beveiligd bedrijfssysteem? Binnen het uur weten ze je bancaire gegevens, kopiëren ze sleutels van je wagenpark of zijn ze ervandoor met persoonlijke data.” Pauwels mocht het zelf ondervinden: “Ik

In samenwerking met... Wilink heeft als motto ‘in elke fase van het leven’. Wil je starten, opbouwen, genieten, anticiperen of ondernemen. Wilink biedt met kredieten, verzekeringen, bancaire oplossingen, financieel advies en corporate solutions een oplossing binnen iedere fase die we tegenkomen in het leven. Daarnaast worden ook investeringsprojecten in vastgoed aangeboden. Wilink Brugge organiseert een webinar over de cyberverzekering op maandag 9 november om 19u30. Inschrijven kan via wilink.be/events

Pauwels besluit dat verhalen in de pers de beste reclame zijn. “Picanol bijvoorbeeld. Door zo’n verhalen gaan andere bedrijven ook nadenken. Denk nooit: ‘Bij mij zal het niet gebeuren.’ Mensen worden er zich ook steeds bewuster van dat ze die gegevens moeten beschermen, en dus ook moeten verzekeren. Het is eigen aan de tijd waarin we leven, maar er is geen twijfel mogelijk dat cyberverzekeringen de komende jaren big business zullen worden. Als je in zo’n verhaal stapt, weet dan ook zeker dat je het goed doet.”

MICROSTART BRAND REPORT

#FOKUSBUSINESSGUIDE

011

In tijden van crisis ben je nooit alleen Meer dan 80 procent van alle ondernemingen in ons land is micro-onderneming. Van essentieel belang voor de nationale economie, maar ook het meest kwetsbaar. Deze grote groep heeft zwaar geleden onder de rampzalige gevolgen van COVID-19, en dat is momenteel nog steeds het geval.

aast de maatregelen van de overheid, werkten verschillende instellingen talrijke steunprogramma’s en adviezen uit, specifiek afgestemd op de behoeften van micro-ondernemingen. MicroStart is de toonaangevende organisatie voor microfinanciering in België, en werkte aan een herstelplan in drie fasen: een crisisfase, van april tot mei 2020; een herstelfase, van juni tot september 2020; en een groeifase van oktober 2020 tot juni 2021. “Sinds de start van de crisis hebben we enkele noodmaatregelen getroffen die starters en micro-ondernemers moeten ondersteunen”, verklaart Emmanuel Legras, CEO van MicroStart. “In de eerste plaats gaat het om financiële steun, waarmee de ondernemers onmiddellijk kunnen voldoen aan hun cashflowbehoeften.” Die steun is een krediet van € 2.000 zonder waarborg, aangevuld met een erelening van € 1.000 (lening aan 0 %), met een betalingsuitstel tot 24 maanden. “Daarnaast openden we een telefoonlijn om gratis advies en informatie te verstrekken, met betrekking tot de oplossingen die worden geboden door het microkrediet, maar ook de maatregelen die werden genomen door de regering in de drie gewesten.” Om een gebrek aan informatie te beperken, werd het klantenbestand op de voet gevolgd. “We belden alle klanten

persoonlijk om de balans op te maken, hun microkrediet terug te betalen en hen algemeen advies te geven”, verklaart Legras. “Voor 80 procent stelden we systematisch een uitstel van betaling voor. Bijgevolg hebben we net als banken – hoewel we niet over hetzelfde statuut beschikken en daarom niet genieten van dezelfde waarborgen die worden geboden door de Federale overheid – besloten om de cashflow van kleine zelfstandigen te ondersteunen door middel van een systematisch uitstel van betaling. Meer dan 50 procent van ons klantenbestand is ingegaan op dit voorstel.” Ook deze periode, waarin maatregelen opnieuw verstrengd worden, en ook de periode waarin de noodsituatie voorbij zal zijn, hebben micro-ondernemers hulp nodig om zich voor te bereiden op het hervatten van hun activiteiten om bedrijfscontinuïteit te waarborgen. En ze hebben niet noodzakelijkerwijs allemaal toegang tot bankkredieten of advies van consultants.

oktober is de derde fase van het project ingegaan, gericht op de ‘groei van bedrijven’. “Hierbij geven we de microondernemers toegang tot krediet van € 20.000. Dit bedrag zal automatisch worden aangevuld met een erelening van € 5.000 aan de gebruikelijke voorwaarden.” In totaal zal er tot juni 2021 twee miljoen euro worden gemobiliseerd voor het herstelplan van MicroStart. “Momenteel konden we al meer dan 60 procent dekken dankzij de steun van onze financiële partners”, zegt Legras, die zeer gelukkig is dat hij zijn steentje kan bijdragen om het ‘volkse ondernemerschap’ te steunen. Voor hem zijn de kleine zelfstandigen dan ook van essentieel belang voor de economie. “Bijkomstig zal microStart 8 miljoen euro in de Belgische economie pompen, in de vorm van microkredieten.”

De tweede fase van het project, de ‘herstelfase’, biedt financiële steun in de vorm van een krediet van € 12.000, die wordt aangevuld met een erelening van € 3.000. “Naast deze financiële steun, blijven we onze individuele coachingdiensten, individuele webinars en online opleidingen aanbieden aan alle micro-ondernemers.” Dat is van essentieel belang zolang de huidige situatie blijft aanhouden. Op 1

Emmanuel Legras CEO MicroStart

In samenwerking met... Met een netwerk van 5 kantoren – in Brussel, Gent, Antwerpen, Charleroi en Luik – met 40 werknemers en 150 vrijwilligers biedt MicroStart vennootschappen of zelfstandigen, die geen toegang hebben tot een klassiek bankkrediet, de mogelijkheid om een financiering (tot € 25.000) aan te gaan, om een bedrijf op te richten of verder te ontwikkelen. Sinds 2011 vertegenwoordigt MicroStart 70 procent van alle microfinancieringsactiviteiten in België en heeft het meer dan 5.500 ondernemers gefinancierd, 9.000 ondernemers ondersteund of opgeleid en 40 miljoen euro geïnjecteerd in de nationale economie, in de vorm van microkredieten.

Strategisch inzetten op digitalisering, ja!

Maar hoe bescherm ik mijn bedrijfsdata? Hoe vermijd ik dat ik slachtoffer word van een hacking?

Clipeum, uw trouwe one-stop partner voor het formuleren van een antwoord op al uw uitdagingen (technisch, organisatorisch & juridisch) op vlak van cyberbeveiliging en privacy!

Bedrijfsadvies op maat

Resultaatgericht, pragmatisch en op maat van uw onderneming!

horsum analyseert en verbetert de operationele, administratieve en digitale werking van KMO’s en publieke organisaties met het oog op concrete en gedragen acties en resultaten. We zijn niet alleen denkers

Voor meer informatie, surf naar clipeum.be

maar ook doeners!

Business Advisory

ERP & digitale selectie

Voor meer info? www.horsum.be

Dok Noord 4C bus 205, B-9000 Gent +32 9 378 38 28 info@horsum.be

Power BI

012

FOKUS-ONLINE.BE

BRAND REPORT SALESFORCE

Digitaliseren is geen nice-to-have meer, maar een noodzaak Door COVID-19 schakelde de digitale transformatie in bedrijven een versnelling of twee hoger. En hoewel het belangrijk is voor de verkoop en het engagement met de eigen werknemers, zijn veel bedrijfsleiders er nog van overtuigd dat de digitale transformatie maar een tijdelijk proces is.

edrijfsleiders worstelen nog steeds met de vraag over hoe ze het beste kunnen profiteren van de digitale revolutie, terwijl de digitale economie er al is en zich alleen maar verder zal blijven ontwikkelen. Toch begin je er niet onbehoedzaam aan. Digitale transformatie is geen sprint waarin je in een kortere tijdspanne alles moet geven. Het is wél een marathon waarin je moet doseren en anticiperen op wat er rond jou gebeurt. Hoe kun je bijvoorbeeld beter in contact blijven met jouw klanten? Hoe haal je het meeste uit je medewerkers? Hoe kun je ervoor zorgen dat je zo snel mogelijk en juist reageert op eventuele marktverstoringen? Cruciaal in dit traject is het vermogen van je bedrijf om te evolueren. Eén ding heeft de pandemie ons geleerd: consumenten passen zich snel aan en vinden nieuwe manieren om alledaagse dingen digitaal te doen: etenswaren kopen, in contact blijven met dierbaren of hun arts consulteren. Dat is net het doel van digitale transformatie: de manier waarop we leven en zakendoen, beter en gemakkelijker maken. Toch maakt een groot deel van de bedrijven zich nog steeds zorgen dat ze klanten kunnen overweldigen – en afschrikken – met zoveel veranderende technologie en processen. Bovendien hebben ze moeite om

online een consistente klantenservice aan te bieden. Uiteindelijk zullen bedrijven toch het voortouw moeten nemen. Ze moeten inspelen op de groeiende uitdagingen en verwachtingen van de klant en snel

ze digitaal kunnen transformeren om onze bedrijven continu opnieuw uit te vinden: hoe ze klanten bedienen, maar ook hoe ze een productief en betrokken personeelsbestand opbouwen.

Wie aarzelt om zich aan te passen aan nieuwe technologie en digitale realiteit, zal zijn klanten snel zien vertrekken naar een concurrent die het wel doet. Want de klant wacht niet meer. oplossingen bieden. Wie aarzelt om zich aan te passen aan nieuwe technologie en digitale realiteit, zal zijn klanten snel zien vertrekken naar een concurrent die het wel doet. Want de klant wacht niet meer. Digitale transformatie zal de bedrijfsstrategie op korte tot lange termijn bepalen. De CEO zal dus ook de Chief Transformation Officer van zijn organisatie moeten zijn. Hij moet de digitalisering van zijn bedrijf leiden. En net in een tijd waarin teams worstelen om vanop afstand samen te werken, naar manieren zoeken om de bedrijfscultuur te behouden – terwijl het moreel door de quarantaine soms laag is, moeten we de manier waarop we werken, transformeren. Zowel werkgevers als werknemers moeten kijken naar hoe

Want op korte termijn zijn we zo gewend geraakt aan de nieuwe manier van werken: bedrijven zien dat ze minder kantoorruimte nodig hebben en werknemers zien de voordelen van flexibel werken en van thuiswerken. Dat gaat blijven. Dus moet je kijken hoe je dat met de nodige tools kunt ondersteunen en optimaliseren. Ook op vlak van bedrijfscultuur: dat samenhorigheidsgevoel dat vaak deel uitmaakt van het DNA, kun je ook met digitale tools versterken. En je moet een cultuur van voortdurende bijscholing creëren. Bedrijfsleiders hebben de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat hun personeel op deze verandering is voorbereid. Het beste is om hen zoveel mogelijk toegang te bieden tot digitale leerplatformen. En hen zelfs om te scholen.

