Het Register 2012 nr. 2: De (on)gebruikelijkheidstoets van het urencriterium

het

Register Vakblad van het Register Belastingadviseurs april 2012 | nummer 2

De (on)gebruikelijkheidstoets van het urencriterium

Btw-vrijstelling fondswervende activiteiten: beperkter en ruimer! ‘Kijk uit met pensioenadvies’ De plussen en minnen van de werkkostenregeling

Advertentie

adv Registrer contouren.indd 1

13-3-2012 16:26:36

de

Inhoud

n n n

Colofon Het Register is een uitgave van Het Register Belastingadviseurs (RB), Brenkmanweg 6 4105 DH Culemborg, telefoon (0345) 54 70 00 Het Register verschijnt zes keer per jaar en vormt een belangrijke informatiebron voor de leden van het Register Belastingadviseurs.

Leden en relaties van het RB ontvangen Het Register uit hoofde van hun lidmaatschap/ betrokkenheid bij het RB. Meer informatie over het RB vindt u op www.rb.nl

Redactieraad Mr. W.J.M. (Wil) Vennix FB (hoofd­ redacteur) Mr. S.F.J.J. (Sylvester) Schenk FB Mr. E.E.J.C. (Eli) Hendriks CB Prof. mr. dr. G.J.M.E. (Guido) de Bont

Eindredactie Kamminga Publicaties, Ton Kamminga E­mail: ton@kammingapublicaties.nl

Uitgever RB, Karin de Groot E­mail: kdegroot@rb.nl

Rubriek Jurisprudentie en Wetgeving

8

De (on)gebruikelijkheidstoets van het urencriterium Mr. J. Zwagemaker

16

‘Kijk uit met pensioenadvies’ Interview met J. van Liere FB MPLA

Fiscaal up to Date, Eindhoven

De redactie - Onzakelijke jurisprudentie

Advertenties

Mr. W.J.M. Vennix FB

n

4

Kort & bondig

n

5

n

12

Karin de Groot tel.: (0345) 54 70 00 e­mail: kdegroot@rb.nl Derde jaargang, oplage 7500

Vormgeving VerheulCommunicatie.com (basis) Twinmedia BV, Joke Boer Foto’s interview: Raphaël Drent

Tien jaar geruisloze terugkeer E. Izeren FB

Rechter-plaatsvervanger of amicus curiae?

Column ­ Mr. F.R. Herreveld

© Register Belastingadviseurs Niets uit deze uitgave mag worden gerepro­ duceerd door middel van boekdruk, foto­off­ set, fotokopie, microfilm of welke andere methode dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Register Belastingadviseurs.

‘Het Register’ bevat informatie die met de meeste zorgvuldigheid is samengesteld. Het Register Belastingadviseurs en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie.

n

Btw-vrijstelling fondswervende activiteiten

15

n

20

n

24

Mr. J.P.M. van Zijl FB

n

28

Jurisprudentie en wetgeving

n

33

Mr. M.L. Kawka

n

38

Het Verenigingsnieuws

n

43

Mr. M.D.J. van der Wulp

De informatiebeschikking Mr. D.N.N. Jansen en mr. drs. F.J.P.M. Haas

Verlof: mag het ietsje minder zijn?

De werkkostenregeling

april 2012 | nummer 2 | het Register

3

de

Redactie

Onzakelijke jurisprudentie De recente arresten over de zogeheten onzakelijke leningen hebben mij stevig teleurgesteld, om meerdere rede­ nen. Ten eerste omdat het heldere onderscheid tussen eigen en vreemd vermogen is verdwenen. Veel beter was ge­ weest om vast te houden aan de lijn van BNB 88/217: bij verstrekking wordt getoetst of het een echte lening is. Is dat niet het geval, dan moet het worden geherkwalificeerd als kapitaal. Helaas heeft de Hoge Raad dat heldere sys­ teem verlaten door een schimmige tussencategorie tussen eigen en vreemd vermogen te creëren.

Een tweede punt van kritiek is dat de Hoge Raad zich als wetgever­plaatsvervanger in een jurisprudentieel moeras heeft begeven. Ook na de recente reeks arresten bestaat nog geen enkel zicht op een helder en eenduidig systeem en het zal nog jaren duren voor het zover is. Voor de niet­piepjongen onder ons doet het erg denken aan de kasgeld­ en holdingjurisprudentie van begin jaren negentig. De Hoge Raad meende er toen goed aan te doen om een veron­ dersteld gat in het belastingstelsel te dichten. Dat heeft jaren van grote onzekerheid opgeleverd waarin eindeloos over allerlei kleine details en tussenzinnen is geprocedeerd. Het resultaat was een onsamenhangend oerwoud van ad hoc beslissingen. Jaren later greep gelukkig de wetgever alsnog in en kregen we het nieuwe aanmerkelijkbelang­ regime, dat wel goed in elkaar steekt. De kasgeld­ en holdingjurisprudentie werd daarmee in één klap roemloos bij het oud vuil gezet.

Mijn derde bezwaar betreft de gretigheid waarmee de Belastingdienst met deze jurisprudentie aan de haal gaat.

Met een flinke portie wijsheid achteraf weten inspecteurs te vertellen dat het vreselijk onzakelijk was van uw of mijn cliënt om x jaar geleden die lening te verstrekken. Soms stellen ze zelfs dat de bank die lening nooit zou heb­ ben verstrekt, terwijl dat echt niet de toetssteen is die de rechter heeft vastgesteld. Mijn vierde kritiekpunt ligt in het verlengde van het vorige en betreft de gevolgen voor de praktijk, in het bijzonder voor het mkb. Financiering is voor mkb­ondernemers nooit een eenvoudige zaak geweest, maar is momenteel echt dramatisch moeilijk, en om die reden ook gekozen als thema van de RB­dag 2012. Wie volledig afhankelijk is van de bank, komt niet ver meer.

Juist financiering met eigen middelen – inclusief oudedagsvoorziening – en door familie houdt de zaak nog draaiende. De onzakelijkeleningenjurisprudentie straft dit op een bizarre wijze af. Jarenlang wordt de rente op de lening aan de eigen bv of onderne­ ming van een kind belast in box 1, maar zodra er aanleiding is voor afwaardering, krijgt men keihard het deksel op de neus.

Samenvattend concludeer ik dat de Hoge Raad met deze arresten, bezien van­ uit de BV Nederland, erg onzakelijk heeft gehandeld. Ongetwijfeld zullen er nog tal van arresten volgen, maar daarmee zal het naar mijn gevoel alleen maar slechter worden. Ik roep de wetgever op om het daar niet op aan te laten komen. Via een wetswijziging kunnen we terug naar het ver­ trouwde onderscheid tussen kapitaal en vreemd vermogen, zonder die frustrerende tussencategorie onzakelijke lening. Wellicht kan daarbij ook worden gewerkt met ‘safe havens’ op basis van de verhou­ ding tussen eigen en vreemd vermogen. Dan hebben we weer een helder en evenwichtig systeem, waar zeker het midden­ en kleinbedrijf van zal profiteren. n

Mr. W. J. M. (Wil) Vennix FB Hoofdredacteur Het Register en vennoot bij De Beer Accountants & Belastingadviseurs te Tilburg

4

het Register | april 2012 | nummer 2

Kort & Bondig Fiscus vraagt opheldering over Belgische rekeningen Nederland heeft de afgelopen tijd van zo’n 43.000 belastingplichtigen rekeninginformatie van de Belgische overheid ontvangen. Op basis van een eerste onderzoek zijn hieruit 600 rekeninghouders geselecteerd van wie de ingediende belastingaangifte flink afwijkt van de verkregen informatie.

Gemiddeld gaat het om een verschil van rond de € 70.000. Genoemde rekeninghouders hebben een brief gekregen waarin de Belastingdienst om opheldering vraagt. n Ministerie van Financiën, 27 februari 2012

n n n

Tweede Kamer akkoord met verhoging AOW-leeftijd De Tweede Kamer heeft op 7 februari jl. ingestemd met het wetsvoorstel ‘Verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW’. Hierin wordt geregeld dat de AOW­leeftijd in 2020 wordt verhoogd naar 66 jaar, dat de AOW jaarlijks met 0,6% extra wordt verhoogd en dat de pensioenrichtleeftijd in de aanvullende pensioenen in één keer naar 67 jaar gaat. Dat laatste gebeurt dan niet in 2013, zoals eerder de bedoeling was, maar in 2014. n Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 8 februari 2012

Ruim 2700 aanmeldingen voor nieuwe vergunning pensioenverzekeringen De AFM heeft 2706 aanmeldingen van financiële dienstverleners ontvangen voor de nieuwe deelvergunning pensioenverzekeringen. Dienstverleners met een levenvergunning hadden tot 1 februari de tijd om zich te melden bij de AFM om hun activiteiten in pensioenverzekeringen te mogen voortzetten.

De financiële dienstverleners die zich hebben geregistreerd, vallen onder het overgangsregime. Dit houdt in dat ze tot 1 januari 2014 de tijd krijgen om aan de nieuwe vakbekwaamheidseisen voor pensioenverzekeringen te voldoen. Vóór 1 juli a.s. moeten ze een bewijs van betaling voor de inschrijving van een opleiding, examen of EVC (eerder verworven competentie) toesturen aan de AFM. Bemiddelaars die geen deelvergunning pensioen hebben aangevraagd of voor 1 juli niet kunnen aantonen hoe ze aan de vakbekwaamheidseisen gaan voldoen, moeten hun pensioenportefeuille binnen drie maanden afwikkelen.

Verkort overgangsregime voor accountants en actuarissen

Pensioenleeftijd nu ruim 63 jaar Van 2000 tot en met 2006 was de gemiddelde leeftijd waarop werknemers met pensioen gingen steeds 61 jaar, maar vanaf 2007 stijgt de pensioenleeftijd, blijkt uit cijfers van het CBS. Dit komt met name door de invoering van de Wet VPL, de wet die een eind maakte aan vut en prepensioen.

Hierdoor gaan steeds minder werknemers voor hun 60e met pensioen en neemt het aantal dat tot het 65e levensjaar doorwerkt toe. In 2011 is de gemiddelde pensioenleeftijd van werknemers verder gestegen tot 63,1 jaar. Het aandeel werknemers dat 65 jaar of ouder is op het moment van pensionering, is de laatste vijf jaar verdubbeld: van 15% in 2006 naar 30% in 2011. Tegelijkertijd is het aantal werknemers dat bij pensionering jonger is dan 60 jaar, fors afgenomen. In 2006 was dat nog 28%, tegen slechts 6% in 2011.

De AFM heeft geconstateerd dat accountantskantoren en actuariële advies­ bureaus die pensioenadvies leveren, mogelijk een Wft­vergunning nodig hebben. Naar aanleiding hiervan heeft ze een interpretatie gepubliceerd. Mochten genoemde instellingen aan de hand van deze interpretatie tot de conclusie komen dat ze een Wft­vergunning nodig hebben, dan moeten ze die zo snel mogelijk aanvragen, in elk geval vóór 15 april 2012. Ze vallen dan onder een verkort overgangsregime, waarbij ze na het verlenen van de vergunning zes maanden de tijd hebben om de vakbekwaamheid op orde te krijgen. n Autoriteit Financiële Markten, 8 en 23 februari 2012

n CBS, 17 januari 2012

april 2012 | nummer 2 | het Register

5

n n n

Klein bedrijf doet na ongeval te weinig aan veiligheid Veel kleine bedrijven nemen na een arbeidsongeval te weinig maatregelen om de veiligheid en gezondheid van hun medewerkers te verbeteren. Dat blijkt uit controles bij kleine bedrijven in verschillende sectoren door de Inspectie SZW, voorheen de Arbeidsinspectie. Vorig jaar bezocht deze inspectie 438 bedrijven met minder dan vijftig werknemers waar in de periode daarvoor een of meer arbeidsongevallen hadden plaatsgevonden. Ongeveer 190 van deze bedrijven hielden zich ook nu nog niet aan de regels voor gezond en veilig werken. Vaak was de veiligheid op de plek van het ongeluk wel verbeterd, maar was de situatie op andere locaties in het bedrijf nog niet op orde.

Een kwart van de ruim vierhonderd overtredingen had te maken met de veiligheid van machines. Ook hadden veel bedrijven, hoewel ze eerder met een ongeval te maken hadden, verzuimd de risico’s voor medewerkers goed in kaart te brengen. Menig bedrijf zei voorts te weinig kennis te hebben van de regels. Ook werd vaak gedacht dat goede veiligheidsmaatregelen duur zijn en dat een arbeidsongeval een kwestie is van eenmalige pech. n P ersbericht ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 15 februari 2012

Europese Commissie wil aanpassing notionele interestaftrek

Drie miljard voor dertigduizend extra banen

De Europese Commissie heeft België officieel verzocht zijn wetgeving rond de notionele interestaftrek aan te passen. Dit is een fictieve rente op eigen vermogen, die mag worden afgetrokken om rekening te houden met het risico van investeringen met eigen vermogen in een economische activiteit.

De pijn zit voor de Commissie in het feit dat de aftrek alleen geldt voor Belgische onroerende goederen en vaste inrichtingen en niet voor die in het buitenland.

Volgens de Commissie is dit in strijd met het EU­verdrag. De vrijheid van vestiging (art. 49 en art. 54) verbiedt de uitsluiting van buitenlandse vaste inrichtingen en het vrije verkeer van kapitaal (art. 63) verbiedt de uitsluiting van buitenlandse onroerende goederen. De notionele interestaftrek als zodanig betwist de Commissie overigens niet.

Het verzoek is gedaan in de vorm van een met redenen omkleed advies, de tweede stap van een inbreukprocedure. Als de voorschriften niet binnen twee maanden worden aangepast, kan de Commissie de zaak voorleggen aan het Europese Hof van Justitie.

n Persbericht Centraal Planbureau, 14 februari 2012

n Europese Commissie, 26 januari 2012

6

het Register | april 2012 | nummer 2

De verhoging van de kinderopvangsubsidie en de inkomensafhankelijke combinatiekorting over de periode 2005­2009 heeft het aantal werkende moeders met ongeveer 30.000 personen verhoogd. Maar het heeft vrijwel geen effect gehad op het aantal werkende vaders. Werkende moeders zijn door dit beleid ook meer uren per week gaan werken, werkende vaders juist minder. Per saldo leverde het beleid 30.000 vol­ ledige banen op. Dat kostte echter bij elkaar € 3 miljard, dus maar liefst € 100.000 per additionele baan. Deze cijfers komen van Egbert Jongen, Leon Bettendorf en Paul Muller in de CPB­notitie ‘Ex post analyse effect kinderopvangtoeslag op arbeidsparticipatie’, die ze schreven op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

n n n

Begrotingstekort naar 4,8% Het begrotingstekort (EMU­saldo) over 2011 komt naar verwachting uit op 4,8% van het bruto binnenlands product. Dit is een verslechtering van 0,2 procentpunt ten opzichte van de raming uit de Najaarsnota. Oorzaak is de tegenvallende economie, waardoor de belastinginkomsten lager uitvallen dan geraamd. De totale uitgaven blijven binnen het vooraf afgesproken plafond.

Dat blijkt uit de Voorlopige Rekening 2011. Op Verantwoordingsdag – woensdag 16 mei 2012 – worden de definitieve cijfers over 2011 gepubliceerd. n Ministerie van Financiën, 17 februari 2012

Weekers stelt belastingcommissie in Staatssecretaris Weekers van Financiën geeft gevolg aan een motie van de Tweede Kamer om een commissie in te stellen die zich gaat buigen over een herziening van de inkomstenbelasting. Voorzitter is Kees van Dijkhuizen, chief financial officer bij de NIBC Bank en voormalig thesaurier­generaal op het ministerie van Financiën. De andere leden zijn Jan Kees Bartel, Koen Caminada, Nicole Gubbels, Peter Kavelaars, Barthold Kuipers en Carla Smits­Nusteling.

De commissie heeft als opdracht een aantal realistische toekomstscenario’s voor een herziening van de inkomstenbelasting uit te werken om te komen tot een eenvoudig, solide en fraudebestendig belastingstelsel dat bijdraagt aan de verbetering van de concurrentiekracht van Nederland. Daarbij is de leden gevraagd onder meer te kijken naar de mogelijkheden om de tarieven in de loon­ en inkomstenbelasting wezenlijk te verlagen. Ook is de commissie gevraagd te komen met voorstellen voor een vereenvoudiging van de inkomstenbelasting en de toeslagen. De voorstellen zouden moeten leiden tot een meer samenhangend en transparant systeem van fiscale kortingen en toeslagen.

Het is de bedoeling dat de commissie, naast scenario’s voor een beoogd eindbeeld, concreet toepasbare voorstellen ontwikkelt, inclusief een realistisch invoerings­ of overgangstraject. Naar verwachting zal de commissie haar werkzaamheden in het voorjaar van 2013 afronden. n Ministerie van Financiën, 9 februari 2012

Diplomaplicht voor financiële adviseurs In een brief aan de Tweede Kamer zegt minister De Jager van Financien een diplomaplicht te willen invoeren voor alle financiële adviseurs.

Zo kan de consument er zeker van zijn dat de persoon die adviseert ook echt vakbekwaam is en dat hij op een goede manier wordt geïnformeerd. Daarnaast wordt de permanente educatie van adviseurs versterkt. Adviseurs moeten constant op de hoogte blijven van de nieuwste informatie over financiële producten. Ook komt er een centrale examenvragendatabank onder toezicht van het College Deskundigheid Financiële Dienstverlening (CDFD). En ten slotte wordt het opleidingsprogramma inhoudelijk aangescherpt. In april 2012 start de consultatie van de hiervoor benodigde wetgeving. Invoering in het Besluit gedragstoezicht financiële ondernemingen (Bgfo) is voorzien in de loop van 2012. n Ministerie van Financiën, 1 februari 2012

Wet werken naar vermogen naar de Tweede Kamer Staatssecretaris De Krom van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft onlangs het wetsvoorstel Wet werken naar vermogen (WWNV) naar de Tweede Kamer gestuurd. Het bevat maatregelen waarmee het voor werkgevers aantrekkelijker wordt om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Met het nieuwe instrument loondispensatie betalen werkgevers straks alleen het gedeelte dat deze werknemers ook daadwerkelijk produceren.

De overheid vult dat dan aan tot maximaal het minimumloon. Daarmee krijgen meer mensen die nu nog langs de kant staan, kans op een baan.

De bedoeling is dat de nieuwe wet op 1 januari 2013 in werking treedt. De Wet werk en bijstand (WWB) zal opgaan in de nieuwe wet. De sociale werkvoorziening blijft bestaan voor mensen die alleen in een beschutte omgeving kunnen werken.

Jonggehandicapten die voor 1 januari 2012 onder de Wajong vielen, blijven bij het UWV. Dit geldt ook voor mensen die na die datum nog in de Wajong komen, volledig arbeidsongeschikt zijn en dat ook zullen blijven.

Gemeenten gaan per 1 januari 2013 jonggehandicapten met arbeidsvermogen ondersteuning bieden. Een jaar later komt daar de groep bij die dit jaar nieuw in de Wajong komt, maar wel (deels) kan werken. Er is dus sprake van een gefaseerde instroom in de WWNV. Voor de uitvoering van deze nieuwe gemeentelijke taak gaat geld over van het UWV naar de gemeenten. Het gaat om een bedrag dat oploopt tot structureel € 116 miljoen. Verder worden vanaf 2013 de bestaande re­integratiebudgetten voor de WSW en de WWB gebundeld.

Per saldo hebben gemeenten met dit gebundelde budget in 2015 circa € 2,6 miljard beschikbaar. n P ersbericht ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 1 februari 2012

april 2012 | nummer 2 | het Register

7

n n n n

De (on)gebruikelijkheidstoets van het urencriterium Het urencriterium is voor ondernemers in de inkomstenbelasting de sleutel tot substantieel belastingvoordeel. De ondernemer moet in een kalenderjaar ten minste 1225 uur in én voor zijn onderneming werken – en als hij geen starter meer is, ook voor meer dan de helft van zijn tijd – om in aanmerking te komen voor een bonte verzameling aftrekposten. Die leveren al snel duizenden euro’s belastingvoordeel op. Met als gevolg steeds meer (fiscale) ondernemers, en veel procedures over het urencriterium. Vooral over de gebruikelijkheidstoets, het aangescherpte urencriterium voor samenwerkingsverbanden.

O Hans Zwagemaker Mr. J. Zwagemaker is zelfstandig gevestigd fiscalist en raadsheer-plaatsvervanger in het gerechtshof Den Haag

8

ndernemers hebben een bijzondere positie in de inkomstenbelasting. Oorzaak daarvan is het specifieke karakter van winstinkomen.

Dat inkomen is niet volledig beschikbaar voor consumptie; een deel moet worden benut voor reserveringen – voor arbeidsongeschiktheid, voor tegenvallers – en voor investeringen in de onderneming. En de overheid wil het ondernemerschap fiscaal stimuleren, om werkgelegenheid en innovatie te creëren.

Dat verklaart de vele ondernemersfaciliteiten. De Fiscale agenda, de beleidsvisie van het huidige kabinet op ons belastingstelsel van april 2011, biedt een overzicht van de verschillende faciliteiten in de ondernemerssfeer.1 Met die faciliteiten – Financiën spreekt over ‘grondslagversmallers’ – is een budgettair belang gemoeid van ruim 4 miljard euro. Alleen al de zelfstandigenaftrek en de MKBwinstvrijstelling zijn goed voor een belastinguitgave van bijna 2,5 miljard euro. Dat prijzencircus veroorzaakt een steeds groter gat in de fiscale behandeling tussen ondernemers en werknemers.2 En dat heeft weer een aanzuigende werking op het (fiscale) ondernemerschap: het heeft Nederland de status van de meest ondernemende lidstaat van de Europese Unie opgeleverd.3 De fiscale wetgever wil bepaalde ondernemersfaciliteiten uitsluitend toekennen aan ‘echte’ ondernemers. Dat wil zeggen, aan personen die daadwerkelijk ondernemersac-

het Register | april 2012 | nummer 2

tiviteiten verrichten, en voor wie het drijven van een onderneming de hoofdactiviteit is. Het urencriterium is een maatstaf voor de substantie van een onderneming en fungeert zo als toegangsdrempel voor de zelfstandigenen startersaftrek, de aftrek voor speur- en ontwikkelingswerk, de meewerkaftrek en de oudedagsreserve. Tot 1 januari 2010 was ook de MKB-winstvrijstelling gekoppeld aan het urencriterium.

De onderbouwing: een urenadministratie De ondernemer die het fiscale voordeel van deze aftrekposten niet wil mislopen, moet kunnen aantonen dat hij in een kalenderjaar ten minste 1225 uur in én voor zijn onderneming werkt en, als hij geen starter meer is, dat ook voor meer dan de helft van zijn voor werkzaamheden beschikbare tijd doet (het grotendeels-vereiste). De ondernemer moet zijn uren schrijven, om het vereiste bewijs te leveren. Zo’n urenregistratie is bewerkelijk voor ondernemers, het veroorzaakt irritatie en geeft veel gedoe. De SER wijst er terecht op dat de Belastingdienst de urenadministratie van een ondernemer maar moeilijk kan controleren.4 De wet spreekt over ‘tijd besteed aan werkzaamheden voor een onderneming’. Dat mag best ruim worden uitgelegd, zo blijkt uit meerdere arresten van de Hoge Raad.

n n n n

Het gaat om alle tijd die wordt besteed aan werkzaamheden met het oog op de zakelijke belangen van de onderneming. Dat omvat directe uren, maar ook indirecte uren als: n reistijd, inclusief woon-werkverkeer; n de tijd om bij te blijven met algemene ondernemersvaardigheden; n de tijd die de ondernemer besteedt aan het vervaardigen van een zaak die hij tot het ondernemingsvermogen rekent;5 of n de uren die de ondernemer spendeert aan de afwikkeling van de verkoop van zijn onderneming.6 De urenspecificatie moet wel ordelijk en deugdelijk zijn opgesteld: een duidelijk achteraf opgestelde urenadministratie is kwetsbaar en kan moeilijk dienen als bewijs dat het vereiste aantal uren in en voor de onderneming gewerkt is.7 Het adagium is hier: wie schrijft, die blijft. De urenlimiet van 1225 uur is in hoge mate zelfvervullend: het fiscale voordeel bij het voldoen aan het urencriterium is te groot om te missen. Iedere ondernemer die zijn werkuren bijhoudt, haalt dus meer dan 1225 uur. De geschillen met de fiscus gaan dan ook altijd over de vraag of de geschreven werkzaamheden wel kwalificeren als werkzaamheden voor de onderneming. De inspecteur die dat beoordeelt, gaat op de stoel van de ondernemer zitten. En dat is een inbreuk op het vrije ondernemerschap. De belastingrechter geeft hier de ondernemer – terecht – al snel het voordeel van de twijfel.

Het urencriterium is nog niet afgeschaft Financiën erkent de bezwaren van het urencriterium. Afschaffing of aanpassing van deze toegangsdrempel staat al lang op de fiscale agenda. De SER heeft in eerdergenoemd zzp-advies geadviseerd om over te stappen op een ander criterium, bijvoorbeeld een omzet- of winstcriterium. Het Tweede Kamerlid Braakhuis (GroenLinks) heeft dat rapport bij de behandeling van het Belastingplan 2012 omgezet in een motie waarin de regering wordt gevraagd om alternatieven voor het urencriterium te onderzoeken. Braakhuis herhaalt de suggestie van de SER en bepleit vervanging van het urencriterium door een omzetcriterium met een glijdende schaal.8 Die motie is aangenomen, en dat heeft alom geleid tot enthousiaste reacties met de mededeling dat het urencriterium binnenkort wordt afgeschaft. Dat is voorbarig: een oproep tot onderzoek naar alternatieven betekent nog niet dat een alternatief is gevonden dat kracht van wet gaat krijgen. Braakhuis zelf heeft flink bijgedragen aan de verwarring. Hij twitterde: ‘Mijn motie urencriterium aangenomen! Dat betekent dat Weekers begin 2012 met een voorstel komt om deze te vervangen. Goed voor zzp’ers!’

Financiën is niet enthousiast over de aangedragen alternatieven voor het urencriterium. Bij een omzet- of winstcriterium is het vaststellen van de relevante grondslag niet minder lastig dan uren schrijven, en zeker zo manipuleerbaar. Uit de Fiscale agenda blijkt een geheel andere

oplossing, een systeem zonder toegangsdrempel. Het kabinet wil de verschillende fiscale faciliteiten voor ondernemers laten opgaan in één generieke geïntegreerde ondernemersfaciliteit: een aparte winstbox met een vast laag tarief.

