Dossier Mechelen
Hefboom voor streekontwikkeling Regionaal Landschap Rivierenland ijvert voor een mooi en leefbaar buitengebied, met de eigenheid en het karakter van onze rivierenstreek als gids. We bewijzen hoe een langetermijnvisie, een geïntegreerde gebiedsgerichte werking, de nabijheid van overheden en de betrokkenheid van burgers en andere open-ruimte gebruikers (natuurverenigingen, wildbeheereenheden, landbouwers en toeristische diensten) leiden tot succes. Het resultaat: een waardevol landschap met een eigen identiteit en een duidelijke ecologische, esthetische en economische meerwaarde dat de interactie tussen natuur en cultuur harmoniseert en waarvan iedereen de vruchten kan plukken. Wij zijn verantwoordelijk voor diverse terreinrealisaties met betrekking tot landschapszorg en het aanleggen en herstellen van kleine landschapselementen: poelen, autochtone hagen, heggen, houtkanten, hoogstamboomgaarden, knotbomen, fauna-akkers,… in subtiele ecosystemen en habitats. Door te leren over natuur en landschap krijgen mensen meer besef van het belang van lokaal natuur- en landschapsbehoud. Daarom organiseren wij cursussen, studiedagen en vormingen rond natuur en landschap. Om de inwoners van het Rivierenland nog meer te laten genieten van het landschap en de natuur, werken wij ook mee aan de uitbouw van het aanbod van zachte, natuurgerichte recreatie. Zo hopen we de band tussen de streek en haar bewoners te verstevigen en mensen warm te maken voor landschapszorg. Het werkingsgebied van Regionaal Landschap Rivierenland ligt in het zuidwesten van de provincie Antwerpen, en strekt zich uit over het grondgebied van 14 gemeenten: Berlaar, Bonheiden, Boom, Duffel, Heist-op-den-Berg, Hemiksem, Lier, Mechelen, Niel, Nijlen, Rumst, Schelle, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. CONTACTADRES Vrijbroekpark Hombeeksesteenweg 264 2800 Mechelen tel. 015 21 98 53 info@rlrl.be www. rlrl.be
2
Overleg en samenwerking Regionaal Landschap streeft naar een grote betrokkenheid van de participerende doelgroepen. Naast overleg in het kader van lopende acties, neemt RLRL ook deel aan werkgroepen en vergaderingen met als doelstelling de verschillende visies in de regio maximaal op elkaar af te stemmen. RLRL wil samenwerken met het gemeentelijk beleid, zodat er optimaal kan worden ingespeeld op lokale kansen. -
-
-
-
-
-
Mechelen: 4 x per jaar Raad van Bestuur, 1 x per jaar sectoroverleg, meerdere keren per jaar overleg met dienst natuur – en groenontwikkeling, 1 x per jaar overleg schepen leefmilieu Mechelen… Regelmatige adviesverlening aan dienst natuur – en groenontwikkeling stad Mechelen bij specifieke vragen rond natuurbehoud en -beheer. Organisatie activiteit personeeldag stad Mechelen 10/05/12 – personeel Mechelen wandelt op Hombeeks plateau en evalueert voorgestelde wandellussen Overleg in kader van Pure Hubs (Europees project van stad Mechelen en RURANT vzw): jaarlijks stemt RLRL haar projecten en activiteiten af met de projectcoördinator van Pure Hubs/Mechelen Natuurlijk Meerdere keren per jaar overleg met verschillende lokale organisaties actief in het gebied Hombeeks Plateau (Stad Mechelen, Toerisme Rupelstreek, afdeling Natuur en Bos, Igemo, Toerisme Provincie Antwerpen, Toerisme Scheldeland, Mechels natuurlijk, Werkgroep Hombeeks Plateau). Werking RLRL voor de ondernemers van het Mechels platteland 21/03/13. 1 x per jaar algemene afstemming recreatieve werking RLRL met Toerisme Mechelen en met Toerisme Rupelstreek-Vaartland. Overleg en toelichtingen in het kader van projecten: afstemming met Pasar Mechelen, in kader van de opmaak van de nieuwe fietsbrochure ‘Landschapsbelevenissen II’ werd overleg gepleegd met Toerisme Mechelen, toelichting regioraad Mechelen - Sint-KatelijneWaver van Boerenbond en Landelijke Gilden…. RLRL neemt deel aan RESOC vergaderingen naargelang de besproken thema’s
3 Den Battelaer
Dossier Mechelen
Regionaal Landschap Rivierenland
Landschapszorg en streekeigen karakter
De aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen gebeurt zoveel mogelijk met streekeigen plantgoed. Om het erfelijk materiaal van autochtone bomen en struiken in onze streek te behouden, organiseert RLRL jaarlijks zaadoogstacties op de zeldzame overgebleven autochtone groeiplaatsen. Het beheer en bescherming van deze locaties zijn prioritair, gezien slechts 5% van ons groen nog streekeigen is. De promotie verloopt via het kwaliteitslabel ‘Plant van Hier’. Om het landschap te herstellen en verfraaien, kunnen inwoners, overheden of organisaties die hagen of houtkanten willen aanplanten, beroep doen op RLRL voor de aankoop van dit autochtoon plantgoed. RLRL betaalt 70% van de kostprijs terug. In 2013 werden er 20500 stuks aangeplant. Bij elke aanvraag van een eigenaar maakt de landschapsanimator een voorstudie, geeft hij advies tijdens een eerste terreinbezoek, stelt een aanplantingsplan op in samenwerking met de landschapsarchitecte, bestelt en verdeelt het plantgoed, organiseert en volgt eventuele plantwerken mee op. Per aanvraag betreft het een gemiddelde van 4 mandagen.
