Herwinnen van de zelfbeheersing

Het draait om....

… het herwinnen van de zelfbeheersing!

24-PURECHILD 02 | 2020 W e laten het beeldschermgebruik als ouder vaak toe omdat het onschuldig lijkt en het kind zich rustig ‘bezig houdt’. Maar indien het, al naargelang de leeftijd, te veel schermtijd heeft kan het prikkelbaar, depressief en lusteloos worden. Het gaat hier over de totaliteit van beeldschermtijd per dag van tv, iPad, games, PC, smartphone. De slaapkwaliteit kan verminderen, evenals de mate van vrolijkheid. Welke symptomen kunnen wijzen naar een uit de hand gelopen verslaving? Kinderen die beeldschermen constant opzoeken en eigenlijk heel moeilijk kunnen stoppen geven al een sterke indicatie aan. De meesten onder hen tonen ook geen interesse in andere activiteiten zoals schoolwerk, ‘echt’ (buiten) spelen en bewegen of sporten. De lange termijn effecten bij verslaving zijn niet min volgens een aantal pediaters en andere deskundigen. Het brein krimpt en een aantal gebieden kunnen beschadigd worden. Dit kan leiden tot een verminderd vermogen om: te plannen en organiseren, sociaal onaanvaardbare impulsen (impulscontroleprobleem) te kunnen onderdrukken en sociale vaardigheden zoals empathie te ontwikkelen. Onze welvaartsmaatschappij heeft een grote invloed op het opvoedingspatroon van ouders met jonge kinderen. Het gevaar schuilt erin om, dikwijls niets vermoedend, kinderen te vaak in onnatuurlijke situaties te brengen, die eigen zijn aan onze moderne trends. We spreken hier over te veel beeldschermtijd. Het kind geraakt op deze manier steeds meer ‘afhankelijk’ van deze verslavende producten. Het hunkert steeds meer naar de iPad, de smartphone, games,… Je kind een smartphone geven is hetzelfde als het een dosis drugs geven. Mandy Saligari, verslavingsexpert en psycholoog

Pure Child februari 2020 Het ergste effect vergeten we vaak!

Het jonge kind groeit op volgens bepaalde ontwikkelingsfasen. In elke fase heeft het kind een aantal natuurlijke ervaringskansen nodig om harmonieus op te groeien en zich voor te bereiden voor het leerproces. Maar heeft het kind te weinig specifieke ontwikkelingskansen gekregen die eigen zijn aan een bepaalde fase, kan dit gevolgen hebben op het gedrag en het leerproces op school.

Wij zijn om die reden bij onze Werkgroep Ontwikkelend Leren-WOL, (met gelijknamige Fbpagina), geen ecte voorstander van beeldschermgebruik tot 7-8 jaar. Jonge kinderen hebben eigenlijk andere ervaringen nodig die verbonden zijn aan een optimale breinontwikkeling zoals vrij spel, beweging, zintuiglijke ervaringen en ‘echt’ sociaal contact. Om dezelfde reden raden wij het in de kleuterschool en in de lagere leerjaren ook eigenlijk af. Zelfs Steve Jobs liet zijn eigen kinderen helemaal niet met iPads spelen. Hij begreep het mogelijke verslavende aspect van beeldschermen maar al te goed…

Een perfecte gezonde drug

Heel sterk is het om juist met een heel natuurlijke ervaring deze symptomen bij alle vormen van verslaving te kunnen onderdrukken of in te tomen. Volgens John Ratey, psychiater aan de Medical Harvard School kunnen bewegen en sporten als een perfecte gezonde drug fungeren om die hunkering naar de ‘foute’ drug geleidelijk aan te vervangen. In zijn boek, Fit! Bewegen voor een beter brein, komen een aantal fascinerende bevindingen naar voor.

Onbeheersbaar beloningssysteem

Hij stelt dat elke vorm van verslaving steeds gaat over een onbeheersbaar beloningssysteem. Want de iPad van het kind geeft de dopamine in het beloningscentrum van het brein een ‘boost’. En die dopamine, volgens Ratey, is eigenlijk de belangrijkste boodschapper in dat belonings centrum. Het kind wil wel stoppen, maar kan het niet door de blijvende hunkering naar die beloning.

Indien je de drug, bijv. de IPad of smartphone, wegneemt, wordt er opeens een ‘leeg vat’ gecreëerd in het kind zijn lichaam en geest. De bedoeling is om heel geleidelijk aan het beeldschermgebruik af te bouwen en de leegte die vrijgekomt in het ‘vat’ geleidelijk aan te vullen met meer bewegen en sporten. Blijft een bepaalde stimulatie tijdens een gevoelige breinfase achterwege dan worden sommige breinnetwerken en het bijbehorende gedrag niet (meer) gevormd.

Margriet Sitskoorn, Nederlandse neuropsycholoog

Wat is er zo magisch aan lichaamsbeweging?

Van het moment dat je (als) kind elke dag licht intensief gaat bewegen gedurende minstens 40 minuten en minder ‘beeldschermt’ zal het sporten evengoed de dopamine een ‘boost’ geven. De bewegingstijd mag wel opgebouwd worden. Er ontstaat dan een gevoel van welzijn en de gevoelens van spanning en stress, de prikkelbaarheid eigenlijk, gaat afnemen. Bewegen geeft je een heel scala aan positieve ervaringen die te maken hebben met de uitdaging, het gevoel van het sporten, het lichamelijk welzijn en het zelfrespect dat je er mee terugwint. Met beweging zou je daarbij de ‘ongezonde’ hunkering zo’n vijftig minuten kunnen uitstellen. En na een maand tijd zou mogelijk de betrachte zelfbeheersing volledig of gedeeltelijk hersteld kunnen zijn. Geleidelijk aan wordt het sporten wellicht een ‘gezonde’ hunkering.

Een gouden tip?

Ga als ouder in het begin samen met je kind sporten of buiten bewegen. Je kind wil je steeds nabootsen en zal jouw attitude overnemen. We hebben eigenlijk geen wetenschappelijke onderbouwing nodig om het positief effect van sporten te weten. Wie het regelmatig beoefent kent de heilzame werking voor lichaam en geest. En voor mij althans, blijft het sporten, een gezonde en verslavende hunkering naar beweging! 