#2 treningi xelisufalta monawileobiT

Page 1

@_ JMNJV,THB7 @__( O

3

xtvb [fhfufekb

yovelTviuri CanarTi #4

` biujeti rom normalurad ganxiluliyo, xelfasebs ar gaiTvlidnen rva Tveze, Tormetis nacvlad~ dRes xaragaulis munici palitetis sakr ebulo sxva sakrebulo mniSvnelovan sakiTxebTan erTad xaragaulis munici palitetis TviTmmarTveli erTeulis cxra Tvis biujetis gegmaSesrulebas ganixilavs. 13 oqtombers sakrebulos safinansosabiujeto komisiam am sakiTxze safinanso samsaxuris ufrosTan erTad imsjela da dRes, savaraudod, am kuTxiT gamgeobis saqmianoba arasakmarisad Sefasdeba. sxdomaze komisiis Tavmjdomarem, Temur gamcemliZem aRniSna: `biujetis Seusruleblobis gamo gamgeobis muSaobis dadebiTad Sefaseba arc maTTvis unda iyos misaRebi. vfiqrob, problemebi, ramac biujetis Sesrulebas xeli SeuSala, gamosworebadia.~

xaragaulis cxra Tvis biujetis Sesrulebis Sedegebis Sesaxeb komisias angariSi safinanso samsaxuris ufrosma gulnara toroSeliZem gaacno. Semosavlis zogierTi saxeoba gadaWarbebiT Sesrulda, magaliTad, qonebis gadasaxadi, rac gulnara toroSeliZis ganmartebiT, sawarmoTa qonebis narCeni gadasaxadis Semosvlam gamoiwvia. arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis gadasaxadis gegma 31,4%-iT Sesrulda, Tumca momavalSi gaizrdeba savado gadasaxdelebis gadaxdis Semdeg. ver Sesrulda bunebrivi resursebiT sargeblobisaTvis mosakrebeli (108,1 aTasi laris nacvlad miRebulia 10.3 aTasi lari), gegma jarimebidan da sanqciebidan. Sesrulda kapitaluri Semosavlebis gegma. xaragaulis municipalitetis 2008 wlis cxra Tvis sakuTari Semosavlebis gegmis Sesrulebas 60,7 aTasi lari daaklda (gegma 269,2 aTasi lari). `savaraudoa, rom kvlav gagrZeldeba arasagadasaxado Semosavlebis gegmis Seusrulebloba. aRniSnul sakiTxze ara erTxel gaimarTa samuSao TaTbiri munici palitetis gamgeobaSi. daisaxa yvela SesaZlo gza Seqmnili mZime finansuri mdgomareobis Tavidan asacileblad. gadadgmulia konkretuli nabijebi Semosavlebis Sesavsebi Tanxebis

misaRebad. miRweulia SeTanxmeba finansTa saministros Sesabamis departamentTan Tanxebis gamosayofad. paralelurad mimdinareobs satyeo meurneobasTan muSaoba bunebrivi resursebiT sargeblobisaTvis mosakreblis mobilizaciisaTvis,~ - aRniSna komisiis sxdomaze gulnara toroSeliZem. Semosavlebis Sesabamisad dafinansebulia xarjebi. srulad an moTxovnis Sesabamisad dafinansda Tavdacvis, sazogadoebrivi wesrigisa da usafrTxoebis, sagzao meurneobis, garemos dacvis, sabinao komunaluri meurneobis, wyalmomaragebis, jandacvis, keTilmowyobisa da gare ganaTebis xarjebi. komisiis sxdomaze gansakuTrebuli msjeloba gamoiwvia iman, rom biujetis miRebisas srulad ar gauTvaliswinebiaT sakrebulos deputatebis uflebamosilebis gansaxorcilebelad saWiro xarjebi. `munici palitetis gamgeobam gamoZebna SedarebiT gamoTavisuflebuli sabiujeto saxsrebi da Sesabamisi sabiujeto cvlilebis gatarebisa da biujetis dazustebis Semdeg, uaxloes momavalSi, daifareba davalianeba da Tanxa darCenil periodSi gaiwereba, - aRniSna safinanso samsaxuris ufrosma. aRsaniSnavia aseve is mZime mdgomareoba,

romelic Seqmnilia kulturis sferos dafinansebaSi. ukve ramdenime Tvea, gamgeobas yovelTviurad uxdeba momdevno Tveebidan Tanxebis gadmotana mimdinare periodebSi, raTa gaices xelfasebi da aucilebeli xarjebi centraluri biblioTekis, istoriuli muzeumisa da kulturis centrisaTvis. aRniSnuls mieca ukve qronikuli xasiaTi. vinaidan maT ar hyofniT maTze gamoyofili wliuri sabiujeto saxsrebi, saswrafod aris saWiro Tanxebis moZieba maTTvis dafinansebis gasazrdelad.~ angariSis wardgenis Semdeg safinansosabiujeto komisiis Tavmjdomarem Temur gamcemliZem ramdenime SekiTxva dausva safinanso samsaxuris ufross: brogor apirebT arasasoflo-sameurneo daniSnulebis miwis gadasaxdidan Semosavlis Sesrulebas; bratom ar sruldeba adgilobrivi mosakreblis gegma; bramdens velodebiT Semosavals privatizaciidan; brogor apirebT kulturis sferos dafinasebas momaval sam TveSi; brogor da vin finansdeba muxliT `socialuri dacva;~ bratom ar daigegma sakrebulos deputatebis xarjebi wlis dasawyisSi. am SekiTxvebze pasuxi deputatebma sakrebulos sxdomaze, dRes, unda miiRon. gulnara toroSeliZem ganacxada: `2008 wlis biujeti Tqven, deputatebma miiReT. Tumca axla vinmeze gadabralebis dro ar aris. erTad unda veZeboT gamosavali. me nu damsjiT sxvis magivrad. Tu momavali - 2009 wlis biujetSi iyos msgavsi ram, pasuxs mere vageb.~ sakrebulos wevrma roman SergelaSvilma aRniSna, rom `biujetis gegmis

