SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
15:48
Pagina 1
SKO Personeelskrant Nummer 1 | 2015
Startende leerkrachten en ervaren onderwijzers werken samen aan schoolontwikkeling VOORWOORD Ontwerpers van Onderwijs is de ondertitel bij het logo van de SKO. De leerkrachten van nu zijn de ontwerpers voor het onderwijs van morgen. In ons strategisch beleidsplan zetten we stevig in op het ontwerpen van leerarrangementen. Leerarrangementen die 'kinderen laten leren'. Uitdagen, motiveren, nieuwsgierig zijn en onderzoeken zijn de woorden die hierbij passen. Woorden die ook passen bij het leren door leerkrachten. Het doen van praktijkonderzoek en vanuit dit onderzoek de praktijk weer verbeteren (leergemeenschap). In dit themanummer vind je praktijkverhalen die aansluiten bij het Onderzoeken, Ontwerpen en Ontwikkelen. De nu gepubliceerde verhalen zijn slechts een topje van de ijsberg. Er is veel moois te zien in de scholen. Ook volgend schooljaar heeft Akke & Demi een veelzijdig aanbod om ons onderwijs verder te ontwerpen en te ontwikkelen. Wij hopen dat je geïnspireerd wordt door de mooie verhalen in dit nummer.
Annelies Verbeek Koen Oosterbaan
‘Vierslagleren is een veeleisende master. Maar ook leuk en uitdagend’ Marienke Hoogewoud en Sander van Zomeren van de Gabriëlschool in Putten vormen samen een lerarenduo. Ze zitten in het eerste jaar van het Vierslagleren-traject en ze zijn allebei verkocht. 'Ik ben superblij dat ik dit gedaan heb,' zegt Sander enthousiast. 'Het is de beste studie die ik zo ver heb gedaan, de begeleiding en kennis van de docenten is heel goed. De studiedagen zijn alleen niet voldoende. Je moet flink aan de slag.' (Lees verder op pagina 2)
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
DE
28-04-2015
15:53
Pagina 2
ONTWERPERS (Vervolg van pagina 1)
Startende leerkrachten en ervaren onderwijzers werken samen aan schoolontwikkeling
‘Vierslagleren is een veeleisende master.
S
ander van Zomeren staat al jaren voor de klas, Marienke begint net. 'Ik werkte twee jaar als invalskracht voor dit op mijn pad kwam,' vertelt ze. 'Ik heb nu twee jaar lang een eigen groep èn ik kan onderzoek doen naar iets waar de school wat aan heeft en waar actief iets mee wordt gedaan.' Sander en Marienke doken in de 21st Century Skills. Ze bedachten allebei een individuele onderzoeksvraag, die elkaar aanvullen. Na enquêtes onder collega's en leerlingen werd al snel een specifieke onderzoeksvraag duidelijk. Marienke: 'Ik heb het onderzoek gekoppeld aan wereldoriëntatie, gericht op creativiteit. Uit mijn vragenlijst bleek dat de kinderen niet goed zijn in het stellen van kritische vragen.' Een punt waar aan gewerkt moet worden. Sander bekeek, in navolging van Marienke, de opzoekvaardigheden van de kinderen. 'Hoe kunnen kinderen kritisch zoeken? Kunnen ze goede, betrouwbare online bronnen herkennen?' zegt hij. 'We laten
2
kinderen veel opzoeken op de computer, maar de manier waarop zij informatie zoeken en verwerken is nog onbekend bij ons op school.' Na het doen van gedegen literatuuronderzoek, ontwikkelde Marienke een 'vraagmachine': een soort stappenplan waar kritische vragen aan moeten voldoen. 'Elke vraag die gesteld werd, toetsten de kinderen zelf met het vragenmachientje.' Zowel Marienke als Sander moeten hun conclusies nog schrijven, maar beiden merkten een vooruitgang met de nulmetingen die ze deden vóór hun onderzoek. 'Al zakt het stellen van kritische vragen wel weer weg, nu we er niet meer zo nadrukkelijk mee bezig zijn,' voegt Marienke eraan toe. Het lerarenduo gaat zich nu focussen op het volgende trajectjaar. Dan worden de 21st Century Skills schoolbreed onder de loep genomen. Sander: 'Waar heeft het team en de directie behoefte aan? Op basis daarvan maken we een nieuw plan,
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
dat schoolbreed goed moet worden opgepakt. We zullen het hele team mee moeten krijgen, met ons als teacherleaders. We moeten ervoor zorgen dat de 21st Century Skills zichtbaar beter zijn en dat het geborgd is.'
