SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 1
SKO Personeelskrant Nummer 5 | 2019
Voorwoord
Niet aanmodderen, maar innoveren en fundamenteel verbeteren.
D
e crisis van het lerarentekort laat zien hoe kwetsbaar het primair onderwijs is. Maar het laat ook zien hoe noodzakelijk goede leraren zijn. De kwetsbaarheid van het onderwijs is tegelijk ook onze achilleshiel. Ook SKO neemt veel initiatieven om het lerarentekort tegen te gaan. We hebben een Talentenprogramma, we nemen zijinstromers in dienst, we investeren veel in het opleiden van medewerkers en willen ook een aantrekkelijk werkgever zijn voor het 'zittende' personeel.
Gelijktijdig doen we nog weinig om de kwetsbaarheid tegen te gaan. Misschien hebben we nog weinig beelden bij de mogelijkheden ?
LEESTIP VOOR DE VAKANTIE Op de schouders van reuzen - Paul A. Kirschner -
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
De innovaties moeten bijdragen aan het ontwerpen van toekomstbewust onderwijs. In deze personeelskrant maken we kennis met mooie voorbeelden, die bijdragen aan goed onderwijs. Goed en mooi onderwijs dragen bij aan toekomstbewust onderwijs en maken ons onderwijssysteem minder kwetsbaar. De voorbeelden in deze krant laten ook zien, dat daarvoor gepassioneerde en professionele leerkrachten nodig zijn. We kunnen vol trots zeggen dat de SKO veel van deze leerkrachten heeft. In deze personeelskrant kun je nader met enkelen van hen - en hun projecten - kennismaken.
Of hebben we zoveel 'geloof' in het huidige systeem, dat we nieuwe oplossingen niet willen onderzoeken ?
We hopen dat de voorbeelden je inspireren, maar nu eerst lekker vakantie.
Voor SKO is innoveren ĂŠĂŠn van de pijlers in het nieuwe strategisch beleidsplan (naast onderwijs van uitstekende kwaliteit en voldoende professionele leerkrachten).
Maaike Huisman Koen Oosterbaan College van Bestuur
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 2
Vernieuwing stimuleren en bewaken
‘Een innovatiecoach is een kwaliteitsinjectie voor de school’
I
nnovatie staat hoog in het vaandel bij SKO. Dat blijkt onder meer uit de netwerkbijeenkomsten die door de stichting worden geïnitieerd, waar innovatiecoaches onder leiding van professionals bijeen komen, brainstormen en ervaringen delen. En de stichting faciliteert innovatiecoaches op een groot deel van haar scholen. ‘Vanuit het bestuur krijgt de school geld om echt aan de slag te gaan met innovaties,’ zegt Ernst.
‘Met een innovatiecoach binnen je school, word je je bewuster van nieuwe kennis,’ zegt Ernst Meijer van De Klimboom in Dronten. ‘Als innovatiecoach ben je aanjager, je stelt vragen; je zorgt ervoor dat het niet inkakt.’ SKO ondersteunt en faciliteert de verschillende innovatiecoaches op haar scholen. De slogan ‘Ontwerpers van onderwijs’ wordt echt nageleefd, vindt Ernst: ‘Ik kan me geen andere stichting bedenken die vernieuwing zo ondersteunt.’
2
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
Een innovatiecoach kan vernieuwing op verschillende manieren in gang zetten of ondersteunen. Zo is Ernst Meijer op de Klimboom in Dronten vooral bezig met fysieke veranderingen in de school, zoals het creëren van een flexwerk-lokaal. ‘Dat was een wens uit de bovenbouw,’ vertelt hij. In maart werd het flexwerk-lokaal in gebruik genomen door de leerlingen. Het klaslokaal wijkt af van standaard-lokalen, doordat er minder werkplekken dan kinderen zijn. ‘We hebben de vaste indeling van een lokaal helemaal losgelaten en gekeken naar wat de kinderen en de leerkracht nou echt willen.’ De Klimboom is een Jenaplanschool, dus werd gekozen voor een vaste kring. Maar zonder een vast digibord. Ernst: ’Het digibord is verrijdbaar én het kan worden gekanteld tot
een tafel. Daardoor kunnen de kinderen op een andere manier en op een andere plek instructie krijgen.’
De gang hoort bij de klas In het lokaal staan verder wat sta-tafels, een aantal banken en een grote tafel met vier zitplaatsen. ‘Het bureau voor de leraar is er ook niet meer. Het lokaal is niet statisch.’ In een grote kast zitten alle laatjes van de kinderen. ’s Ochtends pakken ze hun laatje uit de kast en zoeken dan een zelf een plekje, waar ze aan het werk gaan. ‘We hebben 24 leerlingen en 14 plekken in de klas, dus de gang is een onderdeel van het klaslokaal geworden.’ ‘De kinderen vinden het geweldig en gaan zelfstandig aan het werk,’ vervolgt Ernst. ‘Natuurlijk zijn er wel instructiemomenten. Dan hobbelen een paar leerlingen naar de kring en als ze klaar zijn, gaan ze weer aan het werk.’ Zijn taak als innovatiecoach bestaat nu uit monitoren of het goed gaat en of het flexwerk-lokaal werkt zoals het is bedacht. ‘En ik kijk hoe we ook een bestaand lokaal kunnen ombouwen tot flexwerk-lokaal.’