Seusruleblobaze sakrebuloSi agvistos sxdomazec isaubres, magram maSin ar miaqcies bevr rames yuradReba. Cven unda vakontrolebdeT aRmasrulebeli organos - gamgeobis mier Tanxebis xarjvis kanonierebas. es Cveni pirdapiri movaleobaa. samwuxarod, 2009 wlis biujetis parametrebi ukve SeTanxmebulia finansTa saministrosTan da Cven jer TvaliT ar gvinaxavs.~ roman SergelaSvils komisiis sxdomaze myofi, gazeT `Cemi xaragaulis~ mier treningis Casatareblad mowveuli, sakonsultacioanalitikuri trening-centris direqtori oTar konjaria daeTanxma: `sakrebulos uflebaa swored gamgeobis xarjebis Semowmeba. sakrebulos wevrebs nebismieri informaciis mopovebis ufleba gaqvT, miTumetes - Tu es biujets exeba.~

deputatma jambul gamcemliZem ganacxada, rom `aucilebelia, winaswar yvelas gvqondes biujetis proeqti darigebuli, raTa Semdgom muxlobrivad ganvixiloT, yvelam gamovTqvaT Cveni mosazreba da vimsjeloT. 2008 wlis biujeti rom normalurad ganxiluliyo, xelfasebs ar gaamravlebdnen rva Tveze, Tormetis navclad.~ safinanso-sabiujeto komisiis Tavmjdomarem Temur gamcemliZem aRniSna, rom biujetis arasworad Sedgena maTi komisiis bralicaa. `Tumca vTvli, rom es problemebi mogvarebadia. aucilebeli gadaudebeli xarjebi biujetidan dafinansdeba.~

nino kapanaZe fotoze: safinanso ekonomikuri komisiis sxdomaze

biujetSi naklebi cvlileba niSnavs, rom igi Tavidanve sworad daigegma 13 oqtombers, gazeT `Cemi xaragaulis~ organizebiT, xaragaulis adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlebisaTvis Catarda treningi sabiujeto sakiTxebze. treningi, romelzec mowveuli gvyavda sakrebulos wevrebi da aRmasrulebeli xelisuflebis warmomadgenlebi, Caatara sakonsultacio-analitikuri trening-centris direqtorma oTar konjariam. trenerma da adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlebma detalurad ganixiles sakanonmdeblo sakiTxebi da xaragaulis adgilobrivi biujetis gegma-Sesruleba. Sexvedraze kidev erTxel ganimarta biujetis Sevsebis wyaroebi, TviTmmarTvelobis funqciebi da uflebamosilebebi. gaimarTa diskusia da deputatebi aqtiurad CaerTvnen xaragaulis munici palitetis prioritetebis gansazRvraSi.

biujetis Semosavlis wyaroebi saqarTveloSi sabiujeto sistema moicavs: centraluri, avtonomiuri respublikebis da adgilobrivi TviTmmarTvelobis biujetebs. adgilobrivi TviTmmarTvelobis biujeti es aris adgilobrivi xelisuflebis funqciebisa da valdebulebebis Sesrulebis mizniT gasawevi finansuri gegma, romelsac sakrebulo amtkicebs. sabiujeto weli axal kalendarul welTan erTad iwyeba da mTavrdeba. biujetis proeqts amzadebs da sakrebulos gansaxilvelad warudgens aRmasrulebeli organo - gamgeoba. biujetis Semosavlis wyaroa saku Tari Semosavlebi da moziduli saxsrebi. sakuTari Semosavlebia: sagadasaxado da arasagadasaxado, kapitaluri Semosavlebi, grantebi da gamoTanabrebiTi transferi. moziduli saxsrebia: miznob-

rivi da specialuri trasferebi, sxvadasxva donorebisgan miRebuli Semosavlebi. adgilobrivi TviTmmarTvelobis saSe mosavlo gadasaxadi 2008 wlidan centralur biujetSi iricxeba. erT-erTi gadasaxadi, rac adgilobriv TviTmmarTvelobas darCa, es aris qonebis gadasaxadi, romelic moicavs sawarmoTa qonebis, fizikur pirTa da miwis gadasaxadebs. rogorc sxva munici palitetebSi, xaragaulSic aRniSnuli gadasaxadi aris Zalian mwiri. es imaze metyvelebs, rom moqmedi sawarmoebi, romlebsac gadasaxadis gadaxda SeuZliaT, cotaa. SeRavaTebia dawesebuli fizikur pirTa da miwis gadasaxadze. fizikur pirTa Semosavali gadaixdevineba im SemTxvevaSi, Tu ojaxis wliuri Semosavali aRemateba 40 aTas lars. samwuxarod, aseTi ojaxebi mcirea ara marto xaragaulis munici pagagrZeleba me-5 gv.

sakonsultacio-analitikuri trening-centris direqtor direqtorii oTar konjaria xaragaulSi gamarTul treningze


4

xtvb [fhfufekb

@_ JMNJV,THB7 @__( O

rogo r Sesrulda xaragaulis munici pali tetis rogor palitetis biujeti 2008 wlis 9 TveSi 2008 wlis 9 Tvis biujetis Semosulobebi xaragaulis munici palitetis adgilobriv biujetSi 2008 wlis 9 TveSi mobilizebuli iqna 1,9 milioni laris Semosavlebi da prognozis 94 procenti Seadgina. biujetis SemosulobebSi mniSvnelovani adgili (86 procenti) grantebs uWiravs, 3 procentiTaa warmodgenili sagadasaxado Semosavlebi, 9 procentiT - arasagadasaxado Semosavlebi, xolo kapitaluri Semosavlebis wili ki Seadgens 31 procents (ix. diagrama #1).

nozs 77 procentiT gadaaWarba. adgilobrivi biujetis sagadasaxado SemosavlebSi, rogorc cnobilia, mxolod qonebis gadasaxadidan miRebuli Semosavlebi aRiricxeba. am kuTxiT mniSvnelovani saxsrebis mobilizeba mox da (91,8 aTasi laris) sawarmoTa qonebis gadasaxadis saxiT, xolo miwis gadasaxadis saxiT ki 6,4 aTasi laris, rac prognozis mxolod 31 procents Seadgens.