Vierslagleren? SKO voert samen met KPZ het project Vierslagleren uit. Startende leerkrachten op de arbeidsmarkt vinden een baan en behalen hun master. Tegelijkertijd volgen ook ervaren leerkrachten een masteropleiding. De zittende leerkracht gaat twee dagen uit de klas voor de opleiding en het doen van onderzoek. Deze twee dagen neemt de startende leerkracht de klas over. Samen vormen ze een lerarenduo en werken ze aan de schoolontwikkeling. Vierslagleren is een 2-jarig traject.
'Het is pittig om weer in de schoolbanken te zitten,' zegt beginnend leerkracht Tinke Claassen van De Lispeltuut in Lelystad. Samen met ervaren docent Marleen Zwama vormt zij een lerarenduo. Ze hebben het opleidingstraject bijna afgerond. Tinke: 'Vierslagleren is een veeleisende master. Het vraagt veel van je, maar het is ontzettend leuk en uitdagend.'
W
ij zijn de pioniers: de eerste lichting van het Vierslagleren aan de KPZ,' vervolgt Tinke. 'Ik heb zelf op de KPZ gezeten en ik was toen al heel enthousiast. Ik wist waar ik aan
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:05
Pagina 3
Maar ook leuk en uitdagend’ begon, aan de KPZ zijn goede docenten verbonden en ze hebben een goede organisatie.' Tinke en Marleen richten zich op het educatief partnerschap, dat draait om ouders meer betrekken bij het leerproces van hun kinderen. 'In het Jenaplanonderwijs dat we hebben op De Lispeltuut, worden ouders al veel betrokken,' zegt Marleen. 'De overheid verwacht dit van scholen en educatief partnerschap is een speerpunt van SKO. Het is voor ons met name een ontwikkelpunt geworden, omdat we als schoolorganisatie de samenwerking met de ouder nòg meer willen versterken. Om zo als school en ouders samen het kind zo optimaal mogelijk te begeleiden in de leerontwikkeling van het kind.' Daarbij is het volgens haar een maatschappelijke ontwikkeling: 'Ouders wìllen meer weten en betrokken zijn.' In het eerste jaar deden de twee individueel actieonderzoek, waar nu op wordt voortgeborduurd. Tinke richtte
zich op de communicatie met de ouders. Marleen bracht in kaart waar de leerkrachten staan en hoe het educatieve partnerschap didactisch en pedagogisch beter kan. 'Nu zijn we bezig hoe we ouders meer in het leerproces kunnen betrekken,' zegt Marleen. 'Twee jaar is echter een te korte periode om echt iets neer te zetten. Na deze opleiding gaan we hiermee door, in het kader van het verduurzamen van innovatie.' 'Het mooie aan Vierslagleren is dat het onderzoek vanuit de schoolorganisatie start. 'Bottum up' in plaats van 'top down', zegt Marleen. Het is een erg 'rijke' opleiding, gaat ze verder. 'Op de Pabo heb ik wel onderzoek gedaan, maar niet zo groot en uitgebreid als nu. Nu leer ik veel vaardigheden hoe ik wetenschappelijk en goed onderbouwd onderzoek kan doen. Dat is vooral voor mezelf een meerwaarde. En voor de school is het handig de opleiding daaraan is gekoppeld: we kunnen het meteen toepassen.'
'We hebben echt gekeken naar wat er nodig is binnen onze school,' zegt Tinke. 'We zijn heel diepgravend bezig.' Na het doen van een contextanalyse en het opdoen van generieke kennis vanuit de literatuur, is het nu zaak om de data te analyseren, discussies aan te zwengelen en aanbevelingen te schrijven. 'We zitten middenin de afrondingsfase.' 'Het proces is heel mooi geweest,' gaat Tinke verder. 'Collega's die nieuwe inzichten hebben gekregen, positieve reacties van ouders. Ik kan nog niets zeggen over de uitkomsten van het onderzoek, maar er is al heel veel gebeurd binnen school. Er is een soort vacaturebank ontstaan, voor ouders die willen helpen op school. We hebben kijkmomenten ingericht en er wordt binnen het team veel over gepraat - het leeft.' Eind juni krijgen Marleen en Tinke hun diploma, dan mogen ze zich Master of Education noemen.
De deelnemers vinden Vierslagleren een leuke en intensieve opleiding, maar op een school komt er meer bij kijken dan slechts twee leerkrachten afvaardigen. Tinke: 'Het vraagt een grote inzet van de directie en het team. Vierslagleren werkt namelijk het best als het uit het team komt: je moet het samen dragen. Dat vraagt veel tijd en energie. Niet alleen van de deelnemers, maar van het hele team. Dat is iets waar scholen goed over na moeten denken: het levert veel op, maar het vraagt ook veel commitment. Wij zijn de kartrekkers, maar wij zijn het niet alleen die het onderzoek doen.'