Stip op de horizon Andere innovatiecoaches zetten in op
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 3
vernieuwing binnen het team, zoals Paulien Middag op Dominicus Savio in Harderwijk. ‘Zij laat ons nadenken over wat we gaan doen, zorgt voor draagvlak en bewaakt het proces,’ zegt bovenbouwcoördinator Kyanne Schuurman. ‘Ze neemt ons als team mee. Paulien is erg goed in het analyseren van gegevens: wat hebben we gedaan en wat is een logisch vervolg? Daarmee zet ze een duidelijke stip op de horizon, een stip die wij met z’n allen willen halen. Als team hebben we niet het gevoel dat ons iets wordt opgedragen, want we bepalen het zelf.’ Paulien is vijf jaar geleden begonnen met de opleiding tot innovatiecoach, nadat ze eigenlijk altijd al de rol van vernieuwer speelde binnen haar school. ‘Deze cursus geeft haar eye-openers en tools waardoor ze
INNOVATIE +INSPIRATIE
het op de juiste manier kan doen, maar het valt ons als team niet op. Het sluit gewoon goed aan bij wat ze altijd al doet.’
inspirerend. Ze maakt dat je zin hebt om dóór te ontwikkelen en niet stil te blijven staan.’
De stip op de horizon voor Dominicus Savio 2025 bestaat uit het vergroten van de betrokkenheid van de leerlingen en vakoverstijgend onderwijs. ‘Daar zijn we met z’n allen heel duidelijk in, blijkt uit de gegevens van Paulien,’ zegt Kyanne. ‘We zitten met z’n allen op dezelfde lijn, dus we kunnen samen verder. Dan is het ook voor niemand raar als we aan de slag gaan met het onderzoeken hoe we vakoverstijgend kunnen gaan werken. Je weet waar je heen wilt.’
Innovatiecoach Menno Bruijn van basisschool Wolderweide in Harderwijk is blij met de ondersteunende en faciliterende rol die SKO op zich heeft genomen. ‘Innovatiecoach in de school was geen afgebakend begrip. In de bijeenkomsten is het beeld duidelijker gegeven, waardoor ik nu weet wat het precies inhoudt en wat ik kan vragen van mijn collega’s. Ik heb sterk het gevoel dat de stichting en mijn directeur de coaches steunt daarin, dat vind ik heel prettig.’
De grote kracht van Paulien is dat ze precies doet wat er bij het team en de school past, meent Kyanne: ‘Paulien is ongelooflijk
Het heeft er onder meer toe geleid dat er een duidelijke omschrijving is gekomen, waardoor Menno een andere functie binnen de school
SKO ondersteunt
Sara (10): ‘Ik werk nu beter dan eerst.’ ‘Het is een goede verandering, ik werk nu beter dan eerst.’ Sara uit groep 7 van De Klimboom in Dronten is er duidelijk over: de flexwerkplekken in de bovenbouw zijn een aanwinst. ‘Je gaat sneller naast andere kinderen zitten,’ zegt zesdegroeper Maidy. En hun klasgenoot Julia uit groep 8 vult aan: ‘Je leert ook meer met andere mensen omgaan.’ De drie meiden zitten naast elkaar op een grote, leren bank middenin de hal van de bovenbouw. Ertegenover staat precies zo’n bank. Tussen de banken staat een grote, houten boom met planten en een aantal dieren eromheen, zoals een schildpad, een leguaan en goudvissen. Achter een van de banken staat het skelet van een tuinhuis, met krukken en hoge tafels en tegen de wanden staan wat tafelgroepjes, met gezellig lampen erboven. Er is bovendien een flink aantal tafels met afscheidingswanden en een spelletjeskast. En overal zijn leerlingen aan het werk. ‘De juffen en meesters hebben de flexwerkplekken bedacht. Daarvoor is een klaslokaal helemaal veranderd,’ vertelt Julia, terwijl ze naar een deur wijst. ‘Als het een succes zou zijn, dan volgden de andere klassen.’ De pilot pakte goed uit, waardoor nu ook klas van Maidy, Julia en Sara langzaam maar zeker wordt veranderd. Naast het uit de klas halen van twee vaste werkplekken, zijn er drie yogaballen om op te zitten. En de jongens uit de klas hebben zelf een kast voor de laatjes gemaakt. ‘Vorig jaar zaten we een half jaar op dezelfde plek, nu pak je elke dag je laatje uit de kast en zit je naast iemand anders dan de dag ervoor,’ vertelt Julia. En daardoor ontstaan andere samenwerkingsvormen, merken de meiden. ‘Voor rekenen ga ik altijd bij iemand zitten die ook in groep 6 zit. En met Engels ook,’ vertelt Maidy. Sara: ’Je mag ook met je laatje naar een andere klas.’ ‘We hebben heel duidelijke regels,’ vertelt Julia. Zo kan de leerkracht een leerling een plek aanwijzen, mogen de kinderen geen plek claimen en mogen ze geen plek terugpakken als ze langdurig zijn weggeweest, voor bijvoorbeeld een instructie. ‘En de meester let goed op of het niet te gezellig wordt,’ voegt Sara er lachend aan toe. ‘Ik werk beter, maar ik merk wel dat ik sneller naast een vriendin ga zitten.’
