REDACTIONEEL
LIZ
D
e vervanging van de awbz door een kern-awbz voor ouderen en gehandicapten met een zware zorgvraag moet voor een cultuurverandering bij cliënten en instellingen zorgen. Momenteel maken jaarlijks circa 800.000 mensen gebruik van de AWBZ. In de AWBZ nieuwe stijl – de Wet Langdurige Intensieve Zorg (LIZ) – moet dat aantal dalen naar 200.000. Alleen cliënten met een zware zorgbehoefte (verblijf met 24-uur per dag zorg) vallen onder de LIZ. Deze kern-AWBZ moet de zorg voor zware cliënten betaalbaar houden. ‘De hervorming is niet door de huidige economische situatie veroorzaakt, maar heeft hierdoor wel een extra impuls gekregen’, staat in de memorie van toelichting. De zorg is een veelvraat. De stijgende zorguitgaven bedreigen andere collectieve uitgaven aan onder meer onderwijs, uitkeringen en wegen. Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft uitgerekend dat bij ongewijzigd beleid iemand met een modaal inkomen in 2040 ongeveer de helft van zijn inkomen kwijt zal zijn aan zorgpremies. Dat wil niemand. De staatssecretaris van VWS heeft het al herhaaldelijk aangekondigd: voortaan gaan we uit van wat mensen nog wel kunnen en niet van hun beperkingen. Het motto van de LIZ is: met professionele zorg zo lang mogelijk thuis. De nadruk op zo veel mogelijk uren en dagen zorg leveren moet verdwijnen en er komen scheidingen tussen indicatie, zorgzwaarte/ het geld en de zorgverlening. Het CIZ mag straks alleen bepalen of iemand toegang krijgt tot de LIZ; het zorgkantoor nieuwe stijl gaat over de zorgzwaarte/het geld. En de zorgverlening wordt vastgelegd in een zorgplan dat cliënt en zorgaanbieder in overleg samenstellen. De eerste reacties op de LIZ zijn niet positief. Dat is niet vreemd want er wordt aangekoerst op een breuk met het verleden. De patiëntenorganisaties bekritiseren de schotten tussen de LIZ en de Wmo; de schottenproblematiek blijkt moeilijk uit te roeien. En de nieuwe manier van indiceren wordt te licht bevonden. Verder vragen de patiëntenorganisaties zich af waarom de ggz-doelgroep en volwassenen met lvg-problemen worden uitgesloten van de LIZ. Bij het ontwerp van de LIZ is naar Duitsland gekeken waar de ouderenzorg op een eenvoudiger manier is georganiseerd rond mensen thuis en veel minder ouderen in instellingen verblijven. Want dat laatste maakt de Nederlandse intramurale ouderenzorg duur. Duitsers moeten hun verblijf in instellingen zelf betalen. Dat laatste principe stuit in Nederland op fel verzet bij ouderen die hun spaargeld wegschenken. Net als bij de discussie over de pensioenen wordt het debat over de LIZ daarmee steeds meer een debat tussen generaties. Want waarom zouden jongeren moeten meebetalen aan het verblijf en de 24-uurszorg van kapitaalkrachtige babyboomers?
ERIC BASSANT HOOFDREDACTEUR bassant@zorgvisie.nl
BEELD: MICHIEL DE RUITER
november 2013 ZORGVISIE MAGAZINE 11
7