Skinfaxi 3 2015

TÉKKLA HO ÞÝSKALAND ND LL M annfjöldi: A Í Ma nnf L jöld i: 82,5 milljón ÍTA ir 10,5 milljMannfjö AND r ni jó ill m ónir ld ,8 Mannfjöldi: 59

i: 16, 9 mi

lljóni

Jürgen

Anelka

r

Alwi n

Happ Happatala atala Happatala:............. :.

H .. :. .. a..p....... .. .....

3 ..... .1 ..... .. .. ..... p .. ..

H .. .. a a .. p .. li3..tu..r..:............................ p .. ....r: .......... alitur: ....H..a ......litu Ha ..ppa .. .. .. .. .... :. ..... .. p la N ..... .. ta N ...S .. p a VA ..fa..t............R.... AP ....4 Happ ppafatnaðH RTaUR ......GHRaÆ ...... naðu AUÐPUERL .............. ....fat Ha ....ppa .. nað .. a u .. ur: r ..... r: p : ..... ..

A tu ..... ..

S li p .KA a ...

Y .. r p SK SÍNU aEIT Hap d..ý..rI :.. LEÐ:U..R UÐHPaEppadýr: .... ...P..IL . R:A..... ......dýr Ha GULU . 7 r: ..ppa . . u EV . .. ð A ..... . a ..

S ..... . .. tn R .....

R . ..

J U ..... fa a .

T Ó ..

SJ p T AK . ..

A p PUKAL..I...... ....

Ha R X ........ EKVÖ RÓPUKEP EPPN ...........F ...ÍL ..............PNIN ...L.... TREYJA IN Í H Í HEPPNI 2015 PNINVÍ HEPPNI 20 EPPN .

Happadýr: ....EVRÓPUKEP .

15 . i . s . si I 201 ÍKOR Vissir þú 5 HEPPNI 2015 NIN Í Vis æð r þú að þ NI a fís sir þú að hæ EVRÓPUKEPP rið íþsta 0ð í hoikskt íí ró kirkja

Massimo

®

®

®

®

mi eh ttin50í Tékhei ja h en eiri ndi af flkala í Ulm klandi? reivminashæ státaí Þýs ? alir úslai?stavert bar Íter að ú þ a? r st si pa is níH V tegundum af ollan mismunandi di

VERÐUR ÞÚ NÆSTI EVRÓPUMEISTARI Í HEPPNI? Eurojackpot er Evrópukeppnin í heppni – stærsti lukkuleikurinn sem er í boði á Íslandi. Þar keppa 16 þjóðir um pott sem hleypur á milljörðum í hverri viku. Það er aldrei að vita hver verður næsti milljarðamæringur. Kannski verður það Massimo frá Ítalíu. Eða þú!

Fyrir 320 kall og með smá heppni gætir þú orðið Evrópumeistari í heppni.

EVRÓPUKEPPNIN Í HEPPNI ALLA FÖSTUDAGA

ÍSLENSK GETSPÁ Engjavegi 6, 104 Reykjavík Sími 580 2500 | www.lotto.is

Íslensk getspá er í eigu Íþrótta- og Ólympíusambands Íslands, Öryrkjabandalagsins og Ungmennafélags Íslands.

reyfivika UMFÍ (Move Week) tókst einstaklega vel í ár og þátttakan vex með hverju árinu. Yfir 40.000 manns tóku þátt í yfir 400 viðburðum á 55 þéttbýlisstöðum á landinu. Í aðdraganda vikunnar skoraði Norðurþing á Fjallabyggð í sundkeppni og í kjölfarið var fleiri sveitarfélögum boðið að taka þátt. Úr varð að 31 sveitarfélag tók þátt í sundkeppninni sem er að gamalli fyrirmynd.

UMFÍ horfir á verkefnið sem langhlaup enda er herferðin með langtímamarkmið.

Aðilar eru því hvattir til að byrja smátt og bæta við á næstu árum í stað þess að fara of bratt af stað. Einfaldir viðburðir hitta oftar en ekki í mark og litlu hlutirnir skipta máli. Að ganga með leikskólabörn á dvalarheimili í nágrenni og slá upp harmonikkuballi eru dæmi um sniðuga viðburði sem hvorki krefjast mikils undirbúnings né kostnaðar en skilja mikið eftir sig fyrir báða aldurshópa.

Heilsufarsmælingar, lengdar frímínútur nemenda, opnar íþróttaæfingar fyrir foreldra, kynning á nýjum íþróttagreinum, fjallgöngur og hvað eina sem hvetur til hreyfingar og þátttöku fólks kemur að gagni. Aðalatriðið er að klæðskerasníða vikuna að samfélaginu því að þannig náum við saman markmiðinu um aukna hreyfingu og þátttöku fólks. Ungmennafélag Íslands fagnar öllum þeim sem áhuga hafa á að taka þátt og breiða út boðskapinn um mikilvægi hreyfingar fyrir alla. Ef sveitarfélag hefur áhuga á að vera boðberi hreyfingar er fólk hvatt til að hafa samband við þjónustumiðstöð Ungmennafélags Íslands.

MET ÞÁTTTAKA Uppáhaldsvikan mín „Hreyfivikunni vex fiskur um hrygg með hverju árinu og náðst hefur að skapa virkilega góða stemningu í kringum hana. Fólki finnst þetta skemmtilegt og vill vera með. Það eru alltaf að koma fram nýjar hugmyndir og fyrirtæki eru að finna eitthvað skemmtilegt til að gera með starfsfólki í hádeginu. Eins eru leikskólar og eldri borgarar virkir svo að óhætt er að segja að verkefnið nái til allra aldurshópa. Þetta er orðin uppáhaldsvikan mín á árinu og mér finnst tímasetningin frábær. Það er gott að geta boðið upp á Hreyfiviku þegar félögin eru að hefja starfsemi sína að nýju á haustin. Það eru allir svo jákvæðir fyrir þessu verkefni,“ sagði Hildur Bergsdóttir, framkvæmdastjóri Ungmenna- og íþróttasambands Austurlands.

Í skýjunum með þetta verkefni „Ég er búinn að starfa hér í 16 ár og hef aldrei séð svona marga synda í lauginni.

Laugin var vel sótt alla dagana sem Hreyfivikan stóð yfir. Fólk sem maður sér aldrei í lauginni kom að synda. Við erum bara í skýjunum og þetta verkefni er gjörsamlega að ná tilgangi sínum. Það eru allir svo áhugasamir og sem dæmi eru margir krakkar að synda einn kílómetra á dag.

Maður sá ekki fólk í rennibrautinni, það voru allir að synda,“ sagði Þórhallur Svavarsson, forstöðumaður íþróttamannvirkja í Rangárþingi ytra.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

3

Haukur Valtýsson, formaður UMFÍ:

Snúum bökum saman og eflum hreyfinguna

É

g tek við embætti formanns í Ungmennafélagi Íslands með virðingu og ábyrgð. Undanfarin fjögur ár hef ég setið sem varaformaður stjórnar og tel mig því þekkja nokkuð til hreyfingarinnar og starfsins sem fer fram á hennar vegum. Það er þó langt í frá full þekking á þessari fjölmennu og útbreiddu hreyfingu.

Undanfarna mánuði hefur verið unnið að stefnumótun sem fólk úr stjórn UMFÍ hefur komið að ásamt einstaklingum úr grasrótinni. Það hefur verið mjög ánægjulegt að finna þann áhuga og vilja sem ríkt hefur í hópunum sem starfað hafa að því verkefni, það er greinilegur vilji til að gera starf hreyfingarinnar betra og markvissara. Mjög mikilvægt er að halda áfram stefnumótunarvinnunni og ljúka henni og nýta niðurstöður hennar í störfum okkar. Ég hef fundið fyrir verulegum áhuga á meðal fólks innan sambandsaðilanna til að breyta um takt, fara að vinna meira og betur saman að mörgum málum með fólki í grasrótinni margumtöluðu. Ungmennafélagshreyfinguna tel ég eiga mikla möguleika til að eflast á margan hátt, verða öflugri, ábyrgari, vinsælli og ekki síst skemmtilegri.

Talsverð endurnýjun varð í stjórn UMFÍ á nýliðnu sambandsþingi og þar á meðal tóku nokkrir ungir einstaklingar sæti í stjórn og varastjórn. Þetta er ánægjulegt og tilhlökkunarefni að vinna með þessu unga fólki þó

Haukur Valtýsson, formaður UMFÍ.

að alltaf beri að virða og nýta reynslu og þekkingu þeirra sem reyndari eru. Ég lít á þetta sem skilaboð um að fá fleira ungt fólk til starfa og það er vel, enda er unga fólkið framtíðin. Ég vona að sú stjórn sem nú er að taka við eigi eftir að verða áhugasöm, vinnusöm og samtaka í því mikilvæga starfi sem bíður hennar næstu tvö árin. Ég tel að það þurfi að efla samvinnu við háskóla og aðrar menntastofnanir sem stunda rannsóknir og fá fræðslu til að byggja ákvarðanir betur á faglegum forsendum og þar á ég t.d. við breytingar á landsmótum og breytingar á almenningsíþróttaverkefnum til að geta rökstutt þær ákvarðanir sem teknar verða. Flaggskip hreyfingarinnar í dag tel ég vera Unglingalandsmótin og vona að þau verði það áfram. Með því að gera kannanir t.d. á því hvaða aldurshópar það eru sem við náum ekki til eða á hvaða aldri foreldrar eru, sem hafa mestan áhuga á að sækja þessi mót, getum við bætt okkur og gert enn betur í framtíðinni.

Við skulum átta okkur á því að innan ungmennafélagshreyfingarinnar rúmast flestir í samfélagi okkar, einkum þeir sem stunda ekki afreksíþróttir. Afreksíþróttir eru vistaðar innan ÍSÍ en sá hluti samfélagsins sem stundar ekki afreksíþróttir er að stærstum hluta vettvangur UMFÍ til að vinna með og þannig má bæta samfélag okkar í samvinnu við ÍSÍ.

Á síðustu árum hefur umræða aukist um að bæta lýðheilsu þjóðarinnar og er það vel. Æ fleiri eru meðvitaðir um það hversu mikilvægt það er fyrir okkar litla samfélag að vinna að því að fólk haldi heilsu lengur og betur en verið hefur. Ég hef oft bent á að ég undrast hve lítið yfirvöld notfæra sér að vinna með íþrótta- og æskulýðssamtökum að slíkum málum. Innan þessara samtaka er mikill fjöldi sjálfboðaliða sem er kröftugt og ódýrt vinnuafl, sem auðvitað myndi starfa í samvinnu við viðkomandi yfirvöld að slíkum málum. Ungmenna- og íþróttahreyfingin er borin uppi af sjálfboðaliðum og starf þeirra er ómetanlegt hverju samfélagi. Ég tel að það þurfi að halda því meira til haga hversu verðmætt starf þeirra er. Það er ekki nóg að þakka framlag þeirra á hátíðarstundum heldur þarf að gera það oftar og betur. Ég vil að lokum í þessum stutta pistli hvetja alla sem koma að starfi innan og á vegum ungmennafélagshreyfingarinnar til að snúa bökum saman við að efla hana og styrkja í framhaldi af þeim breytingum í forystu og framkvæmdastjórn sem orðið hafa á þessu ári. Kjörorðið „Ræktun lýðs og lands“ er göfugt markmið og sígilt og það er einnig fallegt markmið. Eflum það og eflum starf okkar, gerum það skemmtilegra.

Haukur Valtýsson, formaður UMFÍ

SamVest-verkefnið hlaut hvatningarverðlaun UMFÍ

A

ðilar að SamVest-samstarfinu hlutu hvatningarverðlaun UMFÍ og voru þau afhent á sambandsþingi UMFÍ í Vík 17. október sl. Aðilar að þessu samstarfi eru Ungmennafélag Kjalarness, Ungmennafélagið Skipaskagi, Ungmennasamband Borgarfjarðar, Ungmennasamband Dalamanna og Norður-Breiðfirðinga, Héraðssamband Strandamanna, Héraðssamband Snæfellsnes- og Hnappadalssýslu og Héraðssambandið Hrafna-Flóki.

Vísir að SamVest-verkefninu varð til þegar Flemming Jessen og Ingimundur Ingimundarson buðu til æfingabúða í frjálsum íþróttum að Varmalandi í Borgarfirði. Þangað var boðið ungmennum af öllu Vesturlandi og kviknaði þá áhugi á því að efla samstarf á milli sambandanna á svæðinu. Hugmyndin varð síðan að veruleika haustið 2012 þegar sjö sambandsaðilar af Vesturlandi og á sunnanverðum Vestfjörðum skrifuðu undir viljayfirlýsingu þess efnis að standa saman að þróunarverkefninu SamVest.

Markmiðið er að auka útbreiðslu og eflingu frjálsra íþrótta, auka ástundun þeirra og gera þær aðlaðandi og að ánægjulegum kosti fyrir börn og ungmenni á samstarfssvæðinu.

Verkefnið hefur gengið mjög vel og nýverið undirrituðu fulltrúar SamVest og frjáls-

4

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

Frá vinstri: Sigurður Guðmundsson UMSB, Anna Bjarnadóttir USK, Lilja Sigurðardóttir HHF, Vignir Pálsson HSS, Garðar Svansson HSH og Jóhann Pálmason UDN.

íþróttadeildar FH samstarfssamning um aðstöðu og þjálfun. Frjálsíþróttadeild FH mun jafnframt sjá SamVest fyrir gestaþjálfurum á þessum æfingum í Kaplakrika. Íþróttamenn SamVest mega koma á einstaka æfingar í

Hafnarfirði ef þau eru nálægt. Ennfremur nær þetta samstarf til nemenda af SamVestsvæðinu sem eru við nám á höfuðborgarsvæðinu, en þau hafa aðgang að æfingum FH í Kaplakrika gegn sama gjaldi og FH.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

5

Jón Kristján Sigurðsson – ritstjórnarspjall:

Getum verið stolt

Þ

egar litið er um öxl eru stór verkefni að baki í ungmennafélagshreyfingunni, Landsmót UMFÍ 50+ á Blönduósi, Unglingalandsmót á Akureyri og Hreyfivika. Öll þessi verkefni gengu framúrskarandi vel. Þátttakendur hafa aldrei verið fleiri á Unglingalandsmóti og Hreyfivika UMFÍ er svo sannarlega komin til að vera. Um 40.000 manns tóku þátt í 470 viðburðum í 55 bæjarfélögum um allt land. Sambandsþing er nýafstaðið, þar sem saman kom fólk úr hreyfingunni víðs vegar að af landinu. Mikil hugur og samheldni ríkti á þinginu. Nýtt og ungt fólk er að koma inn til starfa og það er jákvæð þróun.