2
zaadoogstacties
-
-
zwarte populier Muizen
Zaadoogsten: opvolging oogst op terrein en verzameling van de zaden bij RLRL – geoogst in Mechelen op de soorten meidoorn, sleedoorn, veldesdoorn en hondsroos (ca. 10kg). Mechelen, Oude Leestsebaan, haag, Heg & Knotbomenrij, 717 stuks Mechelen, Grote Nieuwedijkstraat, Bos na exotenbestrijding, 280 stuks, Particulier Mechelen, Gentsesteenweg, Hagen & Heggen, 838 stuks, Particulier Mechelen, 100 stuks heg bij particulier Mechelen, Vrijbroekpark, Bosaanplant, 1550 stuks, Provincie Antwerpen Beheer autochtone groeilocatie – Zwarte populier te Muizen: opmaak (door gespecialiseerd boomverzorger) van meerjarenbeheerplan voor gefaseerde snoei van de enige autochtone zwarte populier in de provincie Antwerpen (op grondgebied Mechelen). Evaluatie van dit plan in samenspraak met VIOE en INBO. Opmaak bestek eerste snoeifase, terreinbezoeken i.f.v. opmaak beheerplannen voor achterstallig beheer autochtone groeiplaatsen in RLRL. Tweede snoeibeurt vindt plaats in 2014
Dossier Mechelen
Eén van de kerntaken van Regionaal Landschap Rivierenland is het authentieke landschap beschermen en herstellen. RLRL steunt iedereen die actief wil meewerken aan landschapszorg. We krijgen jaarlijks heel wat vragen binnen over aanplant, onderhoud en subsidiemogelijkheden van kleine landschapselementen. Om de werking van RLRL te promoten legt het regionaal landschap in Mechelen meer bepaald in het Vrijbroekpark een educatieve landschapstuin aan in 2014.
3 Inkuilen autochtoon plantgoed Vrijbroekpark
Sleedoorn - Dijlevallei
-
Herstel poel stad Mechelen: Geerdegembos Aanleg poel: Walem, Lange Zandstraat, Particulier Aanleg poel: Leest, Pastoor de Heuckstraat, Particulier Herstel poel: Leest, Pastoor de Heuckstraat, Particulier Herstel poel: Leest, Kleine Heide, Particulier Monitoring poel: Bonheidensteenweg, Muizen + poelen in Leest en Walem tijdens voorjaar 2014
Knotbomen zijn zeer herkenbaar langs de weilanden en beken van het rivierenlandschap. Meestal gaat het om knotwilgen, maar soms vinden we ook knotelzen, -eiken en -haagbeuken terug. Knotbomen hebben een grote culturele erfgoed- natuur- en landschappelijke waarde. Niet elke eigenaar heeft de tijd, het materiaal en de kennis om deze waardevolle bomen te onderhouden. Ons Rivierenland-knotteam knot vrijwillig en vakkundig knotbomen in ruil voor het brandhout. In 2012, bij de opstart van het project hebben we 30 knotters opgeleid. In 2013 werden opnieuw 30 mensen onderricht aangezien het aanbod van de te knotten bomen significant toenam. Het knotteam heeft ondertussen meer dan 1000 knotbomen (knoteiken en knotwilgen) geknot. RLRL organiseert de knotcursus, zorgt voor de administratie (verzekeringen, kaartanalyse, verzamelen gegevens…) en communicatie (oproep, promotie cursus…), verzamelt en verwerkt de aanvragen, contacteert de eigenaars, maakt knotverdeling op kaart, communiceert knotverdeling en contacten naar knotters, in geval van problemen tracht het regionaal landschap deze op te lossen (terreinbezoek, telefonisch rondvraag…). In totaal werkt de medewerker gemiddeld 35 mandagen per knotseizoen om dit project te realiseren.