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
3
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
DE
28-04-2015
ONTWERPERS
15:57
Pagina 4
Leerarrangementen stromen over van aanstekelijk enthousiasme Leerkrachten bedenken zelf onderwijsmethoden
Wat gebeurt er wanneer je als leerkracht een stapje terug doet? Je niet als docent, maar als coach voor de klas staat? Een tiental leerkrachten volgt dit jaar de Akke en Demi-opleiding tot i-coach van 21st Century Skills op het bestuurskantoor van SKO in Lelystad. Als i-coach kunnen leerkrachten ICT-onderwijsinnovaties verdiepen en in de school brengen. Tijdens de derde bijeenkomst vertellen de leerkrachten wat ze hebben gedaan, hoe de kinderen het hebben ervaren en waar ze tegenaan zijn gelopen.
4
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
Een videogame, een website, een digitaal prentenboek en een watermuseum. Zomaar een paar voorbeelden van de leerarrangementen die de i-coaches-in-opleiding hebben bedacht. Tijdens de derde bijeenkomst op het kantoor van SKO in Lelystad vertellen ze vol enthousiasme over de leerarrangementen die ze hebben bedacht èn uitgevoerd. Marije Lensink: 'Wauw, wat is het onderwijs toch cool!'
Complete chaos
W
at begon als een onderdeel om een jongen met een licht autistisch spectrum te betrekken bij de paasmusical, is nu een bloeiende site van de tussenbouwgroep van juf Nicole Buist van De Klimboom in Dronten. Ze
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
vertelde de klas dat ze een site had aangemaakt. Speciaal voor de kinderen. 'Er heerste complete chaos. Maar al snel stond een coördinator op, er werden groepen gevormd en er werden onderwerpen bedacht die erop moesten komen,' vertelt Nicole. 'Per maand is er een groepje die de site bijhoudt. Dat noemen ze een redactie, dus ze hebben regelmatig een redactievergadering.' Wat er op de site moet komen te staan, laat Nicole helemaal vrij. 'Ze hebben nu een pagina met moppen, een met gedichten en een met de “making of” van de paasmusical.' De kinderen zijn er de hele dag door mee bezig. Een bezoek aan de bibliotheek krijgt al snel een redactioneel stuk, met foto's en een diepgravend interview met de bibliothecaresse. 'Het doel van de site is dat de kinderen leren samenwerken. Samen oplossingen zoeken voor problemen, leren overleggen en compromissen sluiten met elkaar. Mijn eigen doelen zijn onder meer: hoe stel ik de juiste vragen, hoe enthousiasmeer ik ze? Je bent al gauw geneigd om met een oplossing te komen, in plaats van te zeggen “hoe denk jij dat het moet?”'
16:07
Pagina 5
Nieuw onderwijstijdperk 'Ik hou van vernieuwen, van nieuwe ideeën. Kennis is belangrijk, maar in deze tijd niet zaligmakend meer. Het is leuk om bij de ontwikkeling naar een nieuw onderwijstijdperk betrokken te zijn,' zegt Marije Lensink van De Goede Herder in Almere. Ze zette de opdracht - maak een digitale reisgids over bezienswaardigheden uit de Tweede Wereldoorlog - op Padlet. Groepjes kinderen kunnen daarin zelf zien waar ze mee bezig zijn. Vervolgens gingen de kinderen aan de slag met het zoeken naar informatie en geschikte locaties. 'Het is moeilijk. Ik moet regelmatig op mijn tong bijten om ze niet te helpen, om niets voor te zeggen,' lacht Marije. Met collega-i-coach Ilse vertelde Marije over haar ervaringen tijdens een teamvergadering en tijdens een studiedag over haar bevindingen. 'Nu maken alle leerkrachten van de school een leerarrangement voor hun leerlingen. Ik ben er trots op dat we dat in zo'n korte tijd hebben gerealiseerd.'
Pirouette werken samen aan een opdracht. En dat is best bijzonder, want Saskia staat voor de kleuters en Janique geeft les aan kinderen van groep 5 en 6. De kinderen maken een digitaal prentenboek in groepjes van zes. En dat pakt verrassend goed uit. 'De verschillen zijn leuk om te zien. De kinderen van groep 5 en 6 zijn zorgzaam en echte leiders,' vertelt Janique. 'De doerakken zijn nu de lieverdjes. En ook de kinderen die niets met taal hebben bloeien op.' Na afloop worden de prentenboeken aan elkaar gepresenteerd en worden ze op de schoolsite gepubliceerd.