Velgengni íþróttamanna okkar lyftir þjóðarsálinni, öll fyllumst við bjartsýni og erum afar stolt. Þetta hefur verið að gerast síðustu misseri. Landsliðin okkar í boltaíþróttum hafa verið í sviðsljósinu þar sem þau hafa verið að etja kappi við bestu lið Evrópu. Landsliðið í knattspyrnu náði langþráðu takmarki, að komast í úrslitakeppni á stórmóti sem verður haldið í Frakklandi næsta sumar. Þetta er viðburður sem ef til vill fæst-

ir höfðu trú á að myndi nokkurn tíma gerast.

Að baki þessum árangri er margra ára vinna sem er að skila okkur alla leið í keppni á meðal bestu knattspyrnuþjóða í Evrópu. Segja má að uppbyggingin hefjist með yfirbyggingu knattspyrnuvalla á sínum tíma og markvissri þjálfun sem hefst strax á unga aldri. Í dag eigum við frábæra og vel menntaða þjálfara sem skiptir sköpum til lengri tíma litið. Þetta er ein stærsta ástæðan fyrir því að við

erum komin á þann stall sem við erum á í dag. Á þessari braut verðum við að halda okkur og aldrei má sofna á verðinum. Við verðum að vera vakandi í störfum okkar til að hlúa vel að því sem við eigum.

Dregið verður í riðla fyrir Evrópumótið í Frakklandi í desember og þjóðin bíður í ofvæni eftir niðurstöðunni. Ljóst er að gríðarlegur áhugi er fyrir keppninni næsta sumar og margir munu leggja land undir fót og styðja við bakið á landsliðinu. Áhuginn er slíkur að þúsundir Íslendinga munu fara til Frakklands.

Kvennalandsliðið byrjar forkeppni Evrópumótsins af miklum krafti en að loknum þremur leikjum hefur liðið fullt hús stiga, hefur skorað tólf mörk og ekki fengið á sig eitt einasta. Þessi byrjun gefur góð fyrirheit um framhaldið í riðlinum.

Handboltalandsliðið hefur oft glatt íslensku þjóðina með árangri sínum.

Nú er liðið á leið á enn eitt stórmótið sem er Evrópumótið í Póllandi í janúar á næsta ári. Það er ekki ónýtt að vita af þessari skemmtun fram undan í skammdeginu.

Meðalaldur stjórnar UMFÍ lækkaði um tæp 8 ár

M

eðalaldur stjórnar- og varastjórnarmanna Ungmennafélags Íslands lækkaði um tæp 8 ár eftir stjórnarkosningar á sambandsþinginu í Vík í Mýrdal og er nú tæp 40 ár. Tveir nýir stjórnarmenn fá þann heiður að vera þeir yngstu í sögu UMFÍ. Björn Grétar Baldursson varð um helgina sá yngsti sem sest hefur í aðalstjórn UMFÍ í 108 ára sögu þess, 22 ára að aldri. Varastjórnarmaðurinn Þorgeir Tryggvason er þremur árum yngri. Auk þeirra sitja Hrönn Jónsdóttir, 29 ára, í aðalstjórn og Sigurður Óskar Jónsson, 28 ára, í varastjórn.

Aðalstjórn UMFÍ er skipuð sjö einstaklingum en fjórir sitja í varastjórn.

Fjórir þeirra eru því undir þrítugu.

Fyrir þing sambandsins, sem haldið var helgina 17. og 18. október, var meðaldur stjórnarmannanna ellefu 47,63 ár en stendur nú í 39,36 árum.

Meðalaldurinn lækkaði því um tæp átta ár. Haukur Valtýsson, nýkjörinn formaður, er aldursforseti stjórnarinnar, 59 ára að aldri. Þetta eru ánægjuleg tíðindi en mikilvægt er að í stjórn samtakanna sitji ungt fólk ásamt eldri félögum sem nýta reynslu sína og miðla henni.

6

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

Skinfaxi 3. tbl. 2015 Ritstjóri: Jón Kristján Sigurðsson, jonkristjan@umfi.is. Ábyrgðarmaður: Haukur Valtýsson, formaður UMFÍ.

Ljósmyndir: Jón Kristján Sigurðsson, Linda Ólafsdóttir, Róbert Daníel Jónsson, fotbolti.net o.fl.

Umbrot og hönnun: Indígó.

Prentun: Ísafoldarprentsmiðja.

Prófarkalestur: Helgi Magnússon.

Auglýsingar: Miðlun ehf. og Gunnar Bender.

Ritnefnd: Örn Guðnason formaður, Gunnar Gunnarsson, Berglind Ósk Agnarsdóttir, Pétur Arason og Jóhanna Hreiðarsdóttir.

Skrifstofa UMFÍ/Skinfaxa: Þjónustumiðstöð UMFÍ, Sigtúni 42, 105 Reykjavík.

Sími: 568-2929 Netfang: umfi@umfi.is Heimasíða: www.umfi.is Starfsfólk UMFÍ: Auður Inga Þorsteinsdóttir, framkvæmdastjóri, Helgi Gunnarsson, fjármálastjóri, Jón Kristján Sigurðsson, ritstjóri Skinfaxa og kynningarfulltrúi, Ómar Bragi Stefánsson, landsfulltrúi, með aðsetur á Sauðárkróki, Sabína Steinunn Halldórsdóttir, landsfulltrúi, Ragnheiður Sigurðardóttir, landsfulltrúi Guðbirna Kristín Þórðardóttir, ritari.

Stjórn UMFÍ: Haukur Valtýsson, formaður, Örn Guðnason, varaformaður, Hrönn Jónsdóttir, ritari, Helga Jóhannesdóttir, gjaldkeri, Ragnheiður Högnadóttir, meðstjórnandi, Gunnar Gunnarsson, meðstjórnandi, Björn Grétar Baldursson, meðstjórnandi.

Varastjórn UMFÍ: Þorgeir Örn Tryggvason, Kristinn Óskar Grétuson, Sigurður Óskar Jónsson og Guðmundur Sigurbergsson.

Forsíðumynd: Hreyfivika UMFÍ (MoveWeek) fór fram á haustmánuðum. Þessu verkefni vex fiskur um hrygg með hverju árinu en aldrei áður hafa þátttakendur verið fleiri hér á landi. Hreyfivikan er hluti af stóru lýðheilsuverkefni sem fram fer um gjörvalla Evrópu á sama tíma.

Markmiðið er að fá hundrað milljónir fleiri Evrópubúa til að hreyfa sig reglulega fyrir árið 2020. UMFÍ tekur verkefnið sem langhlaup og hvetur alla til að finna uppáhaldshreyfingu sína.

Forsíða Skinfaxa sýnir nemendur úr Langholtsskóla sem opnuðu vikuna með hreyfingu og leikjum fyrir utan þjónustumiðstöð UMFÍ í Sigtúni.

Nýir búnin g klefar sinnilauog g

Velkomin Í SUNDLAUGAR ÁRBORGAR Gjaldskrá

oð: Leigutilb i, ð handklæ g o t fö d sun eyrir aðgangs

.

1.250 kr

67 ára og eldri fá frían aðgang gegn framvísun skilríkja. Öryrkjar og atvinnulausir fá frían aðgang en verða að framvísa korti til staðfestingar.

Fullorðnir (18–66 ára): Einstakt skipti: 650 kr.

10 skipta kort: 3.500 kr.

30 skipta kort: 7.500 kr. Árskort: 26.500 kr.

Gjaldskrárbreytingar koma fram inn á www.arborg.is

Haukur Valtýsson kjörinn formaður UMFÍ 49. sambandsþing Ungmennafélags Íslands var haldið í Vík í Mýrdal dagana 17. og 18. október sl. Þingið sátu um 130 þingfulltrúar víðs vegar að af landinu.

Á

meðal helstu tíðinda þingsins voru formannsskipti en í þingsetningarræðu tilkynnti Helga Guðrún Guðjónsdóttir, sem gegnt hafði formennsku í átta ár, að hún gæfi ekki kost á sér. Haukur Valtýsson og Kristinn Óskar Grétuson gáfu kost á sér til formennsku og urðu lyktir þær að Haukur var kjörinn formaður. Alls tóku 107 þingfulltrúar þátt í kjörinu og fékk Haukur 99 atkvæði en Kristinn Óskar 3. Haukur hafði áður verið í fjögur ár varaformaður hreyfingarinnar en Kristinn Óskar átti sæti í varastjórn sl. tvö ár. Í setningarræðu sinni fór Helga Guðrún yfir helstu verkefni hreyfingarinnar sem eru afar fjölbreytt. Þau hafa fengið góðar undirtektir og þátttaka í þeim hefur verið mikil. Helga Guðrún hvatti þingheim til að sameinast um að tala upp starfið og hafa gleðina með í för.

Hún sagði ennfremur að ungmennafélagshreyfingin gæti verið stolt af störfum sínum og starfseminni allri. Innan hreyfingarinnar væru unnin frábær störf og hún sagðist vera stolt af því að vera hluti af þeim hópi.

8

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

Þingstörf gengu vel og mikill einhugur ríkti á þinginu. Rekstur UMFÍ á síðasta ári gekk vel og skilaði sambandið um 50 milljóna króna hagnaði. Stór hluti hans er til kominn vegna sölu á húsnæði félagsins í Þrastalundi. Eins og gengur voru ýmis mál rædd á þinginu og m.a. var samþykkt að vinna áfram að inngöngu íþróttabandalaganna í UMFÍ.

Alls tóku 111 þingfulltrúar þátt í kosningum til aðal- og varastjórnar. Gildir seðlar voru 110 en einn var ógildur. Eftirtaldir einstaklingar hlutu kosningu í aðalstjórn UMFÍ til næstu tveggja ára: Örn Guðnason sem hlaut 107 atkvæði, Hrönn Jónsdóttir, 105 atkvæði, Ragnheiður Högnadóttir, 83 atkvæði, Helga Jóhannesdóttir, 82 atkvæði, Gunnar Gunnarsson, 82 atkvæði, og Björn Grétar Baldursson, 79 atkvæði. Sjálfkjörnir í varastjórn voru Sigurður Óskar Jónsson, Þorgeir Örn Tryggvason, Guðmundur Sigurbergsson og Kristinn Óskar Grétusson.

Hlakka til starfsins og að vinna með því góða fólki sem er í hreyfingunni „Á þessari stundu er mér efst í huga þakklæti fyrir það traust sem mér er sýnt til að stýra þessum stóru samtökum næstu tvö árin. Mér er falið ábyrgðarfullt verkefni og mikilvægt er að því sé sinnt vel. Ég hlakka til starfsins og að vinna með því góða fólki sem er í hreyfingunni,“ sagði Haukur Valtýsson eftir kjörið.

Haukur sagðist einnig vilja auka þátttöku ungs fólks í störfum innan hreyfingarinnar. Hann vildi líka auka starfsemi þjónustumiðstöðvar UMFÍ og tengingu við sambönd og félög úti um allt land. Vinna ennfremur að bættri lýðheilsu almennings og forvörnum. Þá bíður nýrrar stjórnar að ljúka stefnumótunarvinnu sem unnin hefur verið undanfarin misseri.

www.n1.is

facebook.com/enneinn ÍSLENSKA/SIA.IS ENN 76763 10/15

Þú færð vetrardekkin hjá okkur Grípandi munstur

Hörkugrip án nagla

Öruggt og neglanlegt

Michelin Alpin A5 er naglalaust og endist þér aukavetur.

Cooper SA2 er míkróskorið fyrir mýkri vetrarakstur.

Kumho WI31 mikið skorið og frábært í hálku sem snjó.

2015

Hjólbarðaþjónusta N1 Bíldshöfða Fellsmúla Réttarhálsi Ægisíðu

440-1318 440-1322 440-1326 440-1320

Langatanga Mosfellsbæ Reykjavíkurvegi Hafnarfirði Grænásbraut Reykjanesbæ Dalbraut Akranesi

440-1378 440-1374 440-1372 440-1394

Opið mán – fös kl. 08-18 laugardaga kl. 09-13 www.dekk.is

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

9

Sundlaugar Garðabæjar Frábær afþreying, fjör, líkamsrækt og slökun.

Fjörið er í Álftaneslaug s: 550 2350 Rólegheitin ríkja í Ásgarðslaug s: 565 8066

10

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

Svipmyndir frá 49. sambandsþingi UMFÍ 2015

Valdimar Leó Friðriksson UMSK afhendir Kristínu Gunnarsdóttur UMSB askinn góða sem matmaður þingsins fær til varðveislu í tvö ár.

Sæmundur Runólfsson ásamt Helgu Guðrúnu Guðjónsdóttur, fráfarandi formanni UMFÍ.

Kristín Gunnarsdóttir UMSB var valin matmaður þingsins

Sæmundur Runólfsson sæmdur gullmerki UMFÍ

Á

S

ralöng hefð er fyrir því á sambandsþingum UMFÍ að velja matmann þingsins.

Að þessu sinni var það Kristín Gunnarsdóttir, einn af þingfulltrúum Ungmennasambands Borgarfjarðar, sem varð þess heiðurs aðnjótandi að vera valin matmaður þingsins. Kristín tók við viðurkenningunni sem er forkunnar-

fagur og glæsilega útskorinn askur. Valdimar Leó Friðriksson, matmaður þingsins 2013, afhenti Kristínu askinn sem HSK gaf á sínum tíma. Kristín tók strax við hlutverki matmanns og kallaði starfsfólk eldhússins fram og fékk það dúndrandi lófaklapp fyrir frammistöðu helgarinnar.

æmundur Runólfsson var sæmdur gullmerki UMFÍ á sambandsþinginu í Vík í Mýrdal, en hann lét af störfum sem framkvæmdastjóri UMFÍ 30. apríl sl. eftir ríflega 23 ára starf.

Sæmundur hóf störf sem framkvæmdastjóri UMFÍ 1. janúar 1992.

Hann hafði áður setið í stjórn UMFÍ 1985–1991 og verið framkvæmdastjóri Landsmóts UMFÍ í Mosfellsbæ árið 1990. Hann var einnig formaður Umf. Drangs í Vík 1977–1983. Sæmundur hefur gegnt fjölmörgum trúnaðarstörfum fyrir ungmennafélagshreyfinguna. Hann sat m.a. í stjórn Íslenskra getrauna 1992–2009, íþróttanefnd ríkisins 1992–2004 og í stjórn ISCA 1999–2011.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

11

Gríðarlegur uppgangur

H

jólreiðar hafa aukist mikið á Íslandi undanfarin ár og er talað um algjöra sprengingu í þeim efnum. Margir hjóla til vinnu allan ársins hring, enn aðrir nota reiðhjólið sér til skemmtunar og heilsubótar og fjallahjólreiðar eru ennfremur í miklum uppvexti. Svo er hópur sem æfir markvisst og keppir á mótum hér heima og erlendis.