-
-
Mechelen knotseizoen 2011-2012 - 25% van het aantal aanvragen uit Mechelen: 104 knotwilgen (waarvan 50 bomen gratis geknot op OCMW-grond) Mechelen knotseizoen 2012-2013 - 22% van het aantal aanvragen uit Mechelen: 15 knotwilgen, 1 knoteik Mechelen knotseizoen 2013-2014 - 13% van het aantal aanvragen uit Mechelen: 47 knotwilgen
Dossier Stad Mechelen
Dossier Stad Mechelen
Poelen zijn landschappelijke parels en tevens waardevolle minibiotopen die onmisbaar zijn voor tal van insecten, amfibieën en waterplanten. Sinds 2010 werden in Rivierenland 40 poelen aangelegd en hersteld. Daarnaast organiseren wij de cursus: ‘hoe onderhoud ik mijn poel’ en besteden wij heel wat aandacht aan de nazorg en monitoring van ons poelennetwerk. Voor elke poel stelt de projectmedewerker technische plannen en stedenbouwkundige aanvraag op na een terreinbezoek. Na goedkeuring wordt de poel onder leiding van RLRL gegraven. Na 2 jaar monitort RLRL samen met een aantal vrijwilligers de poel (watertoestand, leven…) en geeft advies voor nazorg aan de poeleigenaar. Op die manier verzekert RLRL zich dat de investeringen renderen op lange termijn. Per poelenaanvraag gaat het om gemiddeld 4 mandagen.
Poelenwerking
4
5 Monitoring
Knotboom zoekt kachel
Knotbomenonderhoud
Dossier Stad Mechelen
Landschapsbelevenissen
Fauna-akkers verhogen de natuurwaarde van maïsen monocultuurakkerranden. Zaadmengsels met diverse nectar-, blad-, zaad- en knolgewassen bieden het hele jaar voedsel en een schuilplaats aan een brede groep van insecten, vogels en zoogdieren. Met dit project betrekken we actief de jacht- en landbouwsector. In 2012 en 2013 werden er 22 hectare faunaakkers ingezaaid (verdeeld over 5 verschillende mengsels) in Rivierenland. Ook op grondgebied van de stad Mechelen werd er op 14 locaties (30 verschillende percelen) 177,88kg zaad gezaaid. Regionaal Landschap verzamelt de aanvragen, contacteert de eigenaars, bestelt en verdeelt het zaad, evalueert het project en stuurt bij indien nodig, voorziet educatief materiaal en zorgt voor de administratie en communicatie (ongeveer 15 mandagen per jaar). -
Mechelen 2012: op 6 locaties of 3,1ha (26,5% van totaal aantal aanvragen), 73,15kg zaad van 3 soorten mengsels Mechelen 2013: op 7 locaties of 3,37ha (32,2% van totaal aantal aanvragen), 60,75kg zaad van 5 soorten mengsels Mechelen 2014: op 6 locaties of 2,19ha (22,5% van totaal aantal aanvragen), 43,98kg zaad van 3 soorten mengsels
RLRL wil het landschap, dat vroeger rijk was aan hoogstamboomgaarden, herwaarderen zodat de lokale fruitvariëteiten niet verloren gaan. Daarnaast organiseren wij ook infosessies zoals: stappenplan naar een ecologische boomgaard, fruithagen en de boomgaard als biotoop. Eigenaars van hoogstamfruitbomen kunnen hun fruit door de mobiele sappers laten persen tot heerlijk sap. In Mechelen werkt RLRL samen met de Mechelse Pomologen.