Financiën verkent de invoering van zo’n aparte box in de inkomstenbelasting, de uitkomst daarvan krijgen we binnenkort te horen. Een tipje van de sluier is al wel opgelicht: het vaste lage tarief in zo’n winstbox kan uitkomen op circa 28,5% als de zelfstandigenaftrek, de startersaftrek – ook bij arbeidsongeschiktheid – de meewerkaftrek, de stakingsaftrek en de MKB-vrijstel-

Het urencriterium fungeert als toegangsdrempel ling daarin opgaan. De Fiscale agenda vermeldt vol verwachting: ‘Dit tarief kan nog verder dalen naarmate ook andere faciliteiten in het tarief opgaan.’ Voor het zover is, moeten nog wel wat vraagpunten worden opgelost. Wat te denken van de herverdelingseffecten van zo’n winstbox? Hoe om te gaan met de sterk aanzuigende werking van zo’n laag tarief op werknemers en directeuren-grootaandeelhouders? En er moet een oplossing worden gevonden voor de ongebruikelijke samenwerkingsverbanden, een alternatief voor de gebruikelijkheidstoets.9

De gebruikelijkheidstoets Per 1 januari 2001 heeft de wetgever het urencriterium aangescherpt voor de ondernemer die een onderneming drijft in een samenwerkingsverband met een ‘verbonden persoon’. Als de ondernemer binnen zo’n samenwerkingsverband hoofdzakelijk werkzaamheden van ondersteunende aard verricht én het is ongebruikelijk dat derden een dergelijk samenwerkingsverband aangaan, tellen de gewerkte uren niet mee voor het urencriterium. De ondernemer blijft voor de fiscus ondernemer, maar doordat hij niet voldoet aan het urencriterium loopt hij diverse ondernemersfaciliteiten mis.

Deze gebruikelijkheidstoets is ingegeven door de in de ogen van Financiën al te royale rechtspraak van de

Het kabinet zinspeelt op een aparte winstbox met een vast laag tarief Hoge Raad inzake de man-vrouwfirma’s en -maatschappen onder de Wet IB 1964. Een ondernemer kon (toen) met een goed geredigeerde firma-akte zijn echtgenoot ook de fiscale status van ondernemer bezorgen, ook als die niet meer deed dan ondersteunende of administratieve werkzaamheden. De gebruikelijkheidstoets voorkomt dat de afgeleide ondernemer – de wat

april 2012 | nummer 2 | het Register

9

Urencriterium

n n n n

denigrerende aanduiding voor de ondersteunende partner in een man-vrouwfirma of -maatschap – ook recht krijgt op de ondernemersfaciliteiten.

Voor de goede orde: de afgeleide ondernemer blijft fiscaal ondernemer. Daar wordt niet aan getornd, hij voldoet aan de voorwaarden voor het fiscaal ondernemerschap, en behoudt als zodanig recht op bijvoorbeeld investerings- en stakingsaftrek. Bovendien kan door de winstverdeling over twee personen een tariefsvoordeel in de progressieve IB-heffing worden – en blijven – behaald. Maar dat ondernemerschap is maatschappelijk zo ongebruikelijk dat het niet in aanmerking kan komen voor fiscale faciliteiten die voor echte ondernemers zijn bedoeld.

Ongebruikelijke samenwerkingsverbanden De gebruikelijkheidstoets richt zich op ongebruikelijke samenwerkingsverbanden. Ongebruikelijk omdat er in het samenwerkingsverband een taakverdeling bestaat – tussen verbonden personen – die tussen derden in zo’n verband niet voorkomt. De groep van ‘verbonden personen’ omvat de met de belastingplichtige verbonden bloed- of aanverwanten in de rechte lijn, de personen die tot zijn huishouden behoren, en de huisgenoten van zijn bloed- en aanverwanten in de rechte lijn. De wetgever heeft bij de gebruikelijkheidstoets nadrukkelijk het vizier gehad op de man-vrouwfirma’s en -maatschappen, maar de wet omschrijft de groep van verbonden personen aanzienlijk ruimer. Ook een firma tussen vader en zoon, of de maatschap tussen moeder en de partner/huisgenoot van haar dochter kunnen een ongebruikelijk samenwerkingsverband opleveren.

De gebruikelijkheidstoets is aan de orde zodra er ten opzichte van de belastingplichtige een of meer verbonden personen aan het samenwerkingsverband deelnemen.

Niet vereist is dat er ‘verbondenheid’ bestaat ten opzichte van alle vennoten of maten in het samenwerkingsverband.

Het begrip ‘samenwerkingsverband’ moet ruim worden uitgelegd. Dat omvat uiteraard de vennootschap onder firma, de maatschap en de commanditaire vennootschap.

Maar ook, zo blijkt uit de wetsgeschiedenis, de contractuele verhouding tussen huurder en verhuurder van een

De gebruikelijkheidstoets treft vooral samenwerkingsverbanden waarbij de persoonlijke dienstverlening op de voorgrond staat onderneming, en die tussen de overdrager en overnemer van een onderneming als de tegenprestatie uit een lijfrente of een winstrecht bestaat.10 De gebruikelijkheidstoets treft ook ondermaatschappen. Daarvoor geldt vanwege de afwijkende aard van de werkzaamheden een specifieke regeling, zoals hierna zal blijken.

10

het Register | april 2012 | nummer 2

Het gebruikelijkheidscriterium De aard van de werkzaamheden van de verbonden personen binnen het samenwerkingsverband is het uitgangspunt voor de gebruikelijkheidstoets. Die werkzaamheden moeten geobjectiveerd worden getoetst. Bij die toets gaat het uiteraard om de werkelijke gang van zaken, niet om wat in de firma- of maatschapsakte is vastgelegd.

Als de belastingplichtige/ondernemer in het samenwerkingsverband met een of meer verbonden personen hoofdzakelijk – dat wil zeggen voor 70% of meer – werkzaamheden van ondersteunende aard verricht, tellen die werkzaamheden niet mee voor het urencriterium. Daartoe moet allereerst worden vastgesteld wat de hoofd- en nevenactiviteiten zijn van het samenwerkingsverband en wie deze werkzaamheden de facto uitvoert. Dat is een feitelijke kwestie. Vervolgens moeten de in werkelijkheid verrichte werkzaamheden qua aard worden vergeleken met die in een samenwerkingsverband tussen onafhankelijke derden. Daarbij is de gewoonte in de desbetreffende bedrijfstak medebepalend.

Financiën heeft in meerdere (beleids)publicaties een uitgebreide toelichting gegeven op de gebruikelijkheidstoets.11 Daaruit blijkt dat het de opvatting huldigt dat er in de agrarische sector, de horecasector en de detailhandel veelal wordt voldaan aan de gebruikelijkheidstoets. In die sectoren maakt het in de taakverdeling binnen het samenwerkingsverband vaak geen verschil of de samenwerkende personen al dan niet zijn verbonden. Ook is niet vereist dat alle participanten in het samenwerkingsverband over de vereiste diploma’s beschikken of dat alle participanten dezelfde werkzaamheden (kunnen) verrichten.

Investeringsbeslissingen behoren tot de primaire ondernemerstaak. Maar het enkele feit dat man en vrouw

n n n n

binnen de man-vrouwfirma of -maatschap dergelijke beslissingen gezamenlijk nemen, betekent niet dat ze beiden die hoofdtaak uitvoeren. Als een van hen overigens uitsluitend ondersteunende werkzaamheden verricht, is het zeer de vraag of die partner wel zinvol kan meebeslissen over het investeringsbeleid. In zo’n situatie kan het meebeslissen toch als een ondersteunende werkzaamheid worden aangemerkt. Volgens Financiën moet het voeren van de bedrijfsadministratie als een werkzaamheid van ondersteunende aard worden aangemerkt.

De gebruikelijkheidstoets treft vooral samenwerkingsverbanden waarbij de persoonlijke dienstverlening op de voorgrond staat. Zeker als daarbij beroepskwalificaties zijn vereist om de werkzaamheden te mogen uitoefenen.

Een samenwerkingsverband met niet-gekwalificeerd personeel is soms verboden – bijvoorbeeld krachtens de toelatingsovereenkomsten van medische specialisten bij ziekenhuizen – ofwel dergelijke samenwerkingsverbanden komen niet of nauwelijks voor. Financiën noemt hierbij als voorbeelden artiesten, autorijschoolhouders, beeldend kunstenaars, pedicures, schoonheidsspecialisten en sportschoolhouders. Maar als de overeengekomen en feitelijke verdeling van werkzaamheden qua aard vergelijkbaar is met samenwerkende ondernemers die geen ‘verbonden personen’ zijn, is het samenwerkingsverband niet ongebruikelijk. Zeker als de ‘ondersteunende’ partner zelfstandig declarabele werkzaamheden verricht.

Daarbij is niet vereist dat de werkzaamheden per se op eigen naam kunnen worden gedeclareerd.12 Bij ondermaatschappen en soortgelijke samenwerkingsverbanden is de gebruikelijkheidstoets verbijzonderd.

Denk aan de chirurg die in een maatschap met andere chirurgen werkt en een ondermaatschap is aangegaan met zijn echtgenoot die gericht is op het verrichten van administratieve werkzaamheden ten behoeve van de bovenmaatschap. Binnen de ondermaatschap wordt in beginsel voldaan aan de gebruikelijkheidstoets – het voeren van de administratie is in dat samenwerkingsverband de hoofdtaak! – maar als de werkzaamheden van de echtgenoot worden getoetst aan die in de bovenmaatschap, is de rolverdeling volkomen ongebruikelijk. Voor ondermaatschappen kent de wet dan ook een afwijkende regeling: de werkzaamheden tellen niet mee voor het urencriterium als het samenwerkingsverband verband houdt met een onderneming waaruit een verbonden persoon winst uit onderneming geniet, en de belastingplichtige zelf niet. Die onderneming kan ook een bv zijn waarin de belastingplichtige of een verbonden persoon direct of indirect een aanmerkelijk belang heeft.

In de wetsgeschiedenis en in de beleidspublicaties van Financiën is een groot aantal voorbeelden opgenomen van de uitwerking van de gebruikelijkheidstoets. Ondanks al die voorbeelden wordt er nog veelvuldig over deze toets geprocedeerd. Die procedures betreffen meestal manvrouwfirma’s en -maatschappen. Veel uitspraken ogen seksistisch: vaak delft de vrouwelijke partner het onderspit in het geschil om het urencriterium. Dat heeft zelfs

geleid tot een procedure over de vraag of de gebruikelijkheidstoets niet discriminerend is. Dat is niet het geval, zo heeft de Hoge Raad beslist.13 De bewijslastverdeling De gebruikelijkheidstoets kent een opmerkelijke verdeling van de bewijslast. De belastingplichtige moet aannemelijk maken dat er sprake is van werkzaamheden die meetellen voor het urencriterium. Ook zal hij aannemelijk moeten maken dat zijn deelname aan een samenwerkingsverband met ‘verbonden personen’ niet ongebruikelijk is. Daarbij wordt, zo stelt Financiën, niet voldaan aan

Veel uitspraken ogen seksistisch: vaak delft de vrouwelijke partner het onderspit de bewijslast als de belastingplichtige slechts één samenwerkingsverband aanwijst met niet-verbonden personen waarbij soortgelijke werkzaamheden worden verricht.

De Hoge Raad heeft deze verdeling van de bewijslast in enkele arresten bevestigd, zowel voor de toets of de werkzaamheden niet hoofdzakelijk van ondersteunende aard zijn14 als voor het gebruikelijke karakter van de samenwerking. De Hoge Raad erkent dat het bewijs dat het samenwerkingsverband ook tussen derden gebruikelijk is, moeilijk te leveren is, maar dat sluit aan bij de bedoeling van de wetgever om de ondernemersfaciliteiten bij zo’n samenwerkingsverband slechts in uitzonderlijke gevallen toe te staan.15 n

Noten 1

Zie V-N 2011/22.5.

2

Zie ook C.A. de Kam, Belastingdruk van zelfstandigen en werknemers: globaal evenwicht?, WFR 12 mei 2009, nr. 6812, blz. 640 e.v.

3

Volgens de Global Entrepeneurship Monitor was in 2010 7,2% van onze beroepsbevolking actief met een onderneming die korter dan 3,5 jaar bestaat. Naast deze starters is er een minstens zo groot contingent aan ondernemers die al langer bezig zijn.

4 SER-advies: Zzp’ers in beeld. Een integrale visie op zelfstandigen zonder personeel, Advies 10/04, oktober 2010.

5

Illustratief is het arrest van de Hoge Raad van 30 maart 2007, nr. 42.908, waarin een starter in een kalenderjaar 706 kwalificerende uren besteedde aan de bouw van een zakelijke website.

6

Zie Hof Arnhem 21 maart 2007, nr. 06/00416.

7

Zie bijvoorbeeld Hof Leeuwarden 11 december 2009, nr. 08/00123.

8

TK 33.003, nr. 63.

9

Zie voetnoot 1, t.a.p., blz. 47-48.

10 NNV, Kamerstukken II, 1999/2000, nr. 17, blz. 61-62.

11 Besluit van 31 juli 2000, nr. CPP 2000/1018M, versie 2010, BWBR0012989 en van 19 mei 2006, nr. AFP 2006-00466M. 12 Zie Rechtbank Haarlem 3 juli 2009, nr. AWB08/1466.

13 Hoge Raad 9 oktober 2009, nr. 43.992.

14 Hoge Raad 19 december 2008, nr. 43 073, LJN AZ9096.

15 Hoge Raad 28 januari 2011, nr. 10/00485.

april 2012 | nummer 2 | het Register

11

n n n

Tien jaar geruisloze terugkeer uit bv

Nog enkele

knelpunten De in 2001 ingevoerde regeling voor geruisloze terugkeer uit de bv wordt relatief weinig gebruikt in de praktijk. De regeling bevat namelijk een aantal knelpunten die het toepassingsbereik ervan beperken. Dat is jammer, aangezien juist in de huidige economische omstandigheden de eenmanszaak of firma voor het MKB weer fiscaal aantrekkelijk kan zijn. Tijd voor een inventarisatie en aanbevelingen na ruim tien jaar.

H Ed Izeren E. Izeren FB is belastingadviseur en vennoot bij WEA Accountants & Adviseurs Naaldwijk

et omzetten van een in een bv gedreven onderneming in een aan de inkomstenbelasting onderworpen onderneming (IBonderneming) kan langs diverse wegen. De meest voor de hand liggende is een activa/passivatransactie tussen de dga en de bv. Dat kan voor de inkomsten- en vennootschapsbelasting zonder belastingheffing als er geen stille reserves schuilen in de activa en passiva, c.q. wanneer de onverrekende verliezen van de bv de stille reserves overtreffen. Aangezien de bv gewoon in stand kan blijven, kan directe afrekening over de aanmerkelijkbelangclaim worden voorkomen.

Worden er onroerende zaken uit de bv overgedragen aan de dga, dan treedt heffing van overdrachtsbelasting op indien en voor zover er geen specifieke vrijstelling – zoals de cultuurgrondvrijstelling van art. 15, eerste lid, letter q WBR 1970 – van toepassing is. Hieraan is in voorkomende gevallen te ontkomen door de onroerende zaak in de bv te laten en aan de onderneming ter beschikking te stellen. Als alternatief kan een samenwerkingsverband tussen bv en dga uitkomst bieden, wanneer een activa/passivatransactie tot heffing leidt.

Waarom dan toch kiezen voor de weg van de geruisloze terugkeer?

De regeling De regeling voorziet in een behoefte in gevallen waarin een activa/passivatransactie tot heffing van vennootschaps- en/of overdrachtsbelasting zou leiden. Met name ten opzichte van de bv-dga-firma biedt de geruis-

12

het Register | april 2012 | nummer 2

lozeterugkeerregeling het voordeel dat de verliezen van de bv kunnen worden ‘doorgeschoven’ naar privé, waardoor deze kunnen worden verrekend met de volledige winst van de IB-onderneming. In de bv-dga-firma zouden de onverrekende verliezen van de bv mogelijk slechts langzaam tot verrekening komen, namelijk uitsluitend met het winstaandeel van de bv. Daarbij bestaat het risico van verliesverdamping. Het zijn niet in de laatste plaats de vrijstelling overdrachtsbelasting en het behoud van de verliezen die de regeling in de praktijk het overdenken waard maken. Toch kent de regeling ook een aantal knelpunten.

Pensioen en lijfrente Het in de vakliteratuur meest besproken knelpunt betreft de vierde en vijfde standaardvoorwaarde, op grond waarvan de bv na de geruisloze terugkeer verplicht moet worden ontbonden.1 Ontbinding zonder nadere maatregelen betekent in beginsel dat de pensioen- en lijfrenteverplichtingen van de bv aan de dga door vermenging tenietgaan en in de loon- en inkomstenbelasting worden belast voor zover deze voor verwezenlijking vatbaar zijn (art. 3.133 Wet IB 2001 en art. 19b Wet LB 1964). De oplossing hiervoor is om deze verplichtingen onder te brengen bij een verzekeraar, maar dat kost liquiditeit, en dat is juist onder de omstandigheden die nopen tot terugkeer uit de bv in veel gevallen geen reële optie.

Voor de lijfrente die is ontstaan uit de fiscale oudedagsreserve (FOR) bestaat de mogelijkheid om deze op-

n n n

nieuw om te vormen tot een FOR (art. 3.69, lid 1b Wet IB 2001 en BNB 2010/197), indien en voor zover het fiscale ondernemingsvermogen hoog genoeg is. Voor het pensioen kan een pensioen-bv uitkomst bieden, maar dit mag niet de bestaande bv zijn, aangezien deze zoals gezegd moet worden ontbonden. Deze laatste voorwaarde is in deze situatie onnodig belastend en zou mijns inziens kunnen vervallen. De ontbindingseis komt voort uit de wens van de overheid om het aantal inactieve vennootschappen te beperken, maar dit streven lijkt mij zonder bezwaar te kunnen wijken voor een als pensioen- en stamrechtverzekeraar legitiem voort te zetten vennootschap. Daarbij zou als voorwaarde kunnen worden gesteld dat de statuten worden gewijzigd in die van een pensioen- en lijfrente-bv.

Rekening-courantaandeelhouder Een ander knelpunt is de verplichte afrekening van de aanmerkelijkbelangclaim op de vordering van de bv op de dga. De geruislozeterugkeerregeling geldt niet voor de activa en passiva die volgens de regels van de vermogensetikettering geen deel kunnen uitmaken van een onderneming (art. 14c, lid 4, letter a Wet Vpb 1969). In onderdeel G.12 van het Besluit van 27 december 2005, nr. CPP2005/2573M, wordt deze bepaling mede van toepassing geacht op de vordering van de bv op de aandeelhouder. De argumentatie hierachter is dat deze vordering door vermenging teniet gaat en dus geen deel kan uitmaken van een onderneming.

De achtergrond van het vierde lid, letter a is wel duidelijk. Het is niet de bedoeling dat de regeling wordt toegepast op activa en passiva die geen onderneming vormen, zoals beleggingen. Het gaat immers om een faciliteit voor het voortzetten van een onderneming.

Het is mijns inziens echter de vraag of doel en strekking van de regeling van art. 14c noodzakelijkerwijs met zich meebrengen dat de vordering van de bv op de aandeelhouder wordt aangemerkt als een vermogensbestanddeel waarop de regeling niet van toepassing is. Een strikt formeel-juridische benadering zou kunnen inhouden dat een vordering die teniet gaat, evenmin tot een onderneming kan behoren. Immers, iets wat niet bestaat, kan ook nergens deel van uitmaken.

Deze constatering hoeft echter niet noodzakelijkerwijs te leiden tot de conclusie dat er dan maar moet worden afgerekend over de rekening-courantschuld. Het gaat er in de geruislozeterugkeerregeling immers om dat de fiscale claims behouden blijven. Ik wijs erop dat de aanmerkelijkbelangclaim op de vordering op de aandeelhouder volledig behouden blijft wanneer de vordering – net als andere vermogensbestanddelen van de onderneming – wordt opgenomen in de berekening van de terugkeerreserve van art. 3.54a Wet IB 2001.

Het is evenmin zo dat afrekening over een terugkeerreserve langer kan worden uitgesteld dan afrekening over de aanmerkelijkbelangclaim op de winstreserves van de bv. Eerder het tegendeel is waar, want een ab-claim op de winstreserves van de bv wordt niet verplicht afgerekend bij staking van de materiële onderneming van de

bv, terwijl de terugkeerreserve wel wordt afgerekend bij staking van de onderneming (art. 3.54, lid 4 Wet IB 2001). De administratieve praktijk is dat de schuld van de aandeelhouder middels verrekening voor haar nominale waarde als onttrekking in mindering komt op het te berekenen beginkapitaal van de voort te zetten IB-

Het is niet de bedoeling dat de regeling wordt toegepast op beleggingen onderneming. Het wezen van een rekening-courantschuld van de dga aan zijn bv is immers niets anders dan een onttrekking aan de onderneming, die in mindering komt op het kapitaal. Het ontmoet mijns inziens geen enkel fiscaal of juridisch bezwaar als het besluit op dit punt wordt aangepast.

Overigens zou ook dit knelpunt worden ondervangen als de bv in stand kan blijven. De rekening-courantvordering kan dan samen met eventuele beleggingen en pensioen- en lijfrenteverplichtingen achterblijven in de bv, met behoud van alle fiscale claims.

Holdingstructuur De terugkeerregeling geldt uitsluitend voor een bv met een (materiële) onderneming, waarvan de aandeelhouder een natuurlijk persoon is (art. 14c, lid 1 Wet Vpb 1969). De regeling geldt dus niet voor een holding met werk-bv. Immers, de holding drijft geen materiële onderneming, en de werk-bv heeft een rechtspersoon als aandeelhouder. Dit is weliswaar oplosbaar door de werk-bv eerst te verkopen aan de aandeelhouder/natuurlijk persoon, en de regeling vervolgens op de werk-bv toe te passen. Daarbij moet er desgewenst wel op worden toegezien dat de verliezen aan de werk-bv worden meegegeven wanneer sprake is van een fiscale eenheid. Voor het bedrijfspand in de holding biedt dit geen oplossing: de verhuur van een gebouw is geen materiële onderneming, zodat de hol-

De regeling geldt niet voor een holding met werk-bv ding niet kwalificeert voor de regeling. Ten slotte geldt voor deze oplossing geen terugwerkende kracht tot het begin van het boekjaar.

Een andere mogelijkheid is het overdragen van de activa en passiva van de werk-bv aan de holding(s), en vervolgens het toepassen van de terugkeerregeling op de holding(s). Hierbij kunnen echter de verliezen van de werk-bv verloren gaan, bijvoorbeeld wanneer er meerdere persoonlijke holdings zijn en/of er geen sprake is van een fiscale eenheid. Bovendien geldt ook hiervoor geen terugwerkende kracht tot het begin van het boek-

april 2012 | nummer 2 | het Register

13

Geruisloze terugkeer

n n n

jaar. Een oplossing die onder voorwaarden wel terugwerkende kracht heeft, is een juridische fusie tussen holding en werk-bv. Maar dat kan een kostbare en bewerkelijke aangelegenheid zijn, vooral als er meerdere persoonlijke holdings bij betrokken zijn.

Voor deze knelpunten is de eenvoudige oplossing dat de

In bv’s gedreven ondernemingen zijn voor het leeuwendeel in holdingstructuren georganiseerd eisen van de materiële onderneming en de natuurlijk persoon als aandeelhouder worden toegepast op het niveau van de geconsolideerde holdingstructuur in plaats van op het niveau van de afzonderlijke vennootschappen. Dat sluit ook beter aan bij de maatschappelijke werkelijkheid, want ‘as we say in the trade’: één bv is geen bv. Zonder nader onderzoek durf ik de stelling aan dat in bv’s gedreven Nederlandse ondernemingen voor het leeuwendeel in holdingstructuren zijn georganiseerd. Waarom dan niet de regelgeving daarop afstemmen?

Vindplaatsen De regeling voor geruisloze terugkeer is verspreid over diverse belastingwetten en besluiten. Hieronder een overzicht. n Wet op de vennootschapsbelasting 1969 Art. 14c n Uitvoeringsbesluit vennootschapsbelasting 1971 Art. 7ab n Wet op de dividendbelasting 1965 Art. 3 n Wet inkomstenbelasting 2001 Artt. 3.54a, 3.65 lid 1 en 3, 3.67 lid 2, 3.69 lid 1-b, 3.71, 3.76 lid 3, 3.77 lid 2, 3.98, 3.150 lid 7, 4.16 lid 1-c en 5, 4.24a, 4.34 lid 4 en 5, 4.42a, 4.46 lid 8 n Wet op belastingen van rechtsverkeer 1970 Art. 15 -1-f-2° n Uitvoeringsbesluit belastingen van rechtsverkeer 1971 Art. 4a n Besluit van 20 februari 2003, CPP2002/3267M (standaardvoorwaarden) Besluit van 27 december 2005, CPP2005/2573M (standpunten)

14

het Register | april 2012 | nummer 2

Loonbelasting Als de bv met terugwerkende kracht tot het begin van het boekjaar terugkeert naar een IB-onderneming, zal de in het jaar over het dga-loon reeds afgedragen loonheffing na afloop van het jaar in de aangifte inkomstenbelasting als voorheffing kunnen worden verrekend met de verschuldigde inkomstenbelasting. In de aangifte wordt winst uit onderneming aangegeven en het reeds genoten loon wordt voor de inkomstenbelasting vastgesteld op nihil. Als de winst, eventueel na verrekening van de uit de bv doorgeschoven verliezen, nihil is, bestaat mogelijk recht op teruggaaf van alle ingehouden loonbelasting.

Het blijkt in de praktijk niet altijd mogelijk om deze loonbelasting als voorlopige teruggaaf terug te krijgen in het lopende jaar. Het programma van de Belastingdienst leent zich namelijk slechts voor voorlopige teruggaaf in verband met aftrekposten of in voorafgaande jaren geleden IB-verliezen. Ook een herziening van de reeds ingediende aangiften loonheffing heeft niet het gewenste effect, aangezien het loon formeel wel genoten is. De loonheffing is een zelfstandige heffing en houdt geen rekening met de omstandigheid dat het loon in de inkomstenbelasting eventueel niet als zodanig wordt gekwalificeerd. Ik zou willen pleiten voor een regeling in de loonheffing voor volledige teruggaaf van alle na het overgangstijdstip op het dga-loon afgedragen loonheffing na vaststelling van de beschikking ex art.

14c Wet Vpb 1969, als ware de belastingplichtige het gehele jaar ondernemer. Indien en voor zover er naar verwachting toch inkomstenbelasting op aanslag verschuldigd zal zijn, kan hiervoor een normale voorlopige aanslag worden opgelegd.

Conclusie In een economisch klimaat van dalende resultaten in het MKB zal de behoefte om terug te keren uit de bv naar verwachting toenemen. De huidige regeling voor geruisloze terugkeer uit de bv bevat een aantal knelpunten die een ruimer gebruik van de faciliteit in de weg staan. De regeling zou aanzienlijk verbeteren als de eis van verplichte ontbinding van de bv waaruit wordt teruggekeerd, komt te vervallen en de eis dat de bv een materiële onderneming drijft en tevens een natuurlijk persoon als aandeelhouder heeft, bij holdingstructuren wordt toegepast op de gehele structuur in plaats van op de afzonderlijke bv’s. n

Noot 1

Zie Besluit van 20 februari 2003, nr. CPP2002/3267M.

COL UMN

Rechter-plaatsvervanger of amicus curiae?

Mr. F.R. (Frank) Herreveld Voorzitter Tax Controversy Management Group van Deloitte

De rechterlijke macht bedient zich, ook in belastingzaken, regelmatig van rechter- (en raadsheer-) plaatsvervangers. Wie zijn dat en wat is hun taak? Merkwaardigerwijs is hierover weinig te vinden. Wie kijkt op rechtspraak.nl, vindt daar een nietszeggende beschrijving. Bij de selectieprocedure wordt vermeld dat benoeming alleen mogelijk is na voordracht door het gerechtsbestuur; een psychologisch onderzoek en een gesprek met de Commissie rechterlijke macht zijn, anders dan bij gewone rechters, niet nodig.