Reiðhjólastígar hafa verið lagðir víðs vegar um landið, í borginni og bæjum. Þessi reiðhjólamenning, ef hægt er að kalla svo, á bara eftir að aukast á næstu árum en reiðhjólið er ótrúlega góður valkostur, ekki síst heilsufarslega, en einnig umhverfislega.

Reiðhjól sáust fyrst í Reykjavík árið 1890 Til fróðlegs má geta þess að fyrstu reiðhjólin, sem vitað er um að hafi verið flutt til Íslands, sáust í Reykjavík árið 1890. Þau áttu Guðbrandur Finnbogason, verslunarstjóri hjá Fischer-versluninni, og Guðmundur Sveinbjörnsson. Guðbrandur, sem bjó í Reykjavík, hýsti ungan mann sem hóf nám við Latínuskólann veturinn 1889. Sá hét Knud Zimsen og varð síðar verkfræðingur bæjarins og svo borgarstjóri Reykjavíkur. Í frístundum sínum gerði Knud sér margt til dægrastyttingar en þó var það eitt sem hann undi sér „löngum við, enda fágæt í Reykjavík í þann tíma, en það var að fara á reiðhjóli“. Þetta kemur fram á Vísindavefnum.

Hjólamenn í Kópavogi Nokkur félög um hjólreiðar hafa verið stofnuð hér á landi og er Hjólamenn eitt þeirra, en það var stofnað 2004 og voru stofnfélagar þess 33 talsins. Félagið er starfrækt undir merkjum UMSK með aðsetur í Kópavogi.

Töldu menn nauðsynlegt að auka fjölbreytnina í íslensku hjólalífi þannig að fleiri aðilar

12

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

Árni Guðlaugsson, formaður Hjólamanna í Kópavogi.

ynnu að framgangi þessarar skemmtilegu íþróttagreinar. Markmið hins nýja félags er fyrst og fremst að efla íþróttina sem er ein sú vinsælasta í Evrópu og hefur notið sívaxandi vinsælda hérlendis síðustu ár.

2–3 sérvitringar saman „Það hefur átt sér stað algjör sprenging í allri hjólreiðamenningu. Ég sjálfur byrja ekki að hjóla að neinu ráði fyrr en 2006 en þá voru 2–3 sérvitringar saman í hóp að hjóla. Sem dæmi má nefna að á þessum tíma voru 20–30 manns að keppa á mótum en í dag eru þeir orðnir allt upp í 500–600 manns. Þetta er gríðarlegur uppgangur á ekki lengri tíma og fjölgar bara,“ sagði Árni Guðlaugsson, formaður Hjólmanna í Kópavogi, í samtali við Skinfaxa.

Efnahagshrunið á stóran þátt í auknum áhuga Þegar Árni er spurður að því að hvað valdi þessum aukna áhuga segir hann að efnahagshrunið eigi stóran þátt í því. „Eftir hrunið hér á landi fóru menn að

hugsa öðruvísi og þá ekki síst um áhugamálin. Þessi aukning á hjólreiðum á sér ekki bara stað hér á landi heldur er þetta þróun um allan heim. Það er þvílík uppsveifla í hjólasportinu um alla Evrópu og teygir anga sína alla leið inn í ferðamennskuna. Í Bretlandi hefur hjólreiðamönnum fjölgað gífurlega á síðustu árum,“ sagði Árni.

Hjóla 5–6 tíma um helgar Árni sagði að í dag sæjust hjólreiðamenn úti um land í öllum veðrum, allan ársins kring. Áður fyrr hefðu sést einn og einn hjólreiðamaður en í dag væri stór hópur manna að hjóla kannski 5–6 tíma um helgar. „Það er bara alls staðar fólk að hjóla en margar hjólabrautir hafa verið lagðar á síðustu árum á höfuðborgarsvæðinu. Við keppnisfólkið eigum ekki heima á hjólastígunum og höfum þess í stað verið að hjóla mikið í Krísuvík og á Þingvöllum en þar hefur umferð hjólreiðamanna aukist til muna. Við notum ennfremur Nesjavallaleiðina mikið og svo erum við búnir að finna út ákveðna hringi innanbæjar þar sem minni bílaumferð er.“

í hjólreiðum hér á landi Allra meina bót – Hvað var það sem ýtti þér út í þetta sport? „Ég var búinn að taka þátt í nokkrum greinum íþrótta, hljóp töluvert en var alltaf að fá einhver álagsmeiðsli. Hjólreiðarnar fara bara miklu betur með líkamann. Vandamálið er að við þurfum meira ungt fólk inn í þessa grein en stærsti hópurinn eru karlmenn á aldrinum 30–50 ára. Á síðustu tveimur árum hefur verið ótrúleg fjölgun kvenna innan hjólreiðanna sem er mjög ánægjulegt. Hjólreiðarnar eru allra meina bót og frábær útivist. Við stefnum að því að vera með fleiri hópa innan félagsins þannig að allir finni sinn hraða og takt við sitt hæfi,“ sagði Árni.

Vilberg Helgason, formaður Hjólreiðafélags Akureyrar.

Mikil aukning í hjólreiðum hefur orðið á Akureyri Vilberg Helgason, formaður Hjólreiðafélags Akureyrar, segir gríðarlega vakningu fyrir hjólreiðum. Norðanmenn hefðu verið aðeins seinni að taka við sér en sunnanmenn en á síðustu tveimur árum hefur orðið mikil aukning í hjólreiðum á Akureyri.

Ný samgöngustefna „Viðhorf til hjólreiða hefur breyst mikið en bæjaryfirvöld eru hreinlega að gera nýja samgöngustefnu með hjólreiðar í huga. Almenningshjólreiðamönnum hefur fjölgað mikið á götum Akureyrar og verslanir merkja mikla aukningu í sölu á reiðhjólafatnaði og varningi honum tengdum. Fólk er farið að kaupa hjól sem samgöngutæki en ekki sem leiktæki eins og áður. Hjólreiðamen eru alltaf að sjást betur, hjól eru með almennileg ljós og reiðhjólamenn klæðast endurskinsfatnaði sem er gott upp á öryggið. Menn líta orðið á hjólreiðar sem lífsstíl nú til dags frekar en einhvern sérvitringshátt. Hjólreiðar eru líka að aukast sem íþrótt á Akureyri. Fjöldi manns stundar reglulega æfingar svo að þróunin í þessu er virkilega ánægjuleg,“ sagði Vilberg Helgason.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

13

Leiðtogaskóli NSU Í Noregi:

Ferðin var bæði til gagns og gamans U

ngmennafélag Íslands er aðili að NSU – Nordisk Samorganisation for Ungdomsarbejde en samtökin standa fyrir viðburðum fyrir ungt fólk á Norðurlöndum á hverju ári. Leiðtogaskóli NSU fór að þessu sinni fram í Styrn og Vågsøy dagana 10.–16. ágúst í sumar sem leið. UMFÍ átti sæti fyrir fjóra þátttakendur að þessu sinni.

Yfirskrift leiðtogaskólans var Mountains & Fjords. Þátttakandinn fékk tækifæri til að efla leiðtogahæfileika sína, reynslu af því að leiða fólk inn í breytta tíma, reynslu af því að vinna með öðrum, aukna þekkingu á siðum og venjum annarra landa sem og tungumáli þeirra. Þátttakendur fengu ennfremur tækifæri til að reyna sig í ýmsum aðstæðum, s.s. á fjalli, á sjó, á jökli, að elda mat úti náttúrunni og fleira sem tengist náttúrunni okkar.

Hér fyrir neðan er ferðasaga Guðmundu Ólafsdóttir, eins þátttakandans í Leiðtogaskólanum.

Ferðasaga Dagana 10.–15. ágúst síðastliðinn var Leiðtogaskóli NSU haldinn í Noregi. UMFÍ átti nokkur pláss á námskeiðinu og undirrituð fór á námskeiðið fyrir hönd UMFÍ ásamt tveimur öðrum Íslendingum. Með okkur á námskeiðinu voru 23 ungmenni á aldrinum 16–26 ára, frá Danmörku, Eistlandi, Þýskalandi, Noregi og Rússlandi. Námskeiðið var skipulagt af 4H í Sogn og Fjordana og fór fram í heimahéraði félagsins sem er norðan við Björgvin. 4H eru samtök sem eru sambærileg íslenskum ungmennafélögum að mörgu leyti og það var gam-

14

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

VERIÐ VELKOMIN!

PORT hönnun

an að kynnast störfum þeirra sem og störfum félaganna sem hinir þátttakendurnir komu frá. Íslenski hópurinn flaug út á sunnudagsmorgni og fékk sólarhring til að skoða sig um í Björgvin. Mánudagurinn fór að mestu í ferðalag þar sem það tók sex tíma í rútu að komast á áfangastað. Á þriðjudeginum hófst hið eiginlega námskeið en skipulagið var þannig að fyrir hádegi voru haldnir fyrirlestrar en eftir hádegi var stunduð útivist. Í námskeiðshlutanum var fjallað um ýmislegt eins og t.d. hvernig á að vera góður leiðtogi, hvernig á að markaðssetja félagið sitt og hvernig á að halda góðar kynningar. Í útivistarhlutanum fórum við í gönguferðir um svæðið með leiðsögn, prófuðum klettaklifur, gengum upp að Jostedalsbreen sem er stærsti jökull meginlandsins og fleira. Þessa daga hittum við einnig félaga úr 4H-klúbbnum á svæðinu og skoðuðum aðeins starfið hjá þeim. Á kvöldin var reynt að hrista hópinn saman auk þess sem hvert land átti að elda mat frá sínu landi yfir opnum eldi. Að sjálfsögðu valdi íslenski hópurinn að elda kjötsúpu en það var mjög óvenjulegt að sjá hana malla yfir opnum eldi í norsku skóglendi.

Síðasta dag námskeiðsins var farið á dvalarstaðinn Norsk Kystleir sem er á eyjunni Kroakpollen. Þar var ýmislegt gert sem tengist sjónum, s.s. veitt, róið á kanó og siglt á seglskútu.

Dvölin á eyjunni var frábær endir á góðri viku en á laugardeginum var vaknað kl 4:00 um nóttina til þess að ferðast aftur til Björgvinjar og ná flugi heim til Íslands.

Námskeiðið og vikan öll var mjög vel heppnuð þó svo að þátttakendur hafi flestir verið sammála um að fara hefði mátt aðeins dýpra í efnið, enda flestir þátttakendur þegar með mikla stjórnunarreynslu í félögum sínum. Útivistarhlutinn var ógleymanlegur og Noregur sýndi okkur sínar fegurstu hliðar. Það sem stendur þó upp úr er að kynnast ungu fólki frá mismunandi löndum sem allt hefur þann drifkraft sem þarf til þess að leiða sjálfboðastarf og mikinn metnað fyrir starfi sínu. Að heyra frá starfi þeirra gaf mér margar góðar hugmyndir fyrir starf okkar hér heima. Stór bónus var einnig að fá að æfa sig í að tala ensku og önnur erlend tungumál allan tímann en undirrituð þótti til dæmis hafa óvenju góðan rússneskan framburð. Þessi ferð var mér bæði til gagns og gamans og ég vil hvetja alla sem hafa tækifæri til að sækja námskeið sem þessi og kynnast starfsemi félaga í öðrum löndum til að þiggja það.

UMFÍ býður upp á mörg tækifæri á ári hverju til þess að fara á námskeið, sem og hinar sívinsælu ungmennavikur og því er um að gera að grípa tækifærið og víkka sjóndeildarhringinn með ferð sem þessari.

Á vefnum www.vjp.is má finna allar helstu upplýsingar um Vatnajökulsþjóðgarð

Guðmunda Ólafsdóttir SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

15

Ungmennavika NSU í Danmörku Ein skemmtilegasta vika sem við höfum upplifað

U

ngmennavika NSU fór fram 3.–8. ágúst í Karpenhøj í Danmörku en staðurinn er um 50 km frá Árósum. Yfirskrift vikunnar var Norden redder Jorden – Play 4 the planet.

Fjallað var um náttúruna okkar og loftslag á Norðurlöndum í bland við ævintýri og leiðtogahæfileika ungs fólks. Þátttakendur fengu tækifæri til að reyna sig í ýmsum aðstæðum, s.s. í kajakferð, klifri og því að sofa úti í náttúrunni.

Hópurinn lagði af stað mánudaginn 3. ágúst ásamt Hrönn Jónsdóttur fararstjóra.

Við hittumst uppi á flugvelli kl. 05:00 og þótt þreyta væri í mönnum voru allir spenntir fyrir ferðinni. Flugferðin var góð og reyndum við krakkarnir að nota flugið til kynnast aðeins betur. Í rútunni á leið til Árósa kynntum við

16

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

okkur almennilega og eftir hana hefði mátt halda að við hefðum þekkst í langan tíma. Í Árósum fengum við þrjá tíma til að versla svo að allir hlupu um til þess að nýta tímann sem best. Svo var haldið áfram í rútu til Karpenhøj. Þar komum við okkur fyrir og hittum krakkana frá hinum löndunum. Á þriðjudeginum vöknuðum við snemma, í 26° hita, vorum sett í hópana og áttum að búa til fána landsins sem við vorum með og einhverja búninga úr efni sem við fengum.

Einnig áttum við að kynna landið okkar og segja frá því. Hópurinn okkar stóð sig með prýði. Við bjuggum til klappstýruatriði sem var þannig að ein af okkur öskraði No way! og hinir krakkarnir hrópuðu Norway! Eftir hádegi fórum við í ratleik með fullt af skemmtilegum stöðvum. Til dæmis var ein stöðin kajakboðhlaup. Allar stöðvarnar voru til þess að hrista

hópinn saman, en fyrir hverja stöð fengum við peninga, Nordic dollars, sem við áttum svo að nota á einhverri ráðstefnu, meira vissum við ekki um það. Noregur safnaði samtals 85ND. Því næst áttum við að fara á einhverja ráðstefnu með fyrirtæki sem heitir Fossil Fuels.

Flestir héldu að það myndu koma einhverjir sérfræðingar sem héldu yfir okkur fyrirlestur en annað kom í ljós. Við sátum í matsalnum þegar við heyrðum allt í einu einhvern kalla „Global warming doesn‘t exist“, aftur og aftur.