aqedan warmomadgenlobiTi organos dafinansebis moculobam Seadgina 119,4 aTasi lari, xolo aRmasrulebeli organoebis xarjebis dafinansebam ki 709,1

dafinansebisaTvis dagegmili iyo 26,7 aTasi laris gamoyofa, rac 98 procentiT iqna aTvisebuli. socialuri sferos dafinansebisTvis adgilobrivi

biujetidan gamoiyo 57,8 aTasi lari, maT Soris ojaxebisa da bavSvebis socialuri dacvis kuTxiT 22,8 aTasi lari, xandazmulTa socialuri dacvis kuTxiT - 4,8 aTasi lari, xolo sxva araklasificirebuli saqmianoba socialuri dacvis sferoSi 30,2 aTasi lariT dafinansda. adgilobriv biujetSi gadasaxdelebis 11 procenti anu 187,6 aTasi lari ganaTlebis sferos xarjebze modis. am SemTxvevaSi aRniSnuli saxsrebis mniSvnelovani nawili skolamdeli aRzrdis dawesebulebebis dafinansebaze modis. am kuTxiT gamoyofili iqna 131,4 aTasi lari, ganaTlebis sferoSi damxmare saqmianobis dafinansebis kuTxiT 34 aTasi lari, xolo zogadi ganaTlebis kuTxiT 3,8 aTasi lari.

saangariSo periodSi xaragaulis munici palitetis biujetis arasagadasaxado Semosavlebis prognozirebuli

2008 wlis 9 TveSi adgilobriv biujetSi kulturis, sportisa da religiis muxliT gamoyofili Tanxebis gegma ganisazRvra 179,6 aTasi lariT, Tanxebis aTviseba ki 96 procentiT moxda da 173,3 aTasi lari Seadgina. aRniSnuli sabiujeto saxsrebis yvelaze didi wili kulturis sferoSi momsaxurebis dafinansebaze modis. religiuri da sxva saxis sazogadoebrivi momsaxurebis xarjebi ki Seadgens 1,4 aTas lars, momsaxureba dasvenebisa da sportis sferoSi 49,6 aTass, xolo tele-radio da sagamomcemlo saqmianobis xarjebi ki 6,9 aTas lars.

unda aRiniSnos, rom saqarTvelos finansTa saministros 2007 wlis 19 seqtembris #1064 brZanebiT 2008 wlis 1 ianvridan amoqmedda axali sabiujeto klasifikacia, romelic miznad isaxavs uzrunvelyos biujetis aRricxva saerTaSoriso savaluto fondis 2001 wlis saxelmwifo finansebis statistikis (GFSM2001) Sesabamisad. klasifikaciis Tanaxmad, grantebis muxlSi erTiandeba Semosavlebi finansuri daxmarebidan (transferebidan), saxelmwifo biujetidan urTierTangariSsworebiT miRebuli Semosavlebi da sxva araklasificirebuli grantebi. swored, aRniSnuliTaa ganpirobebuli grantebis muxlis esoden didi wili biujetis SemosulobebSi. amasTan aRsaniSnavia, rom xaragaulis munici palitets Zalian mwiri sakuTari Semosavlebi gaaCnia da ZiriTadad biuje tis Semosulobebi saxelmwifo biujetidan miRebul finansur daxmarebazea damokidebuli. saangariSo periodSi xaragaulis munici palitetis biujetSi finansuri daxmarebidan (transferebidan) sul 1,3 milioni lari iqna miRebuli. maT Soris gamoTanabrebiTi transferis saxiT 612

parametri 24 procentiT iqna Sesrulebuli da 41,5 aTasi lari Seadgina (ix. cxrili #1). arasagadasaxado Semosavlebs Soris ZiriTadi adgili (67 procenti) jarimebidan da sauravebidan miRebul Semosavlebze modis. misi saprognozo maCvenebeli 59,8 aTasi lariT ganisazRvra faqtobrivad ki 27,9 aTasi lari iqna mobilizebuli. arasagadasaxado SemosavlebSi mosakreblebi 30 procentiTaa warmodgenili, romelidanac mimdinare wlis 9 TveSi 12,6 aTasi lari iqna miRebuli. unda aRiniSnos, rom xaragaulis munici palitetSi mosakreblebis amoRebis Zalian dabali maCveneblebi fiqsirdeba, rac isedac mwiri sabiujeto saxsrebis pirobebSi kidev ufro cud zegavlenas axdens Semosav lebze. aucilebelia am kuTxiT municipalitetis Sesabamisi organoebis mier ufro aqtiuri qmedebebis gatareba.

2008 wlis 9 Tvis biujetis gadasaxdelebi xaragaulis munici palitetis 2008 wlis 9 TveSi adgilobrivi biujetis gadasaxdelebi dagegmili iyo 1,9 mili-

aTasi lari. mimdinare periodSi bankis mier gaweuli momsaxurebisaTvis gadaxdili iqna procentis saxiT 1,2 aTasi lari. sxva araklasificirebuli saqmianoba saerTo daniSnulebis saxelmwifo momsaxurebSi dafinansebuli iqna 2,2 aTasi lariT, xolo saerTo daniSnulebis sxva momsaxurebis saxiT ki 7,2 aTasi lariT. 2008 wlis 9 TveSi munici palitetis biujetidan gaweuli xarjebis 7 procenti ekonomikuri saqmianobis dafinansebaze modis. am kuTxiT dagegmili iyo 126,5 aTasi laris gamoyofa, rac srulad iqna aTvisebuli. aRniSnuli muxliT dafinansebuli iqna adgilobrivi mniSvnelobis gzebis mSeneblobis, rekon struqciisa da reabilitaciis xarjebi. munici palitetis biujetis gadasaxdelebSi 3 procentiTaa warmodgenili sazogadoebrivi wesrigisa da usafrTxoebis xarjebi. aRniSnuli sferos dafinansebam Seadgina 51,7 aTasi lari, gegmis 93 procenti. aqedan policiis saqmianobasTan da momsaxurebasTan dakavSirebuli xarjebi dafinansda 5,3 aTasi lariT, xolo adgilobrivi TviTmmarTvelobis xanZarsawinaaRmdego samsaxuris xarjebi 46,4 aTasi lariT.

aTasi lari, miznobrivi transferis saxiT 85,5 aTasi lari, xolo specialuri transferis saxiT ki 595 aTasi lari. 2008 wlis 9 Tvis xaragaulis munici palitetis biujetis sagada -saxado Semosavlebis prognozi 55,6 aTasi lariT ganisazRvra, faqtobrivad ki mobilizebuli iqna 98,2 aTasi lari da prog-

oni laris odenobiT, faqtiurad ki gaweuli iqna 1,7 milioni lari anu dagegmilis 86 procenti. mimdinare wlis 9 TveSi adgilobriv biujetSi saerTo daniSnulebis saxelmwifo momsaxurebis xarjebi 943 aTasi lariT daigegma, faqtobrivad ki 839,5 aTasi lari iqna daxarjuli da biujetis gadasaxdelebis 50 procenti Seadgina.