Het komt bijzonder nobel over, de persoon die zich vanuit zijn huidige functie, bijvoorbeeld belastingadviseur, inzet voor het algemeen belang om onbezoldigd voor rechter te spelen, maar toch plaats ik enkele vraagtekens bij dit instituut. Want wie zijn deze plaatsvervangers? Via het register van de Raad voor de rechtspraak valt te achterhalen welke plaatsvervangers bij welk gerecht zijn aangesteld. Ruwweg vallen er drie categorieën te onderscheiden: rechters uit andere gerechten, wetenschappers en belastingadviseurs en advocaten.

Met de eerste groep lijkt mij weinig mis. Als er capaciteitsproblemen zijn in de ene rechtbank, moeten rechters uit andere rechtbanken of gerechtshoven kunnen helpen. Het wordt al iets lastiger als het erom gaat dat bepaalde kennis in een bepaalde rechtbank niet aanwezig is en moet worden ingevlogen. Door de bezuinigingen op de rechterlijke macht worden deze colleges gekort. Het opvullen van deze wegbezuinigde plekken door plaatsvervangers uit andere gerechten lijkt mij geen goede zaak, één specialist kan daardoor te veel invloed krijgen bij meer rechtbanken.

Ook met de tweede groep heb ik niet veel moeite. Het is begrijpelijk dat de rechters zich laten bijstaan door eminente wetenschappers in bijzondere gevallen die op het specifieke expertisegebied van deze wetenschapper liggen. Als het echter gaat om het opvullen van wegbezuinigde plekken, heb ik daartegen hetzelfde bezwaar als bij de eerste groep. Daar komt nog bij dat het, zeker in de fiscaliteit, erg moeilijk is zuivere hoogleraren te vinden, dat wil zeggen, hoogleraren die geen commerciële band met een belastingadvieskantoor of advocatenkantoor hebben, of mede op de loonlijst van de Belastingdienst staan. Hoewel hoogleraren die een functie hebben op een wetenschappelijk bureau van een adviesorganisatie, wellicht niet altijd hetzelfde commerciële belang hebben als een gewone belastingadviseur, geldt naar mijn mening dat zij niet objectief waardenvrij als rechter-plaatsvervanger kunnen opereren.

Het is echter met name de derde groep waarmee ik grote moeite heb. Uit het register blijkt dat de meeste plaatsvervangers komen van de grote kantoren, waardoor zij in veel belangrijke procedures een commercieel belang zullen hebben. Overigens blijkt ook dat een aantal van hen geen nevenfunctie heeft ingevuld, hetgeen op zich al schandalig is. Dit is niet aanvaardbaar, net zomin als inspecteurs aanvaardbaar zijn als plaatsvervanger. Controle op de opstelling van de plaatsvervangers is vanwege het raadkamergeheim niet mogelijk. Ik wil niet zeggen dat een plaatsvervanger zich zomaar zal laten leiden door het commerciële belang van zijn kantoor, maar alle schijn dient te worden vermeden.

Hoe moet het dan wel? Simpel, door amici curiae te introduceren: door de rechters te benoemen deskundigen die, gecontroleerd door alle partijen, hun kennis kunnen inbrengen.

Een onafhankelijke rechterlijke macht is immers een groot goed en aantasting daarvan is een staatsrechtelijke doodzonde. n

april 2012 | nummer 2 | het Register

15

n n n n

‘Kijk

16

het Register | april 2012 | nummer 2

hET

Interview

n n n n

Pensioenfiscalist Jan van Liere

uit met pensioenadvies’ Belastingadviseurs die zich buigen over de pensioenen van dga’s hebben eerder een Wft-vergunning nodig dan zij denken. En zonder vergunning is de kans groot dat de schade van een fout pensioenadvies niet valt onder de dekking van de beroepsaansprakelijkheidsverzekering, waarschuwt belastingadviseur Jan van Liere FB. Door Lex van Almelo

Pensioenadvisering kan een specialiteit worden voor belastingadviseurs en accountants. Maar alleen als zij beschikken over de juiste opleiding, expertise en vergunning. En dga’s die pensioen opbouwen in eigen beheer moeten in hun jaarrekening voldoende geld reserveren voor een goede berekening van wat zij in de pensioenpot moeten stoppen. Dat schrijft Jan van Liere in zijn scriptie over de zorgplicht van de accountant en belastingadviseur bij pensioenen. Daarmee behaalde hij vorig jaar zijn Master in Pensions & Life Assurance aan de Oysterwyck Hogeschool in Tilburg. Van Liere is als FB belastingadviseur bij HLB Van Daal & Partners gespecialiseerd in pensioen- en oudedagsvoorzieningen voor directeurengrootaandeelhouders.

Daardoor lijdt de pensioen-bv grote schade. Volgens de rechtbank heeft de vermogensbeheerder met dit advies zijn bijzondere zorgplicht geschonden.’

Risicospreiding

Graag!

‘Jaren geleden heeft Ernst & Young een groep vennootschappen geadviseerd de aandelen in een Nederlandse pensioen-bv over te dragen aan een Belgische rechtspersoon, die speciaal hiervoor zou worden opgericht. De

Volgens de Wet toezicht accountants (Wta) houdt de zorgplicht in dat accountantskantoren waarborgen dat alle medewerkers van het kantoor zich aan de regels houden. De zorgplicht tegenover de cliënt wordt bepaald door de inhoud van het contract en door de redelijkheid en billijkheid.

Wat is bijvoorbeeld een onzorgvuldig pensioenadvies?

‘Een dga heeft zijn pensioen ondergebracht in een pensioen-bv die in 2007 een vermogensbeheerovereenkomst sluit met Staal Bankiers. De dga kiest voor een defensief beleggingsprofiel. De bank adviseert om zes ton te investeren in een garantiefonds van de bank, dat 69% van het pensioengeld belegt in één product: Lehman Brothers Note. De gegarandeerde hoofdsom zou na acht jaar tot uitkering komen. Maar in 2008 gaat Lehman failliet.

En hoe zit dat bij effectenlease?

‘De Hoge Raad heeft gezegd dat Dexia op grond van haar bijzondere zorgplicht had moeten waarschuwen voor de risico’s. Overigens hoeft Dexia niet alle schade te vergoeden. De cliënt wist of had moeten weten dat er werd belegd met geleend geld en dat hij daarover rente moest betalen.’

Is er een voorbeeld dichter bij huis?

‘Van een belastingadviseur?’

‘Soms heb je wel vijf berekeningen nodig om te weten wat de juiste hoogte van de pensioenvoorziening is’ aandelen werden zo hoog mogelijk gewaardeerd, op ruim 15 miljoen euro. Maar de Belgische fiscus kwam vervolgens met een aanslag personenbelasting van 6 miljoen.

Na een lange procedure is de aanslag verminderd tot ze-

april 2012 | nummer 2 | het Register

17

J. (Jan) van Liere FB MPLA 1967 1990 - 1992 1992 - 1997 1997 - heden 2004 2011

Geboren te Borssele Inspectie der Rijksbelastingen Zierikzee Belastingeenheid Ondernemingen Goes Belastingadviseur bij achtereenvolgens WEA Deltaland, Schipper OAZ, Accon AVM en HLB Van Daal Diploma FB Belastingacademie Master in Pensions & Life Assurance Oysterwyck Hogeschool Tilburg

dat de bv evenveel moet inleggen als een verzekeraar zou rekenen in het economisch verkeer. Soms heb je wel vijf berekeningen nodig om te weten wat de juiste hoogte van de pensioenvoorziening is.’

Wat gebeurt er als je het niet goed uitrekent?

‘Als de pensioenaanspraak op de een of andere manier belastbaar wordt voordat het pensioen ingaat, wordt de waarde in het economisch verkeer van de aanspraak volgens de Wet op de loonbelasting opgeteld bij het box 1-inkomen van dat jaar.’

Dus wordt er belasting over geheven?

‘Ja. Gezien de omvang wordt het hoogstwaarschijnlijk belast tegen het tarief van 52%. Daarbovenop komt de ‘revisierente’ van 20%. Dus in het ergste geval wordt er 72% belasting geheven. Daar komt bij dat de bv een civielrechtelijke pensioentoezegging heeft gedaan aan de dga. Deze toezegging blijft in principe in stand.’ veneneenhalve ton. Volgens de Rechtbank Rotterdam heeft Ernst & Young niet gedaan wat verwacht mag worden van een redelijk handelend en redelijk bekwaam belastingadviseur. Het Gerechtshof in Den Haag had dat eerder al gezegd naar aanleiding van een ander advies van Ernst & Young. Daarbij hadden de belastingadviseurs enkele erfgenamen onvoldoende voorgelicht over en gewaarschuwd voor de fiscale gevolgen van hun advies.’

Heffing van 72% Waar gaat het nog meer mis?

‘Vaak zie je dat de hoogte van de pensioenvoorziening in eigen beheer niet goed wordt berekend. De staatssecretaris van Financiën heeft in zijn Besluit van 3 juli 2008 gezegd dat de bv zakelijk moet handelen wanneer er in eigen beheer pensioen wordt opgebouwd. Dat wil zeggen

‘Waarom bouw je nog pensioen op in eigen beheer? Zijn banksparen en verzekeren geen betere alternatieven?’

18

het Register | april 2012 | nummer 2

Onaantrekkelijk ‘Je kunt er ook problemen mee krijgen als de vrouw van de dga bij een echtscheiding haar deel van de pensioenpot afgestort wil zien. In de regel wijzen rechters dat verzoek toe. Zij maken alleen een uitzondering als de continuïteit van de vennootschap door de afstorting in gevaar komt.’

In deze economisch barre tijden kun je dus maar beter bij elkaar blijven?

Van Liere nippend van zijn Spa. ‘Wat dit betreft wel.’

Kun je niet onder de pensioenverplichtingen uit?

‘Nee. Als de bv bijvoorbeeld aan een startende jonge dga een partnerpensioen toezegt en die dga na een jaar tegen een boom rijdt, dan heeft de vennootschap de civielrechtelijke verplichting om het nabestaandenpensioen uit te keren zolang de partner leeft.’

Moet je ook indexeren als het economisch minder gaat?

‘Als in de pensioenbrief staat dat je moet indexeren, dan is dat verplicht. Je kunt er alleen van afzien als de continuïteit van de bv daartoe noopt. Met de huidige tarieven zou je

n n n n

ook kunnen redeneren: waarom bouw je nog pensioen op in eigen beheer? Zijn banksparen en verzekeren geen betere alternatieven? Doordat sommige dga’s wel erg creatief met hun pensioen zijn omgegaan, vermoed ik dat een nieuw kabinet de faciliteit van pensioen in eigen beheer wel eens zou kunnen gaan afschaffen. Ik zie dat de Belastingdienst er nu al met scheve ogen naar kijkt. Bijvoorbeeld omdat de dga van zijn pensioenvoorziening van tweeënhalve ton even anderhalve ton leent voor privé-uitgaven.

Dat geld is van de bv en niet van de dga in privé. Bovendien rust er een fiscale claim op. Voor de Belastingdienst is trouwens ook een dividenduitkering in relatie tot de vordering in de pensioenvoorziening een aandachtspunt.’

Is het eigenlijk wel voordelig om pensioen op te bouwen in eigen beheer?

Van Liere neemt nog een slok water: ‘Het is inderdaad de vraag of het op de lange termijn voordelig is. Nu heb je een belastingbesparing van maximaal 40 tot 44%. Maar het kan best zijn dat je straks 52% moet betalen over de pensioenuitkering. Een voordeel van pensioenopbouw in eigen beheer is wel dat je flexibeler bent dan bij een professionele verzekeraar.’

Vergunning Terug naar de zorgplicht. Zijn er nog meer rode vlaggen voor de belastingadviseur?

‘Jazeker. Vaak wil de dga een overlijdensrisicoverzekering voor het geval hij vóór de pensioenleeftijd overlijdt. Dit risico wordt veelal extern verzekerd. Als de dga wil dat de belastingadviseur of accountant dat proces begeleidt, vraagt de adviseur enkele offertes aan. Vervolgens vraagt de dga aan de adviseur of deze de offertes wil beoordelen: zeg maar wat ik moet doen.’

Wat is daar zo link aan?

‘Je valt onder de Wet financieel toezicht zodra je gaat bemiddelen. Je mag wel adviseren en antwoord geven aan de dga. En je mag de naw-gegevens en geboortedatum doorsturen naar de verzekeraar. Meer niet. Zodra je adviseert om een bepaalde polis te kopen, ben je volgens de Wft aan het bemiddelen en heb je een vergunning nodig.

Als pensioenadvisering een heel klein stukje van je omzet is, val je onder de vrijstelling. Maar voor bemiddelen bestaat die vrijstelling niet en kun je een boete krijgen als je dat zonder vergunning doet.’

Dus kun je het best een Wft-vergunning aanvragen.

‘Het is een dilemma voor accountants en belastingadviseurs: willen wij een vergunning aanvragen of niet? De Wft is er en de AFM gaat toetsen. Dus loop je het gevaar van een boete als je de Wft-regels niet naleeft.’

Waarom zou je dan geen vergunning aanvragen?

‘Als je dat doet, moet je het wel goed doen en er als kantoor in investeren. Uit een onderzoek van de AFM blijkt dat driekwart van de pensioendossiers niet deugt, bijvoorbeeld omdat bepaalde zaken niet zijn vastgelegd. Bij een goed advies hoort een goed dossier. Ook jouw opvol-

ger moet weten hoe het zit. En als dat advies niet goed is, kan de klant schade claimen.’

Wanneer is een advies niet goed?

‘Op grond van de zorgplicht moet je in ieder geval je klant voldoende kennen. Is hij gehuwd? Heeft hij kinderen? Hoe is zijn arbeidsongeschiktheid geregeld? Is het nabestaandenpensioen afgedekt? Van de honderd dga’s weten negenennegentig niet wat hun aanspraak op pensioen is. Pensioenadviseurs moeten daarop wijzen.’

‘Het is een dilemma voor accountants en belastingadviseurs: willen wij een vergunning aanvragen of niet?’

Je bent als adviseur toch verzekerd voor beroepsaansprakelijkheid?

‘Zonder vergunning ben je niet verzekerd. Assurantiebemiddeling behoort niet tot de kernactiviteiten van de belastingadviseur. En bemiddelen zonder vergunning mag al helemaal niet. Bij dronken rijden ben je toch ook niet verzekerd?’

Heeft HLB Van Daal & Partners al een Wft-vergunning?

‘Het bestuur heeft mij wel gevraagd hoe wij hiermee om moeten gaan. Mijn persoonlijke mening is dat je er niet omheen kunt. Er zijn al verschillende accountantsorganisaties met een Wft vergunning: HLB Schippers, Van Oers, ABAB. Als die wel pensioenadvies mogen geven en wij niet, dan kan dat leiden tot verlies van omzet of klanten.

Maar als je een vergunning aanvraagt, moet je je wel aan de regels houden en de kwaliteit waarborgen met goede scholing en permanente educatie.’

Is het verstandig om het pensioenadvies in een aparte rechtspersoon onder te brengen?

‘Voor de vergunningen maakt het niet uit. Die heb je bij een aparte rechtspersoon sowieso nodig. Maar voor de aansprakelijkheid wel.’

Zwitserlevengevoel Hoe is uw pensioen geregeld?

‘Mijn werkgever betaalt gewoon mijn pensioenpremie.

Als ik mijn pensioen later wil aanvullen, moet ik daar zelf de nodige middelen voor aanwenden.’

U woont net over de grens in België. Is dat toeval?

‘Ik woon er niet om fiscale redenen. We betalen er zelfs gemeentelijke opcentiemen. Maar ik betaal in Nederland inkomstenbelasting. Wij zijn primair naar Hoogstraten verhuisd vanwege het leefplezier. Een groot huis kopen met een stuk grond van 1000 m² kan daar. En ik ben ook Bourgondisch ingesteld. In die zin past België perfect.’

Van Liere bestelt een glas rode wijn. ‘Ik heb genoeg Spa gedronken.’ n

april 2012 | nummer 2 | het Register

19

n n n n

Btw-vrijstelling fondswervende activiteiten: beperkter en ruimer!

De Nederlandse omzetbelasting bevat tot bepaalde grensbedragen een vrijstelling voor fondswervende activiteiten door bepaalde instellingen in de non-profitsector. Via goedkeurend beleid gold dit ook niet-aangewezen instellingen, maar onder druk van de Europese Commissie is die goedkeuring per 1 januari 2012 ingetrokken. Tegelijkertijd is de fiscale faciliteit voor amateurmuziek-, amateurtoneel-, carnavals- en kleindierverenigingen opengesteld. Voor een aantal ‘getroffen’ instellingen geldt een overgangsregeling.

O Matthijs van der Wulp Mr. M.D.J. van der Wulp is partner bij Van Driel Fruijtier btw-specialisten in Dordrecht

20

p grond van art. 132, lid 1, onderdeel o Richtlijn 2006/112/EG (btw-richtlijn) zijn vrijgesteld ‘diensten en goederenleveringen door lichamen waarvan de handelingen overeenkomstig de punten b, g, h, i, l, m en n zijn vrijgesteld, in samenhang met activiteiten die zijn bestemd ter verkrijging van financiële steun en die uitsluitend ten bate van henzelf zijn georganiseerd, mits deze vrijstelling niet tot verstoring van de mededinging kan leiden’. En volgens art. 132, lid 2 kunnen lidstaten ‘alle nodige beperkingen invoeren, met name ten aanzien van het aantal evenementen of het bedrag van de opbrengsten waarvoor recht op vrijstelling bestaat’.

Deze richtlijnbepalingen zijn geïmplementeerd in art. 11, lid 1, onderdeel v Wet OB 1968 (Wet OB). Op grond van deze bepaling zijn vrijgesteld ‘leveringen en diensten van bijkomstige aard door organisaties waarvan de prestaties overigens op grond van onderdeel c, d, e, f, o, 1°, of t zijn vrijgesteld, voor zover die leveringen en diensten voortvloeien uit activiteiten ter verkrijging van financiële steun voor deze organisaties, mits de ontvangsten ter zake van leveringen niet meer bedragen dan € 68.067 per jaar en ter zake van diensten niet meer dan € 22.689 per jaar, met dien verstande dat voor organisaties als bedoeld in onderdeel e, laatstgenoemd bedrag € 31.765 bedraagt. Tot de in dit onderdeel bedoelde leveringen en diensten behoren niet de bij ministeriële regeling in verband met het voorkomen van een ernstige verstoring van de concurrentieverhoudingen aan te wijzen leveringen of diensten’.

het Register | april 2012 | nummer 2

Btw-ondernemerschap Non-profitinstellingen die activiteiten verrichten om fondsen te werven, krijgen slechts met (de vrijstelling van) btw-heffing te maken als ze btw-ondernemer zijn.

En dat zijn ze als ze zelfstandig en niet incidenteel tegen een overeengekomen vergoeding goederen leveren – zoals de verkoop van spijzen en dranken – of diensten verrichten – zoals de verkoop van advertentieruimte.1 Of een winstoogmerk bestaat, is voor het btw-ondernemerschap niet relevant; het streven naar opbrengsten is voldoende. Ook het al dan niet hebben van de ANBI-status doet er niet toe.

Dat geen btw-ondernemerschap ontstaat als incidenteel een activiteit tegen vergoeding wordt verricht, volgt – a contrario – uit art. 12, lid 1 btw-richtlijn. De Hoge Raad leest hierin dat btw-ondernemerschap veronderstelt dat regelmatig leveringen of diensten tegen vergoeding worden verricht. Een non-profitinstelling die eenmalig een publieksavond organiseert en entreegelden incasseert, is naar zijn oordeel geen btw-ondernemer.2 Ik heb mijn twijfels over de richtlijnconformiteit van deze ‘regelmatigheidseis’. Naar mijn mening is niet de regelmatigheid, maar de duurzaamheid van de activiteit(en) van doorslaggevend belang. Steun voor deze opvatting is te vinden in de arresten Commissie/ Nederland en Renate Enkler.3 Deze duurzaamheidseis is niet onverenigbaar met het in art. 12, lid 1 btw-richtlijn gehanteerde begrip ‘incidenteel’, omdat zowel het Nederlandse begrip ‘incidenteel’ als het Engelse begrip

n n n n

‘incidental’ ook als ‘toevallig’ of ‘bij gelegenheid’ kan worden opgevat.

Non-profitinstellingen, zoals een kerk of een buurtvereniging, die vrijwillige bijdragen als collecten, giften en donaties ontvangen ter financiering van hun primaire activiteiten, ontberen hiervoor btw-ondernemerschap.4 Er is daarbij immers geen sprake van een overeengekomen vergoeding voor het leveren van een goed of het verrichten van een dienst.

Aangewezen non-profitinstellingen De btw-vrijstelling voor fondswervende activiteiten is beperkt tot instellingen voor intramurale zorg (ziekenhuizen, verpleeghuizen etc.), instellingen voor jeugdwerk, sportverenigingen, erkende instellingen van sociale of culturele aard, (bekostigde) onderwijsinstellingen voor wettelijk geregeld onderwijs en instellingen voor collectieve belangenbehartiging waarvan de primaire activiteiten zijn vrijgesteld van btw-heffing.

Instellingen die niet-wettelijk geregeld (beroeps)onderwijs verzorgen als bedoeld in art. 11, lid 1, onderdeel o, 2° jo. art. 8 Uitv.besl. OB zijn btw verschuldigd vanaf de eerste euro omzet uit fondswervende activiteiten. Naar mijn mening is dit in strijd met art. 132, lid 1, onderdeel o btw-richtlijn op grond waarvan de btw-vrijstelling ook moet openstaan voor instellingen die niet-wettelijk geregeld (beroeps)onderwijs verzorgen en staan ingeschreven in het Register Kort Beroepsonderwijs (RKBO).

Fondswervende activiteiten Een fondswervende activiteit is een activiteit ter verkrijging van financiële steun ten behoeve van de primaire activiteit(en) van de non-profitinstelling. Bij deze activiteiten moet het daarom gaan om het leveren van goederen en het verrichten van diensten met een bijkomstig karakter.5 Voorbeelden van fondswervende activiteiten zijn: n het verlenen van toegang tot uitvoeringen, wedstrijden, toertochten of fancyfairs; n de verkoop van advertentieruimte; n normale kantineactiviteiten, zoals het verstrekken van spijzen, dranken, rookwaren en dergelijke, en de exploitatie van speelautomaten; n het tegen vergoeding toestaan van plaatsing van een zendmast op het terrein van de organisatie; n de verhuur van lig- en bergplaatsen (inclusief het daarmee samenhangende gelegenheid geven tot het parkeren van voertuigen) aan passanten door een watersportvereniging die ter zake van haar primaire activiteiten de btw-vrijstelling voor sportorganisaties toepast; n verkoop clubmaterialen, glazen, speldjes en andere goederen.6 Het bijkomstige karakter van fondswervende activiteiten komt volgens het BTW-Comité hierin tot uitdrukking dat de activiteit is beperkt tot een aantal handelingen per jaar die niet doorlopend of langdurig zijn. Tevens is het comité van mening dat kantineverstrekkingen

slechts in uitzonderlijke gevallen een fondswervende activiteit vormen.7 Gezien de hiervoor gegeven voorbeelden hanteert de staatssecretaris een ruimere uitleg van de term ‘bijkomstig karakter’ dan het BTW-Comité. Naar zijn mening is het, doorlopend of langdurig, tegen vergoeding toestaan van plaatsing van een zendmast namelijk wel een fondswervende activiteit, terwijl hij tevens ‘normale kantineactiviteiten’ zonder meer aanmerkt als een fondswervende activiteit.

Als ik het wel heb, heeft een activiteit volgens de staatssecretaris een bijkomstig karakter als ze niet tot de primaire activiteit(en) van de non-profitinstelling behoort.

Hij toetst het bijkomstige karakter derhalve op instellingsniveau en niet, zoals het BTW-Comité, op activiteitsniveau. De Europese Commissie heeft geen kanttekeningen geplaatst bij deze ruimere uitleg, zodat de staatssecretaris vooralsnog uitgaat van de verenigbaarheid van zijn uitleg met de btw-richtlijn.8

Grensbedragen De btw-vrijstelling voor fondswervende activiteiten kan alleen worden toegepast als de opbrengsten binnen het grensbedrag blijven. Voor leveringen is dat € 68.067 en voor diensten € 22.689 per jaar. Voor sportverenigingen geldt een afwijkend grensbedrag voor fondswervende diensten van € 31.765 per jaar. De rechtvaardiging voor dit onderscheid is volgens de parlementaire geschiedenis gelegen in het feit dat sportverenigingen veelvuldig sponsorinkomsten hebben.9 De grensbedragen gelden onafhankelijk van elkaar. Een overschrijding van het grensbedrag voor fondswervende diensten betekent dus niet automatisch dat btw is verschuldigd ter zake van fondswervende leveringen.

De staatssecretaris hanteert een ruimere uitleg van de term ‘bijkomstig karakter’ dan het BTW-Comité Als een van de grensbedragen in de loop van het jaar wordt overschreden, is de non-profitinstelling over alle opbrengsten van de fondswervende leveringen of diensten in dat jaar btw verschuldigd. De heffing blijft echter achterwege als de overschrijding zijn oorzaak vindt in een bijzondere eenmalige gebeurtenis – bijvoorbeeld fondswervende activiteiten in het kader van een jubileum – of wanneer ze redelijkerwijs niet viel te voorzien.

Dit laatste kan het daaropvolgende jaar overigens niet nog eens als excuus worden aangevoerd.

Concurrentieverstoring Op grond van de btw-richtlijn is de vrijstelling voor fondswervende activiteiten niet van toepassing als ze tot verstoring van de mededinging kan leiden. Potentiële concurrentieverstoring is derhalve voldoende om btw te heffen. Van zo’n verstoring is sprake in geval van een reele, niet louter hypothetische mogelijkheid dat andere

april 2012 | nummer 2 | het Register

21

Fondswervende activiteiten

n n n n

Voor carnavalsverenigingen geldt per 1 januari 2012 een aanzienlijke verruiming

marktdeelnemers ter zake van deze leveringen of diensten btw verschuldigd zijn.10 In Nederland is de vrijstelling pas uitgesloten voor de bij ministeriële regeling in verband met het voorkomen van een ernstige verstoring van de concurrentieverhoudingen aan te wijzen leveringen of diensten. Tot op heden is geen enkele fondswervende levering of dienst als zodanig aangewezen. De vrijstelling in de Wet OB is op dit punt dus ruimer dan op grond van de btw-richtlijn is toegestaan.