In samenwerking met... Salesforce is wereldleider op het gebied van Customer Relationship Management (CRM) die bedrijven dichter bij hun klanten brengt in het digitale tijdperk. Opgericht in 1999, stelt Salesforce bedrijven van elke omvang en branche in staat om te profiteren van krachtige technologieën – cloud, mobiel, sociaal, Internet of Things, kunstmatige intelligentie, spraak en blockchain – om een 360 gradenbeeld van hun klanten te creëren. Ga voor meer informatie over Salesforce naar: www.salesforce.com.

Want sommige banen zullen verdwijnen en er zullen ook nieuwe banen ontstaan. Door hen om te scholen kun je intern beter inspelen op de acute skills gap. Het is niet alleen een kwestie van een formele structuur opzetten om de vaardigheden van de huidige werknemers te verbeteren, maar ook van een omgeving te bieden waarin ze hun werk op de beste manier kunnen invullen. De oplossing ligt zowel in het transformeren van de manier waarop een bedrijf een werken-vanafoveral-cultuur opbouwt, als in de manier waarop het zijn mensen – via training en herscholing – in staat stelt om te slagen en hun carrière in de digitale economie te laten groeien. Zo is niet alleen het bedrijf, maar ook de werknemer gewapend voor een digital-first toekomst.

Max Swerdlow Country Leader Salesforce Belgium & Luxembourg

THE HARBOUR BRAND REPORT

#FOKUSBUSINESSGUIDE

013

‘Alternatieve manieren van kapitaal verzamelen zijn hot’ Money makes the world go round. Dat is al eeuwen het geval, en het zal nog lang zo blijven. Maar dat geld moet telkens wel van ergens komen om nieuwe projecten te kunnen financieren.

roeger waren de banken allesomvattend. Vaak was het de enige optie als je op zoek was naar financiering, maar ook daar is het klimaat veranderd. “Banken stellen zich vaker afwachtend op en willen steeds minder risico nemen”, vertelt Aelbrecht Van Damme, CEO van The Harbour. “De traditionele manier van financieren raakt een beetje op de achtergrond. Vroeger was het makkelijk om bij de banken aan te kloppen, maar momenteel heerst er meer terughoudendheid en daar zal de coronacrisis zeker geen goed aan doen. Feit is dat mensen vaak denken dat non-bancaire investeringen erg duur zijn en voornamelijk bestemd voor ondernemingen die niet meer bij banken terechtkunnen, maar niets is minder waar.” Van Damme staaft met cijfers: “Een kwart van de ondernemingen kampt momenteel met liquiditeitsproblemen. Bedrijven die nog niet lang geleden perfect gezond waren, zien plots het water aan de lippen staan. Kijk, start-ups en scale-ups zijn de bedrijven van morgen. Als die bedrijven het risico lopen om te verdwijnen, kan het onze economie op termijn ernstig aantasten. Wij roepen op om het spaargeld te mobiliseren via incentives en om te proberen een positief investeringsklimaat op eigen bodem aan te wakkeren.” Wie op zoek is naar geld komt wellicht vroeg of laat in de financiële blender

terecht met een cocktail van kapitaal als resultaat. “Een financieringsmix”, weet Van Damme. “Jonge bedrijven gaan al snel inzien dat ze verder moeten kijken dan de banken. Alternatieve manieren van kapitaal

financieel plan over groeiambities tot duidelijke fundingvoorstellen. De financiële onderbouwingen moeten goed zitten. Daarmee trekken we dan naar verschillende bronnen om het bedrag bij elkaar te krijgen.

Succesvol ondernemen begint vaak met een goede voorbereiding. verzamelen zijn momenteel hot. Voor hen is het een zoektocht om op de juiste manier en bij de juiste bronnen financiering op te halen. En dat doe je natuurlijk met een uitgekiend, professioneel businessplan.” Van Damme geeft een concreet voorbeeld: “Een van onze klanten opende verschillende koffiebars in West-Vlaanderen. Hij klopte daarvoor bij ons aan en kreeg zicht op 800.000 euro nieuwe middelen. Een privé-investeerder was nog eens goed voor 300.000 euro en 150.000 kwam via een crowdlendingcampagne. Het bewijs dat je ook tijdens corona kunt groeien, als je maar weet hoe je je financieringsmix moet rondkrijgen.” Aelbrecht Van Damme merkt bij veel zaakvoerders een gebrek aan kennis over de financieringsmogelijkheden en over hoe ze een goed dossier moeten samenstellen. “Als funding agency helpen we ondernemers met hun dossier. Van

We kijken hier vooral naar mogelijke fondsen, business angels en de corporate ventures. Het zijn mogelijkheden voor wie centen wil investeren in zijn bedrijf, want in die kapitaalmarkt zit er nog steeds aardig wat financieel potentieel.” Helaas hebben die fondsen en grote corporates wel te lijden onder de huidige COVID-crisis, maar volgens Van Damme is er nog altijd interesse om te investeren. “Ze investeren graag in jonge bedrijven om bijvoorbeeld innovatie binnen te halen, of ze willen inzetten op kmo’s omdat die nog steeds de ruggengraat van onze economie vormen.” Van Damme ziet ook dat het niet alleen starters zijn die op zoek gaan naar alternatieve financieringen. “Ook kmo’s kloppen steeds vaker aan. Je merkt wel dat die vaak minder affiniteit hebben met deze andere manier van werken. Het is allemaal nieuw voor hen en dat vloeit natuurlijk voort uit het feit dat ze voorheen alleen

In samenwerking met... The Harbour begeleidt start-ups, scale-ups en kmo’s bij hun zoektocht naar groeifinanciering. Het bedrijf helpt bij de voorbereiding van een financieringsdossier en het samenstellen van een strategische financieringsmix. Bovendien beschikken ze over een netwerk van meer dan 500 klassieke en alternatieve financieringskanalen. www.theharbour.be

maar de banken kenden. Dat was in het verleden hun veilige haven, maar de tijden veranderen. Bijkomende kanalen zijn nodig om onze economie een positieve impuls te geven.” “Succesvol ondernemen begint vaak met een goede voorbereiding”, besluit Van Damme. “Ik adviseer jonge ondernemers graag om met een goed uitgewerkt businessplan op de proppen te komen. Dat missen we nog te vaak. Maak een grondige analyse van de markt, bekijk je potentiële problemen en onderbouw je financieel model. Zorg ervoor dat je een goed overzicht van je kosten hebt, waardoor je ook weet welk bedrag je moet financieren. Kijk daarbij verder dan de bank en overweeg alternatieve kanalen zoals crowdfunding, business angels of corporate venturing. Maak een financieringsmix van verschillende kanalen en leer ten slotte ook uit de ervaringen van collega-ondernemers en laat je begeleiden door ervaren adviseurs.”

Aelbrecht Van Damme CEO The Harbour

014

FOKUS-ONLINE.BE

INTERVIEW MARION DEBRUYNE

Marion Debruyne

De coronacrisis als pleidooi voor empathisch leiderschap De coronacrisis heeft de onlosmakelijke connectie tussen economie en maatschappij benadrukt. “Dit is hét moment voor bedrijven om hun sociale rol en maatschappelijke impact te evalueren”, zegt Marion Debruyne, decaan aan de Vlerick Business School.

TEKST SOPHIE PYCKE

BEELD GREGORY VAN GANSEN

MARION DEBRUYNE INTERVIEW

#FOKUSBUSINESSGUIDE

015

e economische inzinking ten gevolge van de coronacrisis zullen we niet zomaar te boven komen, dat blijkt uit cijferwerk van het Planbureau. De werkloosheidsgraad daalde vorig jaar nog tot het historisch laag cijfer van 8,9 procent, het laagste peil sinds begin jaren tachtig van de vorige eeuw. Maar COVID-19 gaf dat cijfer een ongewenste boost. Er komt een fikse opstoot aan, met een piek tot 11,5 procent in 2021. Het staat vast dat de Belgische economie voor de grootste krimp sinds de Tweede Wereldoorlog staat, met een verwachte terugval van 10,5 procent. Pas over twee jaar zullen we die dip achter ons kunnen laten, op voorwaarde dat er sprake is van een fors economisch herstel. De motivatie van het Vlaamse ondernemerslandschap staat onder druk, zoveel is duidelijk, maar volgens de Vlerick Business School blijken onze ondernemers over verrassend veel weerbaarheid te beschikken.

Een krachtige ondernemersspirit “De coronacrisis is het prototype van een black swan event: een onvoorspelbare gebeurtenis die escaleert en de economie zware schade toebrengt”, schetst decaan Marion Debruyne. “Die schok heeft ambitieuze bedrijfsplannen tot nietszeggende excelletjes gedegradeerd. De gevolgen van de crisis hebben bovendien verschillende facetten. Er is de gezondheidscrisis en de directe impact van de crisis: de gedeeltelijke lockdown, inburgering van thuiswerken... Die elementen hebben geleid tot een economische crisis met een indirecte impact: de vraag die afneemt, weinig rooskleurige voorspellingen, kostenbesparingen, de rem op investeringen... Daarbovenop ligt nog een drukkend laagje onzekerheid: tot wanneer zal dit alles duren? Komen er nieuwe maatregelen? Wanneer is V-day en krijgen we een vaccin?” Toch ziet Debruyne een krachtige ondernemersspirit in het Vlaamse landschap. “Er is een grote veerkracht om er het beste van te maken in penibele omstandigheden. Bedrijven gaan actief op zoek naar opportuniteiten in tijden van crisis. Die wendbaarheid en bereidheid om op korte termijn beslissingen te nemen, zal in de nabije toekomst onontbeerlijk blijken.”

Economie en maatschappij Niet alleen leiderschap met genoeg agility is nodig, maar ook het besef dat maatschappij en economie meer dan ooit in een constante wisselwerking staan. “Dit voorjaar leek het alsof mens en economie loodrecht tegenover elkaar stonden. Winkels gingen opnieuw open, hoewel familiebezoek nog niet was toegestaan. COVID-19 heeft heel duidelijk aangetoond dat maatschappij en economie niet los van elkaar bestaan. Ze zijn intrinsiek verbonden. Wie dacht dat de economie wel zou blijven draaien terwijl we allemaal in ons kot bleven, was eraan voor de moeite. Als de maatschappij stilvalt, dan de economie ook. Een niet-functionerende maatschappij maakt een bloeiende economie onmogelijk. En omgekeerd.”

