MASTACTVA Magazine 09/2015

ме­му­ары — рэ­пе­ты­цыі Ме­ерхо­ль­да, Ста­ніс­лаў­ска­га, Вах­ тан­га­ва. По­тым успа­мі­ны актрыс Се­ра­фі­мы Бір­ман, Алы Та­ра­са­вай. Ніх­то мя­не не пры­му­шаў. Што трэ­ба, каб стаць вя­до­мым рэ­жы­сё­рам?

— Рэ­жы­сёр звяр­тае ўва­гу гле­да­ча на тое, што за­звы­чай не кі­да­ецца ў во­чы, што цяж­ка за­ўва­жыць. Гэ­тая пра­фе­сія ўні­ ка­ль­ная. Хоць ця­пер, на жаль, план­ка ста­тус­нас­ці зні­зі­ла­ ся. Шмат з’я­ві­ла­ся вы­пад­ко­вых лю­дзей, спрас­ціў­ся ад­бор і па­тра­ба­ван­ні. Рэ­жы­сёр па­ві­нен ва­ло­даць вя­лі­кім на­бо­ рам якас­цяў, якім рэ­дка ва­ло­дае адзін ча­ла­век. Трэ­ба лю­ біць жыц­цё ва ўсіх яго пра­явах, быць да­пыт­лі­вым, ці­ка­віц­ ца ўсім: і му­зы­кай, і мед­ыцы­най. Ні­ко­лі не ве­да­еш, з чым прый­дзец­ца су­тык­нуц­ца ў ра­бо­це з на­ступ­ным пра­ектам. Удас­ка­на­ль­вац­ца ў псі­ха­ло­гіі не­абход­на, бо гэ­та пра­ца з лю­ дзь­мі. Трэ­ба ся­бе ўвесь час трэ­ні­ра­ваць, не ле­на­вац­ца. Не важ­на, чым ты за­ня­ты, твор­чы пра­цэс па­ві­нен ісці за­ўсё­

1.

Ка­лі­сь­ці быў адзін ка­нал, але на ім ха­па­ла мес­ца ўсім жан­рам, зды­ма­лі фі­ль­мы, іх ба­чы­ла ўся кра­іна. А ця­пер у нас пяць ка­на­лаў, а гля­дзець ня­ма ча­го... У мас­тац­тве бы­ва­юць спа­ды і ўзды­мы. Пры­йшла эпо­ха ге­рас­тра­таў. Ка­лі яна скон­чыц­ца, усё зноў вер­нец­ца. А ге­ро­яў у на­шай кра­іне ха­пае. ды, на­ват ка­лі ста­іш ля плі­ты або мы­еш по­суд. Без­умоў­на, не­абход­ныя цяр­пен­не, усед­лі­васць. Кож­ны твор­ца — гэ­та інстру­мент, і ка­лі ён не на­ла­джа­ны, то ні­чо­га не атры­ма­ ецца. Хто ва­шы на­стаў­ні­кі?

— Я вы­цяг­ну­ла шчас­лі­вы кві­ток... Мне па­шан­ца­ва­ла з пед­а­ го­га­мі. Мя­не акру­жа­лі лю­дзі вы­со­кап­ра­фе­сій­ныя і сме­лыя, я ды­ха­ла з імі ад­ным па­вет­рам, гля­дзе­ла на іх у по­бы­це і ў спра­ве. І зра­зу­ме­ла, што та­ле­на­ві­ты ча­ла­век та­ле­на­ві­ты ва ўсім, на­ват ка­лі за­пар­вае гар­ба­ту. Атмас­фе­ра ў тэ­атры кан­ца 1960 — па­чат­ку 1970-х бы­ла асаб­лі­вая. Я блу­ка­ла па тэ­атра­ль­ных цэ­хах, май­стэр­нях сяб­роў дзе­да. Рэ­пе­ты­цыі ле­ген­дар­ных па­ста­но­вак ко­ла­саў­цаў та­го ча­су — гэ­та так­са­ ма Шко­ла з вя­лі­кай лі­та­ры... Га­лі­на Пят­роў­на Віш­ка­ро­ва-Стар­коў­ская, да­чка Пят­ра Стар­коў­ска­га, які слу­жыў у тэ­атры Ме­ерхо­ль­да, бы­ла ма­ёй пер­шай на­стаў­ні­цай. Мо­жа­це ўя­віць уні­ка­ль­насць ме­то­дык і пад­ыхо­даў у ра­бо­це з вуч­ня­мі. Ка­лі я па­сту­пі­ла да Вік­та­ра Кар­пі­ла­ва, мне ўда­ло­ся пе­ра­няць і яго ба­га­ты пра­фе­сій­ны во­пыт. Ча­му вы ўсё ж вы­бра­лі рэ­жы­су­ру тэ­ле­ві­зій­ную, а не тэ­ атра­ль­ную?

— Та­ды спе­цы­яліс­таў вы­пус­ка­лі адзін раз на пяць га­доў. Я ма­ры­ла аб рэ­жы­су­ры тэ­атра­ль­най, але курс на­бі­раў рэ­ жы­сёр, чые спек­так­лі я не ўспры­ма­ла су­р’ёз­на. Мне ўжо быў пры­шчэп­ле­ны доб­ры тэ­атра­ль­ны густ, і я не ха­це­ла ву­ чыц­ца ў гэ­та­га пед­аго­га. І пад­ала да­ку­мен­ты на тэ­ле­рэ­жы­ су­ру. Лю­дзі, мер­ка­ван­ням якіх я да­вя­ра­ла, ра­ілі Кар­пі­ла­ва. За­ко­ны рэ­жы­су­ры ад­ны і тыя ж, роз­ні­ца то­ль­кі ў жан­ры. У гру­пе 5 ча­ла­век. Я бы­ла адзі­най дзяў­чы­най. Вік­тар Кар­пі­ лаў вы­со­ка аца­ніў мой рэ­пер­ту­ар і экс­плі­ка­цыі. Па­мя­таю, на яго пы­тан­не: «А што б вы ха­це­лі па­ста­віць з сус­вет­най дра­ма­тур­гіі?» я ад­ка­за­ла: «Усе п’е­сы Уі­ль­ямса». Мой ад­каз та­ды спа­да­баў­ся Вік­та­ру Ры­го­ра­ві­чу. Але ма­ра так і за­ста­ла­ ся не­ажыц­цёў­ле­най, на жаль...

мастацтва 09/2015

2.

3.

23