Fondswervende instellingen Fondswervende instellingen zijn non-profitinstellingen die activiteiten ontplooien om financiële steun te krijgen voor een organisatie werkzaam op sociaal, recreatief of cultureel terrein. Zelf zijn ze veelal niet werkzaam op genoemde terreinen. Tot 2012 konden niettemin ook zij onder voorwaarden de btw-vrijstelling toepassen op het verrichten van goederenleveringen en diensten.11 Daarmee was de vrijstelling dus ook van toepassing op fondswervende activiteiten die niet ten bate van de aangewezen instelling zelf werden georganiseerd, hetgeen in strijd is met art. 132, lid 1, onderdeel o btw-richtlijn. Onder druk van de Europese Commissie is deze goedkeuring daarom per 1 januari 2012 ingetrokken. Om uitvoeringsproblemen bij de fondswervende instellingen te voorkomen, is er een overgangsregeling getroffen op grond waarvan fondswervende instellingen tot 1 juli 2012 nog gebruik mogen maken van de ingetrokken goedkeuring.

Maar na die datum zijn fondswervende instellingen dus in beginsel btw verschuldigd over elke euro omzet uit fondswervende activiteiten.

22

het Register | april 2012 | nummer 2

Fondswervende activiteiten door andere non-profitinstellingen Niet alleen fondswervende instellingen, maar ook andere instellingen die werkzaam zijn op sociaal, recreatief of cultureel terrein mochten tot 1 januari 2012 de btw-vrijstelling op overeenkomstige wijze toepassen. Het ging hierbij om instellingen waarvan de primaire activiteiten niet zijn vrijgesteld op grond van art. 11, lid 1, onderdeel v Wet OB, maar die daarvoor een andere btw-vrijstelling toepassen, dan wel geen btw-ondernemer zijn. Denk aan instellingen die staan ingeschreven in het RKBO en nietwettelijk geregeld beroepsonderwijs verzorgen, begrafenisondernemers en crematoria, overkoepelende organisaties die diensten verlenen aan de leden of aangeslotenen, kerkgenootschappen en verenigingen die de algemene belangen van hun leden behartigen. Ook wereldwinkels mochten de goedkeuring toepassen. Indien en voor zover daar gebruik van werd gemaakt, moest worden afgezien van het recht op aftrek van de btw op de hieraan toerekenbare kosten. Van de goedkeuring waren uitgesloten het verlenen van toegang tot en het verstrekken van spijzen en dranken tijdens ‘grotere’ evenementen. Onder dit laatste werden evenementen verstaan die toegankelijk zijn voor een ruimere kring van bezoekers dan de leden of aangeslotenen van de organisaties, of waarbij artiesten worden aangetrokken om het evenement op te luisteren, zoals dorpsfeesten, muzieken volksdansfestivals.

Onder druk van de Europese Commissie is ook deze goedkeuring per 1 juli 2012 ingetrokken. En daarmee zijn ook de ‘andere’ non-profitinstellingen per 1 januari 2012

n n n n

in beginsel over elke euro omzet 6 of 19% btw verschuldigd ter zake van fondswervende activiteiten. Het hiertoe strekkende besluit is op 30 december 2011 in de Staatscourant gepubliceerd.12 Op grond van het rechtszekerheidsbeginsel moet bij de intrekking van goedkeurend beleid ten nadele van de btw-ondernemer voldoende rekening worden gehouden met de overgangssituatie.13 Dit wordt ook wel aangeduid als de ‘voldoende eerbiedigende werking’. Een termijn van welgeteld één dag, oudejaarsdag 2011, acht ik hiermee moeilijk te verenigen. Het treffen van een overgangsregeling voor alle ‘andere’ non-profitinstellingen met fondswervende activiteiten had in de rede gelegen. Nu is alleen voor wereldwinkels een overgangsregeling getroffen die identiek is aan die voor fondswervende instellingen. Wat hiervan de objectieve en redelijke rechtvaardiging is, vermag ik niet in te zien. Naar mijn mening is deze ongelijke behandeling in strijd met het gelijkheidsbeginsel.

Amateurmuziek-, amateurtoneel-, carnavals- en kleindierverenigingen Tot 2012 was de goedkeuring voor ‘andere’ non-profitinstellingen ook van toepassing op amateurtoneel-, amateurmuziek-, carnavals- en kleindierverenigingen. Omdat carnavalsverenigingen in een korte tijd veel omzet behalen uit de verkoop van spijzen en dranken en hierdoor onaanvaardbare concurrentieverstoringen kunnen optreden met (lokale) horecaondernemers, waren zij ter zake van hun fondswervende activiteiten geen btw verschuldigd zolang de totale omzet – van belaste en vrijgestelde goederenleveringen en diensten – niet meer bedroeg dan € 22.689 per jaar.

Om te voorkomen dat deze verenigingen vanaf 1 januari 2012 voor hun fondswervende activiteiten in de btw-heffing worden betrokken, zijn ze erkend als instelling van culturele aard.14 Dit betekent in de eerste plaats dat hun primaire activiteiten – zoals de toegang tot de bonte avond, tot toneel- of muziekuitvoeringen en tot lokale tentoonstellingen, en de uitgifte van de carnavalskrant – zijn vrijgesteld, mits de vereniging geen winst beoogt.

Daarnaast heeft deze erkenning tot gevolg dat ook voor fondswervende activiteiten de bijbehorende vrijstelling van toepassing is.15 De btw-vrijstelling voor activiteiten van culturele aard is niet van toepassing op het verkopen van spijzen en dranken.16 Dit betekent dat deze verkopen zijn belast met btw, tenzij sprake is van een vrijgestelde fondswervende activiteit. In het verleden was de staatssecretaris de opvatting toegedaan dat dergelijke verkopen voor een carnavalsvereniging een primaire activiteit vormen, waardoor geen sprake is van een fondswervende activiteit met een bijkomstig karakter.17 Dit standpunt heeft de staatssecretaris kennelijk laten varen. De reden van de erkenning van onder andere carnavalsverenigingen als instellingen van culturele aard is immers gelegen in het ‘in stand houden van de huidige praktijk’ – lees: het verkopen van spijzen en dranken is ook voor carnavalsverenigingen een fondswervende activiteit. Voor carnavalsverenigingen betekent dit een aanzienlijke verruiming

van de btw-vrijstelling: in plaats van een grensbedrag van € 22.689 voor de totale omzet gelden nu de wettelijke grensbedragen van € 68.067 (omzet fondswervende leveringen) en € 22.689 (omzet fondswervende diensten).

De (potentiële) concurrentieverstoring met (lokale) horecaondernemers die dit tot gevolg heeft, is blijkbaar niet onaanvaardbaar meer. Het kan verkeren.

Conclusie De btw-vrijstelling voor fondswervende activiteiten is met ingang van 1 januari 2012 beperkt. De beperking geldt voor fondswervende instellingen, zoals steunstichtingen bij een vereniging of een ‘stichting vrienden van ...’ en ‘andere’ non-profitinstellingen. Voor carnavalsverenigingen geldt per 1 januari 2012 een aanzienlijke verruiming. Dat de ‘getroffen’ instellingen op 30 december 2011 te horen krijgen dat ze per 1 januari 2012 vanaf de eerste euro omzet ter zake van de fondswervende activiteiten 6 of 19% btw verschuldigd zijn, acht ik in strijd met het rechtszekerheidsbeginsel.

Tevens ben ik van mening dat het gelijkheidsbeginsel niet toestaat dat uitsluitend voor fondswervende instellingen en wereldwinkels een overgangsregeling tot 1 juli 2012 is getroffen. n

Noten 1

Art. 9 btw-richtlijn. Hoewel art. 7 Wet OB hier tekstueel van verschilt, moet aan beide bepalingen dezelfde uitleg worden gegeven (HR 6 oktober 1982, nr. 20.260, BNB 1982/312).

2

HR 24 mei 2004, nr. 39.324, BNB 2004/287.

3

HvJ EG 26 maart 1987, nr. C-235/85, FED 1987/341, r.o. 9 en HvJ EG 26 september 1996, nr. C-230/94, V-N 1997, blz. 653, r.o. 20.

4 HvJ EG 3 maart 1994, nr. C-16/93 (Tolsma), BNB 1994/271.

5

Besluit van 20 december 2011, nr. BLKB 2011/2594M, V-N 2012/6.15 en Hof Leeuwarden 9 oktober 2009, nrs. BK 62/08, BK 63/08 en BK 64/08, V-N 2010/4.1.1.

6

Kamerstukken II 1977/78, 14 887, nr. 3 (MvT), p. 24 en besluit van 20 december 2011, nr. BLKB 2011/2594M, V-N 2012/6.15.

7

Besluit van 4 augustus 1999, nr. VB99/1303, V-N 1999/36.20, par. 1.

8

Brief van 7 februari 2012, nr. DGB/2012/465.

9

Kamerstukken II 1995/96, 24 428, nr. 5, p. 6.

10 HvJ EG 16 september 2008, nr. C-288/07 (Isle of Wight Council e.a.), V-N 2008/47.21.

11 Besluit van 13 juni 2007, nr. CPP2007/1077M, V-N 2007/31.25.

12 Besluit van 20 december 2011, nr. BLKB 2011/2594M, V-N 2012/6.15.

13 HR 7 oktober 1992, nr. 26.974, BNB 1993/4 en HR 3 oktober 1986, nr. 6695, NJ 1987, 911.

14 Art. 11, lid 1, onderdeel f Wet OB jo. art. 7, lid 1 en Bijlage B, onderdelen b.34 t/m b.37 Uitv.besl. OB. 15 Art. 11, lid 1, onderdeel f jo. art. 11, lid 1, onderdeel v Wet OB. Toepassing van de vrijstelling van art. 11, lid 1, onderdeel f Wet OB vereist dat de verenigingen niet systematisch winst beogen en, als er winst wordt behaald, die winst wordt aangewend voor de instandhouding of verbetering van de door de vereniging verrichte goederenleveringen of diensten (art. 7, lid 5 Uitv.besl. OB).

16 Art. 7, lid 6, onderdeel a Uitv.besl. OB. 17 Brief van 24 februari 1995, nr. VB95/714, FED 1995/377.

april 2012 | nummer 2 | het Register

23

n n n n

De informatie­ beschikking: een probleem op zich?

Het heeft lang geduurd voordat het op 12 juli 2006 ingediende initiatiefwetsvoorstel ten behoeve van de rechtsbescherming met betrekking tot de administratieplicht en controlehandelingen van de fiscus tot wet is verheven, maar op 1 juli 2011 was het zover. Het heeft mede zo lang geduurd omdat het wetsvoorstel bij het kabinet nogal wat weerstand opriep.1 In overleg met de regering is het voorstel vervolgens ingrijpend gewijzigd. Het uiteindelijke resultaat is volgens de staatssecretaris een compromis.2 Het is wellicht daarom dat de wet nogal wat vragen onbeantwoord laat en dat uitvoering ervan problemen kan opleveren. In dit artikel bespreken we een aantal van die vraagpunten.3

O Diana Jansen en Frans-Jozef Haas Mr. D.N.N. Jansen is als fiscaal advocaat verbonden aan Flexadvocaten te Amsterdam; mr. drs. F.J.P.M. Haas is voorzitter van een van de belastingkamers van het Gerechtshof Amsterdam

24

nder het tot 1 juli 2011 geldende recht stond vast dat ook bij het niet nakomen in de bezwaarfase van de verplichtingen de bewijsrechtelijke sanctie van de ‘omkering en verzwaring’ van de bewijslast intrad. Een en ander op dezelfde wijze en onder dezelfde voorwaarden als in de aanslagregelende fase.4 Is dat ook thans nog zo? Voor omkering en verzwaring verlangen art. 25, lid 3 en art. 27e, lid 1 AWR immers een onherroepelijk geworden informatiebeschikking. Art. 52a, lid 1 AWR biedt de inspecteur echter alleen de mogelijkheid een informatiebeschikking te nemen als niet (volledig) aan de verplichtingen is voldaan met betrekking tot een op te leggen aanslag, navorderingsaanslag of naheffingsaanslag of een te nemen beschikking. Dit wijst op de fase vóór het vaststellen van de belastingaanslag of het nemen van een beschikking.

Het niet nakomen van bijvoorbeeld een inlichtingenverzoek nadat de desbetreffende aanslag is vastgesteld en daartegen bezwaar is gemaakt, kan dan niet leiden tot een informatiebeschikking en dus niet tot omkering en verzwaring. Dit is anders als men ‘beschikking’ in art. 52a (en art. 25) AWR niet leest als ‘voor bezwaar vatbare beschikking’, maar als het ruime bestuursrechtelijke begrip waaronder ook de uitspraak op bezwaar valt. Het is de vraag of dat wordt bedoeld, omdat de AWR de term ‘beschikking’

het Register | april 2012 | nummer 2

verder nooit in de bestuursrechtelijke zin gebruikt. Ook de afzonderlijke vermelding van de aanslag, navorderingsaanslag en naheffingsaanslag in de artikelen 52a, lid 1 en 25, lid 3 AWR is dan overbodig. Belastingaanslagen vormen immers ook ‘beschikkingen’ in bestuursrechtelijke zin.

Anderzijds bestaat, afgezien van de wettekst, eigenlijk geen goede reden de sanctie van de omkering en verzwaring niet van toepassing te doen zijn in de bezwaarfase.

De inspecteur kan in die fase goede gronden hebben (nadere) inlichtingen of gegevens te vragen en de strekking van de wet verzet zich er niet tegen om aan het niet nakomen van een inlichtingenverzoek in de bezwaarfase de sanctie te verbinden. Doel van de wet is het bieden van effectieve rechtsbescherming tegen onrechtmatige inlichtingenverzoeken en dergelijke, niet om verplichtingen ten dienste van de belastingheffing te beperken of de inspecteur bevoegdheden te ontnemen.

De wetsgeschiedenis biedt geen uitsluitsel. Voorshands is derhalve onduidelijk of het niet nakomen van de verplichtingen in de bezwaarfase tot omkering en verzwaring leidt. Voorlopig kiezen wij voor een uitleg die aansluit bij de tekst van de wet: alleen voorafgaand aan het opleggen van een belastingaanslag of aan het nemen van een voor bezwaar vatbare beschikking kan de inspecteur een informatiebeschikking te nemen.

n n n

De procedure Bij een onherroepelijke informatiebeschikking is het rechtsgevolg omkering en verzwaring van de bewijslast dwingend. Degene die twijfelt aan de rechtmatigheid van een informatiebeschikking is dus min of meer verplicht daartegen rechtsmiddelen aan te wenden. In een eventuele volgende procedure over de belastingaanslag kan hij die rechtmatigheid immers niet meer aan de orde stellen.

Hieraan doet niet af dat het goed denkbaar is dat in een procedure over de informatiebeschikking nog slechts weinig feiten en omstandigheden bekend zijn op grond waarvan de rechtmatigheid daarvan kan worden beoordeeld, zodat de rechter de informatiebeschikking slechts beperkt kan toetsen.

Dit laat onverlet dat het instellen van rechtsmiddelen leidt tot een volwaardige bezwaar- en beroepsprocedure.

Waar het voorkwam dat een belanghebbende die vroeg waarom hem informatie werd gevraagd een min of meer nietszeggend antwoord kreeg, geldt nu dat de uitspraak op bezwaar tegen een informatiebeschikking deugdelijk moet worden gemotiveerd (art. 7:12, eerste lid, Awb).5 De belanghebbende die bezwaar maakt en daarom verzoekt, moet worden gehoord en heeft daaraan voorafgaand recht op inzage in alle op de zaak betrekking hebbende stukken (art. 7:4, tweede lid, Awb). Daartoe behoren de stukken op grond waarvan de inspecteur verzoekt om inlichtingen of gegevens. In beroep moet de inspecteur alle op de zaak betrekking hebbende stukken overleggen (art.

8:42, eerste lid, Awb). Niet altijd zal de inspecteur dit willen; denkbaar is dat hij in deze fase nog niet wil onthul-

len waarom hij bepaalde gegevens vraagt. In bezwaar kan hij inzage weigeren op grond van ‘gewichtige redenen’ (art. 7:4, zesde lid, Awb), maar in beroep is het de rechter die beslist of de weigering gerechtvaardigd is. Zo nodig volgt eerst een op art. 8:29 Awb gebaseerde ‘tussenprocedure’ bij een geheimhoudingskamer.

Bewijslast De informatiebeschikking is geen voorwaarde voor het intreden van de verplichtingen van de AWR. Die verplichtingen bestaan onverkort, ook als de inspecteur geen informatiebeschikking neemt. Ontbreekt een onherroepelijke informatiebeschikking, dan heeft dat

De uitspraak op bezwaar tegen een informatiebeschikking moet deugdelijk worden gemotiveerd ‘slechts’ tot gevolg dat de omkering en verzwaring niet aan de orde is. In die situatie gelden de normale regels van de bewijslastverdeling en bewijslevering. De bewijslast dient dan naar redelijkheid te worden verdeeld. Die redelijkheid kan meebrengen dat een belasting- of inhoudingsplichtige die zijn verplichtingen niet nakomt, de last krijgt feiten en omstandigheden te bewijzen, waar die last normaliter, bij het wel nakomen van die verplichtingen, op de inspecteur zou liggen. Door dergelijk ge-

april 2012 | nummer 2 | het Register

25

Informatiebeschikking

n n n n

drag ‘dwarsboomt’ hij immers de inspecteur en belemmert hij hem in zijn mogelijkheden bewijs te leveren.

Nu de gewone regels van de bewijsvoering gelden, zal de belanghebbende in beginsel kunnen volstaan met het aannemelijk maken van de betwiste feiten. Bij afwezigheid van een informatiebeschikking is er dan weliswaar geen sprake van een verzwaring van de bewijslast, maar wel van een verschuiving van die last van de inspecteur

Gaat het om de invulling van de administratieplicht, dan kan een procedure zinvol zijn naar de belanghebbende die zijn verplichtingen niet nakomt. Dit is uiteraard niet aan de orde als de bewijslast al op de belanghebbende rust en de inlichtingenverplichting niet geldt.

Administratieplicht Ook als een administratieplichtige niet voldoet aan de administratieplicht, wordt de bewijslast pas omgekeerd en verzwaard na een onherroepelijke informatiebeschikking. Dat betekent dat de inspecteur die constateert dat de administratie niet voldoet aan de eisen van art. 52 AWR, in een informatiebeschikking moet vastleggen wat er volgens hem aan de administratie schort.

De administratieplichtige kan daartegen bezwaar maken.

Gaat het om de invulling van de administratieplicht, dan kan een procedure zinvol zijn. Als de inspecteur zich bijvoorbeeld op het standpunt stelt dat de administratieplichtige zich niet aan een besluit van de staatssecretaris houdt, hoeft die enkele constatering niet altijd mee te brengen dat niet aan de administratieplicht is voldaan.6 Betoogt de inspecteur dat de administratie gebrekkig is omdat er facturen ontbreken, dan lijkt het voeren van een procedure daarentegen weinig zinvol. Ontbrekende facturen kunnen niet achteraf worden ‘bijgemaakt’; het alsnog voldoen aan de administratieplicht wordt dus lastig. Overigens is procederen tegen de beschikking wel zinnig als de administratieplichtige vindt dat het verzuim onvoldoende ernstig is om omkering van de bewijs-

Zolang de informatiebeschikking niet onherroepelijk is, kan de inspecteur geen belastingaanslagen opleggen last te rechtvaardigen.7 Deze vraag kan niet in een procedure over de belastingaanslag zelf aan de orde worden gesteld. Als er een onherroepelijke informatiebeschikking is, kan de rechter namelijk niets anders doen dan de bewijslast omkeren en verzwaren.

Een informatiebeschikking over de administratieplicht kan, omdat hier veelal een boekenonderzoek aan voor-

26

het Register | april 2012 | nummer 2

afgaat, meer integraal worden beoordeeld door de belastingrechter dan wanneer het gaat om een informatieverzoek op grond van art. 47 AWR. Van het boekenonderzoek wordt immers een rapport opgemaakt en dat bevat meestal ook een paragraaf over de consequenties voor de belastingheffing.

Verlenging aanslagtermijnen Zolang de informatiebeschikking niet onherroepelijk is, kan de inspecteur geen belastingaanslagen opleggen (art.

52a, lid 2 AWR).8 Doet hij dat wel, dan vervalt de informatiebeschikking en kan hij zich niet beroepen op omkering en verzwaring (art. 52a, lid 3 AWR). Ziet het verzoek op informatie die ook voor andere jaren voor de belastingheffing van belang is, dan moet de inspecteur ook voor die andere jaren informatiebeschikkingen vaststellen. Doet hij dat niet, dan gelden de gewone aanslagtermijnen en kan hij zich voor die jaren niet op omkering en verzwaring van de bewijslast beroepen.

Niet alleen de inspecteur wordt gedwongen voor ieder jaar een informatiebeschikking te nemen, de belastingplichtige dient ook ieder jaar bezwaar te maken om te voorkomen dat de informatiebeschikking onherroepelijk wordt. Uiteraard kunnen partijen afspreken over een jaar te procederen en de andere jaren na beslissing van de rechter op dezelfde wijze af te doen, maar dat kan alleen als over de andere jaren daarnaast niet om andere informatie wordt gevraagd, waartegen belanghebbende eveneens wil opkomen.

In ieder geval worden de aanslagtermijnen over alle jaren verlengd totdat de beschikking onherroepelijk is geworden. Het heffingsproces kan hierdoor ernstige vertraging oplopen.

Herstelmogelijkheid Als de belastingrechter in een procedure over een informatiebeschikking beslist dat het verzoek van de inspecteur niet onrechtmatig was, zal de termijn waarbinnen aan het inlichtingenverzoek had moeten worden voldaan, vaak allang zijn verstreken. Wordt de bewijslast dan rauwelijks omgekeerd en verzwaard? Zonder nadere regelgeving zou dat inderdaad de uitkomst zijn geweest.

Dit vond de wetgever niet gewenst en daarom is in art.

27e, lid 2 AWR een voorziening getroffen. Als de verplichting nog kan worden nagekomen, biedt de rechter die mogelijkheid, behalve bij onredelijk gebruik van procesrecht.

Dat laatste zal zich niet snel voordoen, maar hoe zit dat met de herstelmogelijkheid? Wanneer is herstel nog mogelijk? En bij wie ligt het risico als herstel niet meer mogelijk blijkt te zijn, bijvoorbeeld omdat de bestanden waarop de informatie is bewaard, door veranderingen in de techniek niet meer toegankelijk zijn. Een procedure tot en met de Hoge Raad duurt al snel een jaar of zes.

Moet de belanghebbende er dan op het moment van verzoek toch voor zorgen dat de gegevens beschikbaar zijn voor het geval de rechter hem in een procedure tegen de informatiebeschikking in het ongelijk stelt? Als de gegevens toch al zijn verzameld, heeft het dan nog wel zin om

n n n n

bezwaar te maken en vervolgens beroep in te stellen? De parlementaire toelichting geeft geen helderheid op dit punt. Hoe lang de hersteltermijn moet zijn, zal mede afhangen van de inhoud en de omvang van het onderliggende verzoek.

Volgens de wetsgeschiedenis kan de inspecteur in de bezwaarfase ook nog een hersteltermijn bieden, maar hij is hiertoe niet verplicht. Komen partijen er in de bezwaarfase niet uit en wijst de inspecteur de bezwaren van de belanghebbende af, dan wordt laatstgenoemde gedwongen beroep in te stellen om nog een hersteltermijn te krijgen. Doet hij dat niet, dan wordt de bewijslast omgekeerd en verzwaard.

dit merkwaardige gevolg. Nu een behoorlijk overgangsrecht ontbreekt, is denkbaar dat de belastingrechter zich geroepen zal voelen hierin te voorzien. Een redelijke optie is om in procedures waarin de uitspraak op bezwaar op 1 juli 2011 al was gedaan, het op 30 juni 2011 geldende recht van toepassing te doen zijn.

Eisen aan te verstrekken gegevens en inlichtingen

Overgangsrecht is niet nodig voor gevallen waarin de belastingaanslag op 1 juli 2011 nog niet was vastgesteld. De inspecteur is dan immers in staat na die datum (alsnog) een informatiebeschikking te nemen. Complexer is de situatie waarin op 1 juli 2011 al bezwaar was ingesteld, maar nog geen uitspraak op dat bezwaar was gedaan. Of er ook in die situatie behoefte bestaat aan overgangsrecht, is afhankelijk van de vraag of de inspecteur in de bewaarfase een informatiebeschikking mag nemen. Zo ja, dan is er geen behoefte aan; de inspecteur die omkering en verzwaring veilig wil stellen, kan dan immers (alsnog) een informatiebeschikking nemen. Zo nee, dan is de situatie in de bezwaarfase vergelijkbaar met die in beroep en ligt overgangsrecht voor de hand, inhoudende dat ook dan het vóór 1 juli 2011 geldende recht van toepassing is.

Art. 49 AWR bepaalt dat de gegevens en inlichtingen duidelijk, stellig en zonder voorbehoud moeten worden verstrekt. Het is aan de inspecteur om te bepalen hoe de gegevens moeten worden gegeven: mondeling, schriftelijk of op andere wijze. Nu zijn door technologische ontwikkelingen steeds meer gegevens digitaal beschikbaar gekomen. De inspecteur vraagt de belanghebbende dan ook regelmatig om verstrekking van digitale bestanden. De vraag is in hoeverre deze bestanden deel uitmaken van de administratie en of de belanghebbende ze (volledig) aan de inspecteur moet verstrekken. Jurisprudentie hierover is er nagenoeg niet, omdat er tot voor kort pas in de procedure over de belastingaanslag over kon worden geklaagd. De nieuwe wetgeving opent de mogelijkheid om over de reikwijdte van art. 49 AWR te procederen. De regelgeving over de informatiebeschikking is namelijk ook van toepassing op dat artikel.

Overgangsrecht Bepalingen die regelen welk recht van toepassing is op de bij inwerkingtreding van de wet lopende procedures, bevat de wet opvallend genoeg niet. Deze omissie roept voor de praktijk belangrijke vragen op. In het algemeen geldt dat nieuwe wetgeving, wanneer de wet niet anders bepaalt, directe werking heeft en dus ook van toepassing is in reeds lopende procedures. Wordt dat uitgangspunt ook nu gehanteerd, dan heeft dat vreemde consequenties. Het leidt er bijvoorbeeld toe dat in een op 1 juli 2011 aanhangige, maar nog niet besliste beroepsprocedure van een ondernemer wiens administratie apert ondeugdelijk is, of van een belastingplichtige die een volkomen redelijk verzoek om gegevens van de inspecteur heeft genegeerd, de omkering en verzwaring niet kan worden toegepast omdat er geen informatiebeschikking is. Dit hoewel de inspecteur: n vóór 1 juli 2011 geen informatiebeschikking kon nemen omdat die nog niet bestond, en n na 1 juli 2011 geen informatiebeschikking kan nemen omdat hij daartoe niet bevoegd is als eenmaal beroep is ingesteld.9 Te verdedigen is dat dit niet de bedoeling kan zijn geweest, maar letterlijke toepassing van de wet heeft wel

De nieuwe wetgeving opent de mogelijkheid om over de reikwijdte van art. 49 AWR te procederen

Ten slotte De ingevoerde wet kent een aantal (uitvoerings)problemen die tijdens de parlementaire behandeling niet zijn onderkend en/of behandeld. Een aantal daarvan hebben we in dit artikel besproken. Toch vinden we het een nuttige regeling, met name door de preventieve werking die ervan uitgaat. De inspecteur zal, geconfronteerd met de mogelijkheid van rechterlijke toetsing, niet lichtvaardig besluiten om het inlichtingenverzoek om te zetten in een informatiebeschikking. n

Noten 1

Kamerstukken II, 2007-2008, 30 645, nr. 11, blz. 2.