Opbloeien De leerlingen van juffen Saskia Mohamed en Janique van der Heyde van De
De juffen demonstreerden het idee voor het prentenboek, waarna het de beurt was van de leerlingen. De grote kinderen
stelden vragen aan de kleuters en werkten de ideeën uit. Saskia: 'De kleuters vinden het heel bijzonder om hun eigen dingen terug te horen.' Het leerarrangement loopt nu al een tijdje, maar de juffen merken dat het enthousiasme ervoor niet afneemt: elk vrij minuutje wordt besteed aan het prentenboek. 'Het enthousiasme van de kinderen wordt opgemerkt door collega's, die vragen waar we mee bezig zijn. De directie is ook enthousiast en we delen het met de ouders. Je voelt dat er iets gebeurt. Ik hoop dat andere leerkrachten dit ook oppakken.' (link naar prentenboek) http://www.jil.st/PYYBk9
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
5
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:10
Pagina 6
De Pirouette in Almere wacht bewust met het ondernemen van actie DE
ONTWERPERS
Professionele leergemeenschap legt oorzaken problemen bloot
Als leerkracht ervaren dat er steeds meer kinderen in de groep zitten, die gedragsmatig wat extra´s vragen en dan toch niet gelijk overgaan tot het beschrijven van een aanpak. Dat gebeurt op De Pirouette in Almere. Bewust. In plaats van meteen actie te ondernemen, is een groep leerkrachten bezig met een professionele leergemeenschap (PLG). Het doel: helder krijgen wat de problemen zijn en de oorzaken van de problemen blootleggen.
6
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:12
Pagina 7
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
Sergio: 'Het is niet erg om acties vooruit te schuiven'
L
eerlingen die door de gang hollen. Een kind dat wel zes keer moet plassen tijdens de rekenles. Jongens die maar niet stil kunnen zitten op hun stoel en meiden die in schelden uitbarsten tegen de juf of de meester. De Pirouette merkt de laatste jaren een verandering op bij de leerlingen, er komen steeds meer kinderen met specifieke ondersteuningsbehoeften. Niet alleen op cognitief gebied, maar ook met betrekking tot licht gedragsmatige aspecten en op het gebied van de werkhouding. 'We horen dit ook van scholen om ons heen,' vertelt directeur Sergio van Dijk. 'De sociale klasse in de wijk verandert ten opzichte van vijftien jaar geleden. De kinderen krijgen iets minder bagage mee.' De leerkrachten hebben hierdoor meer te maken met licht gedragsmatige problemen. 'Dit vraagt steeds meer van de talenten van onze leerkrachten en van de structuur van onze school.'
benadering van het probleem gekozen. Een groep leerkrachten is, samen met onderzoeker Loes van Wessem van Windesheim in Zwolle, begonnen met de PLG. Hierbij wordt gebruik gemaakt van literatuur, reflectie en praktijkonderzoek. Het eerste half jaar is in kaart gebracht wat de onderwijzers nou precies verstaan onder licht gedragsmatige problematiek. 'We hebben een nulmeting gedaan,' vertelt intern begeleider Patricia Delemarre. Ze vertelt dat de eerste resultaten laten zien dat volgens de docenten 80 procent van de leerlingen goed functioneert. 15 procent vertoont licht problematisch gedrag en slechts 5 procent is zwaar problematisch. Patricia: 'Toch is het in de beleving zwaarder. Maar ligt dat aan de groepsdynamiek of komt dat door individuele kinderen?' EĂŠn van de manieren om daar achter te komen, is om de resultaten naast de literatuur te leggen.
wat er aan de hand is op de werkvloer. Daar doe je het ten slotte voor.' De leerkrachten in de PLG willen niet meteen met een actieplan komen. Sergio: 'Acties mogen vooruit worden geschoven. Soms kan een gesprek zonder actie ook morgen al wat opleveren. Je reflecteert en neemt het mee in toekomstige situaties.' Het is de bedoeling dat eind dit schooljaar interventies worden opgesteld, zodat de school die volgend jaar kan vormgeven. Dan kunnen collega's worden begeleid en kan desgewenst een nieuwe methodiek worden gezocht. Sergio: 'Voor onze school is het juist mooi om de PLG naast de actieteams te laten bestaan. De actieteams voor het snelle, praktische werk. Dat past ook bij leerkrachten. In de PLG kunnen we dan de tijd nemen voor verdieping en onderbouwing. Als we die aan elkaar kunnen koppelen, wordt de school systematisch beter.'