Existentiële vragen Om de huidige overlevingsstrijd tot een goed einde te brengen, zullen bedrijven zichzelf en hun maatschappelijke meerwaarde in vraag moeten durven stellen. “Tot voor kort was ‘purpose’ een modewoordje in CEO-kringen. Die term draait rond de existentiële vragen: ‘Wat is de functie van mijn bedrijf ?’, ‘Wat draagt het bij aan de wereld?’ en ‘Waarom zou het gemist worden?’ Vandaag lijken die vragen een bijkomstige bekommernis, een luxe die we ons nu even niet kunnen permitteren”, aldus Debruyne, die in het economisch relanceplan van de Vlaamse overheid zetelt. “Logisch ook,

Levenslang leren is een basiscompetentie die we op de schoolbanken moeten meegeven. Gediplomeerd is niet afgestudeerd. bedrijven staan in overlevingsmodus en zijn volop bezig met de oefening om zoveel mogelijk mensen aan boord te houden. We hebben een natuurlijke hang naar bekende recepten die eerder succesvol bleken. Maar dit is net wél het geknipte moment om die sociale en maatschappelijke rol van bedrijven tegen het licht te houden.”

uitgesproken over die paradox tussen kracht en kwetsbaarheid. Zij toont dat empathie en bottom-upleiderschap werkt. Niemand wil een robot als leider. We moeten af van dat clichébeeld van de leider als extraverte visionair. Diversiteit is het antwoord.”

Black Lives Matter

Debruyne kijkt met vertrouwen naar de toekomst van het Vlaamse ondernemerslandschap. “Een krachtige economie is gestoeld op sterk ondernemerschap en een aangepaste arbeidsmarkt. De overheid moet de juiste randvoorwaarden creëren. In de plannen van de Vlaamse regering herken ik de krachtlijnen van het relancecomité, maar the proof of the pudding is in the eating”, zegt ze. “We gaan echt volop moeten inzetten op duurzaamheid en digitale transformatie. Vergeet ook reskilling niet. Mensen met de juiste competenties zijn de belangrijkste grondstof voor onze kenniseconomie. Levenslang leren is een basiscompetentie die we op de schoolbanken moeten meegeven. ‘Gediplomeerd is niet afgestudeerd.’”

Debruyne haalt Facebook aan als voorbeeld, dat onder druk kwam te staan nadat bedrijven als Unilever en Lego aankondigden niet langer te adverteren zolang er niets gedaan wordt aan de verspreiding van fake news op het social mediaplatform. “De Black Lives Matterbeweging zwengelde dan weer het wereldwijde debat over structurele discriminatie aan. Bedrijven voelden de noodzaak om hun steun te betuigen. Ook in eigen land woedde het debat. In Antwerpen besloten ondernemers sterker in te zetten op diversiteit met de campagne ‘Ondernemers bekennen kleur’. Alle signalen wijzen naar dezelfde richting. Een bedrijf kan zich niet langer beperken tot het creëren van een aandeelhouderswaarde, werkgelegenheid en het aanvullen van overheidsfinanciën. Economie en maatschappij horen samen. Zoveel is dit jaar duidelijk geworden. Die maatschappelijke rol definiëren en uitbreiden zou deel moeten uitmaken van ons postcorona relanceplan.”

Empathisch leiderschap Om die omwenteling te realiseren, dringt een nieuw soort leiderschap zich op. “Het beeld van een CEO is al te vaak nog te simplistisch: iemand met een monopolie op alle antwoorden en een visie op álles. Maar eigenlijk zit er veel meer duurzaamheid in een eerder kwetsbaar type leiderschap. Als leider moet je voortdurend de vinger aan de pols houden, feedback vragen en mee evolueren. Als je denkt alle antwoorden te kennen, ga je op je bek. Jacinda Ardern, de eerste minister van Nieuw-Zeeland, praat heel

Proof of the pudding

SMART FACT. Naar wie kijk je op? “Ik bewonder de manier waarop Ilham Kadri bij Solvay een purpose-driven strategie uitbouwt, en de manier waarop Satya Nadella de cultuur bij Microsoft heeft veranderd. Onder Gates en Ballmer was het bedrijf uitgegroeid tot dé slangenkuil van de techindustrie. Met Nadella kwam een einde aan die giftige cultuur. Hij vermeed onderlinge concurrentie door de werknemers over de departementen heen een gemeenschappelijk doel te geven. ‘Microsoft bestaat om elke persoon en elke organisatie op aarde in staat te stellen meer te bereiken.’ Dat klinkt als wollige marketingpraat, maar hij kreeg er wel de neuzen mee in dezelfde richting.”

3 VRAGEN AAN...

MARCEL STEUR DIRECTEUR JMS TEXTSERVICE

Wat is het belang van een correcte juridische vertaling? “Een vertalingsfout kan verregaande gevolgen hebben: een verkeerde of vergeten datum in een juridisch stuk kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat een betrokken partij niet hoeft te verschijnen bij een rechtszitting. Soms is het subtiel: een woordje ‘niet’ dat iets uitsluit dat uitdrukkelijk wel het geval is, bijvoorbeeld. En alle daaruit volgende beslissingen die dan verkeerd lopen. Zoiets kan een bedrijf een boel geld en kopzorgen kosten.” Wat zijn de specifieke uitdagingen bij juridisch vertalen? “Recht gaat enorm breed: je hebt octrooirecht, arbeidsrecht, zeerecht… Elk van die gebieden heeft eigen, specifieke termen die in andere gebieden soms zelfs iets anders betekenen. Zo is een ‘conclusie’ in algemeen recht de ‘slotsom’, maar in octrooirecht ‘datgene wat je claimt dat je uitvinding bewerkstelligt’. Dat mag je in het Engels dus niet als ‘conclusion’ vertalen, maar als ‘claim’.” Moet een juridisch vertaler ook een beetje jurist zijn? “Er zijn wel wat vertalers-juristen, mensen die dus beide vakgebieden in de vingers hebben. Ook voor niet-juristen die vertalingen doen is het erg belangrijk om voldoende kennis te hebben van de vakinhoud en ook inhoudelijk op de hoogte zijn van juridische procedures. Alleen zo kun je een tekst echt doorgronden. Dat doen we dus via cursussen en bijscholingen.”

Wim De Bruyne ziet verrassende resultaten in wereldwijd onderzoek naar ‘werken na Corona’.

“Werknemers willen terug naar kantoor, maar met meer aandacht voor hybride werken” Op regelmatige basis doet Barco onderzoek naar hoe medewerkers de vergadercultuur ervaren en naar de rol van technologie in meetings. Uit een recente, wereldwijde studie blijkt dat 6 maanden na de eerste uitbraak van COVID-19 werknemers zo snel mogelijk terug willen naar kantoor. Ze verwachten wel dat hun werkgevers gericht investeren in technologie voor deze hybride werkomgeving, aldus Wim De Bruyne, VP Meeting Experience Barco. De studie werd uitgevoerd door onderzoeksbureau Dynata en ondervroeg wereldwijd 1.750 kantoormedewerkers. Het onderzoek leverde enkele verrassende cijfers op over de verwachtingen van werknemers rond werken na corona. Zo wil slechts 15% van de werknemers fulltime thuis blijven werken na het opheffen van de coronamaatregelen. De helft van de ondervraagden zegt thuiswerk nu ook veel minder aantrekkelijk te vinden dan in het begin van de pandemie. Werknemers missen vooral het sociale aspect van op kantoor, en geven ook aan dat het moeilijker samenwerken is met collega’s van op afstand. In plaats daarvan zien medewerkers meer heil in een hybride model, waarbij je meestal op kantoor werkt, maar de vrijheid hebt om thuis te werken wanneer dat best past. Volgens de studie is 3 dagen op kantoor en 2 dagen thuiswerk de ideale balans.

Heeft thuiswerk zijn glans verloren?

postcorona-situatie. Het aantal vergaderingen met enkel deelnemers in hun thuiskantoor zal gevoelig afnemen. In plaats daarvan worden hybride vergaderingen de norm, vergaderingen met een mix van deelnemers op kantoor en thuis. Volgens de studie dreigen ook de zogenaamde huddle spaces – informele ruimtes waar je in kleine groepjes geïmproviseerde vergaderingen kan houden – te verdwijnen, terwijl die ruimtes de vorige jaren net in opmars waren. Dat wordt dan weer getriggerd door het feit dat 50% van de ondervraagden aangeeft dat ze liever vergaderen in een echte vergaderruimte, en door het feit dat 75% van hen aangeeft dat ze een geplande, gestructureerde meeting verkiezen boven een ongeplande, ‘ad hoc’ meeting in een huddle space.

Welke rol speelt onze laptop hierin? “Nog voor de pandemie won de Bring Your Own Meeting trend aan belang, het hosten van video calls vanaf je eigen laptop in plaats van gebruik te maken van dure, ingebouwde oplossingen. Die trend is alleen maar sterker geworden tijdens de pandemie. Volgens ons onderzoek is de laptop nu het belangrijkste instrument in het professionele leven van de meeste werknemers: 77% van hen zegt niet meer zonder te kunnen om zijn of haar werk te doen.

Verrassend genoeg lijken werknemers het idee van coworking spaces of satellietkantoortjes niet meer genegen, en verkiezen ze weer het hoofdkantoor, weliswaar met meer flexibiliteit om af en toe thuis te werken.”

liefst video calls op vanop

Waar moeten bedrijven dan vooral in investeren?

de laptop.

“Volgens onze studie is er vooral vraag naar video conferencingtechnologie voor vergaderruimtes. Niet zo gek eigenlijk, als je bedenkt dat video conferencing de afgelopen maanden een belangrijke rol is gaan spelen in ons werk en onmisbaar is voor onze samenwerking, communicatie en productiviteit.

"Het kantoorleven zal waarschijnlijk nooit meer hetzelfde zijn, maar de onmiddellijke reactie aan het begin van de COVID-19 pandemie was wellicht wat overdreven: het kantoorleven zoals we dat kennen zal niet ophouden te bestaan en werknemers zullen in de nabije toekomst niet altijd op afstand moeten werken. Werknemers willen vooral terug naar een normale interactie. 85% van onze respondenten wil terugkeren naar het kantoor. Ze willen opnieuw kunnen samenwerken en genieten van de sociale contacten met de collega’s die ze zo hebben gemist, zij het met meer vrijheid en flexibiliteit, en met meer faciliteiten om de mix van thuis- en kantoorwerk mogelijk te maken.”

Wat voor impact heeft dat op hoe we vergaderingen organiseren? “Volgens onze studie denken de meeste werknemers dat we nu al terugkeren naar een normalere

Wim De Bruyne

Naast de standaard vergaderruimtes zijn de vergaderzalen met video conferencingtechnologie de meest gebruikte ruimtes op kantoor. 77% van de ondervraagden zegt zo’n conferencing room minstens één keer per week te gebruiken. 28% gebruikt zo’n ruimte elke dag.”

VP Meeting Experience Barco

Video conferencingtechnologie is de nummer 1 prioriteit voor de meeste werknemers.

56% van de ondervraagden zet het

Maar er is meer. Maar liefst 56% van de ondervraagden zet het liefst video calls op vanaf de laptop. Ter vergelijking: slechts 19% doet dat liever via systemen ingebouwd in de vergaderruimte en 18% via de smartphone.”