Akkerrand Hombeek
Fort van Walem
Regionaal Landschap Rivierenland geeft dankzij de steun van het Agentschap voor Onroerend Erfgoed advies en een extra financiële bijdrage aan particulieren, overheden en verenigingen voor het behoud van klein bouwkundig erfgoed in ankerplaatsen en relictzones. RLRL voert herstel- en verfraaiingswerken uit bij veldkapellen, bakhuizen, oude wegwijzers, grenspalen bunkers, waterputten, erfgoedbomen… RLRL gaf advies zowel aan de eigenaar van het klein bouwkundig erfgoed als aan stad Mechelen in verband met mogelijke restauratieprojecten. RLRL werkt samen met een bedrijfsplanner van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) die beheerovereenkomsten bij landbouwers promoot. De landbouwer verbindt zich d.m.v. een beheerovereenkomst om gedurende 5 jaar agromilieumaatregelen uit te voeren die de kwaliteit van het milieu, de natuur of het landschap ten goede komen (bv. een streekeigen houtkant onderhouden, een perceel rand onbemest laten…). De landbouwer ontvangt hiervoor een vooraf bepaalde vergoeding. De bedrijfsplanner stelt samen met de landbouwer vrijblijvend een bedrijfsplan op waarin een overzicht te vinden is van alle mogelijkheden voor zijn/haar bedrijf. Ook voor andere projecten zoals aanleggen van bloemrijke akkerranden, solitaire bijen projecten werken we samen met VLM. In 2014 startte RLRL verschillende voorbeeldprojecten op binnen onze werkregio om het draagvlak voor en kennis over akkerranden en agrobiodiversiteit te versterken bij zowel landbouwers als het grote publiek. Tijdens informele gesprekken op het terrein bleken er al voldoende landbouwers geïnteresseerd in de aanleg van ingezaaide akkerranden tegen een vergoeding. De locaties liggen bovendien langs druk bezochte wandelroutes waar we de recreanten kunnen informeren, en lenen zich goed voor het organiseren van infomomenten en excursies. Zo werden er in Rivierenland dit voorjaar 2 km akkerranden ingezaaid. Deze bloemrijke akkerranden werden éénmalig vergoed via RLRL. In het najaar en volgend jaar zetten ze dit project verder. In Mechelen vergoedden we een landbouwer voor het inzaaien van +- 3000m² akkerrand.
99
6
Fauna-akker
Hoogstamboomgaarden
Dossier Stad Mechelen
In het kader van de projectoproep Volkstuinen van minister Kris Peeters, werkte RLRL mee aan 2 dossiers, nl. voor Stad Mechelen en voor de gemeente Nijlen. RLRL tekende het inrichtingsplan met oog voor de landschappelijke inkleding van de volkstuinen. Voor Mechelen gaat dit over de mogelijke inrichting van toekomstige volkstuinen nabij de scoutslokalen aan de Oude Antwerpsebaan. Groene plekjes zijn essentieel voor welzijn en gezondheid. Met het PDPOproject ‘Buiten-gewone plekjes’ gingen de Antwerpse regionale landschappen samen met de deelnemende gemeenten en hun inwoners in 2013 op zoek naar plekjes die een groene opknapbeurt konden gebruiken. Er werden meer dan 300 plekjes aangemeld waarvan er, na een publieke stemwedstrijd, 50 daadwerkelijk worden gerealiseerd. Een kort overzicht van het project: realisatie van een projectwebsite als centraal communicatieplatform gedurende het hele project, informatiecampagne naar het brede publiek, aanmelding van plekjes door het brede publiek (april-mei-juni) op de website (er werden meer dan 300 plekjes ingezonden in de provincie Antwerpen waarvan 61 in ons werkingsgebied), interne preselectie door een jury a.d.h.v. enkele haalbaarheidscriteria (139 genomineerde plekjes bekomen in de provincie Antwerpen waarvan 26 in ons werkingsgebied), publieke stemronde voor de genomineerde plekjes om zo tot 50 winnaars te komen in de provincie Antwerpen (er kwamen meer dan 7000 stemmen waarvan 1300 binnen RLR), opmaak ontwerp gewonnen plekje i.s.m. met gemeente en andere partners + bekijken hoe de omwonenden en andere gebruikers van het plekje betrokken kunnen worden bij ontwerp en/of uitvoering van de herinrichting. -
10
De winnaar voor Mechelen is het graspleintje bij het oude gemeentehuis te Hombeek. Bij de start van de werken werd er een obus gevonden waardoor de werken voorlopig stil liggen. Het bijenhotel zal in Tivoli park geplaatst worden. Het plekje zal eind 2015 gerealiseerd worden. Het reeds voorziene plantgoed en inrichtingsmateriaal zal op andere locaties in Mechelen ingezet worden ter verfraaiing.
