Interview: Bart Buysse, Fevia

Bart Buysse ‘Digitalisering biedt enorme kansen om het voedingssysteem verder te verduurzamen’

Duurzaamheid is cruciaal in het toekomstbeleid van de voedingsindustrie. Dat weet Bart Buysse, gedelegeerd bestuurder bij voedingsfederatie Fevia, als geen ander. We blikken met hem vooruit naar de komende jaren, waarin duurzaamheid, digitalisering en innovatie de pijlers moeten worden van een moderne voedingsindustrie.

Door Daan Vanslembrouck Beeld Kris Van Exel Voor we vooruitkijken, kunnen we niet anders dan even stilstaan bij de enorme impact van de coronacrisis op de voedingsindustrie. Fevia lanceerde tijdens de coronacrisis de hashtag #FoodHeroes, om alle medewerkers in de Belgische agrovoedingsketen in de bloemetjes te zetten. Was er extra nood aan steun? “Dat klopt. Samen met de zorgsector was de voedingssector enorm belangrijk de voorbije twee jaar. Tijdens de coronacrisis gingen mensen op een andere manier om met voeding. Iedereen was vaker thuis, we gingen minder uit eten, haalden maaltijden af of bereidden die zelf en leerden thuis nieuwe producten en ingrediënten kennen. Bovendien kregen we van de regering de erkenning als essentiële sector, dat voelde echt aan als een bevestiging van wat we doen. Het was alle hens aan dek, maar we zijn blijven draaien. Net als de zorgsector is de voedingsindustrie echt héél belangrijk in een lockdown. Van boer over producent tot kassierster, iedereen speelt een dragende rol in de voedselbevoorrading. Toch kregen bepaalde sectoren klappen. Ik kijk vooral naar bedrijven die leveren aan horeca, grootkeukens, events en de travel retail. Daar was het dramatisch. Ook taxfreeshops en vliegtuigmaaltijden bijvoorbeeld. Dat vergeten we soms, maar dat stond zo goed als stil.”

Verbinding is het sleutelwoord in mijn carrière.

Laten we hopen dat de crisis snel voorbij is, want er komt heel wat af op de voedingssector. “We mogen ons inderdaad verwachten aan een (r)evolutie in het voedingslandschap. De voedingsindustrie is een van de grootste sectoren van het land, een groeisector in volle transitie. Wij staan heel dicht bij de mens en de maatschappij en moeten antwoorden bieden op uitdagingen, zowel maatschappelijk als ecologisch. En dan zijn innovatie en digitalisering nooit veraf. Digitalisering biedt enorme kansen om duurzamer te produceren. De voedingsindustrie is state of the art met verregaande automatisering, robotisering, innovatie, traceerbaarheid en optimalisatie van de voedselveiligheid.”

TUNNELVISIE

Dohmeyer herontwerpt de cryogene vriestunnel

De van oorsprong Belgische producent van cryogene vriesmachines ontwerpt en produceert voor de meeste vries- en koeltoepassingen. Het bedrijf dat in 2018 deels werd overgenomen door het Japanse Air Water Inc, is vandaag wellicht de grootste leverancier van cryogene apparaten voor de voedingsmiddelen en pharmaceutische industrie.

Cryogene apparatuur maakt gebruik van vloeibare stikstof of kooldioxide (CO2) voor het bereiken van de ultra lage temperaturen. Vaak worden temperaturen van -80°C of lager ingezet om de producten snel en efficient te koelen. Gekende toepassingen van cryogenie zijn natuurlijk de bio-banken waarin embryos opgeslagen liggen, maar cryogenie kent ook een grote markt in de voedingsindustrie, voor het versnijden van vlees, het invriezen van roomijs, of het losvriezen van kleine losse producten.