sabinao komunaluri meurneobis xarjebis dafinansebaze dagegmili iyo 349,4 aTasi lris gamoyofa, saangariSo periodSi ki aTvisebuli iqna 194,3 aTasi lari. maT Soris 116,6 aTasi lari mimarTuli iqna wyalmomaragebis xarjebis, 35,1 aTasi lari binaTmSeneblobis, 10,3 gare ganaTebis xarjebis, xolo 32,3 aTasi urbanuli teritoriis keTilmowyobis xarjebis dasafinanseblad. saangariSo periodSi xaragaulis munici palitetis biujetSi yvelaze mcire Tanxa gamoyofilia Tavdacvis sferos dafinansebis kuTxiT (23,4 aTasi lari). aseve mizeruli Tanxaa gamoyofili jandacvis sferos dafinansebisaTvis, masi wili biujetis xarjebis mxolod 2 procents Seadgens. jandacvis sferos


@_ JMNJV,THB7 @__( O

5

xtvb [fhfufekb

biujetSi naklebi cvlileba niSnavs, rom igi Tavidanve sworad daigegma mesame gverdidan litetSi. miwis gadasaxadidan gaTavisuflebulia ojaxi, romelic 5 ha-ze nakleb miwis savarguls flobs. arasagadasaxado SemosavlebSi Sedis mosakreblebi da Semosavlebi jarimebidan da sanqciebidan. bunebrivi resursebiT sargeblobisaTvis mosakrebeli Zalian mwiria. amas albaT obieqturi mizezebi

aqvs, magram aRmasrulebelma organoebma qmediTi RonisZiebebi unda gaataron am kuTxiT. jarimebidan Semosavlebi, rogorc Cans, Tavidanve arasworad daigegma. centraluri biujetidan adgilob rivi biujeti iRebs gamoTanabrebiT, miznobriv da specialur transferebs. gamoTanabrebiTi transferis gankargva adgilobriv xelisuflebas SeuZlia sakuTari Sexedulebisamebr. gamoTanabrebiTi trasferi specialuri formulis mixedviT muSavdeba finansTa saministroSi munici palitetis xarjebisa da saWiroebebis gaTvaliswinebiT. amisaTvis adgilobrivi xelisufleba saministros statistikur monacemebsa da momaval wels dagegmil RonisZiebaTa nusxas awvdis. miznobriv transfers centraluri xelisufleba TviTmmarTvelobas delegirebuli uflebamosilebis ganxorcielebisaTvis uricxavs. am TanxiT unda dafinansdes mxolod centraluri xelisuflebis mier miTiTebuli samsaxurebi. magaliTad: policia, samxedro ganyofileba, jandacva, maJoritari deputatis biuro da a. S. amasTan policiis Sesaxeb kanonSi Caiwera, rom adgilobrivma TviTmmarTvelobebma policiis saqmianobis xelSewyobis mizniT gamoyon saxsrebi. TviTmmarTvelobam delegirebul uflebamosilebebze arc erTi TeTri ar unda daxarjos. delegirebul uflebamosilebs mohyveba miznobrivi transferi. adgilobrivi TviTmmarTveloba valdebuli araa delegirebuli uflebamosilebebi sakuTari saxsrebiT daafinansos. sakuTari finansebiT eqskluziuri uflebamosilebebi unda dafinansdes. rac Seexeba specialur trasfers, is gamoiyofa stiqiuri ubedurebebisa da bunebrivi katastrofebis SemTxvevaSi. adgilobrivi biujetis mwiri Semosavlebis mTavari mizezi aris centraluri xelisuflebis politikuri nebis ararseboba, rom TviTmmarTvelobebs mieceT realuri finansuri damoukidebloba. saSemosavlo gadasaxadis waReba centralur biujetSi iyo Zalian didi Secdoma. amas munici palitetebze gamoTanabrebiTi transferis gadmocemiT amarTleben. daangariSebis Sedegad aRmoCnda, rom saqarTvelos yvela munici palitetis saSemosavlo gadasaxadi 501 milion lars aRemateba, xolo gamoTanabrebiTi transferis saxiT gacemulia 385 milioni lari.

statistikuri monacemebi unda iyos realuri gamoTanabrebiTi transferis formulis sizustesTan dakavSirebiT saku Tari azri gamoTqva xaragaulis municipalitetis sakrebulos Tavmjdomarem giga glunCaZem glunCaZem: `gamoTanabrebiTi transferis formula saWiroebs gadaxedvas, radgan erTnairi SesaZleblobebis raionebs sxvadasxva odenobis gamoTanabre-

biT transfers aZleven. finansTa saministroSi xaragaulis munici palitetis Sesaxeb adgilobrivi gzis sigrZe, mosaxleobisa da skolamdeli asakis bavSvTa raodenoba realuri cifrisgan Zalian gansxvavebuli - bevrad naklebi dagvxvda. qveynis ganviTareba unda xdebodes Tanabrad. Tu romelime munici palitetSi naklebi mosaxleobaa, is raioni kidev

ufro metad ar unda CamorCes. mosaxleobis migracia rom gvaqvs, es gvawuxebs Cvenc. sainteresoa, rodis miiRebs es formula daxvewil saxes?~ eqspertma oTar konjariam aRniSna, rom es problema gamowveulia qveyanaSi realuri statistikuri aRricxvis ararsebobiT. saWiroa dadges ara am formulis Secvlis, aramed statistikis mowesrigebis sakiTxi. rogorc vici, germaniis teqnikuri TanamSromlobis

