16
TESP‹H TANELER‹ SÖZLÜ⁄Ü Durak (Niflane): Her 33 tanede bir konulan ve tane dizisinden d›flar›ya do¤ru sarkan bölümler. ‹mame: Tane, niflane ve pullar› iki uç halinde bir araya getirerek ipliklerin içinden geçirildi¤i parça. Pul: ‹mameden itibaren beflinci veya yedinci taneden sonra konuyor. Kamç›: ‹mameden sonra bulunan ipekten örülmüfl püskül ya da alt›n ya da gümüflten örülmüfl kordon. Türk Bafl›: Kamç›n›n üst taraf›nda, dört zincirin ucuna ba¤lanan taneler. Tepelik (Hatime): Kamç›n›n üzerindeki küçük parçalar›n ucunda bulunan parça ki bununda ucunda “çivi” denilen parça bulunuyor. Mürassa¤: K›ymetli tafllarla süslenmifl tespih
n›yorlar; zincir bölümünde s›ras›yla bir büyük, üç küçük, bir büyük tane ve bir de haç yer al›yor. Müslümanl›kta tespih, namaz sonras›nda yinelenen kimi dinsel sözlerin say›s›n›n anlafl›labilmesi için 33 ya da 99 tanesinin (tekke ve dergâhlarda dervifllerin zikr için kulland›¤› 500, hatta 1000 taneli tespihleri anmadan geçmeyelim...) bir ipe dizilmesiyle yap›l›yor. Ama elbet her ifl gibi büyük ustal›k ister tespihin hakk›na vermek de... Yoksa ipe dizili taneciklerin biri sa¤a biri sola bak›verir; halbuki bakt›¤›n›zda tek bir tane gibi görece¤iniz muntazaml›kta olmal›... Kutru (çap›), boyu hep ayn› olmal› tanelerin... Öylesine düzgün... Bunun için de haddeden geçmeli tespih!.. Gerçi flimdi pek tespih ustas› kalmam›fl bilenlerin dedi¤ine göre ama 50’li y›llara kadar ‹stanbul Sahaflar Çarfl›s›’ndaki toprak zeminli izbe dükkânlarda “ayak kemanesi” denilen aletleriyle sanat› ayakta tutmufllar.