heeft gekregen. ‘De functie is mede ontstaan door het afronden van mijn opleiding. En door goede gesprekken met mijn directeur over mijn invulling.’ Na de zomer wordt Menno een dag per week ambulant, zodat hij met ontwikkelpunten in de school aan de slag kan gaan. ‘Ik ga samen met collega’s in een PLG de kindgesprekken verder uitwerken,’ vertelt hij enthousiast. De gesprekken zijn een onderdeel van de schoolwens om leerlingen meer eigenaarschap te geven en hen meer bij hun eigen leren te betrekken en hun intrinsieke motivatie te stimuleren ‘De eerste stap volgend schooljaar is het goed warm houden van de kindgesprekken. Ik wil met elke leerkracht alle stappen doorlopen en voldoende draagvlak creëren.’ Het liefst ziet Menno dat de leerlingen meer in hun eigen leerproces worden meegenomen en dat leerkrachten meer coachend worden. ‘Ik hoop dat we uiteindelijk kinderen krijgen die goed zicht hebben op zichzelf en hun omgeving. Ik denk dat dit (het voeren van kindgesprekken, red.) de manier is om hen daarop voor te bereiden. Maar we zetten kleine stapjes naar dit grote doel.’ De rol van innovatiecoach is van essentieel belang bij het realiseren van een groot doel, denkt Menno. ‘Een innovatiecoach staat dichtbij de praktijk. Je hebt volledig zicht op hoe het wordt ervaren op de werkvloer,’ zegt hij. ‘Je kunt de druk bij andere leerkrachten weghalen om thema’s schoolbreed voor te bereiden. En je geeft tegelijkertijd leerkrachten de kans om vernieuwingen op te pikken.’ ‘Mijn wens voor de stichting is dat er nog meer scholen komen die de ruimte bieden aan deze func-tie,’ vervolgt Menno. ‘Een innovatiecoach is een kwaliteitsinjectie voor de school.’
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
3
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 4
Maaike Huisman legt met Lego de essentie van het lerarentekort bloot
DE
ONTWERPERS
‘We kunnen het tekort niet tackelen binnen de huidige mindset’ Een hele stapel Legosteentjes, groot, klein, lang, kort. Op de ongeordende steentjesberg liggen olifanten bovenop elkaar en ernaast staat een juf, met haar handen omhoog. Ze is machteloos, ze weet zich geen raad meer. Dat is wat Maaike Huisman van het CvB van SKO creëerde bij de vraag: wat is de essentie van het lerarentekort? ‘Mijn handen bleken dingen te doen, los van het rationele denken.’
T
ijdens de Lego Serious Play van StudioWhy, een initiatief van gemeente Almere, bogen bestuurders en schooldirecteuren zich over de achterliggende vragen van het lerarentekort. En dat deden ze door te spelen met… Lego! ‘Door te bouwen en te presenteren, kregen we al snel de belangrijke essenties naar boven,’ vertelt Maaike.
De meest uiteenlopende bouwsels passeerden de revue, maar bij een nadere inspectie bleken ze meer met elkaar gemeen te hebben dan op het eerste gezicht leek. De vijftien verschillende perspectieven konden worden opgedeeld in vier thema’s. Zo kwam onder meer naar voren dat scholen zouden moeten loskomen van de mindset van één leerkracht met 25 leerlingen binnen de
4
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
muren van een klaslokaal. Of dat scholen beter moeten gaan nadenken over een bestuurlijke samenwerking.
Het tekort organiseert chaos ‘Bij mij kwam naar voren dat het tekort chaos organiseert,’ vertelt Maaike. ‘De juf probeert het probleem met alle middelen die ze tot haar beschikking heeft, op te lossen. Binnen de oude mindset. Maar daarmee kunnen we het vraagstuk niet oplossen. We moeten anders gaan kijken om het probleem te tackelen.’ Deelnemers van de driedaagse Hackaton in Almere - ‘Lerarentekort: De Challenge’ zetten vervolgens in februari hun tanden in de thema’s. En die challenge is ‘baanbrekend’ geweest, meent Maaike. ‘De verschillende groepen hebben buiten de bestaande kaders gekeken en het heeft
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 5
Een Marktplaats, waar vraag en aanbod van scholen, bedrijven en inwoners aan elkaar kunnen worden gekoppeld. Werken bij SKO Het lerarentekort is voor SKO met name een probleem in Almere en Lelystad, vertelt Maaike Huisman van het CvB: ‘De gemeenten zien dat ook. Samen met hen en andere schoolbesturen werken we aan een aantal projecten om het tekort aan te pakken, zoals de Hackaton. Daarnaast hebben we - samen met schooldirecteuren en leerkrachten een nieuwe website gemaakt (werkenbijskofv.nl), waar we duidelijk laten zien wat ons SKO maakt.’ Ook probeert SKO zoveel mogelijk mensen te enthousiasmeren voor het onderwijs, door onder meer campagnes op de sociale media en door Talentenprogramma’s. ‘We zijn heel erg voor de eigen kleur en de eigen autonomie van de scholen, maar we maken nu gebruik van het grote netwerk van SKO om dit probleem aan te kunnen pakken.’
INNOVATIE +INSPIRATIE
veel goede ideeën opgeleverd waar we mee aan de slag kunnen.’ Het winnende idee kwam van het team Edumatch. Dit team bedacht een digitaal platform, een soort Marktplaats, waar vraag en aanbod van scholen, bedrijven en inwoners aan elkaar kunnen worden gekoppeld, passend bij hun kwaliteiten.
‘Het is een geweldig plan,’ vindt Maaike. ‘Het probleem is alleen dat je de Pabo gedaan moet hebben om in het primair onderwijs voor de klas te mogen staan. Dat is heel beperkend en daarmee worden veel goede ideeën aan de kant gezet.’ En dat is jammer, want voor SKO begint de situatie nu toch ook penibel te worden. ‘Het lerarentekort is een grote zorg voor ons. We moeten blijven nadenken over het huidige systeem en misschien het onderwijs op een andere manier gaan organiseren. Binnen SKO is hier een werkgroep mee bezig. Welke mogelijkheden zijn er om het anders te doen? Dat heeft de Hackaton gedaan: het levert niet meteen iets op, maar het zet je wel anders aan het denken.’
‘Maar,’ besluit Maaike, ‘We zúllen dit vraagstuk tackelen, zodat ook in de toekomst de kinderen in Flevoland goed onderwijs krijgen op onze scholen.’