Svo sáum við að þetta voru allir starfsmennirnir í hvítum göllum að fleygja í okkur peningum og kölluðu „Global warming doesn‘t exist“ og „Take our money and do as we say“. Noregur ákvað að taka ekki við peningunum því þau héldu að þá yrðum við kannski skikkuð í að gera eitthvað sem við vildum ekki sætta okkur við. Ráðstefnan hélt áfram og ein af okkur ætlaði að fara að sannfæra aðrar þjóðir um að taka ekki peningana. En þá rændu þeir viðkomandi og fóru með inn í annað herbergi og yfirheyrðu. Sem betur fór tókst viðkomandi að komast út um aðrar dyr og aftur inn í hinn salinn.

Á miðvikudeginum var aðalráðstefnan haldin og henni var skipt í þrjá hluta. Þar fengum við bækling með alls konar verkefnum sem við gátum framkvæmt til þess að hægja á „Global warming“. Okkur var úthlutað því verkefni að reyna að minnka hlýnunina um 30%. En það kostaði peninga, peninga sem við höfðum ekki, svo að við ákváðum að kaupa olíuver til þess að öll lönd fengju meiri peninga og við gætum gert fleiri góða hluti í næsta holli. Það gekk þó ekki því að það verða olíuslys og öll lönd þurftu að borga 75ND til þess að koma í veg fyrir það. Því næst ákváðum við að öll löndin skyldu vinna saman svo að allir fengju eitthvað og á endanum náðum við markmiði okkar. Eftir ráðstefnuna fórum við niður á strönd til að slaka á. Nokkrir syntu að fleka sem var aðeins lengra úti á sjó og voru að stinga sér.

Á fimmudeginum var lítil keppni milli landa. Við fórum niður á strönd og bjuggum til báta úr spýtum. Svo áttum við að sigla með bátinn út fyrir bryggjuna og aftur til baka. Þar á eftir fórum við í annan ratleik sem var skemmtilegri en fyrri ratleikurinn. Þar voru stöðvarnar meðal annars að hjóla með bundið fyrir augun, að skjóta af boga, róla sér í risastórri rólu og stunda kubbaklifur. Svo borðuðu allir engisprettur og alls konar annað skemmtilegt. Kvöldmaturinn þetta kvöld var eitt af því sem stendur upp úr þótt ekki gætu allir borðað hann. Við fengum að slátra kjúklingi og elda hann frá byrjun. Það var mjög óhugnanlegt og frekar viðbjóðslegt en samt alveg skemmtilegt. Eftir það voru allir að búa sig undir svefninn eða jafnvel sofnaðir, þegar svakalegur hávaði heyrðist og allir þurftu að drífa sig í matsalinn. Þar var okkur sagt að

höfuðstöðvar Fossil Fuels hefðu fundist og við þurftum að fara og handtaka fólk þar.

Noregur lagði af stað næst seinastur og þurftum við þess vegna að horfa á mynd sem heitir Taken áður en við lögðum af stað. Við fengum aðeins þær leiðbeiningar að við ættum að labba meðfram veginum þangað til að bíll kæmi og sækti okkur. Við urðum allt í einu svo spennt og hrædd að við tókum á rás meðfram veginum. Svo tók okkur upp maður á hvítum sendiferðabíl og við fengum kort og vasaljós. Bílstjórinn keyrði okkur langa leið en sagði okkur síðan að labba bara leiðina sem sýnd var á kortinu. Við vorum búin að ganga í u.þ.b. klukkutíma þegar við hittum konu á leiðinni sem sagði okkur að við þyrftum að læðast fram hjá húsi sem var í grenndinni því að þar væru Fossil Fuels-starfsmenn. Við gerðum það en allt í einu heyrðist kallað ótrúlega

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

17

Ísafirði

24.–26. júní 2016

hátt: „Hey what are you guys doing there?“ Við stoppuðum ekki einu sinni til að hugsa, hlupum bara af stað eins hratt og við gátum.

Svo klukkutíma seinna sáum við bíl á veginum, ein af okkur þekkti bílinn og sagði krökkunum að læðast. Allt í einu var bíllinn settur í gang og við hlupum af stað. Hálftíma seinna, þegar klukkan var um það bil þrjú, komum við að húsi og þar bentu örvar okkur að fara upp á þak. Við gerðum það og sáum þar Danmörk og Ísland sem voru að síga niður af þakinu hinum megin. Við biðum í um það bil 20 mínútur þangað til að allir voru farnir og þá máttum við byrja að síga niður, það var mjög gaman. Svo héldum við áfram. Þegar við vorum næstum komin á leiðarenda sáum við blikkandi ljós og sömu hróp og í byrjun, svo að við hlupum af stað á nýjan leik og hlupum þangað til við sáum hvar krakkarnir voru að hlýja sér við varðeld. Þegar allir voru komnir fórum við öll saman að sérstökum vita þar sem höfuðstöðvar Fossil Fuels áttu að vera og þar handtókum við alla starfsmennina. Þannig sigruðum við global warming, nei, bara smá grín! Þegar við vorum komin til baka var klukkan orðin 4–5 um morguninn svo að við fórum öll beint að sofa.

Seinasti dagurinn var frjáls dagur, engin áætlun, við fórum bara niður á strönd og upp á hótel með öllum vinum okkar, fengum okkur ís, skelltum í nokkrar myndir og fullt af leikjum. Um kvöldið var tímabært að segja bless við alla. Þá féllu nokkur tár og ennþá fleiri á flugvellinum hér heima. Þetta var ein af skemmtilegustu vikum sem við höfum lifað og við mælum svo sannarlega með því. Ef einhver fær svona tækifæri þá á viðkomandi að grípa það meðan hægt er. Við söknum allra krakkana mjög, það er ótrúlegt hversu náinn maður getur orðið fólki á svona skömmum tíma.

Hlín Guðmundsdóttir, Birgitta Sól Eggertsdóttir, Indíana Lind Gylfadóttir.

18

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

Borgarnesi 29.– 31. júlí 2016

Framleiðum barmmerki í öllum stærðum og gerðum.

Mikið úrval af bikurum og verðlaunapeningum.

Verið velkomin í verslun okkar að Síðumúla 17 eða hafið samband í síma 588-3244 fax 588-3246 netfang: isspor@simnet.is

Góð þátttaka í Frjálsíþróttaskóla UMFÍ

F

rjálsíþróttaskóli UMFÍ er ætlaður ungmennum á aldrinum 11–18 ára og stendur yfir í fimm daga. Skólinn var í sumar haldinn á fjórum stöðum á landinu: á Selfossi, í Borgarnesi, á Laugum í Reykjadal og á Egilsstöðum. Allir þessir staðir bjóða upp á góða aðstöðu fyrir frjálsar íþróttir og eru því tilvaldir til að halda svona skóla.

Sambandsaðilar á því svæði þar sem skólinn er haldinn sjá um utanumhald og skipulag skólans. Þeir leggja einnig til kennara og aðstoðarmenn til starfa við skólann.

Boðið er upp á gistingu og fullt fæði fyrir þátttakendur. Lagt er upp með að fagmenntaðir kennarar sjái um kennsluna á hverjum stað til að tryggja sem best gæði. Þátttaka að þessu sinni var eftirfarandi: HSK/Selfossi ......................... 60 þátttakendur UMSB/Borgarnesi ............... 28 þátttakendur HSÞ/Laugum ........................ 17 þátttakendur UÍA/Egilsstöðum ................. 14 þátttakendur Lagt var upp með að dagskrá skólanna væri fjölbreytt og skemmtileg. Auk kennslu í frjálsíþróttum var farið í sund, leiki, óvissuferðir og haldnar kvöldvökur, svo nokkuð sé nefnt. Skólinn er ákjósanlegur vettvang-

ur til að kynna og breiða út frjálsíþróttir á Íslandi og hefur UMFÍ tekið að sér það hlutverk með þessum skólum að einhverju leyti.

Fræðslu- og verkefnasjóður UMFÍ hefur styrkt Frjálsíþróttaskólann.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

19

Illugi Gunnarsson, mennta- og menningarmálaráðherra:

Mikilvægi íþrótta fyrir samfélagið allt verður seint ofmetið 20

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

Þ

egar sest niður með Illuga Gunnarssyni ráðherra kemur fljótlega í ljós að þarna er maður sem hefur mikinn áhuga á íþróttum. Illugi er ráðherra mennta- og menningarmála en á því sviði gegna íþróttir stóru hlutverki. Í upphafi samtals er ráðherra inntur eftir bakgrunni sínum í íþróttum og kemur þá í ljós að hann er fæddur og uppalinn á Siglufirði og æfði og lék með KS í knattspyrnu upp yngri flokka félagsins. „Ég lék í markinu og þó að ég segi sjálfur frá held ég að ég hafi bara verið nokkuð góður. Eins og gefur að skilja gátum við lítið stundað knattspyrnu á veturna en reyndum hvað við gátum að spila og meira segja voru göturnar stundum notaðar. Ég var líka mikið á skíðum, reyndar á gönguskíðum eins og margir en lagði ekki fyrir mig svigskíði. Mér fannst mjög gaman að íþróttum og var virkur almennt og það hefur síðan fylgt mér alla tíð. Þó ég sé sjálfur ekki nógu duglegur að stunda þær spila ég badminton einu sinni í viku sem er óskaplega skemmtileg íþrótt. Ég reyni öðru hverju að fara í ræktina en svo hef ég óendanlega gaman af því að horfa á íþróttir. Þegar ég vakna á morgnana og kem-

Illugi Gunnarsson ásamt dóttur sinni, Guðrúnu Ínu Illugadóttur.

ur að lestri blaða þá byrja ég á að fletta upp íþróttasíðunum og renni yfir það sem er að gerast á þeim vettvangi áður en ég sný mér að hinu öllu. Þetta er gamall vani en mér finnast íþróttir einhver besta afþreying sem maður hefur aðgang að. Það er ekki annað hægt en að heillast af fólki sem er komið á ákveðið stig í íþrótt sinni. Hæfileikar og kunnátta eru á háu stigi hjá mörgum og það er ótrúlegt að fylgjast með þessu fólki. Ég skil ekki hvernig er hægt að hafa ekki áhuga á íþróttum. Mér finnst það fara minnkandi í samfélagi okkar að menn stilli því upp að öðrum megin séu menntun og vísindi og þeir sem hafa áhuga á listum og stjórnmálum og hinum megin séu íþróttir. Sem betur fer er þessi nálgun á undanhaldi en ég legg það að jöfnu að menn sinni þessu öllu saman. Ég held að menn eigi einmitt að hafa hæfilegan áhuga á öllu. Það er fullt af listamönnum sem hafa mikinn áhuga á íþróttum og það fer alveg jafn vel saman eins og hvað annað. Svo öfugt, þá hafa íþróttamenn áhuga á listum og svo framvegis. Annað væri furðulegt því að stór hluti þjóðarinnar stundar íþróttir svo einhver hólfaskipting í þessu, að

hér séu þeir sem hafa áhuga á íþróttum og þar þeir sem hafa áhuga á menningu og listum er löngu liðin tíð og það er mjög gott,“ segir Illugi.

– Skiptir það ekki miklu máli í þínum huga að búa vel að íþróttum í landinu og fólk hafi greiðan aðgang að því að stunda þær? „Ég held að mikilvægi þessa verði varla metið til fjár. Það er óumdeilanlegt og flestir sjá það. Í fyrsta lagi er mikilvægt fyrir okkur að við stundum reglubundna hreyfingu en það gerir okkur kleift að lifa betra lífi. Því meira sem við stundum íþróttir þegar við erum ung því auðveldara eigum við með það síðar meir að læra íþrótt sem gerir það að verkum að við getum sinnt henni þegar við erum orðin fullorðið fólk. Þar með höldum við okkur í formi. Heilbrigð sál í hraustum líkama er það sem við stefnum öll að, að geta haldið áfram líkamlegu heilbrigði okkar og óskertri líkamlegri getu. Þegar þetta bilar er svo margt annað sem við missum um leið. Það skiptir líka óskaplega miklu máli í menntakerfinu að það sýnir sig að krakkar, sem eru í íþróttum, læra vel að skipuleggja sig og temja sér ákveðinn aga sem fylgir íþróttunum. Þau læra líka mikilvægi hópstarfsins, vinna bæði saman sem einstaklingar og í liðum. Þau læra að taka ábyrgð og jafnvel að taka áhættu. Allt þetta er gríðarlega mikilvægt í þroska hvers einstaklings. Þar fyrir utan skipta afreksíþróttirnar okkur miklu máli. Þar eignumst við fyrirmyndir sem skipta æsku landsins miklu máli.

Við fáum þetta fram með afreksíþróttamönnum í boltaíþróttunum um þessar mundir, þegar við horfum meðal annars til landsliða okkar í knattspyrnu, handbolta og körfubolta. Árangur þeirra fyllir okkur stolti og minnir okkur á að þótt fámenn séum getum við afrekað ótrúlega hluti. Það er ekki heldur falið í mannfjöldanum heldur getu okkar hvers og eins og hversu mikið fólk er tilbúið að leggja á sig. Þetta bindur okkur saman. Þetta eru hlutir sem við eigum sameiginlega, landsliðin okkar hafa veitt þjóðinni ótrúlega ánægju og gleði og einmitt þessa tilfinningu, að við erum þjóð,“ segir Illugi.