Valkuilen Aanpakken De Pirouette werkt al een paar jaar met actieteams. Enthousiaste onderwijzers die van aanpakken weten. Daarnaast heeft de school dit jaar voor een andere
Onderzoeker Loes staat de PLG vier tot vijf keer bij dit schooljaar. Ze denkt mee en begeleidt het proces. Ze is enthousiast over de aanpak op De Pirouette. 'Jullie trappen niet in de valkuilen,' zegt ze. 'Jullie blijven vragen stellen en blijven kijken naar
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
7
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:13
Pagina 8
Opleiding Veranderkunde biedt inzichten in het sturen van veranderingen DE
ONTWERPERS
Schoolleider Gonny Moerkens:
'Je kunt niet stil staan in het onderwijs' 'In school ben je voortdurend bezig met verandering. Je moet in beweging blijven: je kunt niet stil staan in het onderwijs.' Voor schoolleider Gonny Moerkens van De Wingerd in Biddinghuizen zijn veranderingen erg belangrijk. Om daar goed leiding aan te geven, volgt ze de cursus Veranderkunde van de Almeerse Schoolleiders Academie (ASA). 'De puntjes worden weer op de 'i' gezet.'
S
inds januari hebben we tablets en iPads op school. We hebben een icoach en we zijn bezig met leerarrangementen,' vertelt Gonny. 'Dat zijn hele veranderingen binnen de school. Op ICT-gebied moeten we er bijvoorbeeld voor zorgen dat het gebruik van de tablets meerwaarde heeft, de technologie moet ten dienste staan van het onderwijs. En met de leerarrangementen wordt een heel andere manier van lesgeven geïntroduceerd: leren door te doen.' Zodra Gonny de veranderingen opsomt, valt op dat er veel aan het gebeuren is op De Wingerd. Gonny weet uit ervaring dat
8
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
die veranderingen niet allemaal in één keer kunnen worden doorgevoerd. Het gebeurt stapsgewijs. 'Je moet mensen de ruimte geven om nieuwe dingen uit te proberen, om te kunnen oefenen en om hen in hun eigen tempo aan de veranderingen te laten wennen.' Maar hoe zorgt een schoolleider er nu voor dat het team meegaat in de veranderingen, in dezelfde richting als de schoolleider wil? 'Je kunt wel zeggen: dit gaan we doen. Maar zo werkt het niet,' lacht Gonny. 'De basis van verandering is draagvlak. Ik merk door de cursus steeds meer dat veranderen iets is dat je sàmen
'Je moet mensen de ruimte geven'
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:16
Pagina 9
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
'De basis van verandering is draagvlak'
doet. Ik geef dan wel leiding, maar het moet vanuit het hele team komen.' De cursus Veranderkunde duurt een schooljaar. Het bestaat uit zeven bijeenkomsten, een intervisie en individuele gesprekken. 'Ik heb niet heel veel nieuwe dingen geleerd,' geeft Gonny toe. Toch raadt ze deze cursus aan elke schoolleider van de SKO aan. 'De puntjes worden weer op de 'i' gezet. Je wordt er sterker van, je komt goed tot de kern. Het is gespitst op veranderingen: hoe krijg je je collega's in beweging?' 'De cursus werkt voornamelijk vanuit je eigen persoonlijkheid. Het is ontzettend reflecteren: wat doet een gesprek met je? Waar sta je in een gesprek en wat doet een antwoord met je? Weet wat je wilt, creĂŤer draagvlak en treedt daadkrachtig op. En ik weet nu dat als iets soms mis gaat, of wanneer iets anders gaat dan ik in gedachten had, het niet verkeerd is om terug te kijken.'
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
9
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:18
Pagina 10
Chantal en Marjolijn worden klaargestoomd voor het directeurschap DE
ONTWERPERS
Marjolijn: 'Zó wil ik het op mijn school'
Chantal Ammar el Ghoul van de Goede Herder in Almere en Marjolijn de Boed van De Klimboom in Dronten mogen zich binnenkort officieel directeur noemen. In september ronden ze de intensieve opleiding Leidinggeven II af. 'Het wordt nu steeds duidelijker hoe ik het zelf zou willen op een school,' zegt Marjolijn. 'Het lijkt mij leuk om zelf met een team een visie te bedenken voor een school en volgens die visie te werken.'
‘Een andere kijk op het onderwijs' Chantal (links) en Marjolijn ontwikkelen een eigen visie over de vormgeving van het onderwijs op 'hun' school.
10
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:21
Pagina 11
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
'Ik ben blij dat ik deze kans heb aangegrepen'
D
e twee-jarige opleiding Leidinggeven van Akke en Demi stoomt medewerkers van SKO klaar voor het directeurschap. In het schooljaar 2013 stonden ruim twintig leerkrachten, ib'ers en adjunct-directeuren te popelen om directeur te worden. Toch zijn slechts zes deelnemers doorgegaan met het tweede jaar. 'Het eerste jaar was ontzettend zwaar,' beaamt Chantal. 'Ik moest bijvoorbeeld erg schakelen tussen de dagen dat ik voor de klas stond, mijn dagen als plaatsvervangend directeur en mijn studiedag. Maar het is een mooie kans, ik ben blij dat ik die met beide handen heb aangegrepen.'