Anders organiseren De oplossingen die tot nu toe zijn gehanteerd om het lerarentekort te kunnen tackelen, zijn in de ogen van SKO ontoereikend: er moet méér gebeuren voor een echt structurele oplossing. Onlangs is daarom het ontwikkelteam Anders Organiseren in het leven geroepen, bestaande uit negen professionals en experts van SKO. De ontwikkelingen op het gebied van het lerarentekort, maar ook kwalitatieve ontwikkelingen in de begeleiding van kinderen van 0 tot 14 jaar en een toenemende vraag naar interprofessioneel werken, zorgen er onder meer voor dat er meer wordt gevraagd van leerkrachten en toekomstige medewerkers. Het ontwikkelteam Anders Organiseren verkent gezamenlijk wat er nodig is om de volgende stappen te kunnen zetten, met kleinschalige experimenten, initiatieven en ontwikkelingen. In een brede samenstelling diept het team het inhoudelijke thema verder uit, worden initiatieven gevolgd, actielijnen inzichtelijk gemaakt en vervolgens verspreid binnen de organisatie.
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
5
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 6
INNOVATIE +INSPIRATIE
MijnOnderwijsportaal: een online beveiligde digitale leer- en werkomgeving voor iedereen in het onderwijs Een digitale leer- en werkomgeving voor het onderwijs, dat is MijnOnderwijsportaal. ‘Het is een beveiligde online omgeving voor iedereen in het onderwijs, van leerlingen tot en met de leerkrachten, onderwijs ondersteunend personeel en schoolbestuurder,’ vertelt Kristian Van den Berg. MijnOnderwijsportaal voorkomt een versnipperde omgeving: iedereen ziet bijvoorbeeld hetzelfde gedeelde document, waardoor er altijd met de laatste versie wordt gewerkt.
K
ristian is als Projectleider Onderwijsvernieuwing & ICT betrokken bij de ontwikkeling van MijnOnderwijsportaal. Voor alle SKOmedewerkers is er een digitale werkomgeving; iedere school heeft middels een schoolportaal een eigen schoolomgeving en voor de bestuurlijke samenwerking en het bestuurskantoor is er het SKO-bestuursportaal. Daarnaast kan informatie vanuit Onderwijsbureau Meppel eenvoudig worden gedeeld.
‘Gemeenschappelijke activiteiten, waar medewerkers, leerkrachten én bestuurders bij zijn betrokken, zijn nu op één plek te vinden. Er waren veel versnipperde omgevingen, data stond verstopt in verschillende mapjes op de server bijvoorbeeld. Nu is alle data - zoals het verslag van een overleg, een beleidsstuk, het draaiboek van een activiteit ondergebracht op één centrale plek, waar iedereen die toegang heeft, bij kan.’
6
Kenmerken Digitale Werkomgeving • overal en altijd mee te werken • centrale plek voor documenten • leren en werken middels co-creatie • persoonlijke informatie wordt ontvangen door iedere betrokkene • gekoppeld aan het managementinformatiesysteem Tobias • toegang op alle lagen via ‘Single Sign On’ • stimulatie van persoonlijke- en organisatieontwikkeling • voorziet in een snelle gerichte informatievoorziening • agenda’s inzichtelijk op alle niveaus • eenvoudig te raadplegen kennis en competenties Leerlingen kunnen met het leerlingportaal veilig samenwerken met klasgenoten. Vanuit het leerlingportaal hebben zij toegang tot alle educatieve software, zonder apart in te hoeven loggen. Zo kunnen zij via deze weg eenvoudig met verschillende programma’s aan het werk,
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
zowel op school als thuis. ‘En,’ vertelt Kristian, ‘Hoe een groep in Parnassys is aangemaakt en welke leerkracht les geeft, wordt hier automatisch in meegenomen.’ Dit scheelt een school veel administratieve last. Kenmerken Digitale Leeromgeving • gepersonaliseerd leren en werken • ‘Single Sign On’ naar aangesloten onderwijsapplicaties • integratie leerling-administratie • makkelijk leerbewijzen (bestanden, foto’s en video’s) toevoegen aan de eigen omgeving • professionals en leerlingen kunnen feedback geven en ontvangen • leerlingen kunnen informatie uitwisselen en co-creëren • leerlingen hebben inzicht in schoolactiviteiten • opdrachten voor leerlingen kunnen worden klaargezet • maakt gebruik van beschikbare en toekomstige tools binnen Office 365
In februari ging de digitale leer- en werkomgeving online. ‘We zitten nu in de implementatiefase. In deze fase ondersteunen wij onze medewerkers, zodat zij optimaal met de omgeving kunnen werken,’ zegt Kristian. Want hoewel werken met MijnOnderwijsportaal alle digitale schoolse zaken een stuk makkelijker maakt, gaat het wel om een nieuwe vaardigheid die medewerkers zich eigen moeten maken. ‘In het nieuwe schooljaar starten we vanuit de Akke & Demi met een gericht aanbod e-learning van Edutrainers, naast het fysiek werken met MijnOnderwijsportaal,’ vertelt Kristian enthousiast. ‘De e-learning is helemaal op maat: in korte leerblokken van ongeveer 20 minuten kunnen medewerkers zich bekwamen. Iedereen kan er gewoon thuis mee aan de slag, op een moment dat het hen uitkomt.’
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 7
Rijpen en groeien op Academie1014
‘Hier kan ik iets doen dat bij mij past’ Proefdraaien Academie1014 houdt in de aanloop naar het nieuwe schooljaar drie keer een Proeflab: kinderen ontmoeten een aantal van hun toekomstige docenten én ze doen ervaring op met de thematische manier waarop op de Academie wordt lesgegeven. ‘Het onderwijs wordt geheel rond thema’s georganiseerd,’ vertelt regisseur Marieke Kelder van Academie1014. Tijdens de introductiedagen is dat niet anders: de kinderen worden meegenomen op een reis naar Mars - hoe kun je er komen, hoe ziet Mars er vanbinnen uit en hoe kun je er overleven?