Hygiënischer

Het afgelopen jaar is Dohmeyer druk bezig geweest met het herontwerpen en verbeteren van haar assortiment cryogene vriesapparatuur op basis van de feedback van een groep geselecteerde klanten. Het ging voornamelijk over grote internationale spelers in de levensmiddelenindustrie. Het resultaat is de nieuwe en verbeterde in-line vriestunnel van Dohmeyer, een van de meest hygiënische tunnels op de markt.

Er zijn nu uitsluitend aflopende vloer- en dakpanelen met geïntegreerde, verwarmde goten. Traditionele rubberen pakkingen en afdichtingen werden uit het ontwerp verwijderd omdat ze een bekende bron van bacteriële besmetting zijn. Aan de vriesruimte van de tunnel is een Cleaning-InPlace-optie (CIP) toegevoegd, waardoor het reinigingsproces sneller en gemakkelijker verloopt.

Bedrijfszekerheid

Er is ook veel aandacht besteed aan manieren om de bedrijfszekerheid en de prestaties van de cryogene tunnelvriezers van Dohmeyer te verbeteren. Zo werden alle elektrische kabels geïntegreerd, zodat ze niet worden blootgesteld aan de aggressieve reinigingsmiddelen van de levensmiddelenindustrie.

De nieuwe circulatieventilatoren hebben een sterke gerichte luchtstroming wat zorgt voor een snellere invriezingstijd en een betere cryogene efficiëntie.

In welke mate heeft de digitalisering invloed op het personeelsbeleid? “Een productiewerknemer van nu moet andere dingen kunnen dan twintig jaar geleden. Het zijn andere profielen. Een operator moest vroeger meer met de handen werken terwijl hij nu vaak meer een bewakende functie heeft bij machines of productielijnen. Dat maakt het werk lichter maar anders. Vóór corona hadden we een recordaantal jobs openstaan. Er waren gemiddeld meer dan 1500 oningevulde vacatures per dag, dat is enorm. Tijdens corona was het iets minder nijpend, maar nu is het weer volle bak. We zoeken vooral technische en wetenschappelijke profielen. Mensen die de innovatie kunnen meehelpen uitbouwen zijn erg gegeerd. Samen met ons opleidingsfonds Alimento en de innovatieclusters van de voedingsindustrie, zoals Flanders’ FOOD, investeren we in vorming en kijken we naar de toekomst. Zo lanceerden we met de sociale partners bijvoorbeeld een Loopbaanfonds dat voedingsbedrijven en hun ‘food heroes’ ondersteunt in levenslang leren, arbeidsorganisatie en hr. Zo stomen we hen klaar voor de toekomst, van de onthaalmedewerkster tot de kwaliteitsverantwoordelijke, maar ook de leidinggevenden. Iedereen moet mee.”

Digitalisering kan je toch niet een op een vertalen naar elk bedrijf? “Natuurlijk niet. Het is een aanpak op maat waarin elk bedrijf keuzes moet maken. Het is wel een feit dat zowel de grote bedrijven als de kmo’s moeten instappen in dit verhaal. 96 procent van onze bedrijven is kmo, dus het is echt van cruciaal belang dat ook zij de klik maken en inspelen op de opportuniteiten die digitalisering biedt zonder daarmee onze basiswaarden te verloochenen. Voeding is letterlijk levensbelangrijk en dat zal altijd zo blijven. Wij zijn bourgondiërs die geen genoegen zullen nemen met een pil astronautenvoeding, maar we mogen niet blind zijn voor de processen die ons efficiënter en duurzamer doen werken. Het is belangrijk dat iedere schakel daarin wordt betrokken. Van boer tot schap. Samenwerking zorgt voor een grotere impact en daarom zijn het samen opzetten van projecten en delen van data cruciaal.”

Is die eerste schakel, de landbouwer, voldoende bezig met digitalisering? “Er zijn toch veel initiatieven. Je merkt ook vaak dat onze bedrijven en instellingen, zoals het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en

We gaan van een lineair naar een systeemmodel met veel meer integratie tussen de schakels.