Door haar functie als plaatsvervangend directeur kan Chantal haar opgedane kennis meteen in de praktijk toepassen. Zowel in school als tijdens directieberaden en overlegmomenten met teams in de wijken. 'Dat is heel prettig.' Het tweede jaar is volgens haar een stuk makkelijker en beter te overzien. 'Ik krijg een soort helikopterview: het begint te landen, ik voorzie meer dingen en bekijk het ook van een andere kant.' Chantal en Marjolijn merken dat ze nu sterker een eigen visie ontwikkelen over hoe zij het onderwijs zien en vorm zouden willen geven op een eigen school. 'Je wordt gevormd door de bijeenkomsten, opdrachten, onderzoek en de communicatie-tweedaagse,' zegt Marjolijn, intern begeleider op De Klimboom. 'Alles zorgt ervoor dat je steeds duidelijker in beeld hebt hoe je het zelf zou willen hebben.' Er verandert veel in het onderwijs; leerarrangementen, 21st century skills, ouders die een steeds belangrijker rol spelen. Chantal: 'Het zijn compleet nieuwe uitdagingen. Ik merk dat ik daar zelf anders mee om zou gaan dan hoe het nu op mijn huidige school gaat.' 'We zitten nog wel op de goede plek, hoor,' voegt Marjolijn toe. 'Maar er worden wel punten in het
onderwijs zichtbaar waar je zelf een andere kijk op hebt. Dat zijn mooie ontwikkelingen.' De Klimboom is een Jenaplanschool. Marjolijn: 'Ik zie zoveel goede punten. Als ik straks schoolleider ben, zou ik graag een Jenaplanschool willen of in elk geval veel dingen uit het Jenaplanonderwijs terug laten komen.' Chantal zit al redelijk gebakken als plaatsvervangend directeur op de Goede Herder. 'We moeten gaan nadenken hoe we het in gaan vullen. Mijn directeur geeft me de tijd en de ruimte om dit te kunnen ontwikkelen.'
Marjolijn de Boed van De Klimboom in Dronten en Chantal Ammar el Ghoul van de Goede Herder in Almere zijn twee van de zes overgebleven deelnemers aan de Akke en Demi-opleiding Leidinggeven II. Belangrijk voor deelname aan deze opleiding, is dat de aspirant schoolleiders voldoende tijd en ruimte krijgen van de school, menen Chantal en Marjolijn. Maar daar staat dan ook wel iets tegenover: onderdeel van de opleiding is namelijk het doen van een gedegen onderzoek binnen de school, dat breed gedragen moet worden door het team. Marjolijn: 'Zo heeft de school er uiteindelijk ook baat bij.'
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
11
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:23
Pagina 12
Intern begeleiders beter equiperen om de leerkracht te ondersteunen DE
ONTWERPERS
Linda-Karin: 'Het dòet ertoe dat intern begeleiders er zijn' Intern begeleiders (IB'ers) enthousiast maken en goed uitrusten voor hun vak, dat is wat adviseur onderwijs Linda-Karin Hoekstra voor ogen heeft. Daarom werkte ze met plezier mee aan de ontwikkeling van het traject voor de opleiding Professionalisering Intern Begeleider, samen met Windesheim, de Almeerse Scholen Groep (ASG) en Prisma. 'Ik wil dat IB'ers bewust worden van hun kunnen: het dòet ertoe dat zij dit werk doen, het doet ertoe dat zij er zijn.'
D
e afgelopen jaren is de rol van de IB'er drastisch veranderd. Voorheen zorgden de IB'ers voor de kinderen waar het niet goed mee ging op school. Onder meer door de overgang naar het bieden van passend onderwijs, is een heel andere invulling aan het vak IB'er gegeven. 'In plaats van zorg dragen voor de leerlingen, zetten de begeleiders zich meer in op goede ontwikkelingen binnen de school. Het is meer preventief,' legt LindaKarin uit. 'Dat vraagt heel andere vaardigheden, van zowel de leerkrachten als de IB'ers.'
Taak voor IB'ers Om de IB'ers goed uit te rusten voor de toekomst is Linda-Karin projectleider geworden voor het SKO-bestuur, om de opleiding Professionalisering Intern Begeleider helpen neer te zetten. De opleiding is een pilot. De opleiding vloeit voort uit een onderzoek van de gemeente Almere naar het onderwijs. 'Almere heeft veel geïnvesteerd in leerkrachten, zij zijn volgens de gemeente een grote factor in het succes van de leerlingen,' zegt LindaKarin. 'In Almere, maar ook landelijk, blijken veel leerkrachten te worstelen met complexe leerkrachtvaardigheden.' Die vaardigheden hebben onderwijzers nodig om te kunnen differentiëren in de
12
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
les, zodat ze hun lessen kunnen afstemmen op de onderwijsbehoefte. 'Hier is een taak weggelegd voor IB'ers, zij kunnen leerkrachten bij die moeilijkheden adviseren en ondersteunen,' meent LindaKarin. 'Maar veel IB'ers zijn daarvoor nog niet goed uitgerust.'