Rond een grote tafel zit een klein, stil meisje. Naast haar zit een stoere jongen met blauw haar. Aan de andere kant zitten nog drie kinderen. Op hun gezichten is nieuwsgierigheid af te lezen, met een vleugje spanning. En dat is niet voor niks. De kinderen maken vandaag kennis met hun nieuwe school: Academie1014 in Almere.
B
ij het voorstelrondje wordt al snel duidelijk dat de kinderen allemaal hun eigen reden hebben om naar de nieuwe school voor 10 tot 14-jarigen te gaan. De 11-jarige Lina uit groep 8 vertelt: ‘Ik ben hier, omdat mijn moeder me te jong vindt voor het voortgezet onderwijs. En ik ben er zelf ook nog niet klaar voor. Hier kan ik iets doen dat bij me past.’ Kyan van 12 heeft juist voor deze school ge-
kozen, omdat: ‘Ik hulp nodig heb met dingen. Daarom ben ik blij dat ik nu hier ben.’ Academie1014 is een nieuwe school in Almere, die na de zomervakantie gevestigd is in het nieuwe schoolgebouw van Baken Poort. ‘We zijn een school in een school, met eigen lestijden en twee eigen lokalen,’ vertelt regisseur Marieke Kelder
enthousiast. Ze laat een impressie zien van de klassen. Op de plattegrond staat een groot aantal tafelgroepjes getekend, een halfronde instructietafel en een groot, uitnodigend vloerkleed - heel anders dan de rijen tafels en stoelen van het reguliere voortgezet onderwijs. ‘De coaches en experts geven les aan groepjes kinderen, terwijl de rest van de leerlingen aan het werk is,’ verduidelijkt Marieke.
Veilige setting De school zorgt voor een doorgaande lijn tussen basis- en voortgezet onderwijs, in een veilige basisschoolsetting. ‘In de twintig jaar dat ik in het onderwijs zit, heb ik gemerkt dat de knip tussen de basisschool en het voortgezet onderwijs niet altijd werkt voor kinderen,’ vertelt Marieke. ‘Je hebt kinderen waarvan je als juf van de basisschool weet dat ze de leeftijd hebben om de school te verlaten, maar die je het liefst bij je wilt houden.’ Dat heeft volgens haar onder meer te maken met de sociale weerbaarheid en de rijping van de kinderen. ‘Een leerling uit groep 6 die al door de stof van groep 8
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
7
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 8
“Wij geloven dat geen leerling hetzelfde is. Iedere leerling verdient een unieke aanpak om het maximale uit zichzelf te halen en een stabiele basis te leggen voor een succesvolle toekomst.”
Gun je leerling die tijd. DIRECTEUR KARIN VAN ZUTPHEN VAN WITTERING.NL heen is, die wil je niet doorsturen. Je weet dat hij dan de sociale aansluiting mist.’ Voor al deze kinderen, is Academie1014 een nieuwe school in Almere. Marieke: ’Ze kunnen in een veilige omgeving doorontwikkelen in de lesstof en ze krijgen de kans om verder te rijpen.’ Academie1014 laat alle methodes los en werkt thematisch volgens het Britse onderwijsconcept Interna-tional Middle Years Curriculum (IMYC). De kinderen worden ook niet getoetst zoals dat in het voortgezet onderwijs gebruikelijk is, vervolgt Marieke. ‘Wij brengen de kinderen in een situatie, waarbij ze zich bijvoorbeeld in een andere taal moeten voorstellen of een bestelling moeten doen. Dan moeten ze toch de woordjes kennen.’ Ook gaat de school werken met een portfolio, waardoor zowel de leerkrachten als de kinderen zelf hun ontwikkeling kunnen volgen.
Extra tijd om door te groeien De leerlingen stromen uit op hun 14e, in leerjaar 3 van het voortgezet onderwijs.
8
‘Op het niveau waar ze dan op zitten.’ En dat kan best een heel ander niveau zijn dan waar ze nu op zitten, meent Marieke. ‘We zien dat kinderen flinke sprongen kunnen maken, maar opstromen is in het voortgezet onderwijs heel lastig. Bij ons krijgen de kinderen extra tijd om door te groeien, waardoor ze het maximale uit zichzelf kunnen halen en een stabiele basis leggen voor de toekomst.’
Namens SKO zit Marijke Tromp in de stuurgroep, directeur van De Duinvlinder in Almere. Bij zowel de aanloop naar de Academie als de uitvoering ervan zijn experts van SKO, Prisma en het Baken betrokken. ‘Daarnaast werken we samen met het Teacherscollege Windesheim. Academie1014 biedt kansen voor mensen uit het primair én uit het voortgezet onderwijs.’
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
‘Ontwerpen en innoveren blijft een belangrijke tak van ons onderwijs’ Het kind volgen, werken met kernconcepten, methodes aanpassen aan de behoeften van elke leerling en begeleiders en mentoren die dienstbaar zijn aan de ontwikkeling van elk kind: vijftien jaar geleden opende Wittering.nl in Rosmalen haar deuren, een basisschool met een heel innovatieve visie op het onderwijs. ‘Het unieke is de andere organisatievorm, met een goed doordacht en flexibel concept,’ meent directeur Karin van Zutphen.
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 9
INNOVATIE +INSPIRATIE
ONTWERPERS VAN ONDERWIJS
Door de opzet van de kernconcepten, worden leerlingen uitgedaagd om zelf op onderzoek te gaan.