Voedingsonderzoek, gericht gaan helpen of advies geven aan landbouwers. Met satellietbeelden analyseert men nu al de bodemtoestand van velden, en drones houden de groei van de gewassen in de gaten. Via big data voorspelt men de consumptie. De grenzen vervagen door digitalisering. We gaan van een lineair naar een systeemmodel met veel meer integratie tussen de schakels.”

Data, het woord is al gevallen. Welke rol mogen we daarvan verwachten? “Meten is weten. Met data kunnen we veel meer dan we vroeger hadden durven dromen. Digitale gegevens kunnen beter gemonitord en vervolgens geanalyseerd worden, waardoor je processen op elkaar kunt afstemmen. Door data goed te gebruiken kun je over schakels heen werken en enkele stappen vooruitdenken.”

Wordt er van elkaar geleerd of kijkt iedereen vooral naar zichzelf? “Kijk, er is een grote diversiteit aan voedingsproducenten, maar uiteindelijk hebben we allemaal dezelfde uitdagingen. Ik zie dat er heel veel bereidheid is om kennis en informatie te delen en om samen te werken, over sectoren heen. Zo slaan bedrijven bijvoorbeeld de handen in elkaar om hun restwarmte te verdelen of het transport te groeperen en optimaliseren. Door data te delen, kun je dit soort dingen echt finetunen. In Antwerpen is er bijvoorbeeld CULT, wat staat voor ‘Collaborative Urban Logistics & Transport’. Danone, Jacobs, Douwe Egberts en vijf andere bedrijven slaan daar de handen in elkaar om de levering van pakjes bij de consument en in winkels duurzamer en efficiënter te organiseren.”

Innovatie en digitalisering binnen de voeding staan niet stil? “Absoluut niet. Het beste bewijs zijn de Factory of the Future Awards. De voorbije jaren kwamen er heel wat winnaars uit de voedingsindustrie naar voren. Niet alleen grote spelers, maar ook kmo’s zoals Bio Bakkerij De Trog bijvoorbeeld. Ze blijven werken met artisanale producten, maar de medewerkers in het magazijn hebben een virtualrealitybril op waardoor de orderpickers maar naar de muur moeten kijken om te weten wat ze voor wie precies moeten klaarzetten. Ook vleeswarenbedrijf Dekeyzer-Ossaer staat heel ver. Dankzij een digitaal dataflowmanagementsysteem zijn ze daar helemaal klaar voor e-commerce. En bij La Confiance maken ze artisanale koekjes, maar wordt het productieproces tegelijk door slimme camera’s in de gaten gehouden om de kwaliteit en voedselveiligheid te waarborgen. We hebben nog lang het einde niet gezien van deze digitale revolutie. Hou je maar vast de komende jaren want het wordt heftig. (lacht)”

Smart Fact.

Wat als u geen CEO van Fevia was geworden? “Ik ben altijd al een grensloper geweest. Linken tussen bedrijven en de maatschappij of de mens spraken mij altijd aan. Ik zoek graag de bruggen op. Was ik niet bij Fevia terechtgekomen dan ging het zeker iets zijn met verbinding tussen sectoren, organisaties en mensen. Verbinding is het sleutelwoord in mijn carrière.” Wie is Bart Buysse? Sinds oktober 2018 is Bart Buysse gedelegeerd bestuurder van Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie. Hij volgde er Chris Moris op die twintig jaar de Fevia-lijnen uitzette. Buysse is verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur van Fevia en draagt de finale verantwoordelijkheid op operationeel, financieel en inhoudelijk vlak. Fevia vertegenwoordigt 27 sectoren en heeft meer dan 700 leden die voeding en dranken produceren in België.

Duurzaamheidsroadmap “Wij willen, in overleg met alle stakeholders, de Belgische voedingsindustrie begeleiden en ondersteunen bij het verder verduurzamen van de voedingsproductie en het creëren van duurzame waarde”, legt Buysse uit. “Daarvoor lanceerden we een ambitieuze duurzaamheidsroadmap.” Die roadmap omvat een stappenplan rond 4 pijlers en 15 thema’s, die resulteren in telkens 32 concrete ambities tegen 2025, en met een actieplan om die ambities waar te maken.