Hoe kunnen we hybride vergaderingen nog verbeteren? “Werknemers hebben best wel hoge verwachtingen van technologie in de vergaderruimte. Ze willen vooral efficiënter kunnen werken met meer gebruiksvriendelijke oplossingen. Zo willen ze vergaderingen kunnen opstarten met één klik. En ze verwachten binnen enkele jaren al zaken te zien zoals spraakherkenning, kleurenfilters en software voor co-creatie vanop afstand. De interactie tussen de deelnemers in de vergadering moet beter, zeker als het gaat over samenwerking tussen fysiek aanwezigen en virtuele deelnemers. Bedrijven die nu investeren in hybride technologie voor de vergaderruimte, en die het huidige concept van de kantoorruimte in vraag durven te stellen, gaan na de pandemie een gezonde toekomst tegemoet.”

Test ClickShare Conference nu gratis.

VIDEO CONFERENCING DE PERFECTE OPLOSSING VOOR DE HYBRIDE WERKOMGEVING

“Een goede vergadering is meer dan alleen een perfecte presentatie” De afgelopen maanden is er veel

met betaalbare video-oplossingen. De

veranderd. Niet alleen op hoe we

Logitech Video Collaboration biedt

leven en hoe we ons gedragen, maar

haarscherpe video en kristalheldere audio,

vooral ook op de manier waarop we

waardoor elke ontmoetingsplaats een

vergaderen. Niet langer met tien in

videosamenwerkingsruimte wordt en de

een veel te kleine ruimte, maar op

interactie verhoogt.”

afstand, van thuis uit of gewoon in verschillende ruimtes. Hybridewerken is

De manier van vergaderen werd grondig

overal, Logitech is de partner die helpt

door elkaar geschud. Voor verschillende

verbinden in dit verhaal.

opties biedt Logitech een oplossing.

OP KANTOOR

Jetten: “Om het beste te halen uit “Met de meest moderne Logitech-

uw persoonlijke werkplek thuis of op

oplossingen voor videovergaderingen

kantoor, de middelgrote en de grote

kunnen uw teams met elkaar praten en

vergaderruimtes, is er een oplossing voor

bestanden, schermen en ideeën delen met

videoconferenties nodig die zich aanpast

elkaar. Maak je vergaderingen efficiënt,

aan de ruimte. Logitech biedt modulaire

productief en vooral leuk”, vertelt Joost

oplossingen die aangepast kunnen worden

Jetten, Head of Enterprise, bij Logitech

aan de vorm of indeling van uw kamer

Benelux. “We werken samen met de meest

waarbij elke persoon gezien en gehoord

populaire platforms voor videovergaderen:

kan worden.”

Microsoft Teams, Skype voor Bedrijven, Zoom, Google Meet, WebEx en andere.

“Of het nu voor een vergadering, een

Onze geïntegreerde oplossingen helpen uw

seminar of een presentatie is? Logitech

teams met elkaar in contact te blijven.”

geeft deelnemers de ervaring om samen in dezelfde kamer te zitten, ook al zijn

“Een goede vergadering is meer dan alleen

ze duizend mijl verder”, besluit Jetten.

een perfecte presentatie”, beseft Jetten .

“Multifunctionele ruimtes hebben een veelzijdige camera nodig die zich aan

“Logitech transformeert de manier

verschillende gebruikssituaties kan

waarop teams samenwerken, opent

aanpassen, of dat nu het geval is als

nieuwe mogelijkheden en innoveert

klaslokaal, trainingsruimte of auditorium.”

OF THUIS

DE VIDEO COLLABORATION OPLOSSINGEN VAN LOGITECH ZIJN VERKRIJGBAAR BIJ

Meer info? Ga naar BIS.BE

018

EXPERTPANEL JONG ONDERNEMERSCHAP

FOKUS-ONLINE.BE

Je bent jong en je wilt héél wat Jong ondernemerschap, het is niet iedereen gegeven. Er is startkapitaal, soms zijn er zelfs grote investeringen nodig en het huidige coronaklimaat biedt in veel sectoren onzekerheid. Toch is de toekomst van onze maatschappij afhankelijk van de jonge generatie. Jonge, ambitieuze mensen die nu zaaien om straks te oogsten.

CHARLOTTE ROEGIEST.

ROBIN ROEF.

27 Kledinglijn Love Sundaily

AYRTON DEVRIENDT.

23 IJs- en koffiesalon Flavourrs

29 Vadero accountancy en fiscaliteit

Hoe heb je de drive gevonden om te beginnen ondernemen? “Vier jaar geleden heb ik, samen met mijn moeder, Love Sundaily opgestart. Zij moest altijd lachen met het feit dat ik al van kinds af aan alles zelf wou doen. ‘Ikke doen’ was mijn favoriete zin. Tijdens mijn studies marketing was ik bezig met wat het studeren comfortabeler en leuker zou maken, niet met studeren zelf. Ik dacht aan de meest comfortabele kleding ooit, ik verzon een naam en pitchte dit aan mijn moeder. Van het één kwam het ander, voor we het wisten stonden we in een naaiatelier in Portugal onze eerste collectie voor te stellen. Mijn moeder heeft altijd in de sector gezeten en heeft ook twee kinderkledingwinkels uitgebaat: de ultieme partner om mijn idee verder te zetten dus.”

“Ik liep school aan Ter Groene Poorte waar ik een opleiding tot bakker-patissier volgde. De liefde voor ijs kwam toen al, maar daarnaast volgde ik ook nog de ‘school of ice’. Ook daar leerde ik enorm bij over speciale ijstaarten en sorbets. De markt vraagt ook steeds meer specialisatie. Al mijn sorbetijs is lactosevrij en vegan. Er zit voor 60 procent fruit in en ik maak ook suikervrij roomijs op bestelling. Wat voeding betreft, moet je meedenken in trends. Al van mijn zestien jaar kon ik daardoor aan de slag bij Dominique Persoone. Ik kon er na mijn studies ook meteen vast beginnen, een ideale leerschool. Zonder die expertise in mijn eerste jaren had ik dit nog niet durven doen.”

“Van nature uit was er zeker geen ondernemerschap aanwezig in mijn bloed. Door de jaren heen kreeg ik echter steeds meer de microbe te pakken. De ambitie om een eigen zaak op te bouwen die garant zou staan voor kwaliteit en een warm menselijk contact kriebelde steeds meer. Ik heb het geluk gehad in een kleinere organisatie mee te draaien, maar ook in een internationale organisatie. Het bracht mij veel inzichten over ondernemerschap, klantgerichtheid, do’s-and-don’ts. Op een bepaald moment besloot ik samen met twee vennoten, Thomas en Mathias, om de stap te zetten en een eigen kantoor op te richten. We startten zonder één klant, en zijn ondertussen trots op wat we al bereikt hebben.”

Wat doe jij rond sociaal ondernemerschap? “Met onze onderneming ontwerpen en produceren we de kledinglijn Love Sundaily, wat we ook B2B en B2C verdelen. We werken alleen in de stof velours, die we laten maken in Portugal, waar ook ons naaiatelier is. Dat wordt ook beheerd door moeder en dochter en we zijn zeker dat de arbeiders een eerlijk loon krijgen en in normale omstandigheden werken. Wij doen geen overproductie en nemen niet deel aan periodes van solden, aangezien onze stuks echte basic items zijn. Zo moeten we nooit iets ‘dumpen’. Ook de reststoffen tijdens de productie werken we volledig op. Natuurlijk verkoopt een model al eens niet goed of zijn we niet tevreden. Dat doneren we dan aan Wereldmissiehulp.”

“Ik heb twee ijs- en koffiesalons in Brugge. Mijn focus ligt volledig op het ambacht. Alles is zelfgemaakt, er wordt niets aangekocht. Daarnaast hanteren wij ook een duurzaamheidsgedachte. We gebruiken echt zo weinig mogelijk plastic. Alles is composteerbaar. De bekers voor mijn milkshakes bijvoorbeeld lijken wel van plastic te zijn, maar het is gehard maïszetmeel. Net als de rietjes. Je kunt ze perfect in de compostbak gooien. Of als je ze in een emmer warm water steekt, lossen ze volledig op. Verder heb ik ook potjes die gemaakt zijn van bamboe. Het zijn duurdere producten, maar je moet mee met wat de wereld nu vraagt, namelijk aandacht voor het milieu.”

“Accountancy is een sterk veranderende sector waarbij er alsmaar meer wordt gedigitaliseerd en geautomatiseerd. Met ons kantoor zijn we eveneens de digitale weg opgegaan met behulp van alle technologische hulpmiddelen die er vandaag zijn. Om de mens niet uit het oog te verliezen in deze digitale wereld, geloven we dat we als accountant eveneens moeten focussen op de menselijke relaties. Een robot die al het werk overneemt heeft immers geen gevoel voor ethiek. Wij zijn ervan overtuigd dat ons beroep de mens niet reduceert tot cijfers. Het verhaal achter de cijfers, achter de ondernemer is minstens even relevant als de cijfers op zich.”

Waar zie jij jouw bedrijf binnen vijf jaar? “Ik weet dat je dit als ondernemer goed zou moeten kunnen beantwoorden, maar zeker in deze tijden kan ik daar moeilijk een concreet toekomstbeeld van schetsen. Laten we zeggen dat we niet alleen zelf gezond willen zijn, maar zeker ook een gezond bedrijf willen runnen. Ik hou van een natuurlijke groei, van mond-tot-mondreclame en alles zelf in handen houden. Ik hoop dat we elk jaar kunnen groeien en dat blijven doen, dat onze naamsbekendheid groter wordt en dat we internationaal kunnen doorbreken. Europa heeft nog een groot stuk markt waar we actief kunnen zijn. Misschien openen we een tweede winkel of zelfs een derde. Laat maar komen.”

“Twee zaken: dat vraagt om een goed personeelsbeleid. Voorlopig kan ik het nog oplossen door te wisselen met mijn moeder. Zij staat eens in de winkel in het station en ik hier in de stad, of omgekeerd. Verder werk ik vooral met extra’s. Maar ik steek niet weg dat ik aan uitbouwen denk. Uiteindelijk is het wel de bedoeling dat ik van Flavourrs een merk maak dat in elke grote stad vertegenwoordigd is. Beginnen in de heimat, maar het is mijn ambitie om ook steden als pakweg Gent of Antwerpen te laten kennismaken met dit concept. Ik wil tonen dat je met écht ambacht nog iets kunt doen. Dat smaakt zoveel beter dan industriële producten. Iedereen proeft het verschil.”

“Hoewel wij met Vanhaecke, Devriendt & Rosseel nog maar bezig zijn sinds begin 2019 hebben we wel een duidelijke visie. We zijn gezond ambitieus, wat voor een dagelijkse drijfveer zorgt. We zien onszelf groeien tot een kantoor van een twaalftal personen binnen vijf jaar. Een sterke digitalisering in onze sector zorgt er namelijk voor dat heel wat menselijke taken, die vandaag nog manueel gebeuren, steeds meer automatisch zullen verlopen. Onze rol zal aldus eerder adviserend worden. Een kort en vertrouwelijk klantencontact kan volgens onze visie dan ook enkel maar uitgevoerd worden door een sterk maar compact team. Enkel zo kan een kwalitatieve, mensgerichte service behaald en gewaarborgd worden.”