vebs. Cemi azriT, es ar aris decentralizacia, piriqiT gubernatori centraluri xelisuflebis ganStoebas warmoadgens. igi centraluri xelisuf-lebis gadawyvetilebazea pasuxismgebeli da orientirebuli da ara TviTmmar-Tvelobis ganviTarebaze.~ sakrebulos Tavmjdomare eqsperts nawilobriv daeTanxma da aRniSna, rom es marTalia ar aris decentralizaciis saboloo saxe, magram Tuki aqamde finansTa saministroSi gvixdeboda mtkiceba, Tu ganviTarebis ra perspeqtivebs vsaxavT, amasTan SedarebiT es modeli ukeTesia, radgan rwmunebulma ukeT icis regionis problemebi. oTar konjaria: `Tu realurad undaT TviTmmarTvelobis ganviTareba, miscen finansuri resursi munici palitetebs. xSiria centraluri xelisuflebisgan saubari, rom adgilobriv TviTmmarTvelobebSi ar arian kompetenturi adamianebi da finansuri resursebi rom mivceT, ramdenad efeqturad gamoiyenebeno. Tu adamiani ar dasvi manqanasTan, is marTvas ver iswavlis, Tu wyalSi ar Casvi, curvas ver iswavlis. TviTmmarTvelobas Tu ar mieci saxsrebi, verasdros iswavlis mis gankargvas. regionSi gadmotaniT TviTmmarTvelobas kidev erTi valdebuleba daemata: mainc unda SeTanxmdes miznobrivi da gamoTanabrebiTi transferi finansTa saministrosTan da Semdeg regionis rwmunebulTan.

sakrebulos wevrebma unda ga akontrolon aRmasrulebeli gaakontrolon xelisuflebis saqmianoba adgilobrivi TviTmmarTvelobis pirdapiri movaleobaa aRmasrulebeli xelisuflebis saqmianobis monitoringi. safinanso-sabiujeto komisia valdebulia, Seamowmos aRmasrulebeli organoebis

dros damoukidebelma auditma weliwadSi erTxel unda Seamowmos TviTmmarTvelobis biujetis finansuri mdgomare-

imsjelon prioritetebze. aucilebelia, rom biujetis proeqti winaswar daurigdes sakrebulos yvela wevrs. bunebrivia,

oba. Tu sakrebulos safinanso komisias ar yofnis kompetencia, specialistebi moiwvios. sakrebulos wevrebma unda gaakontrolon aRmasrulebeli xelisuflebis saqmianoba efeqtianobis, samarTlianobis, kanonierebis da sxva kuTxiT. daxarjuli resursebi unda Sedardes SedegTan, ramdenad kanonieri iyo aRmasrulebeli xelisuflebis esa Tu is gadawyvetileba, xom ar gaiwia dagegmilze meti xarji biujetSi cvlilebis gareSe. biujetSi rac naklebi cvlileba Seva, es imas adasturebs, rom Tavidanve sworad daigegma. SarSan TiTqmis yvela munici palitetSi Svidjer Seicvala biujeti. es imas niSnavs, rom dokumenti Tavidanve ar aris myari. munici palitetis momavali ekonomikuri ganviTarebis gegma biujetzea damokide buli. ar SeiZleba wlis ganmavlobaSi prioriteti aTjer Seicvalos - wlis dasawyisSi iyos prioriteti gza da ivlisSi - wyalmomarageba.

sakrebulo is organoa, sadac unda xdebodes kamaTi, azrebis Sejereba da gadawyvetilebis miReba. TiToeuli Tqvengani fiqrobs, rom munici palitetisaTvis sasargeblo RonisZiebebi dagegmos. kamaTi, Tundac erTpartiul sakrebuloSi, aucilebelia. rac mets vikamaTebT, meti saRi azris gamotanaa SesaZlebeli. msjeloba, radgan Cveni partiis warmomadgenelia, biujetis karg proeqts Semoitans, arasworia. aucilebelia, rom iseTma munici palitetma, rogoric xaragaulia, raime specifikuri niSa moi povos. es iqneba turizmis, bunebrivi resursebis Tu mefutkreobis ganviTarebis kuTxiT. aucilebelia centraluri xelisuflebisgan meti Tanxa gamoiyos mosaxleobis problemebis mosagvareblad. Tu moqalaqes konkretul sofelSi wyals ar miawodeb, is wava soflidan. oqros Sualedi unda moiZebnos, rom arsebuli resursebi maqsimalurad efeqturad da mizanmimarTulad daixarjos.

kamaTi,YTundac erTpartiul sakrebuloSi, aucilebelia

fondi gegmavs statistikis reformas. centralurma xelisuflebam unda miiRos politikuri gadawyvetileba, rom qveyanaSi statistikuri monacemebi iyos realuri. sakrebulos wevris iuri lursmanaSvilis TqmiT, centralur xelisuflebas ar awyobs xaragaulis msgavsi Raribi raionebis SenarCuneba da rCena. oTar konjaria konjaria: -centraluri xelisufleba acxadebs, rom unda moxdes qveynis decentralizacia, magram faqtis winaSe rom dgeba, uWirs gadawyvetilebis miReba da centralizaciis kuTxiT midis. vfiqrob, maTi mizania ara raionebis ganadgureba, aramed adgilobrivi mdgomareobis gakontroleba da situaciebze zemoqmedeba.

mier gaweuli saqmianoba, ramdenad efeqturad daixarja maTze gadacemuli Tanxebi. nebismieri informacia, rac biujets Seexeba, sajaroa ara marto sakrebulos wevrisaTvis, aramed nebismieri moqalaqi-

treningis monawileebma gansazRvres xaragaulis munici palitetis ganviTarebis prioritetebi: gzebis aRdgena, biznesis ganviTarebaze xelSewyoba, wyalmomaragebis mowesrigeba. eqspertma oTar konjariam treningis dasasruls aRniSna, rom prioritetebi biujetis dagegmvisas unda ganisazRvros. `munici paliteti erTi mTliani organizmia da nebismieri mosaxlis problema mTeli munici palitetis problema unda iyos. jer unda gatardes iseTi RonisZiebebi, romlebic samomavlod da progresulad gamoadgeba munici palitets da Semdeg davubrundeT sxvebs. magaliTad, axalgazrdobisa da sportuli kompleqsis mSeneblobis sakiTxi nakleb prioritetulad miiCnieT. rasakvirvelia, Tqven yvelaze axlos xarT Tqveni munici-

saTvis. sakrebulos erT-erTi mTavari funqciaa swored monitoringi, Tvalyuris devneba da Semowmeba, Tu ramdenad realurad xdeba xarjebis gaweva. amave

palitetis mosaxleobasTan da maT problemebs ukeT icnobT. rodesac gamgeoba biujetis proeqts waradgens sakrebuloSi, winaswar unda

