Zijn zeehonden nog wel zielig?

“Het zijn wilde dieren, die moet je wild houden”

Worden zeehonden doodgeknuffeld?

In Nederland leven zo'n 10.000 gewone zeehonden en 5000 grijze. Het gaat om een gezonde populatie die alleen maar groeit. En eentje waarop ziekte momenteel weinig vat heeft. De gevreesde zeehondengriep is mild gebleken. Is het daarom nog wel nodig om de dieren in speciale centra op te vangen? Of moeten we gewoon de natuur de natuur laten en er van uit gaan dat ze zichzelf ook zonder hulp wel in stand weten te houden? Ik ga in gesprek met twee deskundigen, die lijnrecht tegenover elkaar staan...

Zo'n 15.000 zeehonden verblijven in ons deel van de Waddenzee. Ze

hebben geen natuurlijke vijanden en staan niet bloot aan ernstige bedreigingen. Ze lijken zich prima te redden, want hun aantal groeit gestaag de laatste jaren. Professor Marine Ecologie, Han Lindeboom van de Universiteit van Wageningen, afdeling Imaris, vindt opvang niet langer noodzakelijk. “Begrijp me goed, als het aantal laag is, ligt dat anders. Er is een tijd geweest dat er maar 500 zeehonden waren in ons deel van de Waddenzee. Dan moet je doen wat je kan om zo'n populatie te helpen, dat

is volkomen terecht en Lenie 't Hart heeft geweldige dingen gedaan, dat heb ik haar pas nog verteld.”

Door: Marian Henderson

Er is een tijd geweest dat er maar 500 zeehonden waren in ons deel van de Waddenzee. Nu zijn het er 15.000.

Voedsel

Lindeboom vervolgt: “Maar het aantal zeehonden is intussen gigantisch gegroeid. Het gaat heel goed met ze en dat is prima. Ik zeg niet dat het er genoeg zijn, maar we nemen aan dat we maximaal maar voor een stuk of 16.000 zeehonden plaats hebben. Het aantal kan niet eindeloos doorgroeien, het kunnen er bijvoorbeeld geen miljoen worden, dan is er niet genoeg voedsel voor de individuele zeehonden en dan verzwakken ze. Er moet dus iets gebeuren. Predatoren hebben ze niet, misschien vroeger

wel, maar nu niet meer. Dan moeten ze wegtrekken, of ze krijgen ziekten die de populatie reguleren. Op dat punt zitten we nu ongeveer.”

Plafond

Lindeboom: “Het plafond is gewoon bereikt. Dan moet je niet langer zeehonden opvangen en beter maken en

weer los laten. Dat is gewoon niet nodig. Bovendien loop je een zeker risico dat je ze met ziektekiemen terug zet en dat ze dan alsnog de andere, gezonde zeehonden besmetten. Ik vind het wel terecht om jonge zeehonden op te vangen, de zogenoemde huilers. Die worden vaak door menselijk toedoen van hun moeder gescheiden, tenminste bij de gewone zeehond is dat het geval. Ze zijn kerngezond, daar is verder niks mis mee. Daar stop je vette vis in, je geeft ze warmte en als ze goed op gewicht zijn, laat je ze weer los. Maar geen medicijnen geven! Het zijn wilde dieren, die moet je wild houden. Maar dan zeggen dierenvrienden: het is zielig, ik wil de individuele zeehond helpen.”

Aaibaarheid

“Dat begrijp ik, ik hou ook van dieren, maar dan moet je ze niet meer loslaten. Dan moet je ze euthanaseren als ze ziek of gewond zijn, of ze blijvend opvangen. Maar dat kan niet, gezien de aantallen, en in gevangenschap worden ze wel 40 jaar. En soms is opvang totaal zinloos. Grijze zeehonden krijgen hun jongen op het droge. Als ze groot genoeg zijn, worden ze door hun moeder verlaten. Dan liggen ze te roepen op de kant, maar hun moeder komt niet meer terug, ze wil dat de jongen zelf het water opzoeken. Vaak worden ze dan door voorbijgangers naar een opvang gebracht, maar dat is absoluut niet nodig. Laat dus jongen met een grijze vacht altijd liggen! De zeehond heeft het voor een groot deel aan zijn aaibaarheid te danken dat hij in de opvang zit. Mijn advies is om niet te dokteren, hou ze wild.”