Meeliften Linda-Karing ging ze vóór de start van de opleiding om tafel met de projectleider van Hogeschool Windesheim, Prisma en ASG. Van de gemeente Almere kreeg het traject subsidie, maar de SKO mocht ook met een eigen bijdrage intern begeleiders van scholen buiten Almere mee laten doen aan de opleiding. In het veelomvattende
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:27
Pagina 13
traject komen veel competenties aan bod. Linda-Karin zorgde er mede voor dat IB'ers niet perse het hele traject hoefden te volgen, maar op losse onderdelen konden meeliften met de professionalisering.
Sneltreinvaart 'We zijn nu ruim een jaar onderweg. Er komen goede punten, maar ook minder goede punten aan het licht,' vertelt LindaKarin. Zo zijn de deelnemers volgens haar blij met de inhoud van de vakgebieden: ze leren hun eigen valkuilen herkennen, zien in dat vakinhoudelijke kennis een meerwaarde is en vergroten hun bewustzijn. 'Er worden veel nieuwe dingen geleerd en gezien. Het afstemmen op niveau had echter beter gekund en ook de opdrachten die de docenten gaven, hadden beter op elkaar kunnen worden afgestemd,' lacht ze. 'Dat is waarschijnlijk gekomen door de vaart die de uitvoering van het traject had, in verband met de subsidieverstrekking.' Op 17 juni ronden de IB'ers hun professionalisering af. Dan presenteren de projectleiders ook hun bevindingen en wordt duidelijk of het traject een vervolg krijgt.
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
13
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:32
Pagina 14
Akke en Demi maken 'echt' deel uit van SKO DE
Joost de Bruin: 'Iedereen kent de academie'
ONTWERPERS
Akke en Demi worden groot. De academie van SKO staat goed en loopt lekker. Dat zegt kartrekker Joost de Bruin van De Droomspiegel in Almere. 'Het is niet meer 'een project', het is echt een onderdeel van SKO. Iedereen kent de academie nu wel.'
E
en lerarenreis naar Kenia in het kader van Teachers for Teachers, een Hoogbegaafdentraject, begrijpend lezen, 21st century skills… Zomaar een greep uit het brede cursusaanbod van Akke en Demi. Het aanbod wordt ieder jaar zorgvuldig samengesteld, met de input van directeuren. 'Daardoor merk ik dat het aanbod erg goed valt,' zegt Joost. Dit jaar deden er alleen al 373 deelnemers mee aan Domein 4 - Professionalisering en Theorie Leerplaats. 'De capaciteit van SKO, met zes domeinen, zoals Academie Grenzeloos, is erg breed. Dat is uniek, dat hoor ik overal om me heen.'
14
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
Hot items
‘Het is echt een onderdeel van SKO’
De academie speelt volgens Joost goed in op 'hot items' binnen de onderwijswereld. Dit schooljaar was er onder meer het hoogbegaafdentraject, om hoogbegaafde kinderen het onderwijs te kunnen bieden dat ze nodig hebben. Ook konden leerkrachten deelnemen aan een cursus over gedrag. Joost: 'Die cursus gaat over 'moeilijke groepen'. Hier wordt geleerd dat moeilijke groepen niet bestaan, door een meer positieve houding van de leerkracht. Een erg interessante cursus die we volgend jaar ook weer aanbieden.' In mei staat een studiereis naar Finland op het programma en er vinden regelmatig broedplaatssessies plaats.
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:36
Pagina 15
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
Het aanbod wordt ieder jaar zorgvuldig samengesteld, met de input van directeuren.
Nieuw programma Joost is al druk in de weer om het programma van volgend jaar vorm te geven. Het Hoogbegaafdentraject krijgt een tweede ronde en ook de 21st century skills met de leerarrangementen en het werken in de cloud komt weer op het programma te staan. Een training
Parnassys, begrijpend lezen en rekenmethodes staan ook op de lijst. Joost: 'Bring your own device is nieuw, dat gaat over het implementeren van telefoons en tablets in het onderwijs.' Inschrijven gebeurt intern en online via de sharepoint-omgeving.
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
15
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:39
Pagina 16
'We zijn hier niet voor niets' DE
ONTWERPERS
Ken ie? JA 'Als 'onderwijsfetisjist' ben je altijd geïnteresseerd hoe jouw collega's onderwijs vorm geven. Loop je niet even binnen bij jouw collega om te vragen hoe hij/zij 'dit' of 'dat' aanpakt? Gluur je niet even een klaslokaal binnen als je toevallig in een school bent voor één of andere bijeenkomst of training? Wie wil er niet kijken op een andere school? Juist!