– Þú hlýtur að hafa velt því fyrir þér eins og við öll hvernig standi á því að þrjú landslið í boltaíþróttum komast í úrslitakeppni Evrópumóts. Þetta telst varla sjálfgefið og hvað býr að baki þessum árangri? „Þetta er langt í frá sjálfgefið. Það er kannski einhvern veginn líkt okkur að við skulum ekki vera ennþá meira uppnumin af þessu en raun ber vitni. Vegna þess að þessi íþróttaafrek sem landsliðin okkar hafa unnið eru í raun eiginlega óskiljanleg. Menn reka augun í þetta víða um heim og þegar maður er erlendis á fundum er um þetta spurt. Árangur kvennalandsliðsins er ótrúlega góður og sömuleiðis yngri landsliðanna okkar í karlaog kvennaflokki. Það er auðvitað ekki nema von að menn spyrji hvernig standi eiginlega á þessu. Ég hef stundum sagt að ekki sé hægt að gefa eina eða tvær einfaldar skýringar á því. Ein skýringin sýnist mér vera sú að við virðumst leggja meira en margir aðrir í skipulagða þjálfun á barnastiginu. Það er að við

„Framlög einstaklinganna, þeirra sem standa að baki íþróttahreyfingunni allri, er lykilatriði en öll sú sjálfboðaliðsvinna sem unnin er í íþróttahreyfingunni er reyndar ótrúleg.“

erum með vel menntaða þjálfara sem vinna með börnum og unglingum. Víða annars staðar skilst mér að sé ekki lögð eins mikil áhersla á þetta og jafnvel að það séu bara foreldrar sem sinni þar þjálfarastarfi hjá yngstu börnunum. Íþróttafélögin hér hafa lagt metnað í það og boðið upp á úrvalsþjálfun strax frá unga aldri og þetta held ég að skili sér. Á Íslandi er almennur íþróttaáhugi mikill og þátttakan ennfremur, okkur finnst gaman að leika okkur. Það er einmitt í gegnum leikinn sem verður svo mikil þjálfun og einhvern veginn hefur okkur tekist að varðveita það eða hafa það inni í þjálfunarkerfunum okkar að leikurinn og að hafa gaman af virðist einhvern veginn varðveitast. Ég hef alla vega þessa tilfinningu. Það virðist síðan líka hafa skipt máli eins og í knattspyrnunni að búið er að reisa fjölmargar knattspyrnuhallir. Þannig að við förum að sjá kynslóð sem hefur þjálfað og spilað miklu meira en kynslóðin á undan. Annað dæmi um fjárfestingu hér er aðeins eldra en það eru litlu sparkvellirnir víða um landið, þar sem búnar voru til aðstæður sem hafa nýst mjög vel. Þetta er samblanda af mörgu, þjálfuninni og aðstæðum og síðan er það líka að þó við séum fá þá erum við þjóð. Menn spyrja stundum hvernig standi á því að 330 þúsund manna þjóð, sem er á við meðalborg í Evrópu, skilar þessum árangri. Að mínu mati er ekki rétt að bera þetta svona saman. Það er eitthvað sem fylgir því að vera þjóð, ekki síst tilfinning, og eittSKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

21

„Sú fjárfesting sem ríkið leggur til nýtist bæði frá lýðheilsusjónarmiðum, sjálfsmynd þjóðarinnar, gegnum landsliðin okkar, í uppbyggingu á öllu félagsstarfi.“ ekki er kostnaðurinn gríðarlegur, enginn sleppur undan því, sem leggst á heilbrigðisog velferðarkerfið. Um leið og við hreyfum okkur dregst verulega úr kostnaði þar. Menn eiga að hafa heildarmyndina í huga þegar verið er að ræða þessi mál en ekki bara horfa á afmarkaða þætti.“

hvað sem skilar sér í kröfu á okkur sjálf. Með öðrum orðum: Það er ekkert gott eða einfalt svar við þessu. Annað er bara sú staðreynd að þetta hefur gerst og endurspeglar alveg gríðarlegan mikinn áhuga á íþróttum sem við hljótum að fagna mjög að skuli vera til staðar,“ segir Illugi.

– Finnst þér sjálfum nægilegt fé rakna frá ríkisvaldinu til íþrótta almennt í landinu? „Nú hafa bæði ríkisvaldið og sveitarstjórnirnar verulega aðkomu að íþróttastarfinu. Ég hef nefnt uppbygginguna í kringum yfirbyggðu knattspyrnuvellina þar sem sveitarfélögin hafa lagt til mikla fjármuni. Það er alltaf þannig að benda megi á að það vanti fjármuni. Auðvitað er það þannig að þegar við berum fjármuni, sem landsliðin okkar hafa, saman við erlend landslið, er munurinn æpandi. Mér var bent á það einhvern tíma, þegar að breska landsliðinu í körfuknattleik tókst ekki að komast í úrslitakeppnina í Þýskalandi, meðal annars vegna þess að þeir töpuðu fyrir Íslandi, gerðu þeir þau mistök, þegar þeir voru spurðir að því hvernig stæði á því af hverju þeir næðu ekki betri árangri, að bera fyrir sig fjárskort. Þeim var hins vegar bent á það að þeir fengju mun meiri stuðning við sitt lið miðað við Ísland og það væri ekki samanburðarhæft með nokkrum hætti. Það er alveg staðreynd og við vitum það til dæmis hvað varðar handboltann, að það er allt of lítið fjármagn sem þeir hafa. Það er ótrúlegt og í raun óskiljanlegt hvað handboltalandsliðinu hefur tekist, þrátt fyrir þennan fjárskort, en ár eftir ár er landsliðið að skila sér inn á mót þeirra bestu. Í síðustu fjárlögum tókum við þá ákvörðun að hækka verulega framlagið í afrekssjóðinn eða um 30 milljónir sem ég held að sé einhver mesta hækkun í háa herrans tíð. Við þurfum að halda áfram að tryggja það annars vegar hvað varðar einstaklingsíþróttirnar að við getum styrkt afreksmenn okkar og hins vegar að stuðningur við landslið okkar sé nægilegur. Menn hafa bent á að það verði að vera vettvangur fyrir b-landslið þar sem ungu leikmennirnir eru að koma upp og þurfa meiri leiktíma og reynslu til að geta síðan stigið inn með eðlilegum hætti í kynslóðaskiptin þegar að þeim kemur. Allt kostar þetta fjármuni, hvort sem

22

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

„Í síðustu fjárlögum tókum við þá ákvörðun að hækka verulega framlagið í afrekssjóðinn eða um 30 milljónir sem ég held að sé einhver mesta hækkun í háa herrans tíð.“ um er að ræða karla- eða kvennalandsliðin okkar, og ég held að við getum verið sammála um að við þurfum á næstu árum að auka fjármuni til þessara mála.

Síðan eru það almenningsíþróttirnar og að þess sé gætt að þar sé líka nægt fjármagn að baki og að félögin séu sæmilega vel stödd.

Framlög einstaklinganna, þeirra sem standa að baki íþróttahreyfingunni allri, er lykilatriði en öll sú sjálfboðaliðsvinna sem unnin er í íþróttahreyfingunni er reyndar ótrúleg. Ef maður ætti að reyna að slá einhverri tölu á þá fjármuni sem í raun og veru eru þar að baki, allan þann tíma sem fólk gefur, þá eru gríðarlegar háar fjárhæðir sem felast í sjálfboðaliðastarfinu. Við erum öll meðvituð um að við vildum gjarnan sjá meiri fjármuni lagða til þessa sviðs og ég er sannfærður um að þeir skila sér aftur til þjóðarinnar og ríflega það.

Bara hvað varðar heilbrigði, að við hreyfum okkur, skiptir miklu máli. Ef við gerum það

– Nú standa félög á landsbyggðinni frammi fyrir gríðarlegum kostnaði hvað ferðalög áhrærir. Hefur eitthvað verið gert í þeim efnum, að efla ferðasjóðinn sem þau geta sótt í? „Já, það er alveg hárrétt að þetta er mikill kostnaðarliður fyrir lið og íþróttafólk af landsbyggðinni og í fjárlögunum settum við fjármuni þar til viðbótar. Við vitum að lið utan af landi þurfa að ferðast og hvað allt unglingastarf varðar þá leggst þessi kostnaður á heimilin. Með því að bæta í ferðasjóðinn erum við auðvitað að styrkja þetta en ég geri mér alveg grein fyrir því að raunverulega erum við þarna bara að stíga til móts við en ekki að fullnægja þörfinni eða mæta henni að fullu. Þetta er allt saman gert í skrefum og það voru þessir tveir liðir í fjárlögunum sem við horfðum til, annars vegar afrekssjóðurinn og hins vegar ferðasjóðurinn. Menn geta verið sammála um að þarna þarf að bæta í og ég er sannfærður um að það mun skila sér almennt í betra starfi í íþróttahreyfingunni.“ – Telur þú þá að fjármagn sem ríkið leggur til íþróttamála, eins og til ungmennafélagshreyfingarinnar í landinu, skili sér til baka? „Ég lít svo á, í því ráðuneyti þar sem ég starfa núna, að fjármunir sem við setjum til starfseminnar, hvort sem er í menntakerfinu, vísindunum eða íþrótta- og ungmennafélagsstarfinu, séu í raun fjárfesting og hver einasta króna af þessu komi til baka og margfalt þegar upp er staðið. Fjárfesting í menntun, vísindum og rannsóknum skilar sér augljóslega og fjárfesting í íþróttum ekki síður að mínu mati. Nú horfa sumir til þess og segja: Eru íþróttir ekki eins og hver önnur afþreying?

Svarið er nei, þær eru miklu meira en það. Þó ekki væri nema það að horfa til þeirra miklu veltu sem er í kringum íþróttirnar sem skilar sér síðan inn í hagkerfið. Nýverið var lögð fram skýrsla um efnahagsleg áhrif íþrótta hér á landi og þar kemur fram að þau eru umtalsverð. Sú fjárfesting sem ríkið leggur til nýtist bæði frá lýðheilsusjónarmiðum, sjálfs mynd þjóðarinnar, gegnum landsliðin okkar, í uppbyggingu á öllu félagsstarfi. Hún hefur líka bein efnahagsleg áhrif til að byggja upp iðnað sem er mjög öflugur, sem er þessi íþróttaiðnaður. Þannig að þetta er á mörgum sviðum, já, þetta eru fjármunir sem skila sér til baka að mínu mati.“

Sími 470 8100 / Fax 4708101 / sth@sth.is / www.sth.is

„Ég er hrifinn af þessari hreyfingu sem á sér þessa stórmerku sögu, sem er samofin sögu Íslands á tuttugustu öld, og fylgir þeirri hugsjón sinni að gera samfélagið betra.“

til okkar nú sem áður. Í þeirri hugsun er fólgið að við berum ábyrgð, ekki bara á okkur sjálfum, heldur einhverju meira sem við höfum skyldur við. Í gegnum íþróttastarfið, eins og á vettvangi ungmennafélaganna, finnum við þessu farveg. Eins og ég sagði áður hef ég hitt fólk sem er innblásið af þessari hugsun. Það er mikilvægt fyrir samfélögin að eiga slíkt fólk sem er tilbúið að leggja krafta sína í þágu svona málstaðar og fyrir það er ég mjög þakklátur og við öll.“

– Þú stundaðir íþróttir á þínum yngri árum.

Hefur þú tekið þátt í starfi og mótum á vegum UMFÍ? „Já, í gamla daga gerði ég það reyndar. Þá tók ég þátt í mótum fyrir vestan sem voru t.d. á Núpi í Dýrafirði en ef ég man rétt voru það ungmennafélögin sem stóðu fyrir þeim mótum. Ég er reyndar mikill aðdáandi ungmennafélagshreyfingarinnar og kynnin af fólki, sem hefur starfað á þeim vettvangi, hafa verið ánægjuleg. Áhuginn, sem það hefur á því sem það er að gera og eldmóðurinn, eru smitandi. Ég er hrifinn af þessari hreyfingu sem á sér þessa stórmerku sögu, sem er samofin sögu Íslands á tuttugustu öld, og fylgir þeirri hugsjón sinni að gera samfélagið betra.

Ekki með þjóðrembingi heldur með því að byggja á öllu því besta sem við eigum. Allt þetta finnst mér ungmennafélögin ná svo vel utan um. Slagorð ungmennafélagshreyfingarinnar „Íslandi allt“ finnst mér fallegt. Það er ábyggilega auðvelt í efahyggju nútímans að líta svo á að það sé gamalt og úrelt slagorð en ég held að það sé alls ekki svo. Þetta slagorð á nákvæmlega jafn mikið erindi

– Við erum mjög hreykin af íþróttafólki okkar enda er ærin ástæða til. Hvað getum við gert til að hlúa að þessu fólki svo að það haldi áfram á sömu braut? „Þar skiptir til dæmis máli afrekssjóðurinn okkar, hvernig hann er skipulagður og fjármagnaður. Barna- og unglingastarfið er síðan grundvöllur alls þessa. Mér hefur verið tjáð að við séum að gera vel á þessu sviði. Ég hef ekki rannsakað það sjálfur en trúi því og sé það. Ég á litla stelpu sem er þriggja og hálfs árs og hún er komin í fimleika einu sinni í viku. Það er alveg stórkostlegt að fylgjast með því starfi og hvað mikið er lagt upp úr því að börnin séu vel þjálfuð. Þar er fólk sem vinnur og sinnir þessu vel þó svo að þetta séu svona lítil kríli. Strax er byrjað að þjálfa ákveðna grunnþætti fimleikanna kerfisbundið þó þannig að ekki sé verið að missa út leikinn - en um leið með öguðum hætti. Ég hef miklar væntingar til þessa starfs fyrir barnið mitt og ég veit að ég mun síðar ýta henni út í meira íþróttastarf þegar hún verður eldri. Hvort sem hún verður síðan einhver keppnismanneskja eða nýtur þess meðan að hún er krakki, þá skilar þetta alltaf svo miklu.

Til þess að afreksíþróttirnar blómstri þurfa almenningsíþróttirnar að gera það líka þannig að sem flestir komi og taki þátt en með því náum við til þeirra sem hafa hæfileikana. Við þurfum að eiga fyrirmyndir en þær hvetja stelpur og stráka til að taka þátt. Eitt af því besta sem gerst hefur hjá okkur hér á undanförnum árum er hvernig kvennaknattspyrnan og kvennahandboltinn hafa vaxið og umfjöllun í fjölmiðlum um leið. Með þessu er verið að senda skilaboð til allra stelpnanna að þetta sé eitthvað skemmtilegt að gera og þá eignast þær fyrirmyndir. Þetta hangir allt saman, að gera vel við þá sem eru á toppnum eða á leið þangað og um leið líka að hlúa vel að ungviðinu og þeim sem koma síðan á eftir. Þetta hvetur hvort annað mjög vel. Íþróttir skipta öll samfélög miklu máli og það er alla vega tilfinning mín að eitt af því sem gerir okkur að þjóð sé að íþróttamennirnir okkar standa sig vel. Við finnum það líka að við sem samfélag og íslenska þjóðin getum búið til umhverfi sem skilar þessu. Þess vegna erum við stolt af árangri íþróttamannanna okkar.

Um leið hafa þessir einstaklingar metnað, ekki bara fyrir hönd þjóðar sinnar, heldur líka fyrir hönd sjálfra sín, til þess að ná langt og verða afburðamenn í íþrótt sinni. Einstaklingarnir hafa hver fyrir sig hvata til að standa sig og um leið njótum við þess sem samfélag.