‘W
e zijn een waardegestuurde organisatie. Respect, vertrouwen, verbondenheid en echtheid zijn daar een paar van. We maken duidelijke afspraken samen met de leerlingen: dit is de bedoeling,’ vertelt Karin. ‘Er is veel ruimte voor dialoog, ook als team.’ Op Wittering.nl zijn geen juffen of meesters; professionals werken samen in teams. Elk team is verantwoordelijk voor ongeveer honderd leerlingen die deel uitmaken van een unit. Er zijn drie units: een voor kleuters van 4 tot 6 jaar, een voor kinderen in de leeftijd van 6 tot 9 jaar en unit 3 is voor kinderen van 9 tot 12 jaar. Elke unit is opgedeeld in kleinere groepen. Op de basisschool wordt gewerkt met kernconcepten, ‘een fenomeen dat de heelheid van het leven laat zien,’ legt Karin uit. De kernconcepten zijn niet ingedeeld volgens de standaard vakkenindeling, maar behandelen vraagstukken zoals die zich ook in het leven voordoen. Schoolbreed. ‘Het gaat verder dan thema’s,’ vertelt Karin. ‘Zo hebben we het nu bijvoorbeeld over lichtgolven. Elke unit heeft zijn eigen functieruimtes, met een Eurekaplein, een Atelier, een Breinplein en een Restaurant. Per ruimte heeft het kenconcept
lichtgolven een andere insteek. En bij kleuters wordt daar heel anders invulling aan gegeven dan in unit 3.’
Uitdagen tot onderzoek Door de opzet van de kernconcepten, worden leerlingen uitgedaagd om zelf op onderzoek te gaan. ‘Leren is voor ons naast kennis opdoen, ook inzichten, vaardigheden en attitudes ontwikkelen,’ verklaart Karin. ‘We zorgen er bovendien voor dat we niet steeds dezelfde soort informatieoverdracht hebben, dat maakt Wittering.nl ook bijzonder.’ Karin: ’Door onze opzet moeten we veel afstemmen met elkaar, je bent niet als één leerkracht verantwoordelijk voor een hele klas. We overleggen veel met elkaar en we doen ook meer met elkaar samen dan in het reguliere onderwijs.’ Dat gebeurt onder meer in het functiehuis, waar de directeur, regisseurs, begeleiders, mentoren en specialisten op het gebied van dans, drama en bewegingsonderwijs elkaar ontmoeten.
verschillende methodes die we gebruiken.’ Dat vraagt volgens Karin een grote mate van flexibiliteit van de leerkrachten - die hier begeleider (mbo) of mentor (hbo) worden genoemd. ‘Je moet echt nieuwsgierig zijn naar het kind en goed kunnen luisteren. Je moet dienstbaar zijn aan hun ontwikkeling.’ Het is ook niet zo dat er alleen kinderen naar Wittering.nl komen, waarvan de ouders bewust voor de schoolvisie hebben gekozen. Volgens Karin gaan de meeste kinderen vanuit praktisch oogpunt naar de school: het is lekker dichtbij. ‘Maar we hebben ook kinderen die echt van ver komen. En dat kan: wij maken het passend, het maakt niet uit welk kind komt.’ Het is inmiddels vijftien jaar geleden dat de school haar vernieuwende kijk op onderwijs presenteerde. Sinds vijf jaar staat Karin aan het roer. De directeur vindt het mooi om te zien dat steeds meer scholen open staan voor nieuwe onderwijsvormen. ‘We zijn lang niet meer de enige school die haar leerlingen volgt en onderwijs op maat biedt.’ En met alleen het introduceren van die nieuwe visie, is het voor Wittering.nl niet opgehouden. ‘We willen we nu naar een 10-15 school, met een voortgezet onderwijs-tak erbij. En we introduceren het leerling-volg-jezelf-systeem,’ vertelt Karin enthousiast. ‘Ontwerpen en innoveren blijft een belangrijke tak van ons onderwijs.’
‘We hebben een zo flexibel mogelijk systeem, om de kinderen te helpen. We maken altijd iets passends van de
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
9
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 10
De digitale wereld verandert snel. Digitale vaardigheden zijn niet meer weg te denken als onderdeel van de onderwijscompetenties van schoolmedewerkers. Hoe zorgt SKO ervoor dat haar professionals experts in onderwijs blijven en de nodige onderwijscompetenties ontwikkelen?
Blijven ontwikkelen als expert in onderwijs SKO wil haar professionals de mogelijkheden bieden om zich te blijven ontwikkelen als experts in onderwijs, ook als het gaat om de digitale vaardigheden die ze in hun praktijk nodig hebben. Met Edutrainers Academy heeft SKO vanuit Akke & Demi daarom leerblokken voor MijnOnderwijsportaal ontwikkeld. Met de e-learning van Edutrainers kunnen de professionals hun persoonlijke leerroute volgen, volgens de laatste Europese standaarden en altijd up-to-date.
10
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
I
n samenwerking met Edutrainers is er na de zomervakantie e-learning beschikbaar via Akke & Demi. De e-learning wordt aangeboden in de vorm van korte leerblokken waarmee medewerkers binnen een halfuur nieuwe kennis en vaardigheden opdoen. Het leerblok MijnOnderwijsportaal is op maat voor SKO ontwikkeld en biedt een basis voor elke medewerker om met het portaal te kunnen werken. ‘Je kunt daarna je persoonlijke leerroute volgen en wanneer het jou uitkomt doorleren over de toepassingen van alle Office 365-apps in jouw onderwijspraktijk,’ laat Edutrainers Academy weten. Edutrainers heeft jarenlange ervaring met professionaliseren van leraren en is Microsoft Education Global Training Partner. De experts achter Edutrainers geven mee dat leren middels e-learning het meest succesvol is als die wordt verbonden aan een gezamenlijke aanpak binnen een team. Samen leren is leerzaam, zeker ook voor leraren. Daarnaast biedt het vele voordelen: stap voor stap de lesstof kunnen oppakken, op je eigen moment, op een zelf gekozen plek, op elke computer die je wilt. De leerblokken van Edutrainers bieden je de inhoud en werkvormen om altijd up-to-date en volgens de laatste Europese standaarden je professionalisering vorm te geven.