2

Kamerstukken I, 2010-2011, 30 645, D, blz. 2.

3

De wet zelf is al eens beschreven in Het Register; zie E. Poelmann en E.J.M. Rosier, Verplichting informatiebeschikking; een begin van rechtsbescherming, Het Register 2011, nr. 6, blz. 35 e.v.

4 Zie F.J.P.M. Haas en D.N.N. Jansen, Beperkingen aan de verplichtingen ingevolge art. 47 AWR, TFB 2006/5, blz. 14 e.v.

5

Dit geldt overigens ook voor de informatiebeschikking zelf (art.

3:46 Awb).

6

Hof Arnhem, 12 januari 2004, 01/1176, LJN BH 3566, inzake het ‘tellerbesluit’.

7

Hoge Raad, 11 december 1991, BNB 1992/69.

8

Kamerstukken II, 2008-2009, 30 645, nr. 14, blz. 11.

9

Vgl. Hoge Raad, 10 februari 1988, nr. 23925, BNB 1988/160.

april 2012 | nummer 2 | het Register

27

n n n n n

Verlof: mag het

ietsje minder zijn?

Bij de Tweede Kamer zijn momenteel maar liefst vier wetsvoorstellen aanhangig die ten doel hebben om de mogelijkheden uit te breiden die werknemers hebben om verlof op te nemen. Regering en Kamerleden lijken over elkaar heen te struikelen in hun ijver om werknemers te bedienen met mogelijkheden om zorgtaken en werk beter te kunnen combineren. Dit artikel geeft een overzicht van de bestaande regelingen en de voorgestelde wijzigingen. Ten slotte wordt de vraag gesteld of de belangen van de werkgever niet te veel in het gedrang komen.

T Joop van Zijl Mr. J.P.M. van Zijl FB is advocaat te Tilburg

wee van de aanhangige wetsvoorstellen zijn afkomstig van de regering. Een daarvan betreft een uitgebreid wetsvoorstel dat ten doel heeft de regelingen voor verlof en arbeidstijden te ‘moderniseren’. Het andere wetsvoorstel strekt ertoe de Nederlandse wet in overeenstemming te brengen met een Europese richtlijn die de werknemer die ouderschapsverlof heeft genoten de mogelijkheid moet bieden om de werkgever te vragen om tijdelijke aanpassing van zijn arbeidstijden. De twee andere wetsvoorstellen zijn initiatiefwetsvoorstellen van Kamerleden.

GroenLinks wil het kraamverlof uitbreiden en GroenLinks en CDA willen een recht op thuiswerk in de wet opnemen.

Aanpassing arbeidsduur De huidige Wet aanpassing arbeidsduur (WAA) geeft de werknemer onder bepaalde voorwaarden een recht op aanpassing van de overeengekomen arbeidsduur. Dit kan zowel een vermindering als een vermeerdering betreffen.

De WAA geeft op zichzelf geen wettelijk recht op aanpassing van de arbeidsduur, maar gaat ervan uit dat werkgever en werknemer daarover overeenstemming moeten bereiken. Voor bedrijven met minder dan tien werknemers geldt de WAA slechts in beperkte mate. Deze bedrijven zijn slechts gehouden om enige eigen vorm van regeling te treffen ten aanzien van het recht op aanpassing van de arbeidsduur.

De wet gaat uit van een verzoek van de werknemer. Die moet daarvoor ten minste een jaar in dienst zijn en het verzoek ten minste vier maanden vóór de beoogde datum van aanpassing van de arbeidsduur indienen. Het verzoek

28

het Register | april 2012 | nummer 2

moet schriftelijk worden gedaan, onder opgave van het tijdstip van ingang, de omvang van aanpassing van de wekelijkse arbeidsduur en de gewenste spreiding daarvan over de week. Een verzoek kan ten hoogste eenmaal per twee jaar worden gedaan. Na indiening van het verzoek moeten werkgever en werknemer overleggen. De werkgever moet binnen een maand op het verzoek beslissen.

Aandacht daarvoor is geboden, want als de werkgever na een maand niet schriftelijk op het verzoek heeft gereageerd, wordt ervan uitgegaan dat hij ermee heeft ingestemd!

De werkgever kan het verzoek voor wat betreft het tijdstip van ingang en de omvang van de aanpassing slechts afwijzen als zwaarwegende bedrijfsbelangen zich tegen inwilliging verzetten. Voor afwijzing vanwege de spreiding van de uren geldt een minder zware norm. De werkgever mag het verzoek op dat punt afwijzen als hij daarbij een zodanig belang heeft dat de wens van de werknemer daarvoor naar redelijkheid en billijkheid moet wijken.

De wet bevat een opsomming van gronden die in elk geval – er zijn dus ook andere gevallen mogelijk! – een zwaarwegend bedrijfsbelang vormen. Hiervan is sprake bij ernstige problemen bij de herbezetting van vrijgekomen uren, op het gebied van de veiligheid of van roostertechnische aard. Bij een verzoek tot vermeerdering van de arbeidsduur is sprake van een zwaarwegend bedrijfsbelang bij ernstige problemen van financiële of organisatorische aard, wegens het ontbreken van voldoende werk of door overschrijding van een vastgesteld budget voor de personeelskosten. Het verzoek kan alleen worden gedaan als een structurele aanpassing wordt gewenst.

n n n n n

Voorgestelde wijzigingen n Een verzoek om aanpassing van de arbeidsduur kan voortaan eens per jaar worden gedaan; n bij onvoorziene omstandigheden – denk aan plotselinge hulpbehoevendheid van de partner – kan een verzoek om aanpassing van de arbeidsduur ook binnen een jaar worden gedaan; n in geval van onvoorziene omstandigheden hoeft de werknemer niet eerst een jaar in dienst te zijn voordat hij een verzoek kan indienen en hoeft hij dat ook niet ten minste vier maanden van tevoren te doen; n het verzoek kan een tijdelijk karakter hebben; n een schriftelijk verzoek kan uiterlijk twee maanden van tevoren worden ingediend; n de uitzondering in de wet voor werkgevers met minder dan 10 werknemers vervalt; n om thuiswerken te bevorderen, krijgen werknemers niet alleen het recht om aanpassing van de arbeidsduur, maar ook om aanpassing van de arbeidsplaats te vragen.

Ouderschapsverlof Ouderschapsverlof is onbetaald verlof, maar de werknemer heeft daarbij wel recht op een fiscale tegemoetkoming. Het verlof bedraagt voor elk kind jonger dan acht jaar zesentwintig maal de arbeidsduur per week en is op te nemen gedurende ten hoogste de helft van de arbeidsduur per week in een aaneengesloten periode van ten hoogste twaalf maanden. Met instemming van de werkgever kan de werknemer echter ook kiezen voor het uitsmeren van het verlof over een langere periode dan twaalf maanden, voor het opnemen van het verlof in ten hoogste zes perioden van ten minste een maand of voor het opnemen van verlof in meer uren dan de helft van de arbeidsduur per week.

Het recht bestaat slechts wanneer de dienstbetrekking ten minste een jaar heeft geduurd. De werknemer moet het voornemen om verlof op te nemen ten minste twee maanden voor ingang van het verlof schriftelijk aan de werkgever melden, onder opgave van de periode, het aantal uren en de spreiding daarvan over de week. De werkgever hoeft er niet eerder dan vier weken na het verzoek gevolg aan te geven.

Voorgestelde wijzigingen n De werknemer kan verzoeken om elke gewenste wijze van opname van het ouderschapsverlof en de werkgever kan dat verzoek alleen weigeren in geval van zwaarwegende bedrijfsbelangen; n de arbeidsverhouding hoeft niet eerst ten minste een jaar te hebben bestaan voordat ouderschapsverlof kan worden opgenomen; n na afloop van het ouderschapsverlof kan de werknemer de werkgever verzoeken om aanpassing van zijn arbeidstijdpatroon, dat dan een jaar moet gelden. Het verzoek daartoe moet drie maanden voor afloop van het ouderschapsverlof worden ingediend en de werkgever moet er uiterlijk vier weken voor afloop van het ouderschapsverlof op beslissen. De werkgever moet

het verzoek inwilligen als dat redelijkerwijs van hem kan worden gevergd.

Pleegzorg en adoptieverlof Het adoptieverlof is verlof zonder behoud van loon, gedurende een aaneengesloten periode van vier weken, op te nemen in een tijdvak van achttien weken, te rekenen vanaf twee weken voor de dag van feitelijke opneming ter adoptie. De werknemer moet uiterlijk drie weken voor ingang van het verlof melding doen aan de werkgever. Hij ontvangt van het UWV een uitkering ter grootte van 100% van het (maximum)dagloon.

Ouderschapsverlof is onbetaald verlof met een fiscale tegemoetkoming Voorgestelde wijzigingen n Het verlof van vier weken kan worden opgenomen in een tijdvak van zesentwintig weken, aanvangend vier weken voor de feitelijke opneming ter adoptie, in plaats van in een tijdvak van achttien weken, aanvangend twee weken voor de feitelijke opneming ter adoptie; n het verlof van vier weken hoeft geen aaneengesloten periode meer te bestrijken en hoeft niet meer voltijds te worden opgenomen, maar kan ook worden gespreid.

Kortdurend zorgverlof Het kortdurend zorgverlof is recht op verlof voor de noodzakelijke verzorging in verband met ziekte van: n de echtgenoot, geregistreerde partner of persoon met wie de werknemer ongehuwd samenwoont; n een inwonend kind of een inwonend kind van de echtgenoot, geregistreerde partner of persoon met wie de werknemer ongehuwd samenwoont; n een pleegkind; n een ouder.

Het verlof geldt gedurende tweemaal de wekelijkse arbeidsduur per achtereenvolgende periode van twaalf maanden. De werknemer moet vooraf melding doen van

Het kortdurend zorgverlof gaat ook gelden ten aanzien van inwonende broers en zussen de opname van het verlof, onder vermelding van de reden, de omvang, de wijze van opnemen en de vermoedelijke duur van het verlof. Het verlof geldt met ingang van de datum van melding. De werknemer heeft geen recht op verlof als de werkgever een zodanig zwaarwegend bedrijfsbelang heeft dat het belang van werknemer daar-

april 2012 | nummer 2 | het Register

29

Verlof

n n n n n

Het langdurend zorgverlof gaat ook gelden voor personen die deel uitmaken van de huishouding en geen partner, kind of ouder zijn voor naar redelijkheid en billijkheid moet wijken. Het kortdurend zorgverlof is verlof met behoud van 70% van het loon, met een ondergrens van 100% van het wettelijk minimumloon en een bovengrens van 70% van het maximumdagloon.

Voorgestelde wijziging n Het verlofrecht gaat ook gelden als een werknemer zorgt voor personen die deel uitmaken van zijn huishouding, maar geen ouder, kind of partner zijn (met name inwonende broers en zussen).

Langdurend zorgverlof Het langdurend zorgverlof is onbetaald verlof dat geldt als een persoon voor wie recht op kortdurend verlof bestaat, levensbedreigend ziek is en moet worden verzorgd.

30

het Register | april 2012 | nummer 2

Het verlof geldt gedurende zes maal de wekelijkse arbeidsduur per achtereenvolgende periode van twaalf maanden, die ingaat op de eerste dag waarop het verlof wordt genoten. Het verlof bedraagt ten hoogste de helft van de arbeidsduur per week en wordt opgenomen gedurende een aaneengesloten periode van ten hoogste twaalf weken. De werknemer kan echter verzoeken om verlof gedurende een langere periode dan twaalf weken – tot maximaal achttien weken – en om verlof gedurende meer dan de helft van de arbeidsduur per week. De werknemer dient ten minste twee weken voor het beoogde tijdstip van ingang van het verlof een verzoek in te dienen, onder opgave van de reden, de persoon die verzorging behoeft, het tijdstip van ingang, de omvang, de voorgenomen duur en de spreiding van de uren.

De werkgever moet het verzoek inwilligen, tenzij hij een zodanig zwaarwegend bedrijfsbelang heeft dat het belang van de werknemer daarvoor naar redelijkheid en billijkheid moet wijken. Als hij overweegt het verzoek geheel of gedeeltelijk niet in te willigen, moet hij eerst met de werknemer overleggen en wordt de reden schriftelijk meegedeeld. Als de werkgever een week voor het beoogde tijdstip van ingang van het verlof niet schriftelijk op het verzoek heeft beslist, gaat het verlof in overeenkomstig het verzoek van de werknemer.

n n n n n

Voorgestelde wijzigingen n Het langdurend zorgverlof gaat ook gelden voor personen die deel uitmaken van de huishouding en geen partner, kind of ouder zijn; n alle beperkingen ten aanzien van de spreiding en de wijze van opname van het verlof vervallen.

Bevallingsverlof De werkneemster heeft recht op zwangerschapsverlof vanaf zes weken – op verzoek van de werkneemster: vier weken – voor de vermoedelijke datum van bevalling tot de werkelijke datum van bevalling en op een bevallingsverlof van tien weken na de werkelijke datum van bevalling, verlengd met de periode dat het zwangerschapsverlof korter dan zes weken heeft geduurd. De werkneemster meldt de dag van ingang van het zwangerschapsverlof uiterlijk drie weken van tevoren bij de werkgever en de dag van de bevalling uiterlijk binnen twee dagen. Tijdens haar zwangerschaps- en bevallingsverlof heeft ze recht op een uitkering ter hoogte van 100% van het (maximum)dagloon.

Voorgestelde wijziging n Het bevallingsverlof wordt verlengd als het kind na de bevalling of gedurende het bevallingsverlof vanwege zijn medische toestand in het ziekenhuis wordt opgenomen. Er geldt een drempel van zeven dagen (in totaal, niet per opname), zodat pas vanaf de achtste dag van ziekenhuisopname het verlof wordt verlengd. De ziekenhuisopname moet langer duren dan de eventuele verlenging van het bevallingsverlof dat het gevolg is van een vroeggeboorte. Verder moet het gaan om een ziekenhuisopname die valt binnen de periode van het oorspronkelijke bevallingsverlof.

Calamiteiten- en ander kort verzuimverlof Het gaat hier om verlof met behoud van loon gedurende korte, naar billijkheid te berekenen tijd wegens zeer bijzondere persoonlijke omstandigheden, waaronder in elk geval: n bevalling van de echtgenote, geregistreerde partner of persoon met wie de werknemer ongehuwd samenwoont; n overlijden en lijkbezorging van een huisgenoot; n overlijden en lijkbezorging van een bloed- of aanverwant in de rechte lijn en in de tweede graad van de zijlinie; maar mogelijk bijvoorbeeld ook wegens: n de eerste opvang van een plotseling ziek kind; n de reparatie van waterleiding of riolering.

Het verlof geldt eveneens voor de vervulling van door wet of overheid (zonder geldelijke vergoeding) opgelegde verplichting die niet in vrije tijd kan geschieden, zoals: n aangifte van geboorte of overlijden; n uitoefenen actief kiesrecht; n het optreden als getuige tijdens een rechtszitting.

In beide gevallen moet het gaan om noodzakelijk verlof, waarbij een redelijk alternatief voor het opnemen van verlof ontbreekt. De werknemer moet vooraf of zo spoedig mogelijk achteraf melding doen van de opname van het verlof, onder vermelding van de reden.

Voorgestelde wijzigingen Het verlof geldt ook bij: n onvoorziene omstandigheden die een onmiddellijke onderbreking van de arbeid vergen; n spoedeisend, onvoorzien of redelijkerwijs niet buiten werktijd te plannen arts- of ziekenhuisbezoek door de werknemer of de noodzakelijke begeleiding daarbij van een persoon voor wie de werknemer recht op kortdurend zorgverlof heeft; n noodzakelijke verzorging op de eerste ziektedag van een persoon voor wie de werknemer recht op kortdurend zorgverlof heeft.

Deze wijzigingen worden overigens gezien als een verduidelijking van de bestaande regeling en niet als een uitbreiding daarvan.

Kraamverlof De werknemer van de bevallen echtgenote, geregistreerde partner of van de persoon met wie hij ongehuwd samenwoont, heeft recht op twee dagen verlof met behoud van loon.

Het kraamverlof, dat voortaan babyverlof gaat heten, wordt uitgebreid naar één week Voorgestelde wijzigingen n Het verlof, dat voortaan babyverlof gaat heten, wordt uitgebreid naar één week; n de werknemer heeft geen recht op loon, maar in plaats daarvan op een uitkering van het UWV ter grootte van 100% van het (maximum)dagloon.

En de werkgever?

Zowel regering als Kamerleden vinden de motivatie voor hun wetsvoorstellen uitsluitend in de wens om de mogelijkheden van de werknemer voor het opnemen van verlof te vergroten, zodat het gemakkelijker wordt om zorgtaken thuis te combineren met werk. Zo moet de arbeidsparticipatie van vrouwen, die nog relatief vaak in kleine parttime banen werken, worden vergroot. Met dit uitgangspunt is natuurlijk niets mis. De vraag is alleen of de belangen van de werkgever daarbij niet te zeer uit het oog worden verloren. De regering stelt dat er een evenwicht blijft bestaan, omdat de werkgever bij de meeste vormen van verlof de opname mag weigeren als zwaarwegende bedrijfsbelangen zich daartegen verzetten. Maar dat was ook voor de indiening van de wetsvoorstellen al zo. De voorgestelde wij-

april 2012 | nummer 2 | het Register

31

Verlof

n n n n n

zigingen betekenen daardoor zonder enige twijfel een verslechtering van de positie van de werkgever. En de tot nu toe gevormde jurisprudentie ten aanzien van de vraag wanneer sprake is van zwaarwegende bedrijfsbelangen, is voor werkgevers allerminst bemoedigend.

Slechts zelden wordt een dergelijk belang aanwezig geacht.

Zonder meer zorgelijk zijn de onderdelen waarmee wordt beoogd ‘het nieuwe werken’ te bevorderen Dat het wenselijk is dat werknemers zo flexibel mogelijk de verschillende vormen van verlof kunnen opnemen, is duidelijk. De vraag is echter of dat ook moet betekenen dat dit wettelijk afdwingbaar wordt gemaakt. Het gevolg daarvan is namelijk niet alleen dat onwillige en/of onredelijke werkgevers tot medewerking kunnen worden bewogen, maar ook dat werkgevers met een welwillender en redelijker opstelling geen voorwaarden meer kunnen

verbinden aan het opnemen van verlof. Waar thans bijvoorbeeld oplossingen voor problemen worden gevonden door het verschuiven van werktijden of door thuiswerken, zou in de toekomst de werknemer in een aantal gevallen zonder meer verlof kunnen claimen. Zou niet op een aantal plaatsen het subsidiariteitsbeginsel in de wet moeten worden opgenomen, dat wil zeggen: alleen recht op verlof als andere redelijke oplossingen niet kunnen worden gevonden?

Zonder meer zorgelijk zijn de onderdelen waarmee wordt beoogd ‘het nieuwe werken’ te bevorderen, oftewel werken zonder aan tijd en plaats te zijn gebonden.

Dergelijke werkvormen vereisen ook een heel andere set arbeidsvoorwaarden, bijvoorbeeld ten aanzien van het vergoeden van overwerk. Werkgevers kunnen in problemen komen als ze worden gedwongen werknemers te laten werken zonder aan tijd en plaats te zijn gebonden, als ze daarbij niet tevens andere afspraken kunnen maken over bijvoorbeeld het vergoeden van overwerk. n

Advertentie

RB Kwaliteitshandboek

Het portaal voor effectieve dienstverlening

Exclusief voor ledenline

g on 24 uur per dabaar beschik

Opdrachtgevers, overheden en het maatschappelijk verkeer stellen hoge eisen aan de kwaliteit van de dienstverlening van de belastingadviseur.

De dagelijkse praktijk vraagt dan ook steeds meer organisatie en hulpmiddelen.

RB helpt u hier graag bij met het digitale RB Kwaliteitshandboek op www.rb.nl.

Bekijk het handboek op www.rbkwaliteitshandboek.nl of www.rb.nl

In het handboek vindt u: informatie over het inrichten van de kantoororganisatie en klantprocessen werkprogramma’s, praktische tips en modellen informatie direct toepasbaar in de praktijk

Verder in fiscale kennis www.rb.nl

32

het Register | april 2012 | nummer 2

Jurisprudentie en wetgeving Inkomstenbelasting ■ N ieuw besluit met beleid over herinvesteringsreserve

Vennootschapsbelasting 33

■ V oormalig bestuurder aansprakelijk voor onbetaalde Vpb

33 33 34 34

■ O ngedekt en overgenomen pensioen leidt niet per se tot

■ V erschil in stemrechten leidt tot verschillende soorten ■ ■ ■ ■ ■

aandelen G een periodieke giftenaftrek bij achteraf opgemaakte akte G een carpoolregeling voor zzp’er U itkeringsgerechtigde de klos na onderzoek op marktplaats.nl V erlies op met tijdelijk overtollige middelen gefinancierde vordering niet aftrekbaar L ening niet per se onzakelijk door te lage rente

over vrijval HIR

34 34

35

winstuitdeling

36

■ H erinvesteringsreserve mogelijk ondanks kort in bezit

zijnd pand

36

Overdrachtsbelasting ■ B esluit met beleid over belastbaar feit overdrachts-

belasting

Erf- en schenkbelasting

36

Formeel belastingrecht

■ W aardering serviceflat op WEV bij overlijden in 2010 en

2011 en daarna ■ S chuldigerkenning bij notariële akte vastleggen

■ ■ ■ ■ ■

35 35

■ M elding betalingsonmacht bij onjuiste aangifte is

ongeldige melding

37

Inkomstenbelasting

2012/11 Nieuw besluit met beleid over herinvesteringsreserve Er is een nieuw besluit uitgebracht met het beleid over de herinvesteringsreserve. Hierin komt onder meer aan de orde: de vorming van een herinvesteringsreserve, de afboeking ervan op een bedrijfsmiddel, de toepassing van de boekwaarde-eis, de voorwaarde van ‘eenzelfde economische functie’ en het begrip overheidsingrijpen.

■ Ministerie van Financiën 9 december 2011, nr. BLKB2011/2061M

2012/12 Verschil in stemrechten leidt tot verschillende soorten aandelen Als een aandeelhouder ten minste 5% van het geplaatste kapitaal van een bepaalde soort aandelen bezit, heeft hij een aanmerkelijk belang. Van dezelfde soort aandelen is sprake als ze dooreen leverbaar zijn omdat de aan de aandelen verbonden rechten identiek zijn. Zijn de aandelen niet dooreen leverbaar, dan is sprake van een aparte soort aandelen, zoals (cumulatief) preferente aandelen, prioriteitsaandelen of letteraandelen.

De Hoge Raad besliste op 16 december 2011 op de vraag in welk geval soortaandelen voor de aanmerkelijkbelangregeling zijn aan te merken als een afzonderlijke soort aandelen. Centraal stond de vraag of dit ook geldt voor aandelen die verschillen qua stemrecht en agioreserves. Volgens de Hoge Raad is sprake van verschillende soorten aandelen als: ■ de aandelen ten opzichte van andere aandelen van de vennootschap een bijzondere gerechtigdheid hebben tot een vermogensbestanddeel of een reserve van de vennootschap (zoals bij letteraandelen met een eigen dividendreserve); ■ tussen de verschillende soorten aandelen slechts een verschil bestaat met betrekking tot besluiten over winstuitkeringen of vermogensuitkeringen van de vennootschap.

Uit de arresten kan de conclusie worden getrokken dat verschillen

in niet-vermogensrechtelijke rechten niet tot een aparte soort leiden, tenzij aan de aandelen speciale stem-, zeggenschaps- of andere rechten zijn toegekend die de vermogenspositie van de vennootschap raken.

■ Hoge Raad 16 december 2011, nr. 10/00158 en nr. 10/00610, LJN: BU8233

2012/13 Geen periodieke giftenaftrek bij achteraf opgemaakte akte Bij een periodieke gift wordt geen drempel voor de giftenaftrek in aanmerking genomen. Dergelijke giften moeten zijn vastgelegd in een notariële akte en minstens één keer per jaar worden overgemaakt naar de in die akte genoemde instelling. Verder moeten de bedragen steeds (ongeveer) even hoog zijn en moeten ze minimaal vijf jaar lang worden betaald aan de instelling. De notariële akte mag niet achteraf worden opgemaakt.

De Arnhemse rechtbank besliste onlangs in een zaak waarbij een man een periodieke gift van € 5640 aan de Protestantse Kerk Nederland had gedaan en in zijn aangifte inkomstenbelasting 2008 in aftrek had gebracht. De inspecteur merkte de gift aan als een gewone gift, omdat de man geen notariële schenkingsaangifte kon overleggen. Die ging daartegen in juli 2011 in beroep en verstrekte een pas op 8 juli 2011 gedateerde notariële akte van schenking.

Volgens de rechtbank heeft de man met het pas in de beroepsfase laten opstellen van de notariële akte niet voldaan aan de voorwaarden die worden gesteld aan de aftrekbaarheid van een periodieke gift. Op het moment dat de man de gift deed, was geen sprake van een gift die berust op een bij notariële akte van schenking aangegane verplichting. Aan zo’n akte kan geen terugwerkende kracht worden toegekend, zodat de inspecteur de gift terecht als een normale, dus niet-periodieke gift heeft aangemerkt, waardoor de giftendrempel moest worden toegepast.

■ Rechtbank Arnhem 17 november 2011, nr. 11/2811, LJN: BU4789

april 2012 | nummer 2 | het Register

33

■ ■ ■ ■ ■

2012/14 Geen carpoolregeling voor zzp’er Als geen gebruik wordt gemaakt van de werkkostenregeling, mag onder voorwaarden aan een werknemer een onbelaste vergoeding worden betaald van € 0,19 per km voor zakelijke ritten met de privéauto. Neemt de werknemer tevens een of meer collega’s mee naar het werk, dan is eenzelfde vergoeding aan hen eveneens onbelast. De carpoolregeling is een regeling in de loonbelasting. In de inkomstenbelasting mag een resultaat- of winstgenieter € 0,19 per km ten laste van zijn resultaat brengen als hij met zijn privéauto kilometers maakt ten behoeve van de werkzaamheid of de onderneming. Een bijdehante zzp’er paste de carpoolregeling toe in zijn onderneming. De ene dag reed hij namelijk met zijn vader mee naar een klus op een bouwplaats en de volgende dag reed zijn vader met hem mee naar de bouwplaats. De zzp’er bracht zowel de kilometervergoeding van de dagen dat hij zelf reed als van de dagen dat zijn vader reed, ten laste van zijn winst. De inspecteur was het daar niet mee eens en stelde dat de carpoolregeling alleen gold in de loonbelastingsfeer en niet in de inkomstenbelastingsfeer. De zzp’er ging in beroep omdat hij dat discriminerend vond.

Hof Den Bosch was het echter met de inspecteur eens. Het verschil in behandeling van autokosten bij carpoolen in het geval van loon uit dienstbetrekking en in het geval van winst uit onderneming is mogelijk omdat een ondernemer en een werknemer op relevante punten niet te vergelijken zijn. De zzp’er kan als genieter van winst uit onderneming niet gelijk worden gesteld met een genieter van loon uit dienstbetrekking, zodat van een ongelijke behandeling geen sprake is.