imereTSi Seqmnili jgufi munici palitetebis ganviTarebis erTian koncefcias SeimuSavebs treningze sakrebulos Tavmjdomare giga glunCaZem TviTmmarTvelobis kuTxiT momavalSi gansaxorcielebel ekonomikur problemebze SekiTxva dasva. eqspertma oTar konjariam ganmarta, rom centralur xelisuflebaSi msgavsi strategia ar arsebobs. `regionis rwmunebulTan Seiqmna jgufi, romelic regionisa da calkeuli munici palitetebis ganviTarebis erTian koncefcias SeimuSa-

sabiujeto procesebi ufro TvalnaTeli gaxda ra axali da sasargeblo informacia miiRes treningidan, am SekiTxviT sakrebulos wevrebs mivmarTeT. gizo vefxvaZe vefxvaZe: -yovelTvis sainteresoa sabiujeto sakiTxebze eqspertis mosmena. sasurvelia, msgavsi treningebi kidev Catardes. vfiqrob, imdenad mniSvnelovani informacia movismineT, rom unda daswreboda gamgebelic. roman SergelaSvili SergelaSvili: -treningi metad mniSvnelovan da aucilebel sakiTxebze Catarda. adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb kanonSi bevri ramaa rTulad gasagebi. TviTmmarTvelobazea swored damokidebuli qveynis ganviTareba, mosaxleobis socialur-ekonomikuri mdgomareobis gaumjobeseba. yvela deputats unda esmodes biujetis mniSvneloba. Tamaz maRraZe: -saintereso iyo sabiujeto sakiTxebze msjeloba. dRes CemTvis bevri ram ufro naTeli gaxda. rac xSirad Catardeba aseTi treningebi, miT ukeT waadgeba raionis ganviTarebas. nino fxalaZe: -trenings dadebiTad vafaseb, radgan ar viyaviT gaTviTcnobierebuli zogierT sakiTxSi. ufro siRrmiseulad gavigeT da gavaanalizeT sabiujeto sakiTxebi, rasac gaviTvaliswinebT momavalSi. hamlet beraZe: -aqtiurad CaverTeT raionis ganviTarebasTan dakavSirebuli sakiTxebis dagegmvaSi. davazusteT sabiujeto sakiTxebi. garkveuli Secdomebi, rac adre gvqonda biujetis dagegmvisa da Sesrulebis dros, aRar unda ganmeordes. Temur gamcemliZe: -ganxiluli sakiTxebi CemTvis nacnobia, magram kidev erTxel Sexseneba iyo Zalian saintereso da sasargeblo. CemTvis ufro TvalnaTeli gaxda sabiujeto procesebi.

nino kapanaZe fotoebze: xaragaulSi, adgilobrivi TviTmmarTvelobis warmomadgenlebisaTvis, gamarTul treningze


6

xtvb [fhfufekb xidris mosaxleobasTan Sexvedraze

sofelSi ojaxis rCena Wirs

xaragaulis munici palitetis soflebis mosaxleobas TiTqmis erTnair municipalitetis erTnairii problemebi aqvs. maT Soris umTavresi umuSevrobaa. `ZaliT xom ver daviberebT Tavs, xom ver davaCqarebT 65 wlis asakis Sesrulebas, rom saxelmwifosgan moxucebulobis pensia miviRoT,~ - msjeloben sofelSi isini, vinc mSobliuri kera ver miatova qalaqSi ojaxis gamosakvebi oriod TeTris saSovnelad, mwir niadagze moweuli mosavali ki wlidan wlamde ar hyofniT. siRaribis zRvars miRma myofi ojaxebis Tema axali ar aris - ekonomiurad gaWirvebuli ojaxebi socialuri subsidiebis saagentos yovelTviuri fuladi daxmarebisTvis mimarTaven. agentisagan moniWebuli qula ki, xSir SemTxvevaSi, Tanxis ki ara, samedicino polisis miRebis saSualebasac ver iZleva. iwyeba xelaxali gancxadebebis wera gadamowmebis imedad. saukeTeso daxmareba isaa, - ise daexmaro, rom SemdgomSi sxvisi mixmareba aRar dasWirdes. sofelSi yvelam kargad icis - raime sawarmo rom gaixsnas, zamTarSic imdenive bavSvi aaJrialebs aremares, ramdenic zafxulSi axmianebs. mosaxleobasTan Sexvedrebze xSirad maxsendeba dro, roca aseT Sekrebebze xalxi `gayinul~ xelfasebsa da pensiebze, udenobaze masiurad Cioda da imedi meZleva, rom odesRac is problemebi, romlebzec dRes yvela erTnairad gulistkiviliT saubrobs, istorias Cabardeba, manamde ki... tyeSi Sesvla SezRudulia da SeSiT vaWroba aRar SeiZleba. sofelSi ojaxis rCena gaWirda da axalgazrdebi soflidan qalaqisken midian. sofelSi male mxolod moxucebi darCebian, Tu axalgazrdebis sofelSi dasaqmebis problema ramenairad ar gadaiWra. saremonto samuSaoebi Cautarda sportul moedans; manana tabaSiZis xelmZRvanelobiT produqtebiTa da meoradi tansacmliT davexmareT xuT mravalSvilian da ojaxsa da moxucebs. samamulo omis monawileebi sakuTari saxsrebiT davasaCuqreT. mosaxleobas vexmarebi sxvadasxva

xaragaulis municipalitetis gamgebelma Tornike avaliSvilma am eqvsi Tvis win kargi gadawyvetileba miiRo, roca xidris teritoriuli erTeulis rwmunebulad gulnazi TabukaSvili daniSna. qalbatoni gulnazi rwmunebulis TanaSemwe gela beraZesTan da deputat gogi beraZesTan erTad gamudmebiT Tanasoflelebze zrunavs: -Cveni erT-erTi ZiriTadi problemaa soflis centraluri saavtomobilo gza, romelic wels orjer SekeTda, magram kvlav saWiroebs saxsrebs, - gviambobs gulnazi TabukaSvili, - xidarSi centraluri samanqano xidia aRsadgeni, gamgebelma momTxova informacia am xidsa da avariul xid-bogirebze Casatarebeli samuSaoebis Sesaxeb. xidris skolis `b~ korpusTan mdinareze gadasasvleli bogiria gasakeTebeli, baCiaSvilebis ubanSic unda gakeTdes bogiri. SariqaZeebis ubanSi saubno gza SevakeTeT. sasmeli wylis milebs miviRebT da amiT moixsneba erT ubanSi - jortebis ubanSi sasmeli wyliT momaragebis problema. ramdenime mosaxles dauzianda sacxovrebeli saxli. maT unda SeiZinon firi da gadavuRoT fotoebi, gamgeblis saxelze unda daiweros gancxadeba da Tu raime saSualeba iqneba, daexmarebian. xidrelebi gasul wlebSi xaragaulSi dadiodnen saSeSe baraTebis asaRebad. axla yovel xuTSabaTs, 12 saaTze,