Mikilvægi íþrótta fyrir samfélagið allt verður seint ofmetið. Reglubundin hreyfing er besta forvörnin sem við eigum völ á í heilbrigðismálum og getur sparað þjóðfélaginu stórkostlegar fjárhæðir,“ segir Illugi Gunnarsson að lokum, í viðtali við Skinfaxa.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

23

5. Landsmót UMFÍ 50+ á Blönduósi:

Alls mættu 370 keppendur til leiks

F

immta Landsmót UMFÍ 50+ var haldið á Blönduósi í sumar og í umsjón Ungmennasambands Austur-Húnvetninga (USAH). Undirbúningsvinna fór fyrir alvöru af stað seinni hluta árs 2014 en þá var landsmótsnefnd skipuð. Nefndin samanstóð af fulltrúum frá USAH, Blönduósi, UMFÍ og eldri ungmennafélögum. Ómar Bragi Stefánsson, landsfulltrúi UMFÍ, stýrði undirbúningi og framkvæmd mótsins í fyrsta skipti og hafði sér við hlið Flemming Jessen sem ráðinn var verkefnastjóri og einnig Halldór Lárusson sem var í starfsnámi í viðburðastjórnun. Ingólfur Sigfússon sá um skráningarkerfið og utanumhald úrslita á mótinu. Fjármögnun mótsins gekk frekar seint en að lokum náðust að nokkru leyti þau markmið sem sett voru í upphafi.

Mótið var sett föstudaginn 26. júní og því lauk sunnudaginn 28. júní. Veðurguðirnir léku við mótsgesti alla mótsdagana. Keppnisgreinar á mótinu voru eftirfarandi: Boccia, bridds, dráttarvélaakstur, frjálsíþróttir, golf, hestaíþróttir, lomber, pútt, ringó, skák, starfshlaup, stígvélakast og sund. Alls mættu 370

24

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

keppendur til leiks, 251 karl og 119 konur.

Fjölmennasta keppnisgreinin var boccia en 107 einstaklingar tóku þátt í þeirri keppni.

Mótssetning var á föstudagskvöldi og fylltu mótsgestir Félagsheimilið á Blönduósi.

Skemmtileg stemning myndaðist á setningunni og þar var bæði sungið og dansað.

Illugi Gunnarsson, mennta- og menningarmálaráðherra, Helga Guðrún Guðjónsdóttir, formaður UMFÍ, Einar Kristján Jónsson, formaður landsmótsnefndar, og Haukur Ingibergsson, formaður Landssambands eldri borgara, fluttu ávörp á setningarathöfninni sem tókst með ágætum. Á mótinu var í samstarfi við Heilbrigðisstofnunina á Blönduósi boðið upp á heilsufarsmælingar sem mæltist vel fyrir. Á laugardagskvöldið safnaðist fjöldi fólks við Blöndu og söng saman við undirleik heimamanna í veðurblíðu.

Allt keppnishaldið gekk mjög vel og ánægja skein úr hverju andliti. Umgjörð mótsins var mjög góð og öll dagskráin gekk samkvæmt áætlun.

Maður finnur fyrir jákvæðum og uppbyggilegum anda Illugi Gunnarsson, mennta- og menningarmálaráðherra, flutti ávarp við setningu 5. Landsmóts UMFÍ 50+ á Blönduósi og sagði m.a. óumdeilt að þessi mót hefðu mikið gildi. „Það er engin ástæða til að hætta að hreyfa sig eða taka þátt í íþróttum eftir að maður er kominn yfir fimmtugt. Heilsa er almennt betri og fólk er í góðu ásigkomulagi einmitt vegna þess kannski að við stundum íþróttir og hreyfum okkur meira en áður og gerum síðan áfram fram eftir aldri. Þetta snýst ekki eingöngu um keppni í íþróttum heldur líka að njóta félagsskaparins. Hitta fólk hvaðanæva af landinu, efla gömul vináttutengsl sem verða til í gegnum íþróttirnar. Allt er þetta mjög mikilvægt og hluti af því að eiga gott líf,“ sagði Illugi. „Mér finnst virkilega gaman að hafa komið hér við og hitt fólk.

Maður finnur fyrir jákvæðum og uppbyggilegum anda. Það er ekki hægt annað en að smitast af þeirri góðu stemningu sem er hér á svæðinu. Mótshaldarar eru einstaklega heppnir með veður sem gerir umhverfið svo yndislegt. Andinn er mjög góður,“ sagði Illugi.

Ég á örugglega eftir að taka þátt í fleiri mótum „Ég hef tekið þátt í nokkrum landsmótum um ævina en þetta var í fyrsta sinn sem ég tek þátt í Landsmóti 50+. Þetta var virkilega gaman og ég á örugglega eftir að mæta á fleiri mót í framtíðinni,“ sagði Kristján Gissurarson sem setti landsmótsmet í stígvélakasti en hann tók að auki þátt í fjórum öðrum greinum á mótinu. Kristján var á árum áður einn fremsti frjálsíþróttamaður landsins og gat sér gott orð í stangarstökki.

Rosalega skemmtilegt verkefni „Ég er í skýjunum með mótið sem tókst með afbrigðum vel. Veðrið lék við okkur allan tímann, þátttakan var góð, dagskráin vel skipulögð og keppnin öll gekk eins og í sögu. Þetta verkefni er rosalega skemmtilegt og það sem stendur upp úr er öll þessi gleði, allir þakklátir og það er þetta sem gefur þessu svo mikið gildi. Við finnum að mótið er að styrkjast með hverju árinu en við bíðum enn eftir aldursflokki, 50–65 ára, við finnum vonandi leið til að fá fleiri úr þeim hópi til að vera með,“ sagði Helga Guðrún Guðjónsdóttir, þáverandi formaður UMFÍ. „Það er ástæða til að hlakka til næsta Landsmóts UMFÍ 50+. Ég hvet alla til að skella sér á Ísafjörð á næsta ári. Það er einhvern veginn sama hvar við höldum þessi mót því að þau fá öll sinn sérstaka brag. Ég held að á Ísafirði eigi fólk eftir að kynnast einhverju sem það hefur aldrei kynnst áður. Þessi mót eiga bjarta framtíð fyrir sér.“

Hef verið að dútla í íþróttum stærstan hluta æfinnar „Ég tók þátt í sex greinum á mótinu, tveimur í sundi og fjórum í köstum. Það má segja að ég hafi verið að dútla í íþróttum stærsta hluta ævinnar. Ég stundaði þetta af meira krafti þegar ég var ungur og svo hef ég haldið því við eins og kostur er. Undanfarin ár hef ég ekki stundað íþróttir með reglubundnum hætti, því miður. Gallinn er sá að ég er bara einn, enginn að æfa með mér, til að hvetja áfram.

Fyrir vikið er maður latari að stússast í þessu,“ sagði Tómas Jónsson 82 ára frá Selfossi.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

25

UÍA fólk á stormandi ferð …

Á

haustdögum fór tólf manna hópur austfirskra ungmenna auk tveggja fararstjóra í ungmennaskiptaverkefni á vegum Erasmus+ til Ungverjalands.

Verkefnið bar yfirskriftina HUN-ICE: Sports in Social Inclusion and Non-Formal Education og sneri að því hvernig íþróttir tengjast samfélagsþátttöku og óformlegu námi. Markmið verkefnisins var að leiða saman ungmenni frá tveim ólíkum stöðum og menningarheimum og gefa þeim kost á að skiptast á skoðunum og læra af sjónarmiðum hvert annars. Í ferðinni fékk íslenski hópurinn kjörið tækifæri til að heimsækja nýtt umhverfi og kynnast framandi siðum og venjum, auk þess að fjalla og fræðast um íþróttir og samfélagsþátttöku í víðu samhengi.

Á ferð og flugi til Ungverjalands Þann 6. september lagði fríður hópur ungmenna af stað frá Egilsstöðum. Samdægurs tók hópurinn flugrútuna til Keflavíkur þaðan sem ferðinni var heitið til Berlínar. Þar millilentum við á leið okkar til Búdapest í Ungverjalandi en þar gafst hópnum tími til að skoða borgina m.a. kastala, brýr og fornar styttur. Þegar 7. september var að kvöldi kominn hélt hópurinn af stað í átt að áfangastað sínum Orosháza, 30.000 manna bæ í SuðausturUngverjalandi. Teknar voru fjöldamargar lestir og sporvagnar og komst hópurinn loks á áfangastað eftir 30 tíma ferðalag. Þegar við komum þreytt og svöng til Orosháza var vel tekið á móti okkur og við vorum keyrð á sitthvort gistiheimilið en strákarnir voru á einu gistiheimili og stelpurnar á öðru.

Einhvers staðar byrja ævintýrin Strax morguninn eftir kynntumst við ungverska hópnum. Dagskráin hófst á því að staðgengill borgarstjóra Orosháza heiðraði okkur með nærveru sinni og heilsaði upp á hópana. Til að byrja með var ungverski hópurinn frekar feiminn og lokaður, á meðan íslenski hópurinn var mjög líflegur og opinn. Það stafaði meðal annars af takmarkaðri enskukunnáttu ungverska hópsins. Það tók því nokkra daga fyrir hópana tvo að verða

26

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

að einni heild en unnið var markvisst að því t.d. með daglegum hópeflisleikjum. Þessir leikir hjálpuðu báðum hópum að tengjast innbyrðis og gengu út á það að vinna saman í blönduðum hópum en ekki síst að láta einstaklingana njóta sín. Leikirnir hjálpuðu sérstaklega ungverska hópnum að spreyta sig í ensku og opna sig. Ljóst er að í ferðinni lærði íslenski hópurinn mikið af nýjum leikjum sem hann mun án efa nota til fullnustu eftir að heim er komið eins og í þjálfun og við aðra viðburði. Dagskráin var frá 10:00 til 18:30 alla daga en klukkan 18:30 var kvöldmatur þar sem íslenski og ungverski hópurinn skiptust á þýðingu orða á tungumálum sínum auk þess sem skipst var á skoðunum um ýmis brýn samfélagsmálefni.

Óvæntir fordómar Í ferðinni áttu sér stað margvíslegar og þroskandi umræður. Komst íslenski hópurinn að mörgu misjöfnu um ungverska menningu og ríkjandi viðhorf. Í Ungverjalandi urðum við vitni að miklum fordómum gagnvart ýmiss konar minnihlutahópum, t.d. sígaunum, innflytjendum, flóttafólki, samkynhneigðum og mikilli þöggun málefna á borð við femínisma, kynferðisofbeldi og kynlíf. Ungverski hópurinn fékk því í heimsókn okkar að kynnast nýjum viðhorfum og opinskárri umræðu um ýmis mál sem er ekki viðurkennt að tala

um í ungversku samfélagi. Þetta opnaði augu okkar fyrir því hversu opin umræðan er á Íslandi og hversu þakklát við megum vera fyrir það samfélag sem við búum í. Við í íslenska hópnum veltum samt sem áður fyrir okkur fordómum sem leynast í íslensku samfélagi og áttuðum okkur á að þá má einnig finna víða heima á Íslandi. Við lærðum samt að bera virðingu fyrir skoðunum sem voru ólíkar okkar og reyndum að bera gæfu til að horfa í þann samfélagslega veruleika sem þær voru sprottnar úr.

Gufuböð með alls kyns ilmtegundum Eins og margir vita eru Íslendingar algjörir kaupsjúklingar og sést það best á hegðun okkar þegar til útlanda er komið. Hópurinn okkar er þar engin undantekning og lögðum við fram sérstaka beiðni um að fara í Tesco, stærstu búð bæjarins, sem var mikil upplifun fyrir okkur. Það var bæði vegna stærðar búðarinnar og verðlagningar en hún er töluvert lægri en við eigum að venjast.

Segja má að hópurinn hafi sett vallarmet í innkaupum. Allténd hafði verslunarstjórinn ekki séð annað eins og bauð okkur hjartanlega velkomin aftur sem fyrst. Að þessu loknu lá leið hópsins í sundlaugargarð/heilsulind sem er eitt mesta stolt bæjarins. Það sem var merkilegt við þennan tiltekna stað var óhefð-

… alla leið til Ungverjalands

bundnar sundlaugar auk margs konar gufubaða. Óhefðbundnu sundlaugarnar voru þannig gerðar að margs konar steinefnum og öðrum heilsueflandi efnum hefur verið bætt í laugarnar sem gera það að verkum að þær eru brúnar á litinn. Þessar heilsulaugar eru þekktar fyrir græðandi áhrif á sál og líkama. Gufuböðin vöktu einnig mikla hrifningu hjá íslenska hópnum þó að Ungverjunum fyndist lítið til koma. Gufuböðin voru meðal annars með myntugufu, limegufu og innrauðu ljósi svo að fátt eitt sé nefnt.

Extreme day Extreme day er árlegur viðburður í Orosháza. Þá eru sýndar margs konar jaðaríþróttir, m.a. að fara á hjólabretti, BMX-hjóli og hlaupahjóli. Ásamt þessu voru margir básar þar sem kynnt var ýmiss konar starfsemi, t.d. bogfimi, ungverski herinn og allt þar á milli. Við nutum þess heiðurs að fá tækifæri til að kynna samstarf og líkindi Íslands og Ungverjalands í einum básnum. Auk þess tróðum við upp með kynningu sem við héldum í skólanum tveim dögum síðar. Í báðum tilvikum létu þó nokkrir sjá sig og komu með skemmtilegar spurningar og athugasemdir um okkur og uppruna okkar. Við vorum með á boðstólum íslenskar kræsingar, svo sem harðfisk og Djúpur, sýndum íslenska glímu og taekwondo og sungum ættjarðarsöngva.

Eltingarleikur sem markaði djúp spor Síðasta kvöldið fór íslenski hópurinn í almenningsgarð í miðbæ Orosháza þar sem við héldum nokkurs konar lokahóf og uppgjörsfund. Á meðan á þessu stóð voru tveir menn að vappa í kringum okkur. Hópurinn tók lítið eftir þeim í fyrstu en það vakti þó athygli okkar að þeir voru með læknagrímur og læknahúfur og greinilega undir áhrifum eiturlyfja.

Mennirnir tveir færðu sig sífellt nær hópnum og fylgdust grannt með okkur og föggum okkar. Að lokum ákvað hópurinn að fara á gistiheimili strákanna og klára lokahófið þar.

Við höfðum litlar áhyggjur þangað til að við sáum að mennirnir veittu okkur eftirför. Þá ákvað hópurinn að skipta sér í þrennt. Nokkrir voru á hjólum og fóru þeir saman í eina átt, gangandi hópurinn fór í aðra og tveir meðlimir hópsins fóru hjólandi annað. Mennirnir hlupu á eftir gangandi hópnum en krakkarnir, sem í honum voru, urðu þá óróleg og tóku til fótanna. Þegar tveir hópanna voru komnir að gistihúsi strákanna þustum við þar inn, slökktum öll ljós og sátum þegjandi í myrkrinu til að láta sem minnst á okkur bera.

Tvo úr hópnum vantaði og en mennirnir héldu sig fyrir utan gistiheimilið. Hringt var í lögregluna og beðið með eftirvæntingu.