■ Hof Den Bosch 2 september 2011, nr. 11/00032, LJN: BU6072

2012/15 Uitkeringsgerechtigde de klos na onderzoek op marktplaats.nl Marktplaats.nl is voor velen een mooie en eenvoudige manier om van overtollig huisraad af te komen. Er zitten echter ook grootadverteerders bij, voor wie het gewoon handel is. En dat kan wel eens wat nieuwsgierigheid opwekken. Zo onderzocht de Belastingdienst onlangs, naar aanleiding van een anonieme tip, een groot aantal door een en dezelfde vrouw op marktplaats.nl geplaatste advertenties. Het waren er maar liefst 1378, en dat terwijl de vrouw een UWV-uitkering bleek te hebben. Haar handeltje bestond voornamelijk uit kinderwagens, buggy’s en andere baby- en kinderartikelen. Ze maakte gebruik van een paar verschillende e-mailadressen en telefoonnummers.

De inspecteur stelde dat de vrouw met deze handel resultaat uit overige werkzaamheden genoot, waarna hij haar inkomen over 2007 verhoogde met € 11.000 en een vergrijpboete van 50% oplegde. De vrouw vond dat niet terecht en stelde dat zij geen arbeid had verricht, maar slechts advertenties had geplaatst en herplaatst. Rechtbank Den Haag ging daar echter niet in mee en besliste dat ze geen juiste aangifte had gedaan. De schatting van het inkomen die de inspecteur had gemaakt, was volgens de rechtbank redelijk omdat hij een fors aantal advertenties, die verstuurd waren vanaf een ander IP-adres, niet eens in zijn berekening had meegenomen. Ook de vergrijpboete was volgens de rechtbank terecht, omdat de vrouw het resultaat uit de verkoop van de kinderspullen willens en wetens niet in haar aangifte had vermeld.

■ Rechtbank Den Haag 24 november 2011, nr. 11/4037, LJN: BU9060

34

het Register | april 2012 | nummer 2

Jurisprudentie en wetgeving

2012/16 Verlies op met tijdelijk overtollige middelen gefinancierde vordering niet aftrekbaar Blijvend overtollig liquide middelen zijn liquide middelen die definitief geen functie meer vervullen binnen de onderneming en dus niet nodig zijn voor de bedrijfsvoering. Ze moeten tot het privévermogen van de IB-ondernemer worden gerekend en gaan over van box 1 naar box 3. Tijdelijk overtollig liquide middelen mag hij nog wel tot het ondernemingsvermogen rekenen. In dat geval is de over die liquide middelen vergoede rente belast in box 1, net als een eventuele waardestijging. Een eventuele waardedaling is dan uiteraard aftrekbaar van de winst.

Als een ondernemer liquide middelen op de ondernemingsbalans heeft staan en daarmee een belegging doet, kan het (achteraf) de vraag zijn of ze al dan niet tijdelijk overtollig waren. Onlangs leed een tandartsenechtpaar een verlies op een uitgeleend geldbedrag.

Ze leenden vanaf de rendementrekening van hun firma € 50.000 uit aan een man, die het bedrag doorleende aan wat later een oplichter bleek te zijn: de inleg was gebruikt voor het uitbetalen van andere beleggers. Hierdoor kon ook de man aan wie het echtpaar het bedrag had uitgeleend, niet meer aan zijn verplichtingen voldoen. Het echtpaar boekte de lening ten laste van de winst af tot nihil, maar de inspecteur stond dat niet toe.

Hof Amsterdam besliste dat de afwaardering van de lening niet ten laste van het resultaat van de tandartspraktijk kon worden gebracht, omdat de lening niet tot het ondernemingsvermogen van de tandartsen behoorde. De lening was dan wel verstrekt uit de in de onderneming aanwezige tijdelijk overtollige middelen, maar die middelen waren vervolgens zodanig belegd dat niet te verwachten was dat deze weer tijdig in de onderneming beschikbaar zouden zijn. De effectieve rente op de lening bedroeg op jaarbasis meer dan 12%, zodat sprake was van een lening waarbij een hoog risico werd gelopen. Verder was voor de lening geen enkele zekerheid bedongen. Het uit de afwaardering voortvloeiende verlies was daarom niet aftrekbaar.

■ Hof Amsterdam 5 januari 2012, nrs. 10/00413 en 10/00412, LJN: BV 0440 en BV0441

2012/17 Lening niet per se onzakelijk door te lage rente Leningen zijn er in diverse soorten en maten, en trekken vrijwel altijd de aandacht van de fiscus. Zo kennen we sinds jaar en dag de deelnemerschapslening, de schijnlening en de bodemlozeputlening. Alle drie proberen ze een situatie te bewerkstelligen waartegen de fiscus in het geweer komt. Daar gaan we het hier niet over hebben, maar onlangs deed zich bij de Hoge Raad de vraag voor of een lening die schappelijke of gunstige voorwaarden kent, wellicht een vierde categorie van fiscaal gesanctioneerde leningen oplevert.

Daarbij valt te denken aan leningen die een (te) lage rente kennen, waarbij geen zekerheden zijn bedongen of waarbij geen aflossingsschema is overeengekomen. Het antwoord op deze vraag kan van belang zijn op mogelijke afwaarderingen van vorderingen die onder de terbeschikkingstellingsregeling vallen.

Een dga verstrekt een lening aan zijn eigen bv en neemt de vordering onder de tbs-regeling op in box 1. Als de bv in zwaar weer te-

■ ■ ■ ■ ■

rechtkomt, waardeert de dga de lening af ten laste van zijn inkomen in box 1. De inspecteur weigert deze afwaardering, omdat volgens hem sprake is van een onzakelijke lening. De lening is weliswaar schriftelijk vastgelegd, maar er is een lage rente overeengekomen, er zijn geen zekerheden bedongen en er is geen aflossingsschema overeengekomen.

De Hoge Raad moet eraan te pas komen en bevestigt de eerdere uitspraak van Hof Den Bosch. Als bij een geldlening tussen gelieerde partijen de rente niet zakelijk is vastgesteld, moet voor de fiscale winstberekening worden uitgegaan van een rente die wel zakelijk is. Het feit dat geen formele zekerheden zijn gesteld, dat geen aflossingsschema is overeengekomen en dat de rente wordt bijgeschreven in plaats van betaald, betekent niet dat de lening onzakelijk is.

De voorwaarden waaronder een geldlening tussen partijen is aangegaan, betekenen namelijk niet dat de geldlening als een onzakelijke lening moet worden aangemerkt.

■ Hoge Raad 13 januari 2012, nr. 10/03654, LJN: BP8068

Erf- en schenkbelasting

2012/18 Waardering serviceflat op WEV bij overlijden in 2010 en 2011 en daarna Serviceflats kennen vaak de verplichting om persoonlijke diensten af te nemen. Ook is er voor dergelijke flats slechts een beperkte kring van gegadigden. De WOZ-waarde kan daardoor aanzienlijk hoger uitvallen dan de werkelijke waarde. Gemeenten waarderen serviceflats namelijk conform de systematiek van de Wet WOZ. Uit diverse uitspraken volgde dat bij de waardering van zulke flats rekening moet worden gehouden met het prijsdrukkende effect ervan (het specifieke imago) en de beperkte kring van gegadigden. Tegen een uitspraak van Hof Amsterdam heeft de staatssecretaris cassatie ingesteld. In afwachting van het oordeel van de Hoge Raad keurde hij goed dat voor de Successiewet bij serviceflats niet hoeft te worden uitgegaan van de WOZ-waarde, maar van de (lagere) waarde in het economische verkeer op het moment van overlijden van de erflater. De goedkeuring geldt voor een overlijden in 2010 en 2011.

Op 3 februari 2012 besliste de Hoge Raad vervolgens dat de waardedrukkende invloed van de ballotagevoorwaarden buiten beschouwing moet blijven, maar dat wel rekening moet worden gehouden met verschillen in bouwkundig opzicht, voor zover dat een verschil in marktprijs ten opzichte van vergelijkbare woningen met zich meebrengt. Dat geldt ook voor verschillen in de bouwkundige inrichting die tot uitdrukking komen in hogere servicekosten voor bijvoorbeeld extra onderhouds- en stookkosten. Dat zijn lasten die door de onroerende zaak zelf worden opgeroepen, en waarmee een gegadigde voor de onroerende zaak rekening zal houden bij het uitbrengen van zijn bod. Met de servicekosten kan volgens de Hoge Raad geen rekening worden gehouden, omdat die een persoonlijke verplichting vormen, waarvoor diensten worden ontvangen die geen betrekking hebben op de onroerende zaak zelf.

■ Ministerie van Financiën 25 november 2011, nr. BLKB2011/1541M en Hoge Raad 3 februari 2012, nr. 10/04573 en nr. 10/05475, LJN: BV2579 en BV2583

2012/19 Schuldigerkenning bij notariële akte vastleggen Schenkingen onder schuldigerkenning kunnen onder voorwaarden bij overlijden in mindering worden gebracht op de voor de erfbelasting berekende belaste verkrijging. Hoewel altijd al werd geadviseerd om zo’n schenking bij notariële akte te regelen, lijkt dit nu een stuk dwingender door een arrest van de Hoge Raad. In deze zaak schonk een moeder in de loop der jaren bij onderhandse schenkingsakten haar dochter een bedrag van ruim twee ton in de vorm van schuldigerkenningen. In alle akten was opgenomen dat de moeder zuiver uit vrijgevigheid de schuldig erkende bedragen had geschonken tegen een rente van 5% per jaar en dat de bedragen niet opeisbaar waren tijdens het leven van de moeder. Van de schenkingen was over alle jaren aangifte van schenkingsrecht gedaan en de moeder betaalde jaarlijks de verschuldigde rente aan haar dochter.

Alles leek dus goed geregeld. Tot de moeder overleed en de inspecteur niet accepteerde dat de schuldig erkende bedragen in mindering werden gebracht op de met successierecht belaste verkrijging.

Volgens hem waren de schenkingen bedoeld om pas na het overlijden van de moeder te worden uitgevoerd en waren ze vervallen voor zover ze waren gedaan bij onderhandse akte. De Hoge Raad was het met de inspecteur eens dat een schenking op grond van art.

7:177, lid 1 BW vervalt met het overlijden van de schenker voor zover ze is bedoeld om pas na dit overlijden te worden uitgevoerd, tenzij de schenking door de schenker persoonlijk is aangegaan en er een notariële akte is opgemaakt. Met ‘uitgevoerd’ wordt gedoeld op de (feitelijke) nakoming van de verbintenis die uit de schenkingsovereenkomst voortvloeit. De bij onderhandse akten gedane schenkingen zouden pas na het leven van de moeder worden uitgevoerd, zodat de schuldig erkende bedragen niet in mindering kwamen op de belaste verkrijging. Dat over de schuldig erkende bedragen rente was bedongen, was niet van belang, ook niet als die rente tijdens het leven van de moeder was betaald.

■ Hoge Raad 9 december 2011, nr. 11/01265, LJN: BU7268

Vennootschapsbelasting

2012/20 Voormalig bestuurder aansprakelijk voor onbetaalde Vpb over vrijval HIR Vervreemders van aandelen in een vennootschap of van een belang in een lichaam waarvan de bezittingen in belangrijke mate bestaan uit beleggingen, kunnen op grond van art. 40 Invorderingswet door de ontvanger aansprakelijk worden gesteld voor door het lichaam verschuldigde vennootschapsbelasting. Van deze aansprakelijkheid kan sprake zijn als het vermogen van de vennootschap anders dan door de normale bedrijfsvoering is verminderd. De aansprakelijk gestelde wordt niet alleen verplicht de verschuldigde vennootschapsbelasting te betalen, maar ook de daarmee verband houdende invorderingsrente, bestuurlijke boete, kosten en heffingsrente.

Een dga verkocht op 31 december 2004 zijn aandelen in de bv waarvan hij bestuurder was. Op de fiscale balans van de bv stond op dat

april 2012 | nummer 2 | het Register

35

■ ■ ■ ■ ■

moment een herinvesteringsreserve (HIR) van € 312.617. De liquide middelen van de bv waren uitgeleend aan de dga. In de loop van 2008 ging de bv failliet zonder de aanslag vennootschapsbelasting 2004 te hebben betaald. De ontvanger stelde de dga aansprakelijk voor € 106.605 aan verschuldigde vennootschapsbelasting over de HIR. Rechtbank Haarlem besliste dat de inspecteur de dga/oud-bestuurder terecht aansprakelijk had gesteld. De bezittingen van de bv bestonden op het moment van verkoop van de aandelen in belangrijke mate uit beleggingen en het vermogen van de bv was, anders dan door de normale bedrijfsvoering, binnen drie jaar na de verkoop van de aandelen verminderd. De dga maakte ook niet aannemelijk dat het niet aan hem te wijten was dat het vermogen van de bv ontoereikend was voor het betalen van de vennootschapsbelasting. Verder had hij geen onderzoek gedaan naar de koper en diens kredietwaardigheid, was de bv afhankelijk van de terugbetaling van de lening om aan haar verplichtingen richting de fiscus te kunnen voldoen en had de dga bij de schuldovername door de koper geen zekerheid voor de lening gevraagd.

■ Rechtbank Haarlem 4 november 2011, nr. 11/1364, LJN: 6539

2012/21 Ongedekt en overgenomen pensioen leidt niet per se tot winstuitdeling

Jurisprudentie en wetgeving

2012/22 Herinvesteringsreserve mogelijk ondanks kort in bezit zijnd pand Als voor een kort in bezit geweest zijnd bedrijfspand voor de boekwinst een herinvesteringsreserve (HIR) wordt gevormd, wil de inspecteur zich nog wel eens op het standpunt stellen dat het pand niet de functie van bedrijfsmiddel vervulde, maar als voorraad werd aangehouden. Het zal aan de feiten liggen of de inspecteur de dotatie aan de HIR bij een kort in bezit geweest zijnd pand toch accepteert. Een toevallige en niet-geplande verkoop kan bijvoorbeeld een reden zijn om toch aan te nemen dat een pand een bedrijfsmiddel was en geen voorraad. Dit blijkt uit een zaak waarbij een bv in december 2005 een perceel industriegrond koopt waarop ze twee bedrijfshallen bouwt. Met ingang van 1 september 2006 gaat ze de bedrijfshallen voor tien jaar verhuren. Op 18 juni 2007 verkoopt ze een van de bedrijfshallen en doteert de boekwinst aan de HIR. De inspecteur is het niet eens met deze dotatie, maar Rechtbank Arnhem staat dit wel toe. Volgens haar heeft de bv namelijk niet de bedoeling gehad om de bedrijfshal bij de eerstkomende, geschikte gelegenheid te verkopen. Het is aannemelijk dat de koper zich volkomen onverwacht heeft aangediend en dat het bod zodanig was dat de bv dit niet kon weigeren. De bedrijfshal moet daarom als bedrijfsmiddel worden aangemerkt. Bovendien bestond bij de bv op de balansdatum het voornemen tot herinvestering, zodat ze terecht een HIR heeft gevormd.

■ Rechtbank Arnhem 3 januari 2012, nr. 11/847, LJN: BU9632

De Hoge Raad besliste onlangs dat een verschil tussen de overdrachtsprijs van een pensioenkapitaal en de waarde van een pensioenverplichting bij een overdracht van het pensioen niet direct tot een winstuitdeling hoeft te leiden. Het ging om een bv die voor de dga en zijn echtgenote een pensioen in eigen beheer had gevormd en deze pensioenverplichting bij een eigen pensioenstichting had ondergebracht. Toen die stichting de pensioenverplichting aan een andere bv van de dga overdroeg, ging ook het opgebouwde pensioenkapitaal mee over. Omdat de waarde van het pensioenvermogen lager was dan de overgenomen pensioenverplichtingen, zag de inspecteur hierin een winstuitdeling door de vennootschap aan de dga. De bv wierp echter tegen dat ze als werkgever van de dga en diens echtgenote de verplichting had om beiden een pensioen uit te keren van 70% van het laatstverdiende loon.

In laatste instantie besliste de Hoge Raad dat Hof Den Bosch ten onrechte niet op deze stelling van de bv was ingegaan. Het hof had beslist dat de pensioenstichting een zelfstandig drager was van de rechten en verplichtingen voor de pensioentoezeggingen van 1976 tot en met 1991. Op grond hiervan was het volgens de Hoge Raad niet uitgesloten dat de bv bij de uitreiking van de pensioenbrieven in december 1992 uit zakelijke overwegingen de in 1976 gedane pensioentoezeggingen was nagekomen. Als bij de overdracht van een pensioenvoorziening de waarde van het belegde pensioenkapitaal lager is dan de waarde van de pensioenvoorziening, betekent dat niet automatisch dat sprake is van een winstuitdeling aan de dga. Volgens de Hoge Raad kunnen er namelijk zakelijke redenen zijn voor dit verschil. Wat die zakelijke redenen in dit geval zijn geweest, en of ze er überhaupt zijn geweest, is iets dat Hof Arnhem nog moet onderzoeken.

■ Hoge Raad, 20 januari 2012, nr. 10/01694, LJN: BV1386

36

het Register | april 2012 | nummer 2

Overdrachtsbelasting

2012/23 Besluit met beleid over belastbaar feit overdrachtsbelasting Op 14 december 2011 is een nieuw besluit gepubliceerd met beleid over het belastbaar feit in de overdrachtsbelasting. Volgens dit besluit moet bij de verdeling van een huwelijksgemeenschap na herverkaveling, de herverkaveling voortaan plaatsvinden binnen vijf jaar na de ontbinding van de huwelijksgemeenschap of de verkrijging krachtens erfrecht. Hierdoor valt een scheiding van tafel en bed ook onder de goedkeuring. Verder kan de heffing van overdrachtsbelasting onder voorwaarden achterwege blijven als een van de volgende omstandigheden leidt tot een verkrijging van economische eigendom in de zin van art. 2, lid 2 WBR: ■ een vergoedingsrecht als bedoeld in art. 1:87, lid 1, 2 en 3 BW; ■ het aangaan of het ontbinden van een verrekenbeding als onderdeel van huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden; ■ het aangaan of het ontbinden van een meerwaardeclausule of verrekenbeding in een samenlevingscontract.

■ Ministerie van Financiën 14 december 2011, nr. BLKB2011/1803M

■ ■ ■ ■ ■

BTW-constructies (on)roerende zaken 30 061 Wbm i.v.m. beperking emissies kolencentrales 31 362

■ Datum inwerkingtreding

■ Staatsblad

■ Aangenomen EK

■ Eindverslag EK

■ Hoge Raad 23 december 2011, nr. 10/01211, LJN: BR7038

■ Memorie van Antwoord EK

■ Aangenomen TK

■ Eindverslag TK

■ Nota n.a.v. verslag TK

■ Verslag TK

■ Wetsvoorstel +MvT TK

per 7 maart 2012

De stand van zaken

Wetgeving

Tussen een bestuurder van een vennootschap en de ontvanger van de Belastingdienst kan een discussie ontstaan over de vraag of de vennootschap haar betalingsonmacht ten aanzien van niet-betaalde belastingaanslagen correct heeft gemeld. Wil de ontvanger succesvol zijn met zijn aansprakelijkstelling, dan moet sprake zijn van kennelijk onbehoorlijk bestuur. De Hoge Raad besliste onlangs op de vraag of sprake is van een correcte melding van betalingsonmacht als een onjuiste aangifte is gedaan.

Naar aanleiding van een controle van de Belastingdienst bleek een bv over de jaren 2002 tot en met 2004 te lage bedragen aan btw te hebben aangegeven en voldaan, en dat de aangiften waren gedaan op basis van schattingen. Op 25 juli 2007 legde de inspecteur een naheffingsaanslag op met een boete. De bv betaalde geen van beide en meldde op 31 juli 2007 aan de ontvanger dat de naheffingsaan-

■ Voorlopig verslag EK

2012/24 Melding betalingsonmacht bij onjuiste aangifte is ongeldige melding

slag niet binnen de gestelde termijn kon worden betaald. Op 11 september 2007 werd de bv failliet verklaard. De ontvanger stelde de voormalige bestuurder en zijn echtgenote aansprakelijk voor de niet-betaalde btw, de boeten en de heffings- en invorderingsrente.

De Hoge Raad besliste dat de melding van betalingsonmacht moet worden gedaan uiterlijk twee weken na de dag waarop de verschuldigde belasting moet zijn afgedragen of voldaan. Er geldt echter een afwijkende regel als een naheffingsaanslag is opgelegd omdat de verschuldigde belasting hoger is dan die welke volgens de aangifte moet worden betaald of voldaan. In dat geval kan de mededeling uiterlijk twee weken na de vervaldag van die aanslag worden gedaan, maar alleen als er geen sprake is van opzet of grove schuld bij de vennootschap. In deze zaak was de afwijkende meldingsregeling in beginsel van toepassing, maar toch weer niet omdat het hof (feitelijk) al had beslist dat bij de bv sprake was geweest van opzet of grove schuld. Daardoor kon geen rechtsgeldige mededeling meer worden gedaan. De Hoge Raad verklaarde het beroep in cassatie van het echtpaar dan ook ongegrond.

■ Wetsvoorstel EK

Formeel belastingrecht

Bij KB 1-1-2013

Vereenvoudiging en flexibilisering BV-recht 31 058

Bij KB

Invoeringswet vereenvoudiging en flexibilisering BV-recht 32 426

Bij KB

BTW-richtlijn factureringsregels 32 877

1-1-2013

Wet verhoging pensioenleeftijd, extra verhoging AOW en flexibilisering ingangsdatum AOW 30 046

Bij KB

Verhoging griffierecht 33 071

Bij KB

Wet bankenbelasting 33 121

Bij KB

april 2012 | nummer 2 | het Register

37

n n n n

De plussen en minnen van de

werkkostenregeling De nieuwe werkkostenregeling in de loonbelasting moet alles eenvoudiger maken. Maar toch is de regeling (nog) niet erg geliefd.

Waarom niet? En is dat terecht? Of valt het eigenlijk best wel mee met die regeling? In deze bijdrage komen de plussen en minnen aan bod. Want die zijn er allebei.

O Marcel Kawka Mr. M.L. Kawka is belastingadviseur bij BDO Accountants & Adviseurs te Naaldwijk

m een oordeel te kunnen vellen over de werkkostenregeling, is het noodzakelijk eerst eens te kijken naar de regels die de werkkostenregeling beoogt te vervangen.

Alles is immers relatief. De werkkostenregeling beoogt onder meer vereenvoudiging. De belastingvrije pot van 1,4% (2013: 1,6%) die de werkgever ter beschikking krijgt, is bedoeld ter financiële compensatie voor allerlei bijzondere vrijstellingen die vervallen, zoals voor de fiets en het personeelsfeest. Deze vrijstellingen zijn niet alleen nodeloos ingewikkeld, maar ook uitermate arbitrair.

Waarom kan een fiets wel belastingvrij worden verstrekt, maar een rollator niet? Of een zwemabonnement? Of een goed boek? Vanuit die optiek is de werkkostenregeling dus een verademing en een duidelijke verbetering.

Dit blijkt ook uit de reacties van de deelnemers aan de workshops die ik verzorg.

Met het verdwijnen van de regels rond de fiets en fitness zullen ook de administratieve lasten van de werkgevers zijn gebaat. De gedachte om deze en andere regels te vervangen door één algehele vrijstelling oogt dus niet alleen sympathiek, maar is dat ook. Maar wat is er dan mis met de werkkostenregeling dat veel werkgevers hem (nog) niet omarmen?

De minnen van de werkkostenregeling In de slipstream van de hiervoor beschreven verandering heeft het ministerie van Financiën nog een aantal regels aangepast. En daar zit hem ook de pijn van de werkkostenregeling. Ik beperk me hier tot de meeste essentiële pijnpunten. In willekeurige volgorde zijn dat: n de vervaging van het loonbegrip; n het onderscheid tussen de werkplek thuis en de werkplek elders;

38

het Register | april 2012 | nummer 2

n de waarderingsregels met betrekking tot loon in natura, inclusief de regeling voor producten uit het eigen bedrijf.

De vervaging van het loonbegrip De eenvoud van iedere heffing is er uiteraard bij gebaat als de grondslag waarover de heffing plaatsvindt, duidelijk is. En daar zit het eerste knelpunt van de werkkostenregeling. Vanaf het moment dat de eerste officiële stukken naar buiten kwamen, is er uitbundig gedebatteerd over het juiste antwoord op de vraag of het loonbegrip onder de werkkostenregeling nu verschilt van het oude loonbegrip, of dat dit niet het geval is. En die discussie gaat nog steeds door. Op zich niets nieuws, want ook over de reikwijdte van het oude loonbegrip vinden al tientallen jaren procedures plaats. Maar de staatssecretaris heeft daar een dimensie aan toegevoegd door zelf verschillende en tegenstrijdige uitlatingen te doen over het loonbegrip onder de werkkostenregeling.

In eerste instantie werd aangekondigd dat het loonbegrip werd verruimd. Het oude loonbegrip in de Wet LB – ‘loon is al hetgeen uit dienstbetrekking wordt genoten’ – werd aangevuld met: ‘daaronder mede begrepen hetgeen wordt vergoed of verstrekt in het kader van de dienstbetrekking’. Ook vergoedingen voor vanuit zakelijk oogpunt gemaakte kosten zouden tot het loon behoren, tenzij het vergoedingen voor intermediaire kosten betrof, dan wel vergoedingen voor kosten die onder de zes gerichte vrijstellingen vielen. Dit was ook de reden waarom bijvoorbeeld vakliteratuur expliciet moest worden aangewezen als onderdeel van die gerichte vrijstellingen. Want als gevolg van de regelgeving rond ‘de werkplek’ – waarover hierna meer – was vakliteratuur niet meer per definitie onbelast, althans volgens de staatssecretaris.

n n n n

Die verruiming van het loonbegrip is daarna door de staatssecretaris genuanceerd en zelfs ontkend. Het meest expliciet, maar ook het meest cryptisch, gebeurde dit in een brief van eind oktober 2011 aan de Tweede Kamer. Daarin schrijft hij dat ‘voorzieningen die voor de werknemer geen privévoordeel meebrengen’ geen belast loon vormen. Mooi, logisch, maar ook vreemd: waarom moest dan vakliteratuur expliciet worden vrijgesteld en waarom bestaan er afzonderlijke nihilwaarderingen voor apparatuur en andere zaken op de werkplek?

Het mysterie werkplek Het tweede belangrijke knelpunt vormen de nihilwaarderingen van bepaalde vormen van loon in natura en met name de aan die nihilwaarderingen verbonden voorwaarden. De staatssecretaris heeft een aantal nihilwaarderingen gekoppeld aan het gebruik op een werkplek waar de werkgever arboverantwoordelijkheid heeft. Waarbij de werkplek niet in of bij de woning van de werknemer mocht zijn gelegen. Dit is later ook weer genuanceerd, in die zin dat een zelfstandige ruimte in of bij de woning wordt gelijkgesteld met een werkplek buiten de woning.

