Deze manier van natuurbeheer zorgt
leverden bij enkele forten flora op, die
Samenwerken
bovendien voor een waardevolle variatie
verschilt van die van het omringende
Meer dan de helft van de oppervlakte van
aan planten. In de weilanden bloeien tus-
polderlandschap.
Nederland bestaat uit landbouwgrond. Het
sen het gras onder andere rode klaver,
is daarom belangrijk dat boeren en natuurbe-
pinksterbloem en smeerwortel. Ook ont-
Kringenwet
schermers samenwerken om de weidevogels
staat er in de loop der tijd een grote variatie
Dat het rond de forten zo stil is, is te dan-
te beschermen. Sommige boeren nemen bij-
aan grassoorten. Door hoogteverschillen en
ken aan de Kringenwet uit 1853. Volgens
voorbeeld speciale maatregelen om de om-
de gevarieerde begroeiing worden de sloot-
deze wet mocht tot een kring van 1000
standigheden voor weidevogels te verbeteren.
kanten weer aantrekkelijk voor dieren
meter rondom een fort - het schootsveld -
Ze maaien om de nesten heen die vrijwilligers
zoals kikkers en salamanders.
alleen met toestemming van de toenmalige
hebben gemarkeerd, of ze maaien het gras
minister van Oorlog worden gebouwd.
veel later, zodat de jonge vogels veilig zijn
Oases van rust
Nu nog is het effect van de Kringenwet
totdat ze kunnen vliegen.
Zelfs dichtbij de stad zijn plaatsen te vin-
duidelijk te zien in het landschap. Zo ligt
den waar nog rust is: de forten. Natuurmo-
de Stelling van Amsterdam - een verde-
numenten beheert er zo’n vijftien. Enkele
digingslinie met 42 forten - als een groen
daarvan zijn open voor het publiek. De
parelsnoer om de drukke hoofdstad. Forten
meeste forten bestaan uit een deels met
hebben dan ook een nieuwe verdedigende
gras overdekt gebouw - het binnenfort -
rol: bij het beschermen van de natuur.
fig. 1.
Kievit Vanellus vanellus
met een fortgracht eromheen. Naast een belangrijke cultuurhistorische waarde hebben ze ook een grote waarde voor de natuur. Het zijn oases van rust tussen uitgestrekte landbouwgronden. Deze stilte zorgt, samen met het reliëf en de begroeiing, op veel forten voor afwisselende na-
fig. 2.
Meerkoet Fulica atra
fig. 3.
Kemphaan Phillomachus pugnax
tuur. Vooral vogels en kleine zoogdieren zoals vleermuizen, maar ook beschermde planten zijn er te vinden. De bloemzaden
KOEIEN IN DE WEI
uit het van elders aangevoerde duinzand
Het oer-Hollandse beeld van rustig grazende koeien in een groen weiland wordt steeds zeldzamer. Koeien staan namelijk steeds vaker binnen in de stal. En dat is jammer. Niet alleen voor de koeien zelf, maar ook voor de natuur. Op graslanden waar niet te veel koeien staan, zorgen ze met hun graasgedrag voor structuur in het grasland:
1. Kamerikse Nessen 2. Scherpe boterbloem 3. Fort de Schans, Texel 4. De grutto is een van de meest bedreigde weidevogels. 5. Veldleeuwerik 6. Fort Ellewoutsdijk 7. Paardenbloem 8. Fort aan de Middenweg
op de ene plek staat het gras hoger en dichter op elkaar dan op de andere. Dit maakt het weiland interessant voor insecten, vlinders en weidevogels. Ook de mest van de koeien is, mits in kleine hoeveelheden, belangrijk. Er komen veel insecten op af, die op hun beurt een belangrijke voedselbron zijn voor weidevogels. Het Natuurboek
NM2_WEIDE EN FORTEN_def.indd 55
55
12-01-2006 18:07:53