Reinouw Kingma van De Droomspiegel en Marjolein Schölvink van Dominicus Salvio namen een kijkje in de keuken van een Keniaanse basisschool. In het domein Grenzeloos van Akke & Demi namen ze deel aan de studiereis van Teachers 4 Teachers (T4T).
16
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
D
aar kregen Marjolein en ik, Reinouw, de kans voor. Wij mochten namens SKO deelnemen aan de studiereis van Teachers 4 Teachers (T4T) naar Kenia. Met een koffer vol materialen en een lege rugzak om gevuld te worden met ervaringen, vertrokken wij richting Kwale County. T4T richt zich op het ontwikkelen van een zelfstandige organisatie in Kenia die zich verantwoordelijk weet en voelt voor het verbeteren van het onderwijs. Keniaanse headteachers worden getraind, zodat zij als coach de uitvoering van het project overnemen.
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:43
Pagina 17
Als leerkracht kwamen wij om onze Keniaanse collega's te inspireren en hen in te laten zien dat kinderen vooral leren van en met elkaar (leerpiramide van Bales). In twee- of drietallen verzorgden wij gedurende twee dagen workshops met als thema het activeren van kinderen door het inzetten van coÜperatieve werkvormen. Na deze twee dagen bezochten we hen in de klas en voerden feedbackgesprekken. Ook verzorgden zij een teamvergadering waarin zij opgedane kennis tijdens de workshops deelden met hun collega's: 'Zegt het voort, zegt het voort‌' 'Meet, connect, learn.' Dit zijn de woorden die steeds centraal stonden tijdens onze reis. Mensen ontmoeten, verbinding maken en leren van elkaar.
Het voor- en nazeggen viert hoogtij in Kenia
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
17
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
DE
28-04-2015
Pagina 18
ONTWERPERS
De verbondenheid was meteen voelbaar.
18
16:46
De verschillen tussen het onderwijs in Kenia en Nederland zijn immens. De hand niet omdraaien voor een klas van negentig leerlingen (denk even aan het nakijkwerk in Afrikaans tempo ;-)). Op luxe scholen zitten de kinderen in schoolbanken (vul maar in hoe het op de meeste andere scholen is). Rust en stilte op een school van zeker duizend leerlingen. Old fashioned opstaan wanneer een meerdere binnenkomt, jawel,
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
netjes de handen op de rug en in koor: 'Welcome teacher'. Voor de wat oudere lezers, het welbekende voor- en nazeggen viert hoogtij in Kenia. Vergaderingen om 10.00 uur 's ochtends, alle leerkrachten komen bij elkaar en wijzen één leerling per klas aan die toezicht houdt. Het kan gewoon en… Het 'werkt'.
De verbondenheid was meteen voelbaar. Goed onderwijs vind je op scholen waar mensen met hart en ziel onderwijs geven en alles op alles zetten om te investeren in de ontwikkeling van jongeren.
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
'Die kaaskoppen die komen vertellen hoe het moet'
16:49
Pagina 19
Niets hebben en toch is alles mogelijk. Dat lieten de leerkrachten ons zien tijdens de klassenbezoeken. Het verwonderde ons om te zien wat zij oppakten na twee dagen met hen te hebben gewerkt, gepraat en geĂŤxperimenteerd. Vanaf dat moment voelden we ons niet meer 'die kaaskoppen die even komen vertellen
hoe het moet'. We wisten: 'We zijn hier niet voor niets'. De Kenianen hebben ons verrast, verwarmd en een onbeschrijfelijk ervaring meegegeven. Voor ons was dit een eenmalige kans, mogelijk gemaakt door SKO. T4T T4T zet dit door, met als doel
dit project in de toekomst over te dragen aan de Kenianen van Kwale County en zo verder te trekken. Wij waren een druppeltje in de welbekende olievlek‌ Nooit gedacht dat olie zou smaken naar meer.
Reinouw
Marjolein en ik hadden met liefde de hele personeelskrant met ervaringen en anekdotes gevuld. Echter, dat is niet mogelijk. Zal je toch volgend jaar zelf een motivatiebrief moeten sturen naar team Grenzeloos om dit ook te kunnen ervaren! Doen! Ken ie? JA!
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2015
19
SKO Personeelskrant Persoonlijk 2015
28-04-2015
16:51
Pagina 20
Scholengroep Katholiek Onderwijs Flevoland en Veluwe Meentweg 14, 8224 BP Lelystad T (0320) 225 040 www.skofv.nl