www.romagazine.nl +BBSHBOH t OS mei 2012
ruimtelijke ontwikkeling, infrastructuur en milieu
Bestemmingsplan en beheersverordening
Actualiseren en anticiperen
Ruimtelijk beleid in de derde dimensie Integraal ondergrondbeleid nodig
Sleutelen aan leeglopend Sloterdijk
Zelfbouw als ultieme cultuurdaad
Transformatie tegen wil en dank
Dijkgraaf en inspirator Roelof Bleker
Redactioneel
Inhoud
Stedelijkheid Wie ooit Teleport Sloterdijk heeft aangedaan, zal er niet vreemd van opkijken dat hier bijna een kwart van het oppervlak aan kantoorruimte leeg staat. De kantorenlocatie, enkele decennia geleden trots gepresenteerd als de werkomgeving van de toekomst, heeft totaal geen sfeer. Het is er winderig, onpersoonlijk, met ongemakkelijke looproutes, die drukke autowegen kruisen. De gedachte om hier werklocaties te vestigen, zal te maken hebben gehad met station Sloterdijk als overstapmachine voor openbaar vervoer en de nabijheid van de Amsterdamse Ring. Aan functiemenging, laat staan aan het creëren van stedelijkheid, werd nauwelijks gedacht. Dat kun je de planologen en stedenbouwers van die tijd moeilijk verwijten, want het gebeurde op zoveel plekken in het land. Met kunst en vliegwerk probeert het speciale transformatieteam een nieuwe, al dan niet tijdelijke, bestemming voor de lege gebouwen te vinden. Maar ook voor hotels en woningen blijft Sloterdijk een van de minst aantrekkelijke plekken in de stad, ook al is de vestiging van een van de grotere hotelketens een lichtpuntje. Ze zullen het niet hardop zeggen, maar alle pogingen om nog wat te maken van dit soort locaties worden natuurlijk bemoeilijkt door de ambities op veel kansrijker locaties als de Zuidas en de IJ-oevers. Daar is geen crisis- en herstelwetgeving of welk ruimer planologisch kader dan ook tegen opgewassen. Steeds duidelijker worden we geconfronteerd met de keerzijde van de ruimtelijke concepten, die sinds de jaren zestig de boventoon voerden. De monofunctionele woon- en werkgebieden, uitgerold als tapijt zonder na te denken over de verbinding met de bestaande stad, hebben weliswaar veel ruimte en groen, maar zijn niet aantrekkelijk en onvoldoende leefbaar. Het creëren van stedelijkheid op die plaatsen, door deels verdichting en deels functiemenging, vormt de komende jaren de grootste uitdaging voor planologen en stedenbouwers. Illustratief voor de actualiteit van deze opgave is de scherpe discussie die Amsterdamse hoofdplanoloog Jos Gadet met zijn boek Terug naar de stad heeft opgeroepen, maar ook de Vijfde Internationale Architectuur Biënnale in Rotterdam, met als centraal thema Making City. é Marcel Bayer
hoofdredacteur mei 2012 2
4
ROm2 - Nieuwe manieren van stad maken - De creatie van stedelijkheid - Natuur onvoldoende beschermd door omgevingsvergunning - De Vrije Ruimte - Schevenings havengebied, the continuing story - De omgevingsmanager: Molshoop
10
Ruimtelijk bekeken
Sleutelen aan leeglopend Sloterdijk Op de Zuidas verrijst nog tot een kwart miljoen m2 kantoorruinte, terwijl bij Sloterdijk de leegstand oploopt naar 25 procent.
pag.
12
10
Trend
Ruimtelijk beleid in de derde dimensie Bodemsector zoekt nieuwe uitdaging - Vloerverwarming uit de bodem - Drukte in de diepte dwingt tot samenwerking - Een wereld te winnen met kennisdeling grondwater
pag.
21
21
22
31
Uitgesproken
Gemeente moet optreden bij verwaarlozen monumenten
Praktijk
Kwaliteitsgids Utrechtse landschappen Geen regels maar inspirat
Naar de Omgevingswet
AMBITIEKAART ARKEMHEEN-EEMLAND
‘Niet minder, wel heldere regels’ Transformatieteam Amsterdam faciliteert herbestemming leegstaande gebouwen.
24
OPENHEID
Bruggenbouwers
open polder open Eemzone open Arkemheen polder open aanlandingen
Roelof Bleker
doorlopende open ruimte zichtrelatie met open agrarische ruimte van Flevoland Eem en Arkervaart dijken en kades open lint waar boerderijen naartoe verplaatst kunnen worden RANDEN EN OVERGANGEN
‘Zelf een huis bouwen is een cultuurdaad van groot formaat’
zachte rand Heuvelrug zachte rand Gelderse Vallei stedelijk bastion Amersfoort zachte rand Bunschoten Spakenburg bosrand Flevoland geleidelijke overgang Gelderse Vallei
31 overgang Heuvelrug achter lint
strokenverkaveling met beplante kavelranden blokverkaveling met beplante kavelranden
kerktoren als orientatiepunt bastion Amerfsoort als orientatiepunt
OVERIG
bebouwd gebied
pag.
randmeer snelweg
spoorlijn
aandachtsgebieden
grens nationaal landschap grens provincie Utrecht
grens katern Arkemheen Eemland
35
Duurzaam
Duurzame ontwikkeling Spoorzone Enschede Met kleine stappen kom je ook vooruit
38 ‘Slopen en vervangen werkt niet meer’ pag.
27
24
Verduurzamen bestaande woningbouw heeft perspectief, volgens hoogleraar Anke van Hal
40
RO-beroepsgroepen
Ruimtelijk Bekeken
Actualiseringsverplichting en de Omgevingswet Bestemmingsplan of beheersverordening, dat is de kwestie.
pag.
35
VVM
pag.
27
42
ROm Snippers
Agenda, recensies Voorpagina Geactualiseerd bestemmingsplan Oisterwijk Centrum Beeld Gemeente Oisterwijk
mei 2012 3