xidarSi modis reinjeri da adgilzeve scems baraTebs. mosaxleoba SeSis motanisagan, jerjerobiT, Tavs ikavebs, radgan saSeSe baraTs erT Tvis vada aqvs da glexebs jer mosavali aqvT Sesanaxi. 25 welia, aRar Seremontebula eleqtrogadamcemi xazebi da sayrdeni boZebi. Zalian avariul mdgomareobaSia da qaris odnavi amovardnac ki denis gaTiSvas iwvevs. es sakiTxi gamgebelTan, Tornike avaliSvilTan, davayene. saerTo werili unda movamzadoT da unda moviTxovoT maTi axliT Secvlis daCqareba. Cemi azriT, aseve dasaCqarebelia individualuri gamricxvelianebac. Zalian gvawuxebs axalgazrdebis dasaqmebis problema. adre sofelSi tyiT irCendnen Tavs. axla

@_ JMNJV,THB7 @__( O

sakiTxebis mogvarebaSi. eqvsi Tvea, rc rwmunebulad daviniSne. minda kreba moviwvio da mosaxleobas gavacno, ra gavakeTeT am eqvs TveSi da ra ver SevZeliT. 64 wlis xidreli iuri beraZe 1991 wlidan umuSevaria da Zalian wydeba guli, rom SarSan denis vauCeri mis ojaxs ar ergo: `ojaxSi aranairi Semosavali ar maqvs. axalgazrdobaSi rac

viSrome, cot-cota movikeli da anabarze Sevinaxe, sibereSi gamomadgeba-meTqi, ki wamarTva mTavrobam. axla aranairi saSualeba ar maqvs, rom Tavi virCino. pensioneri, romelic 160 lars iRebs, denis vauCeric mas unda hqondes?! TiTo-TiTo vauCeri CvenTvisac rom moecaT, cudi iqneboda?! -gamoekras gamgeobaSi siRatakis zRvars miRma myofi im ojaxebis sia, vinc daxmarebas iRebs da xalxi TviTon gansjis, vis ekuTvnis da vis ara, sajaroa es informacia, - azri gamoTqves xidrelebma Sexvedraze. iuri gagoSiZes sakuTari sacxovrebeli saxlis avariuli mdgomareoba awuxebs da xelisuflebisgan daxmarebas elis. caro gagoSiZe eleqtroenergiis

gadaxdasTan dakavSirebuli problemebiTaa Sewuxebuli: `ivnisidan moyolebuli, gvetyvian, damTavrda vauCerebis vada da ise gvirTaven dens, kaciSvili arafers gvekiTxeba. avtexavT ambavs, gavarkvevT, rom vauCeris vada grZeldeba, - CagvirTaven. Zalian gulisxmieria Cveni rwmunebuli gulnazi TabukaSvili, - denis gamoc xSirad vawuxebT da gvexmareba, rac SeuZlia. sakmaod soliduri Tanxebi gvigrovdeba eleqtroenergiis gadasaxdelad da navTSi nuRa dagvaxarjvineben Tanxas, - Segvxvdnen mosaxleobas da agvixsnan, raSi gvadanaSauleben, oRond dens nu gamogvirTaven! cisnari SveliZem Sexvedraze pedagog venera feraZis ambavi gviambo: -dens ise ekonomiurad xarjavs, zedmet naTuras ar aanTebs. ar aqvs aranairi eleqtroxelsawyo, garda patara televizorisa. SvilTan atarebs zamTars. denis vauCeric hqonda. dasawvavi aqvs 28 lari da daaweres davalianeba 28 lari. soflis rwmunebuli da aqtivisti Temur dolikaSvili gadavidnen xaragaulSi da gaarkvies, magram manamde xom inerviula - Tavad xom namdvilad icoda, rom marTali iyo?! Sexvedraze gamoiTqva azri, rom kargi iqneboda, SeSis xelmisawvdom fasad damamzadebeli organizaciebi rom funqcionirebdnen; elza CaCaniZes da noe kavilaZes samedicino momsaxurebasTan dakavSirebuli problemebi aqvT. iuri

beraZe ki ixsenebs, 2005 wels, raionis maSindelma xelmZRvanelma, 6 Tvis manZilze rogor miiyvana ocjer `SvilisTvis saoperacio Tanxis gadaricxvis Sesaxseneblad~ da rogor gamouyves mxolod 100 lari dapirebuli 400 laris nacvlad: `eqvsi Tvis Semdeg momca 100 lari - viTom damexmara. 3 lari unda aqeT-iqiT mgzavrobas. eqvsi Tvis manZilze ocjer Cavedi xaragaulSi, oci dRe gamacdina - bolos waviyvane Zroxa da gavyide!~ nargiz beraZe: -Cvens rwmunebuls gulnazi TabukaSvils ise aRZravs Cemze Suamdgomloba dasaxmareblad, rom me arc vicodi. movidnen quTaisidan Sesamowmeblad. loginebi aangries. `kamodidan~ tansacmeli amoyares. namdvili yaCaRebi iyvnen - ras eZebdnen, ar vici. col-qmris logini amiyares, iyo Tu ara nawoli, - rZali da Svili albaT zafxulobiT Camodiano. maRali qula momivida. xuTi Svili ise gavzarde, daxmarebisTvis aravisze mimimarTavs. myavda meuRle, romelic uzrunvelad gvacxovrebda - mdidrebi ar viyaviT, magram sakvebi ar gviWirda. dResac maqvs 500 lari zestafonis saavadmyofos vali - saavadmyofodan movidnen, rom vali amoeRoT, magram veraferi naxes iseTi, rom gaeyidaT da vali daefaraT. agentebma ra naxes Cems saxlSi iseTi, maRali qula rom momaniWes?! diabetiani qali var da xaragaulamde ver gadavedi, rom analizi aviRo, ar maqvs saSualeba. socialurad daucvel ki ara, socialurad dacul zRvarze vinc aris, daxmareba imas aqvs daniSnuli! skolidan eklesiisken mimavali gza iseT mdgomareobaSia, gavla ar SeiZleba. Tuki vinme mogvxedavs da dagvexmareba, ubani gverdiT davudgebiT. mTel sofels sWirdeba es gza, - ambobs maguli Ramba Ramba-SiZe. ``gza gvinda. xSirad gveTiSeba deni,~ - mosagvarebel problemaTagan gamoyofs levan kalandaZe kalandaZe; `yvelaferi sWirdeba sofels - deni, wyali, gza. kargad unda gakeTdes soflis mTavari gza da weliwadSi orjer - gazafxulsa da Semodgomaze unda garemontdes,~ ambobs fridon beraZe beraZe.. oleg beraZe: - eklesia avaSeneT, magram gza ar migvidis eklesiamde. yvelanairad Zalian gaWirvebaSia sofeli.

