Wat nu? Na Opstelten

Ard van der Steur: “De VVD kiest voor het gedoogbeleid”

“Niet verbieden, maar ook niet legaliseren”

Na de val van het illustere duo Ivo Opstelten en Fred Teeven beloofde VVD-partijgenoot en Minister-President Mark Rutte dat hij echte zwaargewichten als opvolgers op het departement wilde. Toen de premier geruime tijd later (net na de verkiezingen voor de Provinciale Staten) met opvolgers Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff aankwam, zorgde dat voor smalende reacties bij veel politici uit Den Haag.

Zijn dit nu de zwaargewichten die dit voor de VVD zo belangrijke ministerie moeten leiden, vroegen velen zich af. In de beste Haagse traditie ging dat deels anoniem. Dat kon ook niet anders, want er werd hard over Van der Steur (45) en Dijkhoff (34) geoordeeld. Zo zegt een Kamerlid: “Het duo Jip en Janneke bedoelt U?” Een andere parlementariër: “Is het Ministerie van Veiligheid en Justitie nu ook een stageplek geworden?” Of:

"Kon de VVD geen betere kandidaten vinden? Kennelijk hebben ze weinig vertrouwen in het voortbestaan van het kabinet." Deze reacties heeft de partij aan zichzelf te danken, na die belofte om zwaargewichten te benoemen. Maar naar verluidt hadden ervaren kopstukken als minister Henk Kamp of lid van de Raad van State Jan-Kees Wiebenga geen trek in deze post. Was er bij hun ook al weinig vertrouwen in de toekomst van dit kabinet?

Door: Rob Tuinstra

Een degelijke jurist, de enige echte voorstander van het gedoogbeleid. Zijn uitdaging wordt het vastgelopen beleid los te trekken.

Subsidie voor kasteel

Na de benoeming kwam Ard van der Steur meteen onder vuur te liggen. We zullen het hier alleen over Van der Steur hebben, want hij is verantwoordelijk voor het cannabisbeleid. Dijkhoff richt zich, net als zijn voorganger Teeven, vooral op het asielbeleid. Terug naar Van der Steur dus. Vrijwel direct kwam er een merkwaardige subsidie uit 2006 naar boven. Niemand minder dan zijn VVD-collega Stef Blok zorgde er toen voor dat het kasteel dat Van der Steur (met een aantal anderen) in bezit heeft een subsidie van bijna een half miljoen euro kreeg. De eerste smet op de minister kwam wel

heel snel. De reactie van het kabinet kwam even snel. Aan die subsidie was niks mis, verdedigde PvdA-minister Bussemaker de deal uit 2006. Het is dan wel verboden subsidies te geven aan eigenaren die een pand als woonhuis gebruiken, maar voor het pand waar Van der Steur woont, geldt een uitzondering: zijn pand is in het rijksmonumentenregister opgenomen onder de categorie kastelen, buitenplaatsen, landhuizen. En de gebouwen in die categorie vallen dan weer niet onder het begrip woonhuis. Tsja…

Van blokkade naar ruim baan

Maar de kernvraag voor ons als cannabisliefhebbers is deze; schieten we er iets mee op nu Van der Steur de opvolger is geworden van zijn ronduit gehate voorganger Opstelten. Lokale politici die al lange tijd vragen om een beleidswijziging hebben daar wel hoop op. In een artikel in

Binnenlands Bestuur zien zij nieuwe mogelijkheden voor hun zo vurig gewenste experiment met de gereguleerde teelt van cannabis voor coffeeshops. Onder de titel ‘Van blokkade naar ruim baan voor nieuw cannabisbeleid’ schrijven Victor Everhardt (wethouder Utrecht), Paul Depla (toen nog burgemeester Heerlen, nu burgemeester in Breda) en Rob van Gijzel (burgemeester Eindhoven) het volgende: ‘Biedt het vertrek van de liberaal Ivo Opstelten kansen voor een liberaler drugsbeleid? De voormalig minister van Veiligheid en Justitie was de personificatie van een achterhaald en repressief cannabis- en coffeeshopbeleid. Een beleid dat al enige tijd niet meer kan rekenen op draagvlak in Nederland. Dat laat het Manifest Joint Regulation zien dat is

ondertekend door 56 gemeenten die binnen hun gemeentegrenzen heb bevolking, waaronder ook een meerderheid van VVD-stemmers, ondersteunt het initiatief om te komen tot een alternatief voor het huidige improductieve cannabisbeleid. Kortom: een breed levende wens naar een meer liberale, integrale aanpak van het cannabisbeleid.’