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 11
Publieksverslag 2018 Kerngegevens personeel, onderwijs en financiën Medewerkers
PUBLIEKSVERSLAG 2018
Aan het eind van 2018 bestaat het totale personeelsbestand uit 646 medewerkers. Het aantal fte (fulltime-equivalent) is ten opzichte van 2017 (+2.3fte) nagenoeg gelijk gebleven.
VROUW
MAN
TOTAAL
FTE
PERCENTAGE SKO vrouw man
PERCENTAGE LANDELIJK* vrouw man
2013
510
78
588
440,45
86,70%
13,30%
82,50%
17,50%
2014
518
76
594
427,46
87,20%
12,80%
84,20%
15,80%
2015
534
81
615
438,68
87,80%
13,20%
83,50%
16,50%
2016
552
81
633
450,07
87,20%
12,80%
80,30%
19,70%
2017
555
79
634
449,48
87,54%
12,46%
80,20%
19,80%
2018
566
80
646
451,76
87,62%
12,38%
*bron Onderwijs in cijfers
Leeftijd en functiecategorie In onderstaande grafiek is de verdeling van fte naar leeftijds- en functiecategorie weergegeven.
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
11
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 12
Ziekteverzuim In het projectplan ‘Op weg naar een gezonde organisatie’ is vastgelegd op welke wijze SKO werkt aan het voorkomen en beperken van verzuim. De in het plan opgenomen doelstelling voor 2018: ‘een verzuimpercentage van 5%’ is behaald. Het ziekteverzuimpercentage geeft aan welk deel van de arbeidscapaciteit in een bepaalde periode wegens ziekteverzuim verloren is gegaan. Het ziekteverzuim is in 2018 gedaald naar 5% ten opzichte van 6,18% in 2017 . Het landelijk gemiddelde in 2017 is 5,9% onderwijzend personeel (bron: onderwijs in cijfers, arbeid en gezondheid). In 2018 is 54% van de medewerkers bij SKO niet ziek geweest.
Onderwijskwaliteit De inspectiebezoeken van het ministerie van onderwijs zijn gericht op het onderzoeken van de kwaliteit van de scholen en de naleving van wet- en regelgeving. Als deze zaken op orde zijn, wordt de school onder basistoezicht geplaatst en is er geen noodzaak voor verder toezicht. In 2018 zijn er inspectiebezoeken geweest op de volgende scholen: SCHOOL
REDEN INSPECTIEBEZOEK
DATUM
OORDEEL
De Golfslag
Themaonderzoek didactisch handelen
8 februari 2018
Voldoende, geen rapport
De Korf
Themaonderzoek didactisch handelen
22 februari 2018
Onvoldoende, geen rapport, geen kwaliteitsonderzoek
De Pirouette
Themaonderzoek didactisch handelen
23 april 2018
Voldoende, geen rapport
De Kring
Themaonderzoek dyslexie
19 april 2018
Voldoende, geen rapport
De Laetare
Themaonderzoek dyslexie
5 juli 2018
Geen oordeel, geen rapport
De Goede Herder
Kwaliteitsonderzoek i.v.m.
6 november 2018
Zeer zwak
(SKO-school tot 1-3-18)
onvoldoende eindopbrengsten Tijdens het bestuursgesprek met de inspectie in september 2018 is gesproken over de kwaliteit van de scholen (in het bijzonder onze risicoscholen), directiewisselingen, het lerarentekort. Met ingang van 1 augustus 2017 is het nieuwe onderzoekskader van de inspectie in werking getreden. In 2018 is hieraan herhaaldelijk aandacht besteed en zijn stappen ondernomen om goed zicht te krijgen op de basiskwaliteit.
12
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 13
Klachtenmanagement Binnen SKO geldt voor eventuele klachten allereerst de klachtenregeling SKO. Deze Klachtenregeling is in 2017 vastgesteld. Deze regeling is gericht op het behandelen van de klacht en/of het oplossen van de oorzaak van de klacht, zo dicht mogelijk bij de school en de medewerkers op wie de klacht betrekking heeft. Het lukt in bijna alle gevallen om op deze manier tot een oplossing te komen waar klager en aangeklaagde tevreden mee zijn. Mocht dat toch niet tot een bevredigende oplossing leiden, dan is er een mogelijkheid voor de klager om zich tot de externe Geschillencommissie Bijzonder Onderwijs te wenden. In 2018 heeft dit geleid tot 1 klacht bij de klachtencommissie, die uiteindelijk niet gegrond is verklaard. Er zijn geen klachten/ meldingen ontvangen via de externe vertrouwenspersoon of op grond van de klokkenluidersregeling SKO 2017.