TEKST DAAN VANSLEMBROUCK

‘IN DE LIFT’, EEN PODCAST VAN FOKUS/SMART MEDIA AGENCY

Voor jonge ondernemers, met jonge ondernemers Storytelling in de vorm van inspirerende ondernemersverhalen, straightforward expertise over tal van thema’s binnen verschillende sectoren en hier en daar een lach en een ludiek elementje. Dat is de podcast ‘In de Lift’, het nieuwste contentplatform van Fokus/Smart Media Agency.

bij het ondernemen hoort. Het jong ondernemerschap van deze Generatie Y zit in de lift en zij zetten dromen om in corebusiness. De topics van de podcast variëren van digitalisering tot networking, over financiering, marketing en het onderhouden van een gezonde worklifebalans. Dat en nog veel, véél meer.

‘In de Lift’ is een podcast die het woord geeft aan de jonge ‘millennial’ ondernemer. Een uiterst boeiende generatie die de arbeidsmarkt en de werkvloer met heel ander paar ogen bekijkt, of eerder: een geheel eigen werkvloer creëert. Voor deze generatie ondernemers staan gelijkheid, vrijheid, flexibiliteit en diversiteit uiterst centraal.

Aflevering 10 over het belang van netwerken (in tijden van corona) kun je beluisteren vanaf woensdag 11 november. Een gesprek met Jonathan Stuyven, community manager bij Antwerp, Powered by Creatives. Benieuwd naar alle afleveringen? Zoek ons op SoundCloud, Spotify, Apple Podcast of Google Podcasts.

De podcast behandelt al die overkoepelende thema’s - van het vallen tot het opstaan, het wel en wee en de immer intense passie die

In samenwerking met BAAS, een netwerk dat ruimte creëert voor jonge ondernemers om van een droom of idee een eigen onderneming te maken.

Jouw eigen Spar-winkel openen?

ONDERNEEM MET RETAIL PARTNERS COLRUYT GROUP ACHTER JE Een succesvolle supermarkt boordevol lekker eten voor de hele buurt? Daar werken we samen aan. Met een strak businessplan, financiering op maat en de ondersteuning die jij nodig hebt. Voor én na de opening. Van productselectie tot promotiecampagne. Met de steun van Spar (en dus ook Retail Partners Colruyt Group), run jij je eigen droomwinkel. Zullen we?

Zet je eerste stap op mijnspar.be/ondernemen

e? Zullen w r-partner De Spa

Uw onderneming verder doen groeien in deze constant veranderende wereld? Ga mee met de tijd. Kom meer te weten over hoe het lokale Enterprise Europe Network uw onderneming kan ondersteunen.

Dr. Hanne Huysmans

Pre/klinisch onderzoeksingenieur, Indigo Diabetes NV

EU-netwerk digitaliseert coachingstrajecten van KMO’s Tijdens de eerste golf van de coronacrisis koos het Enterprise Europe Network Vlaanderen voor een volledige digitale omslag. Het EU-netwerk van experten kan KMO’s met internationale ambities nu ook in crisistijd blijven informeren en coachen op hoog niveau. Winston Churchill zei het al: ‘Never waste a crisis’. Een leuze die het Enterprise Europe Network dit jaar met volle overtuiging in praktijk bracht. Toen in maart de grenzen sloten en het ene event na het andere werd afgelast, stroomden de vragen van ongeruste bedrijfsleiders binnen. “Sommige bedrijven moesten de grens over naar Duitsland, maar raakten in paniek omdat ze niet wisten welke documenten ze nodig hadden. We zagen ook KMO’s die hun productie omgooiden en maskers en handgels begonnen te produceren”, vertelt directeur Lutgart Spaepen. “Ze klopten bij ons aan om snel toegang te krijgen tot Europese reglementaire voorschriften en lokale regelgeving in hun doelmarkten. De nood aan ondersteuning was groter dan ooit, dus konden we onze ondernemers onmogelijk in de steek laten.”

Online drempel Zodra duidelijk werd dat de coronacrisis niet snel zou verdwijnen, besloot het Enterprise Europe Network haar fysieke meetings te vervangen door online alternatieven. De feedback was verrassend positief. “Persoonlijk contact werkt uiteraard het beste, maar de online drempel bleek minder groot dan gevreesd. We bereikten zelfs meer bedrijven dan in pre-coronatijd”, schetst Spaepen. “Met het Eurostars-matchmakingevent zaten we aan 262 deelnemers uit 24 landen. Ook onze virtuele fashionweek begin oktober was een groot succes: 875 deelnemers zetten virtuele BtoB- ge-

sprekken op. Over het algemeen zagen we ons inschrijvingscijfer met maar liefst 50 procent stijgen. In de toekomst plannen we het online luik dan ook te bewaren. Bepaalde events zullen enkel nog online verlopen, andere zullen een hybride vorm aannemen.”

Expertennetwerk Fysieke meetings in een internationale setting gaan gepaard met een zware kostenpost. “Online vergaderen heeft het voordeel dat je sneller buitenlandse collega’s of partners betrekt”, aldus Spaepen. Vooral dat laatste is tijdens de huidige gezondheidscrisis erg belangrijk gebleken. “Bij een tekort aan medische hulpmiddelen moesten bedrijven onmiddellijk kunnen schakelen en niet de volgende beurs of prospectie afwachten. Een krachtdadige wisselwerking tussen onze experten in het netwerk was er altijd al, maar ik merkte de voorbije maanden toch een andere dynamiek. Er was een sense of urgency, los van politieke of economische belangen. Dat bracht een grote solidariteit tot stand. Voor elke vraag klonk hetzelfde antwoord: ‘Yes, we can!’

Europese subsidie Het Enterprise Europe Network ondersteunt kleine en middelgrote KMO’s mét internationale ambities. Eén van hen is Avia Gis, een Vlaams bedrijf dat een methode ontwikkeld heeft om op basis van satellietbeelden, opnames met drones en weervoorspellingen exact te voorspellen waar bepaalde schadelijke insecten zullen voorkomen. Zo kan men sneller en doelgerichter ingrijpen bij mogelijke virushaarden. Het bedrijf kreeg gespecialiseerd advies van het Enterprise Europe netwerk en haalde op basis van dat advies financiële steun op van de Europese Commissie. “Risicokapitaal ophalen is in België niet zo moeilijk meer wanneer het om een star-

tup gaat. Voor een scale-up ligt dat heel wat anders”, aldus CEO Guy Hendrickx. “Met de hulp van één van de experten oefende ik een pitch in die me een Europese subsidie van 1,6 miljoen euro opleverde. Ondertussen blijft het netwerk me helpen met buitenlandse contacten leggen, met het signaleren van andere opportuniteiten en met het voorstellen van steunmaatregelen van de Vlaamse overheid of de Europese Unie.”

Mock pitches Het netwerk zal bedrijven maximaal blijven informeren over Europese initiatieven. Eén van de belangrijkste tools hiervoor zijn de ‘mock pitches’. “Dat zijn simulaties waarbij we ondernemers adviseren hoe ze hun pitch kunnen verbeteren. Ook die doen we nu online”, vertelt Spaepen. “Aangezien bedrijven nu meestal online moeten pitchen bij de EU of bij potentiële investeerders, zetten we nu onder meer nog extra in op het belang van lichaamstaal.” Ook peer learning blijft een belangrijke pijler tijdens en na de coronacrisis. “We zetten ondernemers uit verschillende internationale regio’s samen tijdens workshops zodat ze van elkaar bijleren en samen naar oplossingen zoeken. Die cross-border context is heel belangrijk, zeker nu. Meer dan ooit is gebleken dat je als bedrijf niet afhankelijk mag zijn van één markt.”

Lutgart Spaepen Directeur

www.facebook.com/EENVlaanderen/ www.linkedin.com/company/enterprise-europe-network-vlaanderen/ www.youtube.com/user/enterprisevlaanderen Covid 19 enquiry: ec.europa.eu/eusurvey/runner/SCD-Covid19 Uitleg op onze website over de enquête: www.enterpriseeuropevlaanderen.be/kmo-vragenlijst-over-verstoring-van-toeleveringsketens-in-europa-als-gevolg-van-covid-19

DLPA ADVOCATEN BRAND REPORT

#FOKUSBUSINESSGUIDE

021

Een gereedschapskist met juridische instrumenten Wie een bedrijf wil overnemen of overlaten, wordt vaak geconfronteerd met complexe juridische uitdagingen. Professioneel advies inwinnen is dan essentieel bij een overname.

“H

et zorgt ervoor dat er geen addertjes onder het gras blijven zitten, zowel voor de overdrager als voor de overnemer. Voor dergelijk advies is een advocatenkantoor aangewezen”, vertelt Bram Delbecke, advocaat en specialist arbeidsrecht bij DLPA Advocaten. “Bovendien kunnen advocaten onderling vertrouwelijk overleggen. Wij kunnen delicate informatie uitwisselen zonder dat ze later gebruikt mag worden, indien het toch tot een discussie of zelfs tot een rechtszaak zou komen. Dit is vaak een meerwaarde bij onderhandelingen.” Maude Mertens is eveneens advocate bij DLPA en heeft als specialiste in het vennootschapsrecht een ruime ervaring in overnamedossiers opgebouwd. “Als koper wil je weten dat alles in orde is en wil je ingedekt zijn tegen latente risico’s, zodat er geen spreekwoordelijke lijken uit de kast kunnen vallen. Bedrijfsovernames gaan daarom vaak gepaard met een due diligence, waarbij naast de financiële en commerciële facetten ook de vele juridische aspecten van de bedrijfsvoering onderzocht worden. Als advocaten kunnen we die met kennis van zaken onder de loep nemen.” Toch volstaat het niet om alle aspecten van de onderneming louter zo goed mogelijk in beeld te brengen. “Het sluitstuk van een goede overname is een weldoordachte

overnameovereenkomst, waarin overdrager en overnemer duidelijke afspraken maken”, stelt Mertens. “Een koper eist bij voorkeur de gepaste verklaringen en waarborgen. Ook aanvullende afspraken zijn essentieel voor het welslagen van een overname. Zo is het voor de overnemer meestal belangrijk dat de overdrager een passend niet-concurrentiebeding onderschrijft: wat kan, wat kan niet en hoeveel bedraagt de vergoeding als het toch wordt geschonden?”