Verandert Covid onze voedingindustie ? Hoe Covid oplossingen binnensijpelen in onze voedingstoepassingen

Door Dohmeyer’s unieke samenwerking met haar klanten worden zij vaak als adviseur ingeschakelt bij de ontwikkeling van nieuwe producten. Doordat cryogenie wereldwijd in veel sectoren wordt gebruikt, hebben de ingenieurs van Dohmeyer een brede kijk op internationale veranderingen. Zo stonden zij mee aan de wieg van de productie van het Covid19-vaccin, maar evengoed bij de opdracht om een romig ijs te maken zonder melkbestandelen.

“Als het een voedingsproduct is, hebben we het waarschijnlijk ingevroren of gekoeld”, vertelt Van Damme. Sinds de coronapandemie merkt Dohmeyer sterke veranderingen. “We krijgen veel vragen over de productie van kant-en-klaarmaaltijden voor de detailhandel door sluitingen van restaurants en scholen tijdens de pandemie”, aldus Van Damme.

“Voedselzekerheid is ook belangrijk geweest tijdens de pandemie,” vervolgde hij. “Hoewel er geen grote voedseltekorten waren, heeft de voedingsindustrie te maken gehad met verstoringen van de toeleveringsketen en een tekort aan arbeidskrachten”. Het lijkt vanzelfsprekend dat de verdere automatisering zal doorzetten, met grotere en kwalitatievere machines die vlot met elkaar kunnen communiceren tot gevolg.

Dohmeyer verwacht dat de voedingsindustrie de digitale trend versneld zal inzetten. “Door de reisbeperkingen is het voor het service- en onderhoudspersoneel van Dohmeyer momenteel moeilijk om klanten te bezoeken in binnen- of buitenland”, vertelt Van Damme. “Dankzij de GPRS-functie kunnen de bedrijfsparameters van elke vriezer op afstand bewaakt worden en kan een foutidentificatierapport worden opgesteld. Zo kunnen onze servicetechnici via internet toegang krijgen tot elke Dohmeyer-vriezer. We zijn bovendien bezig met de implementatie van het gebruik van ‘Smart Glasses’-technologie om onze voedingsklanten te helpen met training op afstand, opstart- en onderhoudsservice op ons volledige portfolio cryogene voedingsapparatuur”, besluit Van Damme.

LEKKER PLANTAARDIG ETEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST

Garden Gourmet is uitgegroeid tot het kwaliteitslabel van Nestlé wat betreft plantaardige maaltijden. Lekkere maaltijden die qua smaak en textuur evenwaardig naast een vleesmaaltijd kunnen liggen.

“Een meer dan bewuste keuze”, vertelt Arthur Duquesne, directeur Garden Gourmet. “We zijn het allemaal eens dat het nu moet gebeuren. Nu moeten we de CO2-impact op het milieu doen dalen en iedereen moet mee in dit verhaal. Van landbouwer tot retailer, van producent tot consument.”

ENTHOUSIASME CREËREN

Om dit gestalte te geven heeft Nestlé de kaart van Garden Gourmet getrokken. Evenwaardige producten die niet alleen lekker zijn, maar ook duurzaam en ecologisch. “We willen vooral een enthousiasme en optimisme creëren om meer durabel te gaan eten”, legt Duquesne uit. “Het is niet de bedoeling om polarisatie te genereren tussen vleeseters en vegetariërs. Het gaat ons om de bewustwording, ervoor zorgen dat consumenten weten dat ze een steentje kunnen bijdragen aan een betere planeet door meer plantaardig te gaan eten.”