Eftir nokkra stund komu þeir tveir sem vantaði hjólandi að húsinu og sáu þar mennina

tvo. Þeim tókst að lokka þá burt frá húsinu og stinga þá svo af á hjólunum en sneru síðan óhult til baka og lögreglan mætti á svæðið. Lögreglan fylgdi okkur svo að gistihúsi stelpnanna vegna þess að ekki var talið öruggt að gista í húsi strákanna. Allur hópurinn eyddi síðan nóttinni í ró og næði í gistihúsi stelpnanna. Erfitt var þó að festa svefn eftir atburði kvöldsins. Þetta var ekki góð byrjun á löngu og ströngu ferðalagi dagsins sem í hönd fór, heim til Íslands, en gekk þó áfallalaust og heim kom hópurinn þakklátur fyrir lærdómsríkt og þroskandi ferðalag sem opnaði augu okkar fyrir ótal þáttum í mannlegri tilveru og samfélagi þjóðanna. Í farteskinu vorum við með ótal dýrmætar minningar og vináttusambönd sem hefðu ekki orðið til nema fyrir tilstilli þessa verkefnis.

Við viljum koma á framfæri þökkum til UÍA og allra sem studdu okkur til ferðarinnar með einum eða öðrum hætti.

Emma Líf Jónsdóttir og Mikael Máni Freysson.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

27

Sambandið gegnir veigamiklu hlutverki á þessu svæði

U

ngmennasamband Eyjafjarðar var stofnað 8. apríl 1922 á Akureyri. Fyrstu stjórn sambandsins skipuðu þeir Jón Sigurðsson frá Dagverðareyri sem var forseti, Kristján Karlsson bankafulltrúi, ritari, og Jóhannes Jónasson verslunarmaður, féhirðir. Jón lét af störfum sem forseti á þinginu 1924 og var þá Þorsteinn Þorsteinsson kosinn forseti og gegndi því starfi til 1929 en þá var Jóhann Frímann kosinn forseti. Kristján Karlsson lét af ritarastörfum á þingi 1923 og ári síðar var hann kjörinn í sambandsstjórn UMFÍ, og hafði hann það starf á hendi í tvö kjörtímabil, eða til 1930. Þetta kemur fram í afmælisriti UMSE sem gefið var út á 40 ára afmælinu 1962. Héraðsmót voru haldin á hverju ári og ennfremur lögðu menn kapp á skógrækt svo að eitthvað sé nefnt.

28

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

Stefnir í 14 aðildarfélög Aðildarfélög UMSE eru 12 talsins auk þess sem tvö félög til viðbótar eru með bráðabirgðaaðild og eru í formlegu ferli um inngöngu í sambandið. Þau koma úr fimm sveitarfélögum. Ýmiskonar starfsemi fer fram í félögunum. Sex þeirra eru ungmennafélög og eru þau einnig fjölgreinafélög. Hin sex eru sérgreinafélög, þar af þrjú hestamannafélög, golfklúbbur, skíðafélag, sundfélag, blakfélag og klifurfélag.

Innan aðildarfélaganna eru stundaðar eftirtaldar íþróttagreinar: Badminton, blak, fimleikar, frjálsíþróttir, golf, hestaíþróttir, knattspyrna, skíði (alpagreinar), skák, sund, klifur og borðtennis. Formaður UMSE nú er Bjarnveig Ingvadóttir og framkvæmdastjóri Þorsteinn Marinósson.

Félög sem standa sig vel á landsvísu

Bjarnveig Ingvadóttir, formaður Ungmennasambands Eyjafjarðar.

,,Félögin á svæðinu sjá svona að mestu leyti um sig sjálf. Starfsemin er mismunandi en hér á Dalvík og í kring getum við sagt að sé heilmikil starfsemi. Við getum í því sambandi nefnt knattspyrnu, golf, sund og skíði og við höfum átt keppendur framarlega í þessum greinum. Öldungablak hefur alltaf verið vinsælt, hér er öflugt hestamannafélag og svo er líka haldið úti æfingum í frjálsum íþróttum. Öll þessi félög standa sig vel miðað við stærð á landsvísu. Samherjar inni í Eyjafjarðarsveit halda vel utan um starfið hjá sér,“ sagði Bjarnveig Ingvadóttir, formaður Ungmennasambands Eyjafjarðar, í spjalli við Skinfaxa.

Bjarnveig sagði að þegar á allt væri litið stæði starfið með ágætum en aðstaðan í sumum greinum mætti verða betri. „Aðstaðan er ekki allt of góð en skíðaaðstaðan er fín þannig lagað og alltaf er verið að endurnýja eitthvað. Hestamenn

búa við ágæta aðstöðu, reiðskemma er fyrir hendi og sæmilegur keppnisvöllur fyrir héraðs- og Norðurlandsmót. Svo er góð sundaðstaða á Dalvík og á Þelamörk og Hrafnagili inni í Eyjafjarðarsveit. Knattspyrnuvöllurinn hér á Dalvík er í hálfgerðum lamasessi og þá frjálsíþróttavöllurinn einnig. Ekki hafa verið settir miklir fjármunir í viðhald og endurbætur á þeim. Þetta stóð allt til bóta en það hefur hægt á því þegar sveitarfélög áttuðu sig á að þau gætu ekki sett eins mikið til málaflokksins eins og þau vildu. Við verðum að vona það besta í þessum efnum.

Knattspyrnumenn vildu yfirbyggðan völl með gervigrasi en ákveðið var að fresta því í bili,“ sagði Bjarnveig.

Aðspurð um hvað væri næst á dagskrá sagði Bjarnveig að haldið yrði áfram á sömu braut. Nú væru vetraríþróttirnar smám saman að fara í gang og spennandi vetur á þeim vettvangi fram undan. „Sambandið gegnir veigamiklu hlutverki á þessu svæði. UMSE er samnefnari fyrir félögin á svæðinu og við erum með starfsmann sem skiptir miklu máli fyrir starfið. Við getum sagt að starfið hjá okkur sé í ágætum farvegi og lítum björtum augum fram á veginn.“

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

29

Metþátttaka á Unglingalandsmóti UMFÍ á Akureyri

U

nglingalandsmót UMFÍ var haldið á Akureyri dagana 30. júlí til 2. ágúst sl. Mótshaldari var Ungmennafélag Akureyrar (UFA) en á undirbúningsferlinu kom Íþróttabandalag Akureyrar (ÍBA) að verkefninu og varð sameiginlegur mótshaldari ásamt UFA. Undirbúningur mótsins hófst á haustdögum 2014. Skipuð var unglingalandsmótsnefnd með fulltrúum frá UFA, ÍBA, Akureyrarbæ og UMFÍ.

Fyrstu verkefni nefndarinnar voru að ákveða keppnisgreinar og staðsetningu þeirra ásamt því að fá sérgreinastjóra til að halda utan um hverja og eina keppnisgrein.

Nefndin lagði áherslu á að vera með sem flestar íþróttagreinar, sem stundaðar hafa verið á Akureyri, sem keppnisgreinar á mótinu enda eru þar bæði glæsileg íþróttamannvirki og góð keppnisaðstaða. Fyrir lá að keppnisgreinar yrðu nokkuð dreifðar um Akureyri og töluverður spölur á milli þeirra. Ákveðið var að hafa tjaldsvæðið á svokölluðum Rangárvöllum. Svæðið er ekki besta svæði sem gestir Unglingalandsmótanna hafa fengið til afnota en Akureyrarbær gerði sitt besta til að gera það sem best úr garði.

Sem fyrr stýrði Ómar Bragi Stefánsson, landsfulltrúi UMFÍ, undirbúningi og framkvæmd mótsins. Gengið var til samstarfs við Viðburðastofu Norðurlands um að sjá um og stýra ákveðnum skilgreindum verkefnum.

Einnig hélt Ingólfur Sigfússon utan um skráningarkerfi mótsins, úrslit og heimasíðu að nokkru leyti.

Fjármögnun mótsins tók lengri tíma en ráð var fyrir gert og hafði það áhrif á undirbúning mótsins og kynningarmál. Engu að síður tókst

30

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

að sækja fjármagn til góðra styrktaraðila þótt ekki næðist það sem áætlun gerði ráð fyrir.

Keppnisgreinarnar voru alls 27 talsins, sem hér segir: Badminton, boccia, bogfimi, borðtennis, fimleikar, fjallahjólreiðar, frjálsíþróttir, glíma, golf, götuhjólreiðar, handbolti, hestaíþróttir, fótbolti, körfubolti, listhlaup á skautum, lyftingar, motocross, parkour, pílukast, siglingar, skák, stafsetning, strandblak, sund, taekwondo, tölvuleikur og upplestur.

Keppnin hófst á fimmtudegi með keppni í golfi en síðan tók hver greinin við á fætur annarri. Allt keppnishaldið fór vel fram en nokkrir hnökrar urðu á skipulaginu og þá sérstaklega vegna fjarlægðar milli keppnissvæða. Alls voru skráðir þátttakendur 2.094 talsins. Drengir voru 1.098 talsins og stúlkur 875. Flestir keppendur voru í fótbolta eða 1217.

Afþreyingarþáttur mótsins var mjög fjölbreyttur og þar komu fram fleiri listamenn en nokkru sinni áður. Dagskrá var í tjaldi mótsins á kvöldin auk þess sem fjölbreytt dagskrá var allan daginn um allan bæ og á mótssvæðum.

Mótssetningin var hefðbundin og fór fram á Þórsvellinum á föstudagskvöldið. Keppendur gengu inn fylktu liði með fána sína og í kjölfarið var hátíðarfáni UMFÍ dreginn að húni og ungir iðkendur kveiktu landsmótseldinn.

Einnig voru tónlistaratriði og fimleikasýning á setningunni sem tókst með ágætum.

Mótsslitin fóru fram á sunnudagskvöldið og var dagskráin sameiginleg með hátíðinni Ein með öllu sem var haldin á Akureyri þessa sömu helgi. Dagskráin varð nokkuð öðruvísi en vant er sökum þessa en mikill mannfjöldi fylgdist með þetta kvöld.

Akureyrarbæ afhentur þakkarskjöldur Að lokinni setningarathöfn Unglingalandsmótsins á Akureyri afhenti Helga Guðrún Guðjónsdóttir, þáverandi formaður UMFÍ, fyrir hönd hreyfingarinnar, Akureyrarbæ þakkarskjöld. Eiríkur Björn Björgvinsson, bæjarstjóri á Akureyri, veitti skildinum viðtöku.

Helga Guðrún Guðjónsdóttir sagði af þessu tilefni það vera heiður fyrir hönd hreyfingarinnar að fá að afhenda Akureyrarbæ þennan þakkarskjöld fyrir það dugmikla og kröftuga starf sem hefur verið unnið í bænum. Þá vildi hún ennfremur koma á framfæri þökkum til sjálfboða sem unnið hefðu ómetanlegt starf.

Fyrir á svæðinu eru þakkarskildir frá Landsmóti UMFÍ 1909, 1955, 1981 og 2009. Þetta er hins vegar í fyrsta skipti sem Unglingalandsmót er haldið á Akureyri.

Fyrirmyndarbikarinn til HSK í fimmta sinn Á mótsslitum Unglingalandsmótsins á Akureyri var tilkynnt hverjir hefðu hreppt Fyrirmyndarbikarinn. Bikarinn féll í skaut Héraðssambandsins Skarphéðins, HSK, og var þetta annað árið röð sem bikarinn fer til HSK. Alls hefur HSK fengið bikarinn fimm sinnum. Íþróttanefnd ríkisins gaf Fyrirmyndarbikarinn og er hann viðurkenning til þess sambandsaðila UMFÍ sem sýnt hefur eftirfarandi: • Góða umgengni á keppnisstöðum, tjaldsvæði og á almennum svæðum mótsdagana.

• Háttvísi og prúða framgöngu, m.a. í keppni og við inngöngu á setningu mótsins.

Alla mótsdagana er nefnd að störfum sem fylgist með keppendum og öðrum gestum sambandsaðila UMFÍ og metur frammistöðu þeirra út frá ofangreindum þáttum. Formaður UMFÍ, formaður unglingalandsmótsnefndar og formaður þess sambandsaðila UMFÍ sem heldur mótið hverju sinni ákveða valið á fyrirmyndarliði Unglingalandsmótsins.

Þakklát og glöð með hvernig til tókst H

elga Guðrún Guðjónsdóttir, þáverandi formaður UMFÍ, var spurð hvort Unglingalandsmótinu væri enn að vaxa fiskur um hrygg. „Þau fara stækkandi og mótið á Akureyri er það stærsta hingað til. Ég held að við séum komin með um 1400 fasta keppendur á þessi mót. Síðan fer það eftir því hvaða íþróttagreinar eru í boði á hverjum stað hvernig þátttakan verður í hvert og eitt skipti. Það var keppt í 27 greinum á mótinu og í sumum þeirra í fyrsta sinn. Við erum í sjöunda himni og ég er rosalega ánægð með hvernig okkur hefur tekist að byggja upp þessi mót.

Ungmennafélagshreyfingin, keppendur, foreldrar, styrktaraðilar og stjórnvöld hafa staðið saman við að byggja upp Unglinga-

landsmótin. Ég er líka ánægð með að sjá hvað ungmennafélagar eru virkir og eru allir tilbúnir að leggja hönd á plóg. Ég er ennfremur afar þakklát öllum þeim fjölda sjálfboðaliða sem mót eftir mót eru alltaf tilbúnir að rétta fram hjálparhönd. Þetta er ómetanlegt og starf sjálfboðaliðanna er þvílíkur fjársjóður sem við eigum í íþrótta- og æskulýðshreyfingunni. Ég held að það sé aldrei hægt að þakka Helga Guðrún þeim fyrir starf þeirra eins og vert væri,“ Guðjónsdóttir. sagði Helga Guðrún.

Helga Guðrún sagðist ekki sjá annað en að Unglingalandsmótin væru á beinni braut og ættu framtíðina fyrir sér. „Ég held að það sé engin spurning og að það sé vilji þjóðarinnar að þessi mót séu einmitt haldin um þessa helgi ár hvert, það sýnir þátttakan og áhuginn.“

Sigurðarbikarinn afhentur Sigurðarbikarinn var afhentur á mótsslitunum á Akureyri. Sigurður Magnússon, formaður Ungmennafélags Akureyrar, veitti bikarnum viðtöku fyrir hönd mótshaldara. Bikarinn var gefinn til minningar um Sigurð Geirdal, fyrrverandi framkvæmdastjóra UMFÍ.

Bikarinn afhendist að loknu Unglingalandsmóti UMFÍ ár hvert sem viðurkenning á því mikla starfi sem felst í undirbúningi Unglingalandsmóta. Gefendur bikarsins voru Hafsteinn Þorvaldsson, fyrrverandi formaður UMFÍ, og Jónas Ingimundarson, fyrsti formaður Ungmennafélagsins Þórs í Þorlákshöfn.