Als koper wil je weten dat alles in orde is en wil je ingedekt zijn tegen latente risico’s. De overname zelf is één ding, maar ondernemers denken steeds vaker vooraf al na hoe ze een latere overname succesvol kunnen laten verlopen, onder meer door een stabiel personeelsbestand te creëren. Ook dat vraagt gespecialiseerd advies. “We bekijken daarom samen welke juridische tools kunnen bijdragen aan een personeelsbeleid waarin welbevinden gekoppeld is aan passende incentives”,

vertelt Delbecke. “Wij bieden een gereedschapskist met instrumenten aan om een plan op maat uit te werken. Iedere onderneming is immers anders. Zo is een jonge start-up in de IT-sector bijvoorbeeld iets anders dan een traditionele voedingsproducent.” Om sommige profielen duurzamer aan een onderneming te binden, ook wanneer die overgedragen zou worden, zijn de klassieke arbeidsrechtelijke instrumenten alleen soms onvoldoende. “Maar ook dan kunnen wij als advocaten de ondernemer bijzondere mogelijkheden aanreiken. Zeker bij groeibedrijven kan de latere overdracht van die onderneming extra succesvol zijn wanneer blijkt dat de betrokkenheid van de sleutelfiguren onder de medewerkers sterk ondersteund is. Dat kan onder meer door het toekennen van opties op de aandelen van de onderneming, die men kan verzilveren wanneer de waarde van de onderneming stijgt. Sommige ondernemingen laten sleutelfiguren onder hun werknemers zelfs participeren in het kapitaal van een afzonderlijke vennootschap die op haar beurt aandeelhouder is van de eigenlijke moedervennootschap. Dergelijke specifieke constructies vergen een doordachte aanpak, waarbij rekening gehouden wordt met alle toekomstmogelijkheden, en waarbij ook kan voorzien worden dat de eigenaar de volledige controle over zijn onderneming behoudt.”

In samenwerking met... DLPA Advocaten bestaat sinds 1975 en is doorheen de jaren uitgegroeid tot een van de grootste onafhankelijke advocatenkantoren in West-Vlaanderen. DLPA Advocaten heeft een jarenlange ervaring in de diverse domeinen van het ondernemingsrecht en staat voor een professionele, cliëntgerichte en pragmatische aanpak. Ondernemingszin en het opbouwen van langetermijnrelaties met het cliënteel staan daarbij voorop: door een nauwe samenwerking helpt DLPA cliënten met kennis van (hun) zaken om hun doelstellingen efficiënt te realiseren.

Make Social Sell

Request a demo at getflowbox.com

022

FOKUS-ONLINE.BE

OVERZICHT BEDRIJFSOVERDRACHT

Goed nagedacht over je bedrijfsoverdracht? 6 noodzakelijke stappen bij de overgave van je onderneming

Een bedrijfsoverdracht is in theorie een zakelijke aangelegenheid, maar emotie speelt net zo’n belangrijke rol. Een goed onderbouwde persoonlijke visie die ruimte laat voor de emotionele aspecten rond het overdrachtsproces bevordert de voortgang tijdens de volgende fasen en vormt een basis voor toekomstig succes. Sommige ondernemers schakelen een coach in om die emotionele aspecten uit te klaren en de ondernemer te helpen door soms confronterende vragen te stellen, zodat die zelf tot fundamentele beslissingen kan komen over de toekomstige verhoudingen tussen zichzelf, de onderneming en de familie. “Wat betekent het bedrijf voor mij en mijn familie?”, “Wat wil ik met de overdracht bereiken, voor mijn familie en voor mijn bedrijf?” Die vragen stellen kan bijzonder ingrijpend zijn, zeker als er kinderen in aanmerking komen voor de opvolging.

Het is belangrijk om de menselijke, fiscale, juridische en financiële aspecten van een onderneming te analyseren. Zo leg je de risicofactoren bloot die de waarde van de onderneming beïnvloeden. Als ondernemer ken je je bedrijf door en door. Het is belangrijk die kennis over te dragen aan de opvolger of overnemer. Een SWOT-analyse brengt de sterke en zwakke punten van je onderneming in kaart, alsook de kansen en bedreigingen die zich voordoen in de omgeving waarin de onderneming opereert. Als je een SWOT-analyse door een extern adviseur laat uitvoeren, krijg je ook zicht op aspecten waar je zelf blind voor bent. Een goed inzicht in deze punten wapent je om te anticiperen op vragen die een koper zal stellen of om de opvolger voor te bereiden.

Bepaal je persoonlijke doelstellingen

Zoek een koper

Er bestaan verschillende manieren om een geschikte koper te vinden voor je bedrijf. Misschien heb je binnen je netwerk oudondernemers die hun bedrijf hebben verkocht? Vraag hen dan hoe zij het hebben ervaren en wat de belangrijkste tips en trucs zijn. Of kies voor een overname-adviseur: een onafhankelijke deskundige die de markt kent en een uitgebreid netwerk van potentiële kopers heeft. Ook je boekhouder kan een nuttige bron zijn. Misschien heeft hij of zij ook ervaring met bedrijfsoverdracht. Ga vooral in gesprek met een accountant die gespecialiseerd is in bedrijfsoverdracht en verstand heeft van waardebepaling en boekenonderzoek. Zoek daarnaast ook een jurist om je bij te staan tijdens de contractonderhandelingen. De fusie- en overnamejurist overziet als deskundige de mogelijke complicaties van verschillende afspraken.

SWOTanalyse

Afhandeling van de overdracht

De verstrengeling tussen onderneming en familie is de voornaamste reden waarom je opvolging anders zal uitdraaien dan gehoopt. Daarom is het belangrijk in de oriëntatiefase alle mogelijke overdrachtscenario’s voor ogen te houden. Als je met een breed vizier de mogelijkheden afweegt, verhoogt de kans dat je het beste scenario kiest om je onderneming klaar te maken voor de overdracht. De meest voorkomende overdrachtsscenario’s zijn familiale opvolging, verkoop van de onderneming en behoud van de familiale controle met aanstelling van een manager. Je kunt ook kiezen voor een geleidelijke overdracht waarbij iemand van de familie, een personeelslid of een nieuwe vennoot in fasen eigendom en leiding verwerft. In elk van deze scenario’s moet je aandacht hebben voor de fiscale, juridische, financiële en menselijke aspecten. Kies de meest valabele optie om je onderneming klaar te maken voor de overdracht.

Doe een waardebepaling

Na de SWOT-analyse is er nood aan een indicatieve waardebepaling van de onderneming. Die is steeds tijdgebonden en subjectief. Er bestaan verschillende methodes om een waardebepaling uit te voeren. Sommige methodes baseren zich enkel op balansgegevens. Andere methodes proberen ook rekening te houden met toekomstige inkomsten. Om je een eerste idee te geven kan je boekhouder een indicatieve waardering uitvoeren. Wanneer je verder in het proces alle nodige gegevens hebt verzameld, laat dan een waardebepaling uitvoeren door een specialist. Houd echter goed voor ogen dat er een verschil is tussen waarde en prijs. De waarde is de uitkomst van een berekening. De prijs is het resultaat van een onderhandeling.

Neem afscheid

Als met de opvolger of overnemer is afgesproken dat je rol in de onderneming is uitgespeeld, hou je daar dan ook aan. Doe de deur dicht en kom enkel terug wanneer het je gevraagd is. Na de bedrijfsoverdracht kun je wel nog op verschillende manieren betrokken blijven bij de onderneming: als adviseur of bestuurder, als medeaandeelhouder of verstrekker van leningen of in een PR-functie of als deurenopener. Je kunt ook je expertise gebruiken om nieuwe markten te benaderen. Na de bedrijfsoverdracht breekt een nieuwe periode in je leven aan. Eindelijk tijd voor jezelf? Misschien heb je lang uitgekeken naar deze dag en kun je eindelijk doen wat je altijd al wilde doen. Maar ook als je werk je hobby was, hoef je niet in het zwarte gat te vallen. Je kunt je kennis en ervaring aanbieden aan andere ondernemers of actief worden in het verenigingsleven. Mogelijkheden te over. TEKST SOPHIE PYCKE

Ons vertaalteam staat voor u klaar

Juridisch vertalen, een vak apart! Of u zich nu toelegt op insolventierecht, contractenrecht, arbeidsrecht, bouwrecht of huurrecht, JMS Textservice heeft al sinds 1997 de vertaalspecialist in huis die uw juridische teksten met kennis van zaken vertaalt. Met ons uitgebreide team in-house vertalers en ons omvangrijke netwerk ervaren freelance vertalers vervullen wij al uw juridische (spoed)vertaalopdrachten, in elke denkbare taalcombinatie en altijd binnen de gewenste deadline. Voor een vrijblijvende prijsopgave kunt u ons bellen of een e-mail sturen.

T E W

0299 351 851 info@jmstext.nl www.jmstext.nl

Een bedrijf overlaten of overnemen? Overnamemarkt.be! Op 14 jaar tijd is Overnamemarkt.be uitgegroeid tot hét Vlaamse internetplatform waar overlaters en overnemers van een bedrijf elkaar kunnen vinden. Wat zijn de troeven van deze site die onder de paraplu van UNIZO werkt? En welke meerwaarde biedt ze voor koper en verkoper? Manager Guido Seghers legt uit. Op elk moment staan er gemiddeld zo’n 500 bedrijven te koop op Overnamemarkt.be. Daarmee is de site allicht de grootste in zijn soort in België. “We focussen ons vooral op KMO’s met een waarde tot 1 à 2 miljoen euro”, zegt Guido. “Er zitten soms ook wel echt grote bedrijven tussen, maar dat is niet onze core business. Bij de oprichting was het eerst de bedoeling om kopers en verkopers van ondernemingen rechtstreeks met elkaar in contact te laten komen, zegt Guido. Maar ondertussen wordt al meer dan de helft van het aantal bedrijven aangebracht door overnamebemiddelaars, tussenpersonen, brokers en financiële dienstverleners. Die werken immers veelal lokaal en kunnen via Overnamemarkt.be een breder publiek aanspreken.”

Overnamemarkt.be bereikt ongeveer 30.000 unieke bezoekers per maand. Allemaal mensen die dus heel gericht op zoek zijn naar een overname. “We hebben gemiddeld een 500 bedrijven online staan en ontvangen zowat 1.000 contactformulieren per maand”, zeg Guido. “Gemiddeld zien we dus minstens twee geïnteresseerden per bedrijf per maand. Dat is zelfs nog een onderschatting, want de bedrijven die via professionals werden aangebracht kunnen ook telefonisch gecontacteerd worden via die tussenpersonen. Grosso modo wordt uiteindelijk ongeveer 1 op de 3 bedrijven daadwerkelijk verkocht. We streven om dat getal naar 1 op 2 te krijgen.” Gewoon een advertentie op Overnamemarkt. be plaatsen, kost 99 euro per drie maanden (75 euro voor UNIZO-leden). Daarnaast biedt de site ook een intensief begeleidingstraject UNIZO Bedrijfsoverdracht aan, voor 1.495 euro. “In dat geval gaan we samen met onze partner KBC Bank, een basisanalyse van het bedrijf doen om te kijken wat het overnamepotentieel is. Daarna maken we een waardebepaling en ten slotte zetten we het

bedrijf op de site. We bieden bezoekers van de site trouwens ook heel veel informatie en dossiers die hen kunnen helpen bij een overdracht of aankoop van een onderneming. Een klassieke vraag die we zo beantwoorden is bijvoorbeeld: “Verkoop ik de handelszaak of de aandelen?”.” Tot slot: wie zijn nu eigenlijk de typische kopers die op Overnamemarkt.be komen zoeken? “We zien twee profielen regelmatig voorbijkomen”, zegt Guido. “Starters die niet van nul willen beginnen, maar op zoek zijn naar een bedrijf dat al actief is en bijvoorbeeld al personeel in dienst heeft. En daarnaast ook “snelle groeiers”: bedrijven die op zoek zijn naar interessante overnames om hun werkgebied uit te breiden, zowel geografisch als qua nieuwe markten.”