11
In Rivierenland zijn er maar weinig grote aaneengesloten natuurgebieden. Daarom vormen landschapselementen zoals hagen, heggen, houtkanten, knotbomen, poelen… belangrijke schakels in de natuur en verhogen ze de biodiversiteit. Dieren gebruiken deze lijnen en punten als verbinding tussen hun leefgebieden. De aandacht voor biodiversiteit neemt in de meeste projecten van een belangrijke plaats in. Om de achteruitgang in het zwaluwenbestand tegen te gaan, krijgen inwoners met een geschikte locatie advies en gratis kunstnesten en mestplankjes voor boerenzwaluw, huiszwaluw en gierzwaluw. Daarnaast stellen we zwaluwbordjes en een zwaluwtentoonstelling ter beschikking, bouwen we een oeverzwaluwenwand en organiseren we workshops voor scholen. Sinds 2013 startte RLRL met een inventarisatie van zwaluwkolonies om actief en preventief deze vogels te kunnen beschermen en ondersteunen. Ook in Mechelen liepen er de vorige jaren heel wat zwaluwacties: Zwaluwbordjes voor stad Mechelen: de stad ontving verschillende op maat gemaakte bordjes om te verdelen onder inwoners die zwaluwen huisvesten of voorzieningen treffen voor deze vogelsoort. Acties op school - Luchtballon Mechelen: nestenophanging, zwaluwtentoonstelling, zwaluwworkshop Op vraag van de Stad Mechelen heeft het architectenbureau Callebaut RLRL gecontacteerd i.v.m. advies en het voorzien van nestgelegenheden bij de restauratie van het Predikherenklooster in 2014. Particulieren uit Mechelen vragen nesten aan of advies bij bestaande kolonies. RLRL verwerkt de aanvraag, gaat ter plaatse en leent gratis kunstnesten indien van toepassing. In 2011 waren er 19 aanvragen voor kunstnesten uit Mechelen. Na terreinbezoek bleken slechts enkele locaties geschikt te zijn. In 2012 werden er op 4 locaties 23 kunstnesten opgehangen – 1 huiszwaluwnest, 10 boerenzwaluwnesten, 12 gierzwaluwnesten). In 2013 kwamen hierbij dan nog verschillende gierzwaluwnesten extra. Voor 2014 lopen de aanvragen nog. Gierzwaluwproject – Dageraadstraat – in het voorjaar van 2014 startte de voorbereidingen om samen met de buurt een heuse gierzwaluwenstraat te realiseren.
Heel wat padden, kikkers en salamanders sneuvelen tijdens hun voorjaarstrek op onze wegen. Vele vrijwilligers steken hun handen uit hun mouwen om deze dieren te helpen oversteken, vaak met eigen middelen. Elke RLRL-gemeente kreeg een complete overzetkit om de amfibieën veilig de straten over te helpen en steunt zo de vrijwilligers van de lokale Hyla afdelingen (ook in Mechelen). Sinds 2013 bezit RLRL over monitoringmateriaal om deze dieren te tellen in de aangelegde of herstelde poelen. Om zeldzame vlindersoorten als de bruine vuurvlinder en de sleedoornpage te beschermen, stimuleert RLRL eigenaars van percelen waar deze vlinders voorkomen om hun graslanden vlindervriendelijk te beheren een fauna-akker in te zaaien. In de toekomst willen we ook andere soorten belichten. De hernieuwde aanwezigheid van de otter en de bever was het signaal om het belang van een evenwichtige natuur in ons rivierenlandschap verder te ondersteunen. In 2013 ontworpen we een permanente otter-bevertentoonstelling, een interactief wandeltraject en een educatief otter-bevereiland in Blaasveld. Bijen vervullen een sleutelrol in de natuur. Ze zijn erg belangrijke bestuivers van wilde planten en heel wat land- en tuinbouwgewassen. Om deze bedreigde diersoort te helpen moedigen we landbouwers en grondeigenaars aan een fauna-akker in te zaaien en hagen, heggen en houtkanten aan te planten en een bijenhotel te plaatsen. Verder organiseren we in samenwerking met de gemeenten ook infoavonden over deze bijzondere insecten. RLRL zoekt naar nieuwe projecten en middelen om deze diersoort mee te beschermen samen met de verschillende open ruimte gebruikers. Mechelen: RLRL maakt deel uit van de ‘Wilde bijenwerkgroep’ van Stad Mechelen i.k.v. het biodiversiteitscharter getekend in 2011. Samen worden er verschillende projectideeën uitgewerkt. Verder biedt RLRL ondersteuning en uitwerking van verschillende acties op terrein ter sensibilisatie. Mechelen: Medeorganisatie van de open milieuraad op 14/11/2014: lezingen en discussie solitaire bijen Mechelen: plaatsing bijenhotel Tivoli In 2014 verkent RLRL nieuwe projectmogelijkheden met als doel het behouden en creëren van een geschikte habitat voor verschillende soorten vleermuizen door concrete beheermaatregelen.
Dossier Stad Mechelen
Natuurbehoud en biodiversiteit
Zennegat
Natuurrecreatie
De voorbije jaren hebben wij het bestaande wandelaanbod in de streek geoptimaliseerd, het terrein bewegwijzerd en diverse wandelkaarten uitgegeven. Zo hopen we de band tussen de streek en haar bewoners te versterken en mensen warm te maken voor landschapsbehoud.