“Wij promoten niet enkel veggie of vegan. Wij promoten vooral een duurzaam, evenwichtig en lekker alternatief. We willen de consument naar zichzelf laten kijken, waar hij of zij de cursor plaatst en gaat voor een verhaal van minder, maar beter vlees. Een verhaal waar dierlijke voeding voor een stuk verandert in plantaardige voeding.”

SMAAK IS DE MOTOR

De smaak van veggie en vegan is de laatste jaren in een stroomversnelling gekomen. Vroeger trokken we vaker onze neus op, maar die tijden zijn veranderd. “Plantaardige voeding heeft een enorm uitgebreid smakenpallet”, zegt Duquesne. “Meer en meer recepten leren je hoe peulvruchten, groenten en noten lekker te bereiden en de vleesalternatieven verschillen nu maar nauwelijks in smaak. Plantaardige balletjes of vleesvervangers zijn écht lekker geworden. Het heeft het leven vergemakkelijkt van iedereen die plantaardig wil eten. De alternatieven zijn gewoon evenwaardig geworden en dat is cruciaal om mensen te overtuigen.” Uit een studie bleek dat veertig procent van de consumenten bewust zijn dat ze hun eetpatroon moeten aanpassen maar geraken er niet in. “Een opportuniteit”, weet Duquesne. “Dat is precies de doelgroep die we moeten benaderen en overtuigen dat anders eten eenvoudig kan zijn. Uit diezelfde studie kwam voort dat dertig procent van de consumenten de producenten verantwoordelijk acht om ons eetpatroon te veranderen. Wel, ik denk dat we daar met Garden Gourmet het bewijs van leveren dat Nestlé honderd procent achter die visie staat. Onze filosofie is eenvoudig: door steeds meer heerlijke vegetarische producten en recepten aan te bieden om jou te helpen koken, helpen we jou om je dagelijkse leven plantaardig te maken.

BESCHERMERS VAN DE NATUUR

“Overschakelen naar meer plantaardige voeding is een kwestie van verantwoordelijkheid”, zegt Duquesne. “Een verantwoordelijkheid die wij als producent nemen, maar een verantwoordelijkheid die ook de consument kan omarmen. Kijk, we zijn wereldwijd de grootste speler op voedingsgebied. Dan moet die mindswitch ook van ons komen. Als je toonaangevend wil zijn, dan moet het nu gebeuren. We hopen dat dit ook een signaal is naar de hele keten om in te stappen in dit verhaal. Bovendien passen de producten ook gewoon in een evenwichtig dieet. Dat bewijst de Nutri-Score. Al onze producten hebben een Nutri-Score A of B. Doordat we veel groenten, peulvruchten en andere plantaardige producten gebruiken als ingrediënten voor onze producten, zijn veel van deze een bron van vezels. We beseffen ook dat we niet alles van de ene op de andere dag kunnen oplossen, maar elk product dat op jouw bord terechtkomt is al een overwinning. We nemen onze rol als ‘beschermers van de natuur’ heel serieus. Het is immers die natuur die ons van onze ingrediënten voorziet”.

VEGGIE CHALLENGE

Iedereen kan een steentje bijdragen, zeker in de maand maart. “De maand maart is de maand van de VeggieChallenge, waarbij iedereen een volledige maand wordt uitgedaagd om minder of geen vlees te eten”, besluit Duquesne. “Het is een initiatief van EVA vzw, die wij reeds sinds het begin mee ondersteunen. Via de site kan je ingeven of je de hele maand veggie of vegan wil eten, of wil starten met vleesvrije dagen. Het is dus geen en/ of verhaal, maar een en/en verhaal waarin we gaan voor minder vlees en meer plantaardig. Vorig jaar hadden we bijna 24.000 geregistreerde deelnemers, maar we hopen dit uiteraard ruimschoots te overtreffen.”

“WE WILLEN VOORAL EEN ENTHOUSIASME EN OPTIMISME CREËREN OM MEER PLANTAARDIG TE ETEN”

ARTHUR DUQUESNE Directeur