Met de expertise van

024

FOKUS-ONLINE.BE

BRAND REPORT SD WORX

Corona: accelerator van veel hr-vernieuwingen Herinner je je het nog, de tijd vóór corona? We stonden allemaal netjes in de file naar ons werk, van Zoom had nog geen mens gehoord en veel sollicitanten konden kiezen uit wel tien jobaanbiedingen. Hoe zijn die omstandigheden veranderd? Jan Laurijssen, Senior Researcher bij hr-dienstenleverancier SD Worx kijkt voor- én achteruit.

rie situaties identificeert Jan Laurijssen als we hem vragen hoe de arbeidsmarkt geraakt werd door COVID-19. Ze lijken voor de hand liggend, maar hebben – als ware het dominosteentjes – wel onverwachte zaken meegebracht. “Er waren bedrijven met veel minder of geen werk, er waren er met méér werk – denk aan de supermarkten – en er was een minderheid aan bedrijven die verder deden zoals ze al bezig waren”, zegt hij. “Voor de werknemers betekende dat twee zaken. Ofwel zaten ze thuis, werkend of niet, omdat ze technisch werkloos waren, ofwel gingen ze naar hun oude werkplek die er door alle veiligheidsmaatregelen toch wel anders uit zag.” Ook voor de bedrijven zelf had dat uiteraard gevolgen. “Ik zie heel veel ondernemingen die zich sinds de crisis stevig aan het heroriënteren zijn”, aldus Laurijssen. “Corona is de accelerator geweest van heel veel vernieuwingen. Zeker als ze door de pandemie in een soort digitale paniek geschoten zijn, omdat ze bijvoorbeeld niet genoeg laptops of webcams hadden voor hun personeel. Of omdat ze nog altijd niet in een webshop hadden geïnvesteerd. Veel onder hen denken: dat gaat mij geen tweede keer overkomen. Thuiswerken en digitalisering in het algemeen is in veel bedrijven echt wel de nieuwe norm geworden.”

Dat thuiswerk is trouwens ook niet altijd het walhalla dat sommigen ervan maken, geeft hij toe. “Nee, uiteraard is het niet altijd gemakkelijk. Zeker niet als je ook nog kinderen hebt rondlopen thuis. Of wanneer je een beurtrol met je vrouw moet afspreken om Zoom-meetings te doen. Maar toch heeft het op een rare manier ook verbindend gewerkt. Hier en daar dook al eens een kind op tijdens een videomeeting. Of je kon binnenkijken in

om ook eens uit te loggen en met een boek in de zetel te kruipen. Dat idee is ook gegroeid. In de eerste weken van de crisis was er best veel druk, maar daarna is dat toch geminderd. Het aantal videovergaderingen nam stilaan af, net als het aantal mensen dat eraan mee ‘moest’ doen.” De arbeidsmarkt mag dan wat gekrompen zijn, dat wil niet zeggen dat de

In veel bedrijven moet de cultuur en de mentaliteit een push krijgen om dit helemaal te omarmen. ‘Aanwezig zijn’ is niet altijd hetzelfde als ‘werken’. de living van je collega’s, of zelfs je baas. Veel bedrijven zijn er eigenlijk creatief en tolerant mee omgegaan, vind ik.” Maar heeft het thuiswerken de grens tussen privé en werk, die sowieso al flou was, niet helemaal gesloopt? “Veel bedrijven willen dat ook niet pushen, hoor”, nuanceert Laurijssen. “Ik zie veel managers die actief aanmoedigen

war for talent nu voorbij is. Al hangt wel veel af van de sector en de competenties van de werkzoekende. “Digitale skills in je vingers hebben, is nog altijd een enorme troef ”, aldus Laurijssen. “En daarmee bedoel ik niet: een videomeeting kunnen bijwonen. Dat is een basiscompetentie. Ik bedoel mensen die bijvoorbeeld iets van big data kennen. Of van kunstmatige intelligentie.

In samenwerking met... Als toonaangevende Europese leverancier van people solutions laat SD Worx organisaties human resources gebruiken om meerwaarde te leveren voor hun eigen business én voor iedereen die voor hen werkt. SD Worx helpt mensen hun hele carrière lang: van het aantrekken tot het verlonen, belonen en ontwikkelen van het talent dat organisaties succesvol maakt. Meer dan 70.000 kleine en grote ondernemingen over de hele wereld vertrouwen op de 75 jaar ervaring van SD Worx. Het bedrijf biedt zijn people solutions in 130 landen aan, berekent de lonen van meer dan 4 miljoen werknemers en behoort hierbij wereldwijd tot de top.

Ook soft skills blijven belangrijk. Iemand die wendbaar is, zich aan verschillende situaties snel kan aanpassen en creatief problemen kan oplossen, die zit ook goed. Zeker als je dan ook nog eens goed kunt samenwerken met andere mensen. Een creatieve, wendbare teamplayer met digitale kennis… Daar is iedereen naar op zoek.” Tot slot: is dit nu het beruchte “nieuwe normaal” waarin we beland zijn? Of gaan we ooit nog terug naar de precoronasituatie? “Dit is het nieuwe normaal, maar dat wil niet zeggen dat er geen bedrijfsleiders zijn met heimwee, of mensen die stress krijgen van het niet-reizen. Maar dat we aan de vooravond van een grote verandering staan, lijkt me toch duidelijk. Thuiswerk is een blijver, volgens mij. Al is het maar bijvoorbeeld omdat we zo in één klap ook een stuk van het mobiliteitsprobleem hebben opgelost. Tegelijk hebben in veel bedrijven de cultuur en de mentaliteit toch nog een push nodig om dit helemaal te omarmen. Dat ‘aanwezig zijn’ niet altijd hetzelfde is als ‘werken’, dat is bij sommige managers bijvoorbeeld nog altijd niet geweten. In dat soort bedrijven zijn termen als ‘resultaatsgericht werken’ of ‘vertrouwen’ nog niet helemaal ingeburgerd. Maar dat komt wel.”

Close meetings kunnen ook via video Een haperend beeld en meer pixels dan poriën op het gezicht van je collega: het was voor velen géén zeldzaam zicht sinds we met zijn allen vaker thuis werken en elkaar online ontmoeten. Gelukkig is videocommunicatie in het bedrijfsleven ondertussen helemaal ingebed en is een gebrekkige connectie zo goed als verleden tijd. Mede dankzij de tools van videocommunicatiespecialist Pexip. Sinds de coronacrisis maakt video een steeds groter onderdeel uit van het communicatieplan van heel wat bedrijven. “Videocommunicatie is essentieel voor een plaatsonafhankelijke samenwerking en, nog belangrijker, om bedrijfscontinuïteit te garanderen.” Aan het woord is Gustaaf Jansen, regional sales director Benelux bij Pexip. “Al komen er natuurlijk wel wat uitdagingen bij kijken. De persoonlijke voorkeur voor het soort software, bijvoorbeeld. Ieder systeem ‘communiceert’ in een eigen taal. Als je dan wilt samenwerken met elkaar of met externe partijen, dan moeten die verschillende systemen en tools goed met elkaar verbonden worden.” Pexip speelt hierbij ‘vertalende’ partij en verbindt die verschillende systemen om ervoor te zorgen dat iedereen kan communiceren via het platform dat hun voorkeur geniet. Ongeacht de technologie of device die zij hiervoor gebruiken.

nemen aan vergaderingen met collega’s, klanten en partners uit verschillende landen, zonder onderbrekingen of het geluid van een open kantoortuin op de achtergrond.”

En ook na de coronacrisis lijkt er een grote rol weggelegd te zijn voor videocommunicatie. Al schuift dat het menselijk contact niet aan de kant. Jansen: “Met deze tools kun je juist heel makkelijk snel samenkomen met je team. Alleen zijn de meeste mensen het niet gewend om informeel met elkaar te communiceren via digitale platforms. Wat we nu zien is dat bedrijven werken aan een cultuur waarin videomeetings een belangrijk facet vormen. Natuurlijk is het voor diezelfde bedrijfscultuur wel van belang om in de toekomst ook fysiek op kantoor weer samen te komen.” De moderne werknemer draagt keuzevrijheid hoog in het vaandel. Waar hij of zij werkt zou van weinig belang zijn, zolang er maar een goede internetconnectie aanwezig is. Onderzoek toont aan dat 50 tot 70 procent van de werknemers ook in de toekomst graag vanuit thuis zou werken. Het zou dan wel niet gaan over een hele week, eerder een 2 à 3 dagen. Jansen: “Als werkgever bied je op die manier een competitief voordeel, zo trek je talent aan. Ook geven mensen aan dat ze thuis efficiënter kunnen werken: ze kunnen deel-

Daarnaast is het ook makkelijker om bijvoorbeeld afspraken in te plannen. Steeds meer gebruikers zetten in op videoconferencing en organisaties investeren meer in een naadloze videosamenwerking. “Op kantoor kun je bijvoorbeeld met één druk op de knop deelnemen aan een videomeeting, bijvoorbeeld via Microsoft Teams, Google Meet of Cisco Webex. De te nemen hordes op het gebied van communicatie worden steeds kleiner. Als je vroeger een afspraak wilde inplannen, kon dat soms weken of zelfs maanden duren. Dankzij videocommunicatie kan er binnen een dag een meeting gepland worden, je vragen worden meteen beantwoord en beslissingen zijn sneller gemaakt”, aldus Jansen.