-
Wandelbox Rivierenland is een kwaliteitsvol wandelproduct dat wandelnetwerken en wandelgebieden bundelt zodat je vlot heel Rivierenland kan (her)ontdekken. Verschillende vrijwilligers (peters en meters) controleren regelmatig de wandelroutes. De wandelbox bestaat uit: 1) Wandelgebied Pallieterland dat 29 unieke lussen bevat aan de rand van de Antwerpse Kempen in Lier, Nijlen, Putte, Berlaar en Heist-op-den-Berg. 2) Wandelgebied Rivierenland bied je een variatie aan unieke stukjes Bonheiden, Sint-Katelijne-Waver en Mechelen. Highlights zijn de prachtige Beneden-Dijlevallei, het typische tuinbouwlandschap in het hart van de Groentestreek en de restanten van het vroegere uitgestrekte Waverwoud. 3) Wandelnetwerk Rivierenland rijgt de mooiste landschappen van Hemiksem, Schelle, Niel, Boom, Rumst, Mechelen, Willebroek en een stuk Sint-Katelijne-Waver en Duffel aan elkaar tot een netwerk van 360 km wandelpaden, verbonden door knooppunten. 4) Wandelnetwerk Kempense Netevallei voegt 340 km wandelplezier toe op het grondgebied van Lier, Berlaar, Nijlen, Heist-op-den-Berg, Herenthout en Hulshout. Deze kaart, een realisatie is complementair aan de wandellussenkaart in deze gemeenten.
-
-
-
Mechelen: na de opmaak van de kaart in 2010 vindt er in 2014 een herdruk plaats van Wandelnetwerk Rivierenland + opmaak inspiratieboekje, 1 x per jaar organisatie van een wandelhelpersdag voor de peters en de meters van de wandelkaarttrajecten (26/05/13, 3e wandelhelpersdag te Mechelen) Mechelen: onderzoek naar mogelijke ontwikkeling, inrichting en toegankelijkheid van het Robbroek met Agentschap Natuur en Bos en Stad Mechelen Mechelen: Deelname aan de Groene Gordel Commissie voor de bespreking van de openstelling, bekendmaking en evaluatie van de natuurgebieden rond Mechelen (in overleg met Natuurpunt-OCMW Mechelen). Hier worden de mogelijkheden besproken voor het uitwerken en indienen van een strategische project in 2015. Mechelen: deelname beheercommissie Fort van Walem
RLRL werkte samen met wandelclubs, de betrokken gemeenten, natuurverenigingen en toeristische diensten verschillende (thema)wandellussen uit: De Groene Longen Wandeling, de Rupelkleiroute., de Vallei van de Zenne, dwars door het Hombeeks Plateau en het otter-beverpad, knagende vragen scherpe antwoorden. -
-
Mechelen: In samenwerking met de lokale verenigingen actief in het Hombeeks Plateau werkte RLRL in 2013 een wandelbrochure uit en zorgde voor de redactie, lay-out, druk en verspreiding ervan. De brochure kent een enorm succes op evenementen in de regio. Deze wordt gratis uitgedeeld aan de inwoners van de streek ter promotie van de Zennevallei en het Hombeeks Plateau. Ook Toerisme Mechelen verspreidde de brochures. Verschillende malen vroegen zij extra exemplaren omwille van het grote succes. Mechelen: 26/05/13, inhuldiging brochure ‘De vallei van de Zenne’ te Heffen – ±60 deelnemers Mechelen: in 2014 startte het overleg samen met de stad Mechelen –
12 15 Wandelknooppuntpaal
Wandelen op Hombeeks plateau
Dossier Stad Mechelen
Om de inwoners van het Rivierenland nog meer te laten genieten van het landschap en de natuur, werkt Regionaal Landschap Rivierenland samen met haar partners en streekbewoners mee aan de uitbouw van een beleefbaar landschap.
-
Mechelen: inrichting en opening speelbos in het Geerdegembos augustus 2011: Het bos is in eigendom van de stad en in gebruik door de lokale scouts. De bedoeling is om een voorbeeldproject te realiseren, waarbij volgende elementen belangrijk zijn: veiligheid (spelen nabij spoorweg en nabij vijver), respect voor de draagkracht van de vegetatie, acceptatie van ‘storende vegetatie’ zoals bramen en brandnetels als speelprikkels, eventueel inzet van de scouts in het beheer (o.a. knotten van wilgen) en integratie van beheerresten in vlechtwerkconstructies in het scoutsterrein. Het ontwerp kwam tot stand na overleg met verschillende organisaties en bewonersvergaderingen. De presentatie over het speelbos werd in totaal meer dan 3000 keer bekeken via de website van RLRL. Nadien werd ook de poel hersteld samen met groen- en milieudienst van de stad. RLRL organiseerde en volgde de werken op.