Bikarinn var afhentur í fyrsta sinn HSK vegna Unglingalandsmóts UMFÍ í Þorlákshöfn 2008. UMSS fékk bikarinn afhentan 2009, UMSB 2010, UÍA 2011, HSK 2012, USÚ 2013, UMSS 2014 og UFA 2015.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

31

Eftirtaldir aðilar styðja starfsemi Ungmennafélags Íslands: Reykjavík Landsvirkjun, Háaleitisbraut 68 Ásbjörn Ólafsson ehf., Köllunarklettsvegi 6 Varma og Vélaverk ehf., Knarrarvogi 4 Löndun ehf., Kjalarvogi 21 Landssamband lögreglumanna, Grettisgötu 89 Efling stéttarfélag, Sætúni 1 Heilsubrunnurinn ehf., Kirkjuteigi 21 Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins bs, Skógarhlíð 14 Blaðamannafélag Íslands, Síðumúla 23 Lögmannafélag Íslands, Álftamýri 9 Bókhaldsstofa Haraldar slf., Síðumúla 29 Ennemm ehf., Grensásvegi 11 Bílasmiðurinn hf., Bíldshöfða 16 Verslunartækni ehf., Draghálsi 4 Landsnet hf., Gylfaflöt 9

Garðabær Raftækniþjónusta Trausta ehf., Lyngási 14 Sjóklæðagerðin hf., Miðhrauni 11 H. Filipsson sf., Miðhrauni 22 Garðabær, Garðatorgi 7

Reykjanesbær Verslunarmannafélag Suðurnesja, Vatnsnesvegi 14 DMM Lausnir ehf., Hafnargötu 91 Verkalýðs- og sjómannafélag Keflavíkur, Krossmóa 4

Mosfellsbær Nonni litli ehf., Þverholt 8

Borgarnes Samtök sveitarfélaga Vesturlands, Bjarnarbraut 8 Vélaverkstæði Kristjáns ehf., Brákarbraut 20 Eyja- og Miklaholtshreppur, Hofsstöðum

Ísafjörður Sjúkraþálfun Vestfjarða ehf., Eyrargötu 2 Ævintýradalurinn ehf., Heydal

Súðavík VÁ VEST, félag um vímuefnaforvarnir, Álfabyggð 3

Patreksfjörður Oddi hf., Eyrargötu 1

Blönduós Stéttarfélagið Samstaða, Þverbraut 1

Sauðárkrókur Fisk - Seafood hf., Háeyri 1 K-Tak ehf., Borgartúni 1 Vinnuvélar Guðmundar/Skúla sf., Borgarröst 4

Akureyri Hnjúkar ehf., Kaupvangi, Mýrarvegi Baugsbót ehf., Frostagötu 1b Raftákn ehf., Glerárgötu 34

Grenivík Brattás ehf., Ægissíðu 11

Laugar Þingeyjarsveit, Kjarna Framhaldsskólinn á Laugum, Laugum Reykjadal

32

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

Samstarf félagasamtaka í forvörnum

N

ýlega var haldin Vika 43 þar sem vakin var athygli á mótun jákvæðrar sjálfsmyndar í forvarnastarfi í þeim tilgangi að draga úr áhættuhegðun ungs fólks. Í fjölmiðlum var vakin athygli á þessari viku með ýmsum hætti og skilaboð send á samskipta- og netmiðlum, haldið opið fræðslumálþing á Grand Hótel og sérstakri yfirlýsingu vikunnar dreift til þings og þjóðar.

Vikan er árlegt verkefni 25 félagasamtaka á Íslandi sem mynda samráðshópinn Samstarfsráð félagasamtaka í forvörnum eða SAFF en aðildarsamtökin vinna að vímuefnaforvörnum á vettvangi mannræktar, velferðar, félagsmála, samfélagsþróunar, uppeldis- og skólamála, íþróttamála og tómstundastarfs.

SAFF er málsvari félagasamtakanna, s.s. gagnvart stjórnvöldum, samkvæmt ákvörðun aðildarsamtaka hverju sinni en samstarfið byggist á virðingu fyrir fjölbreytni, ólíkri aðkomu samtaka í forvörnum og mismunandi áherslum.

Opnun Viku 43 fór fram í húsakynnum UMFÍ í Sigtúni 42 en þangað mættu fulltrúar aðildarsamtaka verkefnisins og þátttakendur í SAFF.

ráðherra auk þess sem stjórnvöldum finnst dýrmætt að vita um það öfluga forvarnastarf sem þessir aðilar standa fyrir á hverjum tíma.

Afleiðingar vímuefnaneyslu væru margvíslegar og mikið af félagslegum vandamálum endar á borði ráðherra, oft vegna undirliggj-

andi vímuefnavanda; þá væri gott að vita af fyrirbyggjandi starfi félagasamtaka. Yfirlýsingin er undirrituð af öllum 25 félagasamtökum SAFF.

Málþing um mótun sjálfsmyndar Fjallað var um málefni Viku 43 á sjónvarpsstöðinni Hringbraut í þættinum Heilsa sem er í umsjón Gígju Þórðardóttur og m.a. rætt við Hrefnu Sigurjónsdóttur, þátttakanda í Viku 43 og framkvæmdastjóra Heimilis og skóla. En Hrefna flutti sama erindi um sjálfsmynd barna á morgunverðarfundi Viku 43 sem haldinn var á Grand Hótel í samstarfi við fræðsluhópinn Náum áttum. Fundurinn var tileinkaður þema vikunnar; sjálfsmynd og forvarnir og fluttu auk Hrefnu erindi þau Bragi Sæmundsson sálfræðingur, sem fjallaði um jákvætt sjálfstal og Harpa Þórðardóttir hjá Foreldrahúsi sem sagði frá sjálfsstyrkingu unglinga sem flosnuðu frá námi. Fundurinn var vel sóttur en upptökur af erindum er hægt að nálgast á heimasíðu www.naumattum.is.

Yfirlýsing viku 43

Gildi samstarfsins

Það voru fulltrúar úr stjórn SAFF, formaðurinn Hildur Helga frá Kvenfélagasambandi Íslands, Guðlaug Guðjónsdóttir frá Krabbameinsfélagi Reykjavíkur og Guðni Björnsson frá FRÆ sem heimsóttu félags- og húsnæðismálaráðherra, Eygló Harðardóttur, til að afhenda henni, sem fulltrúa ríkisstjórnar Íslands, yfirlýsingu Viku 43 í innrömmuðu skjali til varðveislu. Eygló kom við það tækifæri þökkum sínum til þeirra 25 samtaka sem standa að þessu mikilvæga forvarnaverkefni og öðru félagsstarfi á sínum sviðum, en þema þessarar viku henni hugleikið sem félagsmála-

Vika 43 og önnur verkefni SAFF eru unnin í samstarfi við FRÆ (www.forvarnir.is) sem er til húsa í Þjónustumiðstöð UMFÍ við Sigtún en þar hittast undirbúningshópar og stjórn SAFF og leggja á ráðin um næstu verkefni. Það er einmitt nálægð við hreyfingar eins og UMFÍ og aðildarsamtök SAFF sem staðfestir mikilvægi samráðs sem flestra eigi árangur að nást í lýðheilsu- og forvarnamálum. Vika 43 er eitt þessara verkefna sem sanna gildi samstarfs félagasamtaka við unglinga og neyslan hefur aukist hratt á undanförnum árum.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

33

Forvarnadagurinn Á Forvarnadagurinn var haldinn í tíunda sinn í grunnskólum landsins og í fimmta sinn í framhaldsskólunum þann 2. október síðastliðinn.

forvarnadaginn ræddu nemendur í skólunum um hugmyndir sínar og tillögur varðandi nýjungar og breytingar á æskulýðs- og íþróttastarfi, fjölskyldulífi og öðrum þeim þáttum sem eflt geta forvarnir.

Hugmyndir og tillögur nemenda voru svo teknar saman og settar í skýrslu sem birt er á vefsíðu dagsins, www.forvarnadagur.is. Þá gafst nemendum kostur á að taka þátt í ratleik á vefsíðum íþrótta- og ungmennasamtaka og voru þar verðlaun í boði. Upplýsingar um daginn eru einnig aðgengilegar á Fésbók undir Forvarnadagur.

Forvarnadagurinn er haldinn að frumkvæði forseta Íslands. Aðstandendur forvarnadagsins auk forsetaembættisins eru Samband íslenskra sveitarfélaga, Reykjavíkurborg, Íþrótta- og Ólympíusamband Íslands, Ungmennafélag Íslands, Bandalag íslenskra skáta, Félag íslenskra framhaldsskóla og Rannsóknir og greining. Forvarnadagurinn er skipulagður með stuðningi lyfjafyrirtækisins Actavis.

Meginmarkmið forvarnadagsins er að vekja athygli á því hvaða ráð hafi reynst best til að koma í veg fyrir að ungmenni verði áfengi og fíkniefnum að bráð. Þar ber hæst þátttöku í formlegu íþrótta- og tómstundastarfi og samverustundir með fjölskyldunni. Á Íslandi hefur náðst afar góður árangur í baráttu gegn notkun áfengis og tóbaks á grunnskólastigi. Það þakka menn ýmsum þáttum. Margvíslegt tómstundastarf hefur mikið gildi í þeim efnum, svo sem starf skáta, ungmennafélaga og íþróttahreyfingarinnar.

Jafnframt skiptir afar miklu máli að foreldrar ræði við börn sín og unglinga um valkostina í frístundastarfi og þá staðreynd að líkurnar á að áfengisnotkun verði síðar vandamál minnka stórlega með hverju ári sem unglingar draga það að bragða áfengi.

Nýlegar, athyglisverðar rannsóknir á íþróttastarfi ungmenna benda til að þær hafi þá aðeins forvarnagildi ef þær eru stundaðar með formlegum og skipulegum hætti. Þetta ætti að vera unglingum og öðrum sem hlut eiga að máli umhugsunarefni og gefur þeim

34

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

aukna ástæðu til að stunda íþróttir innan ramma íþrótta- og frístundafélaga.

Rannsóknir á undanförnum árum hafa líka leitt eftirfarandi í ljós: • Jákvæð þróun með minnkandi notkun áfengis og tóbaks heldur í megindráttum áfram í íslenskum grunnskólum.

• Íslenskir grunnskólanemar standa mjög vel í alþjóðlegum samanburði í þessum efnum.

• Veruleg aukning verður í notkun á áfengi á fyrsta ári í framhaldsskóla og telja margir nemar að foreldrar láti það óátalið að þau noti áfengi eftir að þau eru komin í framhaldsskóla.

• Notkun á áfengi og tóbaki hefur engu að síður farið heldur minnkandi í íslenskum framhaldsskólum á undanförnum árum.

En þó að mikið hafi dregið úr notkun áfengis og tóbaks meðal íslenskra unglinga á síðustu árum eru nokkur teikn á lofti sem staldra þarf við.

Ný vímuefni og nýjar aðferðir til að neyta

eldri tegunda vímuefna hafa nú komið fram.

Sum þessara efna eru framleidd úr efnivið sem er leyfður samkvæmt lögum, svo sem tóbaki og koffíni. Efnin eru bragðbætt, bætt í þau ilmefnum eða þau markaðssett sem sælgæti. Nýleg dæmi um þetta eru tóbakslíki, rafsígarettur, og svonefndir orkudrykkir sem sumir hverjir hafa að geyma mikið magn koffíns. Markaðssetning þessara efna hefur fyrst og fremst miðast við unglinga og neyslan hefur aukist hratt á undanförnum árum. Þannig sýna nýjustu mælingar Rannsókna og greiningar frá því fyrr á þessu ári að 17% unglinga í 10. bekk grunnskóla hafa reykt rafrettur einu sinni eða oftar um ævina og 9% hafa notað tóbakslíki. Einnig sýna mælingar að allt að 20% unglinga neyta daglega orkudrykkja sem innihalda koffín. Þó að telja megi koffín skaðlítið efni hafa bæði innlendar og erlendar rannsóknir sýnt að neysla allra þessara efna eykur líkur á neyslu annarra og sterkari vímuefna einnig.

Eftirtaldir aðilar styðja starfsemi Ungmennafélags Íslands: Húsavík Jarðverk ehf., Birkimel

Mývatn Jarðböðin við Mývatn, Jarðbaðshólum

Vopnafjörður Hólmi NS-56 ehf., Hafnarbyggð 23

Egilsstaðir Bókráð, bókhald og ráðgjöf ehf., Miðvangi 2–4 Skrifstofuþjónusta Austurlands ehf., Fagradalsbraut 11 Bílamálun Egilsstöðum ehf., Fagradalsbraut 21–23

Sagnagarður Landgræðslunnar

Saga landgræðslu í máli og myndum.

Fróðleg og lifandi fræðsla um gróðursögu, landeyðingu og endurheimt landgæða á Íslandi.

Upplýsingar um opnunartíma í síma 488-3000 og á land.is Landgræðsla ríkisins

Seyðisfjörður Seyðisfjarðarkaupstaður, Hafnargötu 44

Reyðarfjörður Stjórnendafélag Austurlands, Austurvegi 20

Neskaupstaður Síldarvinnslan hf., Hafnarbraut 6

Kirkjubæjarklaustur Skaftárhreppur, Klausturvegi 15

Vík í Mýrdal Mýrdælingur ehf., Suðurvíkurvegi 5

Hvolsvöllur

Kirkjubæjarklaustur – Verið hjartanlega velkomin

Héraðsbókasafn Rangæinga, Vallarbraut 16 Bu.is ehf., Stórólfsvelli

Laugarvatn Menntaskólinn að Laugarvatni

Selfoss Vélaverkstæði Þóris ehf., Austurvegi 69 Búnaðarsamband Suðurlands, Austurvegi 1 JP Lögmenn ehf., Austurvegi 6 Gesthús Selfossi ehf., Engjavegi 56

Íþróttamiðstöð, sundlaug, upplýsingamiðstöð og sýningar.

SKINFAXI tímarit Ungmennafélags Íslands

35

ÞRÁÐLAUST INTERNET

MEÐ ICELANDAIR Alltaf innifalið: Frjálst sætaval við bókun | Afþreyingarkerfi 350 klst. | 10 kg handfarangur Meira pláss milli sæta | Ein ferðataska allt að 23 kg til Evrópu og tvær töskur til N-Ameríku

ÍSLENSKA SIA.IS ICE 76417 10/15

Matur fyrir börnin | Óáfengir drykkir og dagblöð | Vildarpunktar | Flug- og flugvallarskattar

+ Nánar á icelandair.is/fljugduvel

#FljugduVel

Vertu með okkur