Individuele zeehond

Ik confronteer de heer Kuizenga met de mening van ecoloog Lindeboom. Is het nog wel nodig om zeehonden op te vangen? Of moeten we liever de natuur zijn gang laten gaan? Kuizenga: “Vanuit ecologisch perspectief begrijp ik dat hij zo reageert. Maar wij zijn een dierenwelzijnsorganisatie die dieren hulp biedt die dat nodig hebben. Wij willen zeehonden in nood redden. De individuele zeehond. Wij zijn er in Nederland niet klaar voor om de dieren op onze stranden te laten sterven. Dat wil het publiek niet en dat willen wij niet. Het gaat erom een goede balans te vinden. Dat ze met ziektekiemen andere dieren besmetten? Ach, de heer Lindeboom is geen dierenarts, hij is ecoloog. Ja, en dat ze aaibaar zijn... Er zijn nu eenmaal dieren in het dierenrijk die mensen ongelofelijk mooi vinden en de zeehond is daar één van. Daar is helemaal niks mis mee. Ik weet niet hoe de situatie zou zijn als het een erg lelijk beestje was, of hij dan ook zou worden opgevangen. Die situatie bestaat nu eenmaal niet. Maar wij vinden het nodig om zieke dieren hulp te bieden en we weten ons gesteund door een hele schare dierenliefhebbers, door donateurs en door alle bezoekers die naar Pieterburen komen. Wij zijn onafhankelijk en gaan lekker door met ons werk.''

Doodknuffelen?

Het zijn twee kanten van de medaille. Natuurlijk zou je ook een hond helpen, die is aangereden door een auto en ernstig gewond op straat ligt. Dus waarom dan een zeehond niet, die geschampt is door de schroef van een schip? Heeft ieder levend wezen geen recht op hulp wanneer het in levensgevaar is of ernstig lijdt? Maar uit het perspectief van natuurbehoud is het dus helemaal niet noodzakelijk om in te grijpen. De heer Lindeman wil niet zo ver gaan dat hij zegt dat zeehondenopvangcentra meer kwaad doen dan goed, maar ziet er zeker niet de zin van in. Wilde populaties houden zichzelf nu eenmaal in stand en als het aantal individuen te groot dreigt te worden, is er wel een ziekte die ze decimeert. Van doodknuffelen is dan wel geen sprake, maar dat lieve snoetje heeft zeker meegeholpen om de dieren te hulp te schieten in speciaal op hun toegesneden opvangcentra.

Zeehondenopvang

Met deze informatie bel ik met de directeur van zeehondenopvang Pieterburen, Niek Kuizenga. Hoe gaat het om te beginnen met de griepgolf onder de zeehonden, vraag ik hem. Kuizenga: “Die is in Nederland zwaar meegevallen. Er zijn eerder enkele tientallen overleden dan dat het in de honderden loopt, terwijl in Denemarken en Duitsland de griep zeker een paar duizend slachtoffers heeft geeist. Wij hebben zelfs helemaal geen zeehonden met griep binnen. We blijven waakzaam, we hebben nog niet het sein groen gegeven, maar het lijkt mee te vallen. Wél hebben we dieren met andere verwondingen en ziekten. Bijvoorbeeld een zeehond die bijna was gestikt in een t-shirt en een dier dat gewond raakte omdat het in een visnet was vastgeraakt. En dan natuurlijk de huilers, de kleintjes die gescheiden zijn van hun moeder. We hebben momenteel 57 dieren in de opvang.''