Een echte liberaal?

Het trio besluit het artikel met de volgende woorden: ‘In Den Haag heeft het de afgelopen periode voorstellen en moties geregend over een nieuw alternatief cannabisbeleid. Maar die haalden het niet door het persoonlijke veto van de voormalig bewindsman. Wij vragen om nu in te zetten op een minister die bereid is tot een open, op feiten gebaseerde dialoog. Die het OM

instrueert om deelnemers aan de experimenten niet te vervolgen en die samen met politie en OM actief wil meedenken aan het ontwikkelen, uitvoeren en kritisch constructief volgen van de experimenten. Bij deze nodigen wij de nieuwe minister uit.’ Een prachtige uitnodiging aan Van der Steur, die zich op zijn eigen website presenteert als een echte liberaal: ‘Ik sta voor een klassiekliberale manier van leven en ben wars van elke betuttelende ideologie. De staat moet voor de randvoorwaarden zorgen, zodat mensen zich kunnen ontplooien met zo min mogelijk sturing.’

Dood aan wiet of hasj

Opent dat de deur naar veranderingen? We vragen het advocaat André Beckers. Hij heeft tot dusver nog geen persoonlijke contacten met Van der Steur gehad. Maar, aldus Beckers over de nieuwe minister: “In de Tweede Kamer vond ik hem tijdens de drugsdebatten sterk. Hij had dossier- en wetskennis. Bovendien bulderde hij geen onzinnige oneliners, maar formuleerde hij begrijpelijke redeneringen.” Lobbyist Rutger-Jan Hebben, die zich inzet voor een beter cannabisbeleid: “Een degelijke jurist, de enige echte voorstander van het gedoogbeleid. Zijn uitdaging wordt het vastgelopen beleid los te trekken." Dat klinkt nog redelijk hoopgevend. Maar kijken we naar uitspraken van Van der Steur uit het recente verleden, dan rijst de vraag of het nu echt beter gaat worden. Zo twitterde hij in 2012: ‘Ik ken mensen die aan wiet of hasj zijn gestorven.’ In dezelfde periode pleitte hij voor een verbod op de verkoop van hasj in de Nederlandse coffeeshops: “Het komt uit landen waar we niet willen mee-

werken aan het faciliteren van criminele organisaties. Met de verkoop hou je die import in stand. Het is heel gek dat de douane er alles aan doet om import te voorkomen, maar dat het verkocht mag worden als ze daar eenmaal voorbij zijn."

Achterdeur

Over experimenten met de achterdeur zei Van der Steur in 2013: “Ik denk dat het heel helder is. Iedereen die de moeite genomen heeft om het VVD-programma te lezen, zal zien dat daarin niets staat over het reguleren van achterdeuren. Dat geeft dan ook duidelijk aan wat de VVD-fractie vindt.“ In februari 2014: “Er zijn partijen die voor wiet zijn, er zijn partijen die tegen wiet zijn. En de VVD is voor het gedoogbeleid. Zo eenvoudig kan het zijn.” Tijdens datzelfde debat: “Er moet hier een compliment worden gemaakt aan de Nederlandse hennepteelt, want sinds er gesproken wordt over een beperking van het gehalte als een dolle. Daaruit blijkt maar weer eens hoe effectief beleid kan zijn: het is er nog niet eens, maar inmiddels weten we al dat het gemiddelde THC-gehalte van Nederlandse gaan, is het beleid al geëffectueerd voordat het is ingevoerd. Het is een dubieus compliment, maar je kunt dit compliment wel maken.”

Tussenin

Tot slot, Van der Steur in oktober 2014 over de keuze tussen cannabis verbieden en cannabis legaliseren: “ Het aardige is – misschien is dit ook wel goed nieuws voor degenen die voor de coffeeshops zijn – dat de VVD-fractie er precies tussenin zit. Wij zien dat regulering en legalisering om allerlei redenen onverstandig is. De redenen kent u. Die hoef ik niet te herhalen. Praktisch, wettelijk en verdragsrechtelijk gezien is het onverstandig. Het CDA, de SGP en de PVV willen het allemaal verbieden, maar dat vinden wij ook onverstandig. Wij kiezen dus voor het gedoogbeleid. Dat heeft nadelen. Dat ben ik met iedereen eens. Het is niet ideaal.“

Of Ard van der Steur de ideale opvolger van Ivo Opstelten is, is nog even afwachten. De tijd zal het leren. Hoop doet leven. Slechter dan onder Opstelten kan het haast niet…