4 minute read
Rapport over de mislukte wietpas
from High Life NL 14-10
by SoftSecrets
Illegale cannabismarkt gegroeid door wietpas
Vooral jeugd koopt bij dealers
Op 4 september verscheen het WODC rapport ‘Coffeeshops, toeristen en lokale markt: evaluatie van het Besloten club- en het Ingezetenencriterium voor coffeeshops – Eindrapportage’. De conclusies van het 233 pagina’s tellende rapport liegen er niet om: ‘De illegale cannabismarkt blijft groter dan voorheen en een deel van de toeristen en vooral jongere lokale gebruikers blijven via dealers hun hasj en wiet kopen’.
Het onderzoek is uitgevoerd door bureau Intraval, het Bonger Instituut van de Uni-
versiteit van Amsterdam en het WODC (Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum), onderdeel van het ministerie van veiligheid en justitie. Zij deden
op drie verschillende momenten onderzoek in veertien coffeeshopgemeenten. De verschijning van het rapport kreeg opmerkelijk weinig aandacht in de media. Misschien omdat de bevindingen zo voor de hand liggen: meteen na de invoering van de wietpas op 1 mei 2012 explodeerde de illegale markt in het Zuiden, omdat toeristen de coffeeshop niet meer in mochten en Neder-
landers geen zin hadden om zich te laten registeren. Die verplichting vloeide immers voort uit het 'Besloten club criterium'. Citaat uit het rapport: 'Direct na de invoering kelderde het marktaandeel van de coffeeshops en raakten deze zowel softdrugstoeristen als lokale klanten kwijt. Vooral de illegale straathandel (straatdealers, drugsrunners, 06-dealers) profiteerde.'
Tekst & fotografie: Derrick Bergman
Nog zo'n bevinding met een hoog 'No shit, Sherlock' gehalte: toen het tweede kabinet Rutte de inschrijfplicht ophief, kwamen de binnenlandse bezoekers weer terug naar de coffeeshops. In de woorden van de onderzoekers: 'Een jaar later - het Besloten clubcriterium is inmiddels afgeschaft en de handhaving van het Ingezetenencriterium in een aantal gemeenten opgeschort - keren de klanten gaandeweg terug naar de coffeeshop en is de straathandel enigszins getemperd. Maar er is zeker geen sprake van volledig herstel.' Voor de duidelijkheid: het Ingezetenencriterium wordt in 85 procent van de Nederlands coffeeshops NIET gehandhaafd, zo bleek uit een onderzoek van bureau Acces Interdit in Den Haag van februari dit jaar.
Nieuwe generatie dealers
Sindsdien hebben nog meer gemeenten besloten het onzinnige buitenlanderverbod niet langer te handhaven, ook in het zuiden. Voorbeelden zijn Roermond, Kerkrade en Den Bosch, waar de Belgen en Duitsers als vanouds welkom zijn in de coffeeshops. De steden waar het buitenlanderverbod nog wel geldt zijn zo langzamerhand op de vingers van twee handen te tellen. Maar het kwaad is al geschied; een nieuwe generatie dealers heeft vaste grond aan de voet gekregen. 'De illegale cannabismarkt blijft groter dan voorheen', schrijven de onderzoekers, 'en een deel van de toeristen en vooral jongere lokale gebruikers blijven via dealers hun hasj en wiet kopen.'
Chaos
Hoe groot de chaos was na de invoering van de wietpas en hoezeer de dealers van het nieuwe beleid profiteerden, wordt duidelijk uit een passage op bladzijde 185: 'De straathandel groeide explosief. Eerst vooral in de binnenstad, waar vanuit de coffeeshops, die hun omzet sterk terug zagen lopen, het toezicht door portiers op wat zich op straat afspeelde sterk verminderde. Arrestaties en gebiedsverboden droegen er sterk toe bij dat de opbloeiende straathandel zich grotendeels verplaatste naar de volkswijken, waar de straatdealers veelal oorspronkelijk vandaan kwamen. De dealers zorgden er via runners op straat en met het uitdelen van o6-nummers voor dat toeristen op de illegale markt konden kopen. Handelaren reageerden op repressieve maatregelen door taakverdeling. De cannabisverkoop aan toeristen resulteerde in een illegale inkomstenbron voor een groeiend aantal jongeren en jongvolwassen. Deze ontwikkeling had zijn weerslag op de straatcultuur in volkswijken.'
Recordomzetten
Niet alleen de toeristen zorgden voor recordomzetten bij de dealers. De inschrijfplicht (B-criterium) zorgde er voor dat 'ook lokale gebruikers buiten de coffeeshops op zoek gingen naar hasj en wiet'. 'De lokale gebruikers begaven zich op de straatmarkt en zochten hun heil bij andere illegale verkopers. In de ene gemeente waren dat vooral thuisadressen, in andere gemeenten meer 06-dealers of zelftelers. Jonge lokale gebruikers (18-24 jaar) vonden vaak eenvoudig hun weg naar de reeds bestaande illegale cannabismarkt voor minderjarige blowers.' De kortste samenvatting van het dikke rapport gaf drugsbeleidexpert Tom Blickman van het Transnational Drug Institute (TNI), via Twitter: ‘Zinloze exercitie & meer jonge straatdealers’. Een klein aantal media pikte het nieuws op: ‘Drugstoeristen komen weer naar coffeeshops in zuiden van het land', meldde het Eindhovens Dagblad. En de Belgische website Newsmonkey kopte vrolijk‘We hebben onze weg weer gevonden naar Hollandse coffeeshops’. De Limburger had een week nodig om een bericht te maken: 'Illegale markt gegroeid door wietpas'.
Karikatuur
En dan was er nog de minister: Ivo Opstelten stuurde de Tweede Kamer zoals gebruikelijk een beleidsreactie bij het rapport. Het briefje doet vermoeden dat hij er geen letter van heeft gelezen. Opstelten: 'Het onderzoek ondersteunt het coffeeshopbeleid van dit kabinet ten aanzien van het bestrijden van het drugstoerisme en de daarmee gepaard gaande overlast. Het besluit om het Ingezetenencriterium te handhaven en het Besloten clubcriterium te beëindigen wordt met het onderzoek ook – achteraf - ondersteund.’ Tenzij het stimuleren van de illegale markt het beleidsdoel is, kan niemand met droge ogen beweren dat deze evaluatie het coffeeshopbeleid ondersteunt.
Op 16 oktober bespreekt de Tweede Kamer het coffeeshopbeleid met minister Opstelten. Voor de justitiewoordvoerders moet het een koud kunstje zijn om gehakt te maken van de minister, die steeds meer een karikatuur van zichzelf is geworden.
Het hele onderzoek is te vinden op de website van Intraval: www.intraval.nl/nl/b/b122.html