mosaxleoba kmayofilia soflis ambulatoriebis muSaobiT. fotoze: eqimi latavra ninikaSvili daviT da maia papavebis ojaxSi denis xazebia Zalian `dapuwiawebuli.~ ubanSi wyali ar gvaqvs. 30 ojaxi erT avzze varT SeerTebuli da damSralia. mTavrobas Tu SeuZlia daxmareba wylis milebiT, Zalian madlobeli davrCebiT. gela beraZe, rwmunebulis TanaSemwe: -munici palitetis gamgeoba wylis sistemis erTkilometriani monakveTis gakeTebas Segvpirda. dazianebulia 2025 wlis winaT gamoyvanili wylis milebi. erTi-ori mosaxlis gamo zogjer mTel ubans uTiSaven eleqtroenergias da kargi iqneba, Tu male moxdeba individualuri gamricxvelianeba. rwmunebulis, gulnazi TabukaSvilis mimarT madliereba gamoxates CvenTan saubarSi xidrelebma: `Tavis saqmes datovebs da sxvas gahyveba;~ `yvelasTan

evaleba, rom gazeTi gamogviweros.~ xidris skolis problemebze direqtori eTer papava gvesaubra. skolaSi 87 moswavlea da vauCerebi ar hyofnis maswavleblebis xelfasebs, xarjebze ki saerTod laparaki zedmetia. skolas mcire dafinansebis gamo sakancelario saqonlis SeZenis saSualeba ar aqvs. . `ra daaSava xidris sajaro skolam, am maRalmTian sofelSi Tu vcxovrobT, vaswavliT, Cvenc gvinda skolaSi imdeni bavSvi iyos, ramdenic zafxulSia, magram mSoblebi qalaqSi wavidnen samuSaod da Svilebic Tan waiyvanes. soflad dasaqmebis saSualeba rom iyos, Cveni skola aRar iqneboda mcirericxovani. mTavrobaSi unda dadges sakiTxi, rom vauCeruli sistemiT ki ar dafinansdes

gulTbilia. yvelas uyvars da afasebs;~ `Tu raime gasaWiria, sakuTar Tanxasac ar dazogavs;~ `daniSnes Tu ara rwmunebulad, maSinve gzis SekeTebaze gaamaxvila yuradReba. xalxic ufro aqtiurad unda daudges gverdiT.~ xidrelebi kmayofilebi arian transportis moZraobiT da mZRolebis: givi beraZis, mixeil kacitaZis, aseve Tbiliseli mZRolebis: `Tbilisis samarSruto taqsebi kicxamde ufasod gvamgzavreben.~ zaira kupataZes erTi saTxovari aqvs xaragaulis xelisuflebasTan sakrebuloSi damlageblad muSaobda da Semcirda. `Zalian kmayofili davrCebi xelisuflebis, Tu samsaxuri gamoCndeba da isev damasaqmeben. amxela dawesebulebas dalageba xom unda.~ 36 welia, liana CaCaniZe xidris biblioTekis gamged muSaobs da ambobs, rom 1989 wlidan iza vefxvaZis avtorobiT gamosuli wignebis garda, arc wigni, arc gazeTi aRar miuRiaT. adre 30-33 dasaxelebis gazeTs vRebulobdiT da mis akinZvas ver avudiodiT. aRar gvaqvs gazeTebi, Jurnalebze xom laparaki zedmetia. Tu aris SesaZlebeli, visac

skola, aramed skolis saWiroebis mixedviT,~ - ambobs qalbatoni eTeri. moswavleTa mSoblebs uWirT saxelmZRvaneloebis SeZena. moswavlis forma xidris skolis I-VI klasebis moswavle gogonebs xidris skolis kursdamTavrebulma roberti cxvedaZem SeuZina da amisaTvis qalbatoni eTer papava sajarod uxdis mas madlobas. gasaremontebelia skolis Senobis b korpusi da saxelosnos Senoba. gasakeTebelia skolis amosasvleli gza, b korpusSi gasasvleli xidi. skolis ZiriTadi Senoba axali garemontebulia da inventari aris moZvelebuli da Sesacvleli. am werilSi moyvanili umetesi problemebis mogvarebas, rogorc Sexvedrebze SevityveT, xidrelebs maJoritari deputati jaba maRlakeliZe jer kidev parlamentarad arCevamde Sepirebia. `erTxel kidev Segvxvdnen, soflis gasaWiri gaiziaron - dagviZaxon da kidev erTxel gagvesaubron, ra gvWirdeba.~ xidrelebi imedovneben, rom parlamentari isev mova, isev Sexvdeba da problemebis mogvarebaSic daexmareba maT. es CanarTi momzadda SvedeTis saerTaSoriso TanamSromlobis ganviTarebis saagentosa da evraziis TanamSromlobis fondis daxmarebiT. mis Sinaarsze pasuxismgebelia mxolod gazeTi `Cemi xaragauli.~ SesaZlebelia, am gazeTSi gamoqveynebuli Sexedulebebi ar emTxveodes SvedeTis saerTaSoriso TanamSromlobis ganviTarebis saagentosa da evraziis TanamSromlobis fondis Sexedulebebs.


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.