Natuureducatie en sensibilisatie Door te leren over natuur en landschap krijgen mensen meer besef van het belang van natuur- en landschapsbehoud. Daarom organiseert RLRL cursussen, studiedagen en vormingen rond natuur en landschap in samenwerking met haar partners. De cursussen poelonderhoud, knotten, fruitvariëteiten, hagen, heggen, houtkanten, Rivierkenner, Bij- wordt hoofdzaak en zomersnoei zijn hiervan maar enkele treffende voorbeelden. Daarnaast hebben wij in 2013 zowel een reizende zwaluwtentoonstelling ontworpen als een otter-bevereiland met als doel schoolkinderen op een speelse manier te prikkelen met het landschap en haar fascinerende bewoners. In het voorjaar van 2014 vond de 2de editie van de cursusreeks Rivierkenner plaats. Specifiek voor het Hombeeks Plateau werkt het regionaal landschap mee een cursus uit over de Zenne en de invloed op de omliggende dorpen. Mechelen: Organisatie opleiding Rivierkenner in 2012 en 2014: inhoudelijk en praktisch uitwerken programma, update website Rivierkenner, promotie en verzamelen inschrijvingen i.s.m. Toerisme Rupelstreek, Natuurpunt Rupelstreek, en VMPA. -
-
12 Speelbos Geerdegembos
Mechelen: RLRL organiseerde i.s.m. Natuurpunt, Stad Mechelen, de Imkersbond en de Provinciale Tuinbouwschool te Mechelen een infoavond (‘Bij wordt hoofdzaak’, 14/11/13) over wilde bijen en makkelijk toepasbare tips voor een bij-vriendelijk beheer. Mechelen:22/05/12 - Fietstocht Lessius Hogeschool Mechelen / Toerisme 25 deelnemers Mechelen: Ambassadeur van het Hombeeks Plateau en Zennevallei: Tijdens vier lezingen staan experts stil bij verschillende thema’s: geschiedenis en erfgoed, land- en tuinbouw, natuur en biodiversiteit en tenslotte toerisme en gastronomie. Zij schetsen een boeiend verhaal over verleden, heden en toekomst. De lezingen gaan telkens door op een andere locatie op het Hombeeks Plateau. Na elke lezing volgt een excursie om het Hombeeks Plateau ten velde te ontdekken, steeds onder begeleiding van ervaren gidsen. Partners in dit project zijn Mechels Natuurlijk/stad Mechelen, Werkgroep Hombeeks Plateau, Pure Hubs/ 17 Interreg, Toerisme Rupelstreek en Agentschap voor Natuur en Bos.
Dossier Stad Mechelen
RLRL brengt de speelzones en -bossen in kaart voor het werkingsgebied, moedigt kinderen en jeugd aan om terug meer contact met de natuur en het bos te zoeken, promoot de toegankelijkheid van de bossen in Rivierenland en zorgt verder ook voor de inrichting van de speelbossen.
Ook het project ‘Vergroening op school’ i.s.m. MOS (milieuzorg op school) wil kinderen de kans geven om ook binnen de schoolmuren te genieten van- en te leren over speelnatuur door wilgenhutten te vlechten, bijenhotels te plaatsen en aanplantingen te verzorgen. Verschillende scholen tonen hun interesse en startte de samenwerking door het MOS te contacteren. RLRL was bij de opstart betrokken en zorgt voor de realisaties op terrein. De Ark en De Spiegel zijn 2 Mechelse scholen waar er op dit moment onderzoek loopt naar de mogelijkheden.
RLRL levert op diverse publieksevenementen een variabele bijdrage. Dit kan (mede-)organisatie van een activiteit zijn, een inhoudelijk uitgewerkte stand (rond Plant van Hier / Fauna-akkers…) of een algemene infostand (werking van een regionaal landschap). Op vraag geeft het regionaal landschap ook algemene of thema specifieke presentaties aan groepen/organisaties/verenigingen uit de regio. -
Mechelen: deelname aan– Prikkelavond Mechelen Natuurlijk – 21/03/13 Mechelen: Erfgoeddag met een speciale getijdenboottocht over Dijle en Rupel in 2013 - de boottocht werd voorafgegaan door een stadswandeling met stadsgids vanaf de vismarkt tot het Keerdok waar er werd ingescheept. Er waren 370 kandidaten voor slechts 175 plaatsen op de boot. De opvarenden genoten van de rivieren en hun verhalen, het landschap en de blik die zij boden op verleden en toekomst.
18
-
Mechelen: voorstelling, inhuldiging en inwandeling wandelbrochure de Vallei van de Zenne Mechelen: Inhuldiging fietsroute Landschapsbelevenissen ‘Langs de vier rivieren in Rivierenland’ te Mechelen 30/08/13 Mechelen: deelname aan Ottertrotter – Mechelen sinds 2011, Dag van het Park, Oogstfeesten, Fruithappening, Big Jump, Dag van de Landbouw (in 2014 neemt een landbouwer uit Mechelen deel, met wie RLRL samenwerkte rond akkerranden.