Alleen als de zaken, mede of alleen, op zo’n werkplek worden gebruikt of verbruikt, zijn ze belastingvrij (nihilwaardering). Als voorwaarde geldt daarnaast dat de werkplek bezien vanuit de werknemer ook daadwerkelijk een werkplek moet zijn. Dit met uitzondering van personeelsfeesten; die zijn ook belastingvrij – met uitzondering van eventuele maaltijden – ook al is de werknemer op die locatie niet zelf werkzaam.

Deze nieuwe regeling is enerzijds ruimer dan de huidige regels, met name voor wat betreft de vrijstelling (nihilwaardering) van personeelsfeesten. Maar anderzijds wakkert de regelgeving ook weer geheel nieuwe discussies aan voor wat betreft de vraag wat nu een werkplek is waarvoor de werkgever arboverantwoordelijkheid heeft.

Momenteel gaat het dan met name over de parkeerplek en wanneer de werknemer met de eigen auto daar nu belastingvrij kan parkeren.

De vraag is daarnaast hoe de regelgeving met betrekking tot de werkplek zich verhoudt tot het feit dat voorzieningen die geen privévoordeel met zich meebrengen, geen loon vormen. Kan een thuis voor 100% zakelijk gebruikte internetaansluiting die door de werkgever ter beschikking wordt gesteld, nu wel of niet?

Waarderingsregels loon in natura Een belangrijke en volstrekt onnodige verandering die de werkkostenregeling met zich meebrengt, betreft de waarderingsregels voor loon in natura. De oude regels voldeden en voldoen prima. Voor gewone, niet bedrijfseigen producten gold onder de oude regels dat deze dienden te worden gewaardeerd op de waarde in het economisch verkeer op het moment waarop de werknemer ze ontving. Soms ontstond er nog wel discussie over de exacte waarde, maar over het algemeen liep het wel los.

Met de nieuwe regels wil de staatssecretaris die discussies over wat de waarde in het economische verkeer is vermijden, maar feitelijk zet hij ze juist op scherp. Onder

De discussie over het loonbegrip gaat nog steeds door de werkkostenregeling dient loon in natura als hoofdregel te worden gewaardeerd op de factuurwaarde – wat heeft de werkgever er ooit voor betaald – als de werknemer bij verkrijging een voordeel geniet. Voor de vraag of de werknemer een voordeel geniet, moet worden bezien of hij meer of minder betaalt dan de waarde in het economische verkeer. Betaalt hij (iets) minder, dan is het verschil tussen de factuurwaarde en hetgeen hij betaalt, loon.

Voorbeeld Een werknemer mag een vijf jaar oude laptop kopen, die oorspronkelijk € 1000 kostte. De waarde in het economische verkeer is nu € 150, maar de werknemer betaalt slechts € 140. Het loonvoordeel bedraagt dan onder de oude regels: € 150 – € 140 = € 10 en onder de werkkostenregeling: € 1000 – € 140 = € 860 Het mag duidelijk zijn dat het vaststellen van de juiste waarde in het economische verkeer alleen maar aan belang heeft gewonnen.

De (oorspronkelijke) factuurwaarde zou ook wel eens lager kunnen zijn dan de waarde in het economische verkeer. In dat geval bevat de wetgeving een lekje. De werknemer hoeft slechts de oorspronkelijke factuurwaarde te betalen om te voorkomen dat er van belastbaar loon sprake is.

Wat is nu een werkplek waarvoor de werkgever arboverantwoordelijkheid heeft?

Voor producten uit het eigen bedrijf – grofweg zaken of diensten waar de werkgever in handelt – zijn de nieuwe waarderingsregels uitermate onvriendelijk. Onder de oude regels mocht de werkgever de werknemer een onbelaste korting geven van 20%, met een maximum van € 500 per jaar. De regeling was bedoeld om irritatie tus-

april 2012 | nummer 2 | het Register

39

Werkkostenregeling

n n n n

Een volstrekt onnodige verandering betreft de waarderingsregels voor loon in natura sen werkgever, werknemer en de Belastingdienst te voorkomen. Weliswaar werkte ze niet altijd tot ieders volle tevredenheid, maar doorgaans kwamen de partijen er op een of andere manier wel uit. Onder de werkkostenregeling moet de werkgever, wil er geen sprake zijn van loon, de consumentenprijs in rekening brengen. In de sectoren waar dit veelvuldig voorkomt, ondervindt men dit als een hoogst irritante verandering. Deze groepen werkgevers en werknemers zijn misschien wel de grootste slachtoffers van de werkkostenregeling.

De plicht om de consumentenprijs in rekening te brengen, wordt als een hoogst irritante verandering ervaren

40

het Register | april 2012 | nummer 2

Klein lichtpuntje is nog wel dat het begrip consumentenprijs soms zo discutabel en vaag is dat er vanzelf onderhandelingsruimte ontstaat. Want wat is de consumentenprijs als er geen consumentenprijs is, zoals bij de IPB-tickets die vliegmaatschappijen exclusief aan hun personeel aanbieden, of bij groente en fruit dat nooit de consumentenmarkt bereikt omdat het anders wordt doorgedraaid? En wat is de consumentenprijs als hetzelfde product met een andere verpakking tegen verschillende prijzen in de winkel wordt aangeboden? Zo zijn er nog veel meer voorbeelden te geven waarbij duidelijk is dat de consumentenprijs een onhanteerbaar begrip is. Het biedt onderhandelingsruimte, maar tot een reductie van de administratieve lasten leidt het daardoor ook niet.

Hetgeen toch een van de belangrijkste doelstellingen van de werkkostenregeling zou (moeten) zijn.

De plussen van de werkkostenregeling De werkkostenregeling kent dus zeker een aantal negatieve kanten. Maar ook een aantal positieve. En zoals gezegd gaan die soms hand in hand. De hele discussie over de werkplek heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat, maaltijden niet meegerekend, op de ‘echte’ werkplek nagenoeg alles onbelast is. Maar overstappen op de werkkostenregeling kan ook om andere redenen positief zijn, en wel vanwege: n het forfait; n het eindheffingstarief.

n n n n

Het forfait Het forfait van 1,4% van de fiscale loonsom dat nagenoeg voor alles en nog wat zonder moeilijke voorwaarden of boekhoudkundige vereisten mag worden benut, is natuurlijk het belangrijkste pluspunt van de werkkostenregeling. Nog prettiger is dat dit forfait in 2013 wordt opgetrokken naar (minstens?) 1,6% van de loonsom. Dat het voor nagenoeg alles mag worden gebruikt, heeft in de overgangsfase misschien wat nadelen, maar op de lange duur alleen maar voordelen. Die nadelen betreffen dan met name het aanbrengen van veranderingen in de arbeidsvoorwaarden, vooral de secundaire. Fietsplannen, fitnessplannen, in feite zijn ze bij een overstap op de werkkostenregeling op slag verouderd en zouden dan ook direct moeten worden afgeschaft door de werkgever.

Dat zal hier en daar nogal wat commotie veroorzaken, maar biedt wel de mogelijkheid om een eigen beleid vorm te geven. Binnen het forfait, maar ook vaak daarboven, waarover straks meer. En de antimisbruikbepaling dan, zult u zeggen? Ja, die staat in de wet, maar de vormgeving daarvan is zo knullig dat het zo goed als een dode letter is.

Toegegeven, de overgang naar de werkkostenregeling zal niet voor alle werkgevers een verruiming zijn van de mogelijkheden om werknemers belastingvrije vergoedingen of verstrekkingen te doen toekomen. Maar macro bezien is deze regeling een verademing.

Het eindheffingstarief Voor zaken die niet zijn vrijgesteld, of waarvoor geen nihilwaardering geldt, die niet meer in het forfait passen en niet gewoon worden verloond, gaat een nieuwe eindheffing gelden van 80%. Dat klinkt nogal zwaar, zo’n eindheffing van 80%. Afgezet tegen de oude eindheffing over geschenken (20%) en de enkelvoudige eindheffing (maximaal 52%) over een aantal andere vormen van loon in natura is dat ook zo. Maar afgezet tegen het reguliere tarief waartegen werknemers worden belast, valt het wel mee. De eindheffing van 80% over nettoloonbestanddelen komt overeen met een tarief over het brutobestanddeel van ongeveer 44%. Tel daarbij op dat over eindheffingsbestanddelen geen premies zijn verschuldigd en de conclusie is dat het eindheffingstarief best voordelig uitpakt. Alleen voor deeltijdwerkers met een laag inkomen en werknemers die kwalificeren voor de 30%-regeling, kan dat anders liggen. Wel dient er rekening mee te worden gehouden dat aangewezen eindheffingsloon niet meeloopt in eventuele WW- en WIA-uitkeringen en dergelijke. Ook maken ze geen deel uit van de pensioengrondslag van de werknemer. En ten slotte zal ook hierbij de antimisbruikbepaling niet echt een rol van betekenis kunnen spelen.

De antimisbruikbepaling is zo knullig vormgegeven dat het zo goed als een dode letter is de werkkostenregeling geëvalueerd. In de tussenevaluatie is de mogelijkheid van een ruwere variant – naast de huidige regeling? – gesuggereerd waarin het aantal vrijstellingen en nihilwaarderingen, in ruil voor een ruimer forfait, verder wordt beperkt. De vraag is of dat het imago van de werkkostenregeling echt oppoetst. Ook aan de in dit artikel beschreven knelpunten zou in de evaluatie aandacht moeten worden besteed. Anders ontaardt de overstap in onnodig veel discussies waarmee de praktijk niet echt is gebaat.

Het eindheffingstarief pakt eigenlijk best voordelig uit De problemen zijn bovendien relatief eenvoudig op te lossen. Voor de waarderingsregels van loon in natura – inclusief producten uit het eigen bedrijf – kan worden teruggegrepen op de oude regels. De oude definitie van het loonbegrip kan daarnaast weer worden opgenomen.

De koppeling met ‘een werkplek’ zou moeten vervallen; zakelijk gebruik is zakelijk gebruik, of daar nu de arbowetgeving op van toepassing is of niet. En een feest op kantoor of een feest in de kroeg zou hetzij altijd onbelast, dan wel belast moeten zijn. De regels rond de gerichte vrijstellingen en nihilwaarderingen dienen te worden teruggebracht tot de essentie. Zaken die sowieso al geen loon vormen, zoals vakliteratuur, dienen eruit te verdwijnen, tenzij men beperkingen wil aanbrengen in de omvang van de vrijstelling, zoals bij reis- en verhuiskosten het geval is. De huidige regels zaaien alleen verwarring. Althans, voor een deel van de werkgevers. Een ander deel is nu al zeer tevreden met deze nieuwe regeling. n

Conclusie Met de kern van de werkkostenregeling, het vervangen van allerlei rare vrijstellingen als de fiets en fitness, is niets mis. De pijn van de regeling zit hem in de wijzigingen in de slipstream. Die wijzigingen zijn ook niet noodzakelijk, zeker niet allemaal. In de loop van dit jaar wordt

april 2012 | nummer 2 | het Register

41

Verbreed­uw­agrofiscale horizon­ met­VLB­Opleidingen

­

­

­

www.vlbopleidingen.nl

Bent­u­werkzaam­in­de­agrofiscale­en/of­agrobedrijfskundige­praktijk­en­wilt­u­uw­kennis­en­vaardigheden­op­peil­houden?­VLB­Opleidingen­ biedt­u­praktijkgerichte­cursussen­en­opleidingen.­Het­programma­is­gericht­op­verschillende­functies­binnen­de­agrofiscale­en­agrobedrijfskundige­praktijk.­Met­VLB­Opleidingen­heeft­u­theorie­en­praktijk­binnen­handbereik.­Ook­incompany­en­maatwerk­behoren­tot­de­mogelijkheden.­ Voor­de­cursussen­zijn­PE-punten­te­behalen.­Meer­informatie­vindt­u­op­www.vlbopleidingen.nl. ­ Wilt­u­direct­inhaken­op­een­actueel­onderwerp?­Houd­de­VLB-Flits­met­flitscursussen­in­de­gaten.

VLB­ Opleidingen­ is­ een­ onderdeel­ van­ RB­ Opleidingen

Verder­in­agrofiscale­kennis­

www.vlbopleidingen.nl

hET

Verenigingsnieuws Belangenbehartiging en vakinformatie

RB verontrust over voortgang omwisseling Bapi-certificaten van DigiNotar Op 17 februari jongstleden heeft het RB tijdens het overleg van de Werkgroep Digicom zijn verontrusting uitgesproken over de voortgang in de omwisseling van de Bapi-certificaten van DigiNotar. De andere belangenvertegenwoordigers in het overleg zijn dezelfde mening toegedaan. De omwisseling van deze certificaten voor nieuwe certificaten van KPN werd noodzakelijk vanwege de beveiligingsrisico’s die waren opgetreden bij DigiNotar.

Het hele omwisselingtraject zou voor 1 juni aanstaande afgerond moeten zijn. Fiscale dienstverleners moeten zich hiervoor eerst aanmelden via de website van KPN. Na aanmelding krijgen zij een formulier, dat met diverse bijlagen moet worden geretourneerd aan KPN. Het geheel wordt vervolgens op juistheid en volledigheid beoordeeld, waarna KPN een zogenoemd abonneenummer verstrekt. Hiermee kan dan de uiteindelijke certificaataanvraag plaatsvinden.

Op 29 februari hadden ruim 9.000 gebruikers zich aangemeld via de website van KPN. Maar ondanks het feit dat de aanvragen al vanaf 31 januari door KPN in behandeling zijn genomen, werden er tot 29 februari slechts 246 certificaten uitgegeven!

Tijdens het overleg werd door KPN uitleg gegeven over het ge-

Juridische modellen Bol Juristen Het RB heeft met Bol Juristen een overeenkomst gesloten voor het opzetten van een databank met juridische modelovereenkomsten en het onderhoud ervan. Leden van het RB kunnen gebruikmaken van deze modellen voor hun fiscale adviespraktijk.

Een telefonische helpdesk is beschikbaar voor vragen over de uitleg of het gebruik van de modellen.

U vindt de modellen op het ledendeel van www.rb.nl.

Vaktechnisch overleg btw-specialisten Op 12 maart jongstleden heeft weer een vaktechnische bijeenkomst plaatsgevonden van het btw-specialistennetwerk van het RB. Heeft u behoefte aan het advies van een btw-specialist, bekijk dan de lijst met deelnemende btwspecialisten op het ledengedeelte van de RB-website (Vakinformatie>Specialismen).

hele traject en de benodigde tijd tussen registratie en uitreiken van het certificaat. Fiscale dienstverleners moeten rekenen op ongeveer vier weken verwerkingstijd. Dit betekent dat aanmelding moet hebben plaatsgevonden voor 1 mei aanstaande.

Aanmelders na dat tijdstip moeten er rekening mee houden dat de mogelijkheid bestaat dat zij na 1 juni 2012 tijdelijk geen aangiften kunnen indienen.

Tijdens het overleg van de Werkgroep Digicom werd ook duidelijk dat er enige dagen zitten tussen het tijdstip van installeren van het certificaat in de software en het tijdstip waarop de software geschikt is voor het indienen van aangiften. Fiscale dienstverleners doen er daarom goed aan het nieuwe certificaat in het begin van een maand te installeren. Hiermee wordt voorkomen dat aangiften loon- en omzetbelasting die middels Bapi-certificaat worden gedaan, mogelijk niet of te laat worden verwerkt door de Belastingdienst. De deelnemers aan het overleg hebben de Belastingdienst verzocht om een coulanceregeling voor het geval dat deze aangiften wegens de omwisseling van het certificaat te laat worden ingediend.

De Werkgroep Digicom zal de komende periode frequenter vergaderen om de voortgang rond deze omwisseling te bespreken. Daarbij zal ook KPN worden uitgenodigd.

Collectieve aanpak bezwaar btw-correctie privégebruik auto De afgelopen maanden heeft een aantal overleggen plaatsgevonden met vertegenwoordigers van het ministerie van Financiën, de Belastingdienst en onder meer het RB. Hierdoor zijn enkele beperkende voorwaarden in de oorspronkelijke conceptregeling niet overgenomen in de definitieve regeling. Vragen en onduidelijkheden zijn onder de aandacht gebracht en verduidelijkt, zoals de niet-ontvankelijkheid bij het indienen van een collectief bezwaar voordat een teruggaafbeschikking is ontvangen, bezwaar bij een gebroken boekjaar en de bezwaarpunten waarover middels een proefprocedure duidelijkheid moet komen.

april 2012 | nummer 2 | het Register

43

hET

Verenigingsnieuws Belangenbehartiging en Vakinformatie/Ledenservice

Horizontaal Toezicht

PE-controle 2011

Het RB en de Belastingdienst hebben vorig jaar op de RB-dag een koepelconvenant Horizontaal Toezicht (HT) getekend. Sinds die tijd heeft een aantal leden zich aangemeld voor deelname aan HT. Op beperkte schaal is inmiddels ervaring opgedaan met de toelatingsprocedure, de aanmelding bij de Belastingdienst en de review HT.

Momenteel zijn de medewerkers van de afdeling Controle PE bezig met het uitvoeren van de controle op de PE-registratie 2011.

RB-dag 2012 Bent u erbij op vrijdag 1 juni aanstaande?

In Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem vindt ’s morgens de ALV plaats.

Tijdens de middag gaan we in op nieuwe vormen van financiering.

MKB-ondernemingen kunnen niet meer vanzelfsprekend bij de bank terecht om ‘geld te halen’ en moeten dus creatief zijn en nieuwe financieringsbronnen aanboren.

Tegelijkertijd zijn er vermogende partijen (particulieren maar ook beleggings- of pensioen-BV’s) die over geld beschikken en naar goed renderende beleggingsmogelijkheden zoeken als alternatief voor vastgoed (risico leegstand), aandelenbeurs (risico koersen) en spaarrekeningen (lage rente, risico bank).

Binnenkort ontvangt u een brief met uw behaalde PE-resultaat over 2011, tenzij u wordt geselecteerd voor verdiepte controle. Mocht dat bij u het geval zijn, dan verzoeken wij u bewijzen van deelname van geregistreerde activiteiten te overleggen. Van PE-activiteiten gevolgd bij het RB hoeven geen bewijzen van deelname te worden overlegd. Na het afronden van deze controle sturen wij u vervolgens uw PE-resultaat.

RB-leden konden tot en met 31 maart hun in 2011 behaalde PE-punten registreren in hun persoonlijke PE-dossier in PE-online.

De PE-controle is van toepassing op de PE-activiteiten van volwaardige leden.

Aspirant-leden en buitengewone leden zijn vrijgesteld van het behalen van PEpunten.

Vrijstellingen 2012 Een aanvraag voor PE-vrijstelling die betrekking heeft op 2012, wordt in behandeling genomen nadat de PE-controle 2011 is afgerond.

PE-punten 2012 Van cursussen die plaatsvinden vanaf 1 januari 2012 én geaccrediteerd zijn door het RB, wordt uw deelname door de organisatie in PE-online verwerkt. Dit betekent dat u van deze bijeenkomsten geen PE-punten hoeft te registreren.

Aan de hand van de verwerkte presentielijst worden deze punten automatisch in uw persoonlijke PE-dossier opgenomen.

Meer informatie over de RB-dag kunt u vinden op het ledendeel van www.rb.nl. U kunt zich daar ook aanmelden. Aanmeldingen worden verwerkt op volgorde van binnenkomst. Aanmelden is mogelijk tot en met zondag 24 mei 2012.

Welke activiteiten dient u als lid in 2012 zelf te registreren?

Wil de bank niet meer financieren?

“Nieuwe vormen van financiering” op de RB-dag 2012

Kom ook!

44

het Register | april 2012 | nummer 2

Een aantal activiteiten dient u zelf te registreren; het gaat om: ■ gevolgde cursussen van de NBA (Vedaa, VERA); ■ intern fiscaal vaktechnisch overleg; ■ doceren; ■ schrijven van fiscale artikelen.

In het PE-reglement van het RB treft u meer informatie aan over de voorwaarden van puntentoekenning aan deze activiteiten.

Ledenservice

Wijzigingen in Reglementen ingaande 1 januari 2012 In enkele RB-reglementen zijn per 1 januari 2012 wijzigingen doorgevoerd. Hieronder een overzicht. Deze wijzigingen zijn ook terug te vinden op www.rb.nl.

Reglement op de Tuchtrechtspraak Het Reglement op de Tuchtrechtspraak kent een groot aantal wijzigingen die van redactionele en technische aard zijn. Dit heeft inhoudelijk niet geleid tot vermeldenswaardige veranderingen, maar wel tot een aanzienlijke verschuiving in de artikelen.

Toelichting: na een jaar werken met het Reglement bleek inhoudelijk nauwelijks, maar wel qua volgorde, verandering nodig.

Door middel van een voetnoot wordt de uniforme waarborgsom aangegeven, zijnde 200 euro.

Huishoudelijk Reglement Artikel 1, lid 2, sub b is gaan luiden: of gelijkwaardige diploma’s, zulks ter beoordeling van het bestuur.

Toelichting: er dreigde hier een ongewenste toegang voor personen met oude(re) diploma’s te ontstaan.

Artikel 3 is gaan luiden: Het aspirant-lidmaatschap kan verplicht zijn dan wel worden verworven door hen die te goeder naam en faam bekend staan en die deelnemen aan een van de volgende opleidingen van de Stichting RB Opleidingen: a. CB-belastingconsulent; d. HBO Fiscaal Recht (Bachelor Belastingadviseur); b. CB-belastingadviseur; e. Schakelprogramma Master Belastingadviseur; c. AA CB-Belastingadviseur; f. Master Belastingadviseur.

Toelichting: De oude regeling gaf aanleiding tot oneigenlijk beroep op het aspirant-lidmaatschap.

Artikel 5.c. is gaan luiden: Tenminste de leeftijd van 60 jaar hebben bereikt en het beroep van belastingadviseur niet of niet langer uitoefenen, bijvoorbeeld door pensionering, beëindiging van werkzaamheden of arbeidsongeschiktheid, en die daartoe een aanvraag bij het bestuur hebben ingediend die door het bestuur is geaccepteerd.

Aan artikel 6 wordt een lid 5 toegevoegd dat gaat luiden: Buitengewone leden zijn na toelating vrijgesteld van de PE-verplichting.

Buitengewone leden van 60 jaar en ouder, alsmede zij die daartoe toestemming hebben gekregen van het bestuur, mogen de eerder gevoerde titel (bc, CB of FB) blijven voeren.

Het bestuur is vrij om het buitengewoon lidmaatschap toe te kennen aan leden en niet-leden jonger dan 60 jaar, eventueel met toestemming van titelgebruik.

Toelichting: Meer duidelijkheid over de vereisten voor buitengewoon lidmaatschap en het titelgebruik.

Reglement Permanente Educatie Artikel 2.5 is gaan luiden: Er wordt op halve PE-punten afgerond.

Artikel 3, de laatste drie woorden van de zinnen na de eerste bullit Cursussen zijn gaan luiden: “op halve punten”.

Toelichting: een van de oude systemen liet geen notatie van halve punten toe. Dat is inmiddels hersteld.

Aan artikel 10 is een lid 4 toegevoegd dat luidt: De middelingsregeling is niet van toepassing voor hen die een maatregel is opgelegd.

Aan artikel 10 is een lid 5 toegevoegd dat luidt: Het bestuur kan in speciale gevallen afwijken van het gestelde in bovenstaande leden.

Toelichting: artikel 10.4 is een logisch sluitstuk van een sanctie. Artikel 10.5 geeft het bestuur de mogelijkheid tot bijvoorbeeld coulance.

Reglement Beroepsuitoefening Artikel 15 is gaan luiden: Het is een lid niet toegestaan vergoedingen in enige vorm te geven of te ontvangen voor het bezorgen van opdrachten, tenzij het een vergoeding betreft voor het overnemen of overdragen van een praktijk of een gedeelte daarvan.

Toelichting: Het is een lid niet toegestaan vergoedingen te betalen voor het hem bezorgen van opdrachten. Evenmin is het toegestaan vergoedingen van derden te ontvangen voor het naar hen verwijzen van cliënten. Onder vergoedingen worden niet alleen betalingen in geld verstaan, maar ook bijvoorbeeld giften, invitaties, kortingen, betalingen in natura, enz. van meer dan symbolische waarde. Het verbod ziet niet op vergoedingen die in alle redelijkheid gezien kunnen worden als een passend relatiegeschenk, dat geen enkele (morele of zakelijke) verplichting in het leven roept. Het verbod geldt niet als sprake is van het overnemen of overdragen van een praktijk of gedeelte daarvan.

De toelichting maakt deel uit van de te publiceren tekst.

Toelichting: de oude tekst zag slechts op het geven van vergoedingen.

april 2012 | nummer 2 | het Register

45

hET

Verenigingsnieuws Opleidingen

Jong RB Jong RB is een professioneel netwerk van jonge belastingadviseurs. Jaarlijks wordt een aantal bijeenkomsten georganiseerd waarin uitgebreid aandacht wordt besteed aan de fiscale actualiteit en de ontwikkeling van vaardigheden van jonge belastingadviseurs, en waar ze kunnen kennismaken met collega-adviseurs uit het hele land.

Voor het voorjaar zijn de volgende bijeenkomsten gepland in Hotel Van der Valk in Houten.

Vaktechnisch Dinsdag 17 april 2012 De DGA en zijn BV (junior) Hans Zwagemaker Dinsdag 1 mei 2012 De DGA en zijn BV (ervaren) Hans Zwagemaker

Incompany cursussen van het RB toegespitst op uw organisatie Wilt u de vakinhoudelijke kennis van een groep medewerkers op praktijkgerichte en efficiënte wijze actualiseren? Dan biedt een incompany cursus veel voordelen voor u.

U bepaalt zelf locatie en datum, u bespaart reistijd en reiskosten en u bent vaak goedkoper uit dan wanneer uw medewerkers dezelfde cursus via open inschrijving volgen.

De cursussen uit het Permanente Educatie-programma van RB Opleidingen worden nagenoeg allemaal incompany aangeboden.

Een incompany cursus kan volledig toegespitst worden op uw organisatie, uw werknemers kunnen hierdoor eenvoudiger eigen praktijkvoorbeelden inbrengen tijdens de cursus.

Top 5 incompany cursussen 2011 Proactief belastingadvies Aangifte Inkomstenbelasting particulier ■ Aangifte Inkomstenbelasting ondernemer ■ Casuscollege Auto ■ Pensioen in eigen beheer, lijfrentesparen en levensloopregeling anders bekeken ■ ■

Vaardigheid Dinsdag 12 juni 2012

Snellezen voor belastingadviseurs Marja Talens

Leden tot en met 35 jaar hebben inmiddels per e-mail een persoonlijke uitnodiging ontvangen om zich aan te melden voor een van de vaktechnische bijeenkomsten.

Wilt u meer informatie over een incompany cursus of een offerte aanvragen voor de cursus van uw keuze? Neem dan contact op met RB Opleidingen op (0345) 54 70 00.

Opleiding Financiële planning Verbreed uw toekomstperspectief en vergroot uw toegevoegde waarde voor uw klant.

De opleiding Financiële planning is dé opleiding wanneer u: ■ in uw praktijk steeds vaker vragen krijgt van uw klanten over de invulling van de wensen voor de oudedag; ■ antwoord wilt geven op vragen over de consequenties van een echtscheiding die het fiscale vakgebied overschrijden; ■ het gevoel heeft dat u uw klanten beter van dienst kunt zijn als het gaat om: ■ testamenten; ■ consequenties van het aangaan van een huwelijk; ■ planning van inkomen voor de toekomst.

