KRISTAL NV / WOONBRON
ANALYSE HERONTWIKKELING VOGELPLEIN VERSIE 1.0 26-3-2009
[ Madelon de Koning 0782817 | Erwin Wessels 0783186 | Robert Gout 0787865 Sietse van Vonderen 0799647 | Joëlle Mulkens 0788672 ]
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
Voorwoord Voor u ligt de Analyse voor het pi-project Herontwikkeling Vogelplein van “Ontwikkelinksteam MERSJ”. Het Vogelplein te Dordrecht is een buurtplein in de Vogelbuurt. Aan het plein bevindt zich een historisch badhuis, waar momenteel een buurthuis in is gevestigd. Zowel het plein als de hele buurt staan aan de vooravond van een grote vernieuwing. Een groot deel van de wijk wordt gesloopt en vervangen voor nieuwbouw terwijl aan het plein een nieuw senioren complex moet verijzen op de plek waar nu nog een school staat. Dit verslag bevat een uitgebreide analyse, trapsgewijs toegespitst op achtereenvolgens stadsniveau, buurtniveau, pleinniveau en het badhuis. Daarnaast hebben we alvast gekeken naar mogelijk benodigde voorzieningen voor een senioren complex.
April 2009, Robert Gout Madelon de Koning Joëlle Mulkens Sietse van Vonderen Erwin Wessels
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 2 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
Inhoudsopgave 1.
Dordrecht ..............................................................................................................................................5
1.1.
Bezienswaardigheden .......................................................................................................................6
1.2.
Industrie, werkgelegenheid en ambities ...........................................................................................6
1.3.
Cultuur ...............................................................................................................................................7
1.4.
Natuur ...............................................................................................................................................7
1.5.
Voorzieningen en ontwikkelingsplannen in de stad (gericht op de vogelbuurt) ..............................8
2.
Vogelbuurt .......................................................................................................................................... 11
2.1.
Ligging vogelplein in Dordrecht ...................................................................................................... 11
2.2.
Straatnamen en situatie ................................................................................................................. 12
2.3.
Geschiedennis van de Bankastraat en de Vogelbuurt ................................................................... 13
2.4.
Onderscheidenheid van de Vogelbuurt ......................................................................................... 13
2.5.
Nieuwbouwplannen ....................................................................................................................... 13
2.6.
Voorzieningen in en rondom de Vogelbuurt .................................................................................. 14
2.7.
Demografische gegevens Reeland / Vogelbuurt ............................................................................ 16
2.7.1.
Samenstelling van de bevolking, geslacht, leeftijd, etniciteit, huishoudensamenstelling.......... 16
2.7.2.
Leefbaarheid, rapportcijfers, indicatorscores............................................................................. 17
2.7.3.
Criminaliteit, aangiften en criminaliteitsdruk ............................................................................ 18
2.7.4.
Werkgelegenheid, vestigingen, werkzame personen ................................................................. 18
2.7.5.
Conclusie:.................................................................................................................................... 19
2.8.
Visie van de gemeente ................................................................................................................... 19
2.8.1.
Gemengd scenario ...................................................................................................................... 19
2.8.2.
Dorps karakter ............................................................................................................................ 19
2.8.3.
Kenmerken.................................................................................................................................. 19
2.8.4.
Kansen/ uitdagingen en zwakten/bedreigingen ........................................................................ 20
2.8.5.
Dorpskarakter ............................................................................................................................. 20
2.8.6.
De hoeveelheid woningen .......................................................................................................... 20
2.8.7.
De rol van de gemeente.............................................................................................................. 20
3.
Vogelplein ........................................................................................................................................... 21
3.1.
Plint................................................................................................................................................. 22
3.2.
School ............................................................................................................................................. 22
3.3.
Drukte op het plein ........................................................................................................................ 23
3.4.
Inventarisatie Vogelplein................................................................................................................ 24
3.5.
Zichtlijnen ....................................................................................................................................... 26
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 3 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet 3.6. 4.
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
Infrastructuur en openbaar vervoer .............................................................................................. 27 Het badhuis ........................................................................................................................................ 28
4.1.
Referentieproject: Badhuis in Overschie........................................................................................ 29
4.1.1.
De renovatie. .............................................................................................................................. 29
4.1.2.
Foto’s. ......................................................................................................................................... 29
5.
Voorzieningen voor een seniorencomplex......................................................................................... 31
5.1.
Bereikbaarheid ............................................................................................................................... 31
5.2.
Levendigheid .................................................................................................................................. 31
5.3.
Recreatiezaal .................................................................................................................................. 32
5.4.
Overige voorzieningen in het complex........................................................................................... 32
5.5.
Overige voorzieningen in de omgeving .......................................................................................... 32
Bijlagen 1.
Verleden & Heden ............................................................................................. wijkkrant de Reelander
2.
Portiekflats Vogelbuurt worden gesloopt ...................................... Algemeen Dagblad de Dordtenaar
3.
Nieuwsbrief oktober ‘08........................................................................................................ Woonbron
4.
Raadsinformatie inzake Vogelbuurt ............................................................................ Gemeenteraad
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 4 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
1. Dordrecht Dordrecht is met zijn 118.390 inwoners de vierde stad van de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De stad ligt op de plaats waar de Merwede zich splitst in de Noord en de Oude Maas. Sinds 1 juli 1970 omvat de gemeente Dordrecht het totale Eiland van Dordrecht dat omringd wordt door brede waterwegen: Oude Maas, Beneden-Merwede, Nieuwe Merwede, Hollands Diep en Dordtsche Kil.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 5 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
1.1. Bezienswaardigheden Enkele belangrijke bezienswaardigheden in de 19eeeuwse schil van Dordrecht zijn de rivierkade bij de Groothoofdspoort en de Onze-Lieve-Vrouwekerk, gebouwd in 1285 en uitgebreid in 1367 en beter bekend als de Grote Kerk, met zijn markante (onvoltooide)toren. De binnenhavens waarvan er één onder het stadhuis en het Scheffersplein doorgaat. Maar ook het “Hof”,een oud Augustijner klooster, heeft een interessante geschiedenis. Daar vond in 1572 de Eerste Vrije Statenvergadering plaats
1.2. Industrie, werkgelegenheid en ambities Tot de huidige bestaansmiddelen van Dordrecht behoren scheepsbouw, houtindustrie en metaalindustrie. De Merwestad heeft de zesde zeehaven van Nederland. Met de Drechtsteden is een ambitieuze visie ontwikkeld, die de regio nieuwe
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 6 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
economische impulsen geeft. De ontwikkelingen leiden ook steeds meer tot zakelijke dienstverlening. Eén van de grootste werkgevers op het 'Eiland van Dordrecht' is DuPont Dordrecht. Op bedrijventerrein 'Staart-Oost' heeft DuPont De Nemours (Nederland) B.V. 9 fabrieken gebouwd die gezamenlijk 900 medewerkers in vaste dienst hebben. Dordrecht is een stad met ambities. Zo zijn er de afgelopen jaren veel plannen gemaakt voor een Leerpark en een Gezondheidspark die inmiddels gerealiseerd worden. Daarnaast zijn er met de Stadswerven en de Oostpoort nog twee grote ontwikkelingsgebieden waar grote plannen voor zijn, meer daarover in het stukje over de voorzieningen.
1.3. Cultuur Op het gebied van cultuur heeft Dordrecht een rijke geschiedenis en veel te bieden met o.a. het “Teekengenootschap Pictura” (opgericht in 1774) en de “Munt van Holland” met daarin de “Toonkunstmuziekschool” en “La Flamboyante”, maar ook het “Centrum Beeldende Kunst” aan de Voorstraat( de langste winkelstraat van Nederland).
1.4. Natuur Ten oosten van de stad ligt de Sliedrechtse Biesbosch, ten zuiden de Dordtse Biesbosch. Deze nog steeds op het Eiland van Dordrecht gelegen gebieden vormen samen de Hollandse Biesbosch, één natuur- en recreatiegebied. Via het pontje tussen de Kop van het Land en Werkendam is de rest van het Nationaal Park De Biesbosch toegankelijk. In de Hollandse Biesbosch is het Biesboschcentrum Dordrecht van Natuur- en Recreatieschap De Hollandse Biesbosch. Bron: Wikipedia (26-03-09) Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 7 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
1.5. Voorzieningen en ontwikkelingsplannen in de stad (gericht op de vogelbuurt)
Legenda Vogelplein Buurtniveau Voorziening Nieuwbouwlocatie
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Winkels centrum Dordrecht Centraal station Dordrecht Albert Schweitzer Ziekenhuis Gezonheidspark Leerpark Sportvelden Openluchtzwembad Nieuwbouwlocatie ´Plantij´ Nieuwbouwlocatie ´De Stadswerven´ Nieuwbouwlocatie ‘Oostpoort’
Park Jachthaven
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 8 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
Op een centrale plek in Dordrecht verrijst het Gezondheidspark (4) Dordrecht, een bijzonder nieuw stadsdeel waar vanaf 2015 alles te vinden is op het gebied van zorg, sport en ontspanning. Het Gezondheidspark bestaat uit drie delen. Een ziekenhuiszone (3) rondom het vernieuwde Albert Schweitzer ziekenhuis, waar plaats komt voor de Bloedbank, Dienstapotheek Drechtsteden en psychiatrische kliniek De Kreek (De Grote Rivieren). In de toekomst zal hier waarschijnlijk ook de GGD gevestigd worden. Het ziekenhuis zelf zal uitgebreid worden met de nieuwe afdeling High Care dialyse en de nieuwe Geriatrische afdeling. In de multifunctionele Sportboulevard (4) zullen alle bestaande voorzieningen worden vervangen door nieuwbouw: Sporthal, Turnzaal, IJsbaan, Zwembad, Fitness en racketsport zullen allemaal ondergebracht worden onder één dak. De totale oppervlakte van dit sportpaleis komt overeen met circa 3 voetbalvelden. Direct grenzend aan de Sportboulevard zal een groot evenemententerrein worden aangelegd. Tot slot een gezellige boulevard met winkels, restaurants, kantoren en woningen, genaamd de Esplanade. In het kloppend hart van Dordrecht worden in het leerpark (5) leren, wonen, werken ondernemen, en ontspannen, op een geheel eigen en eigentijdse manier samengebracht. Het Leerpark Dordrecht is gelegen tussen de N3, de Laan der
Verenigde Naties, de spoorlijn en de Dubbeldamseweg. Het is de bedoeling om hier circa 60.000 m² opleidingsruimte, 24.000m² bedrijfsruimte en 11.000m² kantoorruimte te creëren. De bouwactiviteiten voor de nieuwbouw van het ROC Da Vinci College zijn reeds afgerond. Nu zal gewerkt worden aan nieuwe huisvesting voor het Insula College en het Stedelijk Dalton Lyceum.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 9 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
De Stadswerven (9) wordt de komende jaren ontwikkeld tot een bijzonder en aantrekkelijk gebied dichtbij de Dordtse binnenstad. In de Stadswerven is plaats voor 1450 woningen verdeeld over negen buurten, er komt onderwijs, horeca en commerciĂŤle en culturele voorzieningen. Het Wantij ligt in het hart van het plan, als een 'binnenmeer'. Delen van Stadswerven staan bij hoog water deels onder water. Er komen zelfs enkele huizen die geheel in het water staan, waterhuizen.
De Oostpoort (10) is een ontwikkelingsgebied dat begrensd wordt door de rondweg N3, de Baanhoekweg en de Kerkeplaat, waar vroeger de EZH-centrale stond. Een centrale ligging, veel ruimte, en mogelijkheden voor een goede doorstroming van het verkeer. Dat is de kracht van het gebied Oostpoort, dat binnen nu en enkele jaren waarschijnlijk een ware metamorfose ondergaat. Er zijn plannen voor een megabioscoop, een partycentrum, fitnesscentrum en andere vrijetijdsvoorzieningen, woon-werkeenheden en mogelijk ook een megasupermarkt. De Oostpoort wordt een aantrekkelijke plaats voor de regio.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 10 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
2. Vogelbuurt De Vogelbuurt is een buurt ten oosten van het centrum van Dordrecht. De wijk is gebouwd in de jaren dertig en jaren vijftig van de twintigste eeuw. Samen met de Indische buurt, de Transvaalbuurt en het Land van Valk vormt de Vogelbuurt de wijk Het Reeland, na de binnenstad (wijk 1) de 2e wijk van de stad.
2.1. Ligging vogelplein in Dordrecht
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 11 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
2.2. Straatnamen en situatie De straatnamen in de vogelbuurt verwijzen allemaal naar vogelsoorten. Daarnaast zijn er in de vogelbuurt nog een aantal straten die eigenlijk bij de naastgelegen Indische buurt horen maar wel in het plangebied vallen. Middelpunt van de wijk vormt het vogelplein waar zich verscheidene faciliteiten bevinden. De wijk wordt omsloten door de Noordendijk, de Oranjelaan en de Bankastraat.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 12 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
2.3. Geschiedennis van de Bankastraat en de Vogelbuurt De Vogelbuurt is gebouwd in de jaren dertig en jaren vijftig van de twintigste eeuw. Rond de jaren dertig werden er veel voorzieningen gebouwd aan de Bankastraat. Onder andere een volksbadhuis in 1929, maar ook een ziekenhuis, ziekenverpleging, kindertehuis, ontsmettingsdienst, scholen en sportterreinen waren aan deze straat gelegen. In 1951 werd begonnen met de aanleg van de Vogelbuurt, en in 1959 was de Vogelbuurt voltooid met de bouw van een winkelcentrum aan het Vogelplein en een lagere school. Vandaag de dag zijn op het badhuis na vrijwel alle voorzieningen aan de Bankastraat verdwenen. Dit is een korte samenvatting van een artikel over het verleden en heden van de Bankastraat en de Vogelbuurt gevonden in wijkblad “De Reelander”. Het complete artikel is te vinden in bijlage 1
2.4. Onderscheidenheid van de Vogelbuurt “De Vogelbuurt onderscheidt zich van de andere buurten in Reeland door meer openheid. De bouwblokken zijn niet aaneengesloten en de rooilijn kent verspringingen. Door het (half) open karakter liggen binnengebieden, zijtuinen en erfafscheidingen in het zicht. De bouwblokken vormen straatachtige en hofvormige ruimten. Twee lagen met kap komt veel voor als bouwhoogte, gecombineerd met drie- en vierlaagse middelhoogbouw. De middelhoogbouw heeft een opvallend dakranddetail in de vorm een royaal overstek van het platte dak. De bebouwing tussen de Bankastraat en de Billitonstraat vormt een uitzondering. Deze huizen zijn nog uitgevoerd in de stijl van de Indische buurt: gesloten blokverkaveling met een niet rechtlijnig stratenpatroon. Bij een renovatie in de jaren ’80 zijn alle betonnen flats en eengezinswoningen in de Vogelbuurt aan de buitenzijde voorzien van een isolerende stuclaag, waarbij de bebouwing wisselende pasteltinten heeft gekregen. Veranderingen in de stedenbouwkundige / ruimtelijke opzet hebben niet plaatsgevonden. De woningen in dit gedeelte van het plangebied zijn overwegend eigendom van een woningbouwcorporatie (sociale huurwoningen). Het gaat hoofdzakelijk om portiekflats en eengezinswoningen, vooral kleine drie- en vierkamerwoningen en woningen met een oppervlakte van minder dan 60 m2. Een gedeelte wordt verkocht aan particulieren als ‘maatschappelijk gebonden eigendom’. De flats aan de Oranjelaan zijn overwegend particulier eigendom.” Bron: www.dordrecht.nl
2.5. Nieuwbouwplannen Over de nieuwbouwplannen zijn in de plaatselijke kranten al veel artikelen verschenen. Samenvattend komt het er op neer dat (bijna) alle portiekflats worden gesloopt en vervangen door eengezinswoningen of appartementen, en dat de bestaande eengezinswoning zullen worden gerenoveerd en eventueel vergroot. Verder blijkt nog dat veel bewoners niet blij zijn met deze plannen. In de bijlagen een uitgebreid artikel over de plannen uit AD de Dortenaar (bijlage 2), een nieuwsbrief van Woonbron aan de bewoners verzonden in oktober 2008 (bijlage3) en brief aan de gemeenteraad betreffende de nieuwbouwplannen verzonden op 28-10-08 (bijlage 4)
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 13 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
2.6. Voorzieningen in en rondom de Vogelbuurt
Legenda Vogelplein Voorziening Nieuwbouwlocatie Park
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Theater Kunstmin & filmhuis Cinode Popcentrale Villa Augustus Benzinepomp Basis- en middelbare school Gymnasium Johan de Witt Speeltuintje Winkelstraat Reeweg Oost Huisartsenpost en apotheek
10 11 12 13 14 15
Middelbare school: “Insula College” Huisartsenpost Nieuwbouwlocatie: “Lanen van Oranje” Merwesteynpark Oranjepark Wantijpark
Pagina 14 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
Schouwburg Kunstmin (1) is een monument dat vooral bekend is geworden door het interieur van Sybold van Ravesteyn (1899 1983). De architect realiseerde met het interieur van Schouwburg Kunstmin een uniek voorbeeld van neobarok. De schouwburg heeft een grote- kleine- en een filmzaal (Filmhuis Cinode) en bied een breed programma met o.a. musicals, theater, caberet en film. Het Energiehuis (2) aan de Noordendijk (een voormalige elektriciteitscentrale gebouwd in 1908) huisvest nu al een aantal culturele activiteiten, maar moet in de nabije toekomst dĂŠ broedplaats van creatieve en culturele activiteiten in Dordrecht worden. Het Energiehuis biedt in 2009 onderdak aan de Popcentrale, Poppodium Bibelot, de Jeugdtheaterschool, een groot deel van de activiteiten van ToBe, bedrijven in de creatieve sector en wellicht een filmhuis. Ook komt er een grote horecavestiging met mogelijkheden voor feesten. Op de foto is ook de naastgelegen korenmolem Kyck over den Dyck te zien. Villa Augustus (3) is een complex rond de voormalige watertoren in Dordrecht gebouwd in 1882. Dit bijzonder complex bevat een hotel (in de watertoren), een restaurant, een marktcafe en (moes)tuinen waar o.a. groenten voor het restaurant worden gekweekt. Reeweg oost (8) is een winkelstraat net buiten het centrum en in de wijk het Reeland. In deze winkelstraat o.a. een slijterij, twee bloemisten en een computerhandel
Op het terrein van de voormalige HTS aan de Oranjelaan, op een steenworp afstand van het Vogelplein in Dordrecht wordt Lanen van Oranje (11) ontwikkeld. Een project van 50 woningen in jaren dertig stijl, aansluitend op de omliggende bestaande bebouwing.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 15 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
2.7. Demografische gegevens Reeland / Vogelbuurt Om een goed beeld te krijgen van de situatie in de Vogelbuurt en omgeving is het handig cijfers te raadplegen die ons meer kunnen vertellen over het plangebied. Te denken aan de samenstelling van de bevolking, inkomens en type woningen. Met deze gegevens maakt het mogelijk in te spelen op de situatie en hier je ontwerp op af te stemmen.
2.7.1. Samenstelling van de bevolking, geslacht, leeftijd, etniciteit, huishoudensamenstelling
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 16 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
2.7.2. Leefbaarheid, rapportcijfers, indicatorscores
Uit de cijfers blijkt dat de bevolking toch redelijk tevreden is over zaken als sfeer, veiligheid en voorzieningen. Uit de cijfers blijkt overigens dat er totaal geen dreiging (1,0) onder de mensen leeft wat erg positief is te noemen. Bron: Leefbaarheid en Veiligheid in Dordrecht
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 17 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
2.7.3. Criminaliteit, aangiften en criminaliteitsdruk Op onderstaande tabel is af te lezen hoe het in Het Reeland is gesteld met zaken als criminaliteit, aangiften en criminaliteitsdruk tot het jaar 2005. Bij het meerdere deel van de behandelde punten is er spraken van een stagnatie echter zijn er wel een toename van autodiefstallen.
2.7.4. Werkgelegenheid, vestigingen, werkzame personen
Bron: Criminaliteitsstatistiek Politie district Dordrecht/Zwijndrechtse Waard http://www.digitalealmanakken.nl/wijkprofielen/
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 18 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
2.7.5. Conclusie: De volgende conclusies kunnen worden getrokken uit de tabellen: • Van de 10. 877 inwoners zijn er 2646 (24,3 %) inwoners allochtoon. • De bewoners zijn tevreden over zaken als de woonkwaliteit, voorzieningen, leefbaarheid en overlasten. • Er zijn in totaal minder aangifte gedaan over zaken als diefstal, vernielingen, bedreigingen e.a. vergelijkbare zaken. • Er is gemiddeld gezien (man en vrouw) een toename van werkgelegenheid, werkzame personen. Na de tabellen te hebben bestudeerd blijkt dat de bewoners in Het Reeland over het algemeen tevreden zijn over hun buurt. Er zijn geen ernstige/opvallende zaken die drastisch moeten veranderen. Er zijn misschien wel een aantal punten die versterkt en beter kunnen zoals de sociale samenhang en voorzieningen in het gebied. Wellicht kan je deze punten aanpakken in het te komen ontwerp.
2.8. Visie van de gemeente Via een informatiebrief van het gemeentebestuur aan de gemeenteraad, betreffende raadsinformatie inzake Vogelbuurt, zijn wij achter de visie op de vogelbuurt van de gemeente gekomen. Het is goed om deze visie goed in kaart te brengen aangezien de gemeente een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van de vogelbuurt. Hieronder een korte samenvatting van de informatiebrief, de gehele informatiebrief is bijgevoegd als bijlage 4. 2.8.1. Gemengd scenario De projectgroep vogelbuurt koos voor het gemengde senario. Alle scenario’s en de keuze voor het gemende scenario zijn voorgelegd aan verschillende partijen en zijn goed ontvangen. 2.8.2. Dorps karakter De gemeente heeft er voor gekozen het bestaande karakter van de buurt in de toekomst te behouden. De beste omschrijving voor dit karakter is : “ De vogelbuurt is een buurt met een dorpse sfeer in het hart van de stad”. 2.8.3. Kenmerken De kenmerken van de vogelbuurt zijn: - Doorsnede Nederlandse samenleving aanwezig - Overzichtelijk - Voorzieningen binnen loopafstand - Voornamelijk laagbouw (met een max van 4 lagen) - Een dusdanige verbondenheid dat men terug kan vallen op de buren - Sterkte sociale cohesie/gemeenschapszin De gemeente ziet het als een opgave om de dorpse sfeer te behouden en te versterken tijdens en na de ontwikkeling.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 19 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
2.8.4. Kansen/ uitdagingen en zwakten/bedreigingen De gemeente ziet de volgende punten als grootste kansen/uitdagingen: - De gunstige ligging van de Vogelbuurt - De vogelbuurt als een rustige buurt - De harde kern van tevreden bewoners: zij zorgt voor de sociale samenhang De gemeente ziet de volgende punten als grootste zwakten/bedreigingen: - De bodemverzakking en funderingsproblemen - De achteruitgang van de buurt - De bedreiging een doorstroombuurt te worden 2.8.5. Dorpskarakter Om de keuze voor het ‘dorps karakter’ betekent volgens de gemeente een grotere diversiteit van woningen. Er komt dus meer keuze in type, kwaliteit, prijs en eigendom. Dit verkleint de sociale voorraad en neemt de diversiteit toe. 2.8.6. De hoeveelheid woningen De huidige hoeveelheid woningen zijn: - 537 appartementen - 300 eengezinswoningen. In de nieuwe situatie zullen er komen: - 388 appartementen - 356 eengezinswoningen Dit betekend dat het aantal woningen zal verminderen met 93 woningen. 2.8.7. De rol van de gemeente De gemeente zal verschillende rollen gaan vervullen: - Publiekrechtelijke rol; kaderstellend en toetsend - Een privaatrechterlijke rol; als eigenaar van opstallen en grond - Een beheersrol; als beheerder van de openbare ruimte - Een adviserende en ondersteunende rol
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 20 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
3. Vogelplein Het Vogelplein te Dordrecht is een buurtplein in de Vogelbuurt. Aan het plein bevindt zich een historisch badhuis, waar momenteel een buurthuis in is gevestigd. Helaas is de entree van dit badhuis niet naar het Vogelplein gericht, maar bevindt deze zich aan de zijde van de Bankastraat. Bovendien zijn er vanaf het plein voornamelijk blinde muren van het badhuis te zien. Maar met een renovatiebuurt kan het badhuis weer het kenmerkende, historische element van het Vogelplein worden.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 21 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
3.1. Plint De winkels in de plinten rondom het plein, bepalen het karakter van het Vogelplein. Het gaat om verscheidende winkels, zoals een supermarkt, een bank, een bakker, een sigarenwinkel, een uitzendbureau en een snackbar. De bevoorrading van de supermarkt vindt via de achterzijde plaats en boven het merendeel van de winkels bevinden zich twee woonlagen.
3.2. School Verder grenst er een school aan het betreffende plein. Het grootste gedeelte van het schoolplein is afgesloten door middel van struiken. Maar er is ook nog een groot open gedeelte ter hoogte van het Vogelplein, waardoor het Vogelplein als het ware doorloopt in het schoolplein.
Door het aangrenzende schoolplein en de vele wegen die op het plein uitkomen, heeft het plein een open karakter. De randen van het plein worden gevormd door lage bouwblokken, variĂŤrend van 1 tot en met 3 lagen. Bij de bebouwing met winkels in de plinten is gebruik gemaakt van dezelfde bouwstijl, bij het woonblok is echter van andere materialen gebruik gemaakt. Ook het badhuis, de school en de snackbar wijken af van de omliggende bebouwing.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 22 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
3.3. Drukte op het plein Er komen veel omwonenden naar het plein om hun boodschappen te doen, hierdoor zijn er redelijk veel mensen te vinden wat voor levendigheid zorgt. Veel van deze mensen komen echter met hun auto die ze parkeren op het plein. Hierdoor is het plein erg verhard en is er veel blik te vinden. Bovendien lopen er allerlei wegen over het plein, waardoor het plein in stukken wordt verdeeld. Doordat de wegen midden over het plein lopen blijft er alleen langs de plinten een strook voor voetgangers en wat groen over.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 23 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
Naast de groene perken zijn er op het plein bankjes, prullenbakken, lantaarnpalen en fietsenrekken te vinden. Er is echter gebruik gemaakt van verschillende soorten straatmeubilair, zo staan er 3 verschillende soorten afvalbakken op het plein. Ook zijn er opmerkelijk veel afvalinzamelingcontainers te vinden, deze zijn echter niet geordend en staan verspreid over het plein. Verder zijn er tussen de gebouwen functieloze hoeken te vinden, die zijn afgesloten met een onaantrekkelijk hek.
Het Vogelplein kent dus een kenmerkend badhuis en redelijk wat levendigheid. Maar er zijn op dit moment ook een aantal mindere punten, zoals de grote parkeerdrukte en de versnippering van het plein. Met dit onderzoek zal worden nagegaan wat er moet veranderen om het Vogelplein optimaal te benutten.
3.4. Inventarisatie Vogelplein Na het plein voor de eerste keer te hebben bezocht hebben we de huidige functies van het plein in kaart gebracht. Op de kaart op de volgende pagina is te zien waar zich welke winkels bevinden en de bewegingen van het autoverkeer.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 24 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
V: b: AP: SP: CR: B:
Verzekeringen Berkhout SNS Bank Apotheek Supermarkt (Plus) Chinees restaurant Pom Lai Bakker G-ka (Turks)
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
ST: TS: WW: SB: UZ: S:
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
Shoarmatent ‘De Kameel’ Turkse supermarkt Webwinkel Cybertel Sigarenboer Uitzendbureau Merwede Snackbar t’vogletje
Pagina 25 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
3.5. Zichtlijnen Een zichtlijn is het kijkveld van een persoon als die op een bepaald punt staat. Waar kijkt iemand op uit als die aan het begin van een straat of pad staat. Het is belangrijk deze lijnen binnen een gebied goed in kaart te brengen omdat deze lijnen een positieve rol kunnen bekleden binnen een plan door mooie, interessante of spannende zichtlijnen te creĂŤren. Op onderstaande afbeelding zijn de zichtlijnen weergeven betreft het Vogelplein. Deze kunnen belangrijke pijlers worden binnen een nieuw te ontwikkelen plan. De afbeelding geeft vijf zichtlijnen weer die op het plein uitkijken. In het centrum van het plein komen een aantal zichtlijnen bijeen, wellicht is dit een punt waar een eyecatcher of ander belangrijk punt moet komen omdat hier veel zicht op is en een aandachttrekker kan zijn voor de mensen die ze naar het plein lokken. Dit kan het plein levendig maken.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 26 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
3.6. Infrastructuur en openbaar vervoer
Snelweg N3, richting A15, A16 en s’Gravendeel De N3 (een verbindingsweg tussen de A15 en A16) is vanaf het Vogelplein binnen 5 minuten te bereiken op twee manieren. Snelweg A15, richting: Rotterdam, Gorinchem en Utrecht Vanaf het vogelplein is de A15, via de Oranjelaan naar de N3, binnen tien minuten te bereiken. Snelweg A16, richting: Rotterdam en Breda Via de Bankastraat naar de N3 is de A16 binnen ca. 10 minuten bereikt. Centrum De vogelbuurt ligt vlak buiten het centrum. Dit is dan ook makkelijk met lopend bereikbaar. Het winkelgebied is op 15 minuten lopen van het Vogelplein Openbaar vervoer Op loopafstand van het vogelplein bevind zich bushalte ‘Oranjelaan’. Vanaf deze halte vertrekken de buslijnen 3, 4, 14, 15 en 801. Het centraal station van Dordrecht licht op een loopafstand van ca. 15 minuten. Bovendien kan men ook naar het station via bovenvernoemde buslijnen. Vanaf dit station vertrekken stop- en sneltreinen en intercity’s Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 27 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
4. Het badhuis
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 28 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
4.1. Referentieproject: Badhuis in Overschie Het badhuis aan de Willem de Zwijgerstraat 4 in Overschie is gebouwd in 1927 en gerenoveerd in de jaren 90. Tijdens de renovatie zijn verschillende aspecten van het badhuis behouden
4.1.1. De renovatie. Het voormalig badhuis is verbouwd tot een royale woning. Met totale woonoppervlak van 235m2 en een inhoud van 700m3. De woning heeft 7 kamers, waaronder 5 slaapkamers. En bestaat uit 3woonlagen. Een achtertuin met de oppervlakte van 125m2, verder beschikt de woning over een dakterras.
4.1.2. Foto’s.
Bron: ( 11-03-’09) http://www.funda.nl/woningaanbod/koop/detail/?id=1acdde1a-d288-4bf6-bc2f-d6753cda3d8d&obiecttype=
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 29 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
Pagina 30 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
5. Voorzieningen voor een seniorencomplex Bij het herontwikkelen van het Vogelplein ligt er de opdracht om een seniorencomplex van 80 appartementen te ontwikkelen. Er bestaan verschillende soorten seniorencomplexen met verschillende typen woningen. Zo zijn er woningen waar een stel samen kan wonen, maar er zijn ook woningen die maar geschikt zijn voor één persoon en in sommige gevallen deel je met meerdere personen een woning. Ook de vorm van verzorging is erg verschillend. Zo bestaat er ‘24uur verzorging’ waarbij de bewoners met alles worden geholpen. Daarnaast zijn er ook senioren die op zichzelf wonen en alleen bij noodzaak gebruik maken van de extra voorzieningen. In de plint van het seniorencomplex kan een woonzorg-programma worden geplaatst. Daarnaast kan het complex gebruik gaan maken van de voorzieningen waarover het Vogelplein beschikt. Op dit moment is het echter nog onduidelijk welke voorzieningen er dienen te komen. De keuze voor voorzieningen hangt af van het type verzorging die in het complex wordt aangeboden, in dit geval wordt er uitgegaan van een combinatie van appartementen voor zelfstandig wonen en appartementen met ‘24uur verzorging’. In onderstaande kopjes zullen belangrijke aspecten voor het seniorencomplex besproken worden.
5.1. Bereikbaarheid Een dichte ligging bij een goed openbaarvervoersysteem is ideaal, aangezien niet alle bewoners en bezoekers over een auto beschikken. Het Vogelplein bevindt zich op nog geen 5 minuten lopen van de bushalte ‘Oranjelaan’ waar de bussen 3, 4, 14, 15 en 801 stoppen. Deze bussen hebben een goede verbinding met het centraal station van Dordrecht. Dus wanneer er voor een duidelijke route naar de bushalte aan de Oranjelaan wordt gezorgd, hoeft er verder niks gedaan te worden op het gebied van openbaar vervoer. Daarnaast zijn er voldoende parkeerplaatsen, maar voornamelijk ook invalidenparkeerplaatsen, nodig voor de senioren die nog zelf van een auto gebruik maken. Tot slot zal er bij een fietsenstalling speciale aandacht dienen te worden besteed aan aansluitingen voor scootmobielen.
5.2. Levendigheid Naast een goede bereikbaarheid dient het complex te beschikken over levendigheid. Niet alle senioren zullen namelijk nog even mobiel zijn, waardoor het complex over voldoende levendigheid dient te beschikken voor degene die het complex niet vaak verlaten. Deze levendigheid kan worden bereikt door een levendig uitzicht vanuit de appartementen en de zalen op het Vogelplein, maar ook uitzicht op het Merwesteynpark kan wenselijk zijn. Naast een levendig uitzicht kan er ook voor levendigheid in het complex zelf gezorgd worden. Dit kan bereikt worden door in het complex activiteiten voor de senioren en omliggende buurt te organiseren. Hierdoor maakt het complex deel uit van de wijk, maar ook voor bezoekers is het aangenamer om een bezoek aan het complex te brengen. Gedacht kan worden aan een knutselclub, kaartclub, bingo’s, etc. waar zowel de bewoners, de bezoekers, als buurtbewoners gebruik van kunnen maken. Het is mogelijk om deze activiteiten te combineren met het buurthuis, wat zich momenteel in het badhuis aan het plein bevindt. Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 31 van 32
PI-Project ROP/Bouwkunde G. Peet
HERONTWIKKELING VOGELPLEIN
12-02-2009 kw.3/4 jr.08/09 versie 1.0
5.3. Recreatiezaal In de meeste seniorencomplexen bevindt zich een recreatiezaal waar meerdere malen per week activiteiten voor de bewoners worden georganiseerd. Deze recreatiezaal kan bijdragen aan de levendigheid van het complex, hier kunnen namelijk de activiteiten voor bewoners, bezoekers en omwonenden georganiseerd worden. Naast deze activiteiten is het een meerwaarde wanneer deze zaal verhuurd kan worden voor bijvoorbeeld verjaardagen van de bewoners voor de familie. De recreatiezaal dient dan minimaal te beschikken over wc’s en een keukenblok.
5.4. Overige voorzieningen in het complex Naast deze recreatieve voorzieningen die voor de aantrekkelijkheid van het complex zorgen, zijn er functionele voorzieningen voor de senioren nodig. Hierbij kan gedacht worden aan een kapper, een fysiotherapeut, een huisarts, een apotheek en een pedicure. Het is echter de vraag of al deze voorzieningen mogelijk zijn bij een omvang van 80appartementen. Een oplossing hiervoor zou kunnen zijn dat er een ruimte is waar 1 keer in de week de kapper, de fysiotherapeut, de huisarts en de pedicure komt. Behalve deze gezondheidsvoorzieningen zijn er ook nog andere voorzieningen nodig om het leven voor de senioren aantrekkelijk te maken. Zo is er in sommige complexen een kapel of internetcafé te vinden. Maar vooral een restaurant, buurtwinkel, wasserette en bibliotheek kunnen wenselijk zijn in een dergelijk complex. Ook moet er voor de zelfstandige wonende de mogelijkheid zijn om een warme maaltijd te bestellen, evenals thuiszorg en huishoudelijke hulp te regelen. Tot slot beschikken een aantal referentiecomplexen over een logeerkamer voor bezoekers.
5.5. Overige voorzieningen in de omgeving Het seniorencomplex heeft het voordeel om aan het Vogelplein te liggen. Dit plein beschikt namelijk al over een aantal voorzieningen, waardoor het niet meer nodig is om deze in het complex op te nemen. Zo bevinden er zich op dit moment onder andere een apotheek en een supermarkt. Maar het is ook mogelijk om met de herontwikkeling van het plein er ruimte te creëren voor een kapper en een bibliotheek. Naast de voorzieningen aan het Vogelplein komt het complex op steenworp afstand van het Merwesteynpark te liggen, waar zowel de bewoners als de bezoekers heerlijk kunnen wandelen. Ook ligt het centrum redelijk dicht bij het centrum van Dordrecht waar nog vele andere voorzieningen te vinden zijn.
Analyse | Herontwikkeling Vogelplein
Pagina 32 van 32