Passend onderwijs De middelen die SKO ontvangt voor passend onderwijs worden ingezet voor de begeleiding van de zorgleerlingen door eigen personeel of externe begeleiding. In de jaarlijkse verantwoordingsgesprekken met de scholen heeft monitoring plaatsgevonden van bereikte doelen en activiteiten in het kader van Passend Onderwijs. Het aantal verwijzingen naar SBO en SO neemt ten opzichte van voorgaande jaren Toe. Het verwijzingspercentage naar SBO is lager dan 2%. Concreet is het aantal verwijzingen naar SBO en SO:
PUBLIEKSVERSLAG 2018
PO2401 Almere
PO2403 Lelystad Dronten
PO2505 Zeeluwe
PO2509 Apeldoorn
Schooljaar
SBO
SO
SBO
SO
SBO
SO
SBO
SO
2014-2015
19
10
6
4
5
0
2015-2016
14
2
11
7
3
2
1
2016-2017
13
4
14
12
2
3
1
2017-2018
10
16
15
11
6
1
Op basis van het totaal aantal leerlingen per 1-10-2017 (6863) zijn er 59 leerlingen (2017-2018) die een verwijzing hebben gekregen naar SBAO of SO. Dit is 0.85%.
Aantal leerlingen SKO in Leerlingen
01-10-15
01-10-16
01-10-17
01-10-18
4 tm 7 jaar
3.420
3.465
3.449
3.408
8 jaar en ouder
3.304
3.354
3.415
3.453
Totaal
6.724
6.819
6.864
6.861
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
13
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 14
Balanspositie per 31-12-2018
Vermogensbeheer 2018
Inventaris en apparatuur Leermiddelen
4.911.439
4.395.078
979.973
998.931
Totaal vaste activa
De kengetallen met betrekking tot het vermogensbeheer geven inzicht in de mate waarin SKO in staat is aan haar verplichtingen op lange termijn te voldoen. Een ander kengetal in dit kader is het weerstandsvermogen. Hierbij wordt het eigen vermogen minus materiĂŤle vaste activa afgezet tegen de totale baten. De gewenste omvang is afhankelijk van het risicoprofiel van de organisatie.
2017
5.891.412
5.394.009 2018
Vorderingen
1.611.201
1.871.834
Liquide middelen
6.971.033
6.372.635
Totaal Vlottende activa TOTAAL ACTIVA
Solvabiliteit Weerstandsvermogen (EV-MVA)/TB
8.582.234
8.244.469
14.473.646
13.638.478
Eigen vermogen 5.996.469
6.012.514
Bestemmingsreserve publiek
1.518.625
989.612
Bestemmingsreserve privaat
1.099.526
1.109.615
Voorzieningen
2.214.933
Kortlopende schulden
3.644.093
8.614.620
8.111.741
14
55,0%
< 30%
7,5%
9,6%
<5%- >20%
22,4%
22,6%
23,9%
< 5%
Voor de beoordeling van het budgetbeheer wordt de rentabiliteit en liquiditeit in ogenschouw genomen. Deze kengetallen geven aan of SKO in staat is aan haar korte termijn verplichtingen te voldoen en in welke mate de baten en lasten met elkaar in evenwicht zijn.
2.116.236 3.410.502
3.644.093 TOTAAL PASSIVA
59,5%
7,1%
Budgetbeheer
2.116.236 2.214.933
59,5%
De kengetallen van SKO voldoen ruimschoots aan de minimumnormen die gesteld zijn door de Commissie Don. Dit vormt geen aanleiding voor het nemen van maatregelen om de balanspositie te verbeteren. SKO koerst bewust op het niet verder laten stijgen van deze kengetallen. Overschotten op de begroting worden ingezet teneinde de strategische doelen (eerder) te bereiken.
PASSIVA Algemene reserve
Weerstandsvermogen (EV)/TB
Benchmark Signalerings 2017 grens
2017
14.473.646
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
2018
2017
Liquiditeit
2,36
2,42
2,02
< 0,75
Rentabiliteit
1,6%
2,0%
0,5%
< 0%
3.410.502 13.638.479
Benchmark 2017 Signaleringsgrens
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:50 Pagina 15
SKO is liquide wanneer het kengetal van liquiditeit ligt tussen 1,5 en 2. De rentabiliteit dient op termijn > 0% te zijn. In 2018 is er een positief exploitatiesaldo. Aan de hand van de kengetallen kan echter worden vastgesteld dat de financiële positie van SKO goed is. SKO wenst reserves aan te houden die gebaseerd zijn op werkelijk risico’s waarmee zij geconfronteerd kan worden. Te denken valt daarbij onder andere aan reserves voor instabiliteit en/of onvolledige indexatie van de bekostiging en arbeidsconflicten. Deze risico’s zijn door middel van een risico inventarisatie benoemd en gekwantificeerd. Dit leidt niet tot de noodzaak van het aanhouden van extra financiële buffers.
BATEN
Realisatie 2018
Budget 2018
Realisatie 2017
37.383
35.534
35.140
Overige overheidsbijdragen en subsidies
391
23
328
Overige baten
673
390
579
38.447
35.947
36.047
30.900
29.721
28.427
955
926
856
Huisvestingslasten
2.726
2.713
856
Overige lasten
3.260
3.438
3.193
37.841
36.798
35.316
606
-851
731
606
-851
731
Rijksbijdragen
PUBLIEKSVERSLAG 2018
TOTAAL BATEN
LASTEN Personele lasten Afschrijvingen
TOTAAL LASTEN
Saldo baten en lasten
Saldo financiële bedrijfsvoering
TOTAAL RESULTAAT
PERSONEELSKRANT SCHOLENGROEP KATHOLIEK ONDERWIJS FLEVOLAND EN VELUWE 2019
15
SKO Personeelskrant 5 2019_Opmaak 1 27-06-19 15:51 Pagina 16
Durf jij het aan...?
SKO zoekt leerkrachten met durf en daadkracht. Ook als je nog niet over het vereiste diploma beschikt, ontmoeten we je graag. Ken of ben jij iemand die toe is aan een nieuwe uitdaging in zijn of haar professionele carrière... kijk dan snel op www.werkenbijskofv.nl