Financieel overzicht Op vraag van stad Mechelen maakt RLRL een overzicht van de directe investeringen voor de stad gedurende de jaren 2011, 2012 en 2013. Regionaal Landschap Rivierenland zet zich samen met haar partners (inclusief stad Mechelen en verenigingen uit Mechelen) in voor natuur, landschap en streekidentiteit van het Rivierenland. Bij heel wat activiteiten is het moeilijk de waarde te valoriseren specifiek voor Mechelen omdat investeringen in de streek en activiteiten ter bevordering van draagvlakverbreding voor landschapszorg niet samen te vatten zijn op een factuur. Het begrip ‘ecosysteemdiensten’ getuigt hiervan. Het vat een nieuwe kijk op natuur samen. Ecosysteemdiensten zijn voordelen die de maatschappij van ecosystemen ontvangt onder de vorm van goederen en diensten. Het omvat zeer diverse maatschappelijk diensten. Ecosystemen ondersteunen natuurlijke processen zoals waterregulatie en zuivering, bestuiving en landbouwproductie…. Onder culturele diensten van ecosystemen verstaan we recreatieve, esthetische en spirituele mogelijkheden zoals de natuurlijke landschappen voor recreatie. Tot slot is het algemeen geweten dat groen en natuur in en om de stad belangrijk zijn voor de gezondheid en het welbevinden van stadsbewoners. Meerdere projecten van het regionaal landschap dragen hier toe bij.
19 Organisatie publieksactiviteiten: Rivierenfestival -landschapsfeest
Dossier Stad Mechelen
Naast educatieve activiteiten voor het brede publiek proberen wij ook gericht cursussen te organiseren voor actoren die reeds werkzaam zijn in het landschap. Het project Onbekend onbemind versterkt het draagvlak voor agrarisch natuurbeheer bij landbouwers. Via excursies en infosessies werden de natuursector en de landbouwsector met elkaar verbonden en werd er gekeken hoe deze samen hun werking kunnen versterken met het oprichten van agrobeheergroepen als prima voorbeeld.
Heffen aan de Zenne
Financieel overzicht: tabel
GEM personee GEM project- en lsinzet/ja personeelskost/ja ar ar
actiedomeinen periode 2011-2013
project + actie
basiswerking vzw
huur kantoor, gas, elektriciteit, onderhoud, kantoormeubelen en kantoorbenodigheden, IT, mail, telefonie, boekhouding, verzekeringen, vervoer en kleine onkosten personeel, vormingen…
21
36413,27
7,0
12137,76
overleg, afstemming en samenwerking
overleg stad Mechelen (verschillende diensten, schepen…), werkgroepen, advies aan diensten, actviteiten, bestuursvergaderingen, samenwerking Mechelse verenigingen
87
22537,20
29,0
7512,40
132,24
59604,68
44,1
19868,23
14 15
3192,00 3420,00
4,7 5,0
1064,00 1140,00
15
5475,73
5,0
1825,24
90
23668,276
30,0
7889,43
12
35564,31 189875,46
4,0
11854,77 63291,82
landschapszorg en streekidentiteit
Natuurbehoud en soortenbescherming
Recreatief medegebruik en natuurrecreatie Natuureducatie en sensibilisatie TOTAAL
KLE - zaadoogst autochtone bomen en struiken, hagen heggen houtkanten, bosaanplanten, exotenbestrijding bossen, poelen, knotbomen, fauna-akkers, akkerranden, advies en ontwerp, bestekken en vergunningen, organisatie + uitvoering op terrein Advies en ondersteuning klein bouwkundig erfgoed volkstuinendossier Project Buitengewone plekjes - Mechelen Ondersteuning zwaluwkolonies, zwaluwnesten, advisering renovatie gebouwen, educatieve zwaluwworkshops, overzetkits amfibieën, projecten en advies wilde bijen, Wandelkaart Rivierenland: wandelhelpersdagen, nazorg wandelnetwerk, promotie en verkoop wandelkaarten, wandelbrochure 'Vallei van de Zenne', fietsbrochure Landschapsbelevenissen II langs 4 rivieren in Rivierenland, speelbossen advies-ontwerp-uitvoering Cursus Rivierkenner, Ambassadeurs van het Hombeeks Plateau, landschapskranten
TOT personeelsinzet
TOT projectkost + personeelskos t
Toelichting: het multiplicatoreffect: voor elke 1€ van Mechelen gaat er 27€ naar de streek voor elke euro lidgeld vloeit er 3€ terug naar Mechelen.