] Videomeetings

kunnen net zo goed zijn als traditionele vergaderingen. Of zelfs beter [

Videoconferencing kan ook bijdragen aan een duurzamere toekomst voor je bedrijf, beweert de regional sales director. “Door meer digitaal te werken, ben je minder uren onderweg. Daardoor bespaar je tijd en dring je bovendien je CO2-uitstoot terug. Voor de werknemer heeft dat positieve gevolgen voor de werk-privébalans, want er is tijd

over. Dat uurtje in de file kan ingeruild worden voor een uur ontbijten met de kinderen of een uurtje sporten voor of na het werk.” De grote zorg die er bij velen echter nog bestaat, is de angst omtrent dataveiligheid. Iets waarmee Pexip alvast rekening houdt, zegt Jansen. “De diensten van Pexip zijn echt ontworpen voor de grotere bedrijven, met focus op de dienstverleners, de bancaire sector, industrie en de overheidsinstanties. Organisaties waarbij veiligheid, privacy en goede kwaliteit bovenaan het prioriteitenlijstje staat. Ons bedrijf is opgericht door mensen met vele jaren ervaring in de videoconferencingindustrie, die in staat waren een nieuw platform te bouwen. Datasecurity en privacy zijn onderdeel van de kernwaarden en er wordt gebruik gemaakt van gestandaardiseerde encryptie- en securityprotocollen binnen de industrie om privacy en veiligheid te waarborgen. Uniek is dat Pexip flexibele opties biedt, wat klanten de mogelijkheid geeft hun eigen platform te bouwen en ontwerpen, om zo data op te slaan in hun eigen datacenters. Als ze via onze service data in de cloud opslaan, zijn we volledig transparant over wat ermee gebeurt. We hebben een toegewijd team van securityexperts dat ervoor zorgt dat we GDPR-compliant, ISO- en JITC-gecertificeerd zijn… en blijven.” “Uiteindelijk willen we dat mensen zich gehoord en gezien voelen en dat ze op een meer efficiënte manier face-to-face kunnen samenwerken”, sluit Jansen af. “Videoconferencingoplossingen zonder vertraging en van goede kwaliteit zorgen ervoor dat je zonder problemen meetings kunt houden en met elkaar communiceert. Zich veilig voelen en zeker zijn dat meetings privé blijven is van enorm belang, alsook de mogelijkheid om vrijer te werken, waar dan ook. Videomeetings kunnen net zo goed zijn als traditionele vergaderingen. Of zelfs beter.”

Blijf in contact met de wereld Veilige videoconferencing voor uw organisatie www.pexip.com/nl/try#probeer

026

ONDERNEMERSCHAP VROUWENNETWERKEN

FOKUS-ONLINE.BE

Steeds meer vrouwen duiken erin ‘Où sont les femmes?’, zong Patrick Juvet in 1997. Anno 2020 lijken we eindelijk een antwoord te hebben gevonden op die vraag: ze timmeren lustig aan hun eigen onderneming. En dat is een goede zaak, aangezien er zo meer gelijkheid in de ondernemerswereld komt, waar twee op drie ondernemers nog steeds mannen zijn.

ls je kijkt naar het aantal starters, krijgen we voor vrouwelijke ondernemers ondertussen een percentage van 42 procent te zien. Dat zegt Sophie Legrand, projectleider bij Diane, een professioneel netwerk voor vrouwelijke entrepreneurs. “Dat is bijna één starter op twee, wat een zekere evolutie aantoont in het landschap. Het netwerk Diane is een tak van het UCM (Union des Classes Moyennes) dat 3.500 vrouwen verenigt in zowel Wallonië als Brussel. Het doel is om netwerken tussen vrouwen onderling mogelijk te maken en hen trainingen en workshops aan te bieden.” Maar waarom zou je specifiek een vrouwelijke variant opstarten, wanneer er al sprake is van heel wat gemengde netwerken? Legrand wijst daarbij op een gevoel van een zekere (on)rechtmatigheid bij vrouwen. “Er is echt vraag naar, vooral bij jongeren. Er bestaan al veel netwerkevenementen, maar ook daar vind je een hoger percentage mannen terug dan vrouwen. Die laatste durven nog steeds niet altijd aanwezig te zijn op zulke evenementen of het woord te nemen, omdat ze nog niet zelfzeker genoeg zijn binnen deze kringen.” Vrouwennetwerken zijn daarom een goede manier om deze ‘parallelle wereld’ te betreden die grenst aan het ondernemerschap, maar evenwel net wat anders is dan de gangbare professionele kringen. Muriel Bernard is een vrouwelijke ondernemer die getuigt hoe moeilijk het in het begin was voor haar om haar project, Efarmz, te presenteren aan de wereld. “Ik was erg verlegen, en ik deed daarom maar alles zelf – van A tot Z.” Achteraf gezien besefte ze maar al te goed hoe die verlegenheid haar een paar jaar heeft gekost om haar doel te bereiken. “Ik durfde niet meteen naar

investeerders toe te stappen. Ook al zou ik daarmee twee of drie jaar hebben gewonnen aan vooruitgang, als ik gewoon wat meer zelfvertrouwen had en me er eerder voor had gesmeten. Mijn investeerders gaven me waarde-

van vrouwelijke ondernemers. Ze leggen uit dat hun broers dat anders ervaarden, en dat hun ouders niet bepaald dezelfde ‘bijzondere aspiraties’ voor hun vrouwelijke kroost hadden.” Dit betekent echter niet dat het hen

We hebben nu nog weinig vrouwelijke rolmodellen in de ondernemerswereld, maar dat verandert geleidelijk aan. - MURIEL BERNARD, EFARMZ vol advies, zorgden ervoor dat ik mijn hoofd boven water kon houden en dat ik me op middellange termijn helemaal kon smijten voor mijn project.” De reden voor het vaak weifelende gedrag van vrouwelijke ondernemers is cultureel gebonden, zegt Sophie Legrande. “Het is vaak zo dat jonge meisjes minder vaak in de richting van ‘verantwoordelijkheid’ worden geduwd. Dat blijkt uit heel wat getuigenissen

aan ambitie of competenties ontbrak. Daar is Muriel Bernard dan weer een goed voorbeeld van. Zij lanceerde haar Efarmz in 2013, twaalf jaar nadat ze reeds voor enkele multinationals werkte. Ze zette een online verkoopplatform op poten voor biologische, lokale producten en box meals, die bestaan uit ingrediënten die enkel en alleen afkomstig zijn van Belgische boerderijen en producenten. “Na twaalf jaar had ik het gevoel alles wel te hebben gezien wat

grote bedrijven me zogezegd zouden kunnen bieden. Ik wilde iets helemaal anders doen, iets opstarten waar ik trots op kon zijn.” Ondertussen heeft Bernard twintig mensen in dienst en is het platform een groot succes. Ook al lanceerde ze het met ‘drie keer niks’. “Ik kocht drie boeken over e-commerce en besloot dan met een vriendin om de website zelf op te zetten.” En daar heeft ze allesbehalve spijt van. “Het grootste voordeel is natuurlijk dat je je eigen baas kunt zijn. Bij de grote bonzen hangt er heus nog een glazen plafond, je moet er echt je weg naar boven vechten.” Langs de andere kant kun je er natuurlijk niet zomaar onbezonnen aan beginnen; ondernemen vereist heel wat noodzakelijke competenties. Daarom raden zowel Legrand als Bernard aan om je te laten coachen. “Je aansluiten bij een netwerk is een van de sleutels tot succes”, zegt Legrand. “Zo sta je er niet alleen voor en staar je je niet blind op één ding. Jezelf uitdagen en je ideeën in twijfel trekken zorgt ervoor dat je niet ter plekke blijft stilstaan.” Dat werkte ook voor Bernard, die zo enige afstand kon nemen. “Wanneer een project goed loopt, ben je natuurlijk erg blij. Maar krijg je te maken met een dip of een mindere periode, neem je dat vaak persoonlijk. Wij vrouwen zijn meer één met ons project.” Zelf neemt ze vaak deel aan gemengde en uitsluitend vrouwelijke netwerken, en is optimistisch over de toekomst van het vrouwelijk ondernemerschap. “We hebben nu nog minder vrouwelijke dan mannelijke rolmodellen, maar dat verandert geleidelijk aan. Ik weet zeker dat mijn dochter het later ook aandurft om te beginnen ondernemen, als ze daarvoor zou kiezen.” TEKST JULIE GARRIGUE

NIKOLAAS TAHON CHRONICLE

#FOKUSBUSINESSGUIDE

Nikolaas Tahon

Een sterke bedrijfscultuur verhoogt de immuniteit voor corona Bedrijven met een Best Managed Company-label toonden de afgelopen maanden een opvallende veerkracht in de economische schokgolf die ‘corona’ heet. Hun succesrecept is hetzelfde: Een ijzersterke bedrijfscultuur.

est Managed Companies is een coachingprogramma voor managementteams van private bedrijven. Het traject, uitgewerkt door Deloitte, Econopolis en KU Leuven, richt zich op vier domeinen: strategie en communicatie, de beschikbaarheid van de juiste middelen om die strategie uit te voeren (machinepark, innovatiekracht, digitale processen…), het leiderschap en de betrokkenheid van talent, en financiële performantie. Ondertussen haalden al 20 Belgische bedrijven het bijhorende kwaliteitslabel. Hoewel ze actief zijn in verschillende sectoren gaven ze stuk voor stuk blijk van opvallende wendbaarheid en veerkracht. We zien een belangrijke evolutie als het gaat over het goed leiden van een bedrijf. Het beeld van de alwetende leider is niet meer van deze tijd. Het besef groeit dat een bedrijf waar het management zichzelf voortdurend in vraag durft stellen, andere en vernieuwende visies stimuleert en structureel vooruitdenkt, veel beter bestand is tegen schokgolven. Best Managed Companies waken vooreerst in toenemende mate over diversiteit binnen hun onderneming. Of het nu gaat om gender, sociale origine, leeftijd of mensen met een andere professionele achtergrond: ze hebben aandacht voor de kracht van complementariteit binnen teams. Zo verzekeren ze een brede blik bij hun besluitvorming, wat het bedrijf minder risicogevoelig maakt. Ook duurzaamheid en digitalisering staan er hoog op de agenda. Best Managed Companies denken

Een virus kan veel aantasten, maar de kracht van een wendbare onderneming? Nee, dat niet.

op lange termijn en bouwen aan duurzame relaties. Ze maken budget vrij zodat aanwezig talent zich voortdurend kan bijscholen. Technologische evoluties als blockchain, cloud en digitalisering van processen worden zorgvuldig ingezet als manier om klantenervaringen te verbeteren of betrokkenheid van werknemers te verhogen. Ook beschikken ze allemaal over een heldere strategie, die ze wervend en breed communiceren. Medewerkers weten waar het bedrijf nu staat, waar het naartoe werkt en welke rol ze hier zelf in spelen. Gevolg? Een sterk engagement, vertrouwen in het management en een bovengemiddelde aantrekkingskracht op de arbeidsmarkt. De belangrijkste les uit de coronacrisis? Het belang van een divers leiderschap en een sterke bedrijfscultuur. Best Managed Companies die geconfronteerd worden met een wegvallende vraag zijn in staat om hun aanbod creatief aan te passen. Anderen plukken de vruchten van hun slimme inzet van digitale tools bij het organiseren van afstandswerken of contact met klanten. Bij dit alles vertaalt sterke communicatie zich naar engagement bij hun medewerkers, waardoor ze snel kunnen (om)schakelen. Een virus kan veel aantasten, maar de kracht van een wendbare onderneming? Nee, dat niet.

TEKST NIKOLAAS TAHON,

CHAIRMAN DELOITTE BELGIUM

027

Je ziet het misschien niet, maar CĂŠdric is een superheld. Iedere dag beschermt gegevens.

Build a safer digital society.