De opleiding Financiële planning van RB Opleidingen is een opleiding op hbo-niveau, speciaal opgezet voor ervaren belastingadviseurs.

De aandacht gaat dan ook met name uit naar de integratie van de fiscale en juridische aspecten, beleggen en financieren en de verdere verdieping van de kennis op het gebied van oudedags- en andere toekomstvoorzieningen.

46

het Register | april 2012 | nummer 2

Let op: er wordt een grote mate van zelfstudie van u verlangd. Een goede voorbereiding per college is van essentieel belang om de opleiding met succes te doorlopen.

Wegens groot succes herhaald!

De opleiding bestaat uit negen bijeenkomsten en leidt op voor het examen Federatie Financieel Planner (FFP).

Hotel Van der Valk te Vianen mr. Jacqueline Dekker MFP FFP, mr. Marcel van Kooten MFP FFP CFP®, mr. H.J.L. Paantjens, mr. R.J. Roerink en W. van Tongeren RBA FFP Certificering: 20 fiscale en 30 algemene punten Locatie: Docenten:

Meer informatie over de opleiding Financiële planning vindt u op www.rb.nl. U kunt zich via de website direct aanmelden.

Nieuw: RB Zomer-PE 2012 Doe deze zomer ook mee met het RB en laat u in twee dagen volledig bijpraten over actuele fiscale onderwerpen. Tijdens de RB Zomer-PE behandelen gerenommeerde docenten verschillende vakgebieden, afgestemd op uw adviespraktijk. Uiteraard is er gedurende de Zomer-PE voldoende gelegenheid om nader met elkaar kennis te maken.

Doel In twee dagen verdiept u uw vakkennis met betrekking tot verschillende actuele fiscale onderwerpen. U kunt daarnaast netwerken en van gedachten wisselen over de laatste ontwikkelingen van het vak van belastingadviseur.

Programma Donderdag 21 juni 2012 10.00 – 13.00 uur Fiscale aspecten van verliesverrekening, schulden en leningen 13.00 – 14.00 uur Lunch 14.00 – 17.00 uur Actualiteiten dga 17.00 – 18.00 uur Diner 18.00 – 20.30 uur BUA en privégebruik auto van de zaak 20.45 uur EK-Kwartfinale Vrijdag 22 juni 2012 09.00 – 12.00 uur Onzakelijke leningen en tbs 12.00 – 13.00 uur Lunch 13.00 – 17.00 uur Actualiteiten Financiële planning Docenten Mr. A.J. van Lint Mr. R.J. Roerink Mr. M.C. van den Oetelaar Mr. drs. S.A.W.J. Strik Mr. J.F.H. van den Belt Locatie Hotel Van der Valk in Harderwijk Prijs € 990 RB-leden € 1.090 kantoorgenoten € 1.190 niet-leden (inclusief overnachting en maaltijden, exclusief btw) Certificering 20 fiscale punten Aanmelding Voor meer informatie en aanmelden gaat u naar www.rb.nl.

U kunt zich alleen voor de gehele RB Zomer-PE inschrijven.

PE door Fiscaal Instituut Tilburg Het Fiscaal Instituut Tilburg (FIT) biedt al jaren in nauwe samenwerking met het RB (voorheen met NFB) Permanente Educatiecursussen aan. Uit evaluaties blijkt dat RB-leden deze bijeenkomsten zeer op prijs stellen: maar liefst 99% van de deelnemers in 2011 gaf het oordeel ‘goed’ of zelfs ‘uitstekend’.

Vernieuwde opzet Recent is in samenspraak tussen het RB en het FIT besloten om de organisatie van het cursusaanbod te herzien. Hierdoor heeft het FIT de cursusprijzen behoorlijk kunnen verlagen. Uiteraard blijft de hoge kwaliteit van het cursusaanbod gegarandeerd. Bovendien zorgt het FIT ervoor dat de cursussen afgestemd blijven op de praktijk van de RB-adviseur. Wel wordt een beperkt aantal cursussen tevens toegankelijk voor andere doelgroepen.

De belangrijkste wijzigingen voor u als RB-lid op een rij: ■ Verlaging cursusprijs naar € 200 ■ Eindtijd cursussen naar 20.00 uur ■ Een luxe broodmaaltijd in de pauze

FIT-cursussen voorjaar 2012 Dit voorjaar organiseert het FIT de cursussen ‘Actualiteiten Estate Planning’ en ‘Fiscale aspecten van (echt)scheiding’.

Zwolle Wo 18 april Actualiteiten Estate Planning Docenten: mr. dr. N.C.G. Gubbels en prof. mr. I.J.F.A. van Vijfeijken Tilburg Do 22 mei Fiscale aspecten van (echt)scheiding’.

Docenten: mr. dr. N.C.G. Gubbels en prof. dr. G.J.B. Dietvorst PE-punten: u ontvangt bij deelname 5 fiscale punten per cursus Tijden: 15.15 – 20.00 uur Speciale RB-ledenprijs: € 200 (inclusief catering en maaltijd) Meer informatie over de inhoud van deze cursussen en het aanmeldingsformulier vindt u op www.rb.nl/permanente_educatie. U dient hiervoor in te loggen.

Geslaagd Het RB feliciteert mevrouw mr. T.J. Hauwert BB FB, de heer mr. J.G. Lausberg FB, de heer mr. J. van den Bogaart CB en de heer mr. P. Vos BB FB. Zij zijn geslaagd voor de opleiding Master Fiscaal Recht aan de RuG die door de samenwerking tussen RB Opleidingen en de Rijksuniversiteit van Groningen wordt aangeboden aan RB-leden.

Van harte!

april 2012 | nummer 2 | het Register

47

hET

Verenigingsnieuws Permanente Educatie

PE-programma voorjaar 2012 Hieronder het PE-programma voor het voorjaar 2012.

Aanmelden voor de cursussen kan met de formulieren uit de brochure Permanente Educatie voorjaar 2012 of online via www.rb.nl/inschrijven.

di

Akersloot

di

8 mei

Leergang Privaatrecht dag 1 mr. J.J. Ebbinga

di

wo 9 mei

Proactief belastingadvies drs. H.J. Meijer FB

wo 9 mei

Aftrek van voorbelasting in de btw mr. M.C. van den Oetelaar

24 april Nederbelgen mr. drs. D.A. van Dorsselaer & mr. M. Snikkenburg

wo 25 april Leergang Ondernemingsrecht dag 2 mr. E.A. Brat do 26 april Privégebruik in de btw mr. M.C. van den Oetelaar & mr. F.L.J. Vervaet

17 april Renteaftrek in de Vpb: actualiteiten en rechtspraak mr. M.C. de Graaf

ma 21 mei De werkkostenregeling: alles wat u wilt weten! R. Vink

extra

& mr. F.L.J. Vervaet do 10 mei Verdieping Estate planning dag 1 prof. dr. B.M.E.M. Schols &

Breda di

prof. dr. F.W.E.M. Schols

17 april Nederbelgen mr. drs. D.A. van Dorsselaer &

di

15 mei Samenwerkingsverbanden (btw en overdrachtsbelasting)

mr. M. Snikkenburg

mr. A.F. Fruijtier FB

ma 23 april Casuscollege Auto mr. H.A. Elbert

ma 21 mei Belastinglatenties in de jaarrekening mr. D. Marinus RA

di

di

15 mei De werkkostenregeling: alles wat u wilt weten! R. de Groot CB

22 mei Leergang Privaatrecht dag 2 mr. J.J. Ebbinga

wo 23 mei Internationale aspecten van bv’s en hun dga’s (inclusief emiDordrecht

gratie) mr. M.C. de Graaf

ma 16 april BTW-academie dag 1 Van Driel Fruijtier btw-specialisten

do 24 mei Schenk- en erfbelasting 2012 mr. J.F.H. van den Belt

ma 23 april BTW-academie dag 2 Van Driel Fruijtier btw-specialisten

do 24 mei Verdieping Estate planning dag 2 prof. dr. B.M.E.M. Schols &

ma 7 mei

BTW-academie dag 3 Van Driel Fruijtier btw-specialisten

prof. dr. F.W.E.M. Schols

ma 14 mei BTW-academie dag 4 Van Driel Fruijtier btw-specialisten

di

ma 21 mei BTW-academie dag 5 Van Driel Fruijtier btw-specialisten

wo 30 mei Financiële strategieën Drs. H.J. Meijer FB

ma 4 juni

wo 30 mei Not for profit organisaties en btw mr. M.C. van den Oetelaar

BTW-academie dag 6 Van Driel Fruijtier btw-specialisten

29 mei (Her)structureren in de praktijk mr. drs. S.A.W.J. Strik

& mr. F.L.J. Vervaet Emmeloord

wo 30 mei De bijzondere fiscale positie van de dga mr. J. Zwagemaker

ma 14 mei De werkkostenregeling: alles wat u wilt weten! R. Vink

do 31 mei Casuscollege Vennootschapsbelasting mr. drs. S.A.W.J. Strik do 31 mei Verdieping Estate planning dag 3 prof. dr. B.M.E.M. Schols &

Ridderkerk

prof. dr. F.W.E.M. Schols

ma 16 april Casuscollege Auto mr. H.A. Elbert di

di

5 juni

di

5 juni

24 april Casuscollege Vennootschapsbelasting mr. drs. S.A.W.J. Strik

ma 4 juni

De werkkostenregeling: alles wat u wilt weten! R. de Groot CB

Masterclass Fiscale eenheid in de vennootschapsbelasting mr. drs. S.A.W.J. Strik Casuscollege Haal meer winst uit het fiscale winstbegrip J.W. Kemper FB

Veldhoven

extra

wo 6 juni

De werkkostenregeling: alles wat u wilt weten! R. Vink

ma 7 mei

Casuscollege Auto mr. H.A. Elbert

wo 6 juni

Btw in internationale verhoudingen mr. A.F. Fruijtier FB

di

De werkkostenregeling: alles wat u wilt weten! R. de Groot CB

do 7 juni

Masterclass Deelnemingsvrijstelling: actualiteiten en recht-

5 juni

spraak mr. M.C. de Graaf Vianen di

do 7 juni

17 april Leergang Ondernemingsrecht dag 1 mr. E.A. Brat

wo 18 april Inleiding Estate planning dag 2 mr. J.F.H. van den Belt

mr. D.N.N. Jansen & mr. drs. F.J.P.M. Haas di

12 juni Masterclass Fiscale gevolgen van fusies, splitsingen en reor-

wo 18 april Actualiteiten loonheffingen mr. M.R.M. Deden ma 23 april Renteaftrek in de Vpb: actualiteiten en rechtspraak mr. M.C. de Graaf

Actualiteiten formeel belastingrecht en fiscaal procesrecht

ganisaties mr. drs. S.A.W.J. Strik

extra

wo 13 juni Btw en faillissementen mr. A.F. Fruijtier FB & mr. A.T.P. Nefkens do 14 juni

Alles over leningen in de IB en Vpb mr. R.J. Verbrugge extra

do 21 juni Casuscollege Estate planning mr. J.F.H. van den Belt

Landelijke studiebijeenkomsten Ook in het voorjaar van 2012 is het mogelijk om in te schrijven voor de gratis Landelijke Studiebijeenkomsten. Gerenommeerde sprekers uit het vak brengen daar graag de nieuwste fiscale ontwikkelingen voor het voetlicht. Kijk voor meer informatie en beschikbaarheid op het ledendeel van www.rb.nl (Permanente Educatie > Landelijke Studiebijeenkomsten).

Bent u verhinderd? Laat het ons weten!

Mocht u zich hebben ingeschreven voor een Landelijke Studiebijeenkomst maar onverhoopt toch verhinderd zijn, dan kunt u zich afmelden via www.rb.nl > Landelijke Studiebijeenkomsten.

48

het Register | april 2012 | nummer 2

Kringbijeenkomsten RB kent elf regionale studiekringen. Elke kring organiseert meerdere bijeenkomsten per jaar. Hieronder vindt u van iedere regio waarvan dit bekend is de eerstkomende data. Meer informatie over de laatste updates vindt u op het ledendeel van www.rb.nl.

Kring Leiden

Kring Amsterdam

do 10 mei

di 10 april

Estate Planning mr. J.F.H. van den Belt

Noordelijke Kring

di 8 mei

De DGA: aanmerkelijk belang en TBS

Kijk op www.rb.nl voor het actuele aanbod

mr. dr. J. Ganzeveld

Kring Noord Holland/Alkmaar

Kring Arnhem ma 2 april

ma 16 april Insolventierecht mr. L.A. van Walree-Braskamp FB ma 14 mei

Actualiteiten arbeidsrecht mr. J.P.M. van Zijl FB

Kring Limburg Kijk op www.rb.nl voor het actuele aanbod

ma 16 april Wijzigingen in het huwelijksvermogensrecht

4e tranche Awb mr. drs. F.J.P.M. Haas

mr. J.F.H. van den Belt

Kring Eindhoven

Kring Rotterdam

di 17 april

Kijk op www.rb.nl voor het actuele aanbod

Kijk op www.rb.nl voor het actuele aanbod

di 8 mei

Kijk op www.rb.nl voor het actuele aanbod

Kring Utrecht

Kring Gelderland/Overijssel

Kijk op www.rb.nl voor het actuele aanbod

ma 16 april Verliesverrekening mr. drs. S.A.W. Strik

Kring Zeeland/West-Brabant

ma 21 mei

Kijk op www.rb.nl voor het actuele aanbod

Formeel belastingrecht mr. drs. F.J.P.M. Haas & mr. D.N.N. Jansen

Nieuw programma VLB Opleidingen Hieronder vindt u de eerste cursussen van het nieuwe programma van VLB Opleidingen voor het najaar. VLB Opleidingen is onderdeel van RB Opleidingen en richt zich met name op agrofiscale en agrobedrijfskundige cursussen. Naast het reguliere programma zijn incompany cursussen en maatwerk mogelijk. Kijk voor het volledige cursusprogramma op www.vlbopleidingen.nl; u kunt zich op deze website direct aanmelden voor de cursus van uw keuze.

Kalender 2012 Vianen do 20 september Bijzondere aspecten samenstellen of controleren van

di

30 oktober

jaarrekening agrarische bedrijven A.G.M. Broeks RA di

25 september Werken met de werkkostenregeling - kom beslagen ten

drs. E. Spliethof wo 31 oktober

ijs! R.W. van Marrum wo 26 september Renteaftrekbeperkingen in de vpb mr. F.J. Kerkhof FB &

Geruisloze terugkeer uit de horti- en agro-bv

6 november

2 oktober

wo 3 oktober

mr. T.A. van Baaren

ma 12 november Agrarisch milieurecht: veranderingen en regelgeving -

Eigen woning, hypotheekrente en kapitaalverzekerin-

do 11 oktober ma 29 oktober

13 november Fiscale aspecten van erfpachtfinanciering van landbouwgrond mr. S.F.J.J. Schenk FB & mr. A. Verduijn FB

wo 14 november Klachtafhandeling, gewoon doen, het levert wat op!

De coĂśperatie - civiele en fiscale aspecten

M. Martini do 15 november Doelgericht, overtuigend en effectief communiceren

Casuscollege Het Schenkingsplan mr. J.F.H. van den Belt

Omzetbelasting in de agrarische sector H.J. de Boer FB focus intensieve veehouderij mr. P. Bodden

di

Ruimtelijke ordening, milieu en onteigening

prof. dr. mr. R.C.J. Galle & mr. R.J. Verbrugge wo 10 oktober

drs. P.H.M. Ceelen FB & mr. E.H.E.F. Sloot FB do 8 november

ing. E.J.M. Zandbelt ab ma 8 oktober

De fiscale aspecten van de bv in de agrarische praktijk

Echtscheiding en de agrarische onderneming

gen drs. R.S. Brander do 4 oktober

Snellezen voor (belasting)adviseurs en accountants (dag 1) drs. M. Talens

wo 7 november

E. Izeren FB di

Adviseren over notariĂŤle akten en overeenkomsten mr. J. Rheinfeld

di

mr. J.F.H. van den Belt ma 1 oktober

Voorkomen en ongedaan maken mestboetes en kortingen bedrijfstoeslagen mr. drs. C.C. van Harten

ma 5 november

mr. M.H.C. Ruijschop do 27 september Nieuwe bv-wetgeving en het huwelijksvermogensrecht

Timemanagement - ontspannen druk zijn

drs. E. Spliethof ma 19 november Het testament en de agrarisch ondernemer

Investeren en innoveren in de agrarische sector

mr. T.A. van Baaren

ir. A.J. Kranenburg

di

Onroerende zaken in de agrarische sector - een bos

do 22 november Basiscursus Pacht mr. J. Rheinfeld

aan fiscale regels mr. S.F.J.J. Schenk FB &

ma 26 november Snellezen voor (belasting)adviseurs en accountants

mr. P.L.F Seegers

20 november Inbreng en herstructurering in de bv mr. F.J. Kerkhof FB

(dag 2) drs. M. Talens

april 2012 | nummer 2 | het Register

49

hET

Verenigingsnieuws Boeken

Pensioen en de belangrijkste toekomstvoorzieningen

Dit boek is tot stand gekomen door de samenwerki Tilburg University en ng tussen de praktijk, Maastricht University.

De auteurs van dit boek mr. L.G.J. Bessems (APG), zijn: dr. A.H.H. Bollen-Vand enboorn (Maastricht mr. B.T. Broers CPL University), (FMLA Financial Markets Lawyers), mr. H.P.M. (Tilburg University/ van Bijnen Achmea Tilburg), prof.dr.

G.J.B. Dietvorst (Tilburg University/ Achmea Tilburg), mr. N. Hanssen CPL (Delta Lloyd), , (Syntrus Achmea), mr.drs. mr. N. Romein P.H. Schonewille RA (Europese University), mr. B. Starink Commissie/ Tilburg (Tilburg University/ PwC Amsterdam), dr. M.J.G.A.M. Weerepas (Maastricht University) en drs. N.M. Winter Amsterdam).

(KWPS

dr. A.H.H. Bollen-Vandenb oorn (red.)

Pensioen en de belangrijkste toekomstvoorziening en Derde druk

kste toekomstvoorzieningen

Deze recensie sluit aan bij die over een eerdere druk van dit boek: toegankelijk, prettig leesbaar en boeiende thema’s.

Deze omschrijving is absoluut nog steeds van kracht. Er komen veel onderwerpen aan de orde, bijvoorbeeld: perikelen rond het partnerpensioen, grensoverschrijdende situaties en nog meer interessante vraagstukken.

Pensioen en de belangrij

In dit boek komen de drie pijlers van toekomstvoo rzieningen aan bod. inhoud is afgestemd De op de behoefte in het onderwijs en in de Toekomstvoorzieningen praktijk. betreffen een breed terrein waarbij heel geving een rol speelt. diverse regelDeze drie pijlers staan enerzijds op zichzelf, zijn ze nauw met elkaar anderzijds verweven. De wet- en regelgeving die ten aan deze pijlers is heel grondslag ligt divers van aard. Civiel en fiscaal recht, Europees internationaal recht als ook sociaal zekerheidsre en cht liggen ten grondslag en beheersen deze pijlers. aan Daarom is in dit boek gekozen voor een thematische aanpak, waardoor de onderwerpen besproken kunnen worden met ming van de diverse inachtnewet- en regelgeving die daarop van toepassing bij de samenhang tussen is en waarde pijlers aan bod kan komen. In alle hoofdstukke staat het individu centraal, n vanuit dit perspectief is het boek geschreven.

Thema’s die centraal staan in dit boek: pensioenbeg hoeksverhouding in rip, AOW en Anw, driede Pensioenwet, werknemers pensioen in de loonsfeer, fiscale aspecten rondom vervroegde uittreding en langer doorwerken en fiscale aspecten , civiele van dga-pensioen, civiele en fiscale aspecten deling bij echtscheidin van pensioeng, belastingen en pensioenen en overheidspensioen in EU-context, particulierin het OESO-modelverdrag, civiele en fiscale aspecten (inter)nationale waardeoverd van racht, lijfrenten en banksparen en nabestaande voorzieningen. n-

Bollen-Vandenboorn (red.)

SDU Fiscale Geschriften

Fiscale oraties en afscheidsredes

ISBN 978-90-12-387 00-2

27

www.rechtinfiscaal.nl

FISC ALE GESCHRIFTEN Inkomstenbelasting Loonbelasting

Wat ons ook erg aansprak, zijn de behandeling van nog openstaande vraagstukken, de kritische kanttekeningen en gedachten over toekomstige ontwikkelingen. Met het opnemen van deze discussie wordt het boek meer dan alleen een studie- en naslagwerk.

Het nieuwe, nog verder te ontwikkelen pensioencontract wordt van juridische aandachtspunten voorzien, de mogelijke methodieken worden besproken en daarmee wordt de lezer van het boek alvast in staat gesteld mee te denken over de ontwikkelingen in pensioenland. Ook de gevolgen die een ander pensioenkader heeft voor de tweede en derde pijler, worden in de beschouwingen betrokken.

Met de schrijver zijn wij van mening dat naar buiten toe het volgende probleem veel meer zou moeten worden gecommuniceerd, namelijk het ontbreken van een realistisch verwachtingspatroon bij de pensioendeelnemers. We kunnen alle kennis over pensioenen in pacht hebben, als niet kan worden gecommuniceerd wat pensioen betekent voor de deelnemers, hebben we als adviseurs nog veel werk te verrichten. Het boek geeft ons in elk geval de gelegenheid om de theoretische kennis te vergaren.

Afscheidsredes (van hoogleraren) en oraties zijn voor de praktisch ingestelde fiscalisten niet datgene dat zij het snelst zullen lezen. Een boek dat een systematische catalogus van alle fiscale oraties en afscheidsredes bevat die in Nederland sinds 1928 zijn uitgesproken, zullen zij zeer zeker niet aanschaffen. Toch bevatten deze redes en oraties onderwerpen die voor specialisten interessant kunnen zijn. Omdat ze meestal slechts in een beperkte oplage zijn verschenen, zijn ze vaak moeilijk te vinden. Doordat de redes tevens op een bij het boek gevoegde cd-rom staan, zijn ze nu voor een ieder toegankelijk.

De redes zijn op verschillende wijze ontsloten: naar chronologie, naar deelgebied en naar persoon. Op deze wijze kan men eenvoudig een beeld krijgen van de verschillende redes. Dit vergemakkelijkt het eventuele zoekwerk.

De vraag is natuurlijk wat de oorsprong is van het fenomeen oratie. Gelukkig ontbreekt dit in het boek niet. Uiteraard geldt dit ook voor de fiscale afscheidsredes. Al met al een boek waar de auteur veel werk voor moet hebben verzet, vooral ook om de oude oraties op een cd-rom te krijgen. Naar onze verwachting zullen zeker enkele redes opnieuw tot leven worden gewekt.

U kunt nu het boek (dus niet de cd) gratis downloaden via www.rechtinfiscaal.nl/fiscaleoraties

Kortom : naar onze mening een aanrader

Praktisch nut 8 Wetenschappelijk niveau 7 Actualiteit 9 Leesbaarheid 8 Presentatie 8 Prijs-kwaliteitverhouding 8 Bedoeld voor: generalist, student Eindoordeel ■ ■ ■ ■ ■ Auteur: Uitgever: ISBN: Prijs:

dr. A.H.H. Bollen-Vandenboorn e.a.

SDU 978 90 12 387200 2 € 57,45

Marja Nienhuis-Willems FB FFP en mr. Berrie van der Velden FB AA

50

het Register | april 2012 | nummer 2

In de boekenrubriek geven ervaren vakmensen op persoonlijke titel hun mening over recent verschenen (fiscale) boeken: ■ Twee beoordelaars recenseren een boek.

■ Zij kennen cijfers toe voor bijvoorbeeld leesbaarheid, actualiteit en niveau.

De recensenten geven een eindoordeel: Aanrader Goed Redelijk Matig Afrader

■ ■ ■ ■ ■

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

Praktisch nut Wetenschappelijk niveau Actualiteit Leesbaarheid Presentatie Prijs-kwaliteitverhouding Bedoeld voor: generalist

4 9 7 8 7 7

Eindoordeel: ■ ■ ■ Auteur: Uitgever: ISBN: Prijs:

mr. L.J.A. Pieterse SDU 978 90 6476 225 3 € 60,00

mr. Lucas Blom FB AA en mr. Johan Stip FB

INFINE SBR • Centraal vastleggen rapportgegevens • Integratie met Infine Jaarrekening • Taxonomie KvK en banken • Mapping XBRL-elementen aanwezig • Jaarovergang vaste gegevens • Automatische controle en validatie

Bekijk de online demo op www.infine.nl of bel 0341 - 27 09 00

Jaarrekening

Samensteldossier

Relatiebeheer

Uren & Facturering

SBR

Tussentijds Rapport

Digitaal Dossier

Activaregistratie

KRTISCH | ONAFHANKELIJK | PRAKTISCH | SNEL

Introduceert web app Fiscaal up to Date biedt u de meest actuele fiscale signalering. De redactie staat garant voor kritische, onafhankelijke, praktische en snelle informatie, en zorgt er nu ook voor dat u altijd en overal op de hoogte bent van het laatste fiscale nieuws met de Fiscaal up to Date web app!

Met de komst van deze web app biedt Fiscaal up to Date een nieuw digitaal informatieplatform voor haar abonnees.

Altijd en overal is de wekelijkse nieuwsbrief te bekijken, de databank Fida te raadplegen, en met een Premium (online) abonnement heeft u ook toegang tot de volledige dagelijkse e-mailservice Viditax met hét fiscale nieuws van de dag.

De 5 voordelen van de web app voor abonnees  Altijd op de hoogte van het laatste fiscale nieuws voorzien van onafhankelijk commentaar. Artikelen uit de nieuwsbrief met redactionele commentaren zijn voorzien van een *  Het laatste nummer van Fiscaal up to Date online raadplegen  Premium (online) abonnees hebben ook toegang tot alle dagelijkse berichten  Altijd en overal de fiscale databank raadplegen  Informatie per e-mail doorsturen

Installeer de gratis web app  De web app werkt op alle smartphones en tablets en is gratis op uw bureaublad te plaatsen. Ga hiervoor naar http://m.futd.nl of maak gebruik van de QR code.

U vindt een uitgebreide instructie op onze website.

Stuur een e-mail naar beheer@futd.nl voor vragen of hulp.  Uw smartphone of tablet onthoudt uw inloggegevens  Voor niet abonnees geldt beperkte toegang

Met de Fiscaal up to Date web app altijd en overal op de hoogte van het laatste fiscale nieuws!

36501 180 x 130 mm_Het Register.indd 1

16-3-2012 15:41:30

De balans is de uitdaging

Een goed advies begint met een fiscale praktijkopleiding www.rbopleidingen.nl

Als belastingadviseur bent u een fiscale alleskunner.

U vindt de balans tussen theorie en praktijk.

Wel zo prettig voor uw klanten.

RB Opleidingen biedt kwalitatief hoogstaande fiscale opleidingen met doorstroommogelijkheden tot en met de universiteit.

Met de beroepsvereniging als steunpunt. Voor en door het mkb.

Een logische keus.

Oog voor ambitie en talent

